Budowa kopalni i wydobywanie kopaliny węgla kamiennego ze ... · Budowa kopalni i wydobywanie...

67
PD Co Sp. z o.o. Wspólna 35/4 00-519 Warszawa, Polska [email protected] 1 Budowa kopalni i wydobywanie kopaliny – węgla kamiennego ze złoża „Lublin” w granicach projektowanego obszaru i terenu górniczego „Kulik” TOM IV – Streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie Inwestor: PD Co Sp. z o.o. Wspólna 35/4 00-519 Warszawa Autor Raportu: Multiconsult Polska sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17 00-203 Warszawa Warszawa – Lublin, październik 2017

Transcript of Budowa kopalni i wydobywanie kopaliny węgla kamiennego ze ... · Budowa kopalni i wydobywanie...

PD Co Sp. z o.o.

Wspólna 35/4 00-519 Warszawa, Polska

[email protected]

1

Budowa kopalni i wydobywanie kopaliny – węgla kamiennego ze złoża „Lublin” w granicach

projektowanego obszaru i terenu górniczego „Kulik”

TOM IV – Streszczenie w języku niespecjalistycznym

informacji zawartych w raporcie

Inwestor: PD Co Sp. z o.o. Wspólna 35/4 00-519 Warszawa

Autor Raportu: Multiconsult Polska sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17 00-203 Warszawa

Warszawa – Lublin, październik 2017

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, streszczenie.

Strona 2 z 67

Multiconsult Polska sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17 00-203 Warszawa Zespół autorów

Małgorzata Bednarska - Puente - kierujący zespołem Piotr Poborski – autor metodologii oceny Andrzej Krzyszczak Mateusz Małecki Katarzyna Lipińska Joanna Borzuchowska Krzysztof Mierzwicki Adam Pyjor Jan Jaworski Anna Kwitowska Katarzyna Pietraszuk Izabela Stryjecka Joanna Wrzecionek Mirosław Dzierko Ewa Dzierko Marzena Sadowska Marek Ksepko Jacek Ksepko Krzysztof Gajko Dorota Knieć

Konsultacje merytoryczne w zakresie geologii środowiska, hydrogeologii i górnictwa:

prof. Pol. Śl. dr hab. inż. Marek Pozzi

tskwarek
Prostokąt

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 3 z 67

SPIS TREŚCI

Słownik ważniejszych terminów i skrótów .........................................................................................................................4

1 Wstęp ....................................................................................................................................................................... 6 1.1 Koncesja ....................................................................................................................................................................6 1.2 Procedura oceny oddziaływania na środowisko .......................................................................................................8 1.3 Zgodność z planami zagospodarowania przestrzennego ........................................................................................10

2 Przedsięwzięcie: Budowa kopalni i wydobycie węgla kamiennego ze złoża „Lublin”................................................ 13 2.1 Zamierzenie inwestycyjne ......................................................................................................................................13 2.2 Skala przedsięwzięcia i lokalizacja ..........................................................................................................................15 2.3 Lokalizacja planowanego Zakładu Górniczego w gminie Siedliszcze ......................................................................17 2.4 Zakład Górniczy ......................................................................................................................................................17 2.5 Rodzaj technologii ..................................................................................................................................................20 2.6 Zagospodarowanie powierzchni Zakładu Górniczego .............................................................................................22

3 Rozwiązania chroniące środowisko ......................................................................................................................... 33 3.1 Rozwiązania chroniące przed hałasem ...................................................................................................................33 3.2 Rozwiązania chroniące jakość powietrza ................................................................................................................33 3.3 Gospodarka odpadami ...........................................................................................................................................34 3.4 Urządzenia ochrony środowiska w gospodarce wodno-ściekowej .........................................................................35 3.5 Zapobieganie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej ....................................................................................35 3.6 Metody ochrony powierzchni ziemi .......................................................................................................................35

4 Stan środowiska w rejonie inwestycji ...................................................................................................................... 36

5 Oddziaływanie na środowisko ................................................................................................................................. 42 5.1 Specyfika oddziaływania kopalni ............................................................................................................................42 5.2 Wpływ na ludzi .......................................................................................................................................................42

5.2.1 Zdrowie ......................................................................................................................................................42 5.2.2 Warunki życia .............................................................................................................................................43 5.2.3 Dobra materialne .......................................................................................................................................43 5.2.4 Usługi ekosystemowe ................................................................................................................................43 5.2.5 Aspekty społeczne .....................................................................................................................................44 5.2.6 Możliwe konflikty społeczne ......................................................................................................................44 5.2.7 Użytkowy poziom wodonośny i ujęcia wody .............................................................................................44 5.2.8 Infrastruktura (krytyczna ) .........................................................................................................................44 5.2.9 Hałas - poziomy dopuszczalne ...................................................................................................................44 5.2.10 Jakość powietrza odniesiona do poziomów dopuszczalnych .....................................................................47 5.2.11 Promieniowanie elektromagnetyczne (PEM) natężenia dopuszczalne odniesione do natężeń dopuszczalnych .......................................................................................................................................................47

5.3 Odpady ...................................................................................................................................................................47 5.4 Wpływ na bioróżnorodność ....................................................................................................................................48

5.4.1 Formy ochrony przyrody ............................................................................................................................48 5.4.2 Przyroda ożywiona .....................................................................................................................................50

5.5 Wpływ na środowisko abiotyczne ..........................................................................................................................54 5.5.1 Powierzchnia ziemi ....................................................................................................................................54

5.6 Klimat ......................................................................................................................................................................60 5.6.1 Zmiany klimatu ..........................................................................................................................................60 5.6.2 Łagodzenie zmian klimatu .........................................................................................................................60

5.7 Adaptacja do zmian klimatu ...................................................................................................................................62 5.8 Wody powierzchniowe ...........................................................................................................................................63

5.8.1 Stosunki wodne .........................................................................................................................................63 5.8.2 Wpływ na stan jednolitych części wód (JCW) ............................................................................................64

5.9 Wody podziemne ....................................................................................................................................................65 5.9.1 Zmiany krążenia .........................................................................................................................................65 5.9.2 Zmiana stanu JCWPd .................................................................................................................................65

5.10 Surowce mineralne / złoża .....................................................................................................................................66 5.11 5.7. Wpływ na dziedzictwo kulturowe ....................................................................................................................66 5.12 Oddziaływania skumulowane .................................................................................................................................67 5.13 Transgraniczne oddziaływanie na środowisko ........................................................................................................67

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 4 z 67

Słownik ważniejszych terminów i skrótów

Termin/skrót Znaczenie

Niecka osiadań Obszar na którym zachodzi zjawisko osiadania terenu

Niecka obniżeniowa Obszar, którego rzędne obniżyły się na skutek osiadań

Obszar górniczy Przestrzeń, w obrębie której przedsiębiorca upoważniony jest do prowadzenia działalności górniczej zgodnie z wydaną koncesją i na zasadach ustalonych w tej koncesji

Teren górniczy Przestrzeń objęta przewidywanymi szkodliwymi wpływami robót górniczych Zakładu górniczego

Osiadanie Powolny ruch gruntu, w wyniku którego powierzchnia terenu ulega obniżeniu

Zakład Górniczy Zgodnie z prawem geologicznym i górniczym jest to wyodrębniony technicznie i organizacyjnie zespół środków służących bezpośrednio do wydobywania kopalin ze złoża, w tym wyrobiska górnicze, obiekty budowlane oraz technologicznie z nimi związane obiekty i urządzenia przeróbcze.

Plan ruchu zakładu górniczego ( Plan Ruchu)

Dokument przygotowywany zgodnie z art. 108.ustawy Prawo geologiczne i górnicze. Plan ruchu zakładu górniczego sporządza się na okres od 2 do 6 lat, wymaga opinii właściwego wójta (burmistrza, prezydenta miasta).: przedsięwzięcia organizacyjno-techniczne potrzebne do wykonania planowanych zadań produkcyjnych kopalni, utrzymania należytego stanu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz prawidłowej gospodarki złożem, opracowane zgodnie z wymaganiami prawa górniczego i zatwierdzone przez właściwy okręgowy urząd górniczy.

Projekt Zagospodarowania Złoża

Zgodnie z art. 20 ustawy Prawo geologiczne i górnicze dokument określający wymagania w zakresie racjonalnej gospodarki złożem oraz technologii eksploatacji sporządzany dla zakładu górniczego przez podmiot ubiegający się o przyznanie koncesji na eksploatację złoża kopaliny. Stanowi obligatoryjny załącznik do wniosku o udzielenie koncesji wydobywczej

Termin/skrót Znaczenie

BDL Bank Danych Lokalnych

BDOT Baza Danych o Terenie

CzKKP Czerwona Księga Krajobrazów Polski

CODGiK Centralny Ośrodek Dokumentacji Geograficznej i Kartograficznej

DŚU Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach

GUS Główny Urząd Statystyczny

GOF Górniczego Obszaru Funkcjonalnego

GPU Główny poziom użytkowy

IFC International Finance Corporation

ISOK Informatyczny System Osłony Kraju

JCW Jednolita część wód

JCWP Jednolita część wód powierzchniowych

Cap Jednolita część wód podziemnych

LZW Lubelskie Zagłębie Węglowe

mpzp miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

MŚ Minister Środowiska

NMT Numeryczny model terenu

OG Obszar górniczy

OOŚ Ocena oddziaływania na środowisko

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 5 z 67

OUOW Obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych

OSN Obszary szczególnego narażenia

ONNP Obszar narażony na niebezpieczeństwo

Ustawa Pw. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U. 2017 nr 0 poz. 1121)

Ustawa op Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody(Dz.U. 2016 nr 0 poz. 2134)

ustawa oogril Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych ( Dz.U. 2017 poz. 1161)

Ustawa ooś Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko

Ustawa oo Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2016 nr 0 poz. 1987)

Ustawa Poś Ustawa z dnia 24 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2017 poz. 519)

Ustawa Pgg Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. 2016 nr 0 poz. 1131)

Ustawa oow Ustawa z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych (Dz.U. 2013 nr 0 poz. 1136 )

PD Co PD Co sp. z o.o. - Inwestor

PGW Plan gospodarowania godami

aPGW aktualizacja Planu gospodarowania wodami

ppt pod powierzchnią terenu

PZP woj. lubelskiego Plan zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego

PRZG plan ruchu zakładu górniczego

PS Performance Standard (ang) – norma określająca wymagania (w tym przypadku IFC)

PZZ projekt zagospodarowania złoża

PPN Poleski Park Narodowy

RDOŚ Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska

ROŚ raport o oddziaływaniu na środowisko

OUG Okręgowy Urząd Górniczy

suikzp studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego

SEP Stakeholder Engagement Plan (Plan zaangażowania stron)

TG teren górniczy

ZG Zakład Górniczy

ZPMW Zakład przeróbki mechanicznej węgla

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 6 z 67

1 Wstęp

Zgodnie z wymaganiem art. 66.1.18 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (dalej ustawa ooś), streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie, w odniesieniu do każdego elementu raportu jest obowiązkowym elementem raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.

Streszczenie w języku niespecjalistycznym ma strukturę odpowiadającą wymaganiom dokonania oceny według polskiego prawa, jednak w sposób nie zawierający szczegółów technicznych i nie wykorzystujący nazewnictwa technicznego i specjalistycznego, przez co jest bardziej przystępne dla typowego odbiorcy. Jego rolą jest przybliżenie odbiorcy, nie będącym specjalistą, problematyki związanej z oddziaływaniem na środowisko planowanego przedsięwzięcia i umożliwienie świadomego uczestnictwa w konsultacjach społecznych, będących elementem postępowania, mającego na celu wydanie przez właściwy organ administracji decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (DŚU), poprzedzającej inne istotne decyzje warunkujące realizację przedsięwzięcia.

W przypadku niniejszej inwestycji postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko i wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji tego przedsięwzięcia poprzedza wydanie koncesji na wydobywanie węgla kamiennego ze złoża „Lublin” – na podstawie działu III prawa geologicznego i górniczego.

1.1 Koncesja wydobywcza Koncesja na wydobywanie kopalin ze złóż jest niezbędna Przedsiębiorcy by mógł prowadzić wydobycie ale także do uzyskania kolejnych pozwoleń, takich jak pozwolenie na budowę Zakładu Górniczego, opracowanie i zaopiniowanie Planu Ruchu Zakładu Górniczego, powiązane pozwolenia wodnoprawne itd., a następnie umożliwią prowadzenia działalności górniczej. Podstawowymi dokumentami charakteryzującym przedsięwzięcie na etapie pozyskiwania koncesji jest Projekt Zagospodarowania Złoża (PZZ) o nazwie „Projekt zagospodarowania złoża węgla kamiennego „Lublin” na lata 2018-2057”1 opracowany na podstawie dokumentacji geologicznej złoża węgla kamiennego i podlegający zaopiniowaniu przez organ nadzoru górniczego. Koncesję wydaje się na cały okres eksploatacji złoża (3-50 lat) – włącznie z etapem likwidacji kopalni. Koncesja może być zmieniana zgodnie z wymaganiami określonymi w prawie. W okresie objętym koncesją opracowuje się kilka znacznie bardziej szczegółowych dokumentów określających sposób prowadzenia wydobycia zwanych Planami Ruchu i obowiązujących przez 2-6 lat każdy. Rysunek 1.1 prezentuje ogólny schemat uzyskiwania koncesji i pozwoleń na budowę kopalni. Ogólnie trzeba uzyskać wiele różnego rodzaju decyzji i pozwoleń niezbędnych dla zgodnego z prawem wybudowania i eksploatowania kopalni. Pozwolenia środowiskowe stanowią niewielką grupę pozwoleń, jednak ze względu na usytuowanie w hierarchii, decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach (DŚU), wymagana przed uzyskaniem koncesji, ma znaczenie szczególne, gdyż w skrajnych przypadkach – braku zgody na realizacje przedsięwzięcia - może uniemożliwić dalsze postępowanie.

1 Wykonawca: Przedsiebiorstwo Handlowo – Usługowe „GEO-EKO_WIERT, Katowice, 2017.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 7 z 67

Rysunek 1.1 Ogólny schemat pozyskiwania koncesji i pozwoleń na budowę kopalni i podziemnej eksploatacji węgla

Źródło: opracowanie własne

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 8 z 67

1.2 Procedura oceny oddziaływania na środowisko

Procedura administracyjna oceny oddziaływania na środowisko określona jest ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko zwanej „ustawą ooś”. Zgodnie z art. 72,1,4 “uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest konieczne dla otrzymania koncesji na [...] wydobywanie kopalin ze złóż – wydawanej na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 – Prawo geologiczne i górnicze.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, w paragrafie 2 ust.1 pkt 27, jako przedsięwzięcie mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko (tzw. grupa I) określa: wydobywanie kopalin ze złoża metodą: [...] b) podziemną o wydobyciu kopaliny nie mniejszym niż 100 000 m3 na rok.

Dla grupy przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, podstawowy tryb zakłada złożenie wniosku o decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach wraz z „Raportem o oddziaływaniu na środowisko”, wykonanym w pełnym zakresie określonym ustawą ooś. Jako opcję wprowadzono możliwość złożenia „karty informacyjnej przedsięwzięcia” (KIP) wraz z wnioskiem o ustalenie zakresu raportu. W przypadku omawianej inwestycji opracowano i złożono Kartę Informacyjną Przedsięwzięcia.

Rysunek 1.2 przedstawia schemat procedury administracyjnej uzyskania decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych dla grupy I.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 9 z 67

Rysunek 1.2 Schemat procedury oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco

oddziaływać na środowisko

Źródło: Opracowanie własne

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 10 z 67

1.3 Zgodność z planami zagospodarowania przestrzennego Zgodność lokalizacji przedsięwzięcia z planem zagospodarowania przestrzennego, jako warunek wydania decyzji środowiskowej, nie dotyczy omawianego przedsięwzięcia realizowanego na podstawie koncesji, natomiast kryterium oceny lokalizacji przedsięwzięcia jest nienaruszanie ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeżeli plan ten został uchwalony2. Planowany w ramach analizowanego przedsięwzięcia Zakład Górniczy zlokalizowany będzie w miejscowości Kulik, w gminie Siedliszcze. W celu umożliwienia realizacji ZG dokonano zmiany w istniejącym studium kierunków i uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego gminy Siedliszcze3. Następnie uchwalono zmiany obowiązującego dotychczas planu4 we fragmencie dotyczącym lokalizacji Zakładu Górniczego i jego najbliższego otoczenia5 - Etap I. Zmiany powyższych dokumentów były także konsekwencją zapisów przyjętych w dokumencie wyższego szczebla tj. w Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego, który został uchwalony w 2015 roku. Rysunek 1.3 przedstawia przeznaczenie terenu w rejonie wsi Kulik, wynikające z przyjętego w 2017 r. planu miejscowego. Projektowany Zakład Górniczy mieści się na obszarze P-1 o następującym przeznaczeniu: “Teren obiektów związanych z zakładem górniczym i eksploatacją złoża”. Mając na uwadze zapisy mpzp stwierdza się pełną zgodność Zakładu Górniczego z zapisami prawa miejscowego.

2 art. 80 ust. 3 ustawy OOŚ

3 Uchwała Nr XXV/ 207 /17 Rady Miejskiej W Siedliszczu z dnia 28 marca 2017 r. w sprawie uchwalenia Studium

uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Siedliszcze

4 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego zatwierdzony Uchwałą Nr XIII/69/04 Rady Gminy Siedliszcze z dnia 25

lutego 2004 r. ogłoszonego w Dz. U. Woj. Lubelskiego z dnia 15 kwietnia 2004 r., Nr 69, poz. 1240.

5 Uchwała NR XXIX/250/17 Rady Miejskiej w Siedliszczu z dnia 17 sierpnia 2017 r.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 11 z 67

Rysunek 1.3 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego fragmentu obszaru wsi Kulik. Źródło: Opracowanie własne

na podstawie planu przyjętego Uchwałą NR XXIX/250/17 Rady Miejskiej w Siedliszczu z dnia 17 sierpnia 2017 r.

Obszary i tereny górnicze uwzględnia się w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego po uzyskaniu przez inwestora koncesji na wydobycie surowca.

Zgodnie z art. 7 ustawy Prawo geologiczne i górnicze podejmowanie i wykonywanie działalności określonej ustawą jest dozwolone tylko wówczas, jeżeli nie naruszy ona przeznaczenia nieruchomości określonej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, w przypadku braku planu miejscowego.

W dokumentach planistycznych gmin, na których terenie znajduje się projektowany teren górniczy, nie występują zakazy prowadzenia na ich terenie wydobywania węgla kamiennego metodą podziemną, która mogłaby naruszyć przeznaczenie nieruchomości, określone w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin. Na powierzchni projektowanego terenu górniczego nie występują obiekty cywilne, dla których istnieje obowiązek wyznaczenia filara ochronnego. Ochroną objeto natomiast obiekty podziemne należace do spólki Orlen Upstream Sp z o.o.: dwa otwory wiertnicze Syczyn OU-1 i Syczym OU-2K zlokalizowane w miejscowości Syczyn. Z chwilą likwidacji w/w otworów obowiazek utrzymania filaróz stanie sie bezprzedmiotowy i zpstanie p[rzeprowadzona ich likwidacja.

ETAP 1

ETAP 2

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 12 z 67

Istnieje obowiazek uwzględnienia obszaru i terenu górniczego w dokumentach planistycznych gmin. Zmiany te mogą zostać zrealizowane po uzyskaniu koncesji na wydobywanie.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 13 z 67

2 Przedsięwzięcie: Budowa kopalni i wydobycie węgla kamiennego ze złoża „Lublin”

2.1 Zamierzenie inwestycyjne

PD Co sp. z o.o. (dalej: PD Co) planuje realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie kopalni i wydobywaniu węgla kamiennego metodą podziemną ze złoża „Lublin", na terenie gmin Cyców, Puchaczów, Siedliszcze i Wierzbica, z Zakładem Górniczym zlokalizowanym w gminie Siedliszcze, na terenie miejscowości Kulik.

Pod względem rodzaju, planowane przedsięwzięcie stanowi nową kopalnię węgla kamiennego, eksploatującą węgiel z pokładów 389 i 391 w granicach złoża „Lublin" na podstawie zatwierdzonej dokumentacji geologicznej.

Pokłady 391 i 389 zawierają węgiel energetyczny (typ 32, 33) i węgiel koksujący (typ 34.1 i 34.2). Pokłady znajdują się na głębokości do 1000 m pod poziomem terenu i mają miąższość od 1,2 do 3 m. Zasoby przemysłowe węgla wynoszą 304,3 mln ton, a eksploatacja przewidziana jest na 32 lata, z możliwością jej przedłużenia i eksploatacji innych pokładów. Pełna wydajność wydobycia węgla wynosić będzie około 6,3 - 6,5 mln ton/rok.

Zamierzenie inwestycyjne będzie się składać z kopalni, w tym zakładu górniczego wraz z kluczowymi obiektami, które stanowią przedmiot niniejszego opracowania, a ponadto odrębnych przedsięwzięć tj.:

zakładu przeróbki mechanicznej węgla i przetwarzania odpadów wydobywczych, które zlokalizowane

będzie na terenie gminy miejskiej Rejowiec Fabryczny

oraz

korytarza infrastrukturalnego do transportu urobku do Zakładu Przeróbki Mechanicznej Węgla

obejmującego jednotorową, niezelektryfikowaną linię kolejową

dwie napowietrzne linie elektroenergetyczne 110 kV biegnące w kierunkach wschodnim i południowym

Przedsięwzięcie będące przedmiotem wniosku obejmuje:

budowę zakładu górniczego wraz z infrastrukturą,

drążenie szybów: wydobywczego, będącego równocześnie szybem wydechowym i materiałowo-

zjazdowego, będącego równocześnie szybem wdechowym,

działanie części naziemnej kopalni i wydobycie węgla ze złóż - w miejscach zmieniających się w miarę

postępu eksploatacji,

zamknięcie kopalni i rekultywację.

Do obiektów Zakładu Górniczego zalicza się następujące obiekty:

• ciepłownia o mocy cieplnej do 5 MW,

• warsztaty górnicze,

• składy,

• szyby (wydobywczy i materiałowo-zjazdowy),

• główne bocznice zlokalizowane na terenie ZG,

• stacja wentylatorów głównych,

• magazyny,

• stacja elektroenergetyczna 110kV/SN

• kompresorownia,

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 14 z 67

• dźwig kolejowy,

• bocznice materiałowe,

• system zaopatrzenia w wodę p.poż,

• osadniki wód dołowych,

• miejsce magazynowania urobku z urządzeniami załadowczymi,

• rurociąg dla wód kopalnianych do Mogilnicy i Wieprza

• sieci i infrastruktura technologiczna.

Obiekty pomocnicze, towarzyszące Zakładowi Górniczemu to:

• biura,

• centrum szkoleniowe,

• centrum ratownictwa górniczego i BHP,

• ambulatorium,

• drogi wewnętrzne i place manewrowe,

• parking dla pojazdów Zakładu,

• parking dla pracowników,

• szatnia,

• lampownia,

• maskownia,

• łaźnie,

• ujęcie wody podziemnej i zbiornik wody pitnej,

• sieci wodne, kanalizacyjne, wód opadowych,

• sieci energetyczne,

• oczyszczalnia ścieków,

• w razie konieczności – zakład odsalania części wód kopalnianych

• ogrodzenie Zakładu Górniczego.

Najwyższym obiektem zakładu górniczego będzie wieża szybu wydobywczego o wysokości około 90 m (zależnie od ostatecznego projektu). W celu obniżenia całkowitej wysokości zastosowane będą maszyny wyciągowe cierne zainstalowane na zrębie (maszyny zrębowe). Szyb wydobywczy będzie pełnił funkcję szybu wydechowego, natomiast szyb materiałowo-zjazdowy będzie szybem wdechowym. Oba szyby będą zlokalizowane na terenie zakładu górniczego, w niewielkiej odległości od siebie tj. około 100 – 150 m.

Dla prowadzenia działalności, polegającej na podziemnym wydobyciu węgla, na powierzchni terenu, pod którym prowadzona jest ta działalność wyznacza się „obszar górniczy”, a dla terenu, na którym mogą wystąpić szkody górnicze – „teren górniczy”.

W Projekcie Zagospodarowania Złoża (PZZ) wskazano obszar górniczy „Kulik" o powierzchni 151,099 km2, który podlega uzgodnieniu przez Okręgowy Urząd Górniczy i zatwierdzeniu przez ministra środowiska.

Ponadto, wyznaczono również projektowane granice terenu górniczego „Kulik", które zostały określone przez maksymalny, prognozowany zasięg wpływów planowanej eksploatacji na powierzchnię terenu. Powierzchnia projektowanego terenu górniczego wynosi 165,21 km2 (16 521 ha).

Złoże „Lublin" graniczy:

od zachodu ze złożem eksploatowanym przez KWK Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A. w obszarze górniczym

„Puchaczów V”,

od północny z nieeksploatowanym złożem „K-9”,

od wschodu z nieeksploatowanym złożem „Sawin”,

od południa z nieeksploatowanym złożem „Chełm II”,

od południowego zachodu z nieeksploatowanym złożem „LZW -– obszar K-3”.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 15 z 67

Złoże „Lublin" zlokalizowane jest w odległości około 15 km na wschód od miasta Łęczna, około 20 km na północny-zachód od Chełma i 45 km na wschód od Lublina.

Zgodnie z PZZ, eksploatacja podziemna węgla będzie miała miejsce pod gminami Cyców, Puchaczów, Siedliszcze i Wierzbica. Tabela 2.1 przedstawia powierzchnię złoża w obrębie granic administracyjnych ww. Gmin. Miejscowości położone na terenie górniczym to: Abramówka, Adamów, Bekiesza, Biesiadki, Cyców, Kol. Świerszczów, Kopina, Małków, Sewerynów, Stawek, Stręczyn, Stręczyn Nowy, Świerszczów, Wólka Cycowska, Zawadów, Borowo, Dobromyśl, Kulik, Kulik-Kolonia, Majdan Zahorodyński, Wola Korybutowa, Bakus-Wanda, Busówno, Kol. Busówno, Kol. Olchowiec, Kol. Terenin, Leonówka, Olchowiec, Syczyn, Święcica, Terenin, Werejce, Wierzbica.

Tabela 2.1 Wykaz gmin, na terenie, których znajduje się złoże „Lublin". Źródło PZZ

Powiat Gmina Powierzchnia [km2]

Udział

[%]

łęczyński Cyców 82,790 54,79

Puchaczów 0,419 0,28

chełmski Siedliszcze 31,732 21,00

Wierzbica 36,158 23,93

Razem: obszar złoża „Lublin" 151,099 100,00

Na terenie złoża znajdują się miejscowości: Abramówka, Adamów, Bekiesza, Biesiadki, Cyców, Kol. Świerszczów, Kopina, Małków, Sewerynów, Stawek, Stręczyn, Stręczyn Nowy, Świerszczów i Wólka Cycowska w gminie Cyców, Zawadów w gminie Puchaczów, Borowo, Dobromyśl, Kulik, Kulik-Kolonia, Majdan Zahorodyński i Wola Korybutowa w gminie Siedliszcze oraz Bakus-Wanda, Busówno, Kol. Busówno, Kol. Olchowiec, Kol. Terenin, Leonówka, Olchowiec, Syczyn, Święcica, Terenin, Werejce i Wierzbica w gminie Wierzbica. Obszar złoża o powierzchni 151,099 km2 (15 109,9 ha) zajmują:

Teren górniczy, czyli obszar na którym, z różnym natężeniem, mogą wystąpic skutki eksploatacji górniczej, wyniesie 165, 21 km2 (16 521 ha).

2.2 Skala przedsięwzięcia i lokalizacja

Na obecnym etapie planowania przedsięwzięcia zakłada się, że zdolność produkcyjna zakładu wyniesie około 8,3 mln ton/rok urobku, w tym około 6,3 - 6,5 mln ton/rok węgla handlowego. Czas pracy instalacji wyniesie 365 dni/rok, przy czym eksploatacja węgla będzie prowadzona przez około 312 dni/rok. Planowany okres eksploatacji wynosi 32 lata, a cały czas życia kopalni 37-38 lat (do roku 2057) z mozliwością przedłuzenia w oparciu o inne pokłady.

> grunty leśne 904 ha (6,0%)

> grunty rolne I-IV klasy bonitacyjnej 6470 ha (42,8%)

> grunty rolne V-VI klasy bonitacyjnej, łąki, nieużytki

6825 ha (45,2%)

> zabudowa miejska i wiejska rozproszona 755 ha (5,0%)

> wody powierzchniowe 109,9 ha (0,7%)

> rezerwat 46 ha (0,3%)

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 16 z 67

Rysunek 2.1 Mapka sytuacyjna obrazująca lokalizację złoża „Lublin" i Zakładu Górniczego

Rysunek 2.2 Położenie złoża "Lublin" i Zakładu Górniczego na tle gmin i powiatów (opracowanie własne)

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 17 z 67

2.3 Lokalizacja planowanego Zakładu Górniczego w gminie Siedliszcze

Sposób prowadzenia projektowanej działalności górniczej determinuje art. 29 ustawy Prawo geologiczne i górnicze, który stanowi, iż «zamierzona działalność nie może sprzeciwiać się interesowi publicznemu, w szczególności związanemu z bezpieczeństwem państwa lub ochroną środowiska, w tym z racjonalną gospodarką złożami kopalin, bądź uniemożliwiać wykorzystanie nieruchomości zgodnie z ich przeznaczeniem, określonym odpowiednio przez miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego lub przepisy odrębne, a w przypadku braku tego planu - uniemożliwiłaby wykorzystanie nieruchomości w sposób określony w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy lub w przepisach odrębnych». Poniżej przedstawiono wyniki analizy obejmującej zapisy ww. dokumentów prawa miejscowego w tym zakresie.

W rejonie występowania udokumentowanego złoża „Lublin" generalnie występują sprzyjające uwarunkowania wynikające z dokumentów planistycznych, zarówno szczebla krajowego, wojewódzkiego i gminnego. W wyniku analizy uwzględniającej uwarunkowania i dane przedstawione w projekcie zagospodarowania złoża węgla kamiennego „Lublin" (PZZ) wyznaczono tereny najbardziej korzystne dla lokalizacji obiektów Zakładu Górniczego, w tym szybów, obiektów budowlanych oraz innej infrastruktury niezbędnej dla prowadzenia działalności górniczej. Głównym czynnikiem wpływającym na wstępną lokalizację rejonu szybów były uwarunkowania wynikające z czynników górniczych i geologicznych, np. lokalizacja w części złoża o niższej jakości, optymalna długość dróg transportu dołowego, optymalna długość dróg dostawy, optymalna długość dróg wentylacyjnych itp. Z kolei dokładna ich lokalizacja wynikała głównie z wyżej scharakteryzowanych uwarunkowań powierzchniowych.

W przyszłości, po uzyskaniu koncesji na wydobywanie kopaliny, Inwestor zamierza wnioskować o uwzględnienie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego z uwagi na przewidywane skutki dla środowiska, związane z eksploatacją złoża.

2.4 Zakład Górniczy

Planowane przedsięwzięcie będzie zlokalizowane na terenie działek o łącznej powierzchni około 125 ha, położonych w obrębie geodezyjnym Kulik, w gminie Siedliszcze.

Aktualnie obszar, na którym planowana jest budowa Zakładu Górniczego stanowią, w przeważającej części, grunty rolne. Jest to więc teren biologicznie czynny. W północnej i wschodniej części występują niewielkie tereny zadrzewień i zakrzaczeń skupione w rejonie terenów o charakterze podmokłym. Lokalnie na terenie tym występują oczka wodne. Na analizowanym terenie znajduje się kilka miejsc z zabudową typu zagrodowego. Teren porastają pojedyncze drzewa - samosiejki z gatunku brzóz.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 18 z 67

Rysunek 2.3 Pokrycie terenu w lokalizacji planowanego Zakładu Górniczego

Inwestor rozpatruje dwa warianty lokalizacyjne dla planowanego przedsięwzięcia. Obie rozpatrywane lokalizacje będą w granicach obszaru planowanej inwestycji. Warianty te różnią się między sobą jedynie układem obiektów i urządzeń. Nie przewiduje się natomiast by były różnice w doborze urządzeń i ich konstrukcji.

Preferowany przez Inwestora wariant to Wariant I, zlokalizowany w północnej części terenu pierwotnie określonego jako teren inwestycji.

Wariant I.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 19 z 67

Rysunek 2.4. Lokalizacja Zakładu Górniczego w miejscowości Kulik, wariant I

Całkowita powierzchnia nowej zabudowy, związanej z budową kopalni wraz z infrastrukturą towarzyszącą, obejmie obszar około 26,6 ha

Bezpośrednie sąsiedztwo zakładu stanowić będą:

od strony zachodniej tereny rolne a dalej - droga nr 839 łącząca miejscowość Siedliszcze i Cyców i dalej

na zachód tereny rolne, z niewielkim udziałem zabudowy zagrodowej, głównie wzdłuż ww. drogi;

od strony południowej tereny rolne, jedynie w części wschodniej, w rejonie planowanej linii kolejowej –

pojedyncze gospodarstwo rolne

od strony północnej - tereny rolne praktycznie pozbawione zabudowy, w pewnym oddaleniu od granicy

z gmina Cyców

od strony wschodniej - tereny rolne z udziałem terenów podmokłych, jedynie w rejonie osadników –

pojedyncze gospodarstwo

Wariant 2

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 20 z 67

Rysunek 2.5. Lokalizacja Zakładu Górniczego w miejscowości Kulik, wariant II

Całkowita powierzchnia nowej zabudowy, związanej z budową kopalni wraz z infrastrukturą towarzyszącą, obejmie obszar około 50-65 ha.

Bezpośrednie sąsiedztwo zakładu stanowić będą:

od strony zachodniej i południowej - droga nr 839 łącząca miejscowość Siedliszcze i Cyców i dalej na

zachód tereny rolne, z niewielkim udziałem zabudowy zagrodowej, głównie wzdłuż ww. drogi;

od strony północnej - tereny rolne praktycznie pozbawione zabudowy, północna granica stanowi

jednocześnie granicę administracyjną gminy Siedliszcze;

od strony wschodniej - tereny rolne z udziałem terenów podmokłych, z niewielkim udziałem zabudowy

typu zagrodowego wzdłuż dróg gminnych.

Warianty zostały opracowane przez różnych wykonawców więc opisy zawierają nieco różny sposób prezentacji

2.5 Rodzaj technologii

Zakładany czas realizacji przedsięwzięcia obejmuje: 4 lata na udostępnienie złoża, 32 lata jego eksploatacji oraz jeden rok na likwidację kopalni. Czas budowy Zakładu Górniczego to około 4-6 lat. W harmonogramie planowanego wydobycia węgla z poszczególnych pokładów założono, że wielkość wydobycia wyniesie około 8,3 mln ton brutto rocznie co daje 6,3-6,5 mln ton/rok. Wielkość wydobycia dobowego kształtować się będzie na poziomie około 20 tys. ton węgla handlowego, głównie z pokładu 391, z dodatkową produkcją z pokładu 389. Po tym czasie możliwe będzie przedłużenie eksploatacji w oparciu o pozostałe 6 pokładów.

Wydobycie prowadzone będzie metodą ścianową na zawał z pozostawieniem filarów pomiędzy ścianami dla zapewnienia długoterminowego utrzymania chodników przyścianowych w celu poprawy stabilności chodników

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 21 z 67

oraz zmniejszenia osiadania na powierzchni. Węgiel będzie pozyskiwany z co najmniej dwóch ścian, przy czym każda z nich będzie dawała produkcję około 3 mln t/rok węgla handlowego.

Prace związane z fazą budowy i uruchamiania kopalni będą obejmować:

budowę szybów,

budowę głównych przecznic umożliwiających dostęp do planowanych do eksploatacji obszarów złoża,

pozwalających na pierwszą produkcję,

budowę głównych obiektów infrastruktury na powierzchni i pod ziemią oraz infrastruktury

towarzyszącej,

rozpoczęcie produkcji.

Złoże zostanie udostępnione dwoma szybami S-1 i S-2, zlokalizowanymi w południowej części projektowanego obszaru górniczego. Lokalizacja szybów wynika z przeprowadzonej wielowariantowej analizy warunków górniczo-geologicznych, długości dróg wentylacyjnych, transportowych i odstawczych oraz uwarunkowań powierzchniowych.

Planuje się, że głębienie szybu będzie wykonywane z zastosowaniem materiałów wybuchowych. Możliwe będzie również zastosowanie innych nowoczesnych metod głębienia, np. urabiania kombajnami szybowymi. Ostatecznie, metodę głębienia zaproponuje wykonawca, którym będzie wyspecjalizowana firma w zakresie budowy szybów. Średnice szybów będą wynosiły od 8,0 do 10,0 m. Projektowana głębokość szybów wynosi około 1100 m. Szyby budowane będą w obudowie betonowej, a. Zakłada się, że przed rozpoczęciem głębienia szybów przez warstwy wodonośne, górotwór zostanie zamrożony. Płaszcz mrożeniowy stanowił będzie barierę hydrostatyczną.

Szyby posiadać będą odrębne funkcje. Jeden z szybów będzie szybem wydobywczym-wydechowym, a drugi szybem materiałowo-zjazdowym-wdechowym. Szyb wydobywczy zostanie wyposażony w parę skipów, każdy o udźwigu umożliwiającym jednorazowe wyciągnięcie na powierzchnię od 45 do 50 ton urobku oraz maszyny wyciągowe z napędem o mocy 10 do 12 MW. Przy szybie wydechowym zabudowane będą dwa wentylatory główne połączone z szybem wydechowym poprzez podziemny kanał wentylacyjny.

• Szyb wlotowy (wdechowy) ma za zadanie dostarczanie świeżego powietrza do podziemnych wyrobisk. Po przewietrzeniu kopalni powietrze to będzie usuwane przez szyb wylotowy. Szyb wlotowy będzie jednocześnie szybem materiałowo-zjazdowym, przeznaczonym wyłącznie do transportu pracowników i materiałów. Duże klatki umożliwią transport dużej liczby pracowników w krótkim czasie - w trakcie wymiany zmiany. W międzyczasie mogą być transportowane pod ziemię niezbędne materiały i urządzenia lub też wywożone na powierzchnię w celu konserwacji.

• Szyb wydobywczy przeznaczony będzie do wyciągania urobku i będzie wyposażony w dwuskipowe urządzenie wydobywcze, przy czym ładowność każdego skipu wyniesie 45-50 ton. Szyb ten będzie równocześnie szybem wentylacyjnym - wydechowym wyposażonym w wentylatory ssące.

Nad szybami znajdować się będą obudowane wieże szybowe o wysokości do 90 m.

Wszystkie prace związane z budową Zakładu Górniczego zostaną ujęte w planie ruchu podziemnego zakładu górniczego, zarówno w części podziemnej, jak i w części powierzchniowej. Nadzór nad całością budowy Zakładu Górniczego, sprawował będzie Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Lublinie, który jednocześnie, w odniesieniu do projektowania i wykonywania robót budowlanych oraz utrzymania obiektów budowlanych na terenie Zakładu Górniczego, będzie wykonywał zadania z zakresu administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego.

Węgiel kamienny eksploatowany będzie systemem ścianowym z zawałem stropu. Wydobycie generalnie realizowane będzie z zastosowaniem modelu dwóch ścian pracujących jednocześnie, o przewidywanym

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 22 z 67

wydobyciu około 3 mln ton netto rocznie każda. Przy eksploatacji złoża w rejonach o małej miąższości pokładu, dla utrzymania planowanej wielkości wydobycia, konieczne będzie uruchomienie dodatkowej, trzeciej ściany.

Działania górnicze prowadzone będą przez 24 godziny na dobę, przez 7 dni w tygodniu, 365 dni w ciągu roku, przy czym produkcja węgla będzie prowadzona przez około 312 dni w roku. W trakcie pozostałych dni (nieprodukcyjnych) planowane są roboty remontowe, zbrojeniowe i likwidacyjne. Praca w Zakładzie Górniczym opierać się będzie na systemie trzy- lub czterozmianowym lub innym w zależności od bieżących potrzeb. System zmianowy będzie obejmował trzy zmiany po 8 godzin każda. Oczekiwane zatrudnienie wynosi do 2000 pracowników na stanowiskach robotniczych i administracyjnych.

Z zawodnionego górotworu do kopalni dopływać będą wody - głównie do eksploatowanych ścian. W najniższych punktach rejonów eksploatacyjnych oraz w lokalnych zagłębieniach wyrobisk górniczych utrzymywane będą pompownie rejonowe, z których wody systemem rurociągów pompowane będą do głównego odwadniania, a następnie zostaną wypompowane na powierzchnię. Po wypompowaniu, woda na powierzchni będzie kierowana rurociągiem do osadników wód kopalnianych, skąd po oczyszczeniu z zawiesiny mechanicznej odprowadzana zostanie do cieku powierzchniowego. Szacowany dopływ wody do kopalni będzie wynosił maksymalnie 12,20 m3/min i będzie następował stopniowo wraz z rozwojem frontów eksploatacyjnych.

Dla obydwóch wariantów lokalizacyjnych Zakladu Górniczego technologia jest taka sama.

2.6 Zagospodarowanie powierzchni Zakładu Górniczego

Zagospodarowanie powierzchni Zakladu Górniczego znaczaco rozni sie w zaleznosci od przyjetego wariantu. Wariant 1 zlokalizowany jest na mniejszej powierzchni i w wiekszości na innych działkach ewidencyjnych. Tabela 2 przedtawia proponowane zagospodarowanie powierzchni dla obydwóch rozważanych wariantów

Tabela 2. Zagospodarowanie powierzchni ZG Porównanie Wariantu I i Wariantu II

Teren zakładu górniczego – Proporcja

terenów zielonych do zabudowy

Wariant I

Powierzchnia

[m2]

Wariant I

Procent [%]

Wariant II

Powierzchnia

[m2]

Wariant II

Procent [%]

Tereny zielone 126 414 48 484 230 80

Powierzchnie utwardzone – obiekty

kubaturowe i infrastruktura 20 117 8 22 126 4

Powierzchnie utwardzone - drogi

wewnętrzne, place oraz parkingi 94 737 36 82 678 14

Obszary powierzchniowej retencji

wody 24 487 9 14 476 2

Całkowita powierzchnia 265 555 100 603 510 100.00

Rysunek 2.10 przedstawia planowane zagospodarowanie powierzchni Zakładu Górniczego w wariancie 1 - główne elementy kubaturowe i urządzenia.

Na rysunkach 2.5. do 2.9. zaprezentowane są uproszczone wizualizacje zagospodarowania powierzchni Zakładu Górniczego – wariant 1..

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 23 z 67

Rysunek 2.6 zagospodarowanie terenu Zakładu Górniczego – Wariant I

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 24 z 67

Budynki i urządzenia zaznaczone na rysunku (wariant 1):

1. Brama główna i budynek ochrony

2. Parking dla gości na 30 miejsc

3. Parking dla pracowników na 376 miejsc

4. Pomieszczenie do obróbki drewna

5. Kontrola dostępu oraz biuro przepustek

6. Parking dla VIP na 20 miejsc

7. Parking pojazdów kopalni na 20 miejsc

8. Waga pomostowa

9. Kompleks biurowy kopalni (2 piętra) obejmuje centrum szkoleniowe, przychodnię lekarską i biura

10. Szatnie wraz z pomieszczeniem lampowni i maskownia

11. Kompresorownia

12. Maszynownia windy szybu osobowego i towarowego

13. Budynek nadszybia szybu dla ludzi oraz materiałowego

14. Warsztaty dla usług na powierzchni

15. Warsztaty produkcyjne, uwzględniając magazyn dla urządzeń wykorzystywanych pod ziemią

16. Tereny utwardzone

17. Podstacje energetyczne

18. Maszynownia windy szybu wydobywczego

19. Pomieszczenie dla straży przemysłowej

20. Budynek Nadszybia szybu wydobywczego

21. Miejsce dla wymiany liny wyciągowej i kołowrót ratunkowy

22. Główny zakładowy warsztat elektryczny, mechaniczny oraz kablowy

23. Powierzchnia utwardzona warsztatu kablowego

24. Kompleks budynków stacji ratowniczej oraz przeciwpożarowej

25. Zbiorniki paliwa i miejsce tankowania

26. Awaryjne lądowisko dla helikopterów

27. Stacja uzdatniania wody

28. Budynek pompowni

29. Oczyszczalnia ścieków i ewentualnie zakład odsalania części wód kopalnianych – gdy w przyszłości

wystąpi taka konieczność

30. Miejsce składowania sortowanych odpadów stałych

31. Separator szlamu

32. Zbiornik na wody opadowe

33. Poletko odkładcze osadu

34. Budynek wentylacyjny

35. Ciepłownia

36. Aparatura przeciwpożarowa

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 25 z 67

37. Druga brama serwisowa

38. Tereny specjalne

39. Klimatyzacja

40. Proponowane ogrodzenie zewnętrzne

41. Chodniki

MH1 Biuro zarządzania urobkiem

MH2 Urządzenia warsztatu kolei i transportu taśmowego

MH3 System przenośników taśmowych

MH4 Hałda urobku o pojemności 100 000 ton

R1 Kontrola dostępu do terenu z bramą (3 zatoki)

R2 Waga pomostowa dla wagonów kolejowych

R3 Stacja załadunku węgla

R4 Płyta dla sprzętu

Rysunki 2 7 do 2.9 przedstawiają planowane zagospodarowanie powierzchni Zakładu Górniczego w Wariancie I - główne elementy kubaturowe i urządzenia.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 26 z 67

Rysunek 2.7. Wstępna wizualizacja Zakładu Górniczego: widok z e strony zachodniej

Rysunek 2.8. Rysunek 2 6. Wstępna wizualizacja Zakładu Górniczego: widok z e strony wschodniej

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 27 z 67

Rysunek 2.9. Rysunek 2 6. Wstępna wizualizacja Zakładu Górniczego: widok z południowego zachodu

Wariant II

Wariant ten obejmuje wiekszą powierzchnię (ok 60 ha) – sięgającą dalej na zachód w kierunku drogi

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 28 z 67

Rysunek 2.10 Zagospodarowanie przestrzenne Zakładu Górniczego na tle stanu obecnego, wariant II

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 29 z 67

Budynki i urządzenia zaznaczone na rysunku (Wariant II):

1 Brama główna, budynek ochrony 2 Parking dla gości na 60 miejsc 3 Parking dla pracowników na 496 miejsc 4 Parking dla pracowników na 180 miejsc 5 Wejście główne, biuro przepustek i straż przemysłowa 6 Parking VIP na 20 miejsc 7 Parking dla pojazdów obsługi kopalni na 34 miejsca 8 Waga pomostowa 9 Budynki biurowe obejmujące centrum szkoleniowe, przychodnię lekarską i biura

10 Szatnia i lampownia/ maskownia 11 Kompresorownia 12 Maszynownia szybu dla ludzi i sprzętu (transportowy) 13 Nadszybie dla ludzi i sprzętu 14 Pomieszczenia warsztatowe i magazynowe 15 Pomieszczenia warsztatowe, magazyn urządzeń wykorzystywanych pod ziemią 16 Teren utwardzony, miejsce postoju uszkodzonych maszyn 17 Podstacja elektroenergetyczna 20 Pojemnik załadunku urobku 21 Maszynownia windy szybu wydobywczego i wyciąg awaryjny 22 Główne pomieszczenia warsztatowe, elementów mechanicznych, elektrycznych i

kablowych 23 Teren utwardzony warsztatu elementów szybu wydobywczego 24 Budynek zakładowej straży pożarnej, i ratowniczej 25 Zbiornik z paliwem na tacy odciekowej 26 Awaryjne lądowisko dla śmigłowców 27 Stacja uzdatniania wody 28 Zbiornik wody uzdatnionej 29 Zbiornik wody pitnej 30 Teren magazynowania odpadów stałych 31 Oczyszczalnia ścieków i ew. zakład odsalania części wód kopalnianych – gdy w

przyszłości wystąpi taka konieczność 32 Zbiornik wyrównawczy 33 Osadnik 34 Poletka odkładcze osadu 35 Zbiornik wyposażony w łapacze zanieczyszczeń 36 Zbiornik ścieków oczyszczonych 37 Druga brama wjazdowa – serwisowa 38 Składowisko urobku 39 Budynek infrastruktury klimatyzacyjnej 40 Ogrodzenie 41 Wentylatorownia

Infrastruktura transportu węgla:

MH1 Budynek biurowy MH2 Warsztaty MH3 System przenośników taśmowych MH4 Teren magazynowania urobku MH5 Droga serwisowa

C1 Rezerwa terenu

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 30 z 67

Na rysunkach 2.11. do 2.15. zaprezentowane są uproszczone wizualizacje zagospodarowania powierzchni Zakładu Górniczego – wariant II.

Rysunek 2.11 Uproszczone przedstawienie zagospodarowania powierzchni ZG

Źródło: Haskoning DHV

Rysunek 2.12. Widok ogólny od strony południowej - patrząc na północ z punktu obserwacji wyniesionego nad powierzchnie ziemi

Źródło: Haskoning DHV

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 31 z 67

Rysunek 2.13. Widok ogólny od strony południowo-zachodniej - patrząc na północny wschód z punktu obserwacji wyniesionego nad powierzchnię ziemi

Źródło: Haskoning DHV

Rysunek 2.14. Widok ogólny od strony północno-zachodniej - patrząc południowy wschód z punktu obserwacji wyniesionego nad powierzchnię ziemi

Źródło: Haskoning DHV

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 32 z 67

Rysunek 2.15. Widoki ze strony północnej w kierunku południa

Źródło: Haskoning DHV

2.7 Rurociąg wód kopalnianych

Zgodnie z PZZ rurociąg służył będzie do odprowadzania wód kopalnianych do wód powierzchniowych. Planowany rurociąg będzie rurociągiem tłocznym o średnicy do 300 mm (średnica będzie ostatecznie dobrana na etapie projektu technicznego). Zadaniem systemu będzie wprowadzenie do cieku powierzchniowego jedynie takiej ilości wód kopalnianych, aby stężenie chlorków i siarczanów w cieku poniżej punktu zrzutu wód kopalnianych było niższe od dopuszczalnego. Wybudowanie rurociągu uzależnione będzie od wielkości faktycznego dopływu wód dołowych do kopalni. W początkowym okresie zrzutu rzeka Mogilnica będzie właściwym odbiornikiem. Natomiast jeżeli dopływy przekroczą pojemność rzeki Inwestor planuje wybudowanie rurociągu do innego odbiornika – rzeki Wieprz. Ewentualna inwestycja w tym zakresie może być rozważana po 5 latach od rozpoczęcia drążenia szybów.

System odprowadzania wód kopalnianych będzie współpracował ze zbiornikami retencyjnymi wód na terenie zakładu górniczego, wyposażony będzie w przepompownie wraz z niezbędną armaturą i urządzeniami technicznymi oraz aparaturą kontrolno-pomiarową. W przyszłości, przy zwiększonym dopływie wód z górotworu, może być konieczne odsalanie części wód kopalnianych tak by nie przekroczyć granicznych ładunków i nie spowodować zagrożenia dla celu jakim jest osiągniecie dobrego stanu przez jednolite części wód będące odbiornikami wód kopalnianych.

Zrzut wód i urządzenia wodne będą wymagały uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. Ze względu na wstępny etap planowania Inwestor nie dysponuje szczegółowymi danymi technicznymi. Dane te będą przedstawione w operacie wodnoprawnym na etapie ubiegania się o pozwolenie wodnoprawne.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 33 z 67

Ewentualny przebieg rurociągu nie będzie kolidował z obszarami chronionymi, a jego wylot do JCWP Wieprz od oddzielenia się Kanału Wieprz-Krzna do dopływu spod Starościc (PLRW20001924513) położony będzie poza obszarem Natura 2000 PLH060005 „Dolina Środkowego Wieprza”.

Przebieg Wariantu I został zoptymalizowany tak by przebiegał w pasie drogowym dróg lokalnych, gminnych. Jego długość wynosi ok 31,5 km. Wariant II przebiega głównie w pasie drogowym dróg powiatowych i gminnych i ma długość wynosi ok. 23,7 km.

Obydwa warianty nie powodują zniszczenia roślin czy naruszenia gleb o dużej wartości. W związku z wykorzystaniem pasa drogowego nie mają też konfliktów z zabytkami, obiektami kultu, budynkami, punktowymi obiektami chronionymi itd.

Wariant I jest wariantem preferowanym przez Inwestora.

Wariant II jest nieznacznie krótszy, lecz jego przebieg wytyczony jest we fragmentach między innymi w pasie dróg wyższej kategorii niż tylko lokalne może powodować iż jego realizacja przyczyni się do utrudnienia w ruch lokalnym.

3 Rozwiązania chroniące środowisko

3.1 Rozwiązania chroniące przed hałasem

Zgodnie z art. 144 Prawa ochrony środowiska emisja hałasu nie może powodować przekroczeń standardów jakości środowiska poza terenem, do którego prowadzący instalację będzie miał tytuł prawny.

Główne źródła hałasu to te pracujące w otwartej przestrzeni i źródła kubaturowe, gdzie zainstalowane będą urządzenia wspomagające wydobycie węgla oraz system transportu węgla.

Głównym źródłem hałasu zewnętrznego, związanego z pracą kopalni będą:

stacja wentylatorów,

kompresorownia,

szyb wydobywczy -skip, maszyna wyciągowa i koła wież szybowych,

plac węglowy i urządzenia załadowcze do wagonów kolejowych,

ruch samochodowy, ruch kolejowy.

Inwestor planuje, aby wszelkie wyposażenie Zakładu Górniczego spełniało polskie i międzynarodowe wymagania związane z poziomem hałasu. Maszyny zastosowane w Zakładzie Górniczym na powierzchni, w większości zostaną umieszczone w budynkach.

W budynku umieszczone zostaną również wentylatory główne, co znacznie obniży poziom generowanego hałasu. Hałas będzie kontrolowany także poprzez staranny dobór wyposażenia, izolacji oraz obudów dźwiękochłonnych dla poszczególnych urządzeń. Nie przewiduje się przekraczania dopuszczalnego poziomu hałasu ani w porze dziennej, ani w nocnej.

3.2 Rozwiązania chroniące jakość powietrza

W przypadku planowanej kopalni zanieczyszczenie powietrza związane jest głównie z następującymi procesami technologicznymi:

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 34 z 67

spalaniem paliw dla potrzeb ogrzewania,

transportem i składowaniem węgla, w tym załadunek na wagony kolejowe,

systemem wentylacji kopalni wyprowadzającym gazy kopalniane - gazy postrzałowe, transportem i

składowaniem węgla oraz odpadów, a także pomocniczymi pracami,

obsługą warsztatową.

Dodatkowo należy wspomnieć, że transport urobku do Zakładu Mechanicznej Przeróbki i transport ludzi też może być przyczyną zanieczyszczenia powietrza, choć nie będą to duże poziomy zanieczyszczeń (oddziaływanie korytarza infrastrukturalnego i Zakładu Mechanicznej Przeróbki będzie poddane odrębnej ocenie oddziaływania na środowisko).

Zakład Górniczy będzie stosować wszelkie dostępne środki służące przeciwdziałaniu wprowadzaniu substancji zanieczyszczających do powietrza atmosferycznego.

Wagony będą ładowane z wykorzystaniem specjalnie do tego celu zbudowanych instalacji załadowczych. Osłony instalacji przy zapełnianiu wagonów będą minimalizowały emisję pyłu oraz eliminowały wpływ wiatrów. Konstrukcja instalacji załadowczej będzie ograniczać wysokość zrzutu w celu minimalizacji rozdrobnienia urobku i zmniejszenia hałasu.

Źródłem pylenia będą również powierzchniowe składy urobku i przenośniki taśmowe. W miejscach tych przewiduje się jednakże zastosowanie zwałowarko-ładowarki i przenośników wyposażonych w wodne systemy zraszania. Z kolei na drogach transportu kołowego, w razie takiej potrzeby, stosowane będzie zmywanie lub polewanie wodą i pozbawienie pyłów lotności.

Emisja z terenu Zakładu Górniczego związana z ruchem maszyn i urządzeń oraz ruchu pojazdów mechanicznych, przy zachowaniu odpowiedniej profilaktyki i reżimu harmonogramu pracy tych maszyn, nie będzie powodować przekroczenia poziomów dopuszczalnych.

Ciepłownia posiadała będzie wymagane prawem urządzenia do redukcji emisji. Będzie wyposażona w system kontroli i monitoringu spalin. Poziom emisji szkodliwych gazów i pyłów będzie zgodny z wymogami polskiego prawa i dyrektyw europejskich.

3.3 Gospodarka odpadami

Odpady będą powstawać zarówno na etapie przygotowania inwestycji, czyli przygotowaniu terenu przeznaczonego pod budowę obiektów powierzchniowych, jak również podczas procesu eksploatacji złoża.

Działania zmierzające do ograniczenia ilości powstających odpadów oraz ograniczenie rodzajów odpadów, w tym tzw. odpadów niebezpiecznych będzie zależne od etapu inwestycji.

Na etapie przygotowania terenu inwestycji planuje się:

minimalizację ilości wyburzanych obiektów funkcjonujących obecnie do niezbędnego minimum,

segregację odpadów powstających w wyniku wyburzeń i demontażu istniejących obiektów,

przekazanie powstających odpadów do firm, które w pierwszej kolejności będą poddawały te odpady

odzyskowi lub recyklingowi; zakłada się, iż przekazanie odpadów na składowiska będzie ostatecznością.

Na etapie prowadzenia eksploatacji, ze względu na charakter produkcji, najistotniejsza będzie gospodarka odpadami górniczymi. Nie przewiduje się budowania obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych do deponowania skały płonnej na terenie Zakładu Górniczego tylko wywóz urobku do Zakładu Przeróbki Mechanicznej Węgla, poza Zakład Górniczy i tam oddzielenie skały płonnej od węgla. Oddzielone w Zakładzie Przeróbki Mechanicznej Węgla skały będą wykorzystane gospodarczo na potrzeby rekultywacji wyrobiska margla w procesie odzysku odpadów.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 35 z 67

Zagadnienia związane z odpadami wydobywczymi reguluje obecnie ustawa z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych, ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach oraz ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska.

3.4 Urządzenia ochrony środowiska w gospodarce wodno-ściekowej

Planowane przedsięwzięcie stanowi źródła ścieków różnego pochodzenia:

Ścieki bytowo-gospodarcze. W ramach budowy kopalni planowana jest budowa oczyszczalni ścieków,

która zagwarantuje, że odprowadzane oczyszczone ścieki bytowo-gospodarcze będą spełniać określone

przepisami standardy.

Wody dołowe. Działalność kopalni będzie powodowała konieczność odprowadzania wód dołowych.

Dopływ wód dołowych wyniesie 12,2 m3/min. W tym celu konieczne może być zbieranie wód w

zbiornikach sedymentacyjnych, a następnie ich odprowadzanie do odbiornika. W przyszłości może być

konieczne odsalanie części wód dołowych bu

Ścieki deszczowe. Ścieki te będą pochodziły z powierzchni szczelnych i będą odprowadzane zgodnie z

zapisami prawa6. Wszelkie składowiska i tereny magazynowania będą wyposażone w system drenażu

wód odciekowych. Wody te po odpowiednim podczyszczeniu i spełnieniu środowiskowych norm

jakościowych będą odprowadzane do odbiornika.

3.5 Zapobieganie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej

Zakład Górniczy PD Co Sp. z o.o. nie będzie należał do zakładów o dużym lub zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej.7

3.6 Metody ochrony powierzchni ziemi

W okresie koncesji eksploatacja górnicza została zaprojektowana równomiernie prawie na całym obszarze złoża.

Osiadania rozpoczną się po uruchomieniu eksploatacji ze ścian i zakończą się po około dwóch latach od zaprzestania eksploatacji. Zgodnie z PZZ, w ramach profilaktyki górniczej, przewiduje się następujące metody minimalizacji wpływów eksploatacji na powierzchnię terenu:

koordynacja eksploatacji w poszczególnych parcelach i pokładach w ujęciu czasoprzestrzennym z

uwzględnieniem dokonanej i projektowanej eksploatacji zapobiegającej sumowaniu się wpływów

sąsiednich krawędzi eksploatacji, w tym również eksploatacji przez sąsiednie kopalnie,

w miejscu występowania dwóch przemysłowych pokładów (389 i 391) ich eksploatacja została

przesunięta w czasie, w celu rozłożenia ujawniających się odkształceń poziomych, co umożliwi

wykorzystanie zjawiska relaksacji naprężeń w obiektach powierzchniowych,

rozmieszczenie pól eksploatacyjnych w miarę możliwości równomiernie na całym obszarze górniczym,

6 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18.11.2014 w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy

wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla

środowiska wodnego (Dz.U. z 2014 r. Poz. 1800.).

7 zdefiniowanej art. 248 ust.3 ustawy Prawo ochrony środowiska.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 36 z 67

optymalny dobór obudowy i maszyn urabiających do ścian, by wyeliminować zbędne urabianie skał

spągowych i stropowych, z czym wiąże się zdecydowana poprawa jakości urobku, przy równoczesnym

zmniejszeniu ilości skały płonnej lokowanej na powierzchni.

Na dalszych etapach wdrażania projektu inwestycyjnego opracowany będzie plan działań minimalizujących.

Działania te uwzględnią następujące czynniki i uwarunkowania:

morfologię terenu - aktualne ukształtowanie,

szacowany zasięg osiadania gruntów w obrębie terenów koncesyjnych,

kategorie przydatności terenu pogórniczego do zagospodarowania,

występowanie obszarów zagrożonych powodzią,

przeznaczenie terenów w dokumentach planistycznych,

inne uwarunkowania.

4 Stan środowiska w rejonie inwestycji

Złoże „Lublin” położone jest na obszarze gmin Cyców (powiat łęczyński), Siedliszcze i Wierzbica (powiat

chełmski). Ponadto, niewielki północny fragment złoża „Lublin”, położony jest w granicach gminy Puchaczów

(powiat łęczyński).

Złoże „Lublin” położone jest na terenie mezoregionów fizycznogeograficznych: Równina Łęczyńsko-

Włodawska, Pagóry Chełmskie i Obniżenie Dorohuckie. Rysunek 4.1 przedstawia ukształtowanie powierzchni

terenu

Rysunek 4.2 oraz Tabela 4.1 przedstawiają pokrycie terenu obszaru złoża „Lublin”. Teren ten to w

przeważającej części tereny użytkowane rolniczo.

Tabela 4.1 Pokrycie terenu na obszarze złoża Lublin

Typ pokrycia terenu

Klasa obiektów

BDOT Powierzchnia w km 2 Procent powierzchni złoża

uprawa na gruntach ornych

roślinność

trawiasta i uprawa

rolna 72,73 48,15%

roślinność trawiasta

roślinność

trawiasta i uprawa

rolna 47,69 31,58%

las

teren leśny i

zadrzewiony 20,12 13,32%

zabudowa jednorodzinna zabudowa 3,73 2,47%

sad uprawa trwała 1,85 1,22%

krzewy

roślinność

krzewiasta 1,73 1,15%

woda stojąca

woda

powierzchniowa 1,33 0,88%

inne 1,84 1,22%

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 37 z 67

Rysunek 4.1. Ukształtowanie powierzchni terenu w rejonie inwestycji.

Źródło: opracowanie własne

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 38 z 67

Rysunek 4.2. Pokrycie terenu w granicach złoża „Lublin”

Źródło: opracowanie własne

Przez obszar przedsięwzięcia przebiega fragment działu wodnego II rzędu, rozdzielającego dorzecze rzeki Bug i Wieprz. Na terenie tym można wyróżnić dwie główne rzeki. Jest to Mogilnica w części południowo-zachodniej oraz Świnka w części południowo-wschodniej, centralnej i północno-zachodniej. W zasadzie cały teren opracowania, z wyjątkiem niewielkiego odcinka w północno-wschodniej części (Świerszczów), leży w obrębie zlewni tych dwóch rzek. Rysunek 4.3 przedstawia sieć hydrograficzną.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 39 z 67

Rysunek 4.3. Sieć hydrograficzna na terenie objętym opracowaniem na podstawie MPHP

Źródło: opracowanie własne

Wszystkie płynące wody powierzchniowe na terenie objętym opracowaniem mają stan zły. Taką sytuację determinuje przede wszystkim ocena elementów biologicznych oraz fizykochemicznych. Jednakże w dokumencie aktualizacja Planu Gospodarowania Wodami (aPGW) stan rzeki Mogilnica (PLRW20001724529) został określony jako dobry.

Jeśli chodzi o wody podziemne, to największą część omawianego obszaru zajmuje JCWPd nr 90, której zarówno stan ilościowy i jakościowy jest dobry, a cel środowiskowy niezagrożony. JCWPd nr 67 ma słaby stan chemiczny i jest zagrożona nieosiągnięciem uzyskania dobrego stanu. JCWPd nr 91, której mały fragment wchodzi na wschodnią część obszaru opracowania, pomimo że stan obu parametrów jest dobry, jest zagrożona utrzymaniem dobrego stanu.

Na terenie opracowania brak jest dużych źródeł emitujących zanieczyszczenia do atmosfery. Głównymi źródłami emisji zanieczyszczeń, tworzącymi tzw. emisję niską, są lokalne kotłownie i paleniska domowe. Problem ten jest szczególnie odczuwalny w porze zimowej. Innym źródłem zanieczyszczeń powietrza jest również komunikacja, związana z ruchem samochodowym.

Na terenie złoża „Lublin” znajduje się wiele form ochrony przyrody, z których najważniejsze to obszar Natura 2000 PLH060033 «Dobromyśl» oraz rezerwat «Świerszczów».

Przedmiotem ochrony na terenie SOO «Dobromyśl» jest 9 siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG oraz kilka gatunków objętych art. 4 dyrektywy 2009/147/WE, jak również gatunki wymienione w załączniku II do dyrektywy 92/43/EWG.

Żółwie błotne występują na tym terenie w bardzo wysokim zagęszczeniu (trzeba jednak pamiętać, że jest to również wynik ochrony czynnej). Zlokalizowane jest tutaj jedno z najbogatszych stanowisk w kraju. Obszar jest ważny również dla ochrony strzebli błotnej (gatunek priorytetowy). Stwierdzono tu występowanie siedlisk

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 40 z 67

przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG, zajmujących łącznie ok. 8 % powierzchni obszaru Natura 2000.

Teren górniczy w północnej części, na niewielkiej powierzchni, objety jest siedliskowym obszarem Natura 2000 - PLH060009 «Jeziora Uściwierskie». Zidentyfikowano tu 10 rodzajów siedlisk chronionych. Na torfowiskach występuje wiele rzadkich i chronionych w tej części Europy gatunków roślin. Rejon ten jest też znaczącą w skali regionu ostoją rzadkich gatunków owadów i płazów. Występuje tu 10 gatunków zwierząt chronionych w EU. Znajdują się tu, m.in., liczne drobne stanowiska strzebli błotnej. Ważny węzeł ekologiczny w obrębie Polesia.

Na terenie kompleksu leśnego Świerszczów utworzono w 1996 r. rezerwat. Jest to teren torfowisk (bagien i kęp drzew) o łącznej powierzchni 85,4 ha. Celem ochrony jest zachowanie zbiorowisk wodnych i torfowiskowych. Niezwykle cenny jest obszar o pow. 5,68 ha (bagno i młodnik sosnowy), w którym występuje stanowisko żółwia błotnego.

Chełmski Obszar Chronionego Krajobrazu obejmuje tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz, o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych. Na terenie górniczym znajdują się również inne formy ochrony przyrody takie jak stanowiska dokumentacyjne czy pomniki przyrody.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 41 z 67

Rysunek 4.4. Złoże „Lublin” na tle form ochrony przyrody

Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GDOŚ

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 42 z 67

5 Oddziaływanie na środowisko

5.1 Specyfika oddziaływania kopalni

Oceniając wpływ budowy kopalni na środowisko trzeba wyróżnić:

- oddziaływania i uciążliwości związane z budową i funkcjonowaniem Zakładu Górniczego,

- wpływ na powierzchnię ziemi.

Deformacje powierzchni ziemi, w tym odkształcenia i osiadania, wraz ze skutkami wtórnymi, takimi jak zmiany stosunków wodnych, zmiany uwarunkowań abiotycznych dla siedlisk i gatunków roślin oraz zwierząt, wpływ na gleby rolne, szkody w odniesieniu do budynków i infrastruktury - o różnym natężeniu, występujące na całym terenie górniczym, czyli na obszarze nieco większym niż „obszar górniczy”, pod którym prowadzona jest eksploatacja węgla. Szkody te nieodłącznie towarzyszą podziemnej eksploatacji. Właściciel nie może sprzeciwić się zagrożeniom spowodowanym ruchem Zakładu Górniczego, który jest prowadzony zgodnie z ustawą. Może on jednak żądać naprawienia wyrządzonej tym ruchem szkody, na zasadach określonych ustawą. Odpowiedzialności za szkody górnicze poświęcony jest dział VIII prawa geologicznego i górniczego.

- zamiany w górotworze, takie jak odciążenie górotworu, zaburzenie krążenia wód podziemnych, przesunięcia i odkształcenia warstw geologicznych, uruchomienie uskoków itd.

Na obecnym etapie wiedza na temat zjawisk zachodzących w górotworze pod wpływem działania kopalni jest oparta o dane dość ogólne i o analogie do zjawisk zachodzących w górotworze na terenie działania innych kopalń węgla (w szczególności kopalni Lubelski Węgiel «Bogdanka»), jednak te dane i analogie mogą przedstawiać obraz nieco różniący się od sytuacji rzeczywistej. Dlatego przewidywanie skutków działania kopalni «Jan Karski», szczególnie w odniesieniu do dalekiej przyszłości, na jakąjaką wydaje się koncesję, obarczone są niepewnością. Dokładne rozpoznanie warunków geologicznych i hydrogeologicznych będzie prowadzone po uzyskaniu koncesji, szczególnie w trakcie drążenia szybów i konsekwentnie w trakcie postępującej eksploatacji węgla – na etapach kolejnych Planów Ruchu, opracowywanych na okresy 2-6 lat i w miarę potrzeby aktualizowanych i doszczegóławianych. Na obecnym etapie niemożliwe jest stwierdzenie, czy zjawiska zachodzące w górotworze będą miały przebieg korzystny dla prowadzonej eksploatacji, czy też wystąpią niespodziewane komplikacje (takie jak np. uruchomienie uskoków). Aby w ocenie odnieść się również do niemożliwych lub trudnych do przewidzenia niekorzystnych zjawisk posłużono się scenariuszem zakładającym wystąpienia niekorzystnych zjawisk jakie mogą wystąpić w powiązaniu z przedsięwzięciem opisanym w PZZ.

Poniżej przedstawiono najważniejsze informacje uzyskane w trakcie opracowywania Raportu Oddziaływania na Środowisko (ROŚ)

5.2 Wpływ na ludzi

5.2.1 Zdrowie

Przedsięwzięcie nie będzie miało znaczącego negatywnego oddziaływania na zdrowie mieszkańców gmin objętych terenem górniczym. Zdrowie i bezpieczeństwo pracowników kopalni, zarówno górników pracujących w części podziemnej, jak też pracowników podszybia i transportu, zależeć będzie od przestrzegania przepisów BHP w zakresie wymaganym w odrębnych przepisach. Zagadnienie to jest w Polsce dobrze rozpoznane i pomimo ryzyk i zagrożeń zawodowych związanych z górnictwem, dochowanie nalezytej staranności w tym zakresie pozwala na osiągnięcie podobnych lub lepszych wskaźników niż w innych państwach.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 43 z 67

Przedsięwzięcie nie jest przyczyną ani źródłem emisji lub innych oddziaływań mogących w sposób bezpośredni oddziaływać na zdrowie ludzi.

5.2.2 Warunki życia Przewidywane są znaczące pozytywne zmiany w zakresie dochodów ludności, runku pracy, bezrobocia i wykluczenia społecznego, zarówno w odniesieniu do indywidualnych mieszkańców, jak też społeczności i organizacji, w tym gmin. Obecność dużego pracodawcy, w długim przedziale czasowym powinna doprowadzić do polepszenia sytuacji materialnej mieszkańców, zarówno bezpośrednio zatrudnionych w kopalni, jak też związanych z przedsiębiorczością towarzyszącą (rozwój usług i szeroko pojęte otoczenie biznesowe).

Z budową i funkcjonowaniem Zakładu Górniczego oraz inwestycji towarzyszących związane są uciążliwości dotyczące niewielkiej grupy ludności (hałas – poniżej dopuszczalnego progu, zanieczyszczenia transportowe - nieznaczące, pola elektromagnetyczne o niskiej częstotliwości – poniżej poziomu dopuszczalnego).

Nie można wykluczyć, że zmiany stosunków wodnych wpłyną na poziom wody w przydomowych studniach indywidualnych lub nastąpi uszkodzenie instalacji punktów poboru wody dla zaopatrzenia zbiorowego. Zgodnie z prawem8 „w przypadku powstania szkody w postaci zaniku wody lub utraty jej przydatności, podmiot, do którego jest kierowane roszczenie, do czasu naprawienia szkody jest obowiązany bezpłatnie dostarczać poszkodowanemu niezbędną ilość wody”, co w praktyce oznacza budowę wodociągu. W przypadku uszkodzenia ujęcia wody Przedsiębiorca ponosi również koszt naprawy uszkodzonych ujęć wody.

5.2.3 Dobra materialne Nie przewiduje się znaczących strat wartości materialnych w wyniku budowy Zakładu Górniczego. Na terenie górniczym występować będą szkody górnicze, dotyczące zarówno budynków, jak też zmian ekofizjograficnych, wiążących się, w niektórych przypadkach, ze zmianami w sposobie użytkowania powierzchni ziemi, a niekiedy z wyłączeniem z działalności rolniczej lub zmianą jego kierunków, czy przydatności dla osadnictwa.

Przedsiębiorca jest prawnie zobowiązany do pokrywania wszelkich innych szkód powstałych w związku z działalnością górniczą.

Sporą wartość materialną przedstawiać będą urządzenia i budynki oraz infrastruktura towarzysząca kopalni, od których będzie płacony podatek.

5.2.4 Usługi ekosystemowe Na terenie objętym oddziaływaniami kopalni największe znaczenie dla świadczenia usług ekosystemowych mają tereny rolne i leśne, stanowiące (według CLC 2012) odpowiednio 87% i 6% terenu górniczego9.

.Zmiany ekofizjograficzne zachodzące na terenie górniczym, w tym zmiany w pokryciu terenu i sposobie jego użytkowania prowadzić będą do zmian w zdolności do świadczenia usług ekosystemowych. Lokalizacja Zakładu Górniczego i zajętość przestrzeni, związana z inwestycjami towarzyszącymi, w tym z infrastrukturą, nie będą znaczące. Natomiast w odniesieniu do usług kulturowych (grupa 4) nastąpią znaczące zmiany, głównie dotyczące percepcji krajobrazu i innych usług hedonistycznych odnoszących się do Zakładu Górniczego, jak też do zmian na obszarze objętym terenem górniczym. Można się spodziewać, że dla nielicznych osób czasowo przebywających na tym terenie w celach rekreacyjnych, zmiany te będą w większości oceniane negatywnie, podczas gdy w odniesieniu do stałych mieszkańców można się spodziewać ocen mieszanych. W zwiazku z budową kopalni teren zyska dodatkowe walory edukacyjne.

8 Prawo Geologiczne i Górnicze Art. 152.2.: W przypadku powstania szkody w postaci zaniku wody lub utraty jej przydatności, podmiot, do

którego jest kierowane roszczenie, do czasu naprawienia szkody jest obowiązany bezpłatnie dostarczać poszkodowanemu niezbędną ilość

wody.

9 Usługi ekosystemowe oceniane sa wg pokrycia terenu określonego w ramach CLC 2012, jako że obecnie tylko dla takich kategorii są dostępne współczynniki powalające obliczać wartość usług ekosystemowych.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 44 z 67

5.2.5 Aspekty społeczne Należy się spodziewać trwałych przemian społecznych i poprawy warunków życia, zarówno w odniesieniu do realnych potrzeb, jak też oczekiwań, co z kolei przyczyni się do zapobiegania emigracji młodych ludzi, poprawi strukturę wiekową w okolicznych gminach, zwiększy aktywność zawodową i zmniejszy ryzyko wykluczenia społecznego pojedynczych osób lub grup ludności, w tym mniejszości etnicznych i narodowych (Ukraińcy, Rosjanie, Białorusini, Niemcy) oraz religijnych (prawosławie, protestantyzm).

5.2.6 Możliwe konflikty społeczne W przypadku zatrudnienia grup obcokrajowców mogą być konieczne działania rekomendowane przez specjalnie w tym celu opracowany Plan Włączenia Interesariuszy (ang. Stakeholder Enagagement Plan – SEP).

Konflikty społeczne często występują w związku z likwidacją szkód górniczych, w szczególności w odniesieniu do wyceny nieruchomości, wyceny szkód i gotowości Przedsiębiorcy do ich pokrycia, zgodnie z zasadami określonymi w Prawie geologicznym i górniczym, Przedsiębiorca pokrywa szkody zgłoszone w czasie do 5 lat od momentu stwierdzenia szkody, na zasadzie ugody lub roszczeń zgłoszonych na drodze sądowej. Likwidacja szkód górniczych dotyczy szkód w gruntach i uprawach, naprawienie szkód w obiektach budowlanych oraz zwrot kosztów zabezpieczenia obiektów budowlanych.

5.2.7 Użytkowy poziom wodonośny i ujęcia wody Działalność kopalni nie powinna wpłynąć negatywnie na jakość wód użytkowego poziom wodonośnego, jednak deformacje terenu mogą powodować zmiany poziomu wody gruntowej, a także uszkadzać ujęcia wody. Jak już wspomniano, po stronie kopalni jest naprawa, a w razie potrzeby dostarczanie wody.

5.2.8 Infrastruktura (krytyczna) Deformacje powierzchni mogą powodować uszkodzenia infrastruktury drogowej, sieci wodociągowej, kanalizacyjnej i gazowej. Naprawienie szkód jest ustawowo uregulowanym obowiązkiem Przedsiębiorcy.

5.2.9 Hałas - poziomy dopuszczalne Przeprowadzone obliczenia hałasu dla ruchu skumulowanego, (pora dzienna), i (pora nocna) wskazują na brak przekroczeń wartości dopuszczalnych (65 dB w porze dziennej i 56 dB w porze nocnej.

Dla stanu projektowanego, porównując obliczone parametry akustyczne (prognozowane zasięgi oddziaływań), pochodzące od wszystkich źródeł hałasu przemysłowego oraz dróg wewnętrznych, można oczekiwać braku przekraczania standardów ochrony środowiska przed hałasem, tak dla pory dziennej jak i nocnej dla zabudowy mieszkaniowej zagrodowej poziom 55 dB w dzień i 45 dB w nocy. (Rysunek 5.3 do 5.4.).

Hałas będzie stanowił uciążliwość dla pracowników i niewielkiej grupy osób mieszkających w bezpośrednim otoczeniu Zakładu Górniczego i w pobliżu ciągów komunikacyjnych, obciążonych ruchem związanym z budową i eksploatacją kopalni.

Działanie maszyn i urządzeń w obrębie Zakładu Górniczego powodować będzie hałas słyszalny w ciągu dnia w pobliżu zakładu, a w porze nocnej nawet na większe odległości, jednak poziom tego hałasu nie przekroczy dopuszczalnych poziomów na terenach zabudowanych podlegających ochronie akustycznej.

Ze względu na różnice w lokalizacji oraz zagospodarowania powierzchni Zakładu Górniczego dla wariantu 1 i 2 - oddziaływnie na klimat akustyczny równiez się rózńi.

Na rysunkach 5.1. do 5.4 przedstawiono rozklad hałasu w porze ddziennej (godz. 6:00-22:00) i w porze nocnej (godz. 22:00 – 6:00) dla wariantu I i II

Jak wynika z analiz dla obydwóch wariantów, hałas ma znaczenie tylko lokalnie.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 45 z 67

Wariant I.

Rysunek 5.1. Wariant I: Rozkład hałasu wokół Zakładu Górniczego – pora dzienna (godz.: 6:00 – 22:00)

Rysunek 5.2 Wariant I: Rozkład hałasu wokół Zakładu Górniczego; pora nocna (godz. 22:00 – 6:00)

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 46 z 67

Wariant II

Rysunek 5.3. Wariant II: Rozkład hałasu wokół Zakładu Górniczego – pora dzienna (godz.: 6:00 – 22:00) Źródło: opracowanie własne

Rysunek 5.4. Wariant II: Rozkład hałasu wokół Zakładu Górniczego; pora nocna (godz. 22:00 – 6:00)

Źródło: opracowanie własne

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 47 z 67

5.2.10 Jakość powietrza odniesiona do poziomów dopuszczalnych Działania prowadzone na terenie Zakładu Górniczego związane będą z uwalnianiem do powietrza zanieczyszczeń – głównie pyłów, w sposób zorganizowany (przez kominy i wyrzutnie) i niezorganizowany (głównie pylenie). Jak wynika z analiz stężenia tych zanieczyszczeń poza terenem Zakładu nie będą przekraczać dopuszczalnych norm, pod warunkiem, że zostaną zastosowane środki minimalizujące, w tym zastosowanie urządzeń odpylających i instalacji do odsiarczania w zakładowej ciepłowni (aby spełnić wymagania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2193 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza ze średnich obiektów energetycznego spalania – w odniesieniu do stężeń tlenków siarki i pyłów.

5.2.11 Promieniowanie elektromagnetyczne (PEM) natężenia dopuszczalne odniesione do natężeń dopuszczalnych

Wszystkie urządzenia elektryczne dużej mocy, emitujące promieniowanie elektromagnetyczne, zlokalizowane będą na terenie Zakładu Górniczego, niedostępnym dla osób postronnych. Urządzenia spełniać będą wymagania techniczne, więc nie będą występowały wartości przekraczające dopuszczalne normy.

5.3 Odpady Odpady powstające w wyniku działania kopalni będą miały dwojaki charakter:

odpady typowe dla zakładu przemysłowego,

odpady górnicze i przeróbcze.10

Odpady typowe dla zakładu przemysłowego będą odbierane przez wyspecjalizowane firmy mające odpowiednie certyfikaty. Nie przewiduje się budowy składowiska odpadów .

Na etapie budowy Zakładu Górniczego powstaną również typowe odpady budowlane.

Odpady górnicze to przede wszystkim skała płonna – kamień towarzyszący węglowi i wydobywany razem z nim z wyrobiska podziemnego. Pewne ilości kamienia zostaną również wydobyte w trakcie drążenia szybów.

W trakcie eksploatacji kopalni odpady przeróbcze powstawać będą w Zakładzie Przeróbki Węgla w Rejowcu Fabrycznym, gdzie skała będzie oddzielana od węgla i lokowana w wyrobisku po eksploatacji margli, co prowadzić będzie do wypełnienia wyrobiska i przywrócenia do stanu sprzed eksploatacji (rekultywacji terenu). Zakład przeróbczy nie stanowi przedmiotu niniejszego postępowania. Budowa Zakładu będzie odrębnym etapem realizowanym na podstawie właściwych decyzji administracyjnych.

10 odpady górnicze - skały pochodzące z robót górniczych i przygotowawczych udostępniających złoże kopaliny głównej w kopalniach

głębinowych lub odkrywkowych. Odpady te stanowią średnio ok.

20% ogólnej masy odpadów wydobywczych i są to:

• odpady z separacji na dole, czyste odpady górniczej,

• z węglem z podbierek spągu, do przeróbki - odpady przeróbcze,

• resztki stali, drewna, gum z przeróbki - inne niż skała płonna.

odpady przeróbcze - materiał skalny wydobyty wraz z urobkiem i oddzielany w procesach wzbogacania kopaliny głównej (np. w trakcie sortowania, rozdrabniania, płukania, flotacji). Ich udział w ogólnej masie wytwarzanych odpadów wydobywczych wynosi blisko 80%,

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 48 z 67

5.4 Wpływ na bioróżnorodność

5.4.1 Formy ochrony przyrody Planowany Zakład Górniczy zlokalizowany będzie w gminie Siedliszcze, na obszarze, w którym działalność przemysłowa nie była dotąd prowadzona. W północnej części terenu, na którym ma być zlokalizowany ZG przebiega granica Chełmskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Lokalizacja ta oddalona jest o nie mniej niż 830 m od najbliższego obszaru Natura 2000 - PLH060033 „Dobromyśl". Odległosci od wariantów lokalizacji Zakładu Górniczego od granic obszaru Natura 2000 różnią sie nieznacznie – jest ona wieksza dla wariantu I o ok 120 m.

W sąsiedztwie złoża „Lublin" znajduje się Poleski Park Narodowy (PPN). Potencjalne oddziaływania można uznać za nieznaczące ze względu na znaczne oddalenie około 1400 m od granic złoża do granic PPN (na północny zachód od jeziora Sumin na terenie gminy Urszulin) i ok 3,6 km od granic złoża do granic parku w okolicy dawnego PGR na terenie Wólki Tarnowskiej - w kierunku na Bagno Bubnów. Inwestycja nie znajduje sie również w granicach zlewni, w których zlokalizowany jest PPN.

Na obszarze złoża „Lublin" znajduje się jeden rezerwat - „Jezioro Świerszczów" - zlokalizowany w północnej części złoża „Lublin", w miejscowości Świerszczów (gmina Cyców). Jest to rezerwat florystyczny, a jego celem jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych jeziora eutroficznego i wielu rzadkich roślin reliktowych występujących na przylegającym do jeziora torfowisku.

Sporą część złoża «Lublin» obejmuje Chełmski Obszar Chronionego Krajobrazu (OCK). Chełmski OCK jest związany głównie z obszarami podmokłymi (Rysunek 4.4Błąd! Nie można odnaleźć źródła odwołania.). Rozciąga się w centralnej i wschodniej części gminy Cyców i obejmuje: rozległą dolinę rzeki Świnki z licznymi zespołami torfianek (ok. Świerszczowa, Stawka) oraz kompleks leśny Świerszczów. Na terenie Lasu Świerszczowskiego występuje florystyczny rezerwat przyrody „Jezioro Świerszczów" oraz szereg drobnych śródleśnych bagienek uznanych za użytki ekologiczne. Osobliwością przyrodniczą na terenie Chełmskiego OCK jest zbiorowisko roślin wodno - torfowiskowych „Biesiadki", objęte ochroną jako powierzchniowy pomnik przyrody.

Na omawianym terenie ochrona strefowa stosowana jest dla ochrony gniazd ptaków szponiastych i bociana czarnego, a także żółwia błotnego. W tym ostatnim przypadku strefa ochrony całorocznej wynosi 200 m od miejsca rozrodu i regularnego przebywania i okresowej od 01.03 - 30.09 - w promieniu do 500 m. Jest to szczególnie istotne w sąsiedztwie obszaru Natura 2000 PLH060033 „Dobromyśl" - w rejonie złoża „Lublin" i w sąsiedztwie Zakładu Górniczego.

Działalność Zakładu Górniczego nie będzie miała bezpośredniego wpływu na obszary objęte ochroną, jednakże skutki eksploatacji podziemnej występujące na powierzchni w postaci osiadania terenu i jego dalszych konsekwencji, takich jak zaburzenie stosunków wodnych, mogą potencjalnie negatywnie oddziaływać na walory stanowiące o wartości obszarów chronionych.

Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 «Dobromyśl» PLH060033 wyznaczono w celu zachowania we właściwym stanie ochrony nw. siedliska i gatunki, stanowiące przedmioty ochrony:

Siedliska:

2330 Wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi

3140 Twardowodne oligo- i mezotroficzne zbiorniki wodne z podwodnymi łąkami ramienic Charetea

6120 Ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe

6230 Górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion) - płaty bogate florystycznie

6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion)

6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris)

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 49 z 67

7140 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio- Caricetea)

7230 Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk

9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum)

Gatunki:

1188 Bombina bombina (kumak nizinny)

1220 Emys orbicularis (żółw błotny)

1134 Rhodeus sericeus amarus (różanka)

4009 Phoxinus percnurus (strzebla błotna)

1059 Maculinea teleius (modraszek telejus)

1060 Lycaena dispar (czerwończyk nieparek)

1061 Maculinea nausithous (modraszek nausithous)

1065 Euphydryas aurinia (przeplatka aurinia)

4038 Lycaena helle (czerwończyk fioletek).

Zarówno siedliska i gatunki, będące przedmiotem ochrony obszaru Natura 2000, jak też rezerwat Świerszczów są zależne od wody i zmiana stosunków wodnych może doprowadzić do pogorszenia stanu ich ochrony, a w niektórych przypadkach nawet do ich utraty. Aby to nie nastąpiło prowadzone będą działania zapobiegawcze.

W oparciu o coroczne monitorowanie ukształtowania terenu (na podstawie danych satelitarnych lub uzyskanych w dedykowanych nalotach samolotem) podejmowane będą działania, głównie o charakterze hydrotechnicznym, gwarantujące, że zostaną zachowane warunki konieczne dla właściwego stanu siedlisk i zbiorowisk roślinnych i dobrostanu populacji zwierząt będących przedmiotami ochrony. Działania te będą w pierwszej kolejności wykorzystywały istniejący system melioracyjny, po renowacji i dostosowaniu go do nowych potrzeb, czyli regulacji poziomu wody w mikrozlewniach na terenie obszaru Natura 2000, tak by spełniać wymogi siedliskowe dla gatunków i zbiorowisk roślinnych. W miarę potrzeby system będzie rozwijany, włącznie z możliwością budowy i wykorzystaniem pompowni dla zagwarantowania skuteczności w zarządzaniu poziomem wód w mikrozlewniach. System będzie umożliwiał nie tylko utrzymanie statycznego poziomu wód, ale również, w miarę potrzeby, symulacje zalewań wiosennych korzystnych lub niezbędnych dla przedmiotów ochrony, ich roślin żywicielskich i innych elementów zespołów roślinnych.

W regularnych odstępach czasu prowadzony będzie monitoring pozwalający określić stan ochrony siedlisk, w tym również zmiany wielkości płatów roślinności, stan wykształcenia i odkształcenia od dobrego stanu ochrony. Będzie to działanie prowadzone w oparciu o badania lotnicze z wykorzystaniem detekcji rozproszenia wiązki laserowej (LIDAR) i analizę obiektową pozwalającą na identyfikowanie i ocenianie stanu siedlisk nawet w terenie trudno dostępnym - podmokłym/bagiennym, z jakim mamy do czynienia zarówno w odniesieniu do obszaru Natura 2000 «Dobromyśl», jak też rezerwatu Świerszczów. Monitoring będzie podstawą do planowania działań hydrotechnicznych, jak też podejmowania, w porozumieniu z RDOŚ, innych zadań mających na celu osiągniecie dobrego stanu ochrony przedmiotów ochrony.

Działania zapobiegawcze i minimalizujące będą uzgadniane z podmiotem odpowiedzialnym za ochronę obszarów i w przyszłości mogą być wpisane do Planów Zadań Ochronnych (PZO).

Zarówno lokalizacja Zakładu Górniczego, jak też zmiany zachodzące na powierzchni ziemi w obrębie terenu górniczego, nie wpłyną znacząco na korytarze migracji zwierząt. W zależności od późniejszych decyzji, w okresie

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 50 z 67

funkcjonowania kopalni, możliwe jest powstanie warunków dla wykształcenia się nowych siedlisk o wysokich walorach przyrodniczych, odpowiadających charakterowi krajobrazu przyrodniczego Polesia i uzupełniających lub rozszerzających sieć istniejących form ochrony przyrody, włącznie z siecią obszarów Natura 2000.

5.4.2 Przyroda ożywiona Ocenę potencjalnych oddziaływań planowanej inwestycji na najważniejsze elementy środowiska przyrodniczego oparto o założenie o ścisłej zależności pomiędzy ich siedliskami a siedliskotwórczą rolą wód. Przyjęto je na podstawie wyników inwentaryzacji wybranych walorów lokalnego środowiska przyrodniczego i jego potencjału, która potwierdziła, iż najcenniejsze elementy lokalnego środowiska i ich kondycja (stan) wiążą się ściśle z różnymi formami występowania wód, głównie powierzchniowych.

Teren koncesji poszukiwawczych, obejmujący teren górniczy i tereny w odniesieniu do których ostatecznie zrezygnowano z eksploatacji (nie zostały objete złożem «Lublin»), podzielono na zlewnie elementarne i określono dla nich potencjał przyrodniczy (Rysunek 5.5).

Teren dla którego wykonano inwentaryzację i waloryzację przyrodnmiczą jest znacznie wiekszy niż proponowany teren górniczy, szczególnie w części północnej obszaru rejonu Kopina (K-9) koncesji poszukiwawczej, gdzie zrezygnowano z eksploatacji ze względu na walory przyrodnicze na powierzchni.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 51 z 67

Rysunek 5.5. Rozkład przestrzenny łącznej oceny potencjału przyrodniczego części zlewni elementarnych

Źródło: opracowanie własne na podstawie inwentaryzacji

Przy założeniu, że potencjalne drogi wpływu stresorów na receptory dzielą się na oddziaływania pierwotne i wtórne, które w dłuższej perspektywie czasu zsumują się (osiadania) i że ich zasięg oraz trwałość zależą liniowo od siły/zasięgu stresora oraz wrażliwości konkretnej zlewni elementarnej - obliczono uogólniony wskaźnik przekształceń i poddano go normalizacji. Normalizacja jest procesem, który minimalizuje w ocenie wpływ czynników lokalnych (cechy przyrodnicze, hydrograficzne zlewni) poprzez uwzględnienie czynnika występującego w większej skali przestrzennej (osiadania wystąpią prawie zupełnie niezależnie od lokalnych cech mikrozlewni). Za pośrednictwem rozkładu przestrzennego znormalizowanego wskaźnika dokonano waloryzacji całego badanego terenu stwierdzono, że daje się wyróżnić 4 obszary skupiające najwyższe oceny, w których potencjalne skutki oddziaływań będą się kumulowały w dłuższej skali czasowej i szerszej skali przestrzennej.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 52 z 67

Rysunek 5.6. Obszary o skupiskowym występowaniu najwyższych wartości znormalizowanego wskaźnika WSK2 na tle jego

rozkładu przestrzennego

Źródło: opracowanie własne

W zasięgu potencjalnego wpływu planowanej inwestycji, wyrażonego zasięgiem spodziewanych osiadań, znajduje się jeden, siedliskowy obszar N2000 PLH060033 «Dobromyśl». W odległości kilkudziesięciu metrów od maksymalnego zasięgu spodziewanych, potencjalnie istotnych osiadań (w modelowanym, maksymalnym horyzoncie czasowym ok 40 lat) w obszarze górniczym znajduje się granica obszaru N2000 PLH060009 Jeziora Uściwierskie: najbardziej prawdopodobnym jest, że obniżenia w tym rejonie będą minimalne bądź niemierzalne, można założyć, że oddziaływania bezpośrednie na obszar PLH060009 Jeziora Uściwierskie nie wystąpią.

Jak wskazała analiza, łączne potencjalne oddziaływania planowanej inwestycji na obszar Natura 2000 «Dobromyśl» mogą być niekorzystne i bez podjęcia odpowiednich środków minimalizujących mogą mieć względnie trwały charakter (długo- i średnioterminowo). Część z nich będzie miała pozytywne skutki (hydrologiczne czynniki siedliskotwórcze) i być może, gdyby uwzględnić istotność i prawdopodobieństwo wystąpienia konkretnych oddziaływań, mogłyby ostatecznie zmniejszyć ocenę łączną, wynikającą ze średnich ocen dla typów oddziaływań. Co ważne, budowa infrastruktury, związana z przygotowaniem i uruchomieniem inwestycji, nie ma istotnego znaczenia dla przedmiotów ochrony w obszarze N2000, szczególnie dla przedmiotów ochrony z grupy zwierząt.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 53 z 67

Konieczne jest zastosowanie działań z zakresu inżynierii wodnej – polegające na powstrzymywaniu spływu wód w całym obszarze wszystkimi metodami małej retencji, a w okresie niedoboru wód opadowych i dopływających ciekami do obszaru – przy pomocy systemu pompowego.

Przy zastosowaniu dobranych do aktualnej sytuacji (celowanych) działań minimalizujących, dobranych pod konkretną sytuację i stosowanych równolegle ze stałym monitoringiem wskaźników środowiskowych (głównie poziomu wód gruntowych w wybranych ekosystemach) większość z przewidywanych oddziaływań może mieć znacznie obniżone oceny negatywne, a czasem uzyskać oceny pozytywne, bowiem likwidacja obecnego, złego stanu starego systemu melioracji i precyzyjna regulacja reżimu wodnego w przyszłości może ostatecznie doprowadzić do poprawy stanu siedlisk i warunków bytowania przedmiotów ochrony w obszarze Natura 2000 PLH060033 «Dobromyśl».

Przewidywane potencjalne oddziaływania planowanej inwestycji na Jezioro Świerszczów są jednoznacznie negatywne i długotrwałe, jednak możliwe do zneutralizowania działaniami minimalizującymi – poprzez zabezpieczenie warunków gruntowo-wodnych. Przy spełnieniu odpowiednich warunków zasilania wodami możliwa jest nawet poprawa bilansu wodnego jeziora pod warunkiem realizacji scenariusza osiadań przewidzianego modelowaniem.

Analiza nie wykazała istotnych zagrożeń dla stanowisk cennych i chronionych roślin naczyniowych (brak kolizji przestrzennych), jednak wskazała możliwość wystąpienia potencjalnych oddziaływań na tą grupę ze względu na pojedyncze przypadki lokalizacji stanowisk w zlewniach elementarnych, które prawdopodobnie będą ulegały oddziaływaniom związanym z osiadaniem.

Analiza ta wykazała również, że 39 spośród 73 (54 %) stanowisk roślin naczyniowych ma lokalizację w przewidywanym polu osiadań, a 2 (3 %) spośród nich (kukułka krwista i starodub łąkowy) znajdują się w polu największych osiadań, w tym skumulowanych z oddziaływaniami sąsiedniej kopalni. Nie oznacza to zniszczenia tych stanowisk, bowiem ich lokalizacja nie koliduje z obszarem inwestycji realizowanej w jej części nadziemnej, oznacza jednak wysokie ryzyko zmiany warunków zasilania wodnego. Może to przyczynić się do zaniku tych konkretnych stanowisk. W związku z tym, w przypadku dwóch stanowisk cennych i chronionych roślin naczyniowych potencjalne oddziaływania planowanej inwestycji należy ocenić jako istotne i bardzo prawdopodobne a w pozostałych lokalizacjach (43%) jako nieistotne. W przypadku dwóch wskazanych stanowisk konieczne jest zastosowanie szczególnych środków minimalizujących, zmierzających do utrzymania dotychczasowych warunków gruntowo-wodnych i świetlnych.

W warunkach zwiększenia ogólnego uwilgotnienia gleb w obszarze oddziaływań, na skutek lokalnej retencji wód, co bez wątpienia sprzyja grzybom, porostom i mchom, najprawdopodobniej nastąpi istotna poprawa ogólnych warunków ich bytowania. Przewidywane oddziaływanie planowanej inwestycji na tę grupę należy uznać za zaniedbywalne.

W obrębie terenu górniczego znajdują się korytarze ekologiczne istotne w migracjach zwierząt pomiędzy większymi obszarami leśnymi, zlokalizowanymi poza obszarem planowanej inwestycji. W tym kontekście potencjalne oddziaływania planowanej inwestycji można ocenić jako istotne na etapie budowy i uruchomienia kopalni, z czasem malejące do poziomu nieistotnego.

W przypadku nietoperzy można z dużym prawdopodobieństwem przyjąć, że w wyniku realizacji inwestycji nie nastąpi istotne pogorszenie ich warunków bytowych a odziaływania łączne będą nieistotne, pod warunkiem utrzymania warunków gruntowo-wodnych głównie w ostoi Natura 2000 «Dobromyśl» i na terenach leśnych. W odniesieniu do nietoperzy nie ma też potrzeby stosowania specjalistycznych środków minimalizujących.

W wyniku osiadań nastąpi prawdopodobna poprawa warunków życia ptaków ściśle zależnych od wód i pogorszenie warunków życia ptaków krajobrazu rolniczego.

Przy założeniu o zachowaniu stosunków wodnych w ostoi Natura 2000 «Dobromyśl», można z całą pewnością założyć, że w dającym się przewidzieć okresie nie nastąpi pogorszenie warunków życia bociana czarnego w strefie ochronnej ani całym kompleksie leśnym Dobromyśl. W tym aspekcie potencjalne oddziaływanie planowanej inwestycji należy uznać za minimalne i pomijalne.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 54 z 67

Na terenie przeznaczonym pod planowane przedsięwzięcie odnotowano łącznie 9 gatunków płazów, spośród których tylko kumak nizinny Bombina bombina objęty jest ochroną w ramach sieci Natura2000.

Na terenie przeznaczonym pod planowane przedsięwzięcie odnotowano łącznie 4 gatunki gadów, spośród których tylko żołw błotny Emys orbicularis objęty jest ochroną w ramach sieci Natura 2000, jednocześnie będąc objętym ścisłą ochroną gatunkową. Pozostałe gatunki objęte są ochroną częściową. Generalnie można stwierdzić, iż wszystkie gatunki herpetofauny, po spełnieniu odpowiednich warunków realizacji inwestycji odniosą pewne korzyści ze spodziewanego zwiększonego udziału wód w krajobrazie. Przy zapewnieniu stabilnych warunków gruntowo-wodnych w obszarach stałego bytowania żółwia, gatunek ten nie poniesie strat z tytułu realizacji planowanej inwestycji. Ze względu na zasadę przezorności i znaczenie gatunku potencjalne oddziaływanie inwestycji należy uznać za prawdopodobne i zalecić zastosowanie kierunkowych środków minimalizujących.

W wodach dopływów Bugu i Wieprza oraz jeziorach i małych zbiornikach wodnych na terenach bezpośrednio sąsiadujących z obszarem planowanej inwestycji stwierdzono występowanie 25 gatunków ryb. Większość z nich to gatunki pospolite i niezagrożone w polskich wodach.

Na obszarze planowanej inwestycji lub w jej najbliższym sąsiedztwie stwierdzono 21 stanowisk strzebli błotnej, występują również różanka i piskorz.

Należy podkreślić możliwość wystąpienia oddziaływań planowanej inwestycji na populacje chronionych i rzadkich ryb, nawet pod warunkiem utrzymania dotychczasowych stosunków wodnych, a zwłaszcza – stałych dostaw wód właściwej jakości do obszarów osuszanych oraz regulacja jej odpływu na terenach zalewanych. Można też stwierdzić, iż oddziaływania łączne, długoterminowe będą istotne lecz akceptowalne, pod warunkiem realizacji kierunkowych działań minimalizujących.

Dla zachowania dobrego stanu ochrony obszaru Natura 2000 «Dobromyśl» konieczne będzie wdrożenie dedykowanego sposobu postępowania tworzącego adaptacyjny program minimalizujący. Koncepcja minimalizacji oddziaływania projektowanego przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 opiera się na sprawdzonych wzorcach rozwiązań hydrotechnicznych stosowanych w programie odbudowy małej retencji na terenach Lasów Państwowych, czy też rozwiązaniach na większą skalę jak poldery na obszarze Żuław. Budowa lub przebudowa urządzeń wodnych ma za zadanie utrzymanie warunków wodnych panujących na terenie obszaru, w sytuacji zmieniających się rzędnych powierzchni terenu i rzędnych zwierciadła wody, w trakcie tworzenia się niecki osiadań.

5.5 Wpływ na środowisko abiotyczne

5.5.1 Powierzchnia ziemi Na etapie eksploatacji złoża, oddziaływania będą polegały na:

• osiadaniu terenu, zmianie ukształtowania powierzchni terenu,

• pośrednim skutkiem osiadania może być lokalna zmiana warunków wodnych, oraz zmiana kształtu

sieci hydrograficznej a w konsekwencji zmiana struktury siedlisk przyrodniczych,

• pośrednim skutkiem osiadania będzie zmiana struktury użytkowania gruntów,

• zmianie struktury użytkowania gruntów,

• obniżeniu jakości gleb na skutek zmiany stosunków wodnych,

• erozji gleb,

• pośrednie oddziaływania na gleby i powierzchnię ziemi spowodowane emisją zanieczyszczeń

będącą efektem transportu węgla.

Prognoza osiadania terenu pokazuje, że po 32 latach funkcjonowania maksymalna wartość obniżenia powierzchni terenu będzie wynosiła 3,65 m (na niewielkim obszarze na południe od Cycowa). Efekt ten nie będzie jednak natychmiastowy. Z prognozy osiadań po 5, 10, 15 i 20 latach funkcjonowania Zakładu wynika, że przez

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 55 z 67

cały ten czas maksymalna wartość osiadania będzie wynosiła ok. 2 m, a zmieni się jedynie jego zasięg. Ostateczny zasięg osiadań, związanych z działalnością omawianej kopalni, nie powinien znacząco przekroczyć obszaru koncesji, a w szczególności nie może przekroczyć granic terenu górniczego.

Najbardziej dotkliwym skutkiem osiadania terenu jest zmiana struktury jego użytkowania. Może to wynikać:

• z powstania zalewisk w miejscu gdzie powierzchnia terenu obniży się na tyle, że rzędna terenu

będzie niższa niż rzędna lustra wody gruntowej,

• zmiany warunków wodnych, lokalnej zmiany sieci hydrograficznej,

• pogorszenia jakości gleby na skutek zmiany stosunków wodnych,

• zmiany struktury użytkowania terenu na skutek zmiany stosunków wodnych.

Zmiany użytkowania terenu w rejonie kopalni mogą być też spowodowane przez inne procesy związane z jej działalnością:

• spadek jakości gleby związany z przesiąkaniem zasolonych wód kopalnianych do gleb,

• spadek jakości gleby i ziemi w skutek zanieczyszczeń związanych z powstaniem infrastruktury

transportowej drogi, koleje,

• przyczyny społeczne - zmiana struktury zatrudnienia, wzrost zatrudnienia w górnictwie kosztem

rolnictwa.

Osiadanie terenu spowoduje zmianę jego ukształtowania, a tym samym może doprowadzić do powstania nowych obniżeń terenu i zmianę warunków hydrogeologicznych oraz hydrologicznych. Skala osiadania gruntów będzie różna w zależności od miąższości eksploatowanych pokładów.

Generalnie, skala osiadania gruntów na powierzchni odpowiada z reguły 80% miąższości eksploatowanych pokładów, a skutki widoczne są po upływie dwóch lat od rozpoczęcia eksploatacji w danym miejscu.

Projektowana eksploatacja górnicza spowoduje deformacje powierzchni na terenach, które administracyjnie należą do trzech gmin: Siedliszcze, Wierzbica i Cyców. Ponadto, na niewielkim obszarze, wpływy przekraczają granicę administracyjną gminy Puchaczów.

Gmina Siedliszcze: W części południowej terenu górniczego „Kulik", między innymi w rejonie

miejscowości: Dobromyśl, Kulik-Kolonia powstanie rozległa niecka osiadań o dość dużym, stosunkowo

płaskim dnie. Obniżenia w tej części osiągną wartość 1,6 m. Natomiast w części zachodniej, w rejonie

miejscowości Wola Korybutowa powstanie niecka, gdzie maksymalne obniżenia wyniosą około 1,2 m.

Gmina Wierzbica: Na terenie gminy objętym wpływami eksploatacji utworzona zostanie niecka osiadań

z maksymalnym osiadaniem terenu około 1,2 m. Największe obniżenia występować będą w zachodniej

części Busówna, przy granicy z gminą Cyców.

Gmina Cyców - Na powierzchni powstanie kilka niecek obniżeniowych, o dość dużym, stosunkowo

płaskim dnie. W centralnej części powstanie niecka obejmująca swym zasięgiem rejon miejscowości:

Cyców Kolonia Druga, Bekisza i Abramówka z maksymalnym obniżeniem terenu o wartości około 2,1 m.

W południowej części, w rejonie miejscowości Stary Stręczyn i Adamów powstanie niecka osiadań z

maksymalną wartością osiadania powierzchni około 1,2 m. W rejonie miejscowości Kopina i Świerszczów

w północnej części terenu górniczego obniżenia będą osiągały wartość około 1,0 m. W związku z

dodatkową eksploatacją pokładu 391 w zachodniej części terenu górniczego skumulowane obniżenia

powierzchni terenu wynosić będą około 3,6 m. Z uwagi na ochronę powierzchni w centrum miejscowości

Cyców, eksploatacja górnicza w tej części złoża prowadzona będzie systemem specjalnym i w związku z

tym obniżenia powierzchni nie przekroczą tam 0,8 m. Wielkość osiadań na powierzchni będzie się

zmieniać jako że zmienia się miąższość eksploatowanych pokładów.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 56 z 67

Na powierzchni, w granicach projektowanego obszaru górniczego, nie występują obiekty cywilne, dla których istnieje obowiązek wyznaczenia filara ochronnego Filar ochronny, poza strefą ochrony własnych szybów bedzie zastosowany do otworów Syczyn OU-1 i Syczyn OU-25 zwiazanych z działalnoscią Orlen Upstream i zlokalizowanych w miejscowości Syczyn (gmina Wierzbica).

Zlokalizowane w miejscowości Kulik, dwa projektowane szyby S1 i S2 oraz usytuowane wokół nich obiekty główne zakładu górniczego będą wyłączone z prowadzonej eksploatacji węgla w celu ich ochrony przed osiadaniem gruntu.

Ocenia się, że obszar oddziaływania kopalni stanowić będzie obszar górniczy powiększony o bufor 500 m. W trakcie eksploatacji przygotowane będą szczegółowe analizy w zakresie osiadania gruntów, które będą podstawą do określenia odpowiednich środków minimalizujących i ewentualnych działań rekultywacyjnych.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 57 z 67

Rysunek 5.7. Prognoza osiadania terenu nad złożem „Lublin”. Źródło - Opracowanie własne na podstawie danych PDCo

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 58 z 67

Rysunek 5.8. Ukształtowanie powierzchni terenu po 32 latach od rozpoczęcia eksploatacji z uwzględnieniem kumulacji

obniżeń wywołanych działalnością kopalni „Bogdanka”

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PDCo Aby zminimalizować skutki eksploatacji złoża na powierzchnię ziemi wdrożone zostaną następujące środki minimalizujące: Minimalizacja osiadania terenu: • pozostawienie filarów ochronnych w celu wymagającym minimalizacji osiadania terenu,

• zastosowanie podsadzki hydraulicznej, w celu wymagającym minimalizacji osiadania terenu,

• analiza dróg spływu wód powierzchniowych w tym rejonie, wykonanie niezbędnych robót dla

utrzymania budowli wodnych (pogłębianie rowów, przepustów, regulacja rowów).

Minimalizacja wpływów eksploatacji na powierzchnię terenu: • koordynacja eksploatacji w poszczególnych parcelach i pokładach w ujęciu czasoprzestrzennym, z

uwzględnieniem dokonanej i projektowanej eksploatacji zapobiegająca sumowaniu się wpływów

sąsiednich krawędzi eksploatacji, w tym również eksploatacji przez sąsiednie kopalnie,

• rozmieszczenie pól eksploatacyjnych w miarę możliwości równomiernie na całym obszarze górniczym,

• optymalny dobór obudowy i maszyn urabiających do ścian, by wyeliminować zbędne urabianie skał

spągowych i stropowych, z czym wiąże się zdecydowana poprawa jakości urobku przy równoczesnym

zmniejszeniu ilości skały płonnej lokowanej na powierzchni,

• sporządzanie opinii górniczo – geologicznych lub udzielanie inwestorom informacji o warunkach

górniczo – geologicznych dla obiektów nowo realizowanych.

Obiekty zlokalizowane na obszarze górniczym „Kulik” będą sukcesywnie inwentaryzowane w rejonach, w których Przedsiębiorca projektuje eksploatację. Dokona się oceny ich stanu technicznego i określi odporność na wpływy eksploatacji. Dla obiektów już istniejących, a nieodpornych na wpływy eksploatacji górniczej prowadzone będą prace polegające najczęściej na: wzmocnieniu fundamentów poprzez wykonanie opaski żelbetowej, wykonanie wieńców w poziomie stropów, skotwieniu obiektu w jednym lub kilku poziomach, w przypadku środowiska naturalnego działania zarówno profilaktyczne jak i naprawcze polegające na ograniczeniu powstawania zmian warunków hydrogeologicznych w górotworze i hydrologicznych na powierzchni

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 59 z 67

poprzez monitoring poziomu wód gruntowych oraz regularne prace hydrotechniczne. Z uwagi na małe zróżnicowanie morfologiczne tego terenu istnieje niebezpieczeństwo wytworzenia wskutek dokonanej eksploatacji lokalnych bezodpływowych niecek, co może powodować wystąpienie lokalnych podtopień terenu lub zalewisk otwartych. Dla obiektów liniowych, takich jak drogi, szlaki PKP, gazociągi, wodociągi, napowietrzne linie wysokiego napięcia stosowane będą m.in.: • okresowe obserwacje geodezyjne (linie obserwacyjne, pomiar wychyleń itp.),

• okresowe obchody kontrolne w ramach wcześniej podpisanych ugód,

• częściowe wzmacniania lub wymiany starych obiektów na nowe zdolne do przejęcia wpływów

eksploatacji górniczych.

Rysunek 5.9. Rozkład obszarów szkód górniczych

Źródło: Opracowanie własne na podstawie PZZ.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 60 z 67

5.6 Klimat

5.6.1 Zmiany klimatu

Cykl życia kopalni obejmuje wiele lat, więc można się spodziewać, że zajdą w tym czasie zauważalne zmiany klimatu.

Według programu KLIMADA może się zmienić rozkład przestrzenny względnych zmian opadu, przy czym wskazuje się na zwiększenie opadu zimowego dochodzące do około 15% w części północnej kraju w latach 2021–2050 […]. W lecie oczekiwane jest zmniejszenie opadu pod koniec stulecia, największe na południowym wschodzie. Opady wiosenne w pierwszym okresie nieznacznie maleją w zachodniej części kraju, natomiast w drugim okresie zauważalny jest ich około 10% wzrost w całej Polsce. Dla jesieni tendencje są najsłabsze, jedynie można spodziewać się niewielkiego spadku w północnych regionach kraju.

Tendencja temperatury jest wyraźnie rosnąca. Dla opadu tendencje nie są wyraźne, jakkolwiek można zauważyć zmniejszenie opadu latem i niewielki wzrost zimą.

Na podstawie tendencji obserwowanych w latach 1951–2010 oraz symulowanych do końca XXI wieku - modele wskazują na wydłużenie okresów z wysoką temperaturą, a skrócenie okresów z niską.

Nastąpi wydłużenie okresu wegetacyjnego (zarówno dla kryterium temperatury >5oC , jak też 10oC).

Dla rolnictwa niekorzystne jest zmniejszenie ilości opadów wiosną i latem, natomiast bardzo korzystne jest wydłużenie okresu wegetacyjnego. Zmiany te zajdą w okresie dłuższym (2080) - generalnie do roku 2050 nie należy spodziewać się istotnych zmian.

Dla górnictwa skrócenie okresów zimnych może skutkować zmniejszeniem popytu na węgiel natomiast okresy ciepłe i bardzo ciepłe mogą powodować zwiększone zapotrzebowanie na węgiel do produkcji energii dla celów klimatyzacji. W odniesieniu do samego Zakładu Górniczego – może wzrosnąć zużycie energii na cele wentylacji i klimatyzacji.

Zgodnie ze wskazówkami zawartymi w opracowaniu Łagodzenie zmian klimatu i adaptacja do zmian klimatu w ocenie oddziaływania na środowisko, analiza oddziaływań przedsięwzięcia związanych ze zmianami klimatu (łagodzenie i adaptacja do zmian klimatu) dotyczy wszystkich etapów inwestycyjnych:

planowania przedsięwzięcia (powiązanie ze strategiami i dokumentami klimatycznymi),

przygotowania przedsięwzięcia,

eksploatacji przedsięwzięcia,

likwidacji przedsięwzięcia.

Na etapach tych konieczne jest rozpoznanie, oszacowanie i ewentualne zminimalizowanie lub skompensowanie wszystkich oddziaływań pośrednich i bezpośrednich.

5.6.2 Łagodzenie zmian klimatu Badając czy przedsięwzięcie nie będzie przyczyniać się do pogłębiania zmian klimatu należy uwzględnićm. in. następujące elementy:

► bezpośrednie emisje gazów cieplarnianych, powodowane przez przedsięwzięcie (np. dwutlenek węgla, tlenek diazotu, metan lub inne gazy cieplarniane objęte Ramową Konwencją Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu), w tym wytwarzane np. przez wykorzystywane technologie, sposób ogrzewania, itd

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 61 z 67

W przypadku omawianej inwestycji wielkość emisji z działalności górniczej może być oszacowana za pomocą współczynnika emisji CH4 wyznaczonego w ramach prac konwencji klimatycznej.

Górnictwo - 6.80 m3 CH4/t wydobytego węgla (IPCC 1996, table I-54 p.1.105)

Jest to wartość tzw. „zachowawcza”, charakteryzująca z marginesem bezpieczeństwa emisje z kopalń węgla, w tym ujęto kopalnie wysokometanowe. W przypadku KWK «Jan Karski» można założyć, że emisja ta będzie znacząco niższa ze względu na charakterystykę złoża.

Emisja CO2 z samego procesu wydobycia węgla jest trudna do określenia ale z pewnością nie jest ona znacząca w kontekście ponadlokalnym, w tym również w kontekście zmian klimatycznych.

Procesy związane z przeróbką węgla jak też innymi procesami mającymi miejsce po wydobyciu węgla na powierzchnię można również, podobnie jak powyżej oszacować ogólnym wskaźnikiem:

Procesy po wydobyciu (Post –Mining) 2,50 m3 CH4/t węgla (IPCC 2006, page 4.12)

Przy czym należy zaznaczyć, że inwestycje takie jak np. ciepłownia spalajaca węgiel dla celów grzewczych, jest uwzględniana i rozliczana oddzielnie.

► bezpośrednie emisje gazów cieplarnianych powodowane przez działania towarzyszące przedsięwzięciu (wytwarzanie odpadów, gospodarka odpadami - energia ze spalania odpadów lub wytwarzanie biogazu ze ścieków i osadów, wylesianie – utrata siedlisk powodujących sekwestrację węgla);

W związku z budową i eksploatacją KWK «Jan Karski» nie przewiduje się wylesiania lub znaczącego uszczuplenia siedlisk poza niewielkimi uszczupleniami na cele budowy podszybia (przy czym teren Zakładu Górniczego w dużej części będzie pokryty roślinnością-terenami zielonymi). Na terenie górniczym nie przewiduje się znaczących zmian mogących uszczuplić zdolność do sekwestracji węgla, a nawet zmiany mogą powodować zwieszoną produkcję biomasy i przez to zwiększoną zdolnośc do sekwestracji.

► bezpośrednie emisje gazów cieplarnianych powodowane przez transport towarzyszący przedsięwzięciu

Emisje związane z transportem na terenie Zakładu Górniczego zostały opisane i oszacowane w rozdziale dotyczącym powietrza. Natomiast transport poza ZG, w korytarzu infrastrukturalnym do Zakładu Przeróbki, jak też na inne potrzeby będzie przedmiotem odrębnego postępowania związanego z budową korytarza infrastrukturalnego.

► działania skutkujące pochłanianiem gazów cieplarnianych (np. zalesianie, zmiana sposobu użytkowania terenu, ochrona terenów zielonych, podmokłych - pozyskiwanie metanu do produkcji biogazu);

Zmiany sposobu użytkowania terenu górniczego mogą być pośrednim skutkiem działalności górniczej, głównie poprzez zwiększenie osadnictwa, czy porzucanie rolnictwa na rzecz innych rodzajów działalności gospodarczej.

► działania skutkujące zmniejszaniem emisji gazów cieplarnianych (np. technologie, korzystanie z odnawialnych źródeł energii, wykorzystanie materiałów budowlanych pochodzących z recyklingu/odzysku);

KWK «Jan Karski» budowana będzie z wykorzystaniem nowoczesnych urządzeń i z wykorzystaniem współczesnych materiałów pozyskanych od renomowanych firm. Firmy takie dbają o swój wizerunek i oprócz wdrożenia w swojej organizacji systemów zarządzania środowiskowego stosują również deklaracje produktowe, udokumentowane analizą cyklu życia (LCA) danego produktu. Jednym z najwrażliwszych elementów deklaracji produktowej jest minimalizacja oddziaływania na klimat danego produktu.

► pośrednie emisje gazów cieplarnianych związane z wytwarzaniem energii dla pokrycia zapotrzebowania towarzyszącego działaniom towarzyszącym przedsięwzięciu (np. Zapotrzebowanie związane ze stosowaną technologią, na potrzeby ogrzewania czy chłodzenia budynków, oświetlenie, a minimalizowane przez

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 62 z 67

zastosowanie naturalnej izolacji, zaprojektowanie okien skierowanych na południe, wykorzystanie pasywnej wentylacji, czy żarówek energooszczędnych).

Zarówno wstępne założenia projektowe, jak i deklaracje Inwestora wskazują na zastosowanie energooszczędnych rozwiązań na etapie projektowania i budowy.

5.7 Adaptacja do zmian klimatu Badając czy przedsięwzięcie jest przystosowane do postępujących zmian klimatu należy uwzględnić, m.in. elementy związane z klęskami żywiołowymi, takimi jak:

► powodzie – poprzez np. lokalizację, konstrukcję, awaryjne zasilanie w energię, wodę, sieć teleinformatyczną, a także organizację służb kryzysowych, zapewnienie dróg ewakuacyjnych; Inwestycja położona jest z dala od obszarów zalewowych więc zagrożenie powodziami na powierzchni praktycznie nie istnieje. Odrębną sprawą są zagrożenia wodne w części podziemnej kopalni, jednak nie są one związane z klimatem.

► pożary – poprzez np. konstrukcję, zagospodarowanie terenu – przecinki, systemy awaryjne, ognioodporne materiały budowlane, służby kryzysowe, drogi ewakuacyjne;

Nie da się wykluczyć wystąpienia pożaru na powierzchni (pożary podziemne nie sa związane z klimatem). KWK «Jan Karski» dysponować będzie odpowiednią instalacją przeciwpożarową, własnym sprzętem i brygadami na wypadek pożaru i innych zagrożeń. Na podszybiu przewidziano m.In. dedykowane zbiorniki wody przeciwpożarowej. Trzeba też pamietać, że projekt kopalni wymaga zatwierdzenia przez odpowiednie służby przeciwpożarowe.

► fale upałów – poprzez np. konstrukcję, zagospodarowanie terenu – zacienienie, dachy pokryte roślinnością, klimatyzację (co wiąże się ze zwiększeniem zapotrzebowania na energię i wodę), ingerencję w obieg powietrza, pochłanianie lub generowanie wysokich temperatur – wyspy ciepła, emisje lotnych związków organicznych i tlenków azotu. Zastosowane zostaną materiały budowlane odporne na wysokie temperatury, materiały pochłaniające lub odbijające światło słoneczne, ich rodzaj, kolor;

Obieg powietrza w części podziemnej kopalni jest w pełni kontrolowany. Większość budynków na podszybiu będzie wyposażona w klimatyzację co pozwoli na zapewnienie komfortu klimatycznego pracownikom. Zakład Górniczy będzie zasilany dwustronnie oraz będzie dysponował zasilaniem awaryjnym, co uodporni go na ewentualne braki zasilania związane z upałami.

► susze – poprzez np. systemy oszczędzania wody – technologiczne i bytowe, gromadzenie wód deszczowych i roztopowych, przygotowanie na mniejszą dostępność i gorszą jakość wody oraz zwiększone zapotrzebowanie na wodę, ochronę zbiorów, ochronę przeciwpożarową, lokalizację na obszarze o dużym zagrożeniu pożarowym, zapewnienie wody dla zwierząt, ochronę krajobrazu (ochrona zieleni), zachowanie ciągłości siedlisk, retencję wodną, zapotrzebowanie przedsięwzięcia na wodę, wpływ na warstwy wodonośne, instalacje oczyszczania ścieków umożliwiające odzysk wody, obieg zamknięty wód technologicznych;

Na terenie ZG znajdą się zbiorniki z wodą mające pewne możliwości retencyjne. Kopalnia dysponować będzie również strumieniem wody z odwadniania górotworu – niezależnym od warunków panujących na powierzchni, co zapewni odporność na suszę.

► nawalne deszcze i burze – poprzez np. konstrukcję, odprowadzanie wody, wpływ na retencję powierzchniową, stopień izolacji terenu, zagospodarowanie terenu – zalesienie, tereny zielone, awaryjne zasilanie - energia, woda, sieć teleinformatyczna, ochronę przed podtopieniami - lokalizację, piorunochrony, ryzyko wycieku zanieczyszczeń, wbudowanie zasuw burzowych do systemów odwadniających w celu ochrony wnętrz przed zalaniem na skutek cofnięcia się ścieków, właściwe odwodnienie terenu przedsięwzięcia, służby kryzysowe, drogi ewakuacyjne

silne wiatry – poprzez np. konstrukcję, ryzyko przewrócenia obiektów w sąsiedztwie np. drzew, masztów, awaryjne zasilanie - energia, woda, sieć teleinformatyczna, służby kryzysowe;

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 63 z 67

Konstrukcje na powierzchni będą odporne na nawalne deszcze i burze. Część podziemna jest z zasady izolowana od zjawisk klimatycznych na powierzchni a dzięki wielostronnemu zasilaniu jest też odporna na gwałtowne zjawiska klimatyczne.

► katastrofalne opady śniegu – poprzez np. konstrukcję, jej stabilność, awaryjne zasilanie, eksploatację np. usuwanie śniegu z dachów, sposoby usuwania śniegu z chodników i jezdni (i ich wpływ na wody, gleby i roślinność), ochronę przed lawinami;

Katastrofalne opady śniegu mogą utrudnić transport na powierzchni, w skrajnych wypadkach również odbieranie urobku i wywożenie go do Zakładu Przeróbki. Hałda tymczasowego składowania zapewni kilkudniowy bufor pozwalający zachować ciągłość produkcji ZG nawet w przypadku problemów w transporcie spowodowanych katastrofalnymi opadami śniegu. Konstrukcje na powierzchni powinny być zaprojektowane w sposób gwarantujący wytrzymałość na obciążenia związane z katastrofalnymi opadami śniegu.

► fale mrozu – poprzez np. konstrukcję, awaryjne zasilanie – energia, woda, sieć teleinformatyczna, materiały budowlane odporne na niskie temperatury, ochronę przed szkodami wywołanymi zamarzaniem i odmarzaniem – wodociągi, drogi;

Trudności w transporcie, jak też problemy z ładowaniem węgla na wagony są kompensowane przez możliwość składowania urobku na hałdzie tymczasowej. Węgiel wydobywany z części podziemnej będzie zawsze miał dodatnią temperaturę, zwykle wyższą od temperatury otoczenia – na skutek istnienia gradientu temperatury w górotworze.

► osuwiska – ryzyka będą minimalizowane poprzez konstrukcję, lokalizację, ochronę powierzchni ziemi (np. poprzez roślinność – hydroobsiew, zadarnienie, drzewa), kanały i dreny odwadniające.

Na terenie Zakładu Górniczego, ani na całym terenie górniczym, nie występują i nie będą występowały spadki terenu mogące stwarzać ryzyko wystąpienia osuwisk. Deformacje terenu będą w sumie niewielkie i dość łagodne. Zapobieganie szkodom górniczym jak też naprawa szkód na powierzchni, gdy nie można im zapobiec – będzie integralną częścią działalności górniczej określonej koncesją i opartą o zapisy Prawa geologicznego i górniczego dział VIII.

5.8 Wody powierzchniowe

5.8.1 Stosunki wodne Na skutek deformacji górotworu wywołanych eksploatacją górniczą może dojść do zmian w układzie stosunków wodnych, zarówno na powierzchni jak i w górotworze.

Deformacje terenu spowodują zmiany spadków w rzekach, zmiany poziomu wody gruntowej a miejscami nawet podtopienia lub zalewiska. W zależności od potrzeb regulacja stosunków wodnych prowadzona będzie przy pomocy środków hydrotechnicznych.

Przedsiębiorca będzie odwadniał złoże i zrzucał zasolone wody do cieków powierzchniowych, co może mieć wpływ na skład chemiczny cieków - według dostępnych danych dotyczyć to będzie głównie chlorków i siarczanów (zasolenie). Zgodnie z przewidywaniami PZZ ilość wód z odwadniania kopalni, uwalniana do środowiska, będzie niewielka (ok 12 m3/h), a zasolenie umiarkowane (do 37 ton soli ton/dobę).

Dopływ wody do kopalni jest w czasie i przestrzeni zjawiskiem bardzo złożonym, zwłaszcza na poziomach aktualnie eksploatowanych. Zakres prognozowanych zmian warunków wodnych na powierzchni należy traktować jako orientacyjny rejon, w którym prawdopodobnie dojdzie do niekorzystnych zmian. Są to miejsca, na które należy zwrócić szczególną uwagę przy projektowaniu eksploatacji oraz projektowaniu działań profilaktycznych. Miejsca te należy objąć monitoringiem. Z uwagi na dynamiczne zmiany powierzchni terenu nad wyeksploatowanymi wyrobiskami, szczególnie w przypadku nakładania się wpływów kilku ścian, nie można

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 64 z 67

wykluczyć wystąpienia niekorzystnych zmian warunków wodnych na powierzchni terenu w innych miejscach. Na obecnym etapie można orientacyjnie wskazać zmiany:

Rzeka Mogilnica w rejonie mostu na drodze nr 838.

Potok Grabarka, około 300 m na N od punktu 1.

Zbiornik wodny w Majdanie Zahorodyńskim.

Odpływ ze zbiornika wodnego w Majdanie Zahorodyńskim.

Tereny zalane i podtopione położone na wschód od zbiornika wodnego w Majdanie Zahorodyńskim.

Rzeka Mogilnica na południe od Majdanu Zahorodyńskiego w rejonie mostu w ciągu ul. Wiejskiej.

Tereny okresowo podmokłe pomiędzy Majdanem Zahorodyńskim a Starym Stręczynem.

Obszar na północny wschód od zbiornika w Majdanie Zahorodyńskim.

Tereny podtopione w Starym Stręczynie.

Tereny podtopione w Cycowie Kolonia Pierwsza.

Zbiornik wodny na południe od Syczyna.

Jezioro Syczyńskie.

Rów odprowadzający wody z południowej części Cycowa.

Rzeka Świnka na zachód od mostu w DK82.

Jezioro Świerszczów.

zmiany kierunków spływu wód podziemnych i powierzchniowych).

W kilku omówionych powyżej przypadkach dojdzie do zmian warunków wodnych, w wyniku których konieczne będzie przeprowadzenie analiz szczegółowych oraz podjęcia działań profilaktycznych lub naprawczych. Projektowana kopalnia węgla kamiennego będzie na bieżąco prowadzić obserwacje terenów zagrożonych wystąpieniem podtopień i zalewisk oraz innych zjawisk związanych z zaburzeniem spływu wód powierzchniowych. Dla tych rejonów w szczególnych przypadkach będą wykonywane wyprzedzająco ekspertyzy obejmujące prognozę wpływów projektowanej eksploatacji górniczej na stosunki wodne na powierzchni oraz zawierające propozycje zabiegów hydrotechnicznych i prac mających zapobieganie wystąpieniu niekorzystnych zjawisk. Na podstawie wyników tych analiz, zostaną zaprojektowane i wykonane hydrotechniczne prace profilaktyczne.

5.8.2 Wpływ na stan jednolitych części wód (JCW)

Wpływ na stan jednolitych części wód (JCW) należy rozpatrywać w kontekście Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW) 2000/60/WE. Nadrzędnym celem dla wszystkich wód w Polsce, zgodnie z RDW jest osiągnięcie przez nie dobrego stanu do roku 2015. Zapisy RDW wprowadzają też całościowy system planowania w gospodarowaniu wodami w podziale na obszary dorzeczy i sześcioletnie cykle. Na potrzeby osiągnięcia dobrego stanu wód opracowane zostały plany gospodarowania wodami (PGW) na obszarach dorzeczy oraz program wodno-środowiskowy kraju (PWŚK) (uchwalone w 2011). Plany Gospodarowania Wodami zostały uaktualnione w 2016 roku (aPGW) i obecnie obowiązują do 2021 roku.

Obszar dorzecza został podzielony na jednolite części wód, czyli wyodrębniony i znaczący element wód powierzchniowych taki jak: jezioro, zbiornik, strumień, rzeka lub kanał, część strumienia, rzeki lub kanału, wody przejściowe (głównie ujściowe odcinki rzek do morza) lub pas wód przybrzeżnych.

Celem dla jednolitych części wód o charakterze naturalnym/silnie zmienionym lub sztucznym, będących obecnie w bardzo dobrym lub dobrym stanie/potencjale ekologicznym, jest utrzymanie tego stanu/potencjału. Określenie stanu/potencjału jednolitych części wód opiera się na analizie jakościowej i ilościowej wskaźników biologicznych, hydromorfologicznych i fizykochemicznych wód.

Oceniając potencjalny wpływ planowanej inwestycji na stan biologiczny JCW Świnki, Mogilnicy i Wieprza należy wziąć pod uwagę ich obecny słaby lub umiarkowany stan elementów biologicznych (zgodnie z badaniami WIOŚ) i fakt wieloletnich presji ze strony funkcjonującej kopalni węgla. Istotnym, choć czasowym oddziaływaniem będzie potencjalne przerwanie ciągłości cieków i okresowy zanik życia biologicznego, bądź zmiana puli gatunkowej, na organizmy preferujące np. środowisko wód stojących.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 65 z 67

Wpływ na elementy hydromorfologiczne rzek będzie związany z wystąpieniem osiadań terenu, a także z planowanym odprowadzaniem wód podziemnych z odwodnienia kopalni. W wyniku przeprowadzonych analiz stwierdzono, że większość cieków na obszarze objętym osiadaniami będzie miała zachowane spadki (kierunki spadków). Maksymalne różnice wynosić mogą około 1 m po 28 latach od rozpoczęcia eksploatacji kopalni. Eksploatacja kopalni może potencjalnie wpłynąć na warunki przepływu oraz zmiany hydromorfologiczne cieków jednak zmiany te nie powinny być znaczące, choć niewątpliwe oddziaływanie to będzie nieodwracalne.

Na etapie eksploatacji kopalni przewiduje się odprowadzanie oczyszczonych ścieków bytowych i przemysłowych do rzeki Mogilnicy. Do odbiornika tego będą też odprowadzane wody deszczowe.

Wody z odwodnienia kopalni na etapie eksploatacji zgodnie z przeprowadzoną analizą mogą być odprowadzane do Mogilnicy jedynie w niewielkich ilościach przy zachowaniu parametrów niewpływających na pogorszenie stanu dobrego tej JCWP.

Głównym odbiornikiem wód z odwodnienia kopalni będzie rzeka Mogilnica (w ograniczonym zakresie ze względu na dobry stan JCWP) nie wyklucza się, że w chwili gdy pojemność rzeki Mogilnica okaże się niewystarczająca do odbioru wód kopalnianych inwestor rozważy budowę rurociagu do rzeki Wieprz decyzja ta zostanie podjeta na póxniejszym etapie. Obecnie Wieprz objęty jest derogacją czasową na uzyskanie stanu dobrego. W przypadku odprowadzania wód o uśrednionych stężeniach chlorków i siarczanów oraz średniej wielkości zrzutu nie stwierdzono ryzyka nieuzyskania stanu dobrego przez tę JCW (obecnie JCW ma stan zły).

5.9 Wody podziemne

5.9.1 Zmiany krążenia Przedsiębiorca będzie odwadniał złoże, aby umożliwić jego eksploatację. W ten sposób spowoduje powstanie leja depresyjnego w głębokich warstwach górotworu – w karbonie i albie. Ze względu na bardzo grubą warstwę nieprzepuszczalnych skał zalegajacych powyżej karbonu, skutki odwadniania nie powinny pojawić się na powierzchni, ani w odniesieniu do pierwszego poziomu wodonośnego (czwartorzędowo-jurajskiego) wykorzystywanego do celów gospodarczych, w tym głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP). Działalność górnicza nie powinna również wpłynąć na jakość wód tych zbiorników. Nie da się jednak w pełni wykluczyć sytuacji szczególnie niekorzystnych, kiedy na skutek odciążenia górotworu zostaną uruchomione uskoki zlokalizowane w granicach złoża co z kolei może spowodować uruchomienie krążenia wody pomiędzy wodami płytkimi i głębokimi. Wówczas pompowanie wód ze spągu kopalni może mieć pewien wpływ na poziom wód płytkich i powiązanych z nimi wód na powierzchni.

Nie ma przesłanek dla prognozowania znaczącego wpływu działalności górniczej na jakość wód podziemnych.

5.9.2 Zmiana stanu JCWPd Oddziaływanie na jednolite części wód podziemnych

Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na cele środowiskowe Ramowej Dyrektywy Wodnej jest prowadzona w odniesieniu do jednolitych części wód podziemnych, co reguluje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu jednolitych części wód podziemnych (Dz. U. 2016, poz. 85).

Ocena potencjalnego oddziaływania analizowanego przedsięwzięcia na wody podziemne dotyczy wód I piętra wodonośnego w zakresie:

• ilościowym, poprzez nadmierny pobór wód podziemnych i zmniejszenie zasobów dyspozycyjnych dla

innych podmiotów korzystających z wód podziemnych oraz obniżenie lustra wody podziemnej, co

może także rzutować na siedliska wodozależne,

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 66 z 67

• jakościowym, poprzez obniżenie ich jakości jako wód pitnych i do celów gospodarczych (przemysł

spożywczy, rolnictwo) oraz lokalne zanieczyszczenie.

Oddziaływanie w zakresie ilościowym

Oddziaływanie opiniowanego przedsięwzięcia na JCWPd w zakresie ilościowym może potencjalnie powodować:

• intensywny pobór wód podziemnych związany z zaopatrzeniem w wodę technologiczną i socjalno-

bytową na etapie budowy i eksploatacji,

• prowadzeniem odwodnień wykopów budowlanych obiektów kopalnianych i towarzyszących, co może

potencjalnie spowodować zmniejszenie dostępnych zasobów wód, stanowiących główne źródło

zaopatrzenia w omawianym rejonie (GPU).

Przeprowadzona szczegółowa analiza projektowanego przedsięwzięcia w zakresie eksploatacji wód na etapie budowy i eksploatacji kopalni wskazuje, że nie będzie powodować generalnego zmniejszenia zasobów JCWPd.

Oddziaływanie w zakresie jakościowym

Potencjalne oddziaływanie opiniowanego przedsięwzięcia na JCWPd w zakresie jakościowym może powstać w wyniku:

• zmiany dynamiki wód podziemnych w strefie przypowierzchniowej, powodującej intensywną

infiltrację powierzchniowych zanieczyszczeń do wód podziemnych,

• magazynowanie i odprowadzanie wód kopalnianych.

Przeprowadzona szczegółowa analiza oddziaływania przedsięwzięcia wskazuje na brak oddziaływania na jakość wód podziemnych JCWPd.

Projektowane przedsięwzięcie zostało wymienione w obowiązującym PGW dla regionu wodnego Środkowej Wisły na obszarze JCWPdJCWPd nr 90, zgodnie z art. 38j ustawy Prawo wodne (art. 4 RDW). Jako podstawę wskazano realizacje projektowanej kopalni, jako inwestycji celu publicznego powodowaną wyższym interesem społecznym. Projektowane przedsięwzięcie jest zgodne z zapisami obowiązującego PGW dla dorzecza Wisły.

5.10 Surowce mineralne / złoża Podziemna eksploatacja węgla jest rozumiana jako zgodna z zasadami ochrony złóż, jeśli stopień pozyskania węgla jest wysoki i zgodnie z PZZ wynosi 78% zasobów przemysłowych.

Deformacje terenu mogą wprawdzie wpłynąć na pozyskiwanie surowców takich jak kruszywa – prowadzone metodą odkrywkową, jednak jest to przedmiotem rekompensaty w ramach likwidacji szkód górniczych.

5.11 . Wpływ na dziedzictwo kulturowe Odporności istniejących zabytków na wpływy deformacji ciągłych podłoża spowodowanych podziemną eksploatacją górniczą można oszacować (określić) różnymi sposobami, a jedną z najczęściej stosowanych jest metoda punktowa. Przez pojęcie odporności budowli na wpływy podziemnej eksploatacji górniczej rozumie się jej zdolność do przeniesienia określonych wpływów ciągłych deformacji terenu bez zagrożenia bezpieczeństwa użytkowania obiektów, przy jednoczesnym dopuszczeniu wystąpienia w obiekcie niewielkich uszkodzeń możliwych do usunięcia w ramach remontów bieżących – bez pogorszenia się walorów użytkowych takiego obiektu.

Kopalnia węgla kamiennego „Jan Karski”

TOM IV ROŚ Streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Strona 67 z 67

Analizując dziś możliwości przejęcia przez obiekty budowlane zaliczone do elementów kultury materialnej, wpływów przyszłej eksploatacji górniczej należy mieć na uwadze, że wszystkie te obiekty były wznoszone bez odpowiednich zabezpieczeń. W przypadku najmniej odpornych budynków może zaistnieć konieczne ich wzmocnienie, dotyczy to wszystkich elementów kultury materialnej wymienionych w niniejszym Raporcie.

Z uwagi na fakt, iż podziemna eksploatacja węgla kamiennego jest procesem dynamicznym zależnym od wielu czynników, w tym geologicznych i ekonomicznych, w celu określenia wpływu planowanej inwestycji na obiekty chronione, w niniejszej dokumentacji odniesiono się do zagrożeń ogólnych jakimi są osiadania terenu. Obiekty zabytkowe (z rejestru) zlokalizowane są w większości na terenach o niewielkim zagrożeniu oddziaływaniami wskutek eksploatacji złoża bądź ich braku. Wszystkie ww. obiekty położone są w strefach nienarażonych na podtopienia. Największe osiadania terenu (do 1,5 m) mogą wystąpić w miejscowości Kulik w pobliżu Zakładu Górniczego. Dlatego też zaleca się monitorowanie obszaru otaczającego Zespół parkowo-dworski (Numer Rejestru A/1155). Wszelkie działania naprawcze lub minimalizujące należy podejmować za zgodą Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie.

5.12 Oddziaływania skumulowane Oddziaływania kopalni „Jan Karski” będą kumulować się z oddziaływaniami sąsiadującej kopalni „Bogdanka”. Dotyczyć to będzie przede wszystkim oddziaływania na powierzchnię i oddziaływania na wody podziemne i powierzchniowe. W modelach określających przewidywane osiadania uwzględniono kumulację osiadań, która wystąpi w rejonie miejscowości Cyców przy granicy z obszarem koncesyjnym Lubelski Węgiel «Bogdanka».

5.13 Transgraniczne oddziaływanie na środowisko W odniesieniu do rozpatrywanego przedsięwzięcia nie ma możliwości wystąpienia niebezpieczeństwa negatywnego oddziaływania transgranicznego - z uwagi na charakter działalności, zwiazane oddziaływania oraz lokalizację inwestycji/zakładu w oddaleniu (około 60 km) od granicy państwa.

5.14 Uzasadnienie wyboru wariantu Warianty polegające na różnej lokalizacji Zakladu Górniczego różnią się nieznacznie pod względem wpływu na środowisko. Wariant I należy uznać za korzystniejszy pod wzgledem oddziaływania na środowisko gdyż:

Jest nieco bardziej oddalony od obszaru Natura 2000 (ok 120 m więcej niż Wariant II)

Zajmuje mniejszą powierzchnię, co wiąże się z potrzebą mniejszego uszczuplenia powierzchni

biologicznie czynnej, pomimo, że udział powierzchni zielonych na terenie ZG dla Wariantu I będzie

niższy niż w Wariancie II)

Nie zostaną zniszczone gleby klasy I-III występujące na terenie zmiany mpzp Etap II..

W odniesieniu do pozostałych oddziaływań, w szczególności występujacych na terenie górniczym, nie stwierdzono istotnych różnic pomiędzy wariantami.

Wobec powyższego jako wariant preferowany przyjęto wariant korzystniejszy środowiskowo czyli wariant I.

Jak wspomniano, różnice pomiędzy wariantami nie są istotne gdyż obydwa warianty są zlokalizowane na terenie przeznaczonym w mpzp na cele przemysłowe (oznaczone w mpzp P1,P2,P3, P4) i w przyszłości pozostała część terenu nie objeta Zakladem Górniczym - może być zagospodarowana na cele innej działalności przemyslowej.