Rysowanie dla bystrzaków

Autor: Brenda HoddinottT³umaczenie: Julia SzajkowskaISBN: 978-83-246-1905-4Tytu³ orygina³u: Drawing for DummiesFormat: 180x235, stron: 360

I Ty mo¿esz zostaæ artyst¹

Czy pamiêtasz, ile radoœci w dzieciñstwie sprawia³o Ci rysowanie? Ka¿dy obrazek by³ wówczas prawdziwym dzie³em sztuki. Z czasem jednak ta umiejêtnoœæ stawa³a siê coraz mniej istotna — poniewa¿ niewiele szkó³ przywi¹zuje wagê do rozwijania naszych talentów. Tymczasem zaledwie kilka praktycznych lekcji dotycz¹cych perspektywyczy cieniowania mog³oby sprawiæ, ¿e nawet dziœ Twoje rysunki przekszta³ci³yby siêw obrazy godne pochwa³y.

Rysowanie nie tylko sprawi Ci prawdziw¹ frajdê, ale przede wszystkim dziêki rozwijaniu siê w tej dziedzinie staniesz siê osob¹ znacznie bardziej spostrzegawcz¹. Zaczniesz dostrzegaæ wokó³ siebie rzeczy i zjawiska, które wczeœniej umyka³y Twojej uwadze. Otworzy siê przed Tob¹ œwiat faktur, kolorów i œwiat³ocieni. Zaledwie kilka prostych kresek postawionych na bia³ej kartce nagle zacznie tañczyæ na melodiê wystukiwan¹ przez o³ówek trzymany w Twojej d³oni. ObudŸ w sobie uœpiony talent.

• Wybieranie odpowiednich narzêdzi.• Rysunki przedstawiaj¹ce skomplikowane obiekty.• Szkicowanie martwej natury, roœlin i zwierz¹t.• Rysowanie ma³ych dzieci i osób doros³ych.

Ponadto znajdziesz tu kilka dekalogów: 10 wskazówek, 10 podpowiedzi i 10 tajemnic,a tak¿e 10 ciekawostek dla ka¿dego artysty.

DODATKI SPECJALNE:

• Techniki rozwijaj¹ce kreatywnoœæ• Sposoby na ukojenie zmêczonych oczu• Rysunkowe karykatury

http://septem.pl/ksiazki/rysoby.htmhttp://www.septem.pl/ksiazki/rysoby.htmhttp://septem.pl/zakupy/add.cgi?id=rysoby

Spis tre�ciO autorce .......................................................................................................................... 13

Podzi�kowania od autorki ................................................................................................. 17

Wst�p ................................................................................................................................ 19O ksi��ce ................................................................................................................................ 19Naiwne za�o�enia .................................................................................................................. 20Jak podzielona jest ksi��ka .................................................................................................... 21

Cz��� I: I TY mo�esz rysowa�! ........................................................................................ 21Cz��� II: Podstawowe umiej�tno�ci ................................................................................ 22Cz��� III: Rysowanie czas zacz�� ..................................................................................... 22Cz��� IV: Portretowanie ludzi ......................................................................................... 23Cz��� V: Dekalogi ............................................................................................................. 23

Ikony wykorzystane w ksi��ce .............................................................................................. 24Co dalej .................................................................................................................................. 25

Cz��� I: I TY mo�esz rysowa�! ...................................27Rozdzia� 1: Odkrywanie rado�ci rysowania ....................................................................... 29

Zarys wszystkich mo�liwo�ci ............................................................................................... 29Czynne odkrywanie rysowania ............................................................................................ 30Twoja w�asna nisza rysownicza ............................................................................................ 32

Odkrywanie ukrytego w Tobie artysty ............................................................................ 32Bogactwo modeli .............................................................................................................. 33

Projekt 1. Kosmatek .............................................................................................................. 33

Rozdzia� 2: Zadbaj o tkwi�cego w Tobie artyst� ............................................................... 37Jak lubisz rysowa�? ................................................................................................................ 38

Tworzenie w�asnego stylu ................................................................................................ 38Diabe� tkwi w szczegó�ach ................................................................................................ 40Trzymanie narz�dzia rysowania ....................................................................................... 42

Jak znale� czas i miejsce do rysowania? .............................................................................. 44Praca w przestrzeni dzielonej ........................................................................................... 45Urz�dzanie k�cika do pracy .............................................................................................. 46Czas na rysowanie ............................................................................................................. 48

6 Rysowanie dla bystrzaków

Wybieranie narz�dzi do rysowania ....................................................................................... 48Niezb�dnik ........................................................................................................................ 49Lista �ycze� ........................................................................................................................ 50

Projekt 2. renica oka ........................................................................................................... 51

Rozdzia� 3: Nawigacja w czasie podró�y rysownika .........................................................53W poszukiwaniu linii ............................................................................................................. 54Od linii do kszta�tów ............................................................................................................. 55Trzeci wymiar — forma ........................................................................................................ 56

Z�apanie w�a�ciwej perspektywy ...................................................................................... 56Rozkosze cieniowania ....................................................................................................... 57

Odkrywanie szczegó�ów — faktura ...................................................................................... 58Kontekst rysunku — kompozycja ........................................................................................ 59Projekt 3. Pawe� i Paulina ..................................................................................................... 59

Cz��� II: Podstawowe umiej�tno�ci ............................ 63Rozdzia� 4: Okiem artysty ..................................................................................................65

Analiza mózgu ....................................................................................................................... 65Prawa pó�kulo, pobudka! ...................................................................................................... 66

Prze��czanie ....................................................................................................................... 66Rysowanie linii .................................................................................................................. 67Wy�lij lew� pó�kul� na wakacje ........................................................................................ 68

Artysta bada �wiat .................................................................................................................. 70Rysuj to, co masz przed oczyma ....................................................................................... 70Zobacz swój dom po raz pierwszy w �yciu ........................................................................ 71Z lodówki na papier .......................................................................................................... 72Badanie okolicy bli�szej i dalszej ...................................................................................... 73

Odkrywanie �wiata kryj�cego si� w arty�cie ........................................................................ 74Porównanie postrzegania lew� i praw� pó�kul� mózgu .................................................. 74Pogryzmolmy sobie ........................................................................................................... 75Projekt 4. Twoje w�asne gryzmo�y ................................................................................... 77Od gryzmo�ów do rysunku .............................................................................................. 78

Rozdzia� 5: Rozpoznawanie i rysowanie ró�nych rodzajów linii ........................................79Dostrzeganie ró�nic mi�dzy rodzajami linii ........................................................................ 80

Linie proste ........................................................................................................................ 80Tworzenie ostrych kraw�dzi przy pomocy linii �amanych ............................................. 82Pod��aj�c za kszta�tami linii krzywych ............................................................................ 83

Gdzie narysowa� lini�? .......................................................................................................... 84Znajdowanie linii oddzielaj�cych przestrzenie ................................................................ 85Upraszczaj to, co widzisz .................................................................................................. 87Proporcje i kszta�ty ............................................................................................................ 89

Oswajanie si� z liniami .......................................................................................................... 90Projekt 5. Delikatna melodia ................................................................................................ 92

Spis tre�ci 7

Rozdzia� 6: Odkrywamy trzeci wymiar ............................................................................... 95W�a�ciwe postrzeganie �wiat�a i cienia ................................................................................. 95

Dok�adniejsze spojrzenie na spraw� ................................................................................ 96Kontrast w rysunku ........................................................................................................... 98Jak prze�o�y� na walory to, co si� widzi? ......................................................................... 99

Nadawanie rysowanym kszta�tom trzeciego wymiaru ..................................................... 101Od okr�gu do sfery ......................................................................................................... 101Od kwadratu do sze�cianu .............................................................................................. 104Prostok�ty i trójk�ty ........................................................................................................ 105

Projekt 6. Rysowanie sfery ................................................................................................. 106

Rozdzia� 7: O�ywianie rysunków cieniowaniem .............................................................. 109Wykreskuj odcienie szaro�ci ............................................................................................... 109

Kreskowanie .................................................................................................................... 110Tworzenie skali walorów technik� kreskowania ........................................................... 112Ujednolicanie cieniowania ............................................................................................. 113

Cieniowanie technik� kreskowania krzy�owego ............................................................... 115Otrzymywanie walorów metod� kreskowania krzy�owego ......................................... 115Przej�cie mi�dzy jasnymi i ciemnymi walorami ........................................................... 117Ujednolicanie cieniowania wykonywanego metod� kreskowania krzy�owego .......... 118

Cieniowanie na Twoich rysunkach ................................................................................... 120Kre�lenie mapy walorów ................................................................................................ 121Korzystanie z mapy cieniowania .................................................................................... 122

Projekt 7. Rysowanie kubka ............................................................................................... 123

Rozdzia� 8: Ró�ne rodzaje faktur ..................................................................................... 129Brutalna prawda — faktura kontra wzór ........................................................................... 129Okre�lanie faktur ................................................................................................................. 131

Faktury b�yszcz�ce .......................................................................................................... 132Faktury matowe .............................................................................................................. 132Faktury mieni�ce si� ....................................................................................................... 133Faktury puszyste i mechate ............................................................................................ 134Faktury futra pokryte w�osem ........................................................................................ 135Faktury chropowate i poszarpane .................................................................................. 136

Budowanie rysunku z faktur .............................................................................................. 136Planowanie rozmieszczenia tekstur na rysunku ........................................................... 137Czas na praktyk� ............................................................................................................. 138��czenie formy z wzorem i faktur� ................................................................................ 139

Projekt 8. Dwie zabawne faktury ....................................................................................... 140Szkicowanie kr�cio�kami ................................................................................................ 140Rysowanie plam na sier�ci .............................................................................................. 140

8 Rysowanie dla bystrzaków

Rozdzia� 9: Nowe perspektywy ........................................................................................143Perspektywa linearna ........................................................................................................... 143

W poszukiwaniu linii horyzontu .................................................................................... 144W poszukiwaniu punktów zbie�no�ci ............................................................................ 146

Spojrzenie na g��bi� z w�asnej perspektywy ...................................................................... 150Popatrz, jak on znika ....................................................................................................... 151Popatrz, jak maleje okolica .............................................................................................. 151

Rozszerzenie poj�cia perspektywy ..................................................................................... 152Rozmywanie w perspektywie powietrznej .................................................................... 153Skrócenie perspektywiczne ............................................................................................. 154

Projekt 9. Rysowanie w perspektywie o jednym i dwóch punktach zbie�no�ci .............. 155Rysowanie w perspektywie o jednym punkcie zbie�no�ci ........................................... 156O dwóch punktach zbie�no�ci ....................................................................................... 157

Cz��� III: Rysowanie czas zacz�� ............................ 159Rozdzia� 10: Zaplanuj swój rysunek ................................................................................161

Elementy kompozycji .......................................................................................................... 161Podkre�lanie punktu centralnego ................................................................................... 162Przes�anianie, ujednolicanie i g��bia .............................................................................. 163Korzy�ci p�yn�ce z u�ywania linii ................................................................................... 164Równowaga pomi�dzy poszczególnymi elementami kompozycji ............................... 165Okre�lanie proporcji elementów kompozycji ............................................................... 167

Wizyta w laboratorium — podstawowe formu�y kompozycji .......................................... 168Zasada z�otego podzia�u .................................................................................................. 168Kompozycja z dusz� — SOUL ...................................................................................... 170Inne rodzaje kompozycji ................................................................................................. 172

Licentia artistica i narz�dzia pracy artysty .......................................................................... 173�wiat widziany przez wizjer ........................................................................................... 173Planowanie kompozycji z fotografii ............................................................................... 174

Projekt 10. Planowanie kompozycji ................................................................................... 176

Rozdzia� 11: Zapis �ycia w szkicowniku ..........................................................................181Przygotowanie przeno�nego warsztatu pracy .................................................................... 181Pora wyj�� i rozejrze� si� troch� ......................................................................................... 182Zape�nianie kartek szkicownika .......................................................................................... 183

Szkicowanie prost� kresk� .............................................................................................. 184��czenie cieniowania i kreski ......................................................................................... 185Szkicowanie spiralami lub cieniowaniem ...................................................................... 185

Projekt 11. Rysunek misia ................................................................................................... 187

Spis tre�ci 9

Rozdzia� 12: Rysowanie z pami�ci .................................................................................. 191Zachowywanie obrazów w pami�ci ................................................................................... 191

Sztuka patrzenia na �wiat ................................................................................................ 192We pod uwag� swoj� percepcj� .................................................................................... 194

Magazynowanie obrazów w g�owie ................................................................................... 195Projekt 12. Rysowanie na podstawie wspomnie� werbalnych ......................................... 196

Rozdzia� 13: Rysujemy martw� natur� ............................................................................ 201Dobieranie elementów kompozycji ................................................................................... 201

Klasyka i nowoczesno�� .................................................................................................. 201Nie z tej ziemi ................................................................................................................. 204

Rysowanie obiektów symetrycznych ................................................................................. 204O�wietlanie martwej natury ............................................................................................... 207Projekt 13. Rysujemy martw� natur� ................................................................................. 209

Rozdzia� 14: Jak zachowa� pi�kno kwiatów i drzew? .................................................... 211Uwiecznianie urody kwiatów ............................................................................................. 211

Oko w oko z ma�ym S�o�cem — s�onecznik ................................................................ 212Rozkwitamy razem z ró�� .............................................................................................. 212

Obserwacja i rysowanie drzew ........................................................................................... 214Projekt 14. �liczna lilia ........................................................................................................ 216

Rozdzia� 15: �wiat poza domem ...................................................................................... 219Odkrywamy niebo i ziemi� ................................................................................................ 219

Ci�gle zmieniaj�ce si� niebo ........................................................................................... 219Wycieczka po ró�nych ziemiach .................................................................................... 220

Projekt 15. Wy�ni� bia�� zim� ............................................................................................ 222

Rozdzia� 16: Rysujemy zwierzaki ..................................................................................... 225Moda na futra i piórka ........................................................................................................ 225

Sier�� d�uga i krótka ........................................................................................................ 226Rysowanie kszta�tów skrytych pod sier�ci� ................................................................... 228Latamy razem z ptakami ................................................................................................. 229

Zwierzaki jak �ywe .............................................................................................................. 231Projekt 16. Skrzyd�a na wodzie .......................................................................................... 233

Cz��� IV: Portretowanie ludzi ..................................237Rozdzia� 17: Malestwo, spójrz tylko na siebie .............................................................. 239

Mierzenie male�kich proporcji .......................................................................................... 239Rzut oka na g�ówk� niemowl�cia ................................................................................... 239Proporcje twarzy ............................................................................................................. 240

10 Rysowanie dla bystrzaków

Male�kie twarzyczki i mi�kkie, puszyste w�oski ............................................................... 244Jak narysowa� oko niemowl�cia? ................................................................................... 244Rysowanie uroczego, perkatego noska ........................................................................... 245Szkicowanie drobnych ustek ma�ego cz�owieka ............................................................ 246Rysowanie ma��owiny usznej ......................................................................................... 248Dopieszczanie w�osów — im mniej, tym lepiej ............................................................ 250Co wyjdzie z po��czenia wszystkich elementów? ......................................................... 251

Projekt 17. Ma�y Brandon ................................................................................................... 251

Rozdzia� 18: Ho�d dla dzieci�cej niewinno�ci .................................................................255Rozwój twarzy — od niemowl�cia do nastolatka .............................................................. 255

Proporcje twarzy dziecka w ró�nych latach ................................................................... 255Porównanie cech szczególnych twarzy .......................................................................... 257

Skupienie si� na elementach twarzy dziecka ..................................................................... 259Rysowanie dzieci�cego oka ............................................................................................. 259Kszta�towanie nosa dziecka ............................................................................................. 261Uk�ad rozwijaj�cych si� dopiero warg ........................................................................... 261Ucho dziecka widziane z przodu ................................................................................... 263

Planowanie portretu m�odego cz�owieka ........................................................................... 264Projekt 18. Portret Ani ........................................................................................................ 265

Rozdzia� 19: Wiele twarzy doros�ego cz�owieka .............................................................269Pochwa�a dla odmienno�ci ................................................................................................. 269

Ró�ne kszta�ty g�owy doros�ego cz�owieka .................................................................... 270Ró�nice p�ci ..................................................................................................................... 271Zapami�tywanie proporcji budowy twarzy doros�ego cz�owieka ................................ 273

Tworzenie pe�nego portretu osoby doros�ej ...................................................................... 275Planowanie uk�adu portretu ........................................................................................... 275Twarze, ramiona i d�onie ................................................................................................ 276

Projekt 19. Portret Manishy ............................................................................................... 279

Rozdzia� 20: Prostsze strony twarzy ................................................................................283Pretensjonalne fryzury i �mieszne twarze .......................................................................... 283

Wi�cej w�osów, mniej w�osów, ca�kiem �yso ................................................................. 284Niech twarz powie Ci wszystko ..................................................................................... 285Ukrywanie twarzy za zarostem ...................................................................................... 287

Proces starzenia si� twarzy .................................................................................................. 289Od lat czternastu do dwudziestu .................................................................................... 289Trzydziestka ..................................................................................................................... 290Czterdzie�ci pi�� lat ......................................................................................................... 290Sze��dziesi�tka ................................................................................................................. 291W wieku lat osiemdziesi�ciu pi�ciu ............................................................................... 292

Rysunkowe karykatury ........................................................................................................ 293Projekt 20. �miechokatura Kay ........................................................................................... 295

Spis tre�ci 11

Cz��� V: Dekalogi ...................................................299Rozdzia� 21: Dziesi�� wskazówek, dziesi�� podpowiedzi i dziesi�� tajemnic ................ 301

Pierwsze linie obrony .......................................................................................................... 301Ochrona rysunków przed d�o�mi ...................................................................................... 302Pami�taj o konserwacji ....................................................................................................... 303Fiksatywa w sprayu ............................................................................................................. 303Rysowanie trudnych lub nieznanych faktur ...................................................................... 304Skuteczne wykorzystanie dwóch gumek .............................................................................. 304Jak ochroni� zdj�cie przed zniszczeniem siatk�? ............................................................... 305Robienie siatki papierem milimetrowym ............................................................................. 305Symetria ............................................................................................................................... 305Podpisywanie prac ............................................................................................................... 306

Rozdzia� 22: Dziesi�� kroków do ukoczenia rysunku .................................................... 307Okre�l konkretny plan dzia�ania ........................................................................................ 307Zorganizuj sobie prac� ........................................................................................................ 308Ostatnie przygotowania do pracy ....................................................................................... 309Wykonaj szkic kompozycji ................................................................................................. 309Odpowiednia perspektywa ................................................................................................. 309Sprawd kszta�ty przestrzeni oraz wzajemne relacje mi�dzy obiektami .......................... 310Stwórz map� walorów ........................................................................................................ 310Dobierz odpowiednie metody cieniowania ....................................................................... 311Teraz zaczyna si� prawdziwa zabawa ................................................................................. 311Doka�czanie dzie�a ............................................................................................................. 312

Rozdzia� 23: Dziesi�� dodatkowych zabawnych projektów ............................................ 313Jajecznie pi�kne smocze jajo ............................................................................................... 313Zanim w�ochacz �ci�� w�osy ............................................................................................... 315Riley — dumny buntownik ................................................................................................ 316Dolly — bardzo owcza owieczka ....................................................................................... 319Bardzo, bardzo czarny charakter ........................................................................................ 322Dodo na hu�tawce ............................................................................................................... 325Kropelka wody ..................................................................................................................... 327Dalmaty�czyk Shadow ....................................................................................................... 328Kubek w kubek .................................................................................................................... 331Corny — grzechotnik z brzuchem z kukurydzy .................................................................. 333

Rozdzia� 24: Dziesi�� ciekawostek dla ka�dego artysty ................................................. 337Naucz si� rozumie� sztuk� ................................................................................................. 337W galerii sztuki niczym obcy .............................................................................................. 338Historyczne style rysowania ............................................................................................... 339Rozwijanie w�asnego stylu rysowania ................................................................................ 339Wybieranie ulubionego narz�dzia rysowniczego .............................................................. 340

12 Rysowanie dla bystrzaków

Kursy, szkolenia i warsztaty ................................................................................................ 341Praca z natury czy z fotografii? ........................................................................................... 342Umieszczanie swoich prac w internecie ............................................................................ 342Dziesi�� pyta� o prawa autorskie ....................................................................................... 342Od rysunku do malowania ................................................................................................. 344Rozpal w sobie p�omie� kreatywno�ci ............................................................................... 344Odpoczynek dla oczu .......................................................................................................... 345Tworzenie w�asnego studia ................................................................................................ 345

Skorowidz ........................................................................................................................347

Rozdzia� 2

Zadbaj o tkwi�cegow Tobie artyst�

W tym rozdziale:� Poznaj artyst� kryj�cego si� w Twoim wn�trzu.� Spójrz na rysowanie z w�a�ciwej dla siebie perspektywy.� Tworzenie w�asnej przestrzeni rysunkowej.� Dobór materia�ów.

z�sto wydaje si� nam, �e osoby wybitnie uzdolnione nabywaj� wyj�tkowychzdolno�ci niewielkim nak�adem pracy. Jednak�e wi�kszo�� ludzi

utalentowanych ju� od najwcze�niejszej m�odo�ci uparcie d��y do rozwijaniaswoich umiej�tno�ci. Nie ustaj� oni w stawianiu sobie nowych wyzwa�, dopókinie wykrocz� daleko poza norm�, zbli�aj�c si� do granic geniuszu.

Ka�dy mo�e rozwin�� niezwyk�e zdolno�ci w konkretnych dziedzinach.Poznaj�c istot� talentu i zdolno�ci, nauczysz si� z czasem, �e rysowanie mo�esta� si� jedn� z umiej�tno�ci, w których b�dziesz przodowa�. Wszystkiegonauczysz si� z czasem.

Ludzie, równie� ci zmagaj�cy si� ze wzrokowymi, fizycznymi czy umys�owymiograniczeniami, lubi� rysowa�. Ludzie pozbawieni wzroku potrafi� tworzy�rysunki technik� t�oczenia. Ludzie niemaj�cy r�k ucz� si� rysowa�, trzymaj�cnarz�dzia w ustach lub palcami stóp.

Techniki rysowania, na których skupi� si� w tej ksi��ce, b�d� wymaga�yod Ciebie tylko dwóch zdolno�ci:

� umiej�tno�ci patrzenia,� opracowania sposobu trzymania o�ówka.

Je�li zaliczasz si� do wi�kszo�ci ludzi — niepozbawionych wzroku, obdarzonychdwiema r�kami — jedyn� przeszkod�, jak� przyjdzie Ci pokona�, b�dziezainteresowanie si� rysowaniem.

C

38 Cz��� I: I TY mo�esz rysowa�!

Jak lubisz rysowa�?Rysowanie to co� wi�cej ni� tylko oddawanie na kartce kszta�tu modelu. Rysuneknaocznie ukazuje wybór tematu widziany z Twojej w�asnej perspektywy.

Nie ma na �wiecie drugiej takiej osoby jak Ty, a zatem nikt inny nie rysujetak samo jak Ty. Na to, jak rysujesz, ma wp�yw wiele czynników, w��cznie z:

� Twoim �yciowym do�wiadczeniem, wyznawan� filozofi� i wyobra�eniami,� zrozumieniem sztuki i historii rysunku oraz otwarciem na nie,� Twoim ulubionym stylem i podej�ciem, z jakim b�dziesz przedstawia�

swoje upodobania (osobistym stylem rysowania zajm� si� szczegó�owow rozdziale 24.),

� wyborem narz�dzia, jakim zdecydujesz si� rysowa�,� powierzchni�, na której umie�cisz swój rysunek, oraz tym, czy b�dzie

ona pozioma, pionowa czy nachylona pod pewnym k�tem.

� sposobem, w jaki b�dziesz trzyma� o�ówek czy inne narz�dzie rysunkowe.

Tworzenie w�asnego styluIstot� rysowania jest umieszczanie pewnych znaków na powierzchni. Ró�nesposoby ich umieszczania na powierzchni i stosowanie ró�nych narz�dzirysowania tworz� razem wszelkiego rodzaju style (o których opowiem szerzejw rozdziale 24.).

Do wyboru masz wiele rodzajów narz�dzi rysowania. Cz��� z nich jest bardzodo siebie podobna, inne s� zgo�a odmienne. Rysunek wykonany w�glemwygl�da zupe�nie inaczej ni� szkic o�ówkiem czy piórem. Kolorowe o�ówki,kredki „Conté” i pastele wzbogacaj� rysunek kolorami. (Ró�ne mo�liwo�citworzenia rysunków opisuj� w rozdziale 24.).

Pomimo ogromnego bogactwa stylów i narz�dzi rysowania, które maszdo wyboru, wi�kszo�� prac daje si� sklasyfikowa� jako przynale�ne do jednegoz dwóch podstawowych nurtów.

� Nurt figuratywny (zwany tak�e realizmem). Do tego nurtu zaliczasi� wszystkie prace przedstawiaj�ce przedmioty i obiekty, takie jakdrzewa czy ludzie w ich rzeczywistej postaci. Niektórzy arty�ci uwa�aj�,�e stworzenia mityczne, np. anio�y czy smoki, równie� zalicza si�do obiektów realistycznych.

Rozdzia� 2: Zadbaj o tkwi�cego w Tobie artyst� 39

Powrót do przesz�o�ciLudzie rysuj� od bardzo dawna. Sztuka s�u�y�aludziom do porozumiewania si� i uwiecznianiawydarze� lub przedmiotów maj�cych dla nich du-�e znaczenie. Dzi�ki naskalnym rysunkom w ja-skiniach zdo�ali�my pozna� szczegó�y �ycia ludziprehistorycznych.

Staro�ytni Egipcjanie dekorowali rysunkami ró�neswoje budowle, tak�e grobowce. Plemiona naca�ym �wiecie pos�ugiwa�y si� i nadal pos�uguj�si� naturalnymi substancjami, na przyk�ad glin�,by rysowa� sceny ze swojego �ycia. A prace tak

uznanych artystów jak Micha� Anio� czy Leonar-do da Vinci powsta�y dzi�ki znajomo�ci nauki,anatomii cz�owieka i perspektywy.

Poszukaj w internecie albo najbli�szej biblioteceprac dotycz�cych historii sztuki. Nie zapomnijzapozna� si� z pracami twórców z nurtów rene-sansowych, romantyzmu, realizmu i impresjoni-zmu. Nasze �ycie i kultura by�y ilustrowane rysun-kami ju� od czasów prehistorycznych. Dzisiejszeprace stanowi� dokumentacj� jutrzejszej historii.

� Nurt niefiguratywny (zwany abstrakcjonizmem). Prace tego nurtuskupiaj� si� przede wszystkim na kszta�tach, warto�ciach i formie. Cz�stozdarza si�, �e tematem prac abstrakcyjnych nie jest �aden rozpoznawalnymodel.

Wi�kszo�� narz�dzi do rysowania sk�ania wr�cz do tworzenia albo w stylufiguratywnym, albo w stylu abstrakcyjnym. Niektórzy arty�ci próbuj� ��czy�ró�nego rodzaju narz�dzia (mówi si� wtedy o technice mieszanej) i (lub) stylerysowania na jednym obrazie. Zatem mo�na stwierdzi�, �e w zasadzie nie istniej��adne regu�y. Eksperymentuj z narz�dziami i stylami, które najbardziej Ciodpowiadaj�.

Nie�atwo jest zdecydowa� si� na zastosowanie konkretnego stylu, w jakimma by� wykonany dany rysunek. Wielu artystów w ogóle nie decyduje si�na okre�lanie swojego stylu. Twój w�asny styl b�dzie ujawnia� si� za ka�dymrazem, gdy wemiesz do r�ki o�ówek. Czerp rado�� z ró�nych sposobówrysowania. Zachowaj otwarty umys� i zwracaj uwag� na to, które rodzajerysunków najbardziej Ci odpowiadaj�. Rysuj tak, jak naprawd� lubisz. Nie maczego� takiego, jak dobry czy z�y styl — styl po prostu jest. Z czasem uda Cisi� rozwin�� swój w�asny.

Rysunek 2.1 przedstawia cztery obrazy stworka podobnego do motyla, wykonanew ró�nych technikach i ró�nymi narz�dziami, utrzymane w stylu realistycznym.

� Pierwszy z obrazów to rysunek konturowy wykonany w ci�gu pó� godzinyo�ówkiem HB (w rozdziale 5. znajdziesz mnóstwo informacji na tematrysowania liniami).

� Drugi z rysunków, wykonany w�glem, ma mi�y, mi�kki wygl�d. Jegowykonanie zaj��o mi oko�o 20 minut (rysowanie w�glem omówi� szerzejw rozdziale 24.).

40 Cz��� I: I TY mo�esz rysowa�!

Rysunek 2.1.Ró�ne stylerysowania

i efekt pracyró�nymi

narz�dziami

� Trzeci motyl zosta� wycieniowany o�ówkami 2H, HB i 6B. Ca�a pracatrwa�a oko�o czterech godzin.

� Czwarty rysunek powsta�, gdy postanowi�am wypróbowa� efekt pracyinnym narz�dziem. Kontur stworzenia wykona�am piórem, po czymzeskanowa�am rysunek i wprowadzi�am cieniowanie w programiePhotoshop. Trwa�o to trzy godziny.

Komu� innemu osi�gni�cie podobnych rezultatów mo�e zaj�� mniej lub wi�cejczasu. Podaj� czas wykonania ka�dego rysunku, by� zyska� ogólny pogl�d na to,które techniki i narz�dzia sprawiaj�, �e czas pracy wyd�u�a si�. Pami�taj, �e jarysuj� od BARDZO dawna, wi�c nie spodziewaj si�, �e osi�gniesz identycznerezultaty w zbli�onym czasie.

Diabe� tkwi w szczegó�achKa�dy artysta ma w�asne podej�cie do spraw zwi�zanych z rysowaniem.Niektórzy lubi� wielkie, wyrane, swobodne rysunki. Inni wol� niewielkieobrazy, wype�nione misternymi szczegó�ami.

W poni�szym podrozdziale znajdziesz trzy rysunki, które zobrazuj� ró�nesposoby rysowania tego samego modelu. Przyjrzyj si� dok�adnie ka�demuz nich i zastanów si�, która z metod rysowania przypada Ci bardziej do gustuna pocz�tek.

Rozdzia� 2: Zadbaj o tkwi�cego w Tobie artyst� 41

Ogólny szkicRysunek rodzi si� zazwyczaj z ogólnego szkicu, takiego jak ten pokazany narysunku 2.2. Szkic mo�e by� ma�y b�d du�y. Wykonanie tego szkicu zaj��omi oko�o pi�ciu minut.

Rysunek 2.2.Ogólny szkicmisia Tinka

o�ówkiem 4B

Szczegó�owy szkicSzkic szczegó�owy (rysunek 2.3) mo�e by� albo pocz�tkiem pracy nad rysunkiem,albo jej ostatecznym efektem. Aby otrzyma� rysunek 2.3, po prostu doda�amwi�cej szczegó�ów do ogólnego szkicu znanego z rysunku 2.2. Na szkicuszczegó�owym futro Tinka sprawia wra�enie bardziej puszystego, oczy b�yszcz�si� ja�niej, a nos sprawia wra�enie bardziej trójwymiarowego. Doprowadzenierysunku do tej postaci trwa�o kolejnych 10 minut.

Rysunek 2.3.Szczegó�y

dodaneo�ówkiem 2B

42 Cz��� I: I TY mo�esz rysowa�!

Szczegó�owy rysunekSzczegó�owy rysunek (rysunek 2.4) jest bardzo dok�adny. Rozpocz��amod wykonania bardzo delikatnego szkicu, po czym stopniowo dodawa�amkolejne szczegó�y i cieniowanie.

Rysunek 2.4.Wyko�czenie

szczegó�owegorysunku misia

o�ówkiemgrafitowym

Tworzenie prac tak z�o�onych wymaga ogromnej cierpliwo�ci. Wykonanietak niewielkiego fragmentu ca�ego rysunku zabra�o mi przesz�o trzy godziny.(Ca�a instrukcja narysowania pe�nej postaci tego uroczego misia znajduje si�w rozdziale 11.).

Trzymanie narz�dzia rysowaniaSposób, w jaki trzymasz narz�dzie rysowania, wp�ywa na styl, w jakim utrzymanyb�dzie ostateczny wynik Twojej pracy. Zdecyduj si� na prac� w sposób, któryjest dla Ciebie najwygodniejszy. Mo�esz porusza� o�ówkiem, wykorzystuj�cdo tego wy��cznie palce lub wprawiaj�c w ruch nadgarstek, rami�, a nawetca�e cia�o.

Rysunek 2.5 pokazuje, jak wi�kszo�� ludzi trzyma o�ówek, gdy po raz pierwszyzaczyna pisa� lub rysowa�. Taki uchwyt daje pe�niejsz� kontrol� nad precyzyjnymiruchami, niezb�dnymi przy tworzeniu misternych szczegó�ów rysunku. W takisposób tworz� wi�kszo�� swoich szczegó�owych prac.

Nale�y chwyci� o�ówek czy inne narz�dzie rysowania pomi�dzy kciuk a palecwskazuj�cy w pobli�u ko�cówki narz�dzia. Pozosta�a jego cz��� powinnaswobodnie spoczywa� na poduszeczce d�oni pomi�dzy tymi dwoma palcami.Zwró� uwag�, �e trzymaj�c o�ówek w ten sposób, mo�esz kontrolowa� jegoruch poruszaj�c palcami, nadgarstkiem lub ca�ym ramieniem.

Rozdzia� 2: Zadbaj o tkwi�cego w Tobie artyst� 43

Rysunek 2.5.Najbardziej

powszechnyi znany sposób

trzymaniao�ówka

Drugi ze sposobów trzymania o�ówka (pokazany na rysunku 2.6) nadaje si�doskonale do wype�niania nachylonych lub poziomych powierzchni, szczególniepodczas pracy z wi�kszymi rysunkami. Tego sposobu u�ywa si� bardzo cz�stopodczas tworzenia szkiców (czyli prac podobnych do rysunków 2.2 i 2.3).

Rysunek 2.6.Trzymanienarz�dzia

rysowaniapodczas

szkicowaniana du�ych

pochy�ych lubpoziomych

powierzchniach

Podnie� o�ówek z p�askiej powierzchni w taki sposób, by automatycznie znalaz�si� on we w�a�ciwym po�o�eniu w Twojej d�oni. Im dalej chwycisz go odko�cówki, tym swobodniej b�dziesz móg� go prowadzi�. Rysowanie w tensposób wymaga poruszania przedramieniem, ramieniem i ca�ym cia�em.

Gdy rysujesz na stoj�co lub na pochylonej czy pionowej powierzchni, staraj si�trzyma� o�ówek tak, jak pokaza�am to na rysunku 2.7. Tak w�a�nie wykonuj�swobodne szkice krótkimi pa�eczkami czy o�ówkami, niezale�nie od tego,czy s� to pa�eczki w�gla, kredki „Conté”, czy pastele.

44 Cz��� I: I TY mo�esz rysowa�!

Rysunek 2.7.Trzymanienarz�dzia

rysowaniaw�a�ciwedla pracy

na p�askiejnachylonej

lub pionowejpowierzchni

Pozwól po prostu, by o�ówek spoczywa� swobodnie na Twojej d�oni(rysunek 2.7), a znaczna cz��� jego ko�cówki wystawa�a poza d�o� i by�askierowana w stron� przeciwn� do Ciebie. Powoli przyci�nij o�ówek kciukiem,by przytrzyma� go w miejscu. Rysuj�c w ten sposób, b�dziesz porusza�nadgarstkiem, przedramieniem, ramieniem, ca�ym cia�em lub dowoln� ichkombinacj�.

Niektóre z tych metod mog� wyda� Ci si� pocz�tkowo dziwne, ale z czasemprzywykniesz do nich. Wybierz t�, która odpowiada Ci najbardziej. Podpowiem,�e na wybór b�d� mia�y wp�yw:

� narz�dzie (o�ówek, piórko, w�giel i tak dalej),� to, czy powierzchnia rysowania jest u�o�ona p�asko, pionowo,

czy pod k�tem,

� rozmiar wykonywanego rysunku.

Jak znale�� czasi miejsce do rysowania?

Poza wygospodarowaniem sobie troch� czasu na rysowanie musisz te� znale�odpowiednie do tego miejsce, w którym b�dziesz trzyma� równie� wszystkieswoje materia�y. Ulubionym po�ywieniem jednego z moich psów, Chewy’ego,s� ksi��ki, o�ówki i gumki.

Rozdzia� 2: Zadbaj o tkwi�cego w Tobie artyst� 45

Przestrze� potrzebn� Ci do rysowania mo�esz wygospodarowa� nawet w ma�ym,wype�nionym ludmi mieszkaniu, dziel�c si� ni� z innymi lokatorami lubzajmuj�c jeden z rogów pokoju na swoj� pracowni�. Je�li masz w domu wolnypokój, mo�esz z �atwo�ci� przekszta�ci� go na pracowni� przeznaczon�wy��cznie do tworzenia nowych obrazów.

Praca w przestrzeni dzielonejMiejsce, w którym masz zamiar rysowa�, musi zapewnia� Ci spokój odwszystkiego, co mog�oby rozprasza� Twoj� uwag�. Je�li z tej samej przestrzenimaj� korzysta� równie� inne osoby, czeka Ci� troch� planowania i licznekompromisy. Staraj si� rysowa� w takich porach, kiedy b�dzie to mo�liwienajmniej uci��liwe dla innych, stosuj�c si� jednocze�nie do podanych ni�ejwskazówek.

� Wybierz odpowiedni� powierzchni� do rysowania. Rol� t� mog�idealnie spe�nia� stó� kuchenny lub stó� jadalny czy te� biurko, na którymstoi komputer. W razie potrzeby mo�esz w prosty sposób zrobi� sobieprzeno�ny, nachylony stó� kre�larski. Wystarczy, �e pod�o�ysz kilka ksi��ekpod jeden z ko�ców p�yty ze sklejki.

� Znajd� sobie wygodne krzes�o. Dzi�ki temu nie b�d� bole� Ci� plecy.� Dobrze o�wietl swoje miejsce pracy. W ci�gu dnia rol� o�wietlenia

doskonale spe�ni okno. Jednak w dni pochmurne i wieczorami mo�eszu�ywa� lampki kre�larskiej.

� Poszukaj miejsca, w którym b�dziesz trzyma� swoje narz�dzia.Uda Ci si� utrzyma� porz�dek w�ród swoich materia�ów, je�li b�dzieszprzechowywa� je z dala od ma�ych dzieci i zwierz�t. Znajd sobie jaki�pojemnik, na przyk�ad du�e pude�ko po butach czy niewielk� skrzynk�na narz�dzia. Dzi�ki temu b�dziesz móg� chowa� swoje przybory pod�ó�kiem lub w szafie. Mo�e uda Ci si� nawet zorganizowa� miejscew szufladzie czy na jednej z pó�ek i tam b�dziesz trzyma� swoje rzeczy.

� Za�ó� portfolio. Pilnuj, by Twoje gotowe ju� rysunki i papier, na którymb�dziesz tworzy� nowe, nie uleg�y zniszczeniu. Nie musisz kupowa�drogich teczek. Bardzo �atwo mo�na zrobi� teczk� z kawa�ka tektury czybrystolu (szczegó�y znajdziesz w ramce „Przygotowanie teczki na rysunki”,w dalszej cz��ci tego rozdzia�u).

� S�uchaj muzyki. Gdy rysuj�, puszczam sobie ulubione piosenki.Zak�adaj�c na g�ow� s�uchawki pod��czone do sprz�tu odtwarzaj�cegoTwoje ulubione kawa�ki, skutecznie odetniesz si� od wszystkichrozpraszaj�cych Ci� ha�asów. Taka ochrona pozwala na lepsz� koncentracj�.

46 Cz��� I: I TY mo�esz rysowa�!

Urz�dzanie k�cika do pracyJe�li dysponujesz w domu wolnym pokojem czy po prostu niezaj�t� jeszczeprzestrzeni� w pokoju, mo�esz pokusi� si� o urz�dzenie w nim w�asnejpracowni. Oto moje rady.

� Stó� kre�larski o regulowanej wysoko�ci. Poszukaj w sklepach,supermarketach, przejrzyj te� og�oszenia o sprzeda�y w lokalnej prasie.

� Wygodne, regulowane krzes�o. Takie krzes�o jest nieodzowne, je�limasz sp�dza� na rysowaniu kilka godzin tygodniowo. Krzes�o na kó�kachpozwoli Ci zachowa� swobod� ruchów.

� O�wietlenie. Najlepsze jest oczywi�cie �wiat�o naturalne, ale przydaCi si� równie� lampka kre�larska, któr� przykr�cisz do sto�u, dzi�ki czemub�dziesz móg� rysowa� równie� w pochmurne dni i wieczorami.

� Meble. Wszystkie niezb�dne do rysowania przybory mo�esz trzyma�na ma�ym stole lub barku (najlepiej na kó�kach). Przydadz� Ci si� równie�pó�ki, na których b�dziesz trzyma� ksi��ki o sztuce, materia�y s�u��cedo pracy i gotowe ju� rysunki.

� Tablica korkowa. Tablice takie s� dost�pne w wielu sklepach zastosunkowo niewielkie kwoty. Wieszaj na niej niektóre ze swoich prac,inspiruj�ce Ci� obrazy, zdj�cia i artyku�y z gazet.

� Portfolio. Niewa�ne, czy teczki tej b�dziesz u�ywa� wy��czniedo przechowywania prac, czy te� b�dziesz je przewozi�, sama teczkajest obowi�zkowa.

� Sprz�t graj�cy. Kolekcja ulubionych p�yt b�dzie doskona�ymuzupe�nieniem projektowanej pracowni.

Nie ograniczaj si� do stosowania wy��cznie do moich rad. B�d twórczy!Odwied kilka sklepów meblowych i z artyku�ami malarskimi, poszukajpomys�ów w ksi��kach i czasopismach po�wi�conych dekorowaniu wn�trz.

Postaraj si� utrzyma� jasn� kolorystyk� pracowni, dzi�ki czemu b�dzie onamiejscem przyjemnym i zapraszaj�cym.

Rozdzia� 2: Zadbaj o tkwi�cego w Tobie artyst� 47

Przygotowanie teczki na rysunkiTwoje portfolio mo�e mie� dowolne wymiary (jamam dwie teczki, jedn� o wymiarach 45 cm na55 cm, przeznaczon� na mniejsze prace, i drug�,o wymiarach 60 cm na 80 cm, w której trzymamwi�ksze rysunki). Do przygotowania teczki b�-dziesz potrzebowa� du�ego kartonu (lub brystolu),szerokiej ta�my klej�cej (mo�e to by� na przyk�adta�ma izolacyjna), ostrego no�a i kraw�dzi tn�cejlub d�ugiej linijki (przyk�adnicy). Teczk� przygotu-jesz, post�puj�c zgodnie z podanymi instrukcjami.

1. Wytnij z tektury du�y prostok�t o wymia-rach, jakie Ci odpowiadaj�.Spójrz na pierwszy z przedstawionych poni�ejdwóch rysunków. Przy wycinaniu tekturypami�taj, �e prostok�t zostanie z�o�ony na pó�.Szczerze polecam zakup brystolu niezawie-raj�cego kwasu, poniewa� tektura produko-wana z domieszk� ligniny, a wi�c zawieraj�cakwas, mo�e zniszczy� Twoje prace. Du�e ar-kusze brystolu s� dost�pne w sklepach z ma-teria�ami papierniczymi.

2. Wzmocnij krótsze ko�ce arkusza ta�m�klej�c� lub izolacyjn� (im b�dzie ona szer-sza, tym lepiej).

3. Narysuj na arkuszu prost� lini� (przesu-ni�t� troch� wzgl�dem �rodka), równole-g�� do krótszych boków prostok�ta.

4. Pos�uguj�c si� no�em i linijk�, bardzo de-likatnie natnij karton wzd�u� tej linii.Naci�cie powinno jedynie delikatnie zag��bi�si� w karton.

5. Zagnij karton wzd�u� naci�cia.Wynik powinien przypomina� to, co wida�na drugim rysunku.

6. Sklej ta�m� krótsze boki teczki, pozosta-wiaj�c szczelin� na górze.

7. Wzmocnij ta�m� doln� kraw�d� teczki(wzd�u� linii naci�cia).Je�li uwa�asz, �e teczka powinna mie� r�czki,zrób w ka�dym z jej boków dwie dziurkiw pobli�u �rodka teczki. Przeci�gnij przez nieko�ce sznurka lub cienkiej linki i zwi�� jerazem w �rodku.

Je�li chcesz, mo�esz troch� ozdobi� teczk�, wy-konuj�c r�czki z kolorowych sznurówek i upi�k-szaj�c karton rysunkami.

48 Cz��� I: I TY mo�esz rysowa�!

Czas na rysowaniePo�wi�caj�c troch� czasu na staranne planowanie swoich zaj��, zdo�asz wzbogaci�je o rado�� p�yn�c� z okazji do rysowania. Mam dla Ciebie kilka rad.

� Zrób harmonogram codziennych zada. Czas przeznaczonyna rysowanie powinien mie� wysoki priorytet.

� Je�li pracujesz poza domem, rysuj w autobusie w drodze do pracyi z pracy (no, chyba �e jeste� kierowc� autobusu), a tak�e w czasieprzerwy obiadowej.

� Pami�taj o wieczorach i weekendach. W czasie spotka� towarzyskichznajdziesz niezliczone okazje do rysowania. A mo�e na nast�pn� wizyt�u ciotki Ewy zabierzesz swoje narz�dzia do rysowania?

� Uwzgl�dnij w swoich planach znajomych i rodzin�. Mo�eszzaproponowa� znajomym wieczorne spotkania raz w tygodniu podznakiem w�gla i o�ówka. Spotkania mo�ecie organizowa� kolejnou uczestników, b�dziecie zach�ca� si� do pracy i wymienia� pomys�ami.

Wybieranie narz�dzi do rysowaniaPora przygotowa� sobie list� zakupów! Stare powiedzenie „Dostajesz to,za co p�acisz” zdecydowanie sugeruje wybór dro�szych, ale sprawdzonychmarek. Przyk�adowo, niektóre tanie o�ówki mog� okaza� si� wyj�tkowo szorstkie,cho� ich producent zapewnia, �e b�d� k�a�� si� na papierze wyj�tkowo mi�kko.A to bywa bardzo frustruj�ce!

Dlatego lepiej zrobisz, decyduj�c si� na zakup dobrej jako�ci materia�óww renomowanym sklepie. Zajrzyj do ró�nych sklepów z artyku�ami dlaplastyków. Czasami zdarza si�, �e produkty tej samej firmy s� oferowanew nich po ró�nych cenach.

Materia�y wymienione w podrozdziale „Niezb�dnik” wystarcz� do wykonaniawi�kszo�ci proponowanych przeze mnie projektów. Jednak �eby powa�niemy�le� o rysowaniu, b�dziesz potrzebowa� artyku�ów, które opisuj�w podrozdziale „Lista �ycze�”.

Ka�dy artysta musi mie� teczk�, w której b�dzie przechowywa� swoje prace.Teczki takie, w ró�nych rozmiarach, s� dost�pne w sklepach z artyku�amipapierniczymi. Mo�esz te�, je�li wolisz, wykona� tak� teczk� osobi�cie(stosuj�c si� do wskazówek z ramki „Przygotowywanie teczki na rysunki”).

Rozdzia� 2: Zadbaj o tkwi�cego w Tobie artyst� 49

Niezb�dnikPoni�ej znajdziesz list� podstawowych narz�dzi, które b�d� Ci potrzebne.Dysponuj�c nimi, b�dziesz w stanie wykona� wi�kszo�� projektówproponowanych w dalszych cz��ciach ksi��ki.

� Szkicownik. Musisz koniecznie zakupi� blok rysunkowy w twardychok�adkach. Szkicowniki w mi�kkiej oprawie szybko si� gn� i zawijaj� narogach.Wybierz szkicownik o dogodnym dla Ciebie rozmiarze, cho� nie powiniene�decydowa� si� na blok o rozmiarze mniejszym ni� A4. Mniejsze kartkimog� by� irytuj�ce, gdy postanowisz narysowa� �adny, du�y, wyranyrysunek!Poszukaj te� informacji o sk�adzie papieru. Unikaj blokówwyprodukowanych z papieru drzewnego (zawieraj�cego kwas). Papier takiszybko �ó�knie i staje si� kruchy, co z kolei mo�e zniszczy� Twoje prace.

� O�ówki. Pocz�tkuj�cemu najbardziej przydadz� si� o�ówki 2H, HB,2B, 4B i 6B. O�ówek 2H jest najja�niejszy (najtwardszy), a o�ówek 6Bjest najciemniejszy (najbardziej mi�kki). Pe�na gama odcieni uzyskiwanychwszystkimi o�ówkami znajduje si� na „�ci�dze” umieszczonej na samympocz�tku ksi��ki. Najcz��ciej b�dziesz u�ywa� o�ówków HB, 2B i 4B.Osobi�cie najbardziej lubi� pos�ugiwa� si� o�ówkami automatycznymi,które nie potrzebuj� ci�g�ego ostrzenia, dzi�ki czemu nie musz� ci�gleprzerywa� pracy, by zatemperowa� st�piony o�ówek. Do zwyczajnychrysunków u�ywam wk�adu grafitowego o �rednicy 0,5 mm (dost�pnegow wi�kszo�ci sklepów papierniczych), a rysunki szczegó�owe sporz�dzamwk�adem o �rednicy 0,3 mm (tych nale�y szuka� w sklepach z materia�amiplastycznymi). Ogólne szkice lub rysunki o du�ej powierzchni (lub obate rodzaje prac) wykonuj� wk�adem o grubo�ci 0,7 mm.

� Gumki. B�d� Ci potrzebne dwa rodzaje gumek — gumka winylowai gumka chlebowa. Gumka winylowa jest zazwyczaj bia�ym, pod�u�nymprostopad�o�cianem umieszczonym w papierowym opakowaniu, naktórym nadrukowuje si� jej nazw�.Gumka chlebowa jest szara, opakowana celofanem, na którym umieszczononazw� producenta. B�dziesz potrzebowa� dwóch gumek chlebowych, jednejwy��cznie do wycierania o�ówka grafitowego, a drugiej do wymazywaniarysunków wykonanych w�glem.Je�li w ogóle nie znasz si� na tego rodzaju materia�ach, popro� sprzedawc�,by pomóg� Ci wybra� najlepszy produkt (w dalszych cz��ciach ksi��kiopowiem Ci o ró�nych zastosowaniach tych gumek).

� Temperówka. B�dziesz potrzebowa� temperówki, aby ostrzy� swojenarz�dzia do rysowania (nawet je�li zdecydujesz si� korzysta� z o�ówkówautomatycznych).

50 Cz��� I: I TY mo�esz rysowa�!

Unikaj �adnych czy wymy�lnych temperówek. Najlepiej sprawdzaj� si�proste, niewielkie temperówki wykonane z metalu, maj�ce dwa otwory— jeden na ostrzenie zwyk�ych o�ówków, a drugi na struganie o�ówkówo wi�kszej �rednicy. Temperówki te s� niezniszczalne i �atwo mo�nadokupi� wymienne ostrza.

� Linijki. Wol� pracowa� z linijk� metalow� ni� drewnian� czy plastikow�.Linijki metalowe s� znacznie bardziej trwa�e, �atwiej si� ich u�ywai �atwiej si� je czy�ci. Do wi�kszo�ci projektów wystarczy Ci zwyk�atrzydziestocentymetrowa linijka, ale warto te� mie� pod r�k� linijk�pi��dziesi�ciocentymetrow�.

� W�giel. Przyda Ci si� tak�e w�giel w o�ówku i kilka sztyftów w�glowych.O�ówki o twardo�ci 2B (lub 4B) daj� pe�n� palet� odcieni i nie brudz�tak jak o�ówki bardziej mi�kkie. Kilka z proponowanych przeze mnieprojektów da Ci okazj� poznania rado�ci rysowania w�glem drzewnym.

Lista �yczeDo�� szybko mo�e si� okaza�, �e podstawowe narz�dzia przestan� Ci wystarcza�i zaczniesz szuka� nowych (wi�cej informacji na temat narz�dzi do rysowaniaznajdziesz w rozdziale 24.). Oto kilka sugestii dotycz�cych materia�ów, o któremo�esz rozbudowa� swój podr�czny zestaw narz�dzi pracy.

� Kolorowe o�ówki. Unikaj tanich produktów. S� zbyt woskowate, by da�si� w�a�ciwie rozprowadzi� po powierzchni kartki, i szybko trac� kolor.Popro�, by sprzedawca poleci� Ci dobry zestaw dla pocz�tkuj�cego.

� Kredki „Conté” i pastele. Narz�dzia te maj� posta� sztyftów lubo�ówków. W podstawowym zestawie kredek „Conté” znajduje si�kredka czarna, kilka odcieni szaro�ci i sepii (br�zów) oraz kredka bia�a.Najbardziej odpowiadaj� mi kredki 2B. Pastele wyst�puj� w niezliczonejgamie kolorów, ale na pocz�tek powiniene� wybra� sobie podstawowyzestaw ró�nych kolorów.Je�li zdecydujesz si� u�ywa� kredek „Conté” lub pasteli w postaci o�ówka,b�dziesz potrzebowa� specjalnego no�a do ich ostrzenia i papieru �ciernego,by zaostrzy� im czubki (papier taki dostaniesz w sklepie z materia�amiplastycznymi).

� Gumki. Gumki chlebowe szybko si� brudz�, szczególnie je�li �ciera si�nimi w�giel, „Conté” lub pastele. Zrób sobie spory zapas.

� O�ówki. Kupuj�c o�ówki o wszystkich stopniach twardo�ci, od 8H do 8B,zyskasz nowe mo�liwo�ci tworzenia obszarów cienia na swoich rysunkach(odcienie szaro�ci uzyskiwane dzi�ki wykorzystaniu o�ówków o ró�nejtwardo�ci znajdziesz w „�ci�dze” na pocz�tku tej ksi��ki). Eksperymentujte� z innymi typami o�ówków, na przyk�ad z o�ówkami typu Ebony.

Rozdzia� 2: Zadbaj o tkwi�cego w Tobie artyst� 51

� Papier. Istniej� ró�ne rodzaje papieru, z którymi mo�esz eksperymentowa�,czerpi�c z tego wiele rado�ci. Nie kr�puj si�! Masz do wyboru setkikolorów, faktur i rodzajów papieru. Ja lubi� najbardziej papier akwarelowyo gramaturze 600 g/m2, prasowany na gor�co (tzw. hot-pressed). Ma onstosunkowo g�adk� powierzchni�, cho� niepozbawion� faktury, nadaj�c�si� do stosowania na nim wi�kszo�ci narz�dzi rysunkowych.

Projekt 2. renica okaProjekt ten ma pokaza� Ci zastosowanie ka�dej z „zabawek”, o którychwspomnia�am w podrozdziale „Niezb�dnik”. Kieruj si� moimi wskazówkami.

1. Narysuj w szkicowniku kwadrat o dowolnym wymiarze.

Kwadrat ten b�dzie Twoj� powierzchni� robocz�. Przed okre�leniemjej rozmiaru zdecyduj, czy chcesz rysowa� du�e, czy ma�e obiekty.Mój obrazek jest raczej ma�y, ma tylko 9 cm2.

2. Narysuj w�glem w obszarze roboczym kontur okr�gu,pozostawiaj�c w nim luk� w kszta�cie odwróconej litery „C”.Nast�pnie wype�nij w�glem kontur na ciemno.

Efekt powinien wygl�da�, jakby kto� wygryz� fragment kó�ka. Nie zamalujprzypadkiem tego C-kszta�tnego fragmentu; musi pozosta� bia�y, poniewa�w tym miejscu �wiat�o ma odbija� si� od oka.

3. O�ówkiem 6B narysuj kontur wi�kszego ko�a wokó� ma�ego,czarnego kó�ka.

Mo�esz narysowa� to ko�o odr�cznie, ale mo�esz pomóc sobiecyrklem lub innym narz�dziem.

52 Cz��� I: I TY mo�esz rysowa�!

4. O�ówkiem HB dorysuj brakuj�c� cz��� konturu odblasku�wietlnego (ma�ego kó�ka utworzonego cz��ciowoprzez brak wype�nienia kó�ka czarnego).

Przyjrzyj si� uwa�nie ma�emu kó�ku, odblaskowi �wiat�a, które wida� napierwszym z rysunków. Dzi�ki niemu oko wygl�da bardziej realistycznie.Odblask uzyskuje si� przez pozostawienie niezamalowanego fragmentupapieru; jest nim biel kartki.

5. O�ówkiem HB wype�nij pozosta�� cz��� du�ego okr�gu.

Oczywi�cie, nie dotyczy to odblasku �wiat�a!

6. Ugniataj gumk� chlebow� (jak plastelin�), by sta�a si� mi�kka.Uformuj j� w szpic. U�yj go, by delikatnie wymaza�, lekko g�adz�ckartk�, cieniowanie du�ego ko�a po stronie przeciwnej do odb�ysku�wiat�a.

Wymazuj cieniowanie tak d�ugo, a� obszar, w którym pracujesz, staniesi� lekko ja�niejszy ni� pozosta�a cz��� okr�gu. Dzi�ki temu oko b�dziewygl�da�o bardziej realistycznie.

7. Gumk� winylow� usu z papieru wszystkie niepotrzebne smugiczy odciski palców (a tak�e odciski stóp, �ap czy nosów!).