(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1667987

(13) T3

(96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

10.09.2004 04765061.9

RZECZPOSPOLITA POLSKA

Urząd Patentowy Rzeczypospolitej

Polskiej

(97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono:

23.07.2008 Europejski Biuletyn Patentowy 2008/30

EP 1667987 B1

(51) Int. Cl. C07D307/88

(2006.01)

(54) Tytuł wynalazku:

Sposób wytwarzania mykofenolanu mofetylu

(30)

Pierwszeństwo:

AT20030001433 AT20030002029 AT20030002030

11.09.200317.12.200317.12.2003

(43) Zgłoszenie ogłoszono:

14.06.2006 Europejski Biuletyn Patentowy 2006/24

(45)

O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono:

30.01.2009 Wiadomości Urzędu Patentowego 01/2009

(73) Uprawniony z patentu:

SANDOZ AG, Basel, CH

(72) Twórca (y) wynalazku:

GREIL Julia, Kramsach, AT LUDESCHER Johannes, Breitenbach, AT WOLF Siegfried, Brixlegg, AT

PL/

EP

1667

987

T3

(74) Pełnomocnik:

Tax-Pat s.c. rzecz. pat. Łuczak Jerzy 61-717 Poznań ul. Kościuszki 103/1

Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

1

EP 1 667 987 B1

Z-5338/08

5

Sposób wytwarzania mykofenolanu mofetylu

Wynalazek dotyczy nowych sposobów oczyszczania mykofenolanu mofetylu o 10

wzorze I.

15

Dzięki właściwościom immunosupresyjnym, przeciwzapalnym, przeciwwirusowym i

przeciwnowotworowym mykofenolanu mofetylu [ester 2-(4-morfolinylo)etylowy kwasu

mykofenolowego lub zgodnie z Merck Index /wydanie 13-te/ Monografia numer 6352 ester 2-20

(4-morfolinylo)etylowy kwasu (4E)-6-(1,3-dihydro-4-hydroksy-6-metoksy-7-metylo-3-okso-

izobenzofuranylo)-4-metylo-4-heksenowy] jest wykorzystywany jako składnik aktywny

preparatów farmaceutycznych, np. zapobiegających odrzuceniu przeszczepu po transplantacji,

w leczeniu chorób autoimmunologicznych, łuszczycy, zaburzeń na tle zapalnym takich jak

reumatoidalne zapalenie stawów, jak również w przypadkach chorób wirusowych i 25

nowotworów.

Otrzymywanie mykofenolanu mofetylu z produktów fermentacji kwasu

mykofenolowego i 4-(2-hydroksyetylo)morfoliny jest trudną procedurą z uwagi na

właściwości zasadowe ugrupowania morfolinowego i wielofunkcyjność kwasu

mykofenolowego. 30

Jeden ze znanych sposobów obejmuje, na przykład, estryfikację bez zastosowania

katalizatora, prowadzoną z zastosowaniem relatywnie długich czasów reakcji.

Inne znane sposoby otrzymywania mykofenolanu mofetylu są prowadzone, na

przykład przez otrzymywanie chlorku kwasowego kwasu mykofenolowego, który otrzymuje

się z zastosowaniem chlorku tionylu lub poprzez aktywowanie z wykorzystaniem 35

I

2

karbodiimidu. Uważa się, że wymienione dwa sposoby są tylko w niewielkim stopniu

odpowiednie lub zupełnie nieodpowiednie dla otrzymywania mykofenolanu mofetylu o

czystości odpowiedniej dla przemysłu farmaceutycznego, szczególnie z uwagi na

zanieczyszczenia, które powstają w procesie, tj. produkty uboczne powstające w czasie

prowadzenia procesu. Wymienione produkty uboczne to szczególnie dimery, na przykład 5

związki o wzorze II.

10

15

Obecnie nieoczekiwanie stwierdzono, że mykofenolan mofetylu o wysokiej czystości i 20

z wysoką wydajnością można otrzymywać poprzez modyfikację powyżej opisanego sposobu

wykorzystującego chlorek kwasowy. Nowy sposób wytwarzania mykofenolanu mofetylu,

opisany w tym dokumencie, jest więc niezwykle atrakcyjny biorąc pod uwagę wydajność

ekonomiczną.

Również nieoczekiwanie stwierdzono, że dimeryczne produkty uboczne, dalej 25

nazywane „dimerami”, na przykład o wzorze II, mogą być usuwane selektywnie z roztworów

lub z zawiesin zawierających mykofenolan mofetylu i wymienione powyżej dimeryczne

produkty uboczne, poprzez poddanie mieszaniny działaniu aminy pierwszo- lub

drugorzędowej, tak więc następnie można wyizolować mykofenolan mofetylu z dobrą

wydajnością i o wysokiej czystości, tj. praktycznie wolny od dimerów. 30

Dlatego też opisywany poniżej nowy sposób oczyszczania mykofenolanu mofetylu

jest interesujący dla zastosowań przemysłowych.

3

Dzięki wykorzystaniu sposobu zgodnego z wynalazkiem otrzymuje się mykofenolan

mofetylu w postaci wolnej zasady o bardzo wysokiej czystości, akceptowalnej z punktu

widzenia farmaceutycznego.

W jednym z wariantów wynalazek dotyczy sposobu oczyszczania mykofenolanu

mofetylu o wzorze I przez usuwanie produktów ubocznych, szczególnie produktów będących 5

dimerami, w którym to sposobie roztwór lub zawiesina zawierająca mykofenolan mofetylu i

produkty uboczne, w szczególności produkty będące dimerami jest poddawany/ jest

poddawana działaniu aminy pierwszorzędowej lub aminy drugorzędowej.

Działanie aminy pierwszorzędowej lub aminy drugorzędowej uzyskuje się w taki

sposób, że roztwór lub zawiesina zawierająca mykofenolan mofetylu i produkty uboczne 10

reakcji tego związku jest w kontakcie z aminą w kontrolowanych warunkach.

Sposób oczyszczania mykofenolanu mofetylu przez poddanie go działaniu aminy

zgodny z przedstawianym wynalazkiem jest szczególnie odpowiedni dla ekstrahowania

mykofenolanu mofetylu z mieszanin reakcyjnych otrzymywanych po procesie estryfikacji

reaktywnej pochodnej kwasu mykofenolowego i 4-(2-hydroksyetylo)morfoliny. 15

W innych wariantach, wynalazek obejmuje sposób oczyszczania mykofenolanu

mofetylu, który składa się z następujących etapów reakcyjnych:

a) aktywacja kwasu mykofenolowego przez utworzenie reaktywnej pochodnej w

biernym rozpuszczalniku zgodnie ze znanymi sposobami,

b) przeprowadzenie reakcji reaktywnej pochodnej kwasu mykofenolowego z 4-(2-20

hydroksyetylo)morfoliną, estryfikacji do mykofenolanu mofetylu w warunkach reakcji

prowadzonej w środowisku kwaśnym,

c) poddanie działaniu aminy pierwszorzędowej lub drugorzędowej,

d) izolowanie wolnej zasady mykofenolanu mofetylu zgodnie ze znanymi sposobami.

W innym wariancie, prezentowany wynalazek obejmuje sposób oczyszczania 25

mykofenolanu mofetylu, który zawiera produkty uboczne, obejmujący następujące etapy

reakcyjne:

a) przygotowanie roztworu lub zawiesiny mykofenolanu mofetylu, w postaci wolnej

zasady, w biernym rozpuszczalniku;

b) poddanie działaniu aminy pierwszorzędowej lub drugorzędowej, i 30

c) izolowanie mykofenolanu mofetylu.

W jeszcze innym aspekcie wynalazek obejmuje sposób wytwarzania i oczyszczania

mykofenolanu mofetylu, który obejmuje następujące etapy:

a) aktywacja kwasu mykofenolowego przez utworzenie reaktywnej pochodnej w

biernym rozpuszczalniku zgodnie ze znanymi sposobami, 35

4

b) przeprowadzenie reakcji reaktywnej pochodnej kwasu mykofenolowego z 4-(2-

hydroksyetylo)morfoliną, estryfikacji do mykofenolanu mofetylu w warunkach reakcji

prowadzonej w środowisku kwaśnym,

c) poddanie działaniu aminy pierwszorzędowej lub drugorzędowej,

d) izolowanie mykofenolanu mofetylu poprzez tworzenie kwasowej soli addycyjnej i 5

e) uwalnianie wolnej zasady mykofenolanu mofetylu z kwasowej soli addycyjnej

zgodnie ze znanymi sposobami.

Kwasowa sól addycyjna mykofenolanu mofetylu to na przykład szczawian.

Poprzez poddanie działaniu aminy, zgodnie wynalazkiem, mykofenolan mofetylu

można otrzymać w postaci wolnej zasady o bardzo wysokim stopniu czystości, 10

akceptowalnym z punktu widzenia farmaceutycznego, gdzie zawartość dimerów znajduje się

na lub poniżej progu wykrywalności, tj. o zawartości dimerów wynoszącej od 0,1 do 0,03 %

(procent powierzchni w metodzie HPLC) lub mniej.

Mykofenolan mofetylu, który został oczyszczony z wykorzystaniem sposobu

zgodnego z tym wynalazkiem, i który jest wolny od lub ma niską zawartość dimerów, na 15

przykład wolna zasada mykofenolanu mofetylu, może być wykorzystywany do otrzymywania

akceptowanych z punktu widzenia farmaceutycznego soli mykofenolanu mofetylu znanymi

sposobami.

Pod określeniem „bierny rozpuszczalnik” w opisie prezentowanego wynalazku

rozumie się rozpuszczalnik, który jest bierny w stosunku do reagentów w opisanych 20

warunkach reakcji, zwłaszcza rozpuszczalnik, nie mieszający się lub mieszający się tylko w

niewielkim stopniu z wodą, taki jak alkilowe estry (C1-C4) kwasu octowego, na przykład

octan etylu lub octan izopropylu, lub halogenowane węglowodory, na przykład

dichlorometan, opcjonalnie w obecności współrozpuszczalnika. Odpowiednie

współrozpuszczalniki to amidy, takie jak N,N-dimetyloformamid lub N,N-dimetyloacetamid 25

lub też aminy cykliczne, na przykład N-metylopirolidyna, lub cykliczne karbamidy, na

przykład 1,3-dimetylo-2-imidazolidynon (DMEU) lub 1,3-dimetylo-3,4,5,6-tetrahydro-

2(1H)-pirymidynon (DMPU).

Szczególnie korzystne są mieszaniny octanu etylu i N,N-dimetyloformamidu oraz

mieszaniny dichlorometanu i N,N-dimetyloformamidu. 30

Pod sformułowaniem „farmaceutycznie akceptowane sole” mykofenolanu mofetylu w

opisie prezentowanego wynalazku rozumiane są na przykład chlorowodorki.

Pod sformułowaniem „dimeryczne produkty uboczne” lub „dimery” w opisie

prezentowanego wynalazku rozumiane są związki o charakterze dimerów, które powstają w

czasie reakcji estryfikacji reaktywnej pochodnej kwasu mykofenolowego z 4-(2-35

5

hydroksyetylo)morfoliną, reakcji w której powstaje mykofenolan mofetylu. Poza dimerami

mogą powstawać także inne produkty uboczne, na przykład trimery lub polimeryczne

produkty uboczne.

Pod sformułowaniem „reaktywna pochodna kwasu mykofenolowego” w opisie

prezentowanego wynalazku rozumiane są na przykład halogenki kwasowe, korzystny jest 5

chlorek kwasowy.

Wykrywanie zawartości dimerów w mykofenolanu mofetylu prowadzi się z

wykorzystaniem znanych technik HPLC, próg wykrywalności wynosi 0,03 % (procent

powierzchni w metodzie HPLC), tj. zawartość dimerów niższa od 0,03 % nie jest uznawana

za wykrywalną. 10

Odpowiednie aminy pierwszo- lub drugorzędowe w opisanych rozpuszczalnikach

organicznych to rozpuszczalne aminy o wzorze I:

15

- gdzie R1 może być wodorem lub grupą Y, i

- gdzie X i Y mogą być identyczne lub różne, i gdzie każda z grup X lub Y może być:

a) wodorem, lub

b) ewentualnie podstawioną grupą alkilową C1-C12, która ewentualnie zawiera w 20

łańcuchu heteroatom wybrany spośród grupy obejmującej azot, tlen lub siarkę, lub która

zawiera grupę alkilenową, lub,

c) ewentualnie podstawioną grupę arylową, lub

d) ewentualnie zasadowym aromatycznym związkiem heterocyklicznym, lub

e) ewentualnie podstawionym nasyconym lub nienasyconym 3- do 8-członowym 25

pierścieniem alifatycznym, który może ewentualnie zawierać heteroatomy wybrane spośród

grupy obejmującej azot lub tlen, lub

gdzie X z R1 może tworzyć ewentualnie podstawiony, nasycony lub nienasycony 3- do

8-członowy pierścień alifatyczny, który może ewentualnie zawierać heteroatomy wybrane

spośród grupy obejmującej azot lub tlen. 30

Odpowiednie podstawniki to grupy alkilowa, karboksylowa, alkoksylowa lub grupy

hydroksylowe, lub grupy arylowe, które opcjonalnie zawierają grupy alkilowe, karboksylowe,

alkoksylowe lub grupy hydroksylowe, lub też grupy aminowe, monoalkilo- lub monoarylo-

aminowe, dialkilo- lub diarylo- aminowe, grupy trialkyloamoniowe lub triaryloamoniowe,

aminy cykliczne lub zasadowe układy heterocykliczne. 35

6

Odpowiednie aminy to monoalkiloaminy C2-C6, na przykład n-butyloamina i di- lub

poliaminy, na przykład etylenodiamina, diaminobutan, diaminopentan, diaminoheksan,

diaminocykloheksany, lub dimetyloaminopropyloamina, na przykład 3-N,N-dimetyloamino-

1-propyloamina, które po reakcji z dimerami utworzą pochodną amidową kwasu

mykofenolowego, która jest łatwo ekstrahowana z rozpuszczalników organicznych. 5

Pod sformułowaniem „odpowiednie rozpuszczalniki organiczne” w opisie

prezentowanego wynalazku rozumiane są ketony, na przykład aceton lub

metyloizobutyloketon, alkohole C1-C4, nitryle, na przykład acetonitryl, lub też wyżej

zdefiniowane rozpuszczalniki bierne, ewentualnie w obecności wymienionych powyżej

współrozpuszczalników, lub ich mieszanin. 10

Otrzymywanie mykofenolanu mofetylu może być przeprowadzone, na przykład, w

następujący sposób:

Aktywacja kwasu mykofenolowego może odbyć się, na przykład, metodą Vilsmeiera

(zgodnie z Vilsmeier A., Chem.-Ztg. [Chem Journal] 75, 133-135, 1951; CD Römpp Chemie

Lexikon - Version 1.0, Stuttgart/New York: Georg Thieme Verlag 1995) na przykład z 15

wykorzystaniem izolowanego odczynnika Vilsmeiera takiego jak chlorek N,N-

dimetylo(chlorometyleno)iminiowego, lub przez aktywację in situ, na przykład z

wykorzystaniem amidu organicznego takiego jak N,N-dimetyloformamid lub N,N-

dimetyloacetamid w połączeniu z środkiem halogenującym, na przykład z chlorkiem oksalilu.

Ilość reagenta aktywującego może być niewielka ze względów ekonomicznych. Na 20

przykład wykorzystywana ilość to od 1 do 1,5 równoważników molowych, preferowana

wartość to od 1,05 do 1,3 równoważników molowych odczynnika Vilsmeiera lub odczynnika

Vilsmeiera przygotowanego in situ.

Korzystne jest przygotowanie odczynnika Vilsmeiera in situ w połączeniu z N,N-

dimetyloformamidem i chlorkiem oksalilu, gdzie stosunek N,N-dimetyloformamidu do 25

chlorku oksalilu wynosi od 10:1 do 1:2, preferowana wartość mieści się w zakresie od 1:1 do

1:1,2.

Odpowiednie rozpuszczalniki do aktywacji kwasu mykofenolowego to wyżej opisane

rozpuszczalniki bierne, opcjonalnie w obecności rozpuszczalników biernych wymienionych

powyżej. 30

Aktywacja kwasu mykofenolowego może być przeprowadzona w temperaturach z

zakresu od -20oC do temperatury pokojowej, na przykład w temperaturze z zakresu od -20 oC

do +25 oC, na przykład w temperaturze z zakresu od -10 oC do +10 oC, korzystna temperatura

to 0 oC.

7

Alternatywnie, aktywacja kwasu mykofenolowego może przebiegać także z

wykorzystaniem powszechnie stosowanych odczynników do halogenowania, na przykład

chlorku tionylu lub halogenowanych związków fosforowych, na przykład trójchlorku fosforu,

tlenochlorek fosforu (chlorek fosforylu), pięciotlenku fosforu lub 2,4,6-trichloro-1,3,5-

triazyny lub 5-chloro-4,6-dimetoksy-1,3,5-triazyny. 5

Następna reakcja reaktywnej pochodnej kwasu mykofenolowego, na przykład chlorku

kwasowego, z 4-(2-hydroksyetylo)morfoliną prowadzona jest na przykład w taki sposób, że

alkohol 4-(2-hydroksyetylo)morfoliny jest dodawany do roztworu chlorku kwasowego w

kontrolowanych warunkach, na przykład w ciągu od około 2 do około 180 minut,

preferowane jest dodawanie w ciągu od około 10 do około 60 minut, tak aby nadmiar 10

wolnego alkoholu był utrzymywany na relatywnie niskim poziomie.

Kwas chlorowodorowy uwalniany w reakcji arylowania obniża zasadowość

mieszaniny reakcyjnej, tak więc w wytwarzającym się kwasowym środowisku reakcji

powstawanie produktów ubocznych jest znacznie zmniejszone. Reakcja przebiega zasadniczo

ilościowo z niewielkim nadmiarem 4-(2-hydroksyetylo)morfoliny. 15

Dla opisanej tutaj reakcji estryfikacji dodaje się na przykład od 0,8 do 2,5

równoważników molowych, preferowana wartość to od 1,05 do 1,3 równoważników

molowych 4-(2-hydroksyetylo)morfoliny.

Zgodnie z korzystnym wariantem opisanego tu sposobu, reakcja estryfikacji jest

zapoczątkowana w niższych temperaturach i jest prowadzona w wyższych temperaturach 20

celem zakończenia reakcji.

W dalszym korzystnym wariancie 4-(2-hydroksyetylo)morfolina jest dodawana w

temperaturze z zakresu od 0 oC do 40 oC, na przykład w temperaturze z zakresu od 10 oC do

30 oC, korzystne temperatura jest bliska 20 oC, a reakcja jest doprowadzana do końca w

temperaturze z zakresu od 40 oC do 120 oC, preferowany zakres temperatur to od 40 oC do 25

60oC.

Czas reakcji estryfikacji zgodny z prezentowanym wynalazkiem wynosi na przykład

od około 3 do około 20 godzin, preferowany czas to od około 5 godzin do około 15 godzin.

Zgodnie z jednym z wariantów sposobu mykofenolan mofetylu może być następnie

izolowany z kwaśnej mieszaniny poprzez tworzenie kwasowej soli addycyjnej, na przykład 30

szczawianu lub chlorowodorku, i następnie uwalniany w postaci wolnej zasady.

Jeśli powyżej opisana reakcja estryfikacji jest prowadzona w odpowiednim

rozpuszczalniku niepolarnym, na przykład w alkilowym (C1-C4) estrze kwasu octowego, na

przykład w octanie etylu lub octanie izopropylu, mykofenolan mofetylu strąca się z kwasowej

mieszaniny reakcyjnej bezpośrednio jako chlorowodorek. 35

8

Chlorowodorek mykofenolanu mofetylu jest izolowany znanymi metodami, na

przykład przez sączenie.

Uwalnianie wolnej zasady może być prowadzone na przykład w układzie

dwufazowym – woda – rozpuszczalnik organiczny z pomocą zasady takiej jak wodorotlenek

sodowy czy potasowy, węglanów metali alkalicznych lub wodorowęglanów metali 5

alkalicznych, mykofenolan mofetylu krystalizuje się na przykład z octanu etylu lub octanu

izopropylu, lub z alkoholu takiego jak etanol czy izopropanol, lub z ketonu takiego jak aceton

lub z mieszaniny połączenia wymienionych rozpuszczalników opcjonalnie po odparowaniu

rozpuszczalnika.

Korzystne rozpuszczalniki organiczne dla uwalniania wolnej zasady to octan etylu i 10

octan izopropylu.

Po zajściu reakcji estryfikacji, zgodnie z opisem powyżej, mieszanina reakcyjna jest

zobojętniana, tzn. jest doprowadzana do wartości pH z zakresu od 5 do 10, korzystnie od 7 do

9,5, korzystniej od 6 do 8; na przykład przez poddanie mieszaniny działaniu wody lub

rozcieńczonego roztworu wodnego zasady, na przykład wodorotlenku sodu lub potasu, 15

węglanów metali alkalicznych lub wodorowęglanów metali alkalicznych.

W innym wariancie wynalazku po powyżej opisanym zobojętnianiu, mieszanina

reakcyjna jest poddawana działaniu aminy pierwszo- lub drugorzędowej w następujący

sposób.

Amina jest dodawana do mieszaniny reakcyjnej albo w postaci cieczy albo w postaci 20

roztworu w jednym z powyżej opisanych rozpuszczalników biernych.

Następnie amina reaguje z dimerami obecnymi w mieszaninie reakcyjnej tworząc

amidy kwasu mykofenolowego, które są następnie oddzielane w kolejnym etapie izolacji

wolnej zasady mykofenolanu mofetylu.

Nie decydując się na zdefiniowanie mechanizmu reakcji. Zgłaszajacy zakładają, że 25

aminy selektywnie rozszczepiają fenolowy ester dimerowych produktów ubocznych, w

procesie tym zachodzi degradacja wymienionych dimerów.

W podobny sposób trimery lub polimeryczne produkty uboczne, które także mogą być

obecne w mieszaninie reakcyjnej są rozszczepiane i rozkładane przez aminy.

Ilość wykorzystanej aminy nie jest najistotniejsza. Zwykle, w powyżej opisanym 30

sposobie wykorzystuje się od 0,05 do 0,6 równoważników molowych, korzystna wartość to

od 0,1 to 0,5 równoważnika molowego biorąc pod uwagę kwas mykofenolowy.

Temperatura stosowana podczas działania na mieszaninę reakcyjną aminą zależy od

stosowanego rozpuszczalnika lub mieszaniny rozpuszczalników, normalnie mieści się ona w

9

zakresie od -20 oC do +50 oC, na przykład od 0 oC do 40 oC, korzystne są temperatury

pokojowe lub temperatury do 40 oC.

Czas działania na mieszaninę reakcyjną aminą pierwszo- lub drugorzędową wynosi,

na przykład, od kilku minut do kilku godzin, i jest zależny od ilości wykorzystanej aminy.

Ciśnienie panujące podczas działania na mieszaninę reakcyjną aminą nie jest 5

parametrem najistotniejszym, tj. może odpowiadać ciśnieniu atmosferycznemu, ale może być

również niższe lub wyższe od ciśnienia atmosferycznego.

Po zakończeniu reakcji aminu z dimerami, nadmiar aminy jest ekstrahowany przy

wykorzystaniu kwasu i znanych sposobów, na przykład wodny roztwór kwasu

chlorowodorowego. Następnie mieszanina reakcyjna jest zobojętniana, tj. doprowadzana do 10

wartości pH z zakresu od 5 do 9, korzystna wartość zakresu pH to od 6 do 8, na przykład

zasadą sodową lub potasową lub węglanem metalu alkalicznego wodorowęglanem metalu

alkalicznego. Mykofenolan mofetylu, w postaci wolnej zasady może być następnie

izolowany z wykorzystaniem znanych metod, na przykład z octanu etylu lub octanu

izopropylu. 15

W innym ujęciu opisywanego sposobu, mykofenolan mofetylu może być izolowany z

mieszaniny reakcyjnej w postaci wolnej zasady tak jak jest otrzymywany, na przykład

wykorzystując powyżej opisane halogenowane węglowodory, korzystny jest dichlorometan,

ewentualnie w połączeniu z współrozpuszczalnikiem, po zakończeniu reakcji estryfikacji;

mieszanina reakcyjna jest zobojętniana tak jak opisano. 20

Mieszanina reakcyjna jest poddawana działaniu aminy i ekstrakcji w środowisku

kwaśnym, następnie zobojętnianie przeprowadza się tak jak opisano powyżej. W kolejnym

kroku, większość z halogenowanych węglowodorów, korzystnie dichlorometan, jest usuwana

przez odparowanie, a mykofenolan mofetylu jest izolowany jako wolna zasada z octanu etylu

lub octanu izopropylu z wykorzystaniem znanych metod. 25

W innym wariancie sposobu, mieszanina reakcyjna, otrzymywana w korzystny sposób

przez wykorzystanie jednego z opisanych powyżej halogenowanych węglowodorów,

korzystnie dichlorometanu, ewentualnie w połączeniu z współrozpuszczalnikiem, jest

neutralizowana jak opisano powyżej, po zakończeniu reakcji estryfikacji. Halogenowany

węglowodór, korzystnie dichlorometan, jest następnie odparowywany, do powstałej 30

pozostałości dodawany jest octan etylu i mieszanina reakcyjna jest poddawana działaniu

aminy, ekstrahowana w środowisku kwaśnym i ponownie zobojętniana tak jak opisano

powyżej. Mykofenolan mofetylu jest następnie izolowany w postaci wolnej zasady z octanu

etylu lub octanu izopropylu zgodnie ze znanymi metodami.

10

W innym wariancie, wynalazek obejmuje sposób oczyszczania mykofenolanu

mofetylu, który zawiera produkty uboczne, który może być przeprowadzony w następujący

sposób.

Mykofenolan mofetylu, który zawiera na przykład dimeryczne produkty uboczne, na

przykład mykofenolan mofetylu w postaci wolnej zasady lub mykofenolan mofetylu w 5

postaci kwasowej soli addycyjnej na przykład szczawianu lub chlorowodorku jest

rozpuszczany lub tworzy zawiesinę w rozpuszczalniku nie mieszającym się lub słabo

mieszającym się z wodą, na przykład alkilowym C1-C4 estrze kwasu octowego, lub na

przykład halogenowanym węglowodorze takim jak dichlorometan, ewentualnie w obecności

współrozpuszczalnika, na przykład organicznego amidu lub alkoholu. 10

Następnie, jeśli mykofenolan mofetylu zawiera dimeryczne produkty uboczne

mykofenolanu mofetylu w postaci kwasowej soli addycyjnej jako pierwszy uwalniany jest

mykofenolan mofetylu w postaci wolnej zasady.

Uwalnianie wolnej zasady może mieć miejsce, na przykład, w układzie dwufazowym

zawierającym wodę i rozpuszczalnik organiczny, za pomocą zasady takiej jak wodorotlenek 15

sodowy czy potasowy, węglanów metali alkalicznych lub wodorowęglanów metali

alkalicznych.

Powstały roztwór lub zawiesinę poddaje się działaniu odpowiedniej aminy pierwszo-

lub drugorzędowej, tak jak opisano powyżej, rozkładając dimeryczne produkty uboczne.

Zwykle wykorzystuje się od 0,05 do 0,6 molowych równoważników aminy, korzystna liczba 20

to od 0,1 do 0,5 molowych równoważników, w obliczeniach biorąc pod uwagę

wykorzystywaną ilość mykofenolanu mofetylu.

Następnie, mykofenolan mofetylu jest izolowany z wykorzystaniem znanych metod,

na przykład jest krystalizowany z octanu etylu lub z alkoholu takiego jak etanol lub

izopropanol, lub z ketonu takiego jak aceton lub z mieszaniny wymienionych 25

rozpuszczalników, opcjonalnie po usunięciu rozpuszczalnika przez odparowanie. Korzystny

rozpuszczalnik organiczny to octan etylu lub octan izopropylu.

Alternatywnie, mykofenolan mofetylu, na przykład w postaci wolnej zasady, jest

rozpuszczany lub tworzy zawiesinę z rozpuszczalnikiem mieszającym się z wodą, na przykład

z acetonem lub z alkoholem takim jak metanol, powstający roztwór lub zawiesina jest 30

poddawana działaniu odpowiedniej aminy i następnie mykofenolan mofetylu jest

ekstrahowany do rozpuszczalnika nie mieszającego się lub słabo mieszającego się z wodą, i

mykofenolan mofetylu jest izolowany z wykorzystaniem znanych metod.

Dodatkową zaletą opisanego tu procesu jest relatywnie krótki czas reakcji w procesie

estryfikacji. 35

11

Stosując sposób opisany w kolejnym wariancie wynalazku, dla oczyszczania

mykofenolanu mofetylu poprzez poddanie działaniu aminy otrzymuje się mykofenolan

mofetylu na przykład w postaci wolnej zasady lub w postaci szczawianu o zawartości

dimerów wynoszącej maksymalnie 0,15 % (procent powierzchni w metodzie HPLC) lub

mniej, na przykład od 0,1 do 0,03 % (procent powierzchni w metodzie HPLC) lub mniej, na 5

przykład 0,08 % lub mniej, na przykład 0,05 % lub mniej.

Opisany sposób otrzymywania mykofenolanu mofetylu jest więc atrakcyjny z

ekonomicznego punktu widzenia podczas produkcji mykofenolanu mofetylu w postaci czystej

zasady lub akceptowalnej z punktu widzenia farmaceutycznego soli tej substancji, na

przykład chlorowodorku, w formie o akceptowalnej z punktu widzenia farmaceutycznego 10

czystości.

Ponadto opisane poddawanie mieszaniny reakcyjnej działaniu aminy jest interesujące

dla zastosowań przemysłowych, ponieważ proces ten umożliwia osiągnięcie wysokich

wydajności w relatywnie krótkich czasach reakcji.

Poniżej podane przykłady mają na celu zilustrowanie wynalazku w bardziej pełny 15

sposób, jednak nie ograniczając jego zakresu. Temperatury podane są wyrażone w stopniach

Celsjusza i są nie poprawione.

Przykład 1

Otrzymywanie mykofenolanu mofetylu poprzez tworzenie chlorowodorku

mykofenolanu mofetylu 20

Przykład 1a

Otrzymywanie chlorowodorku mykofenolanu mofetylu

9,094 g kwasu mykofenolowego dodano w temperaturze pokojowej do mieszaniny

140 ml octanu etylu i 3,12 ml N,N dimetyloformamidu. Zawiesinę ochłodzono do

temperatury 0 oC i następnie dodano kroplami, w czasie około 20 minut 3,05 ml chlorku 25

oksalilu rozpuszczonego w 15 ml octanu etylu, w ten sposób otrzymano roztwór. Roztwór

mieszano przez kolejne 140 minut w temperaturze od 0 oC do 2 oC i następnie ogrzano do 20 oC. Następnie dodano w ciągu 20 minut w temperaturze od 20 oC do 22 oC 4,16 ml 4-(2-

hydroksyetylo)morfoliny w 20 ml octanu etylu, w tym procesie zawiesina powstaje już po

dodaniu pierwszych kropli. Zawiesina jest ogrzewana do temperatury 60 oC i jest mieszana w 30

tej temperaturze przez około 20 godzin. Związek wymieniony w tytule jest następnie

izolowany przez próżniowe sączenie gorącej zawiesiny, dwukrotnie przemywany – za

każdym razem wykorzystywane jest 25 ml octanu etylu ogrzanego do temperatury 60 oC – i

następnie jest suszony pod próżnią, przez noc, w temperaturze pokojowej.

Masa chlorowodorku mykofenolanu mofetylu: 11, 85 g 35

12

Czystość HPLC: 97,8 %

Przykład 1 b

Otrzymywanie mykofenolanu mofetylu jako wolnej zasady

10 g chlorowodorku mykofenolanu mofetylu otrzymanego w przykładzie 1a

przeprowadzono do zawiesiny w 100 ml octanu etylu. Dodano 50 ml wody i mieszano aż do 5

uzyskania roztworu dwufazowego. Następnie zmieniono wartość pH z około 2,0 na pH

wynoszące od 7,4 do 7,5 wykorzystując około 30 ml nasyconego roztworu NaHCO3; fazy

rozdzielono i fazę organiczną przemyto najpierw mieszaniną 50 ml wody i 2,5 ml nasyconego

roztworu NaHCO3, a następnie dwukrotnie, za każdym razem 50 ml wody. Fazę octanu etylu

następnie zmieszano z 1 g węgla aktywowanego i mieszano przez 10 minut w temperaturze 10

pokojowej. Węgiel aktywowany usunięto przez sączenie, sączek przemyto 10 ml octanu etylu

i połączone fazy zatężano do około 40 g przez odparowanie pod próżnią. Pozostałość

zaszczepiono związkiem wymienionym w tytule i mieszano powstałą zawiesinę przez jedną

godzinę w temperaturze pokojowej a następnie ochłodzono do około – 20 oC. Po

pozostawieniu na noc w zamrażarce w temperaturze około -20 oC związek wymieniony w 15

tytule izolowano przez sączenie próżniowe, przemywano 5 ml zimnego octanu etylu i suszono

przez noc pod próżnią.

Masa wolnej zasady mykofenolanu mofetylu: 6,71 g

Czystość HPLC: 99,5 %

Przykład 2 20

Oczyszczanie mykofenolanu mofetylu przez działanie n-butyloaminą

13,64 g kwasu mykofenolowego rozpuszczono w temperaturze pokojowej w

mieszaninie 196,6 ml dichlorometanu i 3,54 ml N,N-dimetyloformamidu. Roztwór

ochłodzono do temperatury około 0 oC i dodano kroplami z wkraplacza roztwór 3,85 ml

chlorku oksalilu w 14 ml dichlorometanu do nieznacznej zawiesiny, w czasie około 35 minut 25

po tym czasie otrzymano ponownie przezroczysty roztwór. Następnie przemyto wkraplacz 10

ml dichlorometanu. Po zakończeniu dodawania mieszaninę mieszano przez kolejne 120 minut

w temperaturze 0 oC. Następnie doprowadzono roztwór do temperatury około 20 oC. Dodano

kroplami w czasie około 25 minut 6,25 ml 4-(2-hydroksyetylo)morfoliny w 30 ml

dichlorometanu. Przemyto wkraplacz 10 ml dichlorometanu i roztwór następnie gotowano 30

pod chłodnicą zwrotną przez około 12 godzin. Następnie roztwór ochłodzono do temperatury

20 oC i zmieszano ze 127 ml wody. Dwufazowy roztwór mieszano przez około 30 minut w

temperaturze od 15 do 20 oC i następnie pH roztworu doprowadzono do wartości około 8,0

dodatkiem około 200 ml nasyconego roztworu NaHCO3. Fazy rozdzielono i fazę wodną

ekstrahowano 50 ml dichlorometanu. Połączone fazy organiczne zmieszano z 75 ml wody i 35

13

10 ml nasyconego roztworu NaHCO3, roztwór mieszano przez około 20 minut i rozdzielono

fazy. Dodano 1,75 ml n-butyloaminy i mieszano roztwór przez około 4 godziny. Fazę

dichlorometanu ekstrahowano mieszaniną 50 ml wody z 10 ml 2 N HCl, fazy rozdzielno; fazę

organiczna przemyto 50 ml wody i 25 ml nasyconego roztworu NaHCO3 i następnie 50 ml

wody. Roztwór zmieszano z 1,5 g węgla aktywowanego i mieszano przez 10 minut i usunięto 5

węgiel aktywowany przez sączenie próżniowe. Sączek przemyto 10 ml dichlorometanu i

połączono roztwór z przesączem.

Rozpuszczalnik odparowano pod próżnią na wyparce obrotowej i stałą pozostałość

przeniesiono do roztworu o temperaturze 50 oC wykorzystując 65 ml octanu etylu. Roztwór

ochłodzono do temperatury około 20 oC i zaszczepiono kryształami związku wymienionego w 10

tytule, a zawiesinę mieszano najpierw przez jedną godzinę w temperaturze około 20 oC,

następnie przez jedną godzinę na łaźni z lodem i przez kolejne dwie godziny w temperaturze

–20 oC. Mieszaninę pozostawiono na noc w temperaturze około -20 oC, produkt izolowano

poprzez sączenie próżniowe, przemyto 10 ml octanu etylu o temperaturze – 20 oC i suszono

przez noc, pod próżnią w temperaturze pokojowej. 15

Masa mykofenolanu mofetylu w postaci wolnej zasady: 15,84 g

Zawartość dimerów: niewykrywalne, tj. < 0,03 % (procent powierzchni w metodzie

HPLC)

Przykład 3

Próbka odniesienia: otrzymywanie mykofenolanu mofetylu bez reakcji z aminą 20

13,64 g kwasu mykofenolowego rozpuszczono w temperaturze pokojowej w

mieszaninie 196,6 ml dichlorometanu i 3,54 ml N,N-dimetyloformamidu. Roztwór

ochłodzono do temperatury około 0 oC i dodano kroplami z wkraplacza roztwór 3,85 ml

chlorku oksalilu w 14 ml dichlorometanu do nieznacznej zawiesiny, w czasie około 35 minut

po tym czasie otrzymano ponownie przezroczysty roztwór. Następnie przemyto wkraplacz 10 25

ml dichlorometanu. Po zakończeniu dodawania mieszaninę mieszano przez kolejne 120 minut

w temperaturze 0 oC. Następnie doprowadzono roztwór do temperatury około 20 oC. Dodano

kroplami w czasie około 25 minut 6,25 ml 4-(2-hydroksyetylo)morfoliny w 30 ml

dichlorometanu. Przemyto wkraplacz 10 ml dichlorometanu i roztwór gotowano pod

refluksem przez około 12 godzin. Następnie roztwór ochłodzono do temperatury 20 oC i 30

zmieszano ze 127 ml wody. Dwufazowy roztwór mieszano przez około 30 minut w

temperaturze od 15 do 20 oC i następnie pH roztworu doprowadzono do wartości około 8,0

dodatkiem około 200 ml nasyconego roztworu NaHCO3. Fazy rozdzielono i fazę wodna

ekstrahowano 50 ml dichlorometanu. Połączone fazy wodne zmieszano z 75 ml wody i 10 ml

nasyconego roztworu NaHCO3, roztwór mieszano przez około 20 minut i rozdzielono fazy. 35

14

Fazę dichlorometanu przemyto dwukrotnie wykorzystując za każdym razem 75 ml wody i

dodano 1,5 g węgla aktywowanego. Mieszaninę mieszano przez około 10 minut w

temperaturze pokojowej, usunięto węgiel aktywowany przez sączenie i przemyto węgiel

aktywny 15 ml dichlorometanu.

Połączone fazy dichlorometanowe zatężano przez odparowano pod próżnią na 5

wyparce obrotowej. Pozostałość rozpuszczono w 65 ml octanu etylu o temperaturze około 50 oC i następnie ochłodzono do temperatury około 20 oC. Zaszczepiono kryształami związku

wymienionego w tytule, a zawiesinę mieszano najpierw przez około jedną godzinę w

temperaturze pokojowej, następnie przez około jedną godzinę na łaźni z lodem i przez kolejne

dwie godziny w temperaturze około –20 oC. Mieszaninę pozostawiono na noc w temperaturze 10

około -20 oC, produkt izolowano poprzez sączenie próżniowe. Produkt przemyto 10 ml

octanu etylu o temperaturze –20 oC i następnie suszono pod próżnia w temperaturze

pokojowej.

Masa mykofenolanu mofetylu w postaci wolnej zasady: 15,99 g

Zawartość dimerów: 0,17 % (procent powierzchni w metodzie HPLC) 15

Przykład 4

Oczyszczanie mykofenolanu mofetylu przez działanie 3-N,N-dimetyloamino-1-

propyloaminą

Do roztworu 1190 ml dichlorometanu i 17,7 ml N,N-dimetyloformamidu dodano 68,2

g kwasu mykofenolowego. Roztwór ochłodzono do temperatury około 0 oC i dodano z 20

wkraplacza 19,6 ml chlorku oksalilu w czasie około 15 minut. Mieszaninę mieszano w

temperaturze 0 oC przez 2 godziny. Następnie doprowadzono mieszaninę do temperatury

około 22 oC i dodano kroplami w czasie około 25 minut 31,2 ml 4-(2-

hydroksyetylo)morfoliny, mieszaninę następnie ogrzewano pod chłodnicą zwrotną przez 14

godzin przepuszczając przez mieszaninę reakcyjną N2. Następnie roztwór ochłodzono do 25

temperatury około 22 oC i zmieszano z 550 ml wody. pH mieszaniny doprowadzono do

wartości 5,4 dodatkiem około 210 ml 1N NaOH i rozdzielono fazy, do fazy organicznej

dodano 550 ml wody. pH doprowadzono do wartości 9,1 dodając około 10 ml 1N NaOH.

Fazy rozdzielono i fazę organiczną przemyto 180 ml wody utrzymując pH wynoszące 9,1

dodatkiem kilku kropli 1N NaOH. Fazy rozdzielono i fazę organiczną odparowano pod 30

próżnią otrzymując olej. Pozostałość po odparowaniu rozpuszczono w 1250 ml octanu

izopropylu. Roztwór ogrzano do około 40 oC i dodano 5,3 ml 3-N,N-dimetyloamino-1-

propyloaminy. Mieszaninę mieszano w temperaturze 40 oC przez około 80 minut. Dodano

250 ml wody. pH roztworu doprowadzono do wartości 6,4 dodając około 41 ml 2N HCl. Fazy

rozdzielono i do fazy organicznej dodano 250 ml wody. pH doprowadzono do wartości około 35

15

8,9 dodając około 1 ml 1N NaOH, fazy rozdzielono i do fazy organicznej dodano 7,5 g węgla

drzewnego. Zawiesinę mieszano przez około 10 minut i następnie przesączono. Przesącz

zatężano pod próżnią do około 380 g, w tym procesie produkt zaczął krystalizować.

Zawiesinę następnie ochłodzono do temperatury 0oC i delikatnie mieszano w tej temperaturze

przez 16 godzin. Produkt izolowano przez sączenie, przemyto 50 ml zimnego octanu 5

izopropylu i wysuszono w czasie 16 godzin w temperaturze 35 oC.

Wydajność mykofenolanu mofetylu: 85 %

Czystość: 99,9 % (HPLC)

Przykład 5

Oczyszczanie mykofenolanu mofetylu przez działanie 3-N,N-dimetyloamino-1-10

propyloaminą

13,64 g kwasu mykofenolowego rozpuszczono w temperaturze pokojowej w

mieszaninie 196,5 ml dichlorometanu i 3,54 ml N,N-dimetyloformamidu. Do powstałej

nieznacznej zawiesiny, w temperaturze około 0 oC dodano po kropli, z wkraplacza w czasie

około 15 minut, roztwór 3,92 ml chlorku oksalilu w 15 ml dichlorometanu. 15

Następnie przemyto wkraplacz 10 ml dichlorometanu i roztwór mieszano przez

kolejne 2 godziny w temperaturze 0 oC. Mieszaninę następnie ogrzano do temperatury około

20 oC i dodano kroplami w czasie około 25 minut 6,24 ml 4-(2-hydroksyetylo)morfoliny w 30

ml dichlorometanu. Przemyto wkraplacz 10 ml dichlorometanu i roztwór następnie gotowano

pod chłodnicą zwrotną przez około 12 godzin. Następnie roztwór ochłodzono do temperatury 20

20 oC i dodano 127 ml wody, otrzymany dwufazowy roztwór mieszano przez około 30 minut.

Następnie dodano 100 ml wody i doprowadzono pH roztworu do wartości 9,2 dodatkiem 1 N

NaOH, dwufazowy roztwór mieszano przez 30 minut utrzymując wartość pH w zakresie od 9

do 9,2 dodatkiem 1 N NaOH. Pod próżnią, na wyparce obrotowej oddestylowano tak dużo

dichlorometanu jak to tylko możliwe, a pozostałość rozpuszczono w 250 ml octanu etylu. 25

Następnie dodano 1,06 ml 3-N,N-dimetyloamino-1-propyloaminy i mieszano roztwór w

temperaturze pokojowej przez 2,5 godziny. Następnie dodano mieszaninę 50 ml wody i 8,52

ml 2N HCl, mieszaninę mieszano przez 10 minut i rozdzielono fazy. Fazę organiczną

ekstrahowano dwukrotnie, za każdym razem wykorzystując 50 ml wody. Roztwór organiczny

następnie zatężano przez odparowanie na wyparce obrotowej, pod próżnią do około 76 g. 30

Mieszaninę zaszczepiono mykofenolanem mofetylu w postaci wolnej zasady, powstałą

zawiesinę mieszano najpierw przez 30 minut w temperaturze pokojowej, następnie przez

kolejne 30 minut na łaźni z lodem i przez jedną godzinę w temperaturze około –20 oC.

Mieszaninę pozostawiono na noc w zamrażarce w temperaturze -20 oC. Produkt następnie

16

izolowano poprzez sączenie próżniowe, przemyto dwiema porcjami 10 ml octanu etylu o

temperaturze –20 oC i suszono przez około 6 godzin, pod próżnią w temperaturze pokojowej.

Masa mykofenolanu mofetylu w postaci wolnej zasady: 16.05 g

Zawartość dimerów: niewykrywalne, tj. < 0,03 % (procent powierzchni w metodzie

HPLC) 5

Przykład 6

Oczyszczanie mykofenolanu mofetylu w postaci wolnej zasady przez działanie 3-N,N-

dimetyloamino-1-propyloaminą

1,4 g mykofenolanu mofetylu otrzymanego w przykładzie 6 o zawartości dimerów

wynoszącej 0,17 % (procent powierzchni w metodzie HPLC) rozpuszczono w 28 ml octanu 10

etylu. Następnie dodano 80 µl 3-N,N-dimetyloamino-1-propyloaminy i mieszano roztwór w

temperaturze pokojowej przez około 2,5 godziny. Następnie dodano mieszaninę 5,6 ml wody

i 0,65 ml 2 N HCl, mieszaninę mieszano przez około 10 minut i rozdzielono fazy. Fazę octanu

etylu ekstrahowano dwukrotnie, za każdym razem wykorzystując 5,6 ml wody, następnie

mieszaniną 2,8 ml wody i 2,8 ml nasyconego roztworu NaHCO3 i następnie 5,6 ml wody. 15

Fazę octanu etylu zatężano przez odparowanie na wyparce obrotowej, pod próżnią do około 7

g. Pozostałość ochłodzono do temperatury pokojowej i mieszano w tej temperaturze przez

około 30 minut. Zawiesinę mieszano przez około 1 godzinę na łaźni z lodem i następnie

pozostawiono na noc w temperaturze -20 oC. Produkt następnie izolowano poprzez sączenie

próżniowe, przemyto 1,5 ml octanu etylu o temperaturze około – 20 oC i suszono przez około 20

6 godzin, pod próżnią.

Masa mykofenolanu mofetylu w postaci wolnej zasady: 1,08 g

Zawartość dimerów: niewykrywalne, tj. < 0,03 % (procent powierzchni w metodzie

HPLC)

Przykład 7 25

Oczyszczanie mykofenolanu mofetylu poprzez tworzenie szczawianu mykofenolanu

mofetylu włącznie z oczyszczaniem przez działanie n-butyloaminą

Przykład 7a

Otrzymywanie szczawianu mykofenolanu mofetylu włącznie z oczyszczaniem przez

działanie n-butyloaminą 30

13,64 g kwasu mykofenolowego rozpuszczono w temperaturze pokojowej w

mieszaninie 196,6 ml dichlorometanu i 3,54 ml N,N-dimetyloformamidu. Roztwór

ochłodzono do temperatury 0 oC i dodano kroplami z wkraplacza roztwór 3,85 ml chlorku

oksalilu w 14 ml dichlorometanu do nieznacznej zawiesiny, w czasie około 35 minut po tym

czasie otrzymano ponownie przezroczysty roztwór. Następnie przemyto wkraplacz 10 ml 35

17

dichlorometanu. Po zakończeniu dodawania mieszaninę mieszano przez kolejne 120 minut w

temperaturze 0 oC. Następnie doprowadzono roztwór do temperatury około 20 oC. Dodano

kroplami w czasie około 25 minut 6,25 ml 4-(2-hydroksyetylo)morfoliny w 30 ml

dichlorometanu. Przemyto wkraplacz 10 ml dichlorometanu, roztwór następnie gotowano pod

chłodnicą zwrotną przez około 12 godzin. Następnie roztwór ochłodzono do temperatury 20 5 oC i zmieszano ze 127 ml wody. Dwufazowy roztwór mieszano przez około 30 minut w

temperaturze od 15 do 20 oC i następnie pH roztworu doprowadzono do wartości około 8,0

dodatkiem około 200 ml nasyconego roztworu NaHCO3. Fazy rozdzielono i fazę wodna

ekstrahowano 50 ml dichlorometanu. Połączone fazy organiczne zmieszano z 75 ml wody i

10 ml nasyconego roztworu NaHCO3, roztwór mieszano przez około 20 minut i rozdzielono 10

fazy. Dodano 1,75 ml n-butyloaminy i mieszano roztwór przez około 1 godzinę. Fazę

dichlorometanu ekstrahowano mieszaniną 50 ml wody z 10 ml 2 N HCl, fazy rozdzielno; fazę

organiczną przemyto 50 ml wody i 25 ml nasyconego roztworu NaHCO3 i następnie przemyto

fazę organiczną raz jeszcze porcją 50 ml wody. Roztwór zmieszano z 1,5 g węgla

aktywowanego i mieszano przez 10 minut, usunięto węgiel aktywowany przez sączenie 15

próżniowe. Sączek przemyto 10 ml dichlorometanu i połączono roztwór z przesączem.

Mieszaninę zawierająca przesącz i roztwór z przemycia sączka dodano do roztworu 4,22 g

bezwodnego kwasu szczawiowego w 15 ml metanolu, w tym czasie po zaszczepieniu związek

wymieniony w tytule krystalizował. Zawiesinę pozostawiono na około jedną godzinę w

temperaturze pokojowej, mieszając od czasu do czasu, następnie mieszano przez kolejne trzy 20

godziny podczas chłodzenia na łaźni z lodem. Związek wymieniony w tytule następnie

izolowano poprzez sączenie próżniowe, przemyto dwukrotnie, za każdym razem

wykorzystując 38 ml dichlorometanu i wysuszono przez noc w temperaturze pokojowej w

suszarce próżniowej.

Masa mykofenolanu mofetylu w postaci szczawianu: 19,11 g 25

Zawartość dimerów: 0,05 % (procent powierzchni w metodzie HPLC)

Przykład 7b

Otrzymywanie mykofenolanu mofetylu w postaci wolnej zasady z oczyszczonego

szczawianu mykofenolanu mofetylu

10 g związku otrzymanego w przykładzie 9a przeprowadzono do postaci zawiesiny w 30

50 ml wody i 100 ml octanu etylu. pH roztworu doprowadzono do wartości z przedziału od

7,4 do 7,5 dodając 10 % roztwór KHCO3, otrzymano dwufazowy roztwór. Mieszaninę

mieszano przez około 5 minut i następnie rozdzielono fazy. Fazę octanu etylu przemywano

następnie mieszaniną 50 ml wody i 2 ml 10 % KHCO3, następnie dwa razy wodą

wykorzystując za każdym razem 50 ml wody. Fazę octanu etylu zatężano przez odparowanie 35

18

na wyparce obrotowej, pod próżnią do około 40 g, zaczepiano mykofenolanem mofetylu i

mieszano powstałą zawiesina przez około 1 godzinę w temperaturze pokojowej, następnie

przez około 1 godzinę łaźni z lodem i następnie przez około 2 godziny w temperaturze –20 oC, następnie zaś pozostawiono na noc, w zamrażarce, w temperaturze około -20 oC.

Kryształy następnie izolowano poprzez sączenie próżniowe, przemyto 5 ml octanu etylu o 5

temperaturze – 20 oC i suszono w suszarce próżniowej w temperaturze pokojowej.

Masa mykofenolanu mofetylu w postaci wolnej zasady: 7,24 g

Zawartość dimerów: 0,04 % (procent powierzchni w metodzie HPLC)

Przykład 8

Otrzymywanie mykofenolanu mofetylu z oczyszczonego szczawianu mykofenolanu 10

mofetylu włącznie z oczyszczaniem przez działanie n-butyloaminą

10 g szczawianu mykofenolanu mofetylu otrzymanego w przykładzie 9a o zawartości

dimerów wynoszącej 0,05 % (procent powierzchni w metodzie HPLC) przeprowadzono do

postaci zawiesiny w 50 ml wody i 100 ml octanu etylu. pH roztworu doprowadzono do

wartości z przedziału od 7,4 do 7,5 dodając 10 % roztwór KHCO3, otrzymano dwufazowy 15

roztwór. Mieszaninę mieszano przez około 5 minut i następnie rozdzielono fazy. Fazę octanu

etylu przemywano następnie mieszaniną 50 ml wody i 5 ml 10 % KHCO3. Do fazy

organicznej dodano 0,4 ml n-butyloaminy i mieszano roztwór przez około 120 minut.

Następnie fazę organiczną ekstrahowano mieszaniną 25 ml wody i 2 ml 2 N HCl, następnie

fazę organiczną ekstrahowano 25 ml wody i pH doprowadzono do wartości 8,5 dodatkiem 10 20

% KHCO3, następnie przemyto 25 ml wody. Fazę octanu etylu zatężano przez odparowanie

na wyparce obrotowej, pod próżnią do około 40 g, zaczepiano mykofenolanem mofetylu i

mieszano powstałą zawiesinę przez około 1 godzinę w temperaturze pokojowej, następnie

przez około 1 godzinę w łaźni z lodem i następnie przez około 2 godziny w temperaturze

około –20 oC, następnie zaś pozostawiono na noc, w zamrażarce, w temperaturze około -20 25 oC. Kryształy następnie izolowano poprzez sączenie próżniowe, przemyto 5 ml octanu etylu

o temperaturze – 20 oC i suszono w suszarce próżniowej w temperaturze pokojowej.

Masa mykofenolanu mofetylu w postaci wolnej zasady: 7,31 g

Zawartość dimerów: niewykrywalne, tj. < 0,03 % (procent powierzchni w metodzie

HPLC) 30

Sandoz AG, Szwajcaria

Pełnomocnik

19

EP 1 667 987 B1

Z-5338/08

Zastrzeżenia patentowe

1. Sposób oczyszczania mykofenolanu mofetylu [estru 2-(4-morfolino)etylowego

kwasu mykofenolowego] o wzorze I

(I)

poprzez usuwanie produktów ubocznych tego związku, w którym roztwór lub zawiesina

mykofenolanu mofetylu jest poddawana działaniu aminy pierwszo- lub drugorzędowej.

2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że produkty uboczne zawierają dimery.

3. Sposób według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że pierwszo- lub drugorzędowa

amina ma następujący wzór:

- gdzie R1 może być wodorem lub grupą Y, i

- gdzie X i Y mogą być identyczne lub różne, i gdzie każda z grup X lub Y może być:

a) wodorem, lub

b) ewentualnie podstawioną grupą alkilową C1-C12, która opcjonalnie zawiera w

łańcuchu heteroatom wybrany z grupy obejmującej azot, tlen i siarkę lub która zawiera grupę

alkilenową, lub,

c) ewentualnie podstawioną grupą arylową, lub

d) ewentualnie zasadowym aromatycznym związkiem heterocyklicznym, albo

20

e) ewentualnie podstawionym nasyconym lub nienasyconym 3- do 8-członowym

pierścieniem alifatycznym , który może opcjonalnie zawierać heteroatomy wybrane z grupy

obejmującej azot i tlen, lub

gdzie X z R1 może tworzyć ewentualnie podstawiony, nasycony lub nienasycony 3- do

8-członowy pierścień alifatyczny, który może ewentualnie zawierać heteroatomy wybrane z

grupy obejmującej azot i tlen.

4. Sposób według zastrz. 3, znamienny tym, że podstawnikami są grupy alkilowe,

karboksylowe, alkoksylowe lub hydroksylowe, lub grupy arylowe, które ewentualnie

zawierają grupy alkilowe, karboksylowe, alkoksylowe lub hydroksylowe, lub są grupami

aminowymi, grupami monoalklilo- lub monoarylo-aminowymi, dialkilo- lub

diaryloaminowymi, trialkiloamoniowym lub triaryloamoniowymi, cyklicznymi aminami lub

zasadowymi układami heterocyklicznymi.

5. Sposób według zastrz. 4, znamienny tym, że podstawniki są wybrane z grupy

obejmującej grupę n-butyloaminową, etylenodiaminową, diaminobutanową,

diaminopentanową, diaminoheksanową, diaminocykloheksanową, lub

dimetyloaminopropyloaminową, na przykład grupę 3-N,N-dimetyloamino-1-

propyloaminową.

6. Sposób według jednego z zastrz. od 1 do 5, znamienny tym, że pierwszo- lub

drugorzędowa amina jest rozpuszczalna w rozpuszczalniku organicznym.

7. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że rozpuszczalnik organiczny stanowi

keton, na przykład aceton lub metyloizobutyloketon, alkohol C1-C4, nitryl, na przykład

acetonitryl, lub rozpuszczalnik bierny, ewentualnie w obecności współrozpuszczalnika, lub

mieszaninę tych zwiazków.

8. Sposób według zastrz. 7, znamienny tym, że bierny rozpuszczalnik organiczny

stanowi ester alkilowy (C1-C4) kwasu octowego lub halogenowany węglowodór, względnie w

obecności współrozpuszczalnika.

9. Sposób według zastrz. 7 albo 8, znamienny tym, że bierny rozpuszczalnik

organiczny jest octanem etylu, octanem izopropylu lub dichlorometanem, ewentualnie w

obecności współrozpuszczalnika.

10. Sposób według jednego z zastrz. od 7 do 9, znamienny tym, że

współrozpuszczalnikiem jest amid organiczny.

11. Sposób oczyszczania mykofenolanu mofetylu, znamienny tym, że obejmuje

następujące etapy reakcyjne:

a) aktywacja kwasu mykofenolowego przez utworzenie reaktywnej pochodnej w

biernym rozpuszczalniku,

21

b) przeprowadzenie reakcji reaktywnej pochodnej kwasu mykofenolowego z 4-(2-

hydroksyetylo)morfoliną poprzez estryfikację do mykofenolanu mofetylu w warunkach

reakcji prowadzonej w środowisku kwaśnym,

c) poddanie otrzymanego związku działaniu aminy pierwszorzędowej lub

drugorzędowej, i

d) izolowanie wolnej zasady mykofenolanu mofetylu.

12. Sposób oczyszczania mykofenolanu mofetylu, zawierającego produkty uboczne

znamienny tym, że obejmuje następujące etapy reakcyjne:

a) przygotowanie roztworu lub zawiesiny mykofenolanu mofetylu, w postaci wolnej

zasady, w biernym rozpuszczalniku;

b) poddanie go działaniu aminy pierwszorzędowej lub drugorzędowej, i

c) izolowanie mykofenolanu mofetylu.

13. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że produkty uboczne zawierają dimery.

Sandoz AG, Szwajcaria

Pełnomocnik