W kopalni

Śląsk ma bogatą górniczą tradycję. Górnicze święta, zwyczaje,

w końcu również legendy – wszystko to jest ważnym

elementem śląskiej kultury. Podczas zajęć dzieci dowiedzą się,

kto pomagał górnikom w ich ciężkiej pracy pod ziemią. Poznają

też bohatera książek, wymyślonego przez gliwicką pisarkę,

który ma swoją własną kopalnię, a w niej… skarby.

PRZEDSZKOLAKI 30 - 40 MINUT

CELE

Po zajęciach dziecko zna legendę o Skarbniku. Potrafi używać węgla drzewnego do

wykonania rysunku (ilustruje legendę).

METODY

czynne: metoda zadań,

oglądowe: poznanie utworu literackiego (w przypadku skorzystania z plansz

Kamishibai – również oglądanie ilustracji),

słowne: rozmowa, opowiadanie.

Formy organizacyjne pracy: grupowa, indywidualna.

CO PRZYGOTOWAĆ WCZEŚNIEJ?

Blok techniczny - dla każdego dziecka jedna kartka,

Węgiel drzewny do rysowania – dla każdego dziecka.

Zabawa węglem należy do tych brudzących, można więc pomyśleć o fartuszkach

ochronnych. Podwinięcie rękawów podczas rysowania to konieczność.

Książka Pan Toti / il. i tekst Sorn Gara. – Kraków : Wydawnictwo Skrzat, 2010.

Książka Legenda o Skarbniku / tekst Julian Brudzewski; il. Adam Wójcicki. –

Katowice : Tibum, 2014. Ta pozycja jest wydana jako zestaw plansz. Przedstawiając

dzieciom legendę, prowadzący trzyma karty przed sobą i odczytuje teksty zapisane

na ich odwrocie. Możemy również umówić się wcześniej na zajęcia o Skarbniku

w jednej w bibliotek. Wtedy karty trafią do „magicznej skrzynki”, a Legenda

o Skarbniku będzie zaprezentowana przedszkolakom jako teatr obrazkowy.

Książkę udostępniają następujące placówki Miejskiej Biblioteki Publicznej

w Gliwicach:

Oddział dla Dzieci nr 33, ul. Kościuszki 17

Oddział dla Dzieci nr 34, ul. Perkoza 12

Oddział dla Dzieci nr 35, ul. Spółdzielcza 33a

Oddział dla Dzieci nr 36, ul. Skarbnika 3

Oddział dla Dzieci nr 38, ul. Czwartaków 18

Numery telefonów i adresu e-mail można znaleźć na www.biblioteka.gliwice.pl.

Rozwiązaniem alternatywnym jest wykorzystanie tekstu legendy Dobry duch

kopalni. [Świat gliwickich legend. Cz.1 / zebr. i oprac. Edmund Całka; il. Paweł

Krzysztof Całka. Gliwice: Towarzystwo Przyjaciół Gliwic, 1993, s. 27-30.]

PRZEBIEG ZAJĘĆ

1. Zajęcia rozpoczynamy, siedząc w kole. Inicjujemy rozmowę i zadajemy dzieciom

pytania:

Co to jest kopalnia? Co wydobywa się w kopalni? Co jest wydobywane w kopalniach na Górnym Śląsku? Czy w naszym mieście jest jakaś kopalnia? Kto z was był w kopalni? Jak jest w kopalni? Kto pracuje w kopalni? Czy praca górnika jest ciężka?

Uzupełniamy odpowiedzi dzieci, podsumowujemy. Zapowiadamy, że za chwilę

dzieci poznają legendę o Skarbniku. Zachęcamy je do uważnego słuchania

i opowiadamy o dobrym duchu kopalni (używając plansz albo posiłkując się tekstem

Edmunda Całki). Pytamy:

2. Zapraszamy dzieci, by usiadły przy stolikach. Rozdajemy im węgiel drzewny.

Pytamy, czy ktoś wie co to jest i do czego może służyć. Tłumaczymy dzieciom, że

ten węgiel nie został wydobyty w kopalni, powstał w wyniku „wypalenia” drewna

w mielerzu (specjalnym stosie, obsypanym ziemią). Posłuży nam jednak do

wykonania rysunku, którego tematem będzie Skarbnik i kopalnia. Rozdajemy

dzieciom kartki i pozwalamy pracować. Dajemy im na to około 15 minut. Następnie

wspólnie oglądamy rysunki. Po tej części zajęć konieczne będzie umycie rąk. Gdy

dzieci już to zrobią, nie wracają do stolików, lecz znów siadają w kole.

3. W Gliwicach powstały książki o Panu Totim. Maleńkiego jak paluszek bohatera

wymyśliła mieszkająca w naszym mieście pani Joanna Sorn Gara. Przygody Pana

Totiego można też oglądać w telewizji. Za chwilę dzieci będą mogły usłyszeć co

nieco o jego zwyczajach. Prowadzący czyta głośno i pokazuje ilustracje z książki

Pan Toti (od strony 6 do 12). Następnie pyta:

Odgadywaniem zawartości pudełka kończymy zajęcia. Możemy jeszcze zapytać

dzieci, co same chciałyby odnaleźć w takim pudełku oraz konkluzją, że węgiel

również jest skarbem ukrytym pod ziemią.

CO JESZCZE MOŻEMY ZROBIĆ?

Nieco starszym dzieciom możemy zaproponować odwiedzenie strony

www.kula.gov.pl, która umożliwia podróżowanie po Polsce i poznawanie różnych

miast i regionów. W Katowicach na dzieci czekają dwie zabawy związane z tematem

zajęć: rysowanie węglem (na ekranie mniej ciekawe, niż z użyciem prawdziwego

węgla) i wagoniki kopalniane (ciekawa gra ćwicząca spostrzegawczość).

Cukierki Kopalnioki dla uczestników zajęć będą miłym akcentem na koniec

spotkania.

Gdzie można spotkać Skarbnika? Czy Skarbnik jest dobrym czy złym duchem? Jak i komu pomaga?

Co Pan Toti znalazł w kopalni?

Co mogło się znajdować w odnalezionym pudełku?