RENOWATOR

StażeOśrodka RENOWATOR

ANALIZA DANYCH O JEDNOSTKACH ANALIZA DANYCH O JEDNOSTKACH SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO Z POZIOMU SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO Z POZIOMU

GMIN W CELU WYODRĘBNIENIA GMIN O GMIN W CELU WYODRĘBNIENIA GMIN O SZCZEGÓLNYCH, SKRAJNYCH SZCZEGÓLNYCH, SKRAJNYCH

CHARAKTERYSTYKACHCHARAKTERYSTYKACH

Staż w Instytucie Badań Systemowych PANStaż w Instytucie Badań Systemowych PAN

Stażysta Opiekun StażuStażysta Opiekun Stażu

Anna Stabno Dr Jan W. OwsińskiAnna Stabno Dr Jan W. Owsiński

Opis zadania stażowegoOpis zadania stażowego

Przedmiotem pracy jest analiza danych Przedmiotem pracy jest analiza danych

o jednostkach samorządu terytorialnego o jednostkach samorządu terytorialnego

z poziomu gmin pod kątem wyodrębnieniaz poziomu gmin pod kątem wyodrębnienia

grup gmin i ewentualnie powiatów grup gmin i ewentualnie powiatów

o skrajnych charakterystykach, zwłaszczao skrajnych charakterystykach, zwłaszcza

niekorzystnych z punktu widzenia rozwoju.niekorzystnych z punktu widzenia rozwoju.

Zbiory danychZbiory danych

W pracy wykorzystałam dane o W pracy wykorzystałam dane o jednostkachjednostkach

samorządu terytorialnego ( na poziomie samorządu terytorialnego ( na poziomie

gmin) z terenu województwa łódzkiego,gmin) z terenu województwa łódzkiego,

będące w zasobach Instytutu Badańbędące w zasobach Instytutu Badań

Systemowych PAN. Systemowych PAN.

CHARAKTERYSTYKA WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGOCHARAKTERYSTYKA WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO

Województwo łódzkie położone jest w środkowej Polsce. Sąsiaduje z województwami: wielkopolskim, kujawsko-Województwo łódzkie położone jest w środkowej Polsce. Sąsiaduje z województwami: wielkopolskim, kujawsko-

pomorskim, mazowieckim, świętokrzyskim, śląskim i opolskim. Zajmuje 18 223 km2 powierzchni. pomorskim, mazowieckim, świętokrzyskim, śląskim i opolskim. Zajmuje 18 223 km2 powierzchni.

Administracyjnie dzieli się na 21 powiatów, 3 miasta na prawach powiatów, 177 gmin. Administracyjnie dzieli się na 21 powiatów, 3 miasta na prawach powiatów, 177 gmin.

W skład województwa wchodzą następujące powiaty i gminy:W skład województwa wchodzą następujące powiaty i gminy:

Powiat bełchatowski z gminami : Bełchatów, Drużbice, Kleszczów, Kluki, Rusiec, Szczerców, Zelów.Powiat bełchatowski z gminami : Bełchatów, Drużbice, Kleszczów, Kluki, Rusiec, Szczerców, Zelów.

Powiat brzeziński z gminami: Brzeziny, Dmosin, Jeżów, RogówPowiat brzeziński z gminami: Brzeziny, Dmosin, Jeżów, Rogów

Powiat kutnowski z gminami : Bedlno, Dąbrowice, Krośniewice, Krzyżanów, Kutno, Łanięta, Nowe Ostrowy, Powiat kutnowski z gminami : Bedlno, Dąbrowice, Krośniewice, Krzyżanów, Kutno, Łanięta, Nowe Ostrowy, Oporów,Oporów,

Strzelce, Żychlin.Strzelce, Żychlin.

Powiat łaski z gminami: Buczek, Łask, Sędziejowice, Widawa, Wodzierady.Powiat łaski z gminami: Buczek, Łask, Sędziejowice, Widawa, Wodzierady.

Powiat łęczycki z gminami: Daszyna, Góra Św. Małgorzaty, Grabów, Łęczyca, Piątek, Świnice Warckie, Witonia.Powiat łęczycki z gminami: Daszyna, Góra Św. Małgorzaty, Grabów, Łęczyca, Piątek, Świnice Warckie, Witonia.

Powiat łowicki z gminami: Bielawy, Chąśno, Domaniewice, Kiernozia, Kocierzew Południowy, Łowicz, Łyszkowice,Powiat łowicki z gminami: Bielawy, Chąśno, Domaniewice, Kiernozia, Kocierzew Południowy, Łowicz, Łyszkowice,Nieborów, Zduny.Nieborów, Zduny.

Powiat łódzki wschodni z gminami: Andrespol, Brójce, Koluszki, Nowosolna, Rzgów, Tuszyn.Powiat łódzki wschodni z gminami: Andrespol, Brójce, Koluszki, Nowosolna, Rzgów, Tuszyn.

Powiat opoczyński z gminami: Białaczów, Drzewica, Mniszków, Opoczno, Paradyż, Poświętne, Sławno, Żarnów.Powiat opoczyński z gminami: Białaczów, Drzewica, Mniszków, Opoczno, Paradyż, Poświętne, Sławno, Żarnów.

Powiat pabianicki z gminami: Dłutów, Dobroń, Ksawerów, Lutomiersk, Pabianice.Powiat pabianicki z gminami: Dłutów, Dobroń, Ksawerów, Lutomiersk, Pabianice.

Powiat pajęczański z gminami: Działoszyn, Kiełczygłów, Nowa Brzeźnica, Pajęczno, Rząśnia, Siemkowice, StrzelcePowiat pajęczański z gminami: Działoszyn, Kiełczygłów, Nowa Brzeźnica, Pajęczno, Rząśnia, Siemkowice, StrzelceWielkie, Sulmierzyce.Wielkie, Sulmierzyce.

Powiat piotrkowski z gminami: Aleksandrów, Czarnocin, Gorzkowice, Grabica, Łęki Powiat piotrkowski z gminami: Aleksandrów, Czarnocin, Gorzkowice, Grabica, Łęki Szlacheckie, Moszczenica, Ręczno, Rozprza, Sulejów, Wola Krzysztoporska, Wolbórz.Szlacheckie, Moszczenica, Ręczno, Rozprza, Sulejów, Wola Krzysztoporska, Wolbórz.

Powiat poddębicki z gminami: Dalików, Poddębice, Pęczniew, Uniejów, Wartkowice, Powiat poddębicki z gminami: Dalików, Poddębice, Pęczniew, Uniejów, Wartkowice, Zadzim.Zadzim.

Powiat radomszczański z gminami: Dobryszyce, Gidle, Gomunice, Kamieńsk, Kobiele Powiat radomszczański z gminami: Dobryszyce, Gidle, Gomunice, Kamieńsk, Kobiele Wielkie, Kodrąb, Lgota Wielka, Ładzice, Masłowice, Przedbórz, Radomsko, Wielgomłyny, Wielkie, Kodrąb, Lgota Wielka, Ładzice, Masłowice, Przedbórz, Radomsko, Wielgomłyny, Żytno.Żytno.

Powiat rawski z gminami: Biała Rawska, Cielądz, Rawa Mazowiecka, Regnów, Sadkowice.Powiat rawski z gminami: Biała Rawska, Cielądz, Rawa Mazowiecka, Regnów, Sadkowice.

Powiat sieradzki z gminami: Błaszki, Brąszewice, Brzeźnio, Burzenin, Goszczanów, Powiat sieradzki z gminami: Błaszki, Brąszewice, Brzeźnio, Burzenin, Goszczanów, Klonowa, Sieradz, Warta, Wróblew, Złoczew.Klonowa, Sieradz, Warta, Wróblew, Złoczew.

Powiat skierniewicki z gminami: Bolimów, Głuchów, Godzianów, Kowiesy, Lipce Powiat skierniewicki z gminami: Bolimów, Głuchów, Godzianów, Kowiesy, Lipce Reymontowskie, Maków, Nowy Kawęczyn, Skierniewice, Słupia.Reymontowskie, Maków, Nowy Kawęczyn, Skierniewice, Słupia.

Powiat tomaszowski z gminami: Będków, Budziszewice, Czerniewice, Inowłódz, Powiat tomaszowski z gminami: Będków, Budziszewice, Czerniewice, Inowłódz, Lubochnia, Rokiciny, Rzeczyca, Tomaszów Mazowiecki, Ujazd, Żelechlinek.Lubochnia, Rokiciny, Rzeczyca, Tomaszów Mazowiecki, Ujazd, Żelechlinek.

Powiat wieluński z gminami: Biała, Czarnożyły, Konopnica, Mokrsko, Osjaków, Ostrówek, Powiat wieluński z gminami: Biała, Czarnożyły, Konopnica, Mokrsko, Osjaków, Ostrówek, Pątnów, Skomlin, Wieluń, Wierzchlas.Pątnów, Skomlin, Wieluń, Wierzchlas.

Powiat wieruszowski z gminami: Bolesławiec, Czastary, Galewice, Lututów, Łubnice, Powiat wieruszowski z gminami: Bolesławiec, Czastary, Galewice, Lututów, Łubnice, Sokolniki, Wieruszów.Sokolniki, Wieruszów.

Powiat zduńskowolski z gminami: Szadek, Zapolice, Zduńska Wola.Powiat zduńskowolski z gminami: Szadek, Zapolice, Zduńska Wola.

Powiat zgierski z gminami: Aleksandrów Łódzki, Głowno, Ozorków, Parzęczew, Stryków, Powiat zgierski z gminami: Aleksandrów Łódzki, Głowno, Ozorków, Parzęczew, Stryków, Zgierz.Zgierz.

Miasta na prawach powiatu:Miasta na prawach powiatu:

Łódź, Piotrków Trybunalski, Skierniewice. Łódź, Piotrków Trybunalski, Skierniewice.

MAPA WOJ. ŁÓDZKIEGOMAPA WOJ. ŁÓDZKIEGO

                                                                                                                       

                      

STRUKTURA DANYCH STRUKTURA DANYCH PRZEZNACZONYCH DO PRZEZNACZONYCH DO

BADANIABADANIA

Analiza została przeprowadzona na całej próbie Analiza została przeprowadzona na całej próbie

z zakresu gmin typu 1 tj. gmin miejskich oraz z zakresu gmin typu 1 tj. gmin miejskich oraz

typu 3 tj. gmin miejsko-wiejskich.typu 3 tj. gmin miejsko-wiejskich.

Z uwagi na dużą liczbę gmin typu 2 tj. wiejskich Z uwagi na dużą liczbę gmin typu 2 tj. wiejskich

próba została losowo ograniczona do 44 pozycji, próba została losowo ograniczona do 44 pozycji,

po 2 lub 3 gminy z każdego powiatu. po 2 lub 3 gminy z każdego powiatu.

METODY ZASTOSOWANE METODY ZASTOSOWANE DO ANALIZY DANYCHDO ANALIZY DANYCH

Z uwagi na dużą liczbę danych oraz temat pracy –Z uwagi na dużą liczbę danych oraz temat pracy –

wyodrębnienie gmin o skrajnych charakterystykachwyodrębnienie gmin o skrajnych charakterystykach

– – do analizy danych wykorzystałam statystykę do analizy danych wykorzystałam statystykę

opisową.opisową.

Obliczając średnie, odchylenia, wartości minimalneObliczając średnie, odchylenia, wartości minimalne

i maksymalne oraz przedstawiając dane w formie i maksymalne oraz przedstawiając dane w formie

wykresów uzyskałam odpowiedzi na pytanie wykresów uzyskałam odpowiedzi na pytanie

zawarte w temacie stażu.zawarte w temacie stażu.

PORÓWNANIE STRUKTURYPORÓWNANIE STRUKTURYDOCHODÓW WŁASNYCH GMINDOCHODÓW WŁASNYCH GMIN

MIEJSKICH MIEJSKICH

DOCHODY GMIN MIEJSKICH - PER CAPITA

Gmina Powiat Podatek rolny per capita

Podatek od nieruchomości per capita

Wpływy z podatku PIT per capita

Wpływy z podatku CIT per capita

dochody skumulowany

Bełchatów bełchatowski 1,07 191,64 497,88 13,62 704,21

Brzeziny brzeziński 6,66 177,00 256,35 11,63 451,64

Kutno kutnowski 8,74 394,22 371,97 36,87 811,80

Łęczyca łęczycki 2,25 292,91 311,63 17,98 624,77

Łowicz łowicki 1,51 293,32 395,73 22,04 712,60

Łódź m. Łódź 0,77 318,93 611,02 49,65 980,37

Piotrków Trybunalski m. Piotrków Trybunalski 2,88 307,19 513,06 45,25 868,38

Konstantynów Łódzki pabianicki 7,83 276,31 340,77 19,70 644,62

Pabianice pabianicki 1,56 247,54 362,46 45,50 657,06

Radomsko radomszczański 4,56 343,61 295,98 14,32 658,46

Rawa Mazowiecka rawski 2,08 303,90 454,86 14,17 775,01

Sieradz sieradzki 2,57 266,43 420,91 28,43 718,34

Skierniewice skierniewicki 2,12 297,66 532,86 30,15 862,79

Tomaszów Mazowiecki tomaszowski 1,03 245,04 307,58 11,41 565,06

Zduńska Wola zduńskowolski 1,51 259,14 321,61 16,61 598,87

Głowno zgierski 5,69 213,90 237,11 4,54 461,23

Ozorków zgierski 3,31 278,76 239,11 9,01 530,19

Zgierz zgierski 1,25 262,57 323,99 18,89 606,69

średnia   3,19 276,11 377,49 22,76 679,56

min 0,77 177,00 237,11 4,54 451,64

max   8,74 394,22 611,02 49,65 980,37

GMINY MIEJSKIE - DOCHODY WŁASNE

704,21

451,64

811,80

624,77

712,60

980,37

868,38

644,62

657,06

658,46

775,01

718,34

862,79

565,06

598,87

461,23

530,19

606,69

Bełchatów

Brzeziny

Kutno

Łęczyca

Łowicz

Łódź

Piotrków Trybunalski

Konstantynów Łódzki

Pabianice

Radomsko

Rawa Mazowiecka

Sieradz

Skierniewice

Tomaszów Mazowiecki

Zduńska Wola

Głowno

Ozorków

Zgierz

PORÓWNANIE GMIN MIEJSKICH PORÓWNANIE GMIN MIEJSKICH POD POD WZGLĘDEMWZGLĘDEM

CZYNNIKÓW CZYNNIKÓW CYWILIZACYJNYCHCYWILIZACYJNYCH

GMINY MIEJSKIE - CZYNNIKI CYWILIZACYJNE

Gmina Powiat Odsetek M objętych siecią wodociągową

Odsetek M objętych siecią kanalizacyjną

Odsetek M obsługiwanych przez oczyszczalnie ścieków

cywilizacyjne skumulowane

Bełchatów bełchatowski 98,30 93,11 100,00 291,41

Brzeziny brzeziński 95,08 89,34 100,00 284,42

Kutno kutnowski 94,44 89,63 91,22 275,29

Łęczyca łęczycki 98,38 91,30 93,75 283,43

Łowicz łowicki 94,59 85,29 98,99 278,88

Łódź m. Łódź 94,61 85,00 96,26 275,87

Piotrków Trybunalski m. Piotrków Trybunalski 96,27 88,32 94,14 278,72

Konstantynów Łódzki pabianicki 88,87 69,16 67,02 225,05

Pabianice pabianicki 92,78 80,29 92,20 265,28

Radomsko radomszczański 96,13 77,55 80,14 253,82

Rawa Mazowiecka rawski 90,95 83,45 100,00 274,40

Sieradz sieradzki 95,40 82,49 91,26 269,15

Skierniewice skierniewicki 92,24 85,15 92,70 270,09

Tomaszów Mazowiecki tomaszowski 90,52 76,83 100,00 267,35

Zduńska Wola zduńskowolski 96,20 90,72 85,18 272,10

Głowno zgierski 86,55 63,70 50,33 200,57

Ozorków zgierski 93,72 69,25 99,89 262,86

Zgierz zgierski 95,15 74,64 99,40 269,19

średnia   93,90 81,96 90,69 266,55

min 86,55 63,70 50,33 200,57

max   98,38 93,11 100,00 291,49

Gminy miejskie - czynniki cywilizacyjne

291,41284,42

275,29283,43278,88275,87278,72

225,05

265,28253,82

274,40269,15270,09267,35

272,10200,57

262,86269,19

BełchatówBrzeziny

KutnoŁęczycaŁowicz

Łódź

Piotrków TrybunalskiKonstantynów Łódzki

PabianiceRadomsko

Rawa MazowieckaSieradz

SkierniewiceTomaszów Mazowiecki

Zduńska WolaGłowno

OzorkówZgierz

Z analizy powyższych danych wynika, że gminą, która osiąga skrajneZ analizy powyższych danych wynika, że gminą, która osiąga skrajnewielkości minimalne niemal w każdym z badanych zakresów jestwielkości minimalne niemal w każdym z badanych zakresów jestGłowno. Zarówno pod względem czynników cywilizacyjnych, jak Głowno. Zarówno pod względem czynników cywilizacyjnych, jak i ekonomicznych znajduje się na pozycji gminy najgorzej rozwiniętej.i ekonomicznych znajduje się na pozycji gminy najgorzej rozwiniętej.Natomiast dochód osiągany z tytułu podatku rolnego kształtuje sięNatomiast dochód osiągany z tytułu podatku rolnego kształtuje sięzdecydowanie powyżej średniej dla tego typu gmin, co mogłobyzdecydowanie powyżej średniej dla tego typu gmin, co mogłobysugerować, że nie jest to typowa gmina typu miejskiego. sugerować, że nie jest to typowa gmina typu miejskiego. Brak jest natomiast gminy, która osiągałaby maksymalne wielkościBrak jest natomiast gminy, która osiągałaby maksymalne wielkościzarówno pod względem cywilizacyjnym jak i ekonomicznym. Jedynązarówno pod względem cywilizacyjnym jak i ekonomicznym. Jedynągminą, która posiada wskaźniki na poziomie maksymalnym w zakresiegminą, która posiada wskaźniki na poziomie maksymalnym w zakresieczynników cywilizacyjnych jest Bełchatów, jednakże pod względemczynników cywilizacyjnych jest Bełchatów, jednakże pod względemekonomicznym tylko w zakresie wpływów z podatku PIT osiąga ekonomicznym tylko w zakresie wpływów z podatku PIT osiąga wielkości powyżej średniej. Pozostałe dochody kształtują się nawielkości powyżej średniej. Pozostałe dochody kształtują się napoziomie poniżej średniej dla tego typu gmin. poziomie poniżej średniej dla tego typu gmin. Zaskakujące są wysokie wpływy z podatku rolnego w gminach Zaskakujące są wysokie wpływy z podatku rolnego w gminach Konstantynów Łódzki i Kutno. W Kutnie również wpływy z podatku odKonstantynów Łódzki i Kutno. W Kutnie również wpływy z podatku odnieruchomości osiągają wielkości maksymalne. Natomiast wskaźnikinieruchomości osiągają wielkości maksymalne. Natomiast wskaźnikidotyczące czynników cywilizacyjnych kształtują się na poziomie średniejdotyczące czynników cywilizacyjnych kształtują się na poziomie średniejdla gmin miejskich.dla gmin miejskich.

PORÓWNANIE STRUKTURY PORÓWNANIE STRUKTURY DOCHODÓW WŁASNYCH GMINDOCHODÓW WŁASNYCH GMIN

WEJSKICHWEJSKICH

GMINY WIEJSKIE - DOCHODY WŁASNE BUDŻETÓW

Gmina Powiat Podatek rolny per capita

Podatek od nieruchomości per capita

Wpływy z podatku PIT per capita

Wpływy z podatku CIT per capita

skumulowany dochody

Kleszczów bełchatowski 3,32 18496,94 281,53 905,53 19687,32

Kluki bełchatowski 12,99 272,17 169,62 1,69 456,47

Dmosin brzeziński 69,34 238,09 172,58 0,77 480,77

Rogów brzeziński 57,61 127,47 183,19 1,43 369,69

Dąbrowice kutnowski 152,04 133,28 98,31 0,12 383,75

Oporów kutnowski 185,83 99,11 85,82 0,17 370,92

Buczek łaski 53,56 390,26 146,37 0,32 590,51

Wodzierady łaski 66,99 248,53 270,26 0,59 586,37

Góra Świętej Małgorzaty łęczycki 128,45 96,82 65,85 0,60 291,72

Witonia łęczycki 119,00 115,55 118,65 0,74 353,94

Domaniewice łowicki 46,40 196,14 122,56 1,86 366,97

Kiernozia łowicki 168,24 135,97 93,07 1,62 398,89

Andrespol łódzki wschodni 3,76 194,47 319,92 2,24 520,40

Brójce łódzki wschodni 42,93 376,14 158,10 21,32 598,49

Białaczów opoczyński 36,85 82,25 127,98 -2,34 244,73

Paradyż opoczyński 50,93 169,97 91,66 0,40 312,96

Dłutów pabianicki 37,19 154,54 185,09 -0,15 376,67

Lutomiersk pabianicki 65,18 233,27 208,75 0,49 507,70

Kiełczygłów pajęczański 19,45 125,14 109,72 1,04 255,34

Rząśnia pajęczański 10,33 1933,32 124,62 0,35 2068,61

Aleksandrów piotrkowski 33,66 73,21 75,79 0,54 183,20

Czarnocin piotrkowski 72,32 167,70 115,06 3,09 358,16

Rozprza piotrkowski 39,32 140,80 162,09 2,36 344,56

Pęczniew poddębicki 80,20 379,00 111,66 0,83 571,69

Wartkowice poddębicki 67,09 128,63 96,68 0,64 293,04

Gmina Powiat Podatek rolny per capita

Podatek od nieruchomości per capita

Wpływy z podatku PIT per capita

Wpływy z podatku CIT per capita

skumulowany dochody

Gidle radomszczański 26,64 80,42 148,23 0,21 255,49

Żytno radomszczański 69,41 91,79 92,86 0,50 254,55

Cielądz rawski 32,95 98,02 89,89 0,19 221,04

Regnów rawski 110,23 96,03 86,91 1,63 294,79

Brąszewice sieradzki 12,63 89,08 120,01 0,91 222,64

Burzenin sieradzki 48,53 82,83 99,19 0,26 230,81

Goszczanów sieradzki 66,36 74,54 70,16 0,33 211,39

Kowiesy skierniewicki 99,51 177,37 124,90 0,81 402,58

Słupia skierniewicki 74,85 83,15 110,85 0,83 269,68

Czerniewice tomaszowski 33,11 98,45 103,53 -0,07 235,03

Lubochnia tomaszowski 33,06 211,81 202,65 0,02 447,54

Skomlin wieluński 63,85 69,28 112,60 0,38 246,11

Wierzchlas wieluński 41,86 63,51 111,11 0,41 216,89

Galewice wieruszowski 11,49 111,28 123,23 0,76 246,76

Łubnice wieruszowski 85,39 90,02 103,71 0,77 279,90

Zapolice zduńskowolski 55,65 109,45 147,86 0,30 313,27

Zduńska Wola zduńskowolski 32,45 217,52 185,53 9,82 445,33

Głowno zgierski 93,08 151,35 140,74 0,05 385,23

Parzęczew zgierski 39,87 455,19 272,93 0,16 768,15

średnia   62,56 488,47 139,41 16,37 839,09

min 3,32 61,98 64,58 -3,62 183,20

max   185,83 18496,94 465,76 905,53 19687,32

GMINY WIEJSKIE - DOCHODY WŁASNE

19687,32456,47480,77

369,69383,75370,92

590,51586,37

291,72353,94366,97398,89520,40598,49

244,73312,96376,67

507,70255,34

2068,61183,20

358,16344,56

571,69293,04255,49254,55221,04294,79

222,64230,81211,39

402,58269,68235,03

447,54246,11216,89246,76279,90313,27

445,33385,23

768,15

KleszczówKluki

DmosinRogów

DąbrowiceOporówBuczek

WodzieradyGóra Świętej Małgorzaty

WitoniaDomaniewice

KiernoziaAndrespol

BrójceBiałaczów

ParadyżDłutów

LutomierskKiełczygłów

RząśniaAleksandrów

CzarnocinRozprza

PęczniewWartkowice

GidleŻytno

CielądzRegnów

BrąszewiceBurzenin

GoszczanówKowiesy

SłupiaCzerniewice

LubochniaSkomlin

WierzchlasGalewice

ŁubniceZapolice

Zduńska WolaGłowno

Parzęczew

GMINY WIEJSKIE - DOCHODY WŁASNE ( bez gminy Kleszczów)

456,47480,77

369,69383,75

370,92590,51586,37

291,72353,94366,97

398,89520,40

598,49244,73

312,96376,67

507,70255,34

2068,61183,20

358,16344,56

571,69293,04

255,49254,55

221,04294,79

222,64230,81

211,39402,58

269,68235,03

447,54246,11

216,89246,76

279,90313,27

445,33385,23

768,15

KlukiDmosinRogów

DąbrowiceOporówBuczek

WodzieradyGóra Świętej

WitoniaDomaniewice

KiernoziaAndrespol

BrójceBiałaczów

ParadyżDłutów

LutomierskKiełczygłów

RząśniaAleksandrów

CzarnocinRozprza

PęczniewWartkowice

GidleŻytno

CielądzRegnów

BrąszewiceBurzenin

GoszczanówKowiesy

SłupiaCzerniewice

LubochniaSkomlin

WierzchlasGalewice

ŁubniceZapolice

Zduńska WolaGłowno

Parzęczew

PORÓWNANIE GMIN WIEJSKICH PORÓWNANIE GMIN WIEJSKICH

POD WZGLĘDEM CZYNNIKÓW POD WZGLĘDEM CZYNNIKÓW

CYWILIZACYJNYCH CYWILIZACYJNYCH

GMINY WIEJSKIE - CZYNNIKI CYWILIZACYJNE

Gmina Powiat Województwo Odsetek M objętych siecią wodociągową

Odsetek M objętych siecią kanalizacyjną

Odsetek M obsługiwanych przez oczyszczalnie ścieków

cywilizacyjne skumulowany

Kleszczów bełchatowski łódzkie 93,93 72,91 44,64 211,49

Kluki bełchatowski łódzkie 88,02 0,00 0,00 88,02

Dmosin brzeziński łódzkie 82,39 0,00 0,00 82,39

Rogów brzeziński łódzkie 85,45 6,01 0,00 91,46

Dąbrowice kutnowski łódzkie 84,02 0,62 0,00 84,64

Oporów kutnowski łódzkie 76,75 0,54 0,00 77,29

Buczek łaski łódzkie 67,35 14,30 16,49 98,14

Wodzierady łaski łódzkie 67,31 0,00 0,00 67,31

Góra Świętej Małgorzaty łęczycki łódzkie 57,23 0,00 0,00 57,23

Witonia łęczycki łódzkie 85,52 1,81 5,37 92,70

Domaniewice łowicki łódzkie 87,44 5,90 0,00 93,34

Kiernozia łowicki łódzkie 85,95 0,00 0,00 85,95

Andrespol łódzki wschodni łódzkie 90,37 4,44 3,18 97,99

Brójce łódzki wschodni łódzkie 89,84 1,51 0,00 91,35

Białaczów opoczyński łódzkie 82,17 14,68 9,15 105,99

Paradyż opoczyński łódzkie 85,23 1,60 0,00 86,83

Dłutów pabianicki łódzkie 73,06 24,80 0,00 97,86

Lutomiersk pabianicki łódzkie 81,10 0,92 0,00 82,02

Kiełczygłów pajęczański łódzkie 77,23 0,00 0,00 77,23

Rząśnia pajęczański łódzkie 93,72 11,25 7,93 112,90

Aleksandrów piotrkowski łódzkie 76,60 0,00 0,00 76,60

Czarnocin piotrkowski łódzkie 94,09 17,26 29,91 141,26

Rozprza piotrkowski łódzkie 86,44 17,27 11,66 115,37

Pęczniew poddębicki łódzkie 72,75 6,89 12,21 91,86

Wartkowice poddębicki łódzkie 73,32 7,06 2,82 83,20

Gmina Powiat Województwo Odsetek M objętych siecią wodociągową

Odsetek M objętych siecią kanalizacyjną

Odsetek M obsługiwanych przez oczyszczalnie ścieków

cywilizacyjne skumulowany

Gidle radomszczański łódzkie 38,20 21,09 26,45 85,73

Żytno radomszczański łódzkie 62,97 8,41 13,34 84,71

Cielądz rawski łódzkie 72,03 12,05 0,00 84,08

Regnów rawski łódzkie 54,47 0,00 0,00 54,47

Brąszewice sieradzki łódzkie 73,36 0,00 0,00 73,36

Burzenin sieradzki łódzkie 76,62 13,75 25,52 115,90

Goszczanów sieradzki łódzkie 81,61 0,00 0,00 81,61

Kowiesy skierniewicki łódzkie 21,78 0,00 0,00 21,78

Słupia skierniewicki łódzkie 89,88 0,30 0,00 90,18

Czerniewice tomaszowski łódzkie 72,40 16,17 12,88 101,44

Lubochnia tomaszowski łódzkie 71,58 21,32 54,38 147,28

Skomlin wieluński łódzkie 89,32 18,14 19,13 126,58

Wierzchlas wieluński łódzkie 93,88 0,00 0,00 93,88

Galewice wieruszowski łódzkie 88,88 0,00 0,00 88,88

Łubnice wieruszowski łódzkie 93,01 62,32 59,81 215,14

Zapolice zduńskowolski łódzkie 77,79 17,27 17,19 112,25

Zduńska Wola zduńskowolski łódzkie 89,90 21,23 19,63 130,76

Głowno zgierski łódzkie 82,48 1,29 0,00 83,77

Parzęczew zgierski łódzkie 89,97 36,83 46,69 173,49

średnia     78,01 10,28 9,06 98,99

min 21,78 0,00 0,00 21,78

max     94,09 72,91 59,81 215,14

GMINY WIEJSKIE - CZYNNIKI CYWILIZACYJNE

211,4988,02

82,3991,46

84,6477,29

98,1467,31

57,2392,7093,34

85,9597,99

91,35105,99

86,8397,86

82,0277,23

112,9076,60

141,26115,37

91,8683,20

85,7384,71

84,0854,47

73,36115,90

81,6121,78

90,18101,44

147,28126,58

93,8888,88

215,14112,25

130,7683,77

173,49

KleszczówKluki

DmosinRogów

DąbrowiceOporówBuczek

WodzieradGóra

WitoniaDomaniewi

KiernoziaAndrespol

BrójceBiałaczów

ParadyżDłutów

LutomierskKiełczygłów

RząśniaAleksandróCzarnocin

RozprzaPęczniew

WartkowiceGidleŻytno

CielądzRegnów

BrąszewiceBurzenin

GoszczanóKowiesy

SłupiaCzerniewicLubochnia

SkomlinWierzchlas

GalewiceŁubniceZapoliceZduńska

GłownoParzęczew

GMINY WIEJSKIE - CZYNNIKI CYWILIZACYJNE ( bez gminy Kleszczów)

88,0282,39

91,4684,64

77,2998,14

67,3157,23

92,7093,34

85,9597,99

91,35105,99

86,8397,86

82,0277,23

112,9076,60

141,26115,37

91,8683,20

85,7384,7184,08

54,4773,36

115,9081,61

21,7890,18

101,44147,28

126,5893,88

88,88215,14

112,25130,76

83,77173,49

KlukiDmosinRogów

DąbrowiceOporówBuczek

WodzieradyGóra Świętej

WitoniaDomaniewice

KiernoziaAndrespol

BrójceBiałaczów

ParadyżDłutów

LutomierskKiełczygłów

RząśniaAleksandrów

CzarnocinRozprza

PęczniewWartkowice

GidleŻytno

CielądzRegnów

BrąszewiceBurzenin

GoszczanówKowiesy

SłupiaCzerniewice

LubochniaSkomlin

WierzchlasGalewice

ŁubniceZapolice

Zduńska WolaGłowno

Parzęczew

Gminą silnie odstającą zarówno pod względemGminą silnie odstającą zarówno pod względem

ekonomicznym jak i cywilizacyjnym jestekonomicznym jak i cywilizacyjnym jest

Kleszczów. Gmina ta jest ośrodkiem przemysłuKleszczów. Gmina ta jest ośrodkiem przemysłu

wydobywczego, który jest siłą napędowąwydobywczego, który jest siłą napędową

rozwoju tego regionu. rozwoju tego regionu.

Natomiast minimalne wskaźniki ekonomiczne Natomiast minimalne wskaźniki ekonomiczne

i cywilizacyjne osiągają gminy w powieciei cywilizacyjne osiągają gminy w powiecie

sieradzkim m.in. Goszczanów oraz Aleksandrówsieradzkim m.in. Goszczanów oraz Aleksandrów

(pow.piotrkowski), Kowiesy (pow.skierniewicki)(pow.piotrkowski), Kowiesy (pow.skierniewicki)

oraz Wierzchlas (pow.wieluński). Są to gminyoraz Wierzchlas (pow.wieluński). Są to gminy

typowo rolnicze.typowo rolnicze.

PORÓWNANIE STRUKTURY PORÓWNANIE STRUKTURY DOCHODÓW WŁASNYCH GMINDOCHODÓW WŁASNYCH GMIN

MIEJSKO - WIEJSKICHMIEJSKO - WIEJSKICH

GMINY MIEJSKO - WIEJSKIE - DOCHODY WŁASNE

Gmina Powiat Podatek rolny per capita

Podatek od nieruchomości per capita

Wpływy z podatku PIT per capita

Wpływy z podatku CIT per capita

dochody skumulowany

Zelów bełchatowski 20,17 162,47 191,32 8,96 382,92

Krośniewice kutnowski 80,61 217,23 146,80 3,41 448,06

Żychlin kutnowski 41,47 364,81 186,82 11,65 604,74

Łask łaski 12,64 228,40 300,40 9,24 550,68

Koluszki łódzki wschodni 9,51 415,52 318,63 12,39 756,04

Tuszyn łódzki wschodni 35,72 374,30 440,61 14,68 865,32

Drzewica opoczyński 20,52 118,37 121,20 5,88 265,96

Opoczno opoczyński 14,70 305,62 305,53 32,91 658,77

Działoszyn pajęczański 8,40 495,46 262,02 8,60 774,47

Pajęczno pajęczański 22,36 211,80 239,73 8,52 482,41

Sulejów piotrkowski 31,29 148,48 178,08 0,65 358,49

Poddębice poddębicki 36,98 165,19 191,71 12,96 406,83

Uniejów poddębicki 52,45 194,82 134,96 1,48 383,71

Kamieńsk radomszczański 18,63 526,23 239,63 4,06 788,56

Przedbórz radomszczański 13,63 102,38 128,26 0,68 244,95

Biała Rawska rawski 93,10 119,15 117,74 1,26 331,25

Błaszki sieradzki 83,03 104,46 128,06 1,86 317,41

Warta sieradzki 75,61 103,67 113,20 0,64 293,11

Złoczew sieradzki 48,31 133,39 149,63 3,19 334,53

Wieluń wieluński 20,36 291,99 313,75 22,56 648,65

Wieruszów wieruszowski 10,44 506,38 271,79 53,54 842,16

Szadek zduńskowolski 103,50 137,40 167,58 1,33 409,80

Aleksandrów Łódzki zgierski 8,41 232,82 286,11 21,54 548,88

Stryków zgierski 36,45 489,50 220,34 40,54 786,83

średnia   37,43 256,24 214,75 11,77 520,19

min 8,40 102,38 113,20 0,64 244,95

max   103,50 526,23 440,61 53,54 865,32

GMINY MIEJSKO- WIEJSKIE DOCHODY WŁASNE

382,92

448,06

604,74

550,68

756,04

865,32

265,96

658,77

774,47

482,41

358,49

406,83

383,71

788,56

244,95

331,25

317,41

293,11

334,53

648,65

842,16

409,80

548,88

786,83

ZelówKrośniewice

ŻychlinŁask

KoluszkiTuszyn

DrzewicaOpoczno

DziałoszynPajęczno

SulejówPoddębice

UniejówKamieńsk

PrzedbórzBiała Rawska

BłaszkiWarta

ZłoczewWieluń

WieruszówSzadek

Aleksandrów ŁódzkiStryków

PORÓWNANIE GMIN MIEJSKO – PORÓWNANIE GMIN MIEJSKO – WIEJSKICH POD WZGĘDEM WIEJSKICH POD WZGĘDEM

CZYNNIKÓW CYWILIZACYJNYCHCZYNNIKÓW CYWILIZACYJNYCH

GMINY MIEJSKO - WIEJSKIE CZYNNIKI CYWILIZACYJNE

Gmina Powiat Odsetek M objętych siecią wodociągową

Odsetek M objętych siecią kanalizacyjną

Odsetek M obsługiwanych przez oczyszczalnie ścieków

cywilizacyjne skumulowany

Zelów bełchatowski 48,60 26,59 34,14 109,33

Krośniewice kutnowski 91,23 39,82 48,43 179,48

Żychlin kutnowski 89,69 58,59 63,86 212,14

Łask łaski 87,02 51,78 60,17 198,97

Koluszki łódzki wschodni 87,59 37,11 54,49 179,19

Tuszyn łódzki wschodni 72,92 25,25 51,33 149,50

Drzewica opoczyński 83,46 56,68 75,47 215,60

Opoczno opoczyński 84,58 59,94 63,48 208,00

Działoszyn pajęczański 93,49 61,67 65,48 220,63

Pajęczno pajęczański 95,50 47,28 51,70 194,48

Sulejów piotrkowski 79,31 22,82 24,77 126,91

Poddębice poddębicki 81,92 47,26 51,90 181,08

Uniejów poddębicki 85,74 34,76 32,47 152,97

Kamieńsk radomszczański 96,23 42,55 44,27 183,05

Przedbórz radomszczański 80,64 27,86 25,35 133,85

Biała Rawska rawski 49,82 26,29 27,24 103,36

Błaszki sieradzki 75,29 15,11 21,89 112,29

Warta sieradzki 72,91 18,64 27,43 118,98

Złoczew sieradzki 88,81 27,51 20,26 136,58

Wieluń wieluński 95,22 75,24 81,13 251,59

Wieruszów wieruszowski 95,92 60,09 63,69 219,69

Szadek zduńskowolski 85,25 19,23 13,24 117,72

Aleksandrów Łódzki zgierski 90,16 60,02 76,87 227,06

Stryków zgierski 82,80 36,65 37,47 156,92

średnia   83,09 40,78 46,52 170,39

min 48,60 15,11 13,24 103,36

max   96,23 75,24 81,13 251,59

GMINY MIEJSKO-WIEJSKIE - CZYNNIKI CYWILIZACYJNE

109,33

179,48

212,14

198,97

179,19

149,50

215,60

208,00

220,63

194,48

126,91

181,08

152,97

183,05

133,85

103,36

112,29

118,98

136,58

251,59

219,69

117,72

227,06

156,92

ZelówKrośniewice

ŻychlinŁask

KoluszkiTuszyn

DrzewicaOpoczno

DziałoszynPajęczno

SulejówPoddębice

UniejówKamieńsk

PrzedbórzBiała Rawska

BłaszkiWarta

ZłoczewWieluń

WieruszówSzadek

Aleksandrów ŁódzkiStryków

Powyższa analiza wskazuje, że wśród gmin typu 3 Powyższa analiza wskazuje, że wśród gmin typu 3 tzn. tzn.

miejsko – wiejskich występuje kilka gmin miejsko – wiejskich występuje kilka gmin o charakterystykach odbiegających od średnich o charakterystykach odbiegających od średnich wielkości zarówno pod względem ekonomicznym wielkości zarówno pod względem ekonomicznym

jak jak i cywilizacyjnym. i cywilizacyjnym. Wielkości znacznie poniżej średniej osiągają gminy Wielkości znacznie poniżej średniej osiągają gminy Błaszki i Warta. Gmina Przedbórz osiąga minimum Błaszki i Warta. Gmina Przedbórz osiąga minimum w zakresie czynników ekonomicznych przy dośćw zakresie czynników ekonomicznych przy dośćdobrych wskaźnikach cywilizacyjnych.dobrych wskaźnikach cywilizacyjnych.Natomiast wielkości maksymalne występują w Natomiast wielkości maksymalne występują w przypadku czynników cywilizacyjnych w gminachprzypadku czynników cywilizacyjnych w gminachWieluń i Wieruszów. Wieruszów znajduje się również Wieluń i Wieruszów. Wieruszów znajduje się również w czołówce gmin z maksymalnymi wskaźnikamiw czołówce gmin z maksymalnymi wskaźnikamiekonomicznymi.ekonomicznymi.

ANALIZA PORÓWNAWCZA WYSTĘPOWANIA ANALIZA PORÓWNAWCZA WYSTĘPOWANIA

GMIN O SKRAJNYCH WSKAŹNIKACH GMIN O SKRAJNYCH WSKAŹNIKACH

EKONOMICZNYCH I CYWILIZACYJNYCHEKONOMICZNYCH I CYWILIZACYJNYCH

GMINY O SKRAJNYCH WSKAŹNIKACH wg powiatów

Gmina Powiat typ gminy

wskaźniki ekonomiczne wskaźniki cywilizacyjne

Bełchatów (p. bełchatowski) bełchatowski 1 704,21 291,41

Kleszczów (p. bełchatowski) bełchatowski 2 19687,32 211,49

Zelów (p. bełchatowski) bełchatowski 3 382,92 109,33

Brzeziny (p. brzeziński) brzeziński 1 451,64 284,42

Tuszyn (p .lódzki wschodni) łódzki wschodni 3 865,32 149,50

Łódź (m .Łódź) m. Łódź 1 980,37 275,87

Piotrków Trybunalski (m. Piotrków) m. Piotrków Trybunalski 1 868,38 278,72

Aleksandrów (p. Piotrkowski) piotrkowski 2 183,20 76,60

Przedbórz (p. radomszczański) radomszczański 3 244,95 133,85

Goszczanów (p. sieradzki) sieradzki 2 211,39 81,61

Błaszki (p. sieradzki) sieradzki 3 317,41 112,29

Warta (p. sieradzki) sieradzki 3 293,11 118,98

Kowiesy (p. skierniewicki) skierniewicki 2 402,58 21,78

Wierzchlas (p. wieluński) wieluński 2 216,89 93,88

Wieluń (p. wieluński) wieluński 3 648,65 251,59

Łubnice (p. wieruszowski) wieruszowski 2 279,90 215,14

Wieruszów (p. wieruszowski) wieruszowski 3 842,16 219,69

Głowno (p. zgierski) zgierski 1 461,23 200,57

Parzęczew (p. zgierski) zgierski 2 768,15 173,49

Gminy o skrajnych wskaźnikach ekonomicznych i cywilizacyjnych (wg powiatów)

704,2

1

1968

7,32

382,9

2

451,6

4

865,3

2

980,3

7

868,3

8

183,2

0

244,9

5

211,3

9

317,4

1

293,1

1

402,5

8

216,8

9

648,6

5

279,9

0

842,1

6

461,2

3

768,1

5

291,4

1

211,4

9

109,3

3

284,4

2

149,5

0

275,8

7

278,7

2

76,60

133,8

5

81,61

112,2

9

118,9

8

21,78

93,88

251,5

9

215,1

4

219,6

9

200,5

7

173,4

9

0,00

5000,00

10000,00

15000,00

20000,00

25000,00

Bełch

atów

(p.

bełch

atows

ki)

Klesz

czów

(p.be

łchato

wski)

Zelów

(p.be

łchato

wski)

Brzez

iny(p

.brzez

iński)

Tuszy

n (p.l

ódzk

iws

chod

ni)

Łódź

(m.Łó

dź)

Piotrk

ówTr

ybun

alski

(m.Pi

otrkó

w)

Alek

sandr

ów(p

.Piotr

kows

ki)

Przed

bórz

(p.ra

doms

zczań

ski)

Goszc

zanów

(p.sie

radzk

i)

Błaszk

i (p.sie

radzk

i)

Wart

a (p.s

ierad

zki)

Kowi

esy(p

.skier

niewi

cki)

Wier

zchlas

(p.w

ieluńs

ki)

Wielu

ń(p

.wielu

ński)

Łubn

ice(p

.wier

uszo

wski)

Wier

uszó

w(p

.wier

uszo

wski)

Głow

no(p

.zgier

ski)

Parzę

czew

(p.zg

iersk

i)

wskaźniki ekonomiczne

wskaźniki cywilizacyjne

GMINY O SKRAJNYCH WSKAŹNIKACH EKONOMICZNYCH I CYWILIZACYJNYCH - BEZ KLESZCZOWA

( WG POWIATÓW)

704,21

382,92

451,64

865,32

980,37

868,38

183,20

244,95

211,39

317,41

293,11

402,58

216,89

648,65

279,90

842,16

461,23

768,15

291,41

109,33

284,42

149,50

275,87

278,72

76,60

133,85

81,61

112,29

118,98

21,78

93,88

251,59

215,14

219,69

200,57

173,49

0,00 200,00 400,00 600,00 800,00 1000,00 1200,00 1400,00

Bełchatów (p. bełchatowski)

Zelów (p.bełchatowski)

Brzeziny (p.brzeziński)

Tuszyn (p.lódzki wschodni)

Łódź (m.Łódź)

Piotrków Trybunalski

Aleksandrów (p.Piotrkowski)

Przedbórz

Goszczanów (p.sieradzki)

Błaszki (p.sieradzki)

Warta (p.sieradzki)

Kowiesy (p.skierniewicki)

Wierzchlas (p.wieluński)

Wieluń (p.wieluński)

Łubnice (p.wieruszowski)

Wieruszów (p.wieruszowski)

Głowno (p.zgierski)

Parzęczew (p.zgierski)

w skaźniki ekonomiczne w skaźniki cyw ilizacyjne

GMINY O SKRANYCH WSKAŹNIKACH EKONOMICZNYCH I CYWILIZACYJNYCH - BEZ KLESZCZOWA

( WG TYPÓW GMIN)

704,21

451,64

980,37

868,38

461,23

183,20

211,39

402,58

216,89

279,90

768,15

382,92

865,32

244,95

317,41

293,11

648,65

842,16

291,41

284,42

275,87

278,72

200,57

76,60

81,61

21,78

93,88

215,14

173,49

109,33

149,50

133,85

112,29

118,98

251,59

219,69

0,00 200,00 400,00 600,00 800,00 1000,00 1200,00 1400,00

Bełchatów (p. bełchatowski)

Brzeziny (p.brzeziński)

Łódź (m.Łódź)

Piotrków Trybunalski (m.Piotrków)

Głowno (p.zgierski)

Aleksandrów (p.Piotrkowski)

Goszczanów (p.sieradzki)

Kowiesy (p.skierniewicki)

Wierzchlas (p.wieluński)

Łubnice (p.wieruszowski)

Parzęczew (p.zgierski)

Zelów (p.bełchatowski)

Tuszyn (p.lódzki wschodni)

Przedbórz (p.radomszczański)

Błaszki (p.sieradzki)

Warta (p.sieradzki)

Wieluń (p.wieluński)

Wieruszów (p.wieruszowski)

wskaźnik i ekonomiczne wskaźnik i cywilizacyjne

Jak widać z powyższych analiz, powiatami najlepiej Jak widać z powyższych analiz, powiatami najlepiej rozwiniętymirozwiniętymi

pod względem ekonomicznym i cywilizacyjnym są :pod względem ekonomicznym i cywilizacyjnym są :bełchatowski i wieruszowski oraz miasta Łódź i Piotrkówbełchatowski i wieruszowski oraz miasta Łódź i PiotrkówTrybunalski. Powiat bełchatowski i Piotrków Trybunalski leżą Trybunalski. Powiat bełchatowski i Piotrków Trybunalski leżą w piotrkowsko-bełchatowskim okręgu przemysłowym, gdziew piotrkowsko-bełchatowskim okręgu przemysłowym, gdziewystepują złoża węgla brunatnego i silnie rozwinął się przemysłwystepują złoża węgla brunatnego i silnie rozwinął się przemysłwydobywczy, który napędza koniunkturę. Powiat wieruszowskiwydobywczy, który napędza koniunkturę. Powiat wieruszowskiposiada dogodne warunki komunikacyjne i drogowe. Tędyposiada dogodne warunki komunikacyjne i drogowe. Tędyprzebiegają ważne szlaki komunikacyjne m.in. Warszawa –przebiegają ważne szlaki komunikacyjne m.in. Warszawa –Wrocław.Wrocław.Natomiast powiatem, w którym występuje najwięcej gmin Natomiast powiatem, w którym występuje najwięcej gmin o skrajnie niskich wskaźnikach ekonomicznych i cywilizacyjnycho skrajnie niskich wskaźnikach ekonomicznych i cywilizacyjnychjest powiat sieradzki. Jest to powiat typowo rolniczy, na tereniejest powiat sieradzki. Jest to powiat typowo rolniczy, na tereniektórego dominuje produkcja rolna i przemysł rolno –którego dominuje produkcja rolna i przemysł rolno –spożywczy. spożywczy. Najgorzej rozwiniętą pod względem ekonomicznym Najgorzej rozwiniętą pod względem ekonomicznym i cywilizacyjnym gminą typu 1 jest Głowno.i cywilizacyjnym gminą typu 1 jest Głowno.

Mapa woj. łódzkiego – Mapa woj. łódzkiego – gminy o skrajnych wskaźnikachgminy o skrajnych wskaźnikach