Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju

1

Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim-

stan i perspektywy rozwoju

Marian SzałdaŚwiętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach, Sekcja

Ekologii i Ochrony Środowiska

Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.

2

Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju

Rolnictwo ekologiczne jest to system gospodarowania, który aktywizując przyrodnicze mechanizmy produkcyjne poprzez stosowanie środków naturalnych, nie przetworzonych technologicznie, zapewnia trwałą żyzność gleby i zdrowotność zwierząt oraz wysoką jakość biologiczną produktów rolniczych.

Jest to system zrównoważony pod względem ekologicznym, ekonomicznym i społecznym: nie obciąża środowiska, jest w dużym stopniu niezależny od nakładów zewnętrznych, umożliwia zachowanie oraz rozwój wsi i rolnictwa jako kategorii społecznych i kulturowych.


3


System -ekonomicznie wydolny,-w dużym stopniu samowystarczalny,-przyjazny środowisku,-trwały,-społecznie i kulturowo pożądany,-etyczny i estetyczny.


Wpływ rolnictwa ekologicznego i konwencjonalnego na faunę – dane na podstawie 44 obserwacji w Europie i USA

Grupa zwierząt

Liczebność - liczba osobników Różnorodność gatunkowa - liczba gatunków

Lepsze wyniki

w rolnictwie ekolo-

gicznym

Brak różnic

Lepsze wyniki

w rolnictwie konwencjo-

nalnym

Lepsze wyniki

w rolnictwie ekolo-

gicznym

Brak różnic

Lepszewyniki

w rolnictwie konwencjo-

nalnym

Dżdżownice 17 1 0 4 3 0

Biegaczowate 13 2 0 6 2 0

Pająki 6 1 0 0 0 0

Wije 4 0 0 1 1 0

Pluskwiaki 2 1 0 1 1 0

Roztocza 2 0 1 1 1 0

Ptaki 5 0 0 2 0 0

Razem 49 5 1 15 8 0

Źródło: Pfiffner i in. 2001, zmienione

5


Użytki rolne w gospodarstwach ekologicznych w 2008 2009 r. (FiBL i IFOAM 2008)


Kontynent Użytki rolne

mln ha %

2008 2009 2008 2009

Europa 8,2 9,3 2,0 2,27

Australia i Oc. 12,1 12,2 2,7 2,72

Ameryka Pł. 8,1 8,6 0,9 0,96

Ameryka Pn. 2,5 2,6 0,7 0,73

Azja 3,3 3,5 0,2 0,21

Afryka 0,9 1,0 0,05 0,06

Świat 35,1 37,2 0,7 0,74

6


Podział UR ekologicznych według kontynentów.2009


7


Dziękuję za uwagę


Świat: Rozwój rolnictwa ekologicznego w latach 1999-2009

8


)


Struktura użytkowania gruntów w rolnictwie ekologicznym (FiBL i IFOAM 2008)

Kontynent GO TUZ Plantacje trwałe

Pozostałe

Europa 41 43 11 5

Australia i Oc. 0,0 97 1 2

Ameryka Poł. 6 77 12 5

Ameryka Pn. 43 44 2 11

Azja 3 23 34 30

Afryka 8 12 43 37

Świat 15 65 10 10

9


2002 2003 2005 2008 2009


Wartość obrotów żywnością i napojami z produkcji EKO w mld USD

0

10

20

30

40

50

60

15.2

23

33.2

50.954.9

mld USD

10


Krajów o najwyższej konsumpcji żywności ekologicznej w euro/osobę/rok2009


W Europie średnio konsument wydaje około 26 Euro/ osobę na rok

11



10 krajów o największej liczbie producentów

12


Dziesięć krajów o największej powierzchni ekologicznych gruntów rolnych 2009


13



15


Aktualne tendencje na rynku europejskim organicznych

Rosnąca liczba etycznie i społecznie zaangażowany konsumentów Rosnący popyt na produkty regionalne Wzrost importu produktów ekologicznychGlobalizacja rynku i zmniejszenie możliwości śledzenia ekologicznych handlu Wzrost niepewności, czy przywóz spełnia etyczne, społeczne i środowiskowe warunki Zmniejszenie konkurencyjności rolników ekologicznych w stosunku do producentów z krajów, gdzie koszty produkcji są niższe Krajowi producenci ekologiczni w coraz większym stopniu spotykają się z koniecznością zniżki cen na swoje produkty


16



Lata Liczba gospodarstw UR tys. (ha)1990 27 0,31994 225 3,51998 182 61999 513 72000 949 122001 1 787 392002 1 977 442003 2 286 502004 3 760 832005 7 182 1672006 9 188 2172007 11 887 2862008 14 869 3152009 17 138 367 2010 20625 524

Liczba i powierzchnia gospodarstw EKO w Polsce

I

II

III

17



WojewództwoŁączna powierzchnia ekologicznych użytków

rolnych (ha)2008 2009 2010

dolnośląskie 28 466 26 427 41 070kujawsko-pomorskie 5 943 6 826 7 608lubelskie 26 892 30 114 35 453lubuskie 18 206 22 929 40 312łódzkie 4 829 5 270 7 159małopolskie 22 619 16 489 18 444mazowieckie 27 742 34 538 35 414opolskie 1 571 1 879 2 103podkarpackie 28 671 22 593 32 574podlaskie 20 410 28 765 43 256pomorskie 11 366 14 591 23 748śląskie 3 934 3 632 3 965świętokrzyskie 10 841 10 647 13 428warmińsko-mazurskie 28 791 49 617 81 773wielkopolskie 20 417 23 770 29 807zachodnio-pomorskie 54 151 68 977 107 961Razem 314 849 367 062 524 075

Tabela 1 Stan rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce w 2010 r.* *Dane wstępne GIJHARS

18



WojewództwoLiczba producentów

rolnych (szt.)

Średnia powierzchnia

gospodarstwa (ha)

Przetwórnie ekologiczne

(szt.)2008 2009 2010 2008 2009 2010 2008 2009

dolnośląskie 879 1039 1232 32,4 25,4 33,3 11 11kujawsko-pomorskie 258 293 327 23,0 23,3 23,3 11 13lubelskie 1566 1755 1957 17,2 17,2 18,1 30 35lubuskie 480 585 846 37,9 39,2 47,6 6 4łódzkie 314 379 411 15,4 13,9 17,4 12 16małopolskie 2100 2219 2137 10,8 7,4 8,6 17 20mazowieckie 1481 1740 1923 18,7 19,8 18,4 37 46opolskie 62 65 75 25,3 28,9 28,0 1 2podkarpackie 1892 2050 2131 15,2 11,0 15,3 19 21podlaskie 1160 1534 2032 17,6 18,8 21,3 5 5pomorskie 392 507 645 29,0 28,8 36,8 10 12śląskie 176 213 219 22,4 17,1 18,1 13 12świętokrzyskie 1165 1213 1248 9,3 8,8 10,8 10 8warmińsko-mazurskie 1059 1524 2285 27,2 32,6 35,8 9 10wielkopolskie 516 624 744 39,6 38,1 40,1 33 37zachodnio-pomorskie 1396 1716 2414 38,8 40,2 44,7 12 25Razem 14896 17456 20626 21,1 21,0 25,4 236 277

Tabela 1 Stan rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce w 2010 r.* *Dane wstępne GIJHARS

19


Liczba gospodarstw w systemie rolnictwa ekologicznego w Polsce 2003-2010.


20


Liczba przetwórni w systemie rolnictwa ekologicznego w Polsce w latach 2003-2010.


21



Powierzchnia upraw użytkowanych zgodnie z przepisami rolnictwie ekologicznym w Polsce w latach 2003-2010.

22



Rok Liczba gospodarstw z certyfikatem i w okresie przestawiania w Polsce

Liczba gospodarstw z certyfikatem i w okresie

przestawiania w województwie świętokrzyskim (szt.)

% udziału gospodarstw ekologicznych województwa

świętokrzyskiego w ogólnej liczbie gospodarstw ekologicznych w kraju

1991 49 1 2

1992 94 3 3,2

1993 180 8 4,4

1994 246 18 7,3

1995 263 21 8

1996 238 20 8,4

1997 324 25 7,7

1998 417 33 7,9

1999 513 103 20,1

2000 949 209 22

2001 1778 462 26

2002 1977 388 19,6

2003 2286 382 16,7

2004 3760 547 14,5

2005 7183 655 9,1

2006 9180 833 9,1

2007 11887 998 8,4

2008 14896 1165 7,8

2009 17456 1213 6,9

2010 20626 1248 6,1

23



.Stan rozwoju rolnictwa ekologicznego w poszczególnych powiatach województwa świętokrzyskiego na dzień 31.12.2009 wg danych GIJHARS

Powiat Liczba gospodarstw ( szt.) Razem gospodarstw ekologicznych (szt.)które zakończyły

okres przestawianiaw okresie

przestawiania

Pińczów 129 38 167Kielce 107 29 136Staszów 85 50 135Końskie 78 49 127Starachowice 100 14 114Opatów 70 33 103

Ostrowiec Świętokrzyski 73 19 92Busko Zdrój 49 34 83Sandomierz 40 24 64Włoszczowa 40 13 53Jędrzejów 32 20 52Kazimierza Wielka 11 2 13Skarżysko-Kamienna 8 5 13

Razem* 822 330 1152

24


W 2009 roku:w dwóch gminach: Czarnocin i Oksa żadne gospodarstwo nie prowadziło produkcji metodami ekologicznymi, w 13 gminach funkcjonowało tylko po 1 takim gospodarstwie. Powyżej 50 gospodarstw ekologicznych produkowało w trzech gminach: Pińczów (95), Iwaniska (60) i Mirzec(59).


25



Charakterystyka kierunków produkcji w gospodarstwach ekologicznych wg danych GIJHARS (31.12.2009)

Rodzaj produkcji

Gospodarstwa ekologiczne (szt.)dla których

zakończono okres przestawiania

w okresie przestawiania

Razem

szt. % szt. % szt. %zboża 640 77,9 228 69,1 868 75,3użytki zielone 658 80 209 63,3 867 75,3 w tym tylko użytki zielone 33 4 0 0 33 2,9ziemniaki 437 53,2 131 39,7 568 49,3warzywa 182 22,1 46 13,9 228 19,8zioła 45 5,5 9 2,7 54 4,7sady i jagodniki 449 54,6 189 57,3 638 55,4w tym truskawki 129 15,7 32 9,7 161 14 w tym tylko sadownicze i jagodniki 38 4,6 40 12,1 78 6,8bydło 341 41,5 6 1,8 347 30,1 w tym mleko 173 21 0 0 173 15trzoda chlewna 152 18,5 3 0,9 155 13,5owce i kozy 29 3,5 3 0,9 32 2,8mleko kozie 3 0,4 0 0 3 0,3kury 272 33,1 3 0,9 275 23,9Jaja kurze 150 18,2 3 0,9 153 13,3

konie 93 11,3 0 0 93 8,1

26


Specyfika działalności w województwie świętokrzyskim

- brak dużych ekologicznych gospodarstw towarowych- przewaga gospodarstw niskotowarowych - przeważają uprawy zbożowe - stosunkowo duży udział gospodarstw „pod dopłaty”- bardzo rozdrobniona uprawa warzyw i owoców

- słabo rozwinięte przetwórstwo w gospodarstwach- rozwój ekologicznych gospodarstw agroturystycznych


27


Diagnoza rozwoju rolnictwa ekologicznego w województwie świętokrzyskim

- rozdrobniona produkcja- słabe przetwórstwo podstawowej produkcji rolnej- potrzeba poszukiwania alternatywnej działalności- atrakcyjne dopłaty, ale jednocześnie skomplikowany

system dopłat i dotacji- dobre przykłady pionierów rolnictwa ekologicznego- moda na turystykę i ekologię w województwie- brak rynku na produkty pochodzenia zwierzęcego i

jego przetwory


28



.Lista przetwórców i stowarzyszeń ekologicznych w województwie świętokrzyskim.

Chłodnie StarFruits Sp. z o.o.Starachowice ul. Myśliwska 1

Starachowicepozostałe przetwarzanie i konserwowanie owoców i warzyw

Kerry Polska sp. z o.o.Kielce ul. Zagnańska 97A

Kielcepozostałe przetwarzanie owoców i warzyw, produkcja pozostałych artykułów spożywczych gdzie indziej nie sklasyfikowana

LYOVIT P.P.H.U Jerzy GodekDaleszyce ul. Głowackiego 34 A

Daleszyce

produkcja przypraw, produkcja pozostałych artykułów spożywczych gdzie indziej nie sklasyfikowana, produkcja mrożonych owoców, ziół, warzyw,; produkcja suszonych (liofilizowanych) przypraw, ziół, owoców, warzyw

Mapa Marek Pawlonka ul. Tatarska 10 Sandomierz przetwórstwo owoców i warzywNatur- Vit Kopernia 9 Pińczów przetwórstwo kawy i herbatyOstrowieckie Stowarzyszenie Producentów Rolnictwa Ekologicznego "EKOTEL"

ul. L.Staffa 1; ul. Kilińskiego 3a

Ostrowiec Świętokrzyski

sprzedaż żywności ekologicznej

P.H.U Elpol Kozieł Elżbieta Piaseczno 42 Łoniów obrót artykułami spożywczymiPRONAT.PL Ilona Fedaili-Tomasik ul.Chęcińska 8 Piekoszów obrót produktami ekologicznymi

Społem Piekarnia s.c. Anna Kisiela, Ryszard Liberek

Batalionów Chłopskich 56

Pińczów produkcja pieczywa

VITALPOL P.P.H. Marek Wieczorek Świniary 46A Solec Zdrój obrót produktami ekologicznymiZakład Konfekcjonowania Artykułów Spożywczych Vitana

ul. Wiosenna 6 Pińczów wytwarzanie produktów przemiału zbóż

Zakład Liofilizacji Liogam M. Bień, G. Kot, A. Prześlak Sp. j.

Zgórsko 60 ASitkówka Nowiny

pozostałe przetwarzanie i konserwowanie owoców i warzyw, produkcja przypraw

Zakład Piekarniczy Omar ul. Skrajna 88 Kielceprodukcja pieczywa; produkcja świeżych wyrobów ciastkarskich i ciastek

Nadnidziańskie Stowarzyszenie Producentów Rolnictwa Ekologicznego Ekonida

Kliszów 71 Kije Obrót

29


Bariery rozwoju

- ograniczona siła nabywcza w regionie- ograniczone rynki zbytu- słabo rozwinięte przetwórstwo- słabo rozwinięte kanały sprzedaży- słabe zorganizowanie (3 grupy producenckie)- mała skala i duża różnorodność produkcji- mało przyjazne regulacje prawne


30


Główne zagrożenia

- zamożność konsumentów- GMO- przyszłość systemu dopłat (WPR po 2013 ?)

- coraz bardziej rygorystyczne przepisy


31


Perspektywy rozwoju

- rozwój ilościowy i powierzchniowy

- zwiększenie stopnia zorganizowania środowiska - zwiększanie wartości dodanej do istniejącej produkcji- rozwój lokalnego przetwórstwa- rozbudowa kanałów sprzedaży


32


Realizowane działania Świętokrzyskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego

- systematyczna analiza rozwoju rolnictwa ekologicznego- promocja na targach i wystawach- promocja tworzenia grup producenckich- współpraca z instytucjami otoczenia rolnictwa ekologicznego


33


1. W latach 2004-2009 powierzchnia UR wykorzystywanych przez gospodarstwa ekologiczne wzrosła 4-krotnie. Jednak w 2009r. gospodarstwa te posiadały tylko 2% UR, przy średniej dla UE (27) – 4,1%.

2. Przeciętna wielkość gospodarstwa ekologicznego, tak średnio w kraju jak i poszczególnych województwach, jest 3-krotnie większa od średniej wielkości gosp. rolnego w Polsce.


Podsumowanie

34


3. Ustabilizowane gospodarstwa ekologiczne (z certyfikatem) są lepiej dostosowane do zasad rolnictwa EKO od gospodarstw będących w okresie przestawienia (użytkowanie gruntów, struktura zasiewów, obsada zwierząt itp.).

4. Większość gospodarstw ekologicznych często traktuje koniunkturalnie ten sposób gospodarowania bez wyraźnej wizji trwałego prowadzenia takiego gospodarstwa.

5. Analiza trendów rozwoju rolnictwa ekologicznego w ujęciu światowym oraz europejskim wskazuje na duże potencjalne możliwości jego dalszego rozwoju w Polsce i województwie świętokrzyskim


Podsumowanie cd.

35


Dziękuję za uwagę


36



37



Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju

Documents

Transcript of Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju