Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego 2014 ... · Projekt RPOWP 2014‐2020 z 8...

Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego

2014‐2020

CCI 2014PL16M2OP010

Projekt z dnia 8 kwietnia 2014 r. uwzględniający wnioski z konsultacji społecznych, ewaluacji ex ante i uzgodnień międzyresortowych

Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 227/3202/2014 Zarządu Województwa Podlaskiego

z dnia 8 kwietnia 2014 r.

ProjektRPOWP2014‐2020z8kwietnia2014r.

2

Spistreści

WSTĘP………………..................................................................................................................................................................................3

SEKCJA1.STRATEGIADOTYCZĄCAWKŁADUPROGRAMUOPERACYJNEGOWREALIZACJĘUNIJNEJSTRATEGIINARZECZINTELIGENTNEGO,ZRÓWNOWAŻONEGOWZROSTUSPRZYJAJĄCEGOWŁĄCZENIUSPOŁECZNEMUORAZOSIĄGNIĘCIESPÓJNOŚCIGOSPODARCZEJ,SPOŁECZNEJITERYTORIALNEJ.................................................................................................................................................................4

SEKCJA2.OPISUKŁADUOSIPRIORYTETOWYCH...............................................................................................................44

OŚPRIORYTETOWAI:WZMOCNIENIEPOTENCJAŁUIKONKURENCYJNOŚCIGOSPODARKIREGIONU...............................................................................................................................................................................44

OŚPRIORYTETOWAII:PRZEDSIĘBIORCZOŚĆIAKTYWNOŚĆZAWODOWA.........................................64

OŚPRIORYTETOWAIII:KOMPETENCJEIKWALIFIKACJE.............................................................................81

OŚPRIORYTETOWAIV:POPRAWADOSTĘPNOŚCITRANSPORTOWEJ...................................................95

OŚPRIORYTETOWAV:GOSPODARKANISKOEMISYJNA.............................................................................101

OŚPRIORYTETOWAVI:OCHRONAŚRODOWISKAIRACJONALNEGOSPODAROWANIEJEGOZASOBAMI.........................................................................................................................................................................113

OŚPRIORYTETOWAVII:POPRAWASPÓJNOŚCISPOŁECZNEJ..................................................................124

OŚPRIORYTETOWAVIII:INFRASTRUKTURADLAUSŁUGUŻYTECZNOŚCIPUBLICZNEJ............134

OŚPRIORYTETOWAIX:ROZWÓJLOKALNY......................................................................................................154

OŚPRIORYTETOWAX:POMOCTECHNICZNA..................................................................................................158

SEKCJA3.PLANFINANSOWYPROGRAMUOPERACYJNEGO.......................................................................................162

SEKCJA4.ZINTEGROWANEPODEJŚCIEDOROZWOJUTERYTORIALNEGO.........................................................166

SEKCJA5.UKIERUNKOWANIEWSPARCIANAZJAWISKAUBÓSTWA,DYSKRYMINACJIORAZWYKLUCZENIASPOŁECZNEGO...............................................................................................................................170

SEKCJA6.SZCZEGÓLNEPOTRZEBYOBSZARÓWDOTKNIĘTYCHPOWAŻNYMIITRWALENIEKORZYSTNYMIWARUNKAMINATURALNYMILUBDEMOGRAFICZNYMI...................................177

SEKCJA7.SYSTEMINSTYTUCJONALNY................................................................................................................................179

SEKCJA8.SYSTEMKOORDYNACJI...........................................................................................................................................191

SEKCJA9.WARUNKOWOŚĆEXANTE.....................................................................................................................................193

SEKCJA10.REDUKCJAOBCIĄŻEŃADMINISTRACYJNYCHDLABENEFICJENTÓW...........................................194

SEKCJA11.ZASADYHORYZONTALNE...................................................................................................................................195

SEKCJA12.ELEMENTYDODATKOWE...................................................................................................................................200

ZAŁĄCZNIKIDOPROGRAMUWPROWADZANEDOSYSTEMUSFC2014........................................................................................203

WYKAZSTOSOWANYCHSKRÓTÓW.....................................................................................................................................................203


3

WSTĘP

Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego 2014‐2020 (RPOWP 2014‐2020)jest jednym z narzędzi realizacji Strategii RozwojuWojewództwa Podlaskiego do roku 2020(SRWP2020),przyjętej9września2013r.przezSejmikWojewództwaPodlaskiego.Stanowi jednocześnie instrument realizacji Umowy Partnerstwa, która określa strategięinterwencji funduszy europejskich w ramach trzech polityk unijnych, tj. polityki spójności,wspólnej polityki rolnej i wspólnej polityki rybołówstwaw Polsce w latach 2014‐2020. TymsamymRPOWP2014‐2020przyczyniasiędorealizacjicelówStrategiiEuropa2020.Strategianarzecz inteligentnego izrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu orazkrajowychdokumentówstrategicznych.Pakietlegislacyjnydlapolitykispójnościnalata2014‐2020określiłramyprawneistrategiczneoraz 11 celów tematycznych, na których ma się koncentrować wsparcie z EuropejskichFunduszyStrukturalnychiInwestycyjnychwnowejperspektywie,tj.:

1. wzmacnianiebadańnaukowych,rozwojutechnologicznegoiinnowacji;2. zwiększeniedostępności,stopniawykorzystaniaijakościTIK;3. wzmacnianie konkurencyjności MŚP, sektora rolnego (w odniesieniu do EFRROW)

orazsektorarybołówstwaiakwakultury(wodniesieniudoEFMR);4. wspieranieprzejścianagospodarkęniskoemisyjnąwewszystkichsektorach;5. promowanie dostosowania do zmian klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania

ryzykiem;6. zachowanie i ochrona środowiska naturalnego oraz wspieranie efektywnego

gospodarowaniazasobami;7. promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości

wdziałaniunajważniejszejinfrastrukturysieciowej;8. promowanie trwałego i wysokiej jakości zatrudnienia oraz wsparcie mobilności

pracowników;9. promowaniewłączeniaspołecznego,walkazubóstwemiwszelkądyskryminacją;10. inwestowaniewkształcenie, szkolenie oraz szkolenie zawodowena rzecz zdobywania

umiejętnościiuczeniasięprzezcałeżycie;11. wzmacnianie zdolności instytucjonalnych instytucji publicznych i zainteresowanych

stronorazsprawnościadministracjipublicznej.

Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego 2014‐2020 jest programemdwufunduszowym, współfinansowanym z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego(EFRR) i Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). Zakres interwencji Programu zostałokreślonywoparciuoprzepisyiwytycznewspólnotoweikrajowe,atakżeuwagizkonsultacjiirekomendacje z ewaluacji ex ante. Obejmuje 33priorytety inwestycyjne w ramach 9 celówtematycznych,którezostałyujętew10osiachpriorytetowych. Jednocześnienależyzaznaczyć,że struktura dokumentu, układ informacji wnim zawartych, w tym sposób prezentacji logikiinterwencji, są zdeterminowanewzoremprogramu operacyjnego dla polityki spójności 2014‐2020 w Polsce, określonym przez Komisję Europejską oraz wytycznymi MinisterstwaInfrastrukturyiRozwojudotyczącymiszablonuprogramuoperacyjnego2014‐2020wPolsce.


4

SEKCJA1.STRATEGIADOTYCZĄCAWKŁADUPROGRAMUOPERACYJNEGOWREALIZACJĘUNIJNEJSTRATEGIINARZECZINTELIGENTNEGO,ZRÓWNOWAŻONEGOWZROSTUSPRZYJAJĄCEGOWŁĄCZENIUSPOŁECZNEMUORAZOSIĄGNIĘCIESPÓJNOŚCIGOSPODARCZEJ,SPOŁECZNEJITERYTORIALNEJ1

Sekcja1.1.Strategiadotyczącawkładuprogramuoperacyjnegowrealizacjęunijnejstrategiinarzeczinteligentnego,zrównoważonegowzrostusprzyjającegowłączeniuspołecznemuorazosiągnięciespójnościgospodarczej,społecznejiterytorialnej

Opiszawartejwprogramiestrategiidotyczącejwkładuwrealizacjęunijnejstrategiinarzeczinteligentnego,zrównoważonegowzrostusprzyjającegowłączeniuspołecznemuorazdoosiągnięciaspójnościgospodarczej,społecznejiterytorialnej.

Strategia Europa 2020 jest nowym, długookresowym programem rozwoju społeczno‐gospodarczegoUnii Europejskiej (UE), który zastąpił realizowaną od 2000 r., zmodyfikowanąpięć lat później, Strategię Lizbońską.Wopublikowanym3marca2010 r.KomunikacieEuropa2020. Strategia na rzecz inteligentnego izrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniuspołecznemupodkreślonazostałapotrzebawspólnegodziałaniapaństwczłonkowskichnarzeczwychodzenia z kryzysu oraz wdrażania reform umożliwiających stawienie czoła wyzwaniomzwiązanym z globalizacją, starzeniem się społeczeństw czy rosnącą potrzebą racjonalnegowykorzystywania zasobów. W celu osiągnięcia powyższych założeń zaproponowano trzypodstawowe,wzajemniewzmacniającesiępriorytety:

wzrostinteligentny(ang.smartgrowth),czylirozwójopartynawiedzyiinnowacjach, wzrost zrównoważony (ang. sustainable growth), czyli transformacja w kierunku

gospodarkiniskoemisyjnej,efektywniekorzystającejzzasobówikonkurencyjnej, wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu (ang. inclusive growth), czyli wspieranie

gospodarki charakteryzującej się wysokim poziomem zatrudnienia i zapewniającejspójnośćgospodarczą,społecznąiterytorialną.

1 Art. 96.2.a rozporządzenia ramowego

Europa2020 Rozwójinteligentny Wiedza iinnowacje

Rozwójzrównoważony Efektywnewykorzystanie zasobów

Gospodarkaprzyjaznaśrodowisku

Konkurencyjność

Rozwójsprzyjającywłączeniuspołecznemu

Zatrudnienie

Spójnośćgospodarcza

Spójność społeczna

Spójność terytorialna


5

Strategia Europa 2020 ustala pięć celów, które określają, gdzie Unia Europejska powinna sięznaleźćw2020roku:

wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 20‐64 lat powinien wynosić 75% – w Polscew2012 roku wskaźnik ten wynosił 64,7%, zaś cel określony w Krajowym ProgramieReformtowskaźniknapoziomie71%w2020roku;

na inwestycjewbadania i rozwójnależyprzeznaczać3%PKBUnii–wPolscew2012rokuwskaźnik tenwynosił 0,9%, zaś cel określonywKrajowymProgramieReform towskaźniknapoziomie1,7%w2020roku;

należyosiągnąćcele„20/20/20”wzakresieklimatuienergii(wtymograniczenieemisjidwutlenkuwęglanaweto30%,jeślipozwoląnatowarunki)–wprzypadkuPolski: zużycieenergiipierwotnejw2010rokuwynosiło96,9Mtoe,wUmowiePartnerstwa

zakładasięosiągnięciewartości96Mtoewroku2020,adocelowo95,7Mtoewroku2023;

udziałenergii zeźródełodnawialnychwkońcowymzużyciuenergiibruttow2011roku wynosił 10,4%, w Umowie Partnerstwa zakłada się osiągnięcie wartościwskaźnikanapoziomie15%wroku2020,adocelowo15,4%wroku2023;

emisja gazów cieplarnianych w 2011 roku wynosiła 87,0%wartości z roku 1990,wUmowiePartnerstwa zakłada się osiągnięcie tegowskaźnika na poziomie 82,2%wroku2020,adocelowo79,4%wroku2023;

liczbę osób przedwcześnie kończących naukę szkolną należy ograniczyć do 10%, a conajmniej 40% osób z młodego pokolenia powinno zdobywać wyższe wykształcenie –wPolscew2012rokuodsetekosóbprzedwcześniekończącychnaukęszkolnąwynosił5,7%, zaś 39,1% osób w wieku 30‐34 lat posiadało wykształcenie wyższe lubrównoważne;KrajowyProgramReformzakładazmniejszeniedo2020rokuodsetkaosóbprzedwcześnie kończących naukę szkolną do poziomu 4,5%oraz zwiększenie odsetkaosóbwwieku30‐34latzwyższymwykształceniemdopoziomu45%;

liczbę osób zagrożonych ubóstwem należy zmniejszyć o 20mln – zgodnie z zapisamiUmowyPartnerstwa Polska zobowiązała się do obniżenia o około 1,5mln liczby osóbzagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym w stosunku do poziomu z 2010roku.

Realizacja celów Strategii Europa 2020 oznacza wyzwanie przede wszystkim dla słabszychregionów, takich jak między innymi województwo podlaskie. Jest ono bowiem jednymznajbiedniejszych regionów typu NUTS 2 w Unii Europejskiej, jest położone peryferyjnie nietylko w Polsce, ale także w UE oraz ma do nadrobienia szereg cywilizacyjnych deficytów,będących dziedzictwem gospodarki centralnie planowanej. Istotną rolę odgrywa położeniegeograficzne wzdłuż wschodniej granicy zewnętrznej Unii Europejskiej, postrzegane jakobarierawspółpracyoraz ekspansjiprocesówrozwojowych, a także relatywnieduże znaczenierolnictwa w strukturze gospodarczej regionu. Pomimo niekorzystnych uwarunkowań należyodnotować fakt lokalizacji w województwie kilku konkurencyjnych branż gospodarki,wiodącychwśród280regionówtypuNUTS2UniiEuropejskiej.WStrategiiRozwojuWojewództwaPodlaskiegodoroku2020wskazanosiedemnajważniejszychwyzwań,przedjakimistoiwojewództwownajbliższychlatach:1. Podstawą przewagi konkurencyjnej województwa podlaskiego będą zielone przemysły,

obejmującedynamicznesektoryprodukcjiprzemysłowej iusługrynkowych,wktórych jużdziśregionosiągasukcesy,alerównieżteniezidentyfikowanedzisiaj,aktóremogąstanowićpodstawy rozwoju przyszłych specjalizacji regionalnej gospodarki. Ważne jest przy tymkonsekwentne wzmacnianie potencjału badawczo‐rozwojowego i naukowego regionu,wszczególności w obszarach, w których województwo osiągnęło wystarczającą masękrytycznąniezbędnądogenerowaniawysoceinnowacyjnychrozwiązań.

2. Zewnętrzna granica Unii Europejskiej stwarza liczne możliwości dla województwapodlaskiego, ale Wschód to przede wszystkim wyzwanie. Przygraniczne położeniewnajbliższych latach powinno zostać wykorzystane jako jeden z głównych czynnikówrozwojuregionu.


6

3. WnajbliższychlatachPodlaskiebędziedysponowałorelatywniedużąliczbąmłodychludzi,którzy powinni być jak najlepiej przygotowani do konkurowania na rynkach pracy.Odpowiednie kompetencje do pracy mieszkańców to większa konkurencyjnośćistniejących przedsiębiorstw, możliwość tworzenia małych przedsiębiorstw orazatrakcyjnośćinwestycyjnawojewództwa.

4. Wykorzystanie polityk prowadzonych przez UE oraz rząd Polski do przeprowadzeniarewolucji energetycznej, która doprowadzi nie tylko do wzrostu udziału energiiodnawialnej w jej konsumpcji, ale również sprawi, że właścicielami zdecentralizowanychźródełenergiibędąpodlascymieszkańcyiprzedsiębiorcy.

5. Wdrożenie idei e‐podlaskie służące z jednej strony poprawie konkurencyjnościprzedsiębiorstw,zdrugiejstronymającenaceluzwiększeniedostępnościmieszkańcówdousługpublicznych.Sprostanietemuwyzwaniuwymagaćbędzie jaknajszybszychdziałańwzakresierozwojuinfrastrukturyisystemówteleinformatycznychwcałymregionie,rozwojukompetencjicyfrowychorazusługświadczonychdrogąelektroniczną(hardwareisoftware).

6. Różnorodnośćregionusprawia,żenależyposzukiwaćindywidualnychścieżekrozwojowychdedykowanych dla każdego obszaru strategicznej interwencji (OSI), jak i jednostekterytorialnych(poszczególnychpowiatówigmin).Lokalnestrategierozwojupowinnybyćbudowanewoparciuoendogenicznepotencjałydanegoobszaru.

7. Zasadnicza poprawa dostępności terytorialnej województwa podlaskiego, zarównowukładziewewnętrznym,jakteżzewnętrznymjestwarunkiemskutecznegokonkurowaniao inwestorów, mieszkańców, turystów i środki finansowe na rozwój. Wysokiej jakościpowiązania zewnętrzne powinny być priorytetem polityki UE i rządu, pozwalającymzwiększyćdostępnośćkomunikacyjnąregionu.

Powyższe wyzwania wpisują się w cele Strategii Europa 2020, priorytety określone przezKomisjęEuropejskąwStanowisku służbKomisjiw sprawieopracowaniaumowyopartnerstwieiprogramóww Polsce na lata 2014–2020 (zwane dalej Position Paper) oraz wcele określonewkrajowychdokumentachstrategicznych.Kluczoweznaczeniedla ichrealizacji,a tymsamymrozwoju społeczno‐gospodarczego regionu ma zakres i charakter interwencji publicznej UniiEuropejskiej,podejmowanejprzedewszystkimwramacheuropejskiejpolitykispójności,wtymRegionalnegoProgramuOperacyjnegoWojewództwaPodlaskiego2014‐2020.GłównymcelemRPOWP 2014‐2020 jestwzrost konkurencyjności gospodarki kształtowanejw oparciuoregionalnespecjalizacje. PierwszezesformułowanychwSRWP2020wyzwańwpełnikorespondujezideąinteligentnegorozwoju wskazaną w Strategii Europa 2020, która polega m.in. na zwiększaniu roli wiedzyiinnowacji jako sił napędowych rozwoju, poprawie wyników działalności badawczej,wspieraniu transferu innowacji i wiedzy, dbaniu o rozwój przedsiębiorczości oraz o to, byinnowacyjne pomysły przeradzały sięw nowe produkty i usługi, które przyczyniałyby się dozwiększeniawzrostu,tworzenianowychmiejscpracyirozwiązywaniaproblemówspołecznych.Wyzwanie rozwoju zielonych przemysłów oznacza także de facto dążenie do zapewnieniawzrostu zrównoważonego poprzez budowanie zrównoważonej i konkurencyjnej gospodarkiefektywnie korzystającej z zasobów, wykorzystującej nowe technologie, w tym technologieprzyjazne środowisku. Wpisuje się tym samym w priorytety określone w Position Paper dlaPolski takie jak: Otoczenie biznesu sprzyjające innowacjom oraz Gospodarka przyjazna dlaśrodowiska izasobooszczędna. JakwynikazanalizySWOTzawartejwSRWP2020,problememzjakim boryka się podlaska gospodarka jest niska konkurencyjność i innowacyjność.Jednocześnie, województwo cechuje czyste, różnorodne oraz mało zmienione działalnościączłowieka środowisko przyrodnicze, korzystnewarunki do rozwoju rolnictwa iprzetwórstwaekologicznego oraz wizerunek województwa jako regionu ekologicznego. Powyższe czynnikistwarzają warunki do rozwijania zielonych (ekologicznych) specjalizacji woparciuoendogeniczne potencjały regionu. Z jednej strony konkurencyjność regionalnej gospodarkipowinna być budowana na wiedzy i innowacjach wdrażanych w zakorzenionych sektorachtradycyjnych poprzez łączenie tradycji gospodarczych regionu z najnowszą wiedząitechnologiami. Z drugiej strony niemożna też zaniedbywać nowych rodzących się sektorówgospodarczych,wktórychregiontakżemożeznaleźćswojeszanse.Podejmowanewramachcelu


7

tematycznego1działanianarzeczwsparciagospodarkiopartejnawiedzymająprzyczynićsiędowzmocnieniasektoranaukinarzeczpodniesieniakonkurencyjnościregionupoprzezrozwójspecjalizacji regionalnych, w tym opartych na przewagach endogenicznych. W efekciewspierania działalności B+R w przedsiębiorstwach oraz transferu wiedzy i komercjalizacjiwyników B+R oczekiwany jest natomiast wzrost udziału przedsiębiorstw w nakładach B+R.Pobudzenie aktywności badawczo‐rozwojowej i innowacyjnej przedsiębiorstw ma szanseprzełożyć się na zwiększenie zaangażowania sektora prywatnego w dziedzinie finansowaniaB+Rwkraju.Większemożliwościwzakresiedziałalnościbadawczo‐rozwojowejiinnowacyjnejwe wszystkich sektorach gospodarki oraz efektywniejsze korzystanie z zasobów poprawiąkonkurencyjnośćibędąsprzyjaćtworzeniunowychmiejscpracy.Planowana interwencja w celu tematycznym 3 w zakresie wspierania inwestycjiwprzedsiębiorstwach ma służyć m.in. zapewnieniu dostępu do kapitału na działalnośćinwestycyjną i wspieraniu innowacji. Jednocześnie chodzi o promowanie inwestycjiprowadzącychdoefektywnegowykorzystaniazasobównaturalnychorazograniczaniaenergo‐imateriałochłonności. Realizacji tego celu będą służyć komplementarne działania na rzeczefektywności energetycznej w przedsiębiorstwach, podejmowane w ramach celutematycznego4.Wzwiązkuztym,żewwojewództwiepodlaskimwyraźniemniejosóbniżwinnychregionachdecyduje się na prowadzenie działalności gospodarczej, co negatywnie przekłada się nakonkurencyjność regionu oraz tworzenie miejsc pracy, niezbędna jest promocjaprzedsiębiorczości oraz podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej województwa, co będziesłużyłozwiększeniuprzedsiębiorczościiwzrostowizatrudnienia.Zuwaginawyjątkowewaloryprzyrodniczeregionu,któregoznacznaczęśćobjętajestróżnymiformamiochronyprzyrody,coniejednokrotniepowodujeograniczeniawprowadzeniudziałalności gospodarczej, szczególnieważne jest wspieranie przedsiębiorczości i zatrudnienia w gminach, których rozwójwarunkowany jest sieciąNatura2000.Działaniapodejmowanew tymzakresieprzywsparciupriorytetu inwestycyjnego 8.2. będą stwarzały szansę na zapewnienie alternatywnych źródełdochodówdlamieszkańcówtychgmin.Działaniom, będącym odpowiedzią na wyzwania związane z podnoszeniem konkurencyjnościpoprzez rozwój zielonych przemysłów, towarzyszyć będzie interwencja na rzecz ochronyśrodowiska naturalnego i wspierania efektywności wykorzystania zasobów w celutematycznym6. Obok działań służących poprawie stanu wód, gleb, powietrza, zasobów bio‐igeoróżnorodnościorazkrajobrazuczyteżichochronie,obejmieonatakżedziałanianiezbędnedo zapewnienia efektywnego systemu gospodarowania odpadami oraz inwestycje w zakresiegospodarkiwodno‐ściekowej. Skutecznaikompleksowarealizacjadziałańnarzeczpodniesieniakonkurencyjnościgospodarkii rozwoju przedsiębiorczości nie będzie możliwa bez wsparcia działań miękkich. Dlategoniezwykle istotne jest zaprogramowanie uzupełniającej interwencji Europejskiego FunduszuSpołecznegowszczególnościwzakresieedukacji(celtematyczny10),zwiększaniaaktywnościzawodowej oraz adaptacyjności zasobów pracy czy tworzenia zielonych miejsc pracy (celtematyczny8). W Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do roku 2020 podkreślono, że zewnętrznagranica Unii Europejskiej stwarza liczne możliwości dla rozwoju regionu, jednakWschód totakżewyzwanie.Abymócrozwijaćwspółpracęzpartneramizzawschodniejgranicywróżnychdziedzinach życia społecznego i gospodarczego, potrzebne jest przede wszystkim dobreskomunikowanie z przejściami granicznymi, w tym poprawa jakości połączeń kolejowychzBiałorusią i Litwą. Obserwowanywzrost popytu na rynkachwschodnich jest przesłanką dotego,abyperyferyjnepołożenieregionuwUniiEuropejskiejwykorzystaćjakowalorrozwojowy.Bliskość geograficzna i kulturowa sprawiają, że wschodni sąsiedzi Polski są relatywniełatwiejszymi rynkamidoprowadzenia działalności gospodarczej dla podlaskich firmniż krajeodległe,oczymświadcządanedotyczącestrukturyeksportuw2011r.,którego10,3%trafiłonaBiałoruś, do Rosji 9,5%, na Litwę 7,8% i były to trzy największe rynki po głównym odbiorcypodlaskich produktów jakim są Niemcy z udziałem 20,1%. Rozwój partnerskiej współpracy


8

zsąsiadami ze Wschodu powinien opierać się także na potencjale oraz istniejących jużdoświadczeniach ośrodków naukowych, instytucji kultury czy podmiotów trzeciego sektorazregionu. Pomimo obserwowanego wzrostu poziomu wykształcenia mieszkańców, w województwiepodlaskim występuje niedostosowanie kompetencyjno‐kwalifikacyjne zasobów pracy.Problemem jest także słabe powiązanie szkolnictwa (w tym wyższego) ze sferą gospodarcząorazzmniejszającysięudziałkształceniazawodowegowsystemieedukacyjnymwojewództwa.W związku z tym jako jedno z wyzwań w rozwoju województwa wskazano budowaniekompetencjidopracy.WpisujesięonowpełniwpriorytetStrategiiEuropa2020, jakim jestwzrostinteligentny.Jegorealizacjawymagaprzedewszystkimpodniesieniajakościedukacjiitoodjejnajwcześniejszychetapów,gdyżlepszewykształcenieprzekładasięnawiększeszansenarynku pracy. Dlatego celem interwencji programu w obszarze kompetencji i kwalifikacji jestzapewnienie równego dostępu do wysokiej jakości edukacji przedszkolnej, kształceniapodstawowegoiponadpodstawowego,szczególnienaobszarachoograniczonejdostępnościdousługedukacyjnych.Działaniatemająprzyczynićsię jednocześniedozmniejszenia liczbyosóbprzedwcześnie kończących naukę szkolną. Potrzeby regionalnego i lokalnych rynków pracywymagają podniesienia atrakcyjności i jakości zarówno kształcenia zawodowego, jak i ofertyedukacyjnej w zakresie kształcenia ogólnego ukierunkowanego na rozwój kompetencjikluczowychorazwzmocnieniezdolnościuczniówdoprzyszłegozatrudnienia.Jesttoszczególnieważnezewzględunapowstrzymanieodpływuwykwalifikowanejkadryzregionu.Z uwagi na rosnące znaczenie kapitału ludzkiego w budowaniu przewagi konkurencyjnejgospodarki, działania w ramach celu tematycznego 10 będą ukierunkowane także nazwiększenie udziału osób dorosłych w kształceniu ustawicznym. Najważniejsze jest jednakpodniesienieatrakcyjnościijakościofertykształceniaustawicznegodostosowanegodopotrzebpracodawców, gdyż odpowiednie kompetencje do pracy mieszkańców regionu to większakonkurencyjność istniejących przedsiębiorstw. W dobie społeczeństwa informacyjnego naszczególnąuwagęzasługujepodnoszeniekompetencjicyfrowych.Skuteczne inwestowanie w edukację, umiejętności i uczenie się przez całe życie będziewymagało uzupełnienia deficytów w zakresie infrastruktury edukacyjnej i szkoleniowej przywsparciu EFRR. Inwestycje te będą służyły poprawie dostępności do wysokiej jakościkształceniaiszkoleniadostosowanegodopotrzebrynkupracy.Podstawowym celem interwencji w zakresie podnoszenia kompetencji i kwalifikacji jestpobudzanie aktywności zawodowejmieszkańcóworazpodniesienie zdolnoścido zatrudnienia(wtymsamozatrudnienia)osóbpozostającychbezpracypoprzezzaprogramowaniewregioniewsparcia w ramach celu tematycznego 8. Ma ono przyczynić się do osiągnięcia zakładanegow StrategiiEuropa2020wskaźnikawzrostuzatrudnieniaosóbwwieku20‐64lat.Dostosowaniesystemukształceniadopotrzebregionalnejgospodarkitotakżedziałaniawzakresiereorientacjizawodowej osób odchodzących z rolnictwa i podnoszenia mobilności zasobów pracy.Wspieranie zatrudnienia i mobilności pracowników wymaga zapewnienia warunków dogodzeniażyciazawodowegoiprywatnego,czemusprzyjaupowszechnianieopiekinadosobamizależnymiczyelastycznychformzatrudnienia.Działaniaukierunkowanenapoprawęwarunkówdo tworzenie miejsc pracy oraz rozwój przedsiębiorczości, w szczególności dla osóbwnajtrudniejszej sytuacji na rynku pracy, przyczynią się do powstawania nowychprzedsiębiorstw, nowych miejsc pracy, a w konsekwencji do zwiększenia liczby osóbzatrudnionychorazzmniejszaniaubóstwaiwykluczeniaspołecznego. Zgodnie z Position Paper, Polska powinna przeznaczyć odpowiednie fundusze na wsparciedziałańnarzeczaktywnegoizdrowegostarzeniasię,mającychnaceluzwiększaniewskaźnikazatrudnienia starszych pracowników i poprawianie ich zdolności do zatrudnienia.W związkuzpowyższym należy zapewnićwarunki do poprawy jakości kapitału ludzkiego, m.in. poprzezdziałania profilaktyczne, zapobiegające przerywaniu aktywności zawodowej oraz wspierającepowrót do pracy. Uzupełnienie powyższych kierunków interwencji powinny stanowićinwestycje w infrastrukturę zdrowotną i społeczną, które przyczynią się do rozwojuregionalnego i lokalnego, zmniejszania nierówności w zakresie stanu zdrowia oraz przejścia


9

zusług instytucjonalnych do usług na poziomie społeczności lokalnych. Ich celem jest przedewszystkim poprawa efektywności systemu opieki zdrowotnej w województwie orazkształtowanie prozdrowotnego stylu życia, czemu służyć będzie realizacja priorytetuinwestycyjnego9.1. Zpunktuwidzeniarozwojuwojewództwapodlaskiegojednymzważniejszychwyzwańwsferzeprzedsiębiorczości będzie zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego regionu, co znalazłoswój wyraz w Strategii RozwojuWojewództwa Podlaskiego do roku 2020. W chwili obecnejbowiemwojewództwojestuzależnioneodimportuenergiielektrycznejprzezprzestarzałesieci,które z jednej strony grożą przerwamiw dostępie do energii, a z drugiej powodują jej stratywtrakcieprzesyłu.Wzwiązkuzpowyższymniezmiernieważnajestrealizacjadziałańwramachcelu tematycznego 4, które umożliwią przeprowadzenie rewolucjienergetycznej wregionie.Maonadoprowadzićm.in.dozmniejszeniauzależnieniaenergetycznegowojewództwapoprzezzmianę struktury wytwarzania energii i zwiększenia lokalnej produkcji energii ze źródełodnawialnych. Należy wykorzystać w tym celu potencjał wpostaci dobrych warunków doprodukcji energii cieplnej i elektrycznej z biogazu oraz relatywnie dobrewarunki do rozwojuenergetyki wiatrowej i słonecznej. Szansą regionu jest wtym zakresie wykorzystanieprzyjaznego środowisku modelu zdecentralizowanego wytwarzania energii, w którymwłaścicielami zdecentralizowanych źródeł energii będą podlascymieszkańcy i przedsiębiorcy.Zuwaginarolęjakąwgospodarceregionuodgrywarolnictwoiprzetwórstworolno‐spożywczerozwój energetyki odnawialnej powinien w pierwszej kolejności wiązać sięzzagospodarowywaniem powstających w nich produktów ubocznych i nie może zagrażaćtradycyjnymbranżomgospodarkiregionu.Ponadto, w kontekście dążenia do zrównoważonego rozwoju i podnoszenia wydajnościgospodarki, jednym z priorytetów interwencji jest promowanie efektywności energetycznejiużycia OZE poprzez wdrażanie programów oszczędnego gospodarowania energią (w tymdziałań termomodernizacyjnych), zarówno w przedsiębiorstwach, jak i sektorzemieszkaniowym i budynkach użyteczności publicznej. Skutkiem tych działań powinno byćmniejsze zużycie energii, surowców i materiałów w przeliczeniu na jednostkę produktu lubusługiorazredukcjakosztówutrzymaniabudynków. Wsparciu przejścia na gospodarkę niskoemisyjną oraz realizacji celów Strategii Europa 2020wzakresieklimatuienergiibędziesłużyćpromowaniestrategiiniskoemisyjnychdlawszystkichtypówobszarów,wszczególnościnaobszarachmiejskich.Działaniatesąistotnetakżezuwaginapotrzebęochronywyjątkowychwalorówprzyrodniczychwojewództwa.Zgodnie ze Strategią Europa 2020, inteligentny rozwój wymaga m.in. pełnego wykorzystaniatechnologii informacyjno‐komunikacyjnych(TIK).RolaTIKwosiąganiucelówEuropydoroku2020 została szczegółowo określona w Europejskiej agendzie cyfrowej. Również w PositionPaper dlaPolskiKE zwracauwagę, żeniemożna rozwijać gospodarkiopartejna innowacjachbezinfrastrukturytechnologiiinformacyjnychikomunikacyjnych.Wpowyższewnioskiwpisujesię wyzwanie określone w SRWP 2020 jako „wdrożenie idei e‐podlaskie”. Jego realizacjazakłada podjęcie jak najszybszych działań w zakresie rozwoju infrastruktury isystemówteleinformatycznych w całym regionie, rozwoju kompetencji cyfrowych oraz usługświadczonych drogą elektroniczną, które mają przyczynić się z jednej strony do poprawykonkurencyjności przedsiębiorstw, z drugiej zaś do zwiększenia dostępnościmieszkańcówdousług publicznych. Z uwagi na peryferyjne położenie regionu, rozwój technologii TIKimożliwość wykorzystania tego narzędzia w wielu dziedzinach został wskazany jako jednazszans na poprawę konkurencyjności gospodarki. Nie jest on celem samymw sobie, ale masłużyć inteligentnemu rozwojowi we wszystkich sferach życia i dziedzinach gospodarki.Wykorzystanie TIK stanowi jednocześnie instrument sprzyjający zwiększaniu spójnościspołecznejiterytorialnej.Dajebowiemmożliwośćszerszegowłączeniawprocesygospodarczespołeczności marginalizowanych. Celem działań zaprogramowanych w ramach celutematycznego 2 jest rozwój sektora e‐biznesu w województwie oraz podniesienie poziomuwykorzystaniaTIKwprzedsiębiorstwachna rzeczwzrostu ich konkurencyjności, co powinno


10

znaleźćswojewymierneodzwierciedleniewewzrościezyskownościsprzedażybrutto.Wsferzespołecznej celowe jest upowszechnianie technik informatyczno‐komunikacyjnych w opiecezdrowotnej, administracji, kulturze, edukacji, integracji społecznej. Planowane działania mająprzyczynić się do zwiększenia poziomu korzystania z usług publicznych świadczonych drogąelektroniczną, co ma przynieść efekt w postaci wzrostu odsetka spraw załatwianych drogąelektroniczną (jako % podstawowych usług). Skuteczność proponowanych kierunkówinterwencji wymaga uświadomienia potrzeby, a następnie budowania w społeczeństwiekompetencjiwtymzakresie,któreciąglesąniewystarczające.Brakiwzakresieprofesjonalnychumiejętności informacyjno‐komunikacyjnych oraz wykorzystywania technologii cyfrowychpowodują,żewieluobywateliniemadostępudocyfrowegospołeczeństwaigospodarki,atakżewstrzymują znaczny wkład, jaki TIK mogłyby wnieść we wzrost produktywności. Należyzwiększyć liczbę osób z wykształceniem w zakresie TIK i e‐biznesu, tj. umiejętnościinformatycznych niezbędnych dla innowacji i wzrostu gospodarczego, i poprawić jakość tegowykształcenia. Należy uświadomić obywatelom potencjał technologii informacyjno‐komunikacyjnych w odniesieniu do wszystkich rodzajów zawodów. Dlatego niezbędne jestpodjęcie komplementarnych działań w obszarze edukacji na wszystkich jej poziomach,podnoszenia umiejętności i uczenia się przez całe życie w celu tematycznym 10,ukierunkowanych na budowanie i podnoszenie kompetencji cyfrowych, a tym samym rozwójspołeczeństwa informacyjnego. Zgodnie z Europejską agendą cyfrową,wykorzystanie pełnegopotencjału TIK pozwoli na lepsze rozwiązanie niektórych z najważniejszych wyzwańspołecznych:zmianyklimatuiinnychzagrożeńdlaśrodowiska,starzejącegosięspołeczeństwairosnących kosztów opieki zdrowotnej, opracowania skuteczniejszych usług użytecznościpublicznej, integracji osób niepełnosprawnych, cyfryzacji europejskiego dziedzictwakulturowegoorazudostępnieniagoprzyszłympokoleniomitd. Jedną z głównych zasad programowania interwencji wspieranej środkami Wspólnych RamStrategicznychwlatach2014‐2020jestwymiarterytorialny,którymożezapewnićzwiększenieefektywnościwykorzystania środkówEuropejskichFunduszyStrukturalnych i Inwestycyjnych(EFSI) poprzez m.in. lepsze dostosowanie do potrzeb ipotencjałów określonych typówterytorióworazwsparcie rozwoju lokalnego.Takiepodejście znajduje swojeodzwierciedlenierównież w SRWP 2020, w której wskazano, że z uwagi na różnorodność regionu należyposzukiwać indywidualnych ścieżek rozwojowych właściwych dla każdego obszarustrategicznej interwencji (OSI), jak i poszczególnych jednostek terytorialnych (powiatówigmin).Woparciuoendogenicznepotencjałydanegoobszarupowinnybyćbudowanelokalnestrategierozwoju.WSRWP2020wyróżnionosześćtypówobszarówstrategicznejinterwencji.Są to:Białystok i jegoobszar funkcjonalny,subregionalneośrodkiwzrostu,miastapowiatowe,obszarywiejskie, obszar przygranicznyoraz gminy, których rozwójuwarunkowany jest sieciąNatura2000.Każdyznichpełni innefunkcjewrozwoju lokalnymiregionalnym. Efektywnośćpolitykirozwojujestwarunkowanaanaliząbarieripotencjałóworazwłaściwegodostosowaniainterwencjidospecyfikiposzczególnychobszarów.Szczególnieważnejestrozwiązywanienanajniższympoziomieproblemówspołecznych.Spadekliczbyludności,starzeniesięspołeczeństwa,presjamigracyjna,dysproporcjewrozmieszczeniusiłyroboczej,wskazywanesąjakokluczowewyzwaniapolitykispołeczno‐gospodarczej.JednymzgłównychcelówStrategiiEuropa2020 jestrozwójsprzyjającywłączeniuspołecznemu,któryoznaczawzmocnieniepozycjiobywatelipoprzezzapewnieniewysokiegopoziomuzatrudnienia,inwestowanie w kwalifikacje, zwalczanie ubóstwa oraz modernizowanie rynków pracy,systemówszkoleń iochronysocjalnej, abypomóc ludziomprzewidywaćzmiany i radzić sobieznimi orazmócbudować spójne społeczeństwo.Wodniesieniu dowojewództwapodlaskiegoniewątpliwie jednym z głównych problemów jest ujemne saldo migracji oraz prognozowanydalszy spadek liczby ludności. W świetle powyższych zagrożeń nieuniknione jest podjęciedziałańmającychnaceluneutralizowanieefektówzmiandemograficznych,wtympodtrzymanieaktywnościzawodowejispołecznej,wszczególnościosóbstarszych,rozwójusługopiekuńczychi opieki długookresowej nad osobami zależnymi, rozwój infrastruktury związanej z czasemwolnym z uwzględnieniem potrzeb osób starszych. Istotnym obszarem działania będzie


11

tworzenie warunków sprzyjających godzeniu ról rodzinnych i zawodowych, w tym poprzezrozwój systemu opieki nad dziećmi. Poprawa spójności społecznej w regionie jest możliwapoprzez wsparcie grup najbiedniejszych, odniesienie do solidarności pokoleń – niwelowanieubóstwa, wspieranie młodzieży, dzieci pozbawionych opieki rodzicielskiej, osóbniepełnosprawnychiimigrantów.Istotnymelementembędziezwiększeniedostępudoróżnegorodzaju usług społecznych, co sprzyjać będzie ograniczaniu pogłębiania się sfery ubóstwaiwykluczenia. Na terenie województwa występują znaczne dysproporcje terytorialnewdostępiedousługspołecznych,wtymkoncentracjausługspołecznychwośrodkachmiejskich.Ztego względu w ramach celu tematycznego 9 podejmowane będą działania prowadzące doułatwienia dostępu do niedrogich, trwałych oraz wysokiej jakości usług społecznych osobomwykluczonymizagrożonymwykluczeniemspołecznym,wtymrodzinomzdziećmi.Zuwaginaniedostatecznąofertęwsparciarodziny ipieczyzastępczej,usługnarzeczosóbstarszychorazniepełnosprawnych celem interwencji jest także poprawa skuteczności funkcjonowaniainstytucjiwsparciarodzinywregionie.Wykluczenie społeczne i ubóstwo dotyczy przede wszystkim osób i rodzin, znajdujących sięwszczególnej sytuacjina rynkupracy iborykającychsięzproblemembezrobocia.Dlatego teżniezbędne są działania ukierunkowane na zwiększenie szans w znalezieniu zatrudnienia,wyrównywanie deficytów wynikających z braku posiadanych kwalifikacji czy też z innychczynnikówpowodujących ograniczenie szans określonych grup społecznych na równoprawnyudział w życiu rodzinnym, społecznym i zawodowym. Celem interwencji jest zatem rozwójinstrumentów aktywnej integracji i umożliwianie dostępu do nich osobom wykluczonymizagrożonym wykluczeniem społecznym, w tym członkom społeczności marginalizowanychWszelkie działania z zakresu aktywnej integracji kierowane do indywidualnych osóbmają nacelupoprawęzatrudnialności.Przewagakonkurencyjnagospodarkiwcorazwiększymstopniudeterminowanajestpoziomemkapitału ludzkiego. Także inwestycje w kapitał społeczny zostały uznane w Strategii Europa2020 za jeden z kluczowych czynników przyczyniających się do osiągania większej spójnościspołecznej i budowy społeczeństwa opartego na wiedzy. Do działań sprzyjających poprawiespójności społecznej należy zatem zaliczyć wzmocnienie roli ekonomii społecznej w rozwojuspołeczno‐gospodarczym województwa podlaskiego. Rozwijanie sektora ekonomii społecznejmaszansęprzyczynićsiędogenerowanianowychmiejscpracy.Zewzględunanajlepsząznajomośćlokalnegorynkuprzezlokalnąspołecznośćnależywspieraćjejzaangażowaniewrozwójlokalny.Celemrewitalizacjispołecznej,działańaktywizującychoraztworzeniawarunkówsprzyjającychrozwojowilokalnemukierowanemuprzezspołecznośćjestprzede wszystkim wzmacnianie kapitału społecznego. Interwencja powinna dotyczyć całegowojewództwa, jednakże ze względu na specyfikę problemów na poszczególnych obszarach,wskazanejestzaadresowanieodpowiednichinstrumentówdoróżnychtypówterytoriów.Działania na rzecz poprawy spójności społecznej na terenie Miasta Białystok i jego obszarufunkcjonalnego będą wdrażane przede wszystkim za pomocą zintegrowanych inwestycjiterytorialnych (ZIT). Zintegrowane podeście może być także wykorzystane w odniesieniu doośrodkówsubregionalnych.Napozostałychobszarachnajbardziej efektywne idopasowanedopotrzebmieszkańcówwydaje sięwykorzystanienarzędzia, jakim jest rozwójkierowanyprzezlokalną społeczność (RLKS). Podstawowym walorem podejścia oddolnego, opartego namobilizacji lokalnych społeczności jest jego rola w budowaniu kapitału społecznego.Wewspółczesnej gospodarce, ale i w sferze społecznej niezbędna jest umiejętność działaniawstrukturach sieciowych. Pojedyncze firmy, instytucje, organizacje nie są już w staniesamodzielnie sprostać stojącym przed nimi wyzwaniom. Muszą nauczyć się działać wspólniewdynamicznychukładachsieciowych.Oprócz działań miękkich, interwencję w obszarze spójności społecznej powinny uzupełniaćinwestycjewinfrastrukturęusługużytecznościpublicznej.Realizacjapriorytetuinwestycyjnego9.2. umożliwi rozwój i wzmocnienie spójności lokalnej poprzez rewitalizację fizyczną,gospodarczą i społeczną terytoriów zmarginalizowanych. Kompleksowe działania, wspieranezdwóch funduszy będą sprzyjały rozwiązywaniu zdiagnozowanych problemów społecznychubogich społeczności i obszarówmiejskich iwiejskich. Podjęcie działań rewitalizacyjnych jest


12

szczególnie uzasadnione na terenie Miasta Białystok i jego obszaru funkcjonalnego oraz –zuwagi na specyficzne problemy społeczno‐gospodarcze – w ośrodkach subregionalnychipowiatowych.Zewzględunaunikalnewaloryprzyrodniczeiwielokulturowośćregionu,wpływnajegorozwójpowinnymiećtakżeinwestycjenarzeczochrony,promocjiirozwojudziedzictwakulturowegoinaturalnego, realizowane z udziałempriorytetu inwestycyjnego6.3.Województwopodlaskieposiada walory przyrodnicze, do których można zaliczyć naturalne kompleksy puszczańskie,wody powierzchniowe oraz czyste środowisko, a takżewalory kulturowe, wynikające przedewszystkimzodrębnościkulturowej,religijnej inarodowościowej.Wzmacnianiewięziopartychna wspólnej tożsamości, a także otwartość na inne wzorce kulturowe, umiejętnośćwspółdziałania i współżycia osób reprezentujących różne wartości i tradycje jest podstawąbudowaniasilnegokapitałuspołecznego.Kluczowejestwtymaspekciewzmocnienieznaczeniakultury w rozwoju społeczno‐gospodarczym regionu. Kultura może być istotnym czynnikiemdynamizującymrozwójspołeczno‐gospodarczywojewództwa.Dlategoceleminterwencjiwtymobszarze jest efektywne wykorzystanie potencjału kulturowego. Obszarem realizacjipowyższychdziałańpowinnobyćcałewojewództwo.Dostępność transportowa jest jedną z najważniejszych determinant rozwoju regionalnego.Analiza SWOT zawarta w SRWP 2020 wskazuje na problem bardzo słabej dostępnościkomunikacyjnej województwa podlaskiego, której utrzymywanie się może doprowadzić domarginalizacji regionu. W związku z tym do głównych wyzwań w rozwoju województwazaliczonozasadnicząpoprawędostępnościterytorialnej, zarównowukładziewewnętrznym,jak izewnętrznym.Wyzwanie towpisuje sięw priorytet określony przezKomisję EuropejskąwWRS,jakimjestrozwójnowoczesnejinfrastrukturysieciowejnarzeczwzrostugospodarczegoizatrudnienia, w tym zwiększanie dostępności regionów peryferyjnych. Nie można mówićozapewnieniu rozwoju konkurencyjnej gospodarki oraz powiązań krajowychimiędzynarodowych, a także wysokiej jakości życia bez zapewnienia odpowiedniejinfrastruktury technicznej. Dobra infrastruktura jest koniecznością iwarunkiem, ale nie istotąplanowanego rozwoju społeczno‐gospodarczego województwa podlaskiego. Radykalnejpoprawydostępnościregionu,którawchwiliobecnejjestkluczowąbarierąrozwoju,regionnieosiągnie bez wsparcia ze strony programów krajowych, których interwencja dotycząca sieciTEN‐T warunkuje istotnie skuteczność interwencji programu regionalnego wyrażonąwewskaźnikumiędzygałęziowejdostępnościtransportowej.Inwestycjerealizowanewramachcelutematycznego7mająprzedewszystkimnacelupoprawęobecnie bardzo niskiej atrakcyjności inwestycyjnej regionu. Interwencjaw zakresie usuwanianiedoborów przepustowościma bowiem istotne znaczenie gospodarcze, gdyż jestwarunkiemskutecznego konkurowania o inwestorów,mieszkańców, turystów i środki na rozwój.W tymkontekścieważnejestrównieżskomunikowaniezterenamiinwestycyjnymi,tworzenieplatformintermodalnych czy terminali przeładunkowych. Działania zwiększające mobilność będąprowadziły do poprawy spójności przestrzennej, co jest szczególnie ważne ze względu nabardzoniskągęstośćzaludnieniaorazznacznerozproszeniesieciosadniczejwwieluczęściachregionu.Poprawadostępnościkomunikacyjnejwewnątrzwojewództwawarunkujedodatkowomieszkańcom, szczególnie obszarów wiejskich i oddalonych, dostęp do usług publicznychizatrudnienia, które zlokalizowane są głównie w ośrodkach miejskich (wojewódzkimisubregionalnych).Wtymkontekścieistotnesąrównieżinwestycjeprowadzącedostworzeniaefektywnegoniskoemisyjnego systemutransportupublicznego,ułatwiającegodojazdydopracy,szkołyiinnychusług.Powyższedziałaniapowinnyprzełożyćsięnapoprawęmiędzygałęziowejdostępnościtransportowej.PołożeniewojewództwanawschodniejgranicyUEstwarzaszansęnato,abyPodlaskiestałosięważnym szlakiem komunikacyjnym o znaczeniu europejskim. Jednocześnie nasilony ruchtowarowy (tranzytowy), który odbywa się przez terytoriumwojewództwa, powoduje znaczneobciążenia dla mieszkańców i środowiska oraz pogarszanie się stanu istniejących dróg.Interwencja programu powinna zatem prowadzić do optymalizacji i integracji systemówtransportowych, zwiększenia ich efektywności, zmniejszenia obciążeń środowiskowych


13

ipoprawy bezpieczeństwa ich użytkowania, z uwzględnieniem walorów przyrodniczychwojewództwa.Działaniazwiązanezezwiększeniemdostępnościtransportowejorazzpromocjąproekologicznych rozwiązań transportowych, są ściśle powiązane z interwencjami na rzeczgospodarki niskoemisyjnej (cel tematyczny 4) oraz ochrony środowiska (cel tematyczny 6).Wszczególności dotyczy to wspierania modernizacji linii kolejowych oraz wyprowadzaniaruchu zmiast, a także poprawy skuteczności zarządzania ruchem drogowym. Będą stanowiłyzatemwkładwrealizacjęcelówStrategiiEuropa2020wzakresiewzrostuzrównoważonego.Wiele wyzwań społecznych i środowiskowych, przed którymi stoją regiony UE przekraczagranice administracyjne i granice krajowe. Jedną z nich jest kwestia adaptacyjności do zmianklimatu. Dlatego też kwestie klimatyczne są traktowane w RPOWP 2014‐2020 jakohoryzontalne, a działania realizujące cele klimatyczne będą adresowane do poszczególnychrodzajów inwestycjiwspieranychw ramach poszczególnych celów tematycznych. Przykłademmoże być zastosowanie kryteriów środowiskowych podczas zakupów urządzeń, technologii,wykorzystanie technologii oszczędzających w eksploatacji energię, wodę, surowce. Działaniapodejmowane w poszczególnych osiach programu będą bezpośrednio lub pośrednioprzyczyniały się do przejścia na niskoemisyjną/niskowęglową i odporną na zmianę klimatugospodarkęorazwspierałylepszezarządzaniewzakresieklimatuiśrodowiska.

WkładRPOWP2014‐2020wrealizacjęcelówUmowyPartnerstwa

WskaźnikirezultatustrategicznegonapoziomieUmowyPartnerstwa

OśPriorytetowaRPOWP2014‐2020

stanowiącabezpośredniwkładwrealizacjęwskaźnikaz

UP

CelOsiPriorytetowejRPOWP2014‐2020

StosownywskaźnikwRPOWP2014‐2020

NakładynaB+RwrelacjidoPKB(GERD)

OśIWzmocnieniepotencjałuikonkurencyjnościgospodarkiregionu

Podniesieniekonkurencyjnościgospodarkiregionupoprzezwsparcieinwestycjiorazkształtowanieotoczeniabiznesowegoprzyjaznegoinnowacyjności

NakładynadziałalnośćB+RwrelacjidoPKBwwojewództwiepodlaskim

NakładynaB+RponoszoneprzezsektorprzedsiębiorstwwrelacjidoPKB

Nakładynadziałalnośćbadawcząirozwojowąwsektorzeprzedsiębiorstwwwojewództwiepodlaskim

Stopainwestycjiwsektorzeprywatnym(nakładybruttonaśrodkitrwałewsektorzeprywatnymjako%PKB)

Stopainwestycjiwsektorzeprywatnymwregionie(nakładybruttonaśrodkitrwałewsektorzeprywatnymjako%PKB)

Wartośćdodanabruttona1pracującegowsektorzerolnictwawrelacjidopoziomuwroku2012

ZyskownośćsprzedażybruttowwojewództwiepodlaskimWskaźnikzatrudnieniawgminach,którychrozwójwarunkowanyjestNaturą2000

Odsetekosóbkorzystającychzinternetuwkontaktachzadministracjąpubliczną

OśVIIIInfrastrukturadlausługużytecznościpublicznej

Podnoszeniestandardówfunkcjonowaniainfrastrukturyspołecznejizmniejszenienierównościwdostępiedousługpublicznych

OdseteksprawzałatwianychdrogąelektronicznąOdsetekosóbkorzystającychzinternetuwkontaktachzadministracjąpubliczną

Pojemnośćobiektówmałejretencjiwodnej

Wsparciezaangażowaniaspołecznościlokalnychwrozwójlokalny

WskaźnikproduktówramachPI9d:Pojemnośćobiektówmałejretencji

Zużycieenergiipierwotnej OśVGospodarkaniskoemisyjna

Upowszechnieniegospodarkiniskoemisyjnejwewszystkichsektorachnarzeczpoprawybilansuenergetycznego

UdziałenergiizeźródełodnawialnychwkońcowymzużyciuenergiibruttoZużycieenergiipierwotnejEmisjagazówcieplarnianych

UdziałenergiizeźródełodnawialnychwkońcowymzużyciuenergiibruttoEmisjagazówcieplarnianychOdsetekludnościkorzystającejzoczyszczalniścieków

OśVIOchronaśrodowiskairacjonalnegospodarowaniejegozasobami

Ochronapotencjałuendogenicznegoregionujakimjestdużaróżnorodnośćbiologicznaidobrystanśrodowiskaprzyrodniczego

UdziałodpadówzebranychwstosunkudowytworzonychOdpadyzebraneselektywniewrelacjidoogółuodpadówUdziałludnościkorzystającyzoczyszczalniściekówUdziałobszarówprzyrodniczocennychotzw.

Udziałodpadówkomunalnychniepodlegającychskładowaniuwogólnejmasieodpadówkomunalnych


14

WskaźnikirezultatustrategicznegonapoziomieUmowyPartnerstwa

OśPriorytetowaRPOWP2014‐2020

stanowiącabezpośredniwkładwrealizacjęwskaźnikaz

UP

CelOsiPriorytetowejRPOWP2014‐2020

StosownywskaźnikwRPOWP2014‐2020

właściwymstaniezachowaniawogólnejliczbietakichobszarów

Wskaźnikmiędzygałęziowejdostępnościtransportowej

OśIVPoprawadostępnościtransportowej

Poprawaatrakcyjnościregionupoprzezpodniesieniezewnętrznejiwewnętrznejdostępnościkomunikacyjnej

WMDT,wtym:wtransporciedrogowymwtransporciekolejowym

Wskaźnikzatrudnieniaosóbwwieku20‐64K/M(a),wwieku55‐64K/M(b),naobszarachwiejskich(c)

OśIIPrzedsiębiorczośćiaktywnośćzawodowa

Wzrostprzedsiębiorczościorazwzrostpoziomuaktywnościzawodowejmieszkańcówregionu

Liczbaosóbpracującychpoopuszczeniuprogramu(łączniezpracującyminawłasnyrachunek)Liczbaosób,którepowróciłynarynekpracypoprzerwiezwiązanejzurodzeniem/wychowaniemdziecka,poopuszczeniuprogramuLiczbaosób,któreuzyskałykwalifikacjepoopuszczeniuprogramuLiczbautworzonychmikroprzedsiębiorstwdziałających30miesięcypouzyskaniuwsparciafinansowegoLiczbaosób,którepoopuszczeniuprogramupodjęłypracęlubkontynuowałyzatrudnienie

Wskaźnikzagrożeniaubóstwemlubwykluczeniemspołecznym

OśVIIPoprawaspójnościspołecznej

Zwiększeniespójnościspołecznejwregioniepoprzezwalkęzubóstwemipolitykęwłączeniaspołecznego

Liczbaosóbwniekorzystnejsytuacjispołecznejposzukującychpracy,uczestniczącychwkształceniulubszkoleniu,zdobywającychkwalifikacje,pracujących(łączniezprowadzącymidziałalnośćnawłasnyrachunek)poopuszczeniuprogramuLiczbamiejscpracyutworzonychwprzedsiębiorstwachspołecznych

OśIXRozwójlokalny Wzmocnieniekapitałuspołecznegoiwysokiezaangażowaniespołecznościwrozwójlokalny

ZróżnicowanieLHDI

Osobydorosłewwieku25‐64latauczestniczącewkształceniuiszkoleniu

OśIIIKompetencjeikwalifikacje

Podniesieniekompetencjinarzeczpoprawykonkurencyjnościgospodarki

Liczbaosób,któreuzyskałykwalifikacjepoopuszczeniuprogramuLiczbaosób,którenabyłykompetencjewramachlubpoopuszczeniuprogramu

Odsetekdzieciwwieku3‐4latobjętychedukacjąprzedszkolną

Udziałdzieciwwieku3‐4latobjętychwychowaniemprzedszkolnym(przedszkola,punktyizespołyprzedszkolne)


15

Uzasadnieniewyborucelówtematycznychipriorytetówinwestycyjnych

Tabelanr1.Syntetycznyprzegląduzasadnieniawyborucelówtematycznychipriorytetówinwestycyjnych

Wybranyceltematyczny Wybranypriorytetinwestycyjny Uzasadnieniewyboru

Celtematyczny1:Wzmacnianiebadańnaukowych,rozwojutechnologicznegoiinnowacji

1.1Udoskonalanieinfrastrukturybadańiinnowacjiizwiększaniezdolnościdoosiągnięciadoskonałościwzakresiebadańiinnowacjiorazwspieranieośrodkówkompetencji,wszczególnościtych,któreleżąwinteresieEuropy

Naobszarzewojewództwapodlaskiegozapleczebadawczo‐rozwojoweniejestwystarczającedlapotrzebbudowanianowoczesnejgospodarkiopartejnawiedzy.Potencjałnaukowo‐badawczyregionuniejestwyraźnieukierunkowanynacelegospodarcze,coprzekładasięnaniskipoziomtransferuikomercjalizacjiwiedzywgospodarceregionu.Strukturanakładównabadaniawregioniejestniekorzystna,dominująbadaniapodstawowe.SRWPwskazujenakoniecznośćzapewnieniawysokiejjakościinfrastrukturynaukowo‐badawczejprzezwsparciewybranychinwestycjiwinfrastrukturęB+Rjednosteknaukowych,wpisującychsięwregionalnąstrategięspecjalizacji,wwynikuczegonastąpiwzmacnianiewzrostunakładównadziałalnośćB+R.

Celtematyczny1:Wzmacnianiebadańnaukowych,rozwojutechnologicznegoiinnowacji

1.2Promowanieinwestycjiprzedsiębiorstwwbadaniaiinnowacje,rozwijaniepowiązańisynergiimiędzyprzedsiębiorstwami,ośrodkamibadawczo‐rozwojowymiisektoremszkolnictwawyższego,wszczególnościpromowanieinwestycjiwzakresierozwojuproduktówiusług,transferutechnologii(...)orazwspieraniebadańtechnologicznychistosowanych,liniipilotażowych,działańwzakresiewczesnejwalidacjiproduktów,zaawansowanychzdolnościprodukcyjnychipierwszejprodukcji,wszczególnościwdziedziniekluczowychtechnologii(...)

PrzyczynaminiskiejkonkurencyjnościwojewództwapodlaskiegojestniskipoziomnakładówprzedsiębiorstwnadziałalnośćB+Rorazsłabawspółpracapomiędzysferąnaukową,wtymB+R,aprzedsiębiorstwami.WświetlewyzwaństawianychprzezglobalnągospodarkęwnajbliższychlatachkoniecznejestzwiększenieinnowacyjnościikonkurencyjnościgospodarkipoprzezzwiększenienakładówprywatnychnaB+R,podniesieniejakościiinterdyscyplinarnościbadańnaukowych,zwiększeniestopniaichkomercjalizacjiorazumiędzynarodowienia.

Celtematyczny2:Zwiększeniedostępności,stopniawykorzystaniaijakościTIK

2.2.RozwójproduktówiusługopartychnaTIK,handluelektronicznegoorazzwiększaniezapotrzebowanianaTIK

Niemalpołowamałychiśrednichprzedsiębiorstwwwojewództwieniekorzystazoprogramowaniainformatycznegodozarządzaniafirmą,24%firmnieposiadawłasnejstronyinternetowej,ponadpołowaprzedsiębiorcówniepodejmowałaistotnychdziałańreklamowychwinternecie.NiemożnamówićozapewnieniurozwojukonkurencyjnejgospodarkiregionubezzapewnieniaodpowiedniejinfrastrukturytechnicznejiteleinformatycznejwprzedsiębiorstwachorazrozwojuwykorzystaniaTIKwfirmach.DodatkowowprzypadkuwojewództwapodlaskiegorozwójopartyoTIKmożeodgrywaćistotnąrolę–prowadzeniedziałalnościelektronicznejmożeprzełamywaćperyferyjnośćregionu.


16


Celtematyczny2:Zwiększeniedostępności,stopniawykorzystaniaijakościTIK

2.3WzmocnieniezastosowańTIKdlae‐administracji,e‐uczeniasię,e‐włączeniaspołecznego,e‐kulturyie‐zdrowia

WykorzystanieTIKwewszystkichsferachżyciaidziedzinachgospodarkijestjednymzzałożeńrealizacjiSRWP2020.Wwojewództwiepodlaskimbarieręstanowiniedostatecznierozwiniętyzakresusługpublicznychświadczonychdrogąelektronicznąwobszarzeadministracji,zdrowia,szczególnieistotnywkontekściemałejgęstościzaludnieniairozproszonejsieciosadniczejregionu,stanowiącejprzeszkodęwdostępiedousługpublicznych.WykorzystanieTIKpowinnojednocześnieprowadzićdoredukcjikosztówadministracji.Niezbędnejestrównieżudostępnianieinformacjisektorapublicznegowrazzmożliwościąichponownegowykorzystania,zgodniezDyrektywąParlamentuiRady2003/98/WEz17.112003,zuwzględnieniemzmianyz2013r.rozszerzającejzakresdyrektywy.

Celtematyczny3:WzmacnianiekonkurencyjnościMŚP

3.1Promowanieprzedsiębiorczości,wszczególnościpoprzezułatwianiegospodarczegowykorzystywanianowychpomysłóworazsprzyjanietworzeniunowychfirm,wtymrównieżpoprzezinkubatoryprzedsiębiorczości

Województwopodlaskiejestregionemnajmniejatrakcyjnympodkątem lokalizacjiinwestycjiwkraju(16miejsce).Czynniki,którezdecydowałyotakniskiejocenieto:dostępnośćtransportowa,zasobyikosztypracy,rynekzbytu(wielkośćrynkuwewnętrznego),infrastrukturagospodarcza,infrastrukturaspołecznaorazaktywnośćwobecinwestorów.Głównymipotrzebamirozwojowymiwobszarzepromowaniaprzedsiębiorczościsą:pobudzanieprzedsiębiorczościwspołeczeństwie,wsparcieinkubacjiprzedsiębiorstworazpotrzebabudowaniaofertyinwestycyjnejsprzyjającejwzrostowiinwestycjigospodarczych.

Celtematyczny3:WzmacnianiekonkurencyjnościMŚP

3.3Wspieranietworzeniaiposzerzaniazaawansowanychzdolnościwzakresierozwojuproduktówiusług

Niskipoziominnowacyjnościikonkurencyjnościtoproblemypodlaskichfirm.Wielkośćprzychodówpodlaskichprzedsiębiorstww2010r.wprzeliczeniuna1przedsiębiorstwostanowiła72,4%średniejkrajowej,ałącznawartośćnakładówinwestycyjnychwprzeliczeniuna1mieszkańcaoscylujewokolicach50%średniejkrajowej.Podlaskieprzedsiębiorstwosprzedajeoponad25%mniejwyrobówiusług.Jednocześniejednązbarierrozwojujestdostępdokapitału,dlategokoniecznejeststymulowanieinwestycjiwprzedsiębiorstwach,przyczyniającychsiędowprowadzanianaryneknowychproduktówiusług.SzczególnegopodejściawymagająMŚPniepartycypującedotejporywprocesachzwiązanychzpodnoszenieminnowacyjności,wichprzypadkunajpierwnależywygenerowaćpopytnainnowacje.Koniecznejestteżpodjęciedziałańodpowiadającychnapotrzebępogodzeniawzrostugospodarczegoipoprawywynikówekonomicznychprzyjednoczesnymograniczeniuwykorzystaniazasobówizmniejszeniupresjinaśrodowisko.

Celtematyczny4:Wspieranieprzejścianagospodarkęniskoemisyjnąwewszystkichsektorach

4.1.Wspieraniewytwarzaniaidystrybucjienergiipochodzącejzeźródełodnawialnych

Województwopodlaskieposiadaistotnypotencjałwzakresieprodukcjienergiizeźródełodnawialnych.NiemalpołowawyprodukowanejnatereniewojewództwaenergiielektrycznejpowstajewinstalacjachwykorzystującychOZE.Niezmieniatojednakfaktu,żeudziałregionuwkrajowymrynkuprodukcjielektrycznościzOZEniejestznaczący,ajednocześniekonsumpcjaenergiiwwojewództwiepodlaskimkilkakrotnieprzewyższaprodukcję.Złystansiecienergetycznychnegatywniewpływanabezpieczeństwowojewództwa.Niezbędnejestwykorzystaniepotencjałówwzakresieprodukcjienergiizeźródełodnawialnych(zwłaszczazbiogazu,energiisłonecznej)iprodukcjienergiiwmodelurozproszonym.


17



4.2.Promowanieefektywnościenergetycznejikorzystaniazodnawialnychźródełenergiiwprzedsiębiorstwach

Wświetledyrektywy2006/32/WEdo2016rokuwskalikrajunależyosiągnąćoszczędnościenergiio9%wstosunkudośredniegozużyciaenergiifinalnejzlat2001‐2005(tj.o53452GWh).Efektywnośćenergetycznapolskiejgospodarkijestok.3razyniższaniżwnajbardziejrozwiniętychkrajacheuropejskichiok.2razyniższaniżśredniawkrajachUE.PrzewidywanywzrostzapotrzebowanianaenergięwsektorzeMŚP,atakżefakt,żesektorprzedsiębiorstwcechujeniewykorzystanypotencjałwzakresieoszczędzaniaenergiiprzyznacznymudzialekosztówenergiiwkosztachbieżącychwarunkujepodjęciedziałańnarzeczpoprawyefektywnościenergetycznejwtymzakresie.


4.3.Wspieranieefektywnościenergetycznej,inteligentnegozarządzaniaenergiąiwykorzystaniaodnawialnychźródełenergiiwinfrastrukturzepublicznej,wtymwbudynkachpublicznych,iwsektorzemieszkaniowym

Sektorbudownictwaodpowiadaza40%końcowegozużyciaenergiiwUEistanowijedenzobszarówposiadającychnajwiększypotencjałuzyskaniapoprawyefektywnościenergetycznej.Dodatkowosektorpublicznyzobowiązanyjestdopełnieniawzorcowejroliwoszczędnymgospodarowaniuenergią.Umożliwieniedokonywaniadziałańproefektywnościowych,wszczególnościprzezspółdzielnieiwspólnotymieszkanioweorazwspieraniebudownictwaefektywnegoenergetyczniebędzieuzupełnienieminterwencjizpoziomukrajowego,któraprzyczynićsięmadokształtowaniazachowańsprzyjającychoszczędzaniuenergii.


4.5.Promowaniestrategiiniskoemisyjnychdlawszystkichrodzajówterytoriów,wszczególnościdlaobszarówmiejskich,wtymwspieraniezrównoważonejmultimodalnejmobilnościmiejskiejidziałańadaptacyjnychmającychoddziaływaniełagodzącenazmianyklimatu

Realizacjacelówgospodarkiniskoemisyjnejnarzeczredukcjiemisjigazówcieplarnianychipoprawyjakościżyciawmiastachwymagapodjęciaprzezsamorządyzintegrowanychdziałań.Będąoneodpowiedziąm.in.napotrzebywynikającezwiększejdostępnościtransportumiejskiego.Sektortransportupublicznegojestobszarem,którywykazujedużypotencjałwzakresieograniczeniaemisjiCO2.TransportwobrębiemiastgenerujezarównoznacząceemisjeCO2,jakiinneuciążliwościdlaśrodowiskaijakościżyciaczłowieka(zanieczyszczeniapowietrza,hałas,kongestia).Niezbędnejestpodnoszenieświadomościmieszkańcówregionunatematlokalnychkorzyściwynikającychzefektywnościenergetycznej.

Celtematyczny6:Zachowanieiochronaśrodowiskaorazpromowanieefektywnegogospodarowaniazasobami

6.1.InwestowaniewsektorgospodarkiodpadamicelemwypełnieniazobowiązańokreślonychwdorobkuprawnymUniiwzakresieśrodowiskaorazzaspokojeniawykraczającychpozatezobowiązaniapotrzebinwestycyjnychokreślonychprzezpaństwaczłonkowskie

Problememwwojewództwiesąodpadykomunalne.Chociaż w2011r.podwzględemwytwarzanychodpadówkomunalnychregionzajmuje10miejscewkraju,towskaźnikzebranychodpadówjestnajniższywPolsce.Natenwynikwpływaprzedewszystkimjedenznajniższychwkrajuodsetekosóbobjętychzorganizowanymsystememzbieraniaodpadówkomunalnych–69,6%wobecśredniej81%.Większośćwyprodukowanychw2012r.odpadówtrafiłonaskładowiska(81%zebranychodpadów)itylko5,3%zbieranychbyłoselektywnie(najmniejwkraju,średniozselektywnegozbieraniapochodzi10,5%odpadówkomunalnych),dlategogospodarkęodpadamiwregioniemożnaokreślićjakonieefektywnąiprzestarzałą. Dopodwyższeniaprzytoczonychpoziomówwskaźnikówniedojdzietylkozasprawąnowotworzonychimodernizowanychzakładówzagospodarowującychodpady,alerównieżnaskutekprowadzeniaefektywnejedukacjiekologicznejspołeczeństwa.

Celtematyczny6: Zachowanieiochronaśrodowiskaoraz

6.2.Inwestowaniewsektorgospodarkiwodnejcelemwypełnieniazobowiązańokreślonychwdorobku

Głównymźródłemzanieczyszczeniawódiglebwregioniejestnieprawidłowagospodarkaściekowawynikającazniewystarczającegostopniaskanalizowaniaoraz


18


promowanieefektywnegogospodarowaniazasobami

prawnymUniiwzakresieśrodowiskaorazzaspokojeniawykraczającychpozatezobowiązaniapotrzebinwestycyjnych,określonychprzezpaństwaczłonkowskie

niezadowalającegostanuwódW2012 r.wwojewództwiepodlaskim88,05%ludnościkorzystałozsieciwodociągowej,codajeregionowi11.miejscewkraju.Podwzględemdługościsieciwodociągowejna100km2podlaskiezajęłodopiero13miejscewPolscezewskaźnikiem63,5km/100km2,podczasgdyśredniakrajowawyniosła90,5km/100km2.Tylko17%ludnościwiejskiejbyłopodłączonychdosiecikanalizacyjnej(14miejscewkraju).Podobniesytuacjaprzedstawiasięwprzypadkuoczyszczalniścieków,gdziew2012r.tylko19%wszystkichmieszkańcówterenówwiejskichkorzystazoczyszczalniścieków(kraj33,1%).ZgodniezzałożeniamiKPOŚKwymaganajestrealizacjaponad50projektów.Problematycznajestnadaldostępnośćwodypitnejnaobszarachnajsłabiejzaludnionychorazkwestiapoprawyjakościwody.


6.3Zachowanie,ochrona,promowanieirozwójdziedzictwanaturalnegoikulturowego

ZgodniezkierunkamiinterwencjiStrategiiRozwojuWojewództwaPodlaskiegodoroku2020należyefektywniewykorzystaćpotencjałkulturowywojewództwaorazchronićwspólnedziedzictwoprzyrodniczeikulturoweobszarupogranicza.Wwojewództwiewystępująlicznezabytkikulturyiarchitekturymaterialnej,wtymludowej,którewymagająjednakmodernizacji,atakżepodwyższaniastandardówistniejącychobiektówkulturowychizabytkowych.


6.4.Ochronaiprzywrócenieróżnorodnościbiologicznej,ochronairekultywacjaglebyorazwspieranieusługekosystemowych,takżepoprzezprogram„Natura2000”izielonąinfrastrukturę

Województwopodlaskiecechujedużaróżnorodnośćbiologicznaidobrystanśrodowiskaprzyrodniczego.Naprzestrzenilatobserwujesięzmniejszenieprzestrzeniżyciowejroślinizwierząt.Fragmentaryzacjasiedliskipopulacjiposzczególnychgatunkówjestwynikiemnadmiernejeksploatacjigospodarczej,turystycznejirekreacyjnejobszarówwyjątkowoatrakcyjnych.Postępujefragmentacjaprzestrzeniprzyrodniczej,dewastacjakompleksówprzyrodniczychizmniejszeniesiędrożnościkorytarzyekologicznych.Jednocześnieobserwujesięekspansjęgatunkówobcych,wypierającychgatunkirodzime.Nadmiernaeksploatacjazasobównaturalnychnp.poprzezwydobyciekopalinmożespowodowaćniekorzystnywpływnaśrodowisko,wszczególnościnawodypodziemneorazdegradacjęterenu.Obserwujesięproblemzłegoplanowaniaprzestrzennego.Przeciwdziałaćniniejszymzjawiskommożnajedyniepoprzezracjonalizacjęprowadzonejgospodarkiorazdziałaniaedukacyjne.

Celtematyczny7: Promowaniezrównoważonegotransportuiusuwanieniedoborówprzepustowościwdziałaniunajważniejszejinfrastrukturysieciowej

7.2.ZwiększaniemobilnościregionalnejpoprzezłączeniewęzłówdrugorzędnychitrzeciorzędnychzinfrastrukturąTEN‐T,wtymwęzłamimultimodalnymi

Województwonależydoregionówonajsłabiejrozwiniętejinfrastrukturzetransportowejwkraju.Zuwaginaperyferyjnepołożenie,znacznezróżnicowanieprzestrzennewpoziomierozwojuidostępiedousług,wynikającenajczęściejzbarierwzakresiezewnętrznejiwewnętrznejdostępnościinfrastrukturalnej,wyzwaniemjestjejzwiększenieorazwłączenieregionudoeuropejskiegozintegrowanegosystemutransportowego,umożliwiającegosprawneprzewozytowarówiludności.


19


Celtematyczny7:Promowaniezrównoważonegotransportuiusuwanieniedoborówprzepustowościwdziałaniunajważniejszejinfrastrukturysieciowej

7.4.Rozwójirehabilitacjakompleksowych,wysokiejjakościiinteroperacyjnychsystemówtransportukolejowegoorazpropagowaniedziałańsłużącychzmniejszeniuhałasu

Bardzozłystantechnicznysiecikolejowej powodujespadekprędkościmaksymalnychnaznacznejczęścisieciorazwydłużenieczasuprzejazdu.Spadakonkurencyjnośćkoleinarynkuprzewozowym,arośnieenergochłonność.Dodatkowobrakujepełnejsiecipołączeńpomiędzywszystkiminajwiększymiośrodkamiregionuorazjegostolicąistolicamisąsiednichwojewództw.Biorącpoduwagępowyższenależypodjąćdziałaniazmierzającedomodernizacjiliniikolejowychgłowniezprzeznaczeniemprzewozówtowarowych.

Celtematyczny8:Promowanietrwałegoiwysokiejjakościzatrudnieniaorazwsparciemobilnościpracowników

8.2.Wspieraniewzrostugospodarczegosprzyjającegozatrudnieniupoprzezrozwójpotencjałuendogenicznegojakoelementustrategiiterytorialnejdlaokreślonychobszarów,wtympoprzezprzekształcanieupadającychregionówprzemysłowychizwiększeniedostępudookreślonychzasobównaturalnychikulturalnychorazichrozwój

WojewództwopodlaskiejestregionemonajwyższymwskaźnikuudziałuparkównarodowychidrugimpodwzględempowierzchniobszarówNATURA2000wogólnejpowierzchniwojewództwa(powierzchniaparkównarodowychwwojewództwiepodlaskimstanowiniemal30%wszystkichterenówparkównarodowychwPolsce).Specyfikaregionuwymagakoncentracjiuwaginaobszarachobjętychochronąprawną,coznalazłowyrazwStrategiiRozwojuWojewództwaPodlaskiegodoroku2020,wktórejwyodrębnionoszczególnyobszarstrategicznejinterwencji(OSI),jakimsągminy,wktórychrozwójuwarunkowanyjestsieciąNatura2000.NaobszarzetegoOSIkluczowejestwsparcieinwestycjimającychnaceluzapewnieniealternatywnychźródełdochodówdlaludności,przyjednoczesnymposzanowaniuwymogówochronyśrodowiskaorazutrzymaniujegodobregostanu.


8.5Dostępdozatrudnieniadlaosóbposzukującychpracyiosóbbiernychzawodowo,wtymdługotrwalebezrobotnychorazoddalonychodrynkupracy,takżepoprzezlokalneinicjatywynarzeczzatrudnieniaorazwspieraniemobilnościpracowników

Wwojewództwiepodlaskimwystępujeniedostosowaniekompetencyjno‐kwalifikacyjnezasobówpracy.Skutkujetostałymwzrostemstopybezrobocia.Ponadto,wostatnichlatachliczbapracującychwregioniemiałatendencjęspadkowąwprzeciwieństwiedowzrostuliczbypracującychwskalikraju.Jednymzgłównychwyzwańjestpodniesienieaktywnościzawodowej,wszczególnościkobiet,osóbmłodychistarszych.Pomimoobserwowanychniekorzystnychprocesówdemograficznych,wregionieistniejąniezagospodarowanezasobypracy.Jednocześnienastępujeznacznyodpływwysokowykwalifikowanychkadrzregionu(„drenażmózgów”),coznacznieosłabiazasobypracyregionu.Dlategonależypołożyćnacisknawykorzystanieaktualnychrezerwizapobieganieichutraciezwłaszczawskutekmigracjiosóbwwiekunajwyższejmobilnościzawodowej,comożewprzyszłościzaowocować,jeślinieodwróceniemtoprzynajmniejzłagodzeniemniekorzystnychtendencjidemograficznych.


8.7Pracanawłasnyrachunek,przedsiębiorczośćitworzenieprzedsiębiorstw,wtyminnowacyjnychmikro,małychiśrednichprzedsiębiorstw

Rynekpracywojewództwapodlaskiegojestsłaborozwinięty,cowynikazwysokiegoudziałuosóbzatrudnionychwrolnictwieorazniskiegopoziomuprzedsiębiorczości.Pracującywrolnictwiestanowiąponad30%ogółupracującychwwojewództwie.Stantennieulegaznaczącymzmianom.Problempotęgujeniedostosowaniestrukturalnepodażyipopytunapracę.Niskaskłonnośćdopodejmowaniaryzykaisamoorganizacjiwtymzakresieowocujenietylkoodbiegającąodskalikrajuliczbąinicjatywgospodarczych,alerównieżwpływananiskieocenyzasobówludzkichprzezprzedsiębiorców.Województwopodlaskiecharakteryzujesięniskimpoziomemprzedsiębiorczości.W2012r.na10tys.mieszkańcówwojewództwaprzypadało790


20


podmiotówgospodarczych,costanowiło76,6%średniejdlaPolski(14miejsce).Sytuacjatajestniezmiennaod2004r.Tempowzrostuomawianegowskaźnikawlatach2005‐2010średnioroczniewwojewództwiepodlaskimwynosiło0,2%,podczasgdywPolsce1,4%.


8.8Równośćmężczyznikobietwewszystkichdziedzinach,wtymdostępdozatrudnienia,rozwójkariery,godzenieżyciazawodowegoiprywatnegoorazpromowanierównościwynagrodzeńzatakąsamąpracę

Naregionalnymrynkupracywidocznesądysproporcjewsytuacjikobietimężczyzn.Współczynnikaktywnościzawodowejkobietwwojewództwiew2012r.wyniósł48,3%,podczasgdywspółczynnikaktywnościzawodowejmężczyzn63,7%.Częstąprzyczynąbiernościzawodowejsąobowiązkirodzinneiopiekanadosobązależną.Integracjęzawodowąznacznieutrudnianiewystarczającydostępdousługspołecznych,zwłaszczazwiązanychzopiekąnadmałymdzieckiem(dolat3).Koniecznesąinwestycjemającenacelupoprawęjakościidostępudoprzystępnychcenowoplacówekopiekinadnajmłodszymidziećmiiplacówekprzedszkolnych.Jednymzgłównychproblemówwregionie,wskazanychwStrategiiRozwojuWojewództwaPodlaskiegodoroku2020,jestujemnesaldomigracjiorazprognozowanydalszyspadekliczbyludności.Wświetlepowyższychzagrożeńistotnymobszaremdziałaniapowinnobyćtworzeniewarunkówsprzyjającychgodzeniurólrodzinnychizawodowych.


8.9Przystosowaniepracowników,przedsiębiorstwiprzedsiębiorcówdozmian

Wceluprzeciwdziałaniawzrostowibezrobociawywołanegoprocesamiadaptacyjnymiimodernizacyjnyminależywzarządzaniutymiprocesamiwspomócprzedsiębiorstwa,przedsiębiorcówiichpracowników.Koniecznejestzwiększeniekompetencjikadrprzedsiębiorstwwzakresiezarządzaniazmianamiorganizacyjnymiorazprzechodzeniaprzezprocesyzmian.Procesymodernizacyjneiadaptacyjnewymuszajątakżeciągłąaktualizację,podnoszenieizmianękwalifikacjiorazumiejętnościpracowników.Świadomośćwzakresiepotrzebyicelowościpodnoszeniakwalifikacjipracownikówwśródpodlaskichprzedsiębiorcówjestniedostateczna,coprzekładasięnabrakefektywnychdziałańwtymzakresie.Przedsiębiorcyipracownicyzwojewództwapodlaskiegowniedostatecznymstopniupotrafiąposługiwaćsięnarzędziamiteleinformatycznymiwpracyzawodowej.Regionalneprzedsiębiorstwa,stosunkowosłabozinformatyzowane,nieoferująswoimpracownikomśrodowiskapracy,wktórymmoglibytakiekompetencjenabyćirozwinąć.


8.10Aktywneizdrowestarzeniesię

Oprocesiestarzeniasięspołecznościregionuświadczywskaźnikobciążeniademograficznego,którynotujewartościwyższeodpoziomukrajowego.OniekorzystnychtendencjachdemograficznychświadczytakżeprzyrostnaturalnypodwzględemktóregoPodlaskiezajmuje10miejscewkraju,jakisaldomigracji–12miejscewkraju.Możnanatejpodstawiestwierdzić,żezjawiskostarzeniasięspołeczeństwapostępujeirozprzestrzeniasię.WschodniepowiatywojewództwawykazująsięnajwiększądynamikąstarzeniasięspośródwszystkichwojewództwPolskiWschodniej.Konsekwencjąpodniesieniawiekuemerytalnegojestkoniecznośćwydłużeniaokresuaktywnościzawodowej,którejwarunkiemniezbędnymjestodpowiednistanzdrowia.


21


Wświetlechoróbcywilizacyjnychdotykającychcorazwiększąimłodsząpopulacjękoniecznejestpodejmowaniedziałańzaradczych(wtymprofilaktykiiwczesnegodiagnozowania)orazpromowanieiutrwalaniewspołeczeństwiezdrowegostylużycia.

Celtematyczny9:Promowaniewłączeniaspołecznego,walkazubóstwemiwszelkądyskryminacją

9.1Inwestycjewinfrastrukturęzdrowotnąispołeczną,któreprzyczyniająsiędorozwojukrajowego,regionalnegoilokalnego,zmniejszanianierównościwzakresiestanuzdrowia,promowaniewłączeniaspołecznegopoprzezlepszydostępdousługspołecznych,kulturalnychirekreacyjnych,orazprzejściazusługinstytucjonalnychnausługinapoziomiespołecznościlokalnych

Słabozaludnionairozproszonasiećosadniczaregionuskutkujeograniczonądostępnościąmieszkańcówdowieluusługpublicznych.Prognozaludnoścido2035r.przewidujepogłębianieszereguniekorzystnychzmiandemograficznych,tj.:starzeniasięspołeczeństwa,starzeniasięzasobówsiłyroboczej,zmniejszaniesięliczbyiudziałuosóbwwiekuprodukcyjnymwogólnejpopulacjiludności,wzrostwspółczynnikaobciążeniademograficznego.Wzwiązkuzpowyższymjużdzisiajpotrzebnesądziałaniamającenacelupoprawęstanużyciaizdrowiaspołeczeństwa,wtymdostępudousługpublicznych.Niezbędnejeststworzeniewarunkówdozaspokojeniapotrzebbytowych,zdrowotnychispołecznychmieszkańcówregionu,zjednejstronymłodych,bymieliszansęjaknajdłużejbyćaktywninarynkupracy,azdrugiejstrony,osóbchorych,starszychiniepełnosprawnychmającychtrudnościwzaspakajaniuichwewłasnymzakresie.


9.2Wspieranierewitalizacjifizycznej,gospodarczejispołecznejubogichspołecznościnaobszarachmiejskichiwiejskich

Województwopodlaskiecharakteryzujeniskagęstośćzaludnienia,rozproszonasiećosadnicza,zróżnicowanieprzestrzenne,np.biorącpoduwagępoziomrozwojuspołeczno‐gospodarczego,szczególniepomiędzyobszaramimiejskimiiwiejskimi.Towarzyszytemuutratafunkcjispołeczno‐gospodarczychmałychiśrednichmiastwwynikusilnejkonkurencjizewnętrznejczyprocesuichwyludnianiaoraznastępujekoncentracjaludnościwwiększychośrodkach,wtymwszczególnościwobszarzefunkcjonalnymBiałegostoku.Wkontekścierozwojuorazwzmacnianiaspójnościspołecznejiprzestrzennejistotnejestpodejmowaniekompleksowychdziałań,zarównowmiastach,jakiznajdującychsięwokółnichobszarachwiejskich,mającychnaceludokonanieprzemianfizycznych,gospodarczychispołecznych.Mająoneprowadzićdonadaniatymobszaromnowejjakościfunkcjonalnejistworzeniawarunkówdoichrozwojuwoparciuocharakterystyczneuwarunkowaniaendogeniczneiprzyzaangażowaniulokalnychspołeczności.


9.4Aktywnewłączenie,wtymzmyśląopromowaniurównych szans oraz aktywnego uczestnictwaizwiększaniuszansnazatrudnienie

Dwagłówneczynnikiwykluczeniaspołecznegotobezrobocieiubóstwo.Wysokiodsetekosóbbezrobotnychwwojewództwiepodlaskimutrwalawykluczeniespołeczneipotęgujeubóstwo.Wroku2012poniżejtzw.ustawowejgranicyubóstważyło11,3%mieszkańcówwojewództwa(wkraju–7,4%).Równieżprocentosóbwgospodarstwachdomowych,któreprzekroczyłygranicęubóstwaskrajnegowwojewództwiepodlaskimjestwyższyniżwkraju(odpowiednio:10,7%i6,8%).Wregioniegrupąszczególniezagrożonąwykluczeniemspołecznymsąosobydługotrwalebezrobotne,któreposiadająjednocześnieniskiewykształcenieikwalifikacjezawodowe.Szczególnietrudnasytuacjadotyczygospodarstwdomowych,wktórychwystępujekumulacjabezrobocia,oznaczająca,iżwięcejniżjednaosobamogącapodjąćzatrudnienie,pozostajepozarynkiempracy.Problememjestdodatkowodziedziczeniewykluczeniaspołecznego.Doistotnychprzyczyn


22


wykluczeniaspołecznegowPodlaskimnależątakżeniepełnosprawnośćczyuzależnienia.


9.7Ułatwianiedostępudoprzystępnychcenowo,trwałychorazwysokiejjakościusług,wtymopiekizdrowotnejiusługspołecznychświadczonychwinteresieogólnym

Rozproszonasiećosadniczainiskagęstośćzaludnieniaprzyrelatywnieniskichdochodachnamieszkańcapotęgująnasilenienegatywnychefektównierównościwzakresiedostępudousług.Obserwowanesądysproporcjeterytorialnewdostępiedousługspołecznych,którekoncentrująsięwośrodkachmiejskich.Wświetlewyzwańdemograficznychproblematycznajestmaładostępnośćusługdlaosóbstarszychiniepełnosprawnych.Usługispołeczne,wtymopiekuńczo‐zdrowotne,wymagajądeinstytucjonalizacji.Wwojewództwiesłabiejniżśredniowkrajudzieciimłodzieżobjętesąopiekązastępczą.Zdiagnozywynikapotrzebarozwijaniausługnarzeczrodzin,wtymdostosowanieliczbyasystentówrodzinyorazkoordynatorówrodzinnejpieczyzastępczejdopotrzeb.Istotnejestrównieżzapewnieniekompleksowegowsparciarodzinomprzeżywającymtrudnościwwypełnianiurólopiekuńczo–wychowawczychipromowanieideirodzicielstwazastępczegoorazwspieranieopiekiwrodzinachzastępczych.


9.8Wspieranieprzedsiębiorczościspołecznejiintegracjizawodowejwprzedsiębiorstwachspołecznychorazekonomiispołecznejisolidarnejwceluułatwianiadostępudozatrudnienia

W2010r.wPodlaskimdziałało2300aktywnychorganizacjispołecznych,stowarzyszeń,fundacjiiinnychorganizacji,costanowijedynie3,1%tegotypuorganizacjizanotowanychwcałejPolsceijesttojednaznajniższychliczbwkraju(14miejsce).Skaladziałającychinstytucjiintegracjispołeczno‐zawodowejjestnieadekwatnadoogromnychpotrzebwregionie.Podmiotyekonomiispołecznejiprzedsiębiorstwaspołeczneniemajądogodnychwarunkówdorozwojuwregionie,nacowpływam.in.niedostatecznawiedzanatentemat,brakzaufaniaspołecznegoiugruntowanejpozycjinalokalnymrynku.Jednocześnieekonomiaspołecznaodgrywaznaczącąrolęwtworzeniuwarunkówsprzyjającychrozwojowiadaptacyjnychformzatrudnienia,wtymwłaśniewsektorzeekonomiispołecznej,którałącząccelespołecznezekonomicznymi,stanowiskutecznyinstrumentaktywizacjiosóbdoświadczającychtrudnościzwiązanychzwejściemiutrzymaniemsięnarynkupracy.


9.9Strategierozwojulokalnegokierowaneprzezspołeczność

ZgodniezeStrategiąRozwojuWojewództwaPodlaskiegodoroku2020,szczególnymobszaremzainteresowaniapolitykiregionalnejnaobszarachwiejskichpowinnystaćsięinicjatywylokalne,którychcelembędzierozwójkapitałuspołecznegoorazkształtowaniewięzilokalnych.Różnorodnośćregionusprawia,iżjednymzwyzwańokreślonychwStrategiijestposzukiwanieindywidualnychścieżekrozwojowychdedykowanychdlakażdegoobszarustrategicznejinterwencji(OSI),jakijednostekterytorialnych(poszczególnychpowiatówigmin).Lokalnestrategierozwojupowinnybyćbudowanewoparciuoendogenicznepotencjałydanegoobszaru.


9.10Inwestycjedokonywanewkontekściestrategiinarzeczrozwojulokalnegokierowanegoprzezspołeczność

KEoczekujedostarczenianowychbodźcówdorozwojulokalnegotakabyułatwićożywieniegospodarczeitworzeniemiejscpracywstrefachszczególniedotkniętychkryzysemgospodarczymifinansowym,tracącychswojedotychczasowefunkcje.Istotnekorzyścimogąwynikaćwtymaspekciezumożliwieniazastosowaniapodejściaoddolnegoorazrealizacjizintegrowanych,wielosektorowychstrategiirozwoju


23


lokalnego,zaprojektowanychzuwzględnieniemlokalnychpotrzebipotencjałów.

Celtematyczny10:Inwestowaniewkształcenie,szkolenieorazszkoleniezawodowenarzeczzdobywaniaumiejętnościiuczeniasięprzezcałeżycie

10.1Ograniczenieizapobieganieprzedwczesnemukończeniunaukiszkolnejorazzapewnianierównegodostępudodobrejjakościwczesnejedukacjielementarnejorazkształceniapodstawowego,gimnazjalnegoiponadgimnazjalnego,zuwzględnieniemformalnych,nieformalnychipozaformalnychścieżekkształceniaumożliwiającychponownepodjęciekształceniaiszkolenia

Wobszarzeedukacjiproblememjest dostępnośćorazjakośćedukacjiprzedszkolnej,wszczególnościnaobszarachwiejskich.W2012r.województwopodlaskiewstosunkudoinnychwojewództwznalazłosięna9miejscupodwzględemodsetkadzieciwwieku3‐4lataobjętychedukacjąprzedszkolną(podlaskie56,7%,kraj59,2%).Występujątakżedysproporcjewjakościkształceniawszkołachnaposzczególnychpoziomachedukacji,wszczególnościpomiędzyobszaramimiejskimiawiejskimi,comaswojeodzwierciedleniewwynikachegzaminówisprawdzianów.NiedostatecznajestinfrastrukturaTIKwszkołachkształceniaogólnegoorazniewystarczającekompetencjenauczycieliwzakresiewykorzystaniaTIKwprocesienauczania.Udoskonaleniairozwojuwymagasystemporadnictwaedukacyjno‐zawodowegowramachstrukturyszkół,zapewniającywybórwłaściwejścieżkidalszegorozwojuuczniówkończącychokreślonypoziomedukacji.


10.3Wyrównywaniedostępudouczeniasięprzezcałeżycieocharakterzeformalnym,nieformalnymipozaformalnymwszystkichgrupwiekowych,poszerzaniewiedzy,podnoszenieumiejętnościikompetencjisiłyroboczejorazpromowanieelastycznychścieżekkształcenia,wtympoprzezdoradztwozawodoweipotwierdzanienabytychkompetencji

Podlaskiezmagasięzniedopasowaniemmiędzypotrzebamirynkupracyaumiejętnościamizawodowymi,czegopowodemjestniewystarczającajakośćiadekwatnośćofertyedukacyjnej.Obserwowanyjestzbytniskiudziałosóbdorosłychwkształceniuustawicznympowodującybrakiwdostosowaniuichkompetencjidofaktycznychpotrzebrynkupracy.BadanieKapitałuLudzkiegopotwierdziło,żeponad¾pracodawcówmiałotrudnościzeznalezieniemodpowiednichpracowników.Pracodawcyzauważają,żedużyproblemleżywbrakukompetencji,takichjaksamodzielnośćwdziałaniu,umiejętnościpodejmowaniadecyzjiczyumiejętnośćpracywzespole,komunikatywność,kreatywność.Pozapowyższymikompetencjaminauwagęzasługująrównieżkompetencjewzakresietechnologiiinformacyjno‐komunikacyjnych.


10.3bis.Lepszedostosowaniesystemówkształceniaiszkoleniadopotrzebrynkupracy,ułatwianieprzechodzeniazetapukształceniadoetapuzatrudnieniaorazwzmacnianiesystemówkształceniaiszkoleniazawodowegoiichjakości,wtympoprzezmechanizmyprognozowaniaumiejętności,dostosowaniaprogramównauczaniaoraztworzeniairozwojusystemówuczeniasiępoprzezpraktycznąnaukęzawodurealizowanąwścisłejwspółpracyzpracodawcami

Szkolnictwozawodowewwojewództwiepodlaskimborykasięzlicznymiproblemami,sątom.in.niskazdawalnośćegzaminówzawodowych,nadalniedostatecznaświadomośćspołeczeństwaodnośnieznaczeniaszkolnictwazawodowego,niedostatecznedostosowaniewarunkówpanującychwszkołachdorzeczywistychśrodowiskpracyzawodowejorazniewystarczającyzakreswspółpracyszkółzawodowychzpracodawcamicowpływananiedostosowaniekształceniazawodowegodorzeczywistychpotrzeblokalnychiregionalnegorynkupracy.Problememjestniedostatecznierozwiniętainfrastrukturainiskipoziomwyposażeniatechniczno‐dydaktycznegoplacówekkształceniazawodowego,nieodpowiadającepotrzebomkształceniainieustannegodostosowywaniaofertyiszkoleńdozmieniającejsięsytuacji na rynku pracy.

Celtematyczny10:Inwestowaniewkształcenie,szkolenieorazszkoleniezawodowenarzeczzdobywaniaumiejętnościiuczenia

10.4.Inwestowaniewkształcenie,szkolenieorazszkoleniezawodowenarzeczzdobywaniaumiejętnościiuczeniasięprzezcałeżyciepoprzezrozwójinfrastrukturyedukacyjnejiszkoleniowej

ZgodniezSRWP2020wregionieofertakształcenianiedostosowanajestdopotrzebrynkupracy,wszczególnościkształceniaiszkoleniazawodowego.Wyposażenietechniczno‐dydaktyczneprzesądzanietylkooofercieedukacyjnej,alerównieżdeterminujesposóbnauczaniaiwpływanajakośćkształcenia.Dlategoteżkonieczne


24


sięprzezcałeżycie jestpodjęciekompleksowychikomplementarnychdziałań,któredoprowadządoznacznegozwiększeniajakościedukacji,wszczególnościwszkołachzawodowych.Efektemtychdziałańbędzielepszedostosowanieprocesukształceniadopotrzeblokalnejgospodarki.Jednocześnieregioncharakteryzujeniedobórmiejscwprzedszkolachwstosunkudorzeczywistychpotrzeb,wszczególnościnaobszarachwiejskich.

Tabela1a.ZakrespowiązańmiędzycelamiRPOWP2014‐2020apriorytetamiEuropa2020,obszaramiwskazanymiwPositionPaperiZaleceniamiRadyz2013r.orazcelamiUmowyPartnerstwa

PI

CeleszczegółoweRPOWP2014‐2020

PriorytetStrategiiEuropa

2020

ZaleceniaRadywsprawieKrajowegoProgramuReformPolskiz2013r.

PositionPaper–priorytetyfinansowe

CeleSzczegółoweUmowyPartnerstwa

1.1 Wzmocnieniesektoranaukinarzeczinteligentnychspecjalizacjiregionalnych

Wzrostinteligentny

ZalecenieRadynr5 nalata2013‐2014:Przedsięwzięciedodatkowychśrodkówwcelustworzeniaotoczeniabiznesuprzyjaznegoinnowacjompoprzezskoordynowaniepolitykiwobszarachbadań,innowacjiiprzemysłu,dalszyrozwójinstrumentówrewolwingowychizachętpodatkowych,atakżelepszedopasowanieistniejącychinstrumentówdoposzczególnychetapówcykluinnowacji.

Otoczeniebiznesusprzyjająceinnowacjom

Podniesienie jakościiumiędzynarodowieniebadańorazwzrostwykorzystaniaichwynikówwgospodarce

1.2 WzrostznaczeniadziałalnościB+Rwprzedsiębiorstwach

2.2 Podniesieniepoziomuwykorzystaniatechnologiiinformacyjno‐komunikacyjnychwprzedsiębiorstwach

WzrostInteligentnyWzrostzrównoważony

ZalecenieRadynr6 nalata2013‐2014:(...)Przyspieszeniestarańnarzeczzwiększeniazasięgułącznościszerokopasmowej(...)


ZwiększeniezastosowaniaTIKwgospodarceispołeczeństwieWzrostkonkurencyjnościprzedsiębiorstw

2.3 Upowszechnienietechnikinformatyczno‐komunikacyjnychwopiecezdrowotnej,administracji,kulturze,edukacji,informacjiprzestrzennejorazzwiększeniepoziomukorzystaniazusługpublicznychświadczonychdrogąelektroniczną

Nowoczesnainfrastrukturasieciowanarzeczwzrostugospodarczegoizatrudnienia

ZwiększeniezastosowaniaTIKwgospodarceispołeczeństwie


25

PI



2020




3.1 PobudzenieprzedsiębiorczościZapewnieniedostępnościterenówinwestycyjnychorazpoprawagospodarczegowizerunkuregionu

WzrostInteligentny

ZalecenieRadynr5 nalata2013‐2014:Przedsięwzięciedodatkowychśrodkówwcelustworzeniaotoczeniabiznesuprzyjaznegoinnowacjompoprzezskoordynowaniepolitykiwobszarachbadań,innowacjiiprzemysłu(…)lepszedopasowanieistniejącychinstrumentówdoposzczególnychetapówcykluinnowacji.


Wzrostkonkurencyjnościprzedsiębiorstw

3.3 Zapewnieniedostępudokapitałunadziałalnośćinwestycyjnąiinnowacyjnąprzedsiębiorstwnarzeczwzrostukonkurencyjności

4.1 Rozwójlokalnej(rozproszonej)produkcjienergiizeźródełodnawialnych

Wzrostzrównoważony

ZalecenieRadynr6 nalata2013‐2014:Odnowienieirozbudowęmocywytwórczychorazpoprawęefektywnościwcałymłańcuchuenergii.Przyspieszenieirozszerzenierozbudowysiecienergetycznej,wtymtransgranicznychpołączeńmiędzysystemowych,orazwyeliminowanieprzeszkóddlatransgranicznegohandluenergiąelektryczną(...)

Gospodarkaprzyjaznadlaśrodowiskaizasobooszczędna

Zmniejszenieemisyjnościgospodarki

4.2 PoprawagospodarowaniaenergiąizwiększeniewykorzystaniaenergiizeźródełodnawialnychwsektorzeMŚP

WzrostkonkurencyjnościprzedsiębiorstwZmniejszenieemisyjnościgospodarki


Zmniejszenieemisyjnościgospodarki

4.3 Wdrożenieprogramówoszczędnegogospodarowaniaenergią,wtymdziałańtermomodernizacyjnych

4.5 Upowszechnieniegospodarkiniskoemisyjnej

6.1 Poprawaefektywnościsystemugospodarowaniaodpadami


ZalecenieRadynr6 nalata2013‐2014:(...)Poprawęgospodarkiodpadamiigospodarkiwodnej

Gospodarkaprzyjaznadlaśrodowiskaizasobooszczędna

Zwiększenieefektywnościwykorzystaniazasobównaturalnychikulturowychorazichzachowanie

6.2 Poprawajakościwódpowierzchniowychipodziemnych

PoprawazdolnościadaptacjidozmianklimatuorazrozwójsystemówzarządzaniazagrożeniamiZwiększenieefektywnościwykorzystaniazasobównaturalnychikulturowychorazichzachowanie

6.3 Efektywnewykorzystaniepotencjałukulturowego


Zwiększenieefektywnościwykorzystaniazasobównaturalnychikulturowych6.4 Zachowaniezasobówprzyrodniczych


26

PI



2020




regionu orazichzachowanie7.2 Poprawadostępnościnarzecz

włączeniaregionudoeuropejskiegozintegrowanegosystemutransportowego


ZalecenieRadynr6nalata2013‐2014:(...)Wzmocnienieroliizasobówurzędusprawującegonadzórnadrynkiemkolejowymorazzapewnienieskutecznegoibezzwłocznegowdrożeniaprojektówinwestycyjnychwkolejnictwie(...)


ZmniejszenieemisyjnościgospodarkiPoprawajakościifunkcjonowaniaofertysystemutransportowegoorazzwiększenietransportowejdostępnościkrajuwukładzieeuropejskimPoprawajakościifunkcjonowaniaofertysystemutransportowegoorazzwiększenietransportowejdostępnościkrajuwukładziekrajowym

7.4 Zwiększenierolitransportukolejowegowprzewozachtowarowychipasażerskichwojewództwa

PoprawajakościifunkcjonowaniaofertysystemutransportowegoorazzwiększenietransportowejdostępnościkrajuwukładzieeuropejskimPoprawajakościifunkcjonowaniaofertysystemutransportowegoorazzwiększenietransportowejdostępnościkrajuwukładziekrajowym


27

PI



2020




8.2 Zapewnieniealternatywnychźródełdochodówdlamieszkańcówgmin,którychrozwójuwarunkowanyjestsieciąNatura2000

WzrostzrównoważonyWzrostsprzyjającywłączeniuspołecznemu

ZalecenieRadynr3 nalata2013‐2014:Zwiększeniewysiłkównarzeczobniżeniabezrobociaosóbmłodych(...)Zwalczanieubóstwapracującychorazsegmentacjirynkupracy(...)ZalecenieRadynr4nalata2013‐2014:Kontynuowaniewysiłkównarzeczzwiększeniaudziałukobietwrynkupracy,szczególniepoprzezinwestowaniewwysokiejjakości,przystępnącenowoopiekęnaddziećmiinauczanieprzedszkolne,orazprzezzapewnieniestabilnegofinansowaniaiwykwalifikowanegopersonelu.ZalecenieRadynr1nalata2013‐2014:(...)dokonanieprzegląduwydatkówwcelulepszegoukierunkowaniapolitykspołecznychorazzwiększeniaoszczędnościkosztowejiefektywnościwydatkównaopiekęzdrowotną(...)

Zwiększeniewspółczynnikaaktywnościzawodowejpoprzezpoprawępolitykiwdziedziniezatrudnienia,włączeniaspołecznegoiedukacji

WzrostkonkurencyjnościprzedsiębiorstwZwiększenieefektywnościwykorzystaniazasobównaturalnychikulturowychorazichzachowanieBardziejefektywnewykorzystaniezasobównarynkupracy

8.5 Podniesieniepoziomuaktywnościzawodowejorazzdolnościdozatrudnienia

Wzrostsprzyjającywłączeniuspołecznemu

BardziejefektywnewykorzystaniezasobównarynkupracyWzrostszansnazatrudnieniedlaosóbdotkniętychlubzagrożonychubóstwemiwykluczeniemspołecznymOgraniczenieryzykawykluczeniaspołecznegospowodowanegodysproporcjamiwdostępiedousługWłączeniespołecznościzamieszkującychobszaryperyferyjneizdegradowane

8.7 Tworzenienowychmiejscpracyorazrozwójprzedsiębiorczości

Bardziejefektywnewykorzystaniezasobównarynkupracy

8.8 Ułatwieniegodzeniażyciazawodowegoiprywatnego

Bardziejefektywnewykorzystaniezasobównarynkupracy

8.9 Podniesieniekwalifikacji,kompetencjiiumiejętnościosóbpracującychoraz

WzrostInteligentny

ZwiększeniezastosowaniaTIKwgospodarcei


28

PI



2020




ichdostosowaniedopotrzebregionalnejgospodarki

społeczeństwieBardziejefektywnewykorzystaniezasobównarynkupracyLepszekompetencjekadrgospodarki

8.10 Przedłużeniewiekuaktywnościzawodowej


BardziejefektywnewykorzystaniezasobównarynkupracyLepszekompetencjekadrgospodarki

9.1 Poprawadostępnościijakościusługspołecznych


ZalecenieRadynr3 nalata2013‐2014:Zwiększeniewysiłkównarzeczobniżeniabezrobociaosóbmłodych(...)Zwalczanieubóstwapracującychorazsegmentacjirynkupracy(...)ZalecenieRadynr1nalata2013‐2014:(...)dokonanieprzegląduwydatkówwcelulepszegoukierunkowaniapolitykspołecznychorazzwiększeniaoszczędnościkosztowejiefektywnościwydatkównaopiekęzdrowotną(...)


WzrostszansnazatrudnieniedlaosóbdotkniętychlubzagrożonychubóstwemiwykluczeniemspołecznymOgraniczenieryzykawykluczeniaspołecznegospowodowanegodysproporcjamiwdostępiedousługWłączeniespołecznościzamieszkującychobszaryperyferyjneizdegradowane

9.2 Wzmocnieniespójnościlokalnejpoprzezrewitalizacjęfizyczną,gospodarcząispołecznąobszarówzmarginalizowanych

9.4 Poprawaintegracjispołecznejosóbwykluczonychizagrożonychwykluczeniemspołecznym

BardziejefektywnewykorzystaniezasobównarynkupracyWzrostszansnazatrudnieniedlaosóbdotkniętychlubzagrożonychubóstwemiwykluczeniemspołecznym

9.7 Poprawadostępudowysokiejjakości ZalecenieRadynr1 nalata2013‐2014: Wzrostszansna


29

PI



2020




usługspołecznych (...) dokonanieprzegląduwydatkówwcelulepszegoukierunkowaniapolitykspołecznychorazzwiększeniaoszczędnościkosztowejiefektywnościwydatkównaopiekęzdrowotną(...)

zatrudnieniedlaosóbdotkniętychlubzagrożonychubóstwemiwykluczeniemspołecznymOgraniczenieryzykawykluczeniaspołecznegospowodowanegodysproporcjamiwdostępiedousługWłączeniespołecznościzamieszkującychobszaryperyferyjneizdegradowane

9.8 Ułatwieniedostępudozatrudnieniaosóbwykluczonychizagrożonychwykluczeniemspołecznym

ZalecenieRadynr3 nalata2013‐2014:Zwiększeniewysiłkównarzeczobniżeniabezrobociaosóbmłodych(...)Zwalczanieubóstwapracującychorazsegmentacjirynkupracy(...)ZalecenieRadynr1nalata2013‐2014:(...)dokonanieprzegląduwydatkówwcelulepszegoukierunkowaniapolitykspołecznychorazzwiększeniaoszczędnościkosztowejiefektywnościwydatkównaopiekęzdrowotną(...)

9.9 Poprawadobrobytuspołecznościlokalnychpoprzezwzmocnieniekapitałuspołecznegoizwiększeniezaangażowaniawrozwójlokalny

9.10 Poprawadobrobytuspołecznościlokalnychpoprzezwzmocnieniekapitałuspołecznegoizwiększeniezaangażowaniawrozwójlokalny

10.1 ZapewnienierównegodostępudowysokiejjakościedukacjiprzedszkolnejWzmocnienieatrakcyjnościipodniesieniejakościofertyedukacyjnejwzakresiekształceniaogólnego,ukierunkowanejnarozwójkompetencjikluczowych

WzrostInteligentnyWzrostsprzyjającywłączeniuspołecznemu

ZalecenieRadynr3 nalata2013‐2014:Zwiększeniewysiłkównarzeczobniżeniabezrobociaosóbmłodych,np.poprzezgwarancjedlamłodzieży,zwiększeniedostępnościprzyuczeniadozawoduiuczeniasiępoprzezpraktykę,zacieśnieniewspółpracyszkółipracodawcóworazpoprawęjakościnauczania.Przyjęcieprojektustrategiinarzeczuczeniasięprzezcałeżycie(...)


Lepszekompetencjekadrgospodarki

10.3 Popularyzacjaipodniesieniejakościofertykształceniaustawicznegoorazdostosowaniegodopotrzebrynkupracy

10.3BIS

Wzrostjakościiefektywnościszkolnictwazawodowego


30

PI



2020




dostosowanegodopotrzebregionalnegoilokalnychrynkówpracwewspółpracyzpracodawcamiiprzedsiębiorcami

10.4 Poprawadostępnościdowysokiejjakościkształceniaiszkoleńdostosowanychdopotrzebrynkupracy


31

Sekcja1.2.Uzasadnieniealokacjifinansowej

Uzasadnieniepodziałuśrodkówmiędzyceletematyczneipriorytetyinwestycyjne2

Rozkład środków finansowych pomiędzy poszczególne cele tematyczne i osie priorytetoweokreślone w RPOWP 2014‐2020 jest determinowany przez minimalne poziomy koncentracjiwsparciazPolitykiSpójnościokreśloneprzezKomisjęEuropejskąorazzałożeniacodoalokacjitych środków przyjęte wUmowie Partnerstwa. Poziomy koncentracji środków RPOWP 2014‐2020naposzczególneceletematyczneprzedstawiająsięnastępująco:

- na cele tematyczne1, 2, 3, 4 przeznacza się 453,90mln euro, co stanowi 51,92%alokacjiEFRRprzeznaczonejnaProgram,podczasgdyminimalnypoziomkoncentracjinapoziomiekrajowymwgrozporządzeńunijnychwynosi50%, zaśpoziomkoncentracjiprzyjętywUP50‐59%;

- na cel tematyczny 4 przeznacza się 180,53 mln euro, co stanowi 20,65% alokacji EFRRprzeznaczonej na Program, podczas gdy minimalny poziom koncentracji na poziomiekrajowymwgrozporządzeńunijnychwynosi12%, zaśpoziomkoncentracjiprzyjętywUP15‐20%;

- na cel tematyczny 9 przeznacza się 87,96 mln euro, co stanowi 26,02% alokacji EFSprzeznaczonej na Program, podczas gdy minimalny poziom koncentracji na poziomiekrajowymwgrozporządzeńunijnychwynosi20%, zaśpoziomkoncentracjiprzyjętywUP20‐22%

Niezależnie od wskazanych powyżej minimalnych poziomów koncentracji środków, na krajeczłonkowskie został nałożony obowiązek przeznaczenia co najmniej 60% środków EFSwkażdym programie operacyjnym finansowanym z tego funduszu na maksymalnie pięćpriorytetówinwestycyjnych.WprzypadkuRPOWP2014‐2020sątoodpowiednio:- PI8.5Dostępdozatrudnieniadlaosóbposzukującychpracyiosóbbiernychzawodowo,wtym

długotrwalebezrobotnychorazoddalonychodrynkupracy,takżepoprzez lokalne inicjatywynarzeczzatrudnieniaorazwspieraniemobilnościpracowników(alokacja50mlneuro);

- PI8.9Przystosowaniepracowników,przedsiębiorstwiprzedsiębiorcówdozmian(alokacja40mlneuro);

- PI 9.4 Aktywne włączenie, w tym z myślą o promowaniu równych szans oraz aktywnegouczestnictwaizwiększaniuszansnazatrudnienie(alokacja40mlneuro);

- PI9.9Strategierozwojulokalnegokierowaneprzezspołeczność(alokacja28,96mlneuro);- PI 10.3bis Lepsze dostosowanie systemów kształcenia i szkolenia do potrzeb rynku pracy,

ułatwianie przechodzenia z etapu kształcenia do etapu zatrudnienia oraz wzmacnianiesystemów kształcenia i szkolenia zawodowego i ich jakości, w tym poprzez mechanizmyprognozowaniaumiejętności,dostosowaniaprogramównauczaniaoraz tworzenia i rozwojusystemów uczenia się poprzez praktyczną naukę zawodu realizowanąw ścisłejwspółpracyzpracodawcami(alokacja45mlneuro).

Dodatkowo, na podstawie art. 7 rozporządzenia dotyczącego EFRRw przyszłej perspektywiefinansowej, kraje członkowskie są zobligowane przeznaczyć minimum 5% krajowej alokacjiEFRRnarealizacjęzintegrowanychdziałańnarzeczzrównoważonegorozwojumiejskiego,którew przypadku Polski będą realizowane przy pomocy instrumentu – Zintegrowane InwestycjeTerytorialne (ZIT). W przypadku RPOWP 2014‐2020 na realizację ZIT dla obszarufunkcjonalnego ośrodka wojewódzkiego (M.Białystok) przeznaczone zostały środkiwwysokości76mlneuro,costanowi6,25%alokacjinaprogram.Ponadto szacuje się, że w ramach RPOWP 2014‐2020 ok. 230 mln EUR może zostaćprzeznaczonychnadziałanianarzeczrozwojuobszarówwiejskich.Strukturaprogramuwpodzialenaceletematyczneprzedstawiasięnastępująco:



32

- CT 1. Wzmacnianie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji (EFRR) –alokacja58,87mlneuro,costanowi4,9%alokacjinaProgram;

- CT2.Zwiększaniedostępności, stopniawykorzystania i jakościTIK (EFRR) – alokacja52,00mlneuro,costanowi4,3%alokacjinaProgram;

- CT 3.Wzmacnianie konkurencyjnościMŚP (EFRR) – alokacja 162,50mln euro, co stanowi13,4%alokacjinaProgram;

- CT 4.Wspieranieprzejścianagospodarkęniskoemisyjnąwewszystkich sektorach (EFRR) –alokacja180,53mlneuro,costanowi14,9%alokacjinaProgram;

- CT 6. Zachowanie i ochrona środowiska oraz promowanie efektywnego gospodarowaniazasobami(EFRR)–alokacja105,00mlneuro,costanowi8,7%alokacjinaProgram;

- CT 7. Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowościwdziałaniu najważniejszej infrastruktury sieciowej (EFRR) – alokacja 200,00mln euro, costanowi16,5%alokacjinaProgram;

- CT 8. Promowanie trwałego i wysokiej jakości zatrudnienia oraz wsparcie mobilnościpracowników (EFRR+EFS) – alokacja 140,52 mln euro, co stanowi 11,6% alokacji naProgram;

- CT9.Promowaniewłączeniaspołecznego,walkazubóstwemiwszelkądyskryminacją(EFS)–alokacja152,96mlneuro,costanowi12,6%alokacjinaProgram;

- CT10. Inwestowaniewkształcenie,szkolenieorazszkoleniezawodowenarzeczzdobywaniaumiejętnościiuczeniasięprzezcałeżycie(EFRR+EFS)–alokacja120,55mlneuro,costanowi9,9%alokacjinaProgram.

Ponieważ województwo podlaskie jest obszarem interwencji krajowego programudedykowanegoOSIwskazanemuwUP, jakim jest PolskaWschodnia, na decyzję o alokacji naposzczególneceletematycznewpływmiałazakładanastrukturaProgramuOperacyjnegoPolskaWschodnia2014‐2020(POPW),któraprzedstawiasięnastępująco:- CT 1. Wzmacnianie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji – alokacja

485,00mlneuro,costanowi22,91%alokacjinaPOPW;- CT 3.WzmacnianiekonkurencyjnościMŚP – alokacja 474,50mln euro, co stanowi 22,41%

alokacjinaPOPW;- CT4.Wspieranieprzejścianagospodarkęniskoemisyjnąwewszystkichsektorach–alokacja

367,20mlneuro,costanowi17,34%alokacjinaPOPW;- CT 7. Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości

wdziałaniunajważniejszej infrastruktury sieciowej – alokacja 756,50mln euro, co stanowi35,73%alokacjinaPOPW.

Przedstawiona powyżej propozycja zakłada łącznywzrost alokowanych środkóww relacji doperspektywy 2007‐2013 na cele związane z podnoszeniem innowacyjności gospodarki orazkonkurencyjnościąprzedsiębiorstw(1,2i3)oraznacelezwiązanezgospodarkąniskoemisyjną(CT4).Jednocześnienajwiększyspadekwstrukturzealokacjizauważyćmożnawodniesieniudocelu dotyczącego rozwoju infrastruktury transportowej (CT 7). Należy dodać, że spadek tenbędzie najbardziej zauważalny w odniesieniu do interwencji w lokalną infrastrukturętransportową. Finansowanie infrastruktury społecznej wdużej mierze będziepodporządkowanerealizacjicelówtematycznych8,9,10,awięccelomzwiązanymzeuropejskąstrategiązatrudnienia,edukacjąiprzeciwdziałaniemwykluczeniuspołecznemu.WramachEFSwyraźniewięcejśrodkówzostałoskierowanenadziałaniazwiązanezwłączeniemspołecznym.Wydatki związane z realizacją projektów w ramach RPOWP 2014‐2020 mogą byćwspółfinansowaneprzezEuropejskiFunduszRozwojuRegionalnegobądźEuropejskiFunduszSpołeczny, co przyczynia się do zwiększenia komplementarności i efektywności interwencjiProgramu.Ponadto,zgodniezart.98rozporządzeniaramowego,EFRRiEFSmogąfinansowaćdziałania objęte zakresem pomocy zinnego funduszu (wkomplementarny sposóbizzastrzeżeniemograniczeniadopoziomu10%finansowaniawspólnotowegowodniesieniudokażdej osi priorytetowej), pod warunkiem, że są one konieczne do odpowiedniej realizacji


33

operacji i są bezpośrednio z nią powiązane. Na poziomie projektów, wuzasadnionychprzypadkach, istnieje zatem możliwość poszerzenia katalogu wydatków współfinansowanychzjednegofunduszuokosztykwalifikowalnewramachinnegofunduszu(wymiennieEFSzEFRRi EFRR z EFS). Poziom łączonego wsparcia (tzw. cross‐financingu) będzie weryfikowanynadwóchetapachwdrażania:

1) ubiegania się o dofinansowanie – wnioskodawca ubiegający się o wsparcie w ramachjednegofunduszu(np.EFRR)będziezobowiązanydooszacowaniawbudżecieprojektukosztówkwalifikującychsiędowsparciaześrodkówdrugiegofunduszu(EFS),którejegozdaniem są niezbędne do odpowiedniej realizacji tego projektu; koszty te będąweryfikowanepodczasocenywnioskuodofinansowanie;

2) rozliczaniaprojektu–beneficjentbędziezobowiązanydowykazaniapoziomuwydatkówponiesionychw ramach cross‐financingu wewniosku o płatność składanymw trakcierealizacji projektu; rozwiązanie to pozwoli na monitorowanie poziomu łączonegowsparciazarównowramachpojedynczegoprojektu,jakicałejosipriorytetowej.

Cross‐financing będzie możliwy do zastosowania w projektach realizowanych we wszystkichosiachpriorytetowychRPOWP2014‐2020(wszystkieosiesąmonofunduszowe).


34

Tabelanr2.Matrycalogicznastrategiiinwestycyjnejprogramu

Ośpriorytetowa Fundusz

Wsparcie–UE

(wmlneuro)

Udziałłącznego

wsparciaUEwcałośćśrodkówprogramu

(wpodzialenafundusze)

Celtematyczny Priorytetyinwestycyjne

Celeszczegółowepriorytetówinwestycyjnych

Wspólneispecyficznedlaprogramuwskaźnikirezultatu,dlaktórychwyznaczonowartość

docelową

OśIWzmocnieniepotencjałui

konkurencyjnościgospodarkiregionu

EFRR 30,00 3,43% 1.Wzmacnianiebadańnaukowych,rozwojutechnologicznegoiinnowacji

1.1Udoskonalanieinfrastrukturybadańiinnowacjiizwiększaniezdolnościdoosiągnięciadoskonałościwzakresiebadańiinnowacjiorazwspieranieośrodkówkompetencji,wszczególnościtych,któreleżąwinteresieEuropy

Wzmocnieniesektoranaukinarzeczinteligentnychspecjalizacjiregionalnych

NakładynadziałalnośćB+RwrelacjidoPKB wwojewództwiepodlaskim

EFRR 28,87 3,30% 1.2Promowanieinwestycjiprzedsiębiorstwwbadaniaiinnowacje,rozwijaniepowiązańisynergiimiędzyprzedsiębiorstwami,ośrodkamibadawczo‐rozwojowymiisektoremszkolnictwawyższego,wszczególnościpromowanieinwestycjiwzakresierozwojuproduktówiusług,transferutechnologii(...)

Wzrostznaczenia działalnościB+Rwprzedsiębiorstwach

Nakładynadziałalnośćbadawcząirozwojowąwsektorzeprzedsiębiorstw wwojewództwiepodlaskim

EFRR 12,00 1,37% 2.Zwiększaniedostępności,stopniawykorzystaniaijakościTIK

2.2RozwójproduktówiusługopartychnaTIK,handluelektronicznegoorazzwiększeniezapotrzebowanianaTIK

Podniesieniepoziomuwykorzystaniatechnologiiinformacyjno‐komunikacyjnychwprzedsiębiorstwach

Zyskownośćsprzedażybruttowwojewództwiepodlaskim


35

EFRR 42,50 4,86% 3.WzmacnianiekonkurencyjnościMŚP

3.1Promowanieprzedsiębiorczości,wszczególnościpoprzezułatwianiegospodarczegowykorzystywanianowychpomysłóworazsprzyjanietworzeniunowychfirm,wtymrównieżpoprzezinkubatoryprzedsiębiorczości

•Pobudzenieprzedsiębiorczości•Zapewnieniedostępnośćterenówinwestycyjnych orazpoprawagospodarczegowizerunkuregionu

Liczbainwestycjizlokalizowanychnaprzygotowanychterenachinwestycyjnych

Stopainwestycjiwsektorzeprywatnymwregionie(nakładybruttonaśrodkitrwałewsektorzeprywatnymjako%PKB)

EFRR 120,00 13,73% 3.3Wspieranietworzeniaiposzerzaniazaawansowanychzdolnościwzakresierozwojuproduktówiusług

Zapewnieniedostępudokapitałunadziałalnośćinwestycyjnąiinnowacyjnąprzedsiębiorstw narzeczwzrostuichkonkurencyjności

Zyskownośćsprzedażybruttowwojewództwiepodlaskim

EFRR 14,00 1,60% 8. Promowanietrwałegoiwysokiejjakościzatrudnieniaorazwsparciemobilnościpracowników

8.2Wspieraniewzrostugospodarczegosprzyjającegozatrudnieniupoprzezrozwójpotencjałuendogenicznegojakoelementustrategiiterytorialnejdlaokreślonychobszarów,wtympoprzezprzekształcanieupadającychregionówprzemysłowychizwiększeniedostępudookreślonychzasobównaturalnychikulturalnychorazichrozwój

Zapewnieniealternatywnychźródełdochodówdlamieszkańcówgmin,którychrozwójuwarunkowanyjestsieciąNatura2000.

Wskaźnikzatrudnieniawgminach,którychrozwójwarunkowanyjestNaturą2000

OśIIPrzedsiębiorczość

iaktywnośćzawodowa

EFS 50,00 14,79% 8. Promowanietrwałegoiwysokiejjakościzatrudnieniaorazwsparciemobilnościpracowników

8.5Dostępdozatrudnieniadlaosóbposzukującychpracyiosóbbiernychzawodowo,wtymdługotrwalebezrobotnychorazoddalonychodrynkupracy,takżepoprzezlokalneinicjatywynarzeczzatrudnieniaorazwspieranie

Podniesieniepoziomuaktywnościzawodowejorazzdolnościdozatrudnienia

Liczbaosóbpracującychpoopuszczeniuprogramu(łączniezpracującyminawłasnyrachunek)

Liczbaosób,któreuzyskałykwalifikacjepoopuszczeniuprogramu


36

mobilnościpracowników Liczbautworzonychmikroprzedsiębiorstwdziałających30miesięcypouzyskaniuwsparciafinansowego

EFS 16,00 4,73% 8.7Praca nawłasnyrachunek,przedsiębiorczośćitworzenieprzedsiębiorstw,wtyminnowacyjnychmikro,małychiśrednichprzedsiębiorstw

Tworzenienowychmiejscpracyorazrozwójprzedsiębiorczości

Liczbaosóbpracującychpoopuszczeniuprogramu(łączniezpracującyminawłasnyrachunek)

Liczbautworzonychmikroprzedsiębiorstwdziałających30miesięcypouzyskaniuwsparciafinansowego

EFS 10,52 3,11% 8.8Równośćmężczyznikobietwewszystkichdziedzinach,wtymdostępdozatrudnienia,rozwójkariery,godzenieżyciazawodowegoiprywatnegoorazpromowanierównościwynagrodzeńzatakąsamąpracę

Ułatwieniegodzeniażyciazawodowegoiprywatnego

Liczbaosób,którepowróciłynarynekpracypoprzerwiezwiązanejzurodzeniem/wychowaniemdziecka,poopuszczeniuprogramu

EFS 40,00 11,83% 8.9Przystosowaniepracowników,przedsiębiorstwiprzedsiębiorcówdozmian

Podniesienie kwalifikacji,kompetencjiiumiejętnościosóbpracującychorazichdostosowaniedopotrzebregionalnejgospodarki


Liczbaosób,którepoopuszczeniuprogramupodjęłypracęlubkontynuowałyzatrudnieniewdotychczasowymmiejscupracy

Liczbaosób,którenabyłykompetencjewramachlubpoopuszczeniuprogramu


37

EFS 10,00 2,96% 8.10Aktywneizdrowestarzeniesię

Przedłużeniewiekuaktywnościzawodowej

Liczbaosób,którepoopuszczeniuprogramupodjęłypracęlubkontynuowałyzatrudnienie

OśIIIKompetencjeikwalifikacje

EFS 24,15 7,14% 10.Inwestowaniewkształcenie,szkolenieorazszkoleniezawodowenarzeczzdobywaniaumiejętnościiuczeniasięprzezcałeżycie


•Zapewnienierównegodostępudowysokiejjakościedukacjiprzedszkolnej•Wzmocnienieatrakcyjnościipodniesieniejakościofertyedukacyjnejwzakresiekształceniaogólnegoukierunkowanejnarozwójkompetencjikluczowych

LiczbanauczycieliprowadzącychzajęciazwykorzystaniemTIK


EFS 15,00 4,44% 10.3Wyrównywaniedostępudouczeniasięprzezcałeżycieocharakterzeformalnym,nieformalnymipozaformalnymwszystkichgrupwiekowych,poszerzaniewiedzy,podnoszenieumiejętnościikompetencjisiłyroboczejorazpromowanieelastycznychścieżekkształcenia,wtympoprzezdoradztwozawodoweipotwierdzanienabytychkompetencji

Popularyzacjaipodniesieniejakościofertykształceniaustawicznegoorazdostosowaniegodopotrzebrynkupracy


Liczbaosób,którenabyłykompetencjewramachlubpoopuszczeniuprogramu


38

EFS 45,00 13,31% 10.3bis.lepszedostosowaniesystemówkształceniaiszkoleniadopotrzebrynkupracy,ułatwianieprzechodzeniazetapukształceniadoetapuzatrudnieniaorazwzmacnianiesystemówkształceniaiszkoleniazawodowegoiichjakości,wtympoprzezmechanizmyprognozowaniaumiejętności,dostosowaniaprogramównauczaniaoraztworzeniairozwojusystemówuczeniasiępoprzezpraktycznąnaukęzawodurealizowanąwścisłejwspółpracyzpracodawcami

Wzrostjakościiefektywnościszkolnictwazawodowegodostosowanegodopotrzebregionalnegoilokalnychrynkówpracywewspółpracyzpracodawcamiiprzedsiębiorcami


OśIVPoprawadostępnościtransportowej

EFRR 160,00 18,30% 7.Promowaniezrównoważonegotransportuiusuwanieniedoborówprzepustowościwdziałaniunajważniejszejinfrastrukturysieciowej

7.2ZwiększaniemobilnościregionalnejpoprzezłączeniewęzłówdrugorzędnychitrzeciorzędnychzinfrastrukturąTEN‐T,wtymzwęzłamimultimodalnymi

Poprawadostępnościnarzeczwłączeniaregionudoeuropejskiegozintegrowanegosystemutransportowego

WMDT(Wskaźnikmiędzygałęziowejdostępnościtransportowej)wtransporciedrogowym

EFRR 40,00 4,58% 7.4Rozwójirehabilitacjakompleksowych,wysokiejjakościiinteroperacyjnychsystemówtransportukolejowegoorazpropagowaniedziałańsłużącychzmniejszeniuhałasu

Zwiększenierolitransportukolejowegowprzewozachtowarowychipasażerskichwojewództwa

WMDT(Wskaźnikmiędzygałęziowejdostępnościtransportowej)wtransporciekolejowym

OśVGospodarkaniskoemisyjna

EFRR 60,00 6,86% 4.Wspieranieprzejścianagospodarkęniskoemisyjną

4.1 Wspieraniewytwarzaniaidystrybucjienergiipochodzącejzeźródełodnawialnych

Rozwójlokalnej(rozproszonej)produkcjienergiizeźródełodnawialnych

Udziałenergiizeźródełodnawialnychwkońcowymzużyciuenergiibrutto


39

EFRR 15,53 1,78% wewszystkichsektorach

4.2Promowanieefektywnościenergetycznejikorzystaniazodnawialnychźródełenergiiwprzedsiębiorstwach

PoprawagospodarowaniaenergiąizwiększeniewykorzystaniaenergiizeźródełodnawialnychwsektorzeMŚP

Zużycieenergiipierwotnej

EFRR 75,00 8,58% 4.3Wspieranieefektywnościenergetycznej,inteligentnegozarządzaniaenergiąiwykorzystaniaodnawialnychźródełenergiiwinfrastrukturzepublicznej,wtymwbudynkachpublicznych,iwsektorzemieszkaniowym

Wdrożenieprogramówoszczędnegogospodarowaniaenergią,wtymdziałańtermomodernizacyjnych

Zużycieenergiipierwotnej

EFRR 30,00 3,43% 4.5Promowaniestrategiiniskoemisyjnychdlawszystkichrodzajówterytoriów,wszczególnościdlaobszarówmiejskich,wtymwspieraniezrównoważonejmultimodalnejmobilnościmiejskiejidziałańadaptacyjnychmającychoddziaływaniełagodzącenazmianyklimatu

Upowszechnieniegospodarkiniskoemisyjnej

Emisjagazówcieplarnianych

OśVIOchronaśrodowiskairacjonalne

gospodarowaniejegozasobami

EFRR 15,00 1,72% 6. Zachowanieiochronaśrodowiskaorazpromowanieefektywnegogospodarowaniazasobami

6.1InwestowaniewsektorgospodarkiodpadamicelemwypełnieniazobowiązańokreślonychwdorobkuprawnymUniiwzakresieśrodowiskaorazzaspokojeniawykraczającychpozatezobowiązaniapotrzebinwestycyjnychokreślonychprzezpaństwaczłonkowskie

Poprawaefektywnościsystemugospodarowaniaodpadami

Udziałodpadówzebranychwstosunkudowytworzonych

Odpadyzebraneselektywniewrelacjidoogółuodpadów


40

EFRR 60,00 6,86% 6.2InwestowaniewsektorgospodarkiwodnejcelemwypełnieniazobowiązańokreślonychwdorobkuprawnymUniiwzakresieśrodowiskaorazzaspokojeniawykraczającychpozatezobowiązaniapotrzebinwestycyjnych,określonychprzezpaństwaczłonkowskie

Poprawajakościwódpowierzchniowychipodziemnych

Udziałludnościkorzystającyzoczyszczalniścieków

EFRR 20,00 2,29% 6.4 Ochrona iprzywrócenieróżnorodnościbiologicznej,ochronairekultywacjaglebyorazwspieranieusługekosystemowych,takżepoprzezprogram„Natura2000”izielonąinfrastrukturę

Zachowaniezasobówprzyrodniczychregionu.

Udziałobszarówprzyrodniczocennychotzw.właściwymstaniezachowaniawogólnejliczbietakichobszarów


EFS 40,00 11,83% 9.Promowaniewłączeniaspołecznego,walkazubóstwemiwszelkądyskryminacją

9.4Aktywnewłączenie,wtymzmyśląopromowaniurównychszansorazaktywnegouczestnictwaizwiększaniuszansnazatrudnienie

Poprawaintegracjispołecznejosóbwykluczonymizagrożonychwykluczeniemspołecznym

Liczbaosóbwniekorzystnejsytuacjispołecznejposzukującychpracy,uczestniczącychwkształceniulubszkoleniu,zdobywającychkwalifikacje,pracujących(łączniezprowadzącymidziałalnośćnawłasnyrachunek)poopuszczeniuprogramu

EFS 11,00 3,25% 9.7Ułatwianiedostępudoprzystępnychcenowo,trwałychorazwysokiejjakościusług,wtymopiekizdrowotnejiusługsocjalnychświadczonychwinteresieogólnym

Poprawadostępudowysokiejjakościusługspołecznych

Liczbaosóbwniekorzystnejsytuacjispołecznejposzukującychpracy,uczestniczącychwkształceniulubszkoleniu,zdobywającychkwalifikacje,pracujących(łączniezprowadzącymidziałalnośćnawłasnyrachunek)poopuszczeniuprogramu


41

EFS 8,00 2,37%

9.8Wspieranieprzedsiębiorczościspołecznejiintegracjizawodowejwprzedsiębiorstwachspołecznychorazekonomiispołecznejisolidarnejwceluułatwianiadostępudozatrudnienia

Ułatwieniedostępudozatrudnieniaosóbwykluczonychizagrożonychwykluczeniemspołecznym

Liczbamiejscpracyutworzonychwprzedsiębiorstwachspołecznych

OśVIIIInfrastrukturadla

usługużytecznościpublicznej

EFRR 40,00 4,58% 2.Zwiększaniedostępności,stopniawykorzystaniaijakościTIK

2.3WzmocnieniezastosowańTIKdlae‐administracji,e‐uczeniasię,e‐włączeniaspołecznego,e‐kulturyie‐zdrowia

Upowszechnienietechnikinformatyczno‐komunikacyjnychwopiecezdrowotnej,administracji,kulturze,edukacji,informacjiprzestrzennejorazzwiększeniepoziomukorzystaniazusługpublicznychświadczonychdrogąelektroniczną

Odseteksprawzałatwianychdrogąelektroniczną

Odsetekosóbkorzystającychzinternetuwkontaktachzadministracjąpubliczną

EFRR 10,00 1,14% 6. Zachowanieiochronaśrodowiskaorazpromowanieefektywnegogospodarowaniazasobami

6.3Zachowanie,ochrona,promowanieirozwójdziedzictwanaturalnegoikulturowego

Efektywnewykorzystaniepotencjałukulturowego

Zwiedzającymuzeaiwystawyna1000ludności


42

EFRR 40,00 4,58% 9.Promowaniewłączeniaspołecznego,walkazubóstwemiwszelkądyskryminacją


Poprawadostępnościijakościusługspołecznych

Zgonywedługprzyczyn(chorobycywilizacyjne):nowotwory,chorobyukładukrążenia

EFRR 15,00 1,72% 9.2Wspieranierewitalizacjifizycznej,gospodarczejispołecznejubogichspołecznościnaobszarachmiejskichiwiejskich

Wzmocnieniespójnościlokalnejpoprzezrewitalizacjęfizyczną,gospodarczą,społecznąobszarówzmarginalizowanych

Wskaźnikzagrożeniaubóstwemrelatywnympouwzględnieniuwdochodachtransferówspołecznych

EFRR 10,00 1,14% 9.10.Inwestycjedokonywanewkontekściestrategiinarzeczrozwojulokalnegokierowanegoprzezspołeczność

Poprawadobrobytuspołecznościlokalnychpoprzezwzmocnieniekapitałuspołecznegoizwiększeniezaangażowaniawrozwójlokalny

ZróżnicowanieLHDI

EFRR 36,40 4,16% 10.Inwestowaniewkształcenie,szkolenieorazszkoleniezawodowenarzeczzdobywaniaumiejętnościiuczeniasięprzezcałeżycie

10.4Inwestowaniewkształcenie,szkolenieorazszkoleniezawodowenarzeczzdobywaniaumiejętnościiuczeniasięprzezcałeżyciepoprzezrozwójinfrastrukturyedukacyjnejiszkoleniowej

Poprawadostępnościdowysokiejjakościkształceniaiszkoleńdostosowanegodopotrzebrynkupracy


Osobydorosłewwieku25‐64latauczestniczącewkształceniuiszkoleniu


43

OśIXRozwójlokalny

EFS 28,96 8,56% 9.Promowaniewłączeniaspołecznego,walkazubóstwemiwszelkądyskryminacją


Poprawadobrobytuspołecznościlokalnychpoprzezwzmocnieniekapitałuspołecznegoizwiększeniezaangażowaniawrozwójlokalny

ZróżnicowanieLHDI

OśXPomoctechniczna

EFS 39,50 11,68% niedotyczy niedotyczy niedotyczy niedotyczy


44

SEKCJA2.OPISUKŁADUOSIPRIORYTETOWYCH

Sekcja2.A.Opisosipriorytetowychinnychniżpomoctechniczna

OŚPRIORYTETOWAI:WZMOCNIENIEPOTENCJAŁUIKONKURENCYJNOŚCIGOSPODARKIREGIONU

Całośćosipriorytetowejzostaniezrealizowanawyłącznieprzywykorzystaniuinstrumentówfinansowych

Nie

CałośćosipriorytetowejzostaniezrealizowanawyłącznieprzywykorzystaniuinstrumentówfinansowychutworzonychnapoziomieUnii

Nie

Całośćosipriorytetowejzostaniezrealizowanaprzyzastosowaniuformułyrozwojulokalnegokierowanegoprzezspołeczność

Nie

WodniesieniudoEFS:całośćosipriorytetowejjestpoświęconainnowacjomspołecznym,współpracyponadnarodowejlubobydwutymobszarom

Nie

Uzasadnieniezastosowaniaosiwielofunduszowej,wielotematyczneji/lubobejmującejkilkakategoriiregionów3

Przykonstrukcji IOsiwziętopoduwagęanalizępotencjałuregionu,szczególniewodniesieniudo głównych wyzwań określonych w Strategii Europa 2020 i krajowych programach reform.Drugim elementem była ocena głównych wyzwań, którym należy sprostać w województwiepodlaskim. Wyzwania stojące przed regionem w zakresie wzmocnienia jego potencjałuikonkurencyjnościprzełożyłysięnazakresinterwencjiosiI.Struktura osi obejmuje wybrane, komplementarne PI w obszarze: CT1, CT2, CT3 oraz CT8.Głównym nurtem planowanej interwencji w ramach osi I są kompleksowe działaniaprorozwojowe, proinnowacyjne i prozatrudnieniowe, wpływające bezpośrednio nawzmocnienie potencjału ikonkurencyjności regionu. Głównym adresatem działańpodejmowanychwtejosisąprzedsiębiorcy.Problememregionalnejgospodarkisąniskienakłady inwestycyjne iniska innowacyjnośćorazsłabawspółpracaświatanaukiiprzedsiębiorstw.Wstrukturzegospodarkirelatywniedużąrolęnadalodgrywarolnictwo,jednocześnieobserwowanejestutrzymywaniesięniskichdochodów,a także spadku zatrudnienia w regionie. Sytuacja ta wymaga radykalnego wzrostuprzedsiębiorczościikonkurencyjnościpodlaskiejgospodarki.Wzrostprzedsiębiorczościstaćsięmoże mechanizmem zapewniającym istotne zmiany w strukturze zatrudnienia w kierunkuwzrostu roli produkcji przemysłowej i usług, które zapewniająwyższą niż rolnictwowartośćdodaną. Niezbędne jest oparcie konkurencyjności regionalnej gospodarki na wiedzyiinnowacjachwdrażanych takżew zakorzenionych tradycyjnych sektorach. Należy zwiększyćwykorzystanie koncepcji inteligentnych specjalizacji, łącząc tradycje gospodarcze regionuznajnowszą wiedzą i technologiami. Nie można też zaniedbywać nowych rodzących sięsektorów gospodarczych, w których region może znaleźć swoje szanse. Podejmowanainterwencja musi odpowiadać na specyficzne potrzeby terytoriów i bazować na ichwewnętrznym potencjale rozwojowym. Zakłada się więc wykorzystanie endogenicznegopotencjału obszarów Natura 2000 w ramach CT8 dla wzmocnienia rozwoju gospodarczegoregionu.Oś I programu zbudowana w powyższy sposób może najskuteczniej przyczynić się doosiągnięciawzrostupotencjałuikonkurencyjnościregionu.Naukładcelówtematycznychnależy

3 Art. 96.1 rozporządzenia ramowego


45

patrzećjakonasystemelementówwzajemniepowiązanychiwarunkującysię,awszczególnościwzmacniającychswojeoddziaływanie.Działaniaipostępywramachjednegocelutematycznegobędąwzmacniałymożliwościosiągania lepszychwynikówwramachpozostałychcelów.EFRRwniesie wkład do wszystkich powyższych celów tematycznych i będzie koncentrować się naobszarach inwestycji związanych z otoczeniem, w którym działają przedsiębiorstwa a którewpływa na potencjał ikonkurencyjność gospodarki. Niewątpliwie podstawą rozwoju regionumusibyćkonkurencyjnagospodarka.Toonatworzymiejscapracy iwkonsekwencjiprowadzido wzrostu zatrudnienia i dochodów. Działania podjęte w ramach CT1, ukierunkowanenarozwój inteligentnych specjalizacji regionu, przyczynią się do osiągnięcia CT3 przezrozwijanienowychprzewagkonkurencyjnychopartychnainnowacjachibudowaniugospodarkiopartej na wiedzy. Przykładowo wyniki prac badawczych i rozwojowych w obszarze TIKwramachCT1przyczyniąsiędorealizacjiCT2,natomiastzwiększeniewykorzystaniaTIKułatwiprowadzenie prac B+R. Z kolei aktywne ikonkurencyjne przedsiębiorstwa (CT3 oraz CT8)umocniązwiązkisferynaukiibiznesu(CT1).

DZIAŁANIE1.1.WSPARCIENARZECZGOSPODARKIOPARTEJNAWIEDZYPRIORYTETINWESTYCYJNY1.1

UDOSKONALANIEINFRASTRUKTURYBADAŃIINNOWACJIIZWIĘKSZANIEZDOLNOŚCIDOOSIĄGNIĘCIADOSKONAŁOŚCIWZAKRESIEBADAŃIINNOWACJIORAZWSPIERANIEOŚRODKÓWKOMPETENCJI,

WSZCZEGÓLNOŚCITYCH,KTÓRELEŻĄWINTERESIEEUROPY

Opiscelówszczegółowychpriorytetuinwestycyjnego,oczekiwanychrezultatóworazwskaźnikówrezultatu4

Celszczegółowy:Wzmocnieniesektoranaukinarzeczinteligentnychspecjalizacjiregionalnych

Kluczowepolskiedokumentystrategicznezakładają,żeinnowacyjnośćpowinnastaćsięjednymz głównych źródeł silnej pozycji konkurencyjnej Polski. Niestety w Podlaskim, podobnie jakwcałym kraju, nadal na niskim poziomie utrzymują się nakłady na działalność badawczo‐rozwojową (B+R)w relacji do PKB. Finansowanie sfery B+R odbywa się głównie ze środkówpublicznych.Towarzyszytemusłaba,natleinnychkrajóweuropejskich,aktywnośćwynalazczaoraz niski odsetek przedsiębiorstw aktywnych innowacyjnie. Przyczyną niskiego poziomufinansowania sfery B+R jest słabość powiązań nauki ze sferą przedsiębiorczości, będącawynikiem niskiego kapitału społecznego iniskiej skłonności do współpracy oraz niewielkiezainteresowanie przedsiębiorstw prowadzeniem prac badawczych i wykorzystaniem ichefektów.

Wskaźnik wartości nakładów na B+R w relacji do PKB w województwie podlaskim wynosi0,41%, co stanowiwartość ponad dwukrotnie niższą niż średnia dla kraju oraz pięciokrotnieniższą niż średnia dla UE za 2011 r. (2,03%). W odniesieniu do nakładów ponoszonychwregionie na działalność badawczo‐rozwojowąw oparciu o potencjał ludnościowy, stanowiąone zaledwie 40% średniej krajowej. Poza ogólnym, niskim poziomem tychwartości, zwracauwagęznacząco(prawie3‐krotnie)wyższawartośćnakładówwsektorzeszkolnictwawyższegowporównaniudoprzedsiębiorstw.W2012r.wPodlaskimnakładywsektorzeprzedsiębiorstwwyniosły 32,4 mln zł, zaś w sektorze szkolnictwa wyższego – 92,8 mln zł. Specyfikąwojewództwa podlaskiego jest to, że ciężarwspółpracy sfery B+R z gospodarką spoczywa nauczelniachwyższych, gdzie zadanie to konkuruje z dydaktyką oraz badaniami podstawowymi(dominują nakłady z sektora uczelni wyższych – aż 73%, z kolei przedsiębiorstwa ponosząjedynie 17% wydatków). Podlaski potencjał badawczy nie jest znaczący − na tereniewojewództwaw2010r.zlokalizowanychbyło jedynie41 jednostekprowadzącychdziałalność

4 Art. 96.2.b.i‐ii rozporządzenia ramowego


46

badawczo‐rozwojową, z czego 53% w sektorze przedsiębiorstw. Dodatkowo potencjałnaukowo‐badawczy podlaskich uczelni nie jest dostatecznie ukierunkowany na praktycznestosowaniewgospodarce, coprzekłada sięnaniskipoziom transferu ikomercjalizacjiwiedzywgospodarceregionu.ProfilaktywnościB+Rczęsto jestzbytwąskiwstosunkudooczekiwańpodlaskichprzedsiębiorstw, a same jednostki zbytmało elastycznewdostosowaniu ofertydolokalnych czy regionalnych potrzeb. Stanowi to jedną z przyczyn niskiego popytuprzedsiębiorstwnausługijednosteknaukowych.

Interwencja w ramach programu prowadzona będzie w celu zapewnienia najlepszychwarunków infrastrukturalnych do prowadzenia badań naukowych, przy czym wsparcie tobędzie skierowane na realizację projektów zgodnych z regionalnymi specjalizacjami. Efektypowinny być rozpatrywane nie tylko przez pryzmat stworzenia warunków dla lepszegofunkcjonowania sektora nauki, ale przede wszystkim jako wkład w proces budowywwojewództwie podlaskim gospodarki opartej na wiedzy. Dostosowanie profilu działalnościbadawczo‐rozwojowej do potrzeb regionalnej gospodarki, skutkować będzie zwiększeniemstopnia komercjalizacji badań oraz wzrostem popytu przedsiębiorstw na usługi jednosteknaukowychiwysokokwalifikowanejkadry.

Realizacja planowanych działań będzie prowadzić do wzmocnienia potencjału jednostek B+Rwzakresie zdolności do prowadzenia działalności badawczo‐rozwojowej oraz zwiększeniatransferuwiedzyiskalikomercjalizacjiwynikówB+R.

Tabela nr 3. Zestawienie specyficznych dla programu wskaźników rezultatu5

Lp. Wskaźnik Jednostka pomiaru

wskaźnika

Kategoria regionu

Wartość bazowa

Rok bazowy

Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych

Częstotliwość pomiaru

1 Nakłady na działalność B+R w relacji do PKB w

woj. podlaskim % Region słabiej

rozwinięty 0,44 2011 0,97 GUS Raz na koniec programu

Wskaźniki rezultatu bezpośredniego

2

Liczba naukowców pracujących w

ulepszonych obiektach infrastruktury badawczej,

O/K/M / Number of researchers working in

improved research infrastructure facilities

(CI)

EPC Region słabiej rozwinięty 0 2014 Do

oszacowania SL 2014 Corocznie

3 Liczba przedsiębiorstw

korzystających ze wspartych laboratoriów

badawczych szt. Region słabiej

rozwinięty 0 2014 279 SL 2014 Corocznie

4 Liczba projektów B+R

realizowanych przy wykorzystaniu wspartej

infrastruktury B+R szt. Region słabiej


Opisprzedsięwzięćplanowanychwramachpriorytetuinwestycyjnego6

Celem interwencji w ramach priorytetu 1.1 będzie wzmocnienie sektora nauki na rzeczpodniesienia konkurencyjności regionu poprzez rozwój specjalizacji regionalnych. Rozwójregionalnychspecjalizacjinaukowychzwiązanychzgospodarką(np.przetwórstwomleka,OZE,itd.),nie jestmożliwybezdostosowywania infrastruktury technicznej jednostek realizującychprace B+R do potrzeb regionalnej gospodarki (uczelnie, JBR, PNT). Wsparcie w zakresieinfrastruktury nauki będzie obejmowało strategiczną infrastrukturę badawczą zgodniezezidentyfikowanymiregionalnymispecjalizacjami.Podobnie, zacieśnieniewspółpracywobszarzebadawczo–rozwojowympomiędzy sferąnaukiagospodarką nie jest możliwe bez wzmocnienia infrastruktury B+R jednostek naukowych.

5 Art. 96.2.b.ii rozporządzenia ramowego0 6 Art. 96.2.b.iii rozporządzenia ramowego


47

Wramach działania realizowane będą inwestycje w infrastrukturę wykorzystywaną dowspólnych projektów badawczych z przedsiębiorstwami oraz powiązane z inteligentnymispecjalizacjami województwa podlaskiego, a więc projekty przygotowane w odpowiedzi nazapotrzebowanie ze strony gospodarki regionalnej. Przedsięwzięcia te przyczynią się dozacieśnieniawspółpracypomiędzysferąB+R iprzedsiębiorstwami,a tymsamymoczekiwanebędziezwiększenietransferutechnologii.PotencjalnymibeneficjentamiwsparciabędąmogłybyćprzedewszystkimjednostkisferyB+R,wtymuczelnie/szkoływyższe,jednostkinaukowe,jednostkinaukowo‐badawcze,spółkicelowetworzone przez szkoły wyższe. Dofinansowanie, co do zasady, będą mogły uzyskaćprzedsięwzięciaoregionalnymznaczeniu(uzgodnionewkontrakcieterytorialnymizgodnezestrategią regionalnej specjalizacji), polegające na wsparciu infrastruktury B+R w jednostkachnaukowych, służące rozwijaniu współpracy z przedsiębiorstwami, uwarunkowanekomercjalizacją wyników badań. Realizowane projekty nie będą mogły powielać istniejącychzasobów oraz powinny uzupełniać wcześniej wytworzoną infrastrukturę naukowo‐badawczą.Uwzględniając zapisy SRWP, w ramach podejmowanej interwencji promowane będziewykorzystanietechnologiipozwalającychdodatkowonaoszczędnościwzużyciuenergii,wody,surowcówimateriałów.Rozwójregionalnychspecjalizacjinaukowychzwiązanychzgospodarkąnie jest możliwy bez odpowiedniego zaplecza kadrowego, dlatego w ramach finansowaniakrzyżowego planowane jest wsparcie rozwoju kadry B+R w powiązaniu ze specjalizacjamiregionalnymi(jakokomponentwsparciarealizowanegoprojektuB+R).

Opiskierunkowychzasadwyboruprojektów7

Wybórprojektówbędziedokonywanywprocedurzepozakonkursowej.Kluczowymkryteriumselekcjibędziezgodnośćzespecjalizacjamiregionalnymi.Dofinansowaniebędąmogłyuzyskaćuzgodnione w kontrakcie terytorialnym inwestycje strategiczne dla rozwoju specjalizacjiregionalnych, które zostały wstępnie zidentyfikowane w SRWP. Dodatkowo specjalizacjomregionalnympoświęconyzostaniedokumentwdrożeniowydoSRWP,októrymmowawsekcji9niniejszegoprogramu(warunekex‐antedlaCT1).

Układwskaźnikówproduktu8

Tabela nr 5. Zestawienie wspólnych i specyficznych dla programu wskaźników produktu

Lp. Wskaźnik Jednostka

miary Fundusz Kategoria regionu

Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Liczba wspartych laboratoriów badawczych szt. EFRR Region słabiej

rozwinięty 38 SL 2014 Corocznie

2 Nakłady inwestycyjne na zakup aparatury naukowo-badawczej mln PLN EFRR

Region słabiej


DZIAŁANIE1.2.WSPIERANIETRANSFERUWIEDZY,INNOWACJI,TECHNOLOGIIIKOMERCJALIZACJIWYNIKÓWB+RORAZROZWÓJDZIAŁALNOŚCIB+R

WPRZEDSIĘBIORSTWACHPRIORYTETINWESTYCYJNY1.2

PROMOWANIEINWESTYCJIPRZEDSIĘBIORSTWWBADANIAIINNOWACJE,ROZWIJANIEPOWIĄZAŃISYNERGIIMIĘDZYPRZEDSIĘBIORSTWAMI,OŚRODKAMIBADAWCZO‐ROZWOJOWYMIISEKTOREMSZKOLNICTWA

WYŻSZEGO(...)ORAZWSPIERANIEBADAŃTECHNOLOGICZNYCHISTOSOWANYCH,LINIIPILOTAŻOWYCH,DZIAŁAŃWZAKRESIEWCZESNEJWALIDACJIPRODUKTÓW(…)

7 Art. 96.2.b.iii rozporządzenia ramowego 8 Art. 96.2.b.iv rozporządzenia ramowego


48

Opiscelówszczegółowychpriorytetuinwestycyjnego,oczekiwanychrezultatóworazwskaźnikówrezultatu

Celszczegółowy:WzrostznaczeniadziałalnościB+Rwprzedsiębiorstwach

Przyczynamimałej innowacyjnościwojewództwapodlaskiegosąm. in.:niskiudziałwydatkównabadaniairozwójwstrukturzenakładównadziałalnośćinnowacyjnąwsektorzeprzemysłu,jeden z najniższych w Polsce wskaźników intensywności B+R oraz niski udział nakładów napracerozwojowe;niskiudziałproduktównowychlubistotnieulepszonychwsprzedażyogółem;słabe oceny regionalnego zaplecza badawczego przy jednoczesnym częstszym niż w krajudocenianiu współpracy z dostawcami wyposażenia, materiałów, komponentówioprogramowania. W 2012 r. w Podlaskim w przedsiębiorstwach przemysłowych udziałprzychodównettozesprzedażyproduktów innowacyjnychwprzychodachnettozesprzedażyogółemwyniósł5,3%,codawało13miejscewkraju(w2007r.–8,2%iodpowiednio9miejscew Polsce). Udział produkcji sprzedanej wyrobów nowych lub istotnie ulepszonychwprywatnych przedsiębiorstwach przemysłowych w wartości sprzedaży wyrobów ogółemosiągnąłwtymsamymrokuwartość6,2%,codawało13miejscewkraju(w2007r.–9%i11miejsce), a zatrudnieniewB+Rw sektorze przemysłu sięgało 268 osób.W2012 r. udzielonopodlaskimprzedsiębiorstwom21patentóworaz16prawochronnychdlawzorówużytkowych(14miejscewkraju).Celeminterwencjiwramachpriorytetuinwestycyjnego1.2jestwsparciedziałalnościbadawczo‐rozwojowej w samych przedsiębiorstwach. W jej rezultacie oczekiwany jest wzrost udziałuprzedsiębiorstwwnakładachB+Rwwojewództwiepodlaskim.Na szczególną uwagę zasługuje stymulowanie prac badawczo‐rozwojowych prowadzonychprzez przedsiębiorstwa, w szczególności związanych z innowacjami produktowymi, a takżewprowadzeniawynikówtychpracnarynek.Należywspieraćprzedewszystkimprzedsięwzięciapodnoszącekonkurencyjnośćwwymiarzekrajowymimiędzynarodowym.Wspieranie transferu wiedzy, innowacji, technologii i komercjalizacji wyników B+R jestwznacznymstopniustymulowanepoprzezrozwójpowiązańsieciowych,któremogąprzebiegaćw płaszczyźnie geograficznej, sektorowej czy branżowej. System powiązań sieciowychwzmacniapotencjał rozwojowyorganizacji ipozwalaobniżyćkoszty jejdziałalnościprzeznp.prowadzenie wspólnych badań czy promocji. To właśnie ograniczona współpraca międzysektorem przedsiębiorstw i naukowo‐badawczym jest jedną z przyczynmałej innowacyjnościwojewództwa podlaskiego. Biorąc pod uwagę powyższe niezmiernie istotne jest wspieranietransferuwiedzy, innowacji, technologii i komercjalizacjiwynikóww sektorzeB+R, co będziewpływało na rozwój i podniesienie konkurencyjności regionu. Na bazie kluczowych branżregionu, w których działają innowacyjne przedsiębiorstwa, powinny być tworzone platformywspółpracyśrodowiskanaukowego,instytucjiotoczeniabiznesuorazsektoraprzedsiębiorstw. Tabela nr 3. Zestawienie specyficznych dla programu wskaźników rezultatu


wskaźnika

Kategoria regionu

Wartość bazowa

Rok bazowy

Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Nakłady na działalność badawczą i rozwojową

w sektorze przedsiębiorstw w województwie podlaskim

mln PLN Region słabiej

rozwinięty 32,38 2012 142,62 GUS Raz na koniec

programu


2 Liczba wdrożonych wyników prac B+R szt.

Region słabiej


3 Liczba przedsiębiorstw

korzystających ze wspartych laboratoriów

badawczych szt.

Region słabiej


4 Liczba projektów B+R

realizowanych przy wykorzystaniu wspartej

infrastruktury B+R szt.

Region słabiej



49

Opisprzedsięwzięćplanowanychwramachpriorytetuinwestycyjnego

WiększośćprzedsiębiorstwnieprowadziwłasnejdziałalnościB+R,ponieważnie jestwstaniesamodzielnie sfinansowaćwydatków związanych z utworzeniem odpowiedniej infrastrukturyoraz prowadzeniem prac badawczo‐rozwojowych. Wsparcie projektów dotyczących z jednejstronywyposażeniadziałówB+R,zdrugiejrealizacjisamychbadańwdłuższymokresieczasuprzyczyni się do podniesienia innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw, a także dodalszego wzrostu nakładów prywatnych na działalność B+R. W ramach priorytetu 1.2przedsiębiorstwa uzyskają wsparcie w zakresie tworzenia lub rozwoju zaplecza badawczo‐rozwojowego, służącego działalności innowacyjnej. Przykładem są inwestycje w aparaturę,sprzęt, technologie i innąniezbędną infrastrukturęB+R,którasłuży tworzeniu innowacyjnychproduktówiusług.Wsparcietegotypuprojektówbędzieprowadzićdowzmocnieniapotencjałubadawczo‐rozwojowego przedsiębiorstw poprzez powstawanie działów B+R i laboratoriówwprzedsiębiorstwach,a tymsamymdobudowania ichtrwałejprzewagikonkurencyjnej.Tegotypuoperacjeprzyczyniąsiędozwiększenianakładówponoszonychprzezprzedsiębiorstwanadziałalność B+R. Szczególnego podejścia będąwymagałymałe i średnie przedsiębiorstwa niepartycypującedotejporywprocesachzwiązanychzpodnoszenieminnowacyjności.Koniecznebędzie zastosowanie instrumentarium, które pozwoliłoby wygenerować w nich popyt nainnowacjeizwiązaneznimipracerozwojowe.WsparciebędziedotyczyłorównieżprowadzeniapracB+Rprzezprzedsiębiorstwawewłasnymzakresie lub poprzez nabycie usług od innych jednostek, w tym także spoza regionu/kraju.WspieranebędątepraceB+R,którychwynikisąukierunkowanenawdrożenie.Kluczowebędzieskonstruowanie instrumentów finansowania działalności B+R w taki sposób, aby właściwieuwzględniały ryzyko towarzyszące tego typu działalności (np. poprzez częściowe rozliczenieprojektówwsytuacjigdypracebadawczenieprowadządosukcesu,a ichkomercjalizacja jestniezasadna). Kolejnym typem operacji będą działania związane z wdrożeniem własnych lubzakupionychwynikówpracB+Rlubtechnologii,atakżeprawdowłasnościintelektualnej,wtympatentów, licencji, know‐how lub innej nieopatentowanej wiedzy technicznej związanejzwdrażanym produktem lub usługą. Wsparcie w tym zakresie będzie stanowiło zachętę dlaprzedsiębiorstw do wdrażania własnych lub zakupionych wyników badań naukowychitechnologii,awrezultaciewzrosnąnakładynadziałalnośćB+R.Możliwe będzie zastosowanie instrumentu „bon na innowacje” w odniesieniu do projektówomałej skali, z przeznaczeniem w szczególności na wdrożenie nabytych wyników prac B+R,nabycielicencji,wsparciewzakresieprzejściaproceduryochronypatentowejitp.Kolejnym typem operacji będzie takżewsparcie doradczo‐szkoleniowe dlaMŚP niezbędne dorozwojudziałalnościB+R(np.audytytechnologiczne,prawowłasnościintelektualnej,voucheryna innowacje, konsulting technologiczny itd.). Uwzględniając zapisy SRWP w ramachpodejmowanej interwencji promowane będzie ekoprojektowanie oraz wykorzystanietechnologii pozwalających dodatkowo na oszczędności wzużyciu energii, surowcówimateriałów.Głównym beneficjentem tego działania będą przedsiębiorstwa, zaś udział innych podmiotównie będących przedsiębiorstwami, powinien odbywać się na zasadzie współpracyzprzedsiębiorstwem/‐cami (odbiorcą efektu badań). Potencjalnymi beneficjentamiwspółpracującymizprzedsiębiorstwemmogąbyćm.in.jednostkinaukowe,jednostkinaukowo‐badawcze,spółkicelowetworzoneprzezuczelnie,IOBitp.Obszaremrealizacjidziałańwzakresiewsparciadziałalnościbadawczo‐rozwojowejbędziecałewojewództwo.

Opiskierunkowychzasadwyboruprojektów

Wybór projektów będzie dokonywany w procedurze konkursowej oraz pozakonkursowej.Planuje się zastosować tryb pozakonkursowy w stosunku do operacji, których realizacja


50

wwymierny sposób wpływać będzie na realizację celów poszczególnych osi priorytetowychorazprojektówostrategicznymznaczeniudlaregionu.

Wybór projektu do dofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriówzatwierdzonych przez Komitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektówbędą jednakowe dla wszystkich konkurujących ze sobąWnioskodawców, transparentne orazniedyskryminujące. Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniuprzyczyniające się do osiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej.Jednocześniekryteriaogranicząwybórinwestycjitylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramachEFRR/EFSorazkategoriamiokreślonymidladanejosi.Kryteriauwzględniać będą zasady horyzontalne określone w programie. Zastosowanie jednegozpowyższych trybów wyboru projektu uzależnione będzie od specyfiki danego osipriorytetowej lub priorytetu inwestycyjnego, zainteresowania wśród potencjalnychWnioskodawców, typu beneficjenta, wielkości przedsięwzięć oraz planowanej wielkośćudzielonego wsparcia. Jednocześnie tryb konkursowy będzie stanowić podstawowy trybwyboru operacji. Procedurawyboru projektówbędzie jawna i upubliczniana,w szczególnościwformie komunikatu na stronie internetowej danej instytucji prowadzącej nabór projektów.Ocenaprojektuwzależnościodspecyfikidanegoobszaruinterwencji i trybuwyborumożesięnieznacznie różnić, jednakże zawsze będzie składać się z dwóch zasadniczych etapów: ocenyformalnej –weryfikacja spełnienia kryteriówdostępuoraz ocenymerytorycznej –weryfikacjikryteriów jakościowych. Kryteria wyboru projektu jako element służący zapewnieniuefektywnej i prawidłowej realizacji celów danej osi priorytetowej będą konstruowanew takisposób,abyzapewnićmożliwienajbardziejobiektywnywybórprojektów.Wprocedurzeocenyprojektów instytucja organizująca nabór będzie miała możliwość skorzystania z wiedzyifachowychumiejętnościekspertówzdanejdziedziny.

Wprzypadkupriorytetu1.2preferowanebędąprojektyzgodnezespecjalizacjamiregionalnymi.Premiowane będą projekty realizowane przez konsorcja przedsiębiorstw czy konsorcjanaukowo‐przemysłowe. Podstawowym trybem wyboru projektów będzie tryb konkursowy.Celem zwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektu synergii wynikającegozkomplementarności projektów, zakłada się możliwość wyboru operacji/projektówzintegrowanych,rozumianychjakogrupaprojektówzróżnychosi/funduszy.

Układwskaźnikówproduktu


Lp. Wskaźnik Jednostka miary

Fundusz Kategoria regionu

Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1

Inwestycje prywatne uzupełniające wsparcie publiczne dla projektów w zakresie innowacji lub B+R / Private investment matching public support in innovation or R&D projects (CI)

mln PLN EFRR Region słabiej

rozwinięty 45,3 SL 2014 Corocznie

2 Liczba projektów B+R realizowanych dzięki wsparciu szt. EFRR

Region słabiej


3 Liczba przedsiębiorstw objętych wsparciem w zakresie inwestycji w infrastrukturę B+R

szt. EFRR Region słabiej


4 Liczba przedsiębiorstw wspartych w zakresie prowadzenia prac B+R szt. EFRR

Region słabiej


5 Liczba przedsiębiorstw wspartych w zakresie wdrożenia wyników prac B+R szt. EFRR

Region słabiej



51

DZIAŁANIE1.3.WSPIERANIEINWESTYCJIWPRZEDSIĘBIORSTWACHPRIORYTETINWESTYCYJNY3.3

WSPIERANIETWORZENIAIPOSZERZANIAZAAWANSOWANYCHZDOLNOŚCIWZAKRESIEROZWOJUPRODUKTÓWIUSŁUG


Celszczegółowy:Zapewnieniedostępudokapitałunadziałalnośćinwestycyjnąiinnowacyjnąprzedsiębiorstwnarzeczwzrostuichkonkurencyjności

Podstawową miarą konkurencyjności przedsiębiorstwa jest udział w rynku. Wielkośćprzychodówpodlaskichprzedsiębiorstww2012r.wyniosła63,86mldzł.Wprzeliczeniuna1przedsiębiorstwo wartość ta stanowiła 71,4% średniej krajowej. Województwo podlaskiewroku 2011 zajęło piętnastą lokatę w kraju pod względem nakładów inwestycyjnychdokonywanychwprzedsiębiorstwach(2,3%jegowartościwewszystkichwojewództwach).Jesttozbytmałozuwaginafakt,żeudziałregionuwzaludnieniukrajuwynosi3,1%.Łącznawartośćnakładów inwestycyjnychprzedsiębiorstwwprzeliczeniuna 1mieszkańcawostatnich latachoscylujewokolicach 50% średniej krajowej, w 2010 rokuwyniosła 49,3% średniej krajowej.Dotyczy to zarówno nakładów ponoszonych w przedsiębiorstwach przemysłowych,budowlanychiusługowych.Nakłady inwestycyjnesąsilniezwiązanezestrukturągospodarki regionuzdominowanąprzezrolnictwo. Sektory przemysłu i usług województwa podlaskiego na tle gospodarki krajuwyglądają wyjątkowo niekorzystnie. Dodatkowo w województwie podlaskim jest względniemniej przedsiębiorstw (w stosunkudo liczbymieszkańców)niż średniowkraju, a przeciętnepodlaskie przedsiębiorstwo sprzedaje o ponad 25% mniej wyrobów i usług. Podlaskagospodarka charakteryzuje się również bardzo niskąwartością eksportuw przeliczeniu na 1mieszkańca oraz ogromną dysproporcją wartości tego wskaźnika w stosunku do najlepiejrozwiniętych polskich regionów. Niewielka interakcja regionu z rynkami zewnętrznymi jestprawdopodobną przyczyną ograniczonej motywacji podlaskich przedsiębiorstw do tworzenianowychirozwijaniaposiadanychprzewagkonkurencyjnych.SRWP2020wskazujekoniecznośćwspierania przede wszystkim przedsięwzięć podnoszących konkurencyjność w wymiarzekrajowym i międzynarodowym, dlatego przewidywane wsparcie będzie ukierunkowane nawzmocnieniepotencjałuinnowacyjnegosektoraMŚPprzyczyniającegosiędowprowadzanianarynek nowych produktów i usług oraz podejmowania działalności eksportowej. Realizowanebędą działania wpierające rozwój mikro, małych oraz średnich przedsiębiorstw z regionu,przedewszystkimprojektykoncentrującesięnapozyskaniuiwdrożeniuinnowacji.Należyprzytym szeroko rozumieć innowacje jako obejmujące wdrożenie nowych produktów, procesów,sposobów organizacji i marketingu. Podniesienie poziomu innowacyjności w działalnościpodlaskich przedsiębiorstw powinno przyczynić się do wzrostu ich konkurencyjności narynkach zewnętrznych, a przez to do istotnego wzrostu sprzedaży produktów i usługwytworzonych w regionie. Interwencji w ramach RPOWP będzie towarzyszyło wsparciedotyczące internacjonalizacji działalności MŚP w ramach programu krajowego PO PW 2014‐2020.Ponadto widoczne są potrzeby przedsiębiorstw w zakresie obniżania kosztów prowadzeniadziałalności. Wzrost efektywności korzystania z zasobów naturalnych przez podlaskieprzedsiębiorstwapowinienprzyczynićsiędoobniżeniakosztówdziałalności,a tymsamymdopodniesieniaichkonkurencyjności.


52

Tabela nr 3. Zestawienie specyficznych dla programu wskaźników rezultatu


wskaźnika

Kategoria regionu

Wartość bazowa

Rok bazowy

Wartość docelowa (2023)

Źródło danych


1 Zyskowność

sprzedaży brutto w województwie

podlaskim % Region słabiej

rozwinięty 2,7 2012 3,91 GUS Raz na koniec programu


2 Liczba

wprowadzonych innowacji

produktowych szt. Region słabiej


3 Liczba

wprowadzonych innowacji procesowych

szt. Region słabiej rozwinięty 0 2014 419 SL 2014 Corocznie

4 Liczba

wprowadzonych innowacji

nietechnologicznych szt. Region słabiej



Priorytetowym obszarem oddziaływania będą przedsiębiorstwa wykazujące najwyższąkonkurencyjność i innowacyjność. Szczególnie preferowane będą przedsięwzięcia związanezumiędzynarodowieniemdziałalnościgospodarczejpoprzezpodjęcieeksportuwytwarzanychdóbrczyusługorazpodnoszącekonkurencyjnośćwwymiarzemiędzynarodowym.Interwencjapowinnadotyczyćwszystkichprzedsiębiorstwwprowadzającychrozwiązaniainnowacyjne,bezwzględu na to czy będą to rozwiązania własne, czy pozyskane. Podobnie jak w PI 1.2szczególnegopodejściawymagaćbędąmałeiśrednieprzedsiębiorstwaniepartycypującedotejpory w procesach związanych z podnoszeniem innowacyjności, wobec których koniecznebędzie zastosowanie instrumentarium pozwalające przede wszystkim wygenerować w nichpopytnainnowacje.Wsparcie zostanie ukierunkowane na wdrażanie innowacji technicznych (produktowychitechnologicznych),marketingowychiorganizacyjnych(ukierunkowanienainnowacjeotwarte,innowacje związane ze specjalizacjami regionalnymi lub lokalnymi). W każdym przypadkuzastosowana innowacja powinna przynosić wymierne efekty rynkowe. Współcześnie corazczęściej współautorami innowacji są klienci i użytkownicy produktu czy usługi, dlategopotrzebna jest reorientacja na innowacje otwarte. Przykładowe działania obejmą rozbudowęprzedsiębiorstwaprowadzącądowprowadzenianaryneknowychproduktów/usług.Kolejnymtypem operacji będą działania mające na celu dokonanie zasadniczych zmian procesuprodukcyjnegolubzmianęwsposobieświadczeniausług,skutkującewprowadzeniemnaryneknowych lubulepszonychproduktów/usług.Przewidujesię również inwestycjewnowoczesnemaszynyisprzętprodukcyjny.Efektemudzielonegowsparciabędziewzrostkonkurencyjnościprzedsiębiorstw, uwidoczniony m.in. przez wzrost zyskowności sprzedaży bruttoprzedsiębiorstw.Realizując zapisy SRWP, w ramach działania 1.3 przewidziano rozwiązania służącezintegrowanemu podejściu do kwestii efektywnego wykorzystania zasobów, w tym energiiisurowców.Wsparciedotyczyćbędzieinwestycjiograniczającychmateriało‐ienergochłonnośćoraz związanych z odzyskiem surowców wtórnych. Skutkiem tego powinno być mniejszezużycie energii, surowców i materiałów w przeliczeniu na jednostkę produktu lub usługi.Efektywnemukorzystaniuz zasobównaturalnychmają służyćekoinnowacje. Istnieje równieżpotrzeba rozwojuwszelkichprzedsięwzięć związanych z „zieloną gospodarką”.Uzupełniającycharakter mogą mieć także działania w zakresie dostosowania istniejących instalacji dowymogów najlepszych dostępnych technik (best available technology – BAT), wdrażaniasystemów zarządzania środowiskowego oraz uzyskania certyfikowanych ekoznaków.Wzmocnienie zdolności przedsiębiorstw do tworzenia ekoinnowacji powinno przyczyniać siędopowstawaniainnowacyjnych,„zielonych”produktówiusług,atymsamymzwiększaćszanse


53

zdobywania nowych rynków. Możliwe będzie również udzielanie wsparcia na inwestycjezwiązanezograniczeniememisjizanieczyszczeńpowietrza.Tegotypuinterwencjeprzełożąsięna efekty środowiskowe (efektywność wykorzystania energii, surowców, materiałów orazemisyjność)orazefektyspołeczno‐gospodarcze(obniżeniekosztówdziałalności,atymsamymwzrostzyskownościsprzedażybrutto).Wsparcie w działaniu 1.3, zgodnie z przedstawionym opisem planowanych przedsięwzięć,dotyczyćbędziewydatkówstricteinwestycyjnychrealizowanychprzezprzedsiębiorstwa,wtymrównieżprzedsiębiorstwaspołeczne.Wprzypadkuwykazaniazasadnościpodjęcia interwencjiwramachinżynieriifinansowejnapodstawieocenyexante,potencjalnymibeneficjentamibędąmogłybyćrównieżfunduszepożyczkoweiporęczeniowe,jednakwyłączniejakooperatorzy.Usługi doradczo‐szkoleniowe będąmogły być jedynie elementem (uzupełnieniem) projektówinwestycyjnych realizowanych przez przedsiębiorstwa, w ramach finansowania krzyżowego,jednak to przedsiębiorstwo będzie dokonywało wyboru podmiotu, który będzie świadczyłusługinajegorzecz.TerytorialnymobszaremrealizacjiPI3.3będzieobszarcałegowojewództwapodlaskiego.


Wybór projektów będzie dokonywany w procedurze konkursowej. Wybór projektu dodofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriów zatwierdzonych przezKomitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektów będą jednakowe dlawszystkich konkurujących ze sobą Wnioskodawców, transparentne oraz niedyskryminujące.Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniu przyczyniające się doosiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej. Jednocześnie kryteriaogranicząwybór inwestycji tylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramach EFRR/EFS oraz kategoriami określonymi dla danej osi. Kryteria uwzględniaćbędązasadyhoryzontalneokreślonewprogramie.Procedurawyboruprojektówbędzie jawnaiupubliczniana,wszczególnościw formiekomunikatunastronie internetowejdanej instytucjiprowadzącej nabór projektów. Ocena projektu w zależności od specyfiki danego obszaruinterwencji i trybu wyboru może się nieznacznie różnić, jednakże zawsze będzie składać sięzdwóchzasadniczychetapów:ocenyformalnej–weryfikacjaspełnieniakryteriówdostępuorazoceny merytorycznej – weryfikacja kryteriów jakościowych. Kryteria wyboru projektu jakoelementsłużącyzapewnieniuefektywnejiprawidłowejrealizacjicelówdanejosipriorytetowejbędą konstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwie najbardziej obiektywny wybórprojektów.Wprocedurzeocenyprojektuinstytucjaorganizującanabórbędziemiałamożliwośćskorzystaniazwiedzyifachowychumiejętnościekspertówzdanejdziedziny.

Wprzypadkupriorytetu3.3preferowanebędąprojektyzgodnezespecjalizacjamiregionalnymi.Celem zwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektu synergii wynikającegozkomplementarności projektów, zakłada się możliwość wyboru operacji/projektówzintegrowanych,rozumianychjakogrupaprojektówzróżnychosi/funduszy.

Opisplanowanegowykorzystaniainstrumentówfinansowych

Określenie zakresu zastosowania instrumentów finansowych będzie możliwe poprzeprowadzeniu analizy ex ante (art. 37 rozporządzenia ramowego), mającej na celu m.in.zbadanie występującej w województwie luki finansowej dla danego obszaru. Na podstawiewyników badania, zostanie podjęta decyzja o wykorzystaniu instrumentów finansowychwdanympriorytecie,formywsparcia,wielkościorazmodeluwdrażania.




54



Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Inwestycje prywatne uzupełniające wsparcie publiczne dla projektów w zakresie innowacji lub B+R / Private investment matching public support in innovation or R&D projects (CI)

mln PLN EFRR Region słabiej

rozwinięty 438,3 SL 2014 Corocznie

2 Liczba przedsiębiorstw wspieranych w celu wprowadzenia na rynek nowych produktów / Number of enterprises supported to introduce new to the market products (CI)



3 Liczba przedsiębiorstw wspieranych w celu wprowadzenia produktów nowych dla firmy / Number of enterprises supported to introduce new to the firm products (CI)



4 Liczba nowych wspieranych przedsiębiorstw / Number of new enterprises supported (CI)



5 Liczba przedsiębiorstw wspartych w zakresie ekoinnowacji szt. EFRR

Region słabiej


DZIAŁANIE1.4.PROMOCJAPRZEDSIĘBIORCZOŚCIORAZPODNIESIENIEATRAKCYJNOŚCIINWESTYCYJNEJWOJEWÓDZTWA

PRIORYTETINWESTYCYJNY3.1PROMOWANIEPRZEDSIĘBIORCZOŚCI,WSZCZEGÓLNOŚCIPOPRZEZUŁATWIANIEGOSPODARCZEGO

WYKORZYSTYWANIANOWYCHPOMYSŁÓWORAZSPRZYJANIETWORZENIUNOWYCHFIRM,WTYMRÓWNIEŻPOPRZEZINKUBATORYPRZEDSIĘBIORCZOŚCI


Celeszczegółowe: Pobudzenieprzedsiębiorczości

W2012r.wPodlaskimbyło790podmiotówwpisanychdorejestruREGONna10tys.ludności(14miejscewkraju),zaśosób fizycznychprowadzącychdziałalnośćgospodarcząna100osóbwwiekuprodukcyjnymw2012r.było9,7(13miejsce).Wznacznejmierzeprzeważałymikro,małe i średnie przedsiębiorstwa, co jednak jest tendencją krajową, a nie tylko specyfikąwojewództwapodlaskiego.Wlatach2004‐2010średnioroczniewregioniebyłorejestrowanych65nowychpodmiotówgospodarczychna10000mieszkańców,codawało15podmiotówmniejniż średnio w kraju. Powyższe dane wskazują, że w Podlaskim wyraźnie mniej osób niżwbardziej rozwiniętych regionach decyduje się na prowadzenie działalności gospodarczej.Mniej firmoznaczamniejszypotencjał rozwojugospodarczego, a tymsamymmniejsze szansewkonkurowaniuzinnymiregionami.Przedsiębiorczośćtodużaliczbafirm,aletakżeaktywnośćiskuteczność tych już istniejących. W województwie podlaskim jedną z głównych barierrozwoju przedsiębiorczości jest (poza utrudnionym dostępem do zewnętrznych źródełfinansowaniaprzedsiębiorstwnowopowstałych)dostępdospecjalistycznejwiedzyidoradztwaosób planujących rozpocząć działalność gospodarczą orazmikroprzedsiębiorstw znajdującychsięwewczesnej fazie rozwoju. Szczególnieważne jest tworzenieodpowiednichwarunkówdorozwojupodmiotówwpierwszymokresie ich działalności, kiedy to istnieje najwyższe ryzykoupadku(aż80%firmupadawpierwszymrokufunkcjonowania). Jednymzezdiagnozowanychproblemówrozwojowychregionujestrównieżstałyodpływmieszkańców.Problemtendotyczywznacznejmierzeosóbmłodychidobrzewykształconych(wwieku25‐34lata).Migracjetesąwynikiem przede wszystkim mniej atrakcyjnego rynku pracy w regionie oraz lepszych


55

perspektyw kariery zawodowej w bardziej rozwiniętych regionach. Z uwagi na powyższeproblemyrozwojowe,planowanejestskierowaniewsparciadoinkubatorówprzedsiębiorczościorazośrodkówwspierającychprzedsiębiorczośćakademicką,wktórychświadczonebędąusługina rzecz promocji przedsiębiorczości i inkubacji przedsiębiorstw. Rozwijaniewyspecjalizowanych usług IOB, prowadzących działalnośćw zakresiewsparcia początkowegoiinkubacji, służyć będzie niwelowaniu barier powstrzymujących młodych ludzi przedzakładaniemfirmwwojewództwiepodlaskim.

Zapewnienie dostępności terenów inwestycyjnych oraz poprawa gospodarczego

wizerunkuregionuOniskiejkonkurencyjnościregionuświadczyniewielkiezainteresowanieregioneminwestorówzewnętrznych. W latach 2007‐2010 wartość inwestycji zagranicznych w województwiewyniosła 424 mln EUR (14 miejsce w kraju). W okresie 2003‐2009 wartość kapitałuzagranicznego przypadająca na jednego mieszkańca była najniższa wśród 16 województw.Takżepodwzględemdynamikitegowskaźnikaregionplasujesięnaostatnimmiejscuwkraju.W 2010 r. firmy zarejestrowane w województwie posiadały kapitał zagraniczny stanowiący0,3%inwestycjizagranicznychwPolsce,udział tych firmwogólnymzatrudnieniuwspółkachzudziałem obcym wyniósł 0,6%. Niska atrakcyjność inwestycyjna ma także potwierdzeniewocenie IBnGR, według którego, pod tym względem, województwo podlaskie jest najmniejatrakcyjnymregionemwkraju(16miejsceniemaldziewięćrazyzrzędupocząwszyod2005r.,kiedy to po raz pierwszy dokonano analizy przestrzennego zróżnicowania atrakcyjnościinwestycyjnej).Czynniki, którezdecydowałyo takniskiejocenie to:dostępność transportowa,zasobyikosztypracy,rynekzbytu(wielkośćrynkuwewnętrznego),infrastrukturagospodarcza,infrastrukturaspołecznaorazaktywnośćwobecinwestorów.Wwojewództwiepodlaskimistniejesilnapotrzebabudowaniaofertyinwestycyjnejsprzyjającejwzrostowi inwestycji gospodarczych. Istotnym elementem jest poprawa dostępności terenówinwestycyjnych poprzez stworzenie nowej lub rozwój istniejącej infrastruktury na rzeczrozwoju gospodarczego wraz z promocją regionu uwzględniającą potencjał regionalnejgospodarki.Zwiększenieatrakcyjności inwestycyjnejwojewództwapowinnoprzyczynić siędowzrostu poziomu nakładów inwestycyjnych ze strony firm regionalnych, jak i inwestorówzewnętrznych.Taostatnia kategoria inwestorów, opróczkapitału iwiedzy, zazwyczaj „wnosi”do regionu także swój udział w sprzedaży na rynkach zewnętrznych. Konieczna jest takżepromocja gospodarcza (inwestycyjna) województwa, która będzie w długim horyzoncieczasowym przekładała się na poprawę wizerunku regionu oraz lepszą ocenę w oczachinwestorówjakopotencjalnegomiejscalokowaniakapitału.Wświetle niskiej atrakcyjności inwestycyjnej konieczne jest podjęcie działań eliminującychbarierywsferzeadministracyjnej,ajednąznichniewątpliwiesąproceduryuzyskiwaniadecyzjilokalizacyjnej/budowlanej. Brak bądź nieaktualność miejscowych planów zagospodarowaniaprzestrzennego (MPZP) stanowi jeden z zasadniczych zdiagnozowanych problemów w tymobszarze w regionie. MPZP stanowią główny instrument, służący realizacji planowaniaizagospodarowania przestrzennego terenu oraz zamierzeń inwestycyjnych. W województwiepodlaskimodsetek obszarówposiadających aktualneMPZP jest niewystarczający, co utrudniasprawne przeprowadzenie procesów inwestycyjnych. Udział powierzchni objętejobowiązującymiMPZPw powierzchni ogółemw 2012 r.wwojewództwie podlaskimwynosił14,9%(gminymiejskie38,0%,gminymiejsko‐wiejskie18,3%,gminywiejskie12,8%),podczasgdy ogółem w kraju odpowiednio: 27,9% (gminy miejskie 46,5%, gm. m‐w. 24,0%, gm. w.28,6%).PołożeniewojewództwanawschodniejgranicyUEsprawia,żeprzezjegoterytoriumodbywasięznaczny tranzytowy ruch towarowy. Tymczasem w regionie nie funkcjonuje żadnekompleksowecentrumlogistyczne.Brakjestrównieżwiększychterminalikontenerowychoraznowoczesnychobiektówmagazynowych.Nabazieistniejącejinfrastrukturyregionmapotencjałwzakresiewęzłówbimodalnychdrogowo‐kolejowych.


56



wskaźnika

Kategoria regionu

Wartość bazowa

Rok bazowy

Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Liczba inwestycji

zlokalizowanych na przygotowanych terenach

inwestycyjnych szt.

Region słabiej

rozwinięty 0 2014 29 SL 2014

Dwukrotnie w trakcie

realizacji programu

2

Stopa inwestycji w sektorze prywatnym w regionie

(nakłady brutto na środki trwałe w sektorze

prywatnym jako %PKB)

% Region słabiej


programu


Wramachdziałaniarozwijanebędązaawansowaneiwyspecjalizowaneusługiokołobiznesowedostosowanedopotrzebprzedsiębiorstw,zwłaszczawichpoczątkowejfazierozwoju.Wsparcieuzyskać będą mogły te ośrodki, które oferować będą skuteczne doradztwo adekwatne dopoczątkowejfazyrozwojufirmy,wszczególnościwzakresiestrategiiimonitorowaniabiznesu,transferu technologii, innowacji ukierunkowanych na użytkownika. Z uwagi na obserwowanywregionie niski poziom przedsiębiorczości konieczne jest podjęcie działań związanychzpromocją i kształtowaniem postaw przedsiębiorczych, które powinny dotyczyć ogółuspołeczeństwa. Wsparcie w tym zakresie dotyczyć będzie szeroko pojętych inicjatywedukacyjnych, informacyjnych i upowszechniających ideę przedsiębiorczości, co będzieuzupełnieniem planowanych w zakresie EFS działań związanych z rozwojem kreatywności,inicjatywności, przedsiębiorczości na wszystkich etapach edukacji. Planowane są równieżprzedsięwzięcia dotyczące profesjonalizacji usług inkubatorów przedsiębiorczości orazośrodkówwspierającychprzedsiębiorczośćakademicką,woparciuojużistniejącepodmioty.Głównymibeneficjentamibędąinstytucjeotoczeniabiznesuprowadzącedziałalnośćwzakresiewsparcia początkowego i inkubacji. Przedsięwzięcia te – wpisując się w szerszy kontekstwsparcia innowacyjności i przedsiębiorczości w regionie – mają przełożyć się w dłuższymhoryzoncieczasowymnawzrostliczbypodmiotówgospodarczychnatereniewojewództwa.Powyższy typ przedsięwzięć będzie komplementarny do zakresu interwencjiwPOPW2014‐2020,wktórymzaplanowanowsparciedlanowopowstałychfirm(start‐up’ów)wramachCT3.POPW2014‐2020ukierunkowany jestw tymzakresiena tworzeniewarunkówsprzyjającychpowstawaniuMŚP,wszczególnościinnowacyjnychitechnologicznych,orazbudowanie„kulturyinnowacji” w Polsce Wschodniej poprzez wsparcie rozwoju nowych pomysłów biznesowychoraz start‐up’ów. W PO PW 2014‐2020 ośrodki innowacji (w tym inkubatoryprzedsiębiorczości)orazprzedsiębiorstwatypustart‐upbędąbeneficjentamiwoperacjachtypu„PlatformyStartowedlanowychpomysłów”. Zasadniczym zakresem interwencji w ramach PI 3.1 będzie stworzenie nowej oraz rozwójistniejącej infrastrukturynarzeczrozwojugospodarczego.Wsparciemobjętezostanąprojektyobejmujące uporządkowanie i przygotowanie terenów inwestycyjnych w celu nadania imnowychfunkcjigospodarczych,m.in.uzbrojenieterenówinwestycyjnychwmedia,budowalubmodernizacja układu komunikacyjnego terenu inwestycyjnego. Realizując zasadyzrównoważonego rozwoju, stosowane będą preferencje dla wykorzystania pod inwestycjeterenów zdegradowanych, miejskich nieużytków (inwestycje typu brownfield). W 2012 r. natereniewojewództwapodlaskiegoznajdowałosię2698haterenówzdewastowanychoraz109haobszarówzdegradowanych. Ich rekultywacja iprzygotowaniepod tereny inwestycyjne jestważnym przedsięwzięciem na styku gospodarki (promowanie przedsiębiorczości) i ochronyśrodowiska (ochrona gleb). Dzięki wsparciu wzrośnie liczba terenów kompleksowoprzygotowanych pod inwestycje, co przyczyni się do wzrostu inwestycji w regionie, w tyminwestycji zagranicznych. Dopełnianiem działań mających na celu podniesienie atrakcyjnościinwestycyjnej regionu będzie realizacja kompleksowych i skoordynowanych działańobejmujących promocję inwestycyjna regionu, obsługę inwestorów, w tym zagranicznych.


57

Promocja gospodarcza województwa będzie oparta na opracowanej wspólnie z partneramigospodarczymispójnejpolityceinwestycyjnejregionu.Dodatkowo planowana jest realizacja projektów polegających na budowie, przebudowieimodernizacjiinfrastrukturycentrówlogistycznych. Potencjalnymibeneficjentamitegotypuprzedsięwzięćbędąwszczególnościprzedsiębiorstwa,JST i jednostki organizacyjne JST, ich związki i stowarzyszenia oraz podmioty działającewramachpartnerstwpubliczno‐prywatnych.Jednym z działań uzupełniających w zakresie wsparcia atrakcyjności inwestycyjnej regionubędziedofinansowaniepracnadprojektemplanumiejscowegonarzecz JST.Należyzauważyć,iżzwłaszczawgminachonajsłabszejkondycjifinansowej,relatywnieniewielkiwydatek,jakimjestopracowanietakiegoprojektu,jestniejednokrotniebarierątrudnądopokonania.Miejscoweplany zagospodarowaniaprzestrzennegoumożliwiają sprawną realizację inwestycji – skracajądługość trwania prac przygotowawczych z nią związanych, a także znacznie ograniczająkonflikty przestrzenne zwłaszcza na terenach gmin z obszarami cennymi przyrodniczo. Brakmiejscowychplanówzagospodarowaniaprzestrzennegojestzjawiskiemnaogółniekorzystnym,zwłaszczawwojewództwiepodlaskim,gdzieznajdujesięwieleobszarówcennychprzyrodniczo.Prowadzi to do wzrostu zagrożenia środowiska przyrodniczego, niewłaściwego rozwojuispadkuatrakcyjności inwestycyjnej.Objęcie interwencjąprocesuopracowaniaMPZPpozwolizwiększyć skalę inwestycji w zakresie przygotowania terenów inwestycyjnych i wpłyniepozytywnienawielkośćinwestycjisektoraprywatnego.

Terytorialnym obszarem realizacji działań w ramach PI 3.1 jest obszar województwapodlaskiego.


Wybór projektów będzie dokonywany w procedurze konkursowej oraz pozakonkursowej.Planuje się zastosować tryb pozakonkursowy w stosunku do operacji, których realizacjawwymierny sposób wpływać będzie na realizację celów poszczególnych osi priorytetowychorazprojektówostrategicznymznaczeniudlaregionu.

Wybór projektu do dofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriówzatwierdzonych przez Komitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektówbędą jednakowe dla wszystkich konkurujących ze sobąWnioskodawców, transparentne orazniedyskryminujące. Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniuprzyczyniające się do osiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej.Jednocześniekryteriaogranicząwybórinwestycjitylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramachEFRR/EFSorazkategoriamiokreślonymidladanejosi.Kryteriauwzględniać będą zasady horyzontalne określone w programie. Zastosowanie jednegozpowyższych trybów wyboru projektu uzależnione będzie od specyfiki danego osipriorytetowej lub priorytetu inwestycyjnego, zainteresowania wśród potencjalnychWnioskodawców, typu beneficjenta, wielkości przedsięwzięć oraz planowanej wielkośćudzielonego wsparcia. Jednocześnie tryb konkursowy będzie stanowić podstawowy trybwyboru operacji. Procedurawyboru projektówbędzie jawna i upubliczniana,w szczególnościwformie komunikatu na stronie internetowej danej instytucji prowadzącej nabór projektów.Ocenaprojektuwzależnościodspecyfikidanegoobszaruinterwencji i trybuwyborumożesięnieznacznie różnić, jednakże zawsze będzie składać się z dwóch zasadniczych etapów: ocenyformalnej–weryfikacja spełnieniakryteriówdostępuorazocenymerytorycznej–weryfikacjakryteriów jakościowych. Kryteria wyboru projektu jako element służący zapewnieniuefektywnej i prawidłowej realizacji celów danej osi priorytetowej będą konstruowanew takisposób,abyzapewnićmożliwienajbardziejobiektywnywybórprojektów.Wprocedurzeocenyprojektu instytucja organizująca nabór będzie miała możliwość skorzystania z wiedzyifachowych umiejętności ekspertów z danej dziedziny. Celem zwiększenia wartości dodanejoraz uzyskania efektu synergii wynikającego z komplementarności projektów, zakłada się


58

możliwość wyboru operacji/projektów zintegrowanych, rozumianych jako grupa projektówzróżnychosi/funduszy.

Z uwagi na potencjał do przyciągania inwestorów w przypadku przedsięwzięć związanychzterenamiinwestycyjnymi,preferowanebędąprojektyzlokalizowanewośrodkuwojewódzkimijegoobszarzefunkcjonalnym,ośrodkachsubregionalnychiichobszarachfunkcjonalnychorazwdalszejkolejnościwośrodkachpowiatowych.


Określenie zakresu zastosowania instrumentów finansowych będzie możliwe poprzeprowadzeniu analizy ex ante (art. 37 rozporządzenia ramowego) mającej na celu m.in.zbadanie występującej w województwie luki finansowej dla danego obszaru. Na podstawiewyników badania, zostanie podjęta decyzja o wykorzystaniu instrumentów finansowychwdanympriorytecie,formywsparcia,wielkościorazmodeluwdrażania.





Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Liczba nowych wspieranych przedsiębiorstw / Number of new enterprises supported (CI)



2 Powierzchnia wspartych (przygotowanych) terenów inwestycyjnych

ha EFRR Region słabiej


3 Liczba wybudowanych lub przebudowanych centrów logistycznych dla obsługi transportu intermodalnego



DZIAŁANIE1.5.WSPIERANIEROZWOJUIIMPLEMENTACJITECHNOLOGII

INFORMACYJNO‐KOMUNIKACYJNYCHWDZIAŁALNOŚCIPRZEDSIĘBIORSTWPRIORYTETINWESTYCYJNY2.2

ROZWÓJPRODUKTÓWIUSŁUGOPARTYCHNATIK,HANDLUELEKTRONICZNEGOORAZZWIĘKSZANIEZAPOTRZEBOWANIANATIK


Celszczegółowy:Podniesieniepoziomuwykorzystaniatechnologiiinformacyjno‐komunikacyjnychwprzedsiębiorstwach

Rozwój cyfrowy jest postrzegany jako jedno z ważniejszych kół zamachowych polskiejgospodarki, które wspiera innowacyjność i kreatywność. Gospodarka elektroniczna wiąże sięzniskimi kosztami wejścia na rynek, dając jednocześnie możliwość szerokiego zakresudziałalności gospodarczej.W rozwoju gospodarki opartej na wiedzy ważnym elementem jestdostępność technologii informacyjno‐komunikacyjnych. Szczególną rolę odgrywa tu wzrostdostępności i wykorzystania internetu. Prowadzenie działalności elektronicznej wpisuje sięwzjawiska związane z globalizacją i może przełamywać peryferyjność regionu, mimo jegoniskiejdostępnościtransportowej,otwierabowiemmożliwośćwejścianarynki,niezależnieododległościgeograficznej.PrzedsiębiorstwabranżyITczysektorae‐biznesubazującewgłównejmierzenazasobiewiedzy,cechująsięmałymzaangażowaniemkapitałowym,przyjednocześnie


59

potencjalniedużychefektachekonomicznych,dlategowprzypadkuwojewództwapodlaskiegorozwójopartyoTIKmożeodgrywaćistotnąrolę.W województwie podlaskim nie można mówić o zapewnieniu rozwoju konkurencyjnejgospodarki regionu bez zapewnienia odpowiedniej infrastruktury technicznej,wtymteleinformatycznej, oraz wykorzystania TIK w przedsiębiorstwach. Niemal połowapodlaskich małych i średnich przedsiębiorców nie korzystała z oprogramowaniainformatycznego do zarządzania firmą, jedna czwarta firm nie posiadała własnej stronyinternetowej, a niewiele ponad połowa przedsiębiorców podejmowała jakiekolwiek istotnedziałania reklamowe w internecie. W bardzo niewielkim stopniu TIK wykorzystywane byływprocesachzwiązanychzrozwojemi inwestycjami,a takżezarządzaniempersonelem.Biorącpod uwagę trendy rozwoju gospodarki opartej na wiedzy, wskaźniki te należy uznać zaniesatysfakcjonujące. Jednocześnie obecnie na terenie województwa podlaskiego sektorprzedsiębiorstwkonkurującychwobszarzee‐biznesjeststosunkowosłaborozwinięty.Dotyczyto zarówno firm sektora IT, jak też firm prowadzących sprzedaż i świadczących usługiwinternecie.Efektywnewykorzystanietechnologiiteleinformatycznychpowinnopodnieśćwydajnośćpracy,co zmniejsza koszty przedsiębiorstw i czyni je bardziej konkurencyjnymi, a tym samymprzekładasięnawzrostzyskownościsprzedażybrutto.Rozwijanie umiejętnościwdziedzinieTIK jest niezbędniew celu uwolnienia potencjału usługelektronicznych w zakresie wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy, dlategopodnoszeniekompetencjicyfrowychbędzieuwzględnianemożliwieszerokowPI10.1,PI10.3oraz PI 8.9. Niemniej jednak w ramach finansowania krzyżowego w PI 2.2 niezbędne jestuzupełnieniewsparciainwestycyjnegookomponentdoradczo‐edukacyjny.


Lp. Wskaźnik rezultatu (strategicznego)

Jednostka pomiaru

wskaźnika

Kategoria regionu

Wartość bazowa

Rok bazowy

Wartość docelowa*

(2023)**

Źródło danych


1 Zyskowność sprzedaży brutto w województwie podlaskim %

Region słabiej


programu

Wskaźnik rezultatu bezpośredniego

2 Liczba wprowadzonych innowacji produktowych szt.

Region słabiej


3 Liczba wprowadzonych innowacji procesowych szt.

Region słabiej



Działania będą ukierunkowane na zwiększenie zastosowania technologii informacyjno‐komunikacyjnych w mikro, małych i średnich przedsiębiorstwach. Wsparcie dotyczyć będziewdrażania, rozbudowy i unowocześnienia systemów informatycznych wprzedsiębiorstwach.Przykładoweprojekty towdrożeniewirtualnegosystemuobsługidziałalnościMŚP,wdrożenienowoczesnych rozwiązań informatycznych w organizacji izarządzaniu przedsiębiorstwem,stworzenie portalu pracowniczego do zarządzania zasobami personalnymi on‐line. Wspieranebędą rozwiązania informatyczne sprzyjające oszczędności energii i wspierające wdrożeniezielonejrachunkowościwprzedsiębiorstwie.Zaplanowano również operacje związane z rozwojem produktów i usług opartych na TIK –poprzezzakupsprzętu,oprogramowania,usługdoradczychumożliwiającywprowadzenienoweje‐usługi. Wsparciem objęta zostanie również sprzedaż produktów i usług w internecie –przykładem działań jest rozwój działalności on‐line poprzez wdrożenie systemu zarządzaniasprzedażą i usługami, zakup licencji na oprogramowanie. Możliwe będzie również wsparcieprojektów polegających na oferowaniu usług realizowanych za pomocą technologiikomplementarnychdoTIK,przykładowozapomocąnadawanianaziemnegosygnałucyfrowego(DVB‐T),oraztechnologiipochodnych.


60

Przewidziane są również działania związane z zastosowaniem TIK w relacjach z innymipodmiotami(wtymB2B,B2G)orazkonsumentami(B2C).W ramach finansowania krzyżowego wsparcie dotyczyć będzie rozwoju kompetencjizwiązanychbezpośredniozwdrażanymiprojektamiinwestycyjnymi.Potencjalnymi beneficjentami przedsięwzięć będą przedsiębiorstwa (w tym m.in. producencirolno‐spożywczy, podmioty prowadzące działalność gospodarczą na podstawie ustawyPrawospółdzielcze) oraz porozumienia przedsiębiorstw. Działanie realizowane będzie na tereniecałegowojewództwa.


Wybór projektów będzie dokonywany w procedurze konkursowej. Wybór projektu dodofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriów zatwierdzonych przezKomitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektów będą jednakowe dlawszystkich konkurujących ze sobą Wnioskodawców, transparentne oraz niedyskryminujące.Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniu przyczyniające się doosiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej. Jednocześnie kryteriaogranicząwybórinwestycjitylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramach EFRR/EFS oraz kategoriami określonymi dla danej osi. Kryteria uwzględniać będązasady horyzontalne określone w programie. Procedura wyboru projektów będzie jawnaiupubliczniana,wszczególnościw formiekomunikatunastronie internetowejdanej instytucjiprowadzącej nabór projektów. Ocena projektu w zależności od specyfiki danego obszaruinterwencji i trybu wyboru może się nieznacznie różnić, jednakże zawsze będzie składać sięzdwóchzasadniczychetapów:ocenyformalnej–weryfikacjaspełnieniakryteriówdostępuorazoceny merytorycznej – weryfikacja kryteriów jakościowych. Kryteria wyboru projektu jakoelementsłużącyzapewnieniuefektywnejiprawidłowejrealizacjicelówdanejosipriorytetowejbędą konstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwie najbardziej obiektywny wybórprojektów. W procedurze oceny projektów instytucja organizująca nabór będzie miałamożliwośćskorzystaniazwiedzyifachowychumiejętnościekspertówzdanejdziedziny.Celemzwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektu synergii wynikającegozkomplementarności projektów, zakłada się możliwość wyboru operacji/projektówzintegrowanych,rozumianychjakogrupaprojektówzróżnychosi/funduszy.





Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Liczba usług cyfrowych opartych na ponownym wykorzystaniu informacji sektora publicznego i otwartych zasobów

szt. EFRR Region słabiej rozwinięty 13 SL 2014 Corocznie

2 Liczba osób objętych szkoleniami / doradztwem w zakresie kompetencji cyfrowych

osoby EFRR Region słabiej rozwinięty 500 SL 2014 Corocznie


61

DZIAŁANIE1.6.WSPIERANIEPRZEDSIĘBIORCZOŚCIIZATRUDNIENIAWGMINACH,KTÓRYCHROZWÓJUWARUNKOWANYJESTSIECIĄNATURA2000

PRIORYTETINWESTYCYJNY8.2WSPIERANIEWZROSTUGOSPODARCZEGOSPRZYJAJĄCEGOZATRUDNIENIUPOPRZEZROZWÓJPOTENCJAŁUENDOGENICZNEGOJAKOELEMENTUSTRATEGIITERYTORIALNEJDLAOKREŚLONYCHOBSZARÓW,WTYMPOPRZEZPRZEKSZTAŁCANIEUPADAJĄCYCHREGIONÓWPRZEMYSŁOWYCHIZWIĘKSZENIEDOSTĘPUDO

OKREŚLONYCHZASOBÓWNATURALNYCHIKULTURALNYCHORAZICHROZWÓJ


Celszczegółowy:Zapewnieniealternatywnychźródełdochodówdlamieszkańcówgmin,którychrozwójuwarunkowanyjestsieciąNatura2000.

Strategiczny cel polityki regionalnej określony w KSRR to Efektywne wykorzystywaniespecyficznychregionalnychiinnychterytorialnychpotencjałówrozwojowychdlaosiąganiacelówrozwoju kraju – wzrostu, zatrudnienia i spójności w horyzoncie długookresowym. Potencjałyrozwojowewystępująwkażdymregionie istanowiązasobyendogeniczne, jednakwieleznichwymagawzmacniania.Ztegopowodujednymzwyzwańjeststymulowanierozwojuobszarówonajniższym poziomie rozwoju społeczno‐gospodarczego. Osiąganie ww. celu strategicznegopowinnosięodbywać,m.in.zposzanowaniemwymogówochronyśrodowiska,przyracjonalnymwykorzystywaniu zasobów środowiska oraz utrzymaniu wysokiego poziomu różnorodnościbiologicznej. Jednocześnie, zgodnie z założeniami Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju(Polska2030), celem polityki rynku pracy nie powinno być tylko zachowanie już istniejącychmiejscpracy,leczutrzymaniewysokiegotempapowstawanianowych.Specyfika regionu wymaga koncentracji uwagi na obszarach objętych ochroną prawną, coznalazło wyraz w Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do roku 2020, w którejwyodrębniono szczególny obszar strategicznej interwencji (OSI), jakim są gminy, w którychrozwójuwarunkowanyjestsieciąNatura2000.Gminyoferującemiejscaatrakcyjnedlaróżnychrodzajów turystyki nie zawsze mogą liczyć na adekwatne dochody z tego tytułu. Ponadtoprzegrywają konkurencję z ośrodkami, w których realizacja przedsięwzięć inwestycyjnychprzebiegawsposóbuproszczonywstosunkudoobszarówchronionych.Naobszarze tegoOSIkluczowe jest wsparcie inwestycji mających na celu zapewnienie alternatywnych źródełdochodówdlaludności,przyjednoczesnymposzanowaniuwymogówochronyśrodowiskaorazutrzymaniu jego dobrego stanu. Interwencja we wskazanym obszarze przyczyni się dozwiększenia liczby nowychmiejsc pracy, które będą stanowić źródło dochodudlamiejscowejludności.



wskaźnika

Kategoria regionu

Wartość bazowa

Rok bazowy

Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Wskaźnik zatrudnienia w gminach, których rozwój warunkowany jest Naturą

2000 %

Region słabiej

rozwinięty 8,5 2012 10,8

Obliczenia na

podstawie GUS

Raz na koniec programu


2

Wzrost zatrudnienia we wspieranych

przedsiębiorstwach O/K/M /

Employment increase in supported enterprises

(CI)

EPC Region słabiej



62


Interwencja w ramach priorytetu będzie dotyczyła tworzenia miejsc pracy stanowiącychpodstawę dochodów miejscowej ludności. Podwyższony reżim inwestycyjny oraz trudniejszewarunki prowadzenia działalności gospodarczej na obszarach Natura 2000 powodująkoniecznośćspecjalnegopotraktowaniapodmiotów,któredziałalnośćzdecydująsiętampodjąć.Na tych obszarach wspierana powinna być każda działalność gospodarcza wpisująca sięwkoncepcję „zielonej gospodarki”, która będzie tworzyć miejsca pracy i powiększać dochódlokalnejspołeczności.Wtensposóbregionmaszansęwykorzystaćwłaściwieswoją„zieloność”ipotencjał, m.in. w dziedzinie turystyki kwalifikowanej, rozproszoną energetykę opartą naźródłach odnawialnych oraz business & biodiversity. Wsparcie bezzwrotne będzie dotyczyłoprzede wszystkim działalności inwestycyjnej przedsiębiorstw. Potencjalnymi beneficjentamiprzedsięwzięćbędąmikro,małeiśrednieprzedsiębiorstwa,wtymprzedsiębiorstwaspołeczne.W wymiarze terytorialnym działania będą realizowane w ramach OSI określonego w SRWP,jakimsągminy,wktórychrozwójuwarunkowanyjestsieciąNatura2000.


Wybór projektów będzie dokonywany w procedurze konkursowej. Wybór projektu dodofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriów zatwierdzonych przezKomitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektów będą jednakowe dlawszystkich konkurujących ze sobą Wnioskodawców, transparentne oraz niedyskryminujące.Kryteria wyboru premiowały będą projekty w największym stopniu przyczyniające się doosiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej. Jednocześnie kryteriaogranicząwybór inwestycji tylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramach EFRR/EFS oraz kategoriami określonymi dla danej osi. Kryteria uwzględniać będązasady horyzontalne określone w programie. Procedura wyboru projektów będzie jawnaiupubliczniana,wszczególnościw formiekomunikatunastronie internetowejdanej instytucjiprowadzącej nabór projektów. Ocena projektu w zależności od specyfiki danego obszaruinterwencji i trybu wyboru może się nieznacznie różnić jednakże zawsze będzie składać sięzdwóchzasadniczychetapów:ocenyformalnej–weryfikacjaspełnieniakryteriówdostępuorazoceny merytorycznej – weryfikacja kryteriów jakościowych. Kryteria wyboru projektu jakoelementsłużącyzapewnieniuefektywnejiprawidłowejrealizacjicelówdanejosipriorytetowejbędą konstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwie najbardziej obiektywny wybórprojektów.Wprocedurzeocenyprojektuinstytucjaorganizującanabórbędziemiałamożliwośćskorzystania z wiedzy i fachowych umiejętności ekspertów z danej dziedziny. Celemzwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektu synergii wynikającegozkomplementarności projektów, zakłada się możliwość wyboru operacji/projektówzintegrowanych,rozumianychjakogrupaprojektówzróżnychosi/funduszy.





Wartość docelowa

(2023) Źródło danych


1 Liczba przedsiębiorstw wspartych w zakresie

inwestycji szt. EFRR Region słabiej


2

Inwestycje prywatne uzupełniające wsparcie

publiczne dla przedsiębiorstw

(dotacje)

mln euro EFRR Region słabiej rozwinięty 6 SL 2014 Corocznie


63

Ramywykonaniaosipriorytetowej9

Tabela nr 6. Ramy wykonania dla każdej osi priorytetowej

Oś

prio

ryte

tow

a

Rod

zaj w

skaź

nika

* N

r ide

ntyf

ikac

yjny

Wsk

aźni

k lu

b kl

uczo

wy

etap

wdr

ażan

ia

Jedn

ostk

a po

mia

ru, w

st

osow

nych

prz

ypad

kach

Fund

usz

Kat

egor

ia re

gion

u

Cel

poś

redn

i na

2018

Cel

koń

cow

y (2

023)

Źród

ło d

anyc

h

Wyj

aśni

enie

ade

kwat

nośc

i w

skaź

nika

, w s

toso

wny

ch

przy

padk

ach

M K O M K O

I Wskaźnik finansowy

Wartość wydatków certyfikowanych

mln euro EFRR

Region słabiej

rozwinięty

43,05 259,83 SL 2014

I Wskaźnik produktu

Inwestycje prywatne uzupełniające wsparcie publiczne dla przedsiębiorstw

mln euro EFRR

Region słabiej

rozwinięty

43,4 126,8 SL 2014

Suma odpowiednich wskaźników w PI 1.2, 3.3 i 8.2 których udział w alokacji na Oś stanowi ponad 50% (wartość określana na podstawie zawartych umów o dofinansowanie)

*Kluczowy etap wdrażania, wskaźnik finansowy, wskaźnik produktu lub, w stosownych przypadkach, wskaźnik rezultatu

Kategorieinterwencjiosipriorytetowej10

Fundusz EFRR Kategoria regionu Region słabiej rozwinięty Podstawa kalkulacji (wydatki kwalifikowalne ogółem lub publiczne wydatki kwalifikowalne) Całkowite wydatki kwalifikowlane

Kategoria regionu dla regionów najbardziej oddalonych i północnych słabo zaludnionych regionów (w stosownych przypadkach) Nie dotyczy

Tabela 7: Wymiar 1 – Zakres interwencji

Oś priorytetowa Kod Kwota (w EUR)

I Wzmocnienie potencjału i konkurencyjności gospodarki regionu

001 Ogólne inwestycje produkcyjne w małych i średnich przedsiębiorstwach (MŚP) 34 079 590


002 Procesy badawcze i innowacyjne w dużych przedsiębiorstwach 2 700 000


056 Inwestycje w infrastrukturę, zdolności i wyposażenie w MŚP, związane bezpośrednio z działaniami badawczymi i innowacyjnymi

12 600 000


057 Inwestycje w infrastrukturę, zdolności i wyposażenie w dużych przedsiębiorstwach, związane bezpośrednio z działaniami badawczymi i innowacyjnymi

5 400 000


058 Infrastruktura na rzecz badań naukowych i innowacji (publiczna) 27 000 000


062 Transfer technologii i współpraca między uczelniami a przedsiębiorstwami, z korzyścią głównie dla MŚP 2 700 000


064 Procesy badawcze i innowacyjne w MŚP (w tym systemy bonów, innowacje procesowe, projektowe, innowacje w obszarze usług i innowacje społeczne)

4 500 000


066 Zaawansowane usługi wsparcia dla MŚP i grup MŚP (w tym usługi w zakresie zarządzania, marketingu i projektowania)

18 000 000


067 Rozwój działalności MŚP, wsparcie przedsiębiorczości i tworzenia przedsiębiorstw (w tym wsparcie dla przedsiębiorstw typu spin-off i spin-out)

27 000 000


069 Wsparcie ekologicznych procesów produkcyjnych oraz efektywnego wykorzystywania zasobów w MŚP 27 000 000


072 Infrastruktura biznesowa dla MŚP (w tym parki przemysłowe i obiekty) 38 250 000


073 Wsparcie na rzecz przedsiębiorstw społecznych (MŚP) 5 400 000

9 Art. 96.2.b.v rozporządzenia ramowego 10 Art. 96.2.b.vi rozporządzenia ramowego


64


074 Rozwój i promowanie komercyjnych walorów turystycznych w MŚP 5 400 000


076 Rozwój i promowanie komercyjnych dóbr kultury i dóbr kreatywnych w MŚP 1 800 000


082 Usługi i aplikacje TIK dla MŚP (w tym handel elektroniczny, e-biznes i sieciowe procesy biznesowe), żywych laboratoriów, przedsiębiorstw internetowych i nowych przedsiębiorstw TIK

10 800 000


101 Finansowanie krzyżowe w ramach EFRR (wsparcie dla przedsięwzięć typowych dla EFS, koniecznych dla zadowalającego wdrożenia części przedsięwzięć związanej bezpośrednio z EFRR)

24 736 621

Tabela 8: Wymiar 2 – Forma finansowania



01 Dotacja bezzwrotna 247 366 211


04 Wsparcie za pośrednictwem instrumentów finansowych: pożyczki lub środki równoważne 0


06 Wsparcie za pośrednictwem instrumentów finansowych: dotacje na spłatę odsetek, dotacje na opłaty gwarancyjne, wsparcie techniczne lub środki równoważne

0

Tabela 9: Wymiar 3 – Typ obszaru



01 Duże obszary miejskie (o ludności >50 000 i dużej gęstości zaludnienia 123 683 106


02 Małe obszary miejskie (o ludności >5 000 i średniej gęstości zaludnienia) 61 841 553


03 Obszary wiejskie (o małej gęstości zaludnienia) 61 841 553

Tabela 10: Wymiar 4 – Terytorialne mechanizmy wdrażania



01 Zintegrowane inwestycje terytorialne – miejskie 15 500 000


07 Nie dotyczy 231 866 211

Planowanewykorzystaniepomocytechnicznejdlawzmocnieniazdolnościadministracyjnych11

DotegorozdziałuodnosisięopiszawartywSekcji2.BdotyczącejOsi„PomocTechniczna”.

OŚPRIORYTETOWAII:PRZEDSIĘBIORCZOŚĆIAKTYWNOŚĆZAWODOWA


Nie


Nie


Nie


Nie

11 Art. 96.2.b.vii rozporządzenia ramowego


65

DZIAŁANIE2.1ZWIĘKSZANIEZDOLNOŚCIZATRUDNIENIOWEJOSÓBPOZOSTAJĄCYCHBEZZATRUDNIENIAORAZOSÓBPOSZUKUJĄCYCHPRACY,WTYMOSÓBODCHODZĄCYCH

ZROLNICTWAPRZYWYKORZYSTANIUAKTYWNEJPOLITYKIRYNKUPRACYORAZ

WSPIERANIEMOBILNOŚCIZASOBÓWPRACYPRIORYTETINWESTYCYJNY8.5

DOSTĘPDOZATRUDNIENIADLAOSÓBPOSZUKUJĄCYCHPRACYIOSÓBBIERNYCHZAWODOWO,WTYMDŁUGOTRWALEBEZROBOTNYCHORAZODDALONYCHODRYNKUPRACY,TAKŻEPOPRZEZLOKALNEINICJATYWY

NARZECZZATRUDNIENIAORAZWSPIERANIEMOBILNOŚCIPRACOWNIKÓW


Celszczegółowy:Podniesieniepoziomuaktywnościzawodowejorazzdolnościdozatrudnienia

JednymzcelówStrategiiEuropa2020 jestwzrostzatrudnieniazwyznaczonymdoosiągnięciawskaźnikiemzatrudnieniaosóbwwieku20‐64 latnapoziomie75%,adlaPolskinapoziomie71%.Wzrosttenpowiniennastąpić,m.in.wskutekzagospodarowaniarezerwzasobówpracy,tj.zwiększenia liczby pracujących kobiet, osób starszych i młodych oraz lepszej integracjimigrantów na rynku pracy. Podkreślić należy, że województwo podlaskie obecniecharakteryzuje się spadkiem liczby ludności zarówno w wieku przedprodukcyjnym jakiprodukcyjnymorazwzrostemludnościwwiekupoprodukcyjnym.Pomijającujemnyprzyrostnaturalny i starzenie się społeczeństwa, zmiany demograficzne w regionie spowodowane sąodpływemzasobówpracy,zwłaszczaosóbdobrzewykształconychdoinnychregionów(główniemazowieckiego)izagranicęPolski.Wwojewództwiepodlaskimwystępujedużanierównowagapomiędzypopytemnapracę a podażąpracy, co świadczy o niedostosowaniu kompetencyjno‐kwalifikacyjnym zasobów pracy. Przejawem tego są duże dysproporcje pomiędzy liczbą osóbbezrobotnych a liczbą zgłoszonych do urzędu ofert pracy (68 tys. osób zarejestrowanych nakoniec lipca2013r.do15tys.ofert,którewpłynęływokresie I‐VII2013).Skutkuje tostałymwzrostem stopy bezrobocia (w2012 r. – 14,7%,wPolsce – 13,4%). Ponadto,w latach 2010‐2012liczbapracującychwwojewództwiemiałatendencjęspadkową(473tys.–2010r.,459tys.–2012r.)wprzeciwieństwiedowzrostuliczbypracującychwskalikraju.Dlategotakważnejestzapewnieniekomplementarnegowsparciaaktywizacyjnegoimobilnościowegoskierowanegodorezerw zasobów pracy województwa podlaskiego. Działania aktywizujące zawodowo osobybędącewnajtrudniejszejsytuacjinarynkupracy,tj.bezrobotneibiernezawodowoorazosobyoniewystarczalnejmobilności na rynku pracy stanowiąwyzwanie dla regionu. Dostosowaniekwalifikacji zawodowych do potrzeb rynku przyczynia się bowiem do poprawy sytuacji tychosóbnarynkupracy.

Tabela 4: Zestawienie wskaźników rezultatu12

Lp. Wskaźnik Kategoria regionu

Jednostka pomiaru

wskaźnika

Wsp

ólny

wsk

aźni

k pr

oduk

tu s

toso

wan

y ja

ko p

odst

awa

do

usta

lani

a ce

lu

War

tość

baz

owa

Jedn

ostk

a po

mia

ru d

la

war

tośc

i baz

owej

i do

celo

wej

Rok

baz

owy

War

tość

do

celo

wa

(202

3)

Źród

ło d

anyc

h

Czę

stot

liwoś

ć po

mia

ru

M K O M K O

1

Liczba osób pracujących po opuszczeniu programu (łącznie z pracującymi na własny rachunek) (C)

Region słabiej

rozwinięty osoby nd. 0 0 0 osoby 2014 - -

20 90

7 SL 2014 Corocznie

12 Art. 96.2.b.ii rozporządzenia ramowego


66

2

Liczba osób, które uzyskały kwalifikacje po opuszczeniu programu (C)

Region słabiej


17 42

3 SL 2014 Corocznie


Wsparcierealizowanewobszarzeaktywnościzawodowejosóbpozostającychbezzatrudnienia,w tym biernych zawodowo mieszkańców regionu oraz osób poszukujących pracy, będziekierowanedoindywidualnychosób,wszczególnościmającychnajwiększetrudnościzwejściemlub utrzymaniem się na rynku pracy (wtym mieszkańców obszarów wiejskich i rolnikówodchodzących z rolnictwa, chcących podjąć pracęw zakresie innym niż działalność rolnicza).Wcelu poprawy ich zdolności zatrudnieniowej planowane jest wsparcie działańkompleksowych i zindywidualizowanych (mając na uwadze także potrzeby osóbniepełnosprawnych), niwelujących bariery w aktywności zawodowej. Istotnym elementemwsparciabędziezatemtworzeniewarunkówsprzyjającychpodnoszeniuaktywnościzawodoweji zdolności do zatrudnienia, obejmujące pakiet działań aktywizujących, m.in. wsparciepsychologiczno‐doradcze, działania na rzecz dostosowania kwalifikacji zawodowych i nabyciadoświadczenia zawodowego, także w miejscu pracy. W celu trwałego zwiększenia zdolnościzatrudnieniowej niezbędne jest poznanie technik poszukiwania pracy, ich praktycznezastosowanie, zdobycie doświadczenia zawodowego oraz nabycie umiejętności adaptacjiwmiejscupracy.Skutecznośćpodejmowanychdziałańzależywdużymstopniuodwłaściwegozdiagnozowania indywidualnychpotrzebosóbpozostającychbezzatrudnienia iposzukującychpracy oraz od dopasowania do nich odpowiednich instrumentów i form wsparcia,uwzględniającychspecyfikęipotrzebyregionalnegoilokalnegorynkupracy.Zuwaginaszerokikatalogodbiorcówpomocy(osobymłode,tj.między25.a30.rokiemżycia,którenieposiadajądoświadczeń zawodowych oraz kwalifikacji koniecznych do znalezienia zatrudnienia, osobydługotrwalebezrobotne,niepełnosprawne,osobystarsze,tj.po50.rokużycia,mającetrudnościzdostosowaniemsiędowymogówmodernizującejsięgospodarki)proponowanewsparcieniebędzie ograniczało się do przygotowania zawodowego. Indywidualne ukierunkowanie służyćbędzie właściwemu zdefiniowaniu predyspozycji osoby i jej realnych możliwościzatrudnieniowych. Właściwa diagnoza stanowi podstawę do dostosowywania wsparcia dopotrzeb i możliwości konkretnego uczestnika rynku pracy. Planowana w ramach programuaktywizacjazawodowabędzieuwzględniałaindywidualizacjęwsparciaosóbpozostającychbezzatrudnieniaiposzukującychpracy,wtymwszczególnościosóbznajdującychsięwszczególnejsytuacjinarynkupracy,takichjakosobymłodewwieku25‐30,osoby50+,osobypowracającenarynekpracypoprzerwiezwiązanejzwychowaniemdzieckaorazzopiekąnadosobązależną,osoby niepełnosprawne, osoby długotrwale bezrobotne, osoby zamieszkałe na terenachwiejskichorazosobyodchodzącezrolnictwa,powracającychzmigracjiiimigrantów.Skuteczność i trwałość działań prozatrudnieniowych zależy w dużej mierze od świadomościprzyszłych i obecnychpracowników, ale teżpracodawców i przedsiębiorcówwzakresie formmobilności zawodowej oraz sytuacji na regionalnym rynku pracy. W tym celu podejmowanebędą badania rynku pracy i ich upowszechnianie (rozwijanie systemu badań nad potrzebamigospodarkiirynkupracywregionie,upowszechnianiewśródzasobówludzkichregionuwiedzyosytuacjinarynkupracy,potrzebachgospodarkiisytuacjiabsolwentównarynkupracy,wtymdiagnozowaniepotrzebszkoleniowychorazmożliwościdoskonaleniazawodowegowregionie).Dopoprawydostępudozatrudnienianiezbędnejestwspieraniemobilnościzawodowej,poprzezm.in.: działania ułatwiające podjęcie zatrudnienia poza miejscem zamieszkania, stworzeniewarunków rozwoju zawodowego wspartego swobodnym przepływem osób poszukującychpracy oraz zwiększenie dostępności do informacji o ofertach pracy. Wspieranie zatrudnieniaimobilności zasobów pracy, upowszechnianie wiedzy o formach mobilności zawodowej, aleprzedewszystkimstworzeniewarunkówumożliwiającychwielowymiarowyrozwójzawodowy,abyposzukiwaniepracypozaregionemniebyłokonieczne.


67

Uzupełniającycharakterbędąmiałydziałaniazwiązanezpropagowaniemdialogu,współpracyirozwoju partnerstw publiczno‐społecznych na rzecz rozwoju zasobów ludzkich na poziomieregionalnymilokalnym,bezktórychniejestmożliwe zagospodarowanierezerwzasobówrynkupracy.Powyższe działania mogą być realizowane przez szeroki, otwarty katalog beneficjentów, doktórego należą wszystkie podmioty, w tym m.in. organizacje pozarządowe, Lokalne GrupyDziałania(LGD),pracodawcy,związkizawodowe,związkipracodawców,podmiotydziałającenarzecz osób pozostających bez pracy i poszukujących pracy, mobilności zawodowej, zasobówludzkich i upowszechniania dialogu oraz partnerstwa publiczno‐społecznego na poziomielokalnym i regionalnym. Działania będą podejmowane na całym terytorium województwapodlaskiego.


Wybórprojektówbędziedokonywanywprocedurzekonkursowejlubpozakonkursowej.Wybórprojektów do dofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriówzatwierdzonych przez Komitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektówbędą jednakowe dla wszystkich konkurujących ze sobąWnioskodawców, transparentne orazniedyskryminujące. Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniuprzyczyniające się do osiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej.Jednocześniekryteriaogranicząwybórinwestycjitylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramachEFRR/EFSorazkategoriamiokreślonymidladanejosi.Kryteriauwzględniać będą zasady horyzontalne określonew programie. Procedurawyboru projektówbędzie jawna iupubliczniana w szczególności w formie komunikatu na stronie internetowejdanejinstytucjiprowadzącejnabórprojektów.Ocenaprojektuwzależnościodspecyfikidanegoobszaru interwencji i trybu wyboru może się nieznacznie różnić, jednakże zawsze będzieskładaćsięzdwóchzasadniczychetapów:oceny formalnej–weryfikacjaspełnieniakryteriówdostępu oraz oceny merytorycznej – weryfikacji kryteriów jakościowych. Kryteria wyboruprojektówjakoelementsłużącyzapewnieniuefektywnejiprawidłowejrealizacjicelówdanejosipriorytetowej będą konstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwie najbardziejobiektywny wybór projektów. W procedurze oceny projektu instytucja organizująca nabórbędzie miała możliwość skorzystania z wiedzy ifachowych umiejętności ekspertów z danejdziedziny. Preferowane będą działania skierowane do osób znajdujących się w szczególnejsytuacji na rynku pracy. Celem zwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektu synergiiwynikającego z komplementarności projektów, zakłada się możliwość wyboruoperacji/projektów zintegrowanych, rozumianych jako grupa projektów z różnych osi/funduszy.




Fundusz

Kategoria regionu (w

stosownych przypadkach)


Źródło danych Częstotliwość pomiaru

M K O

1 Liczba osób niepełnosprawnych objętych wsparciem w programie (C)

osoby EFS Region słabiej rozwinięty

- - 385 SL 2014 Corocznie

2 Liczba osób w wieku 25-30 lat objętych wsparciem w programie


- -

10 45

3

SL 2014 Corocznie


68

3 Liczba osób w wieku 50 lat i więcej objętych wsparciem w programie


- -

4 530

SL 2014 Corocznie

4

Liczba osób bezrobotnych (łącznie z długotrwale bezrobotnymi) objętych wsparciem w programie (C)


- -

34 84

5

SL 2014 Corocznie

DZIAŁANIE2.2.DZIAŁANIANARZECZRÓWNOWAGIPRACA–ŻYCIEPRIORYTETYINWESTYCYJNY8.8

RÓWNOŚĆMĘŻCZYZNIKOBIETWEWSZYSTKICHDZIEDZINACH,WTYMDOSTĘPDOZATRUDNIENIA,ROZWÓJKARIERY,GODZENIEŻYCIAZAWODOWEGOIPRYWATNEGOORAZPROMOWANIERÓWNOŚCIWYNAGRODZEŃZA

TAKĄSAMĄPRACĘ


Celszczegółowy:Ułatwieniegodzeniażyciazawodowegoiprywatnego

Wysoki odsetek osób biernych zawodowo i topniejąca liczba pracującychw regioniewymagapodjęcia kroków w kierunku podniesienia aktywności zawodowej, zwłaszcza osóbpowracających na rynek pracy poprzez ułatwienie godzenia życia zawodowego i prywatnego.Częstą przyczyną bierności zawodowej są obowiązki rodzinne i opieka nad osobą zależną.Konieczność sprawowania opieki nad osobami zależnymi stanowi poważną barieręw udzialewrynku pracy, czego w 2012 r. w województwie podlaskim doświadczyło 36 tys. osób.Opotrzebie interwencji świadczy także wskaźnik zatrudnienia kobiet, który jestwwojewództwie podlaskim znacznie niższy niż wskaźnik zatrudnienia mężczyzn (w 2012 r.odpowiednio 43,6% i 58%). Integrację zawodową znacznie utrudnia niewystarczającywwojewództwie podlaskim dostęp do usług społecznych zwłaszcza związanych z opieką nadmałym dzieckiem (do lat 3). Dodatkową barierą w odnalezieniu się na rynku pracy dla osóbzaangażowanych w opiekę nad osobą zależna jest szybka dezaktualizacja ich kompetencjizawodowych i tylko zagwarantowanie dostępności do usług opiekuńczych odciążających je zobowiązków opiekuńczych umożliwia uczestnictwo w procesie kształcenia i szkolenia, corealnieprzekładasięnazwiększenieszansnarynkupracy.Interwencjawtymobszarzebędziekomplementarna względem działań podejmowanych w ramach PI 9.7, gdzie planowane jestpoprawieniedostępudoróżnychfromopiekinadosobamizależnymi(innyminiżdzieciwwieku0‐3lat).Wcelupoprawymobilnościzawodowejskutkującejwiększązatrudnialnościąniezbędnejest upowszechnienie wiedzy w zakresie elastycznych form zatrudnienia, ułatwiającychgodzenieżyciazawodowegozprywatnym.Podstawowymibarieramiwtymobszarzejestnadalniskaświadomośćzarównopostroniepracodawcówjakipracobiorców.Znacznerozproszenieosadnictwa na obszarze województwa podlaskiego również jest argumentem za wdrażaniemdziałań mobilnościowych, skierowanych do osób powracających na rynek pracy w postacidostępnościdousługopiekuńczych i elastycznych formzatrudnienia.Wyzwaniemdlapolitykirozwoju jest także wyrównywanie szans w zakresie dostępu do rynku pracy i awansuzawodowego.

Tabela 4: Zestawienie wskaźników rezultatu


69


Jednostka pomiaru

wskaźnika

Wsp

ólny

wsk

aźni

k pr

oduk

tu s

toso

wan

y ja

ko

pods

taw

a do

ust

alan

ia

celu

War

tość

baz

owa

Jedn

ostk

a po

mia

ru d

la

war

tośc

i baz

owej

i do

celo

wej

Rok

baz

owy

War

tość

doc

elow

a (2

023)

Źród

ło d

anyc

h

Czę

stot

liwoś

ć po

mia

ru

M K O M K O

1

Liczba osób, które powróciły na rynek pracy po przerwie związanej z urodzeniem/ wychowaniem dziecka, po opuszczeniu programu

Region słabiej


1 050 SL

2014 Coroczni

e


CelpostawionywUmowiePartnerstwa, jakim jestbardziej efektywnewykorzystanie zasobówpracy, nie jest możliwy do osiągnięcia bez interwencji w obszarze ułatwienia godzenia życiazawodowego z rodzinnym. Konieczne jest wsparcie osób powracających na rynek pracy poprzerwie związanej z opieką nad osobą zależną poprzez z jednej strony działaniaukierunkowanenazapewnienieopiekiosóbzależnych,azdrugiejstronyszerokąpromocjęformzatrudnienia i form świadczenia pracy dostosowanych do indywidualnych potrzeb jednostki.Wceluzwiększeniaaktywnościzawodowejrezerwrynkupracy interwencjabędzieprzebiegaćdwutorowo. Po pierwsze podjęte zostaną działania mające na celu likwidację barieruniemożliwiających integracjęzrynkiempracypoprzezudostępnienieusługwzakresieopiekinaddziećmido lat3.Wspieranieusługopiekinadmałymidziećmi (opieki żłobkowej, klubówdziecięcych, opiekunów dziennych), w wymiarze jakościowym i ilościowym, jest niezbędnymelementem dla tworzenia warunków do godzenia ról rodzinnych i zawodowych. Po drugiezostanąpodjętedziałania związane zmobilnością zawodową,w tymupowszechnianiewiedzyidobrych praktyk w obszarze zastosowania elastycznych form zatrudnienia. Akcjeupowszechniające wykorzystanie elastycznych form zatrudnienia skierowane powinny byćzarówno do środowiska pracodawców, związków zawodowych, jak i samych pracobiorców,wtympowracającychnarynekpracypoprzerwiezwiązanejzopiekąnaddzieckiem.Planowanejest również dodatkowe wsparcie aktywizacyjne osób powracających na rynek pracy pourlopach macierzyńskich, wychowawczych oraz po okresie opieki nad osobami zależnymi.Interwencja obejmować będzie także promocję i wdrażanie rozwiązań w zakresie społecznejodpowiedzialnościbiznesu (CSR),w tymdobrychpraktykzzakresuwork‐lifebalance. Katalogpowyższychprzedsięwzięćbędzierealizowanyprzezotwartągrupębeneficjentów,tj.wszystkiepodmioty,wszczególności:NGO,LGD,podmiotydziałającenarzeczrozwojuzasobówludzkichiupowszechniania dialogu oraz partnerstwa publiczno‐społecznego na poziomie lokalnymiregionalnym, związki pracodawców, podmioty działające na rzecz osób pozostających bezpracyiposzukującychpracy,elastycznychformzatrudnieniaimobilnościzawodowej.Natomiastwprzypadkuwsparciaopiekinaddziećmidolat3,żłobkiiklubydziecięcemogąbyćtworzoneiprowadzone przez: gminy, osoby fizyczne oraz osoby prawne i jednostki organizacyjnenieposiadające osobowości prawnej. Działania adresowane będą przede wszystkim dopracowników, pracodawców oraz związków zawodowych. Podstawową grupę docelowąstanowiąosoby,któresąpozarynkiempracyzewzględunakoniecznośćopiekinaddzieckiemdolat3.


Wybór projektów będzie dokonywany w procedurze konkursowej. Wybór projektów dodofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriów zatwierdzonych przezKomitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektów będą jednakowe dlawszystkich konkurujących ze sobą Wnioskodawców, transparentne oraz niedyskryminujące.Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniu przyczyniające się do


70

osiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej. Jednocześnie kryteriaogranicząwybór inwestycji tylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramach EFRR/EFS oraz kategoriami określonymi dla danej osi. Kryteria uwzględniać będązasady horyzontalne określone w programie. Procedura wyboru projektów będzie jawnaiupubliczniana,wszczególnościw formiekomunikatunastronie internetowejdanej instytucjiprowadzącej nabór projektów. Ocena projektu w zależności od specyfiki danego obszaruinterwencji i trybu wyboru może się nieznacznie różnić jednakże zawsze będzie składać sięzdwóchzasadniczychetapów:ocenyformalnej–weryfikacjaspełnieniakryteriówdostępuorazoceny merytorycznej – weryfikacja kryteriów jakościowych. Kryteria wyboru projektów jakoelementsłużącyzapewnieniuefektywnejiprawidłowejrealizacjicelówdanejosipriorytetowejbędą konstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwie najbardziej obiektywny wybórprojektów.Wprocedurzeocenyprojektuinstytucjaorganizującanabórbędziemiałamożliwośćskorzystania z wiedzy i fachowych umiejętności ekspertów z danej dziedziny. Celemzwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektu synergii wynikającegozkomplementarności projektów, zakłada się możliwość wyboru operacji/projektówzintegrowanych,rozumianychjakogrupaprojektówzróżnychosi/funduszy.




Fundusz




Źródło danych Częstotliwość pomiaru

M K O

1 Liczba utworzonych miejsc opieki nad dziećmi w wieku do lat trzech

szt. EFS Region słabiej rozwinięty 1 050 SL 2014 Corocznie

2

Liczba projektów ukierunkowanych na trwały udział kobiet w zatrudnieniu i rozwój ich kariery zawodowej (C)

szt. EFS Region słabiej rozwinięty 50 SL 2014 Corocznie

DZIAŁANIE2.3WSPIERANIEPOWSTAWANIAIROZWOJUPODMIOTÓW

GOSPODARCZYCHPRIORYTETINWESTYCYJNY8.7

PRACANAWŁASNYRACHUNEK,PRZEDSIĘBIORCZOŚĆITWORZENIEPRZEDSIĘBIORSTW,WTYMINNOWACYJNYCHMIKRO,MAŁYCHIŚREDNICHPRZEDSIĘBIORSTW


Celszczegółowy:TworzenienowychmiejscpracyorazrozwójprzedsiębiorczościZgodnie z założeniami Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju (Polska 2030) celem politykirynkupracyniepowinnobyć tylko zachowanie już istniejącychmiejscpracy, leczutrzymaniewysokiego tempa powstawania nowych. Osiągnięcie tego celu nie jest możliwe bez wsparciaszeroko rozumianej przedsiębiorczości, włączając kreowanie postaw przedsiębiorczychiupowszechnianiewiedzydotyczącejprowadzeniabiznesu.Rynekpracywojewództwapodlaskiego jest słabo rozwinięty.Wynika to,m.in. ze specyficznejgospodarki regionu, która wyróżnia się negatywnie pod względem struktury zatrudnieniapoprzez wysoki udział osób zatrudnionych w rolnictwie. Na podstawie BAEL w 2012 r.wwojewództwie podlaskim w rolnictwie zatrudnionych było ponad 30% ogółu pracujących,


71

podczasgdyśredniowPolsceudziałtenwynosił12,6%,aprzeciętniewUE27zaledwie5,0%.Daneświadcząoznacznychrezerwachpracywtymsektorzegospodarki. Jednocześniejednymzistotnych problemów rozwojowych województwa podlaskiego jest niski poziomprzedsiębiorczości. W regionie wyraźnie mniej osób niż średnio w kraju decyduje się naprowadzenie działalności gospodarczej. W 2012 r. w województwie podlaskim do rejestruREGON wpisanych było 790 podmiotów na 10 tys. ludności co dawało 14 miejsce w kraju,zaśosóbfizycznychprowadzącychdziałalnośćgospodarcząna100osóbwwiekuprodukcyjnymbyło 9,7 (13 miejsce). W latach 2004‐2010 średniorocznie w regionie było rejestrowanych65nowychpodmiotówgospodarczychna10000mieszkańców,codawało15podmiotówmniejniżśredniowkraju.Niskaskłonnośćdopodejmowaniaryzykaisamoorganizacjiwtymzakresieowocuje nie tylko odbiegającą od skali kraju liczbą inicjatyw gospodarczych, ale równieżwpływa na niskie oceny zasobów ludzkich przez przedsiębiorców. Szansą na wykorzystaniezasobówpracy jest zwiększenie dostępności do zatrudnienia (w tym samozatrudnienia)m.in.poprzezstworzeniewarunkówsprzyjającychinicjatywomgospodarczym.Działania ukierunkowane na rozwój przedsiębiorczości oraz tworzenie miejsc pracywszczególności dla osób w najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy przyczynią się dopowstawanianowychprzedsiębiorstw,nowychmiejscpracy,awkonsekwencjidozwiększenialiczbyosóbzatrudnionych.



Jednostka pomiaru

wskaźnika

Wsp

ólny

wsk

aźni

k pr

oduk

tu s

toso

wan

y ja

ko p

odst

awa

do

usta

lani

a ce

lu

War

tość

baz

owa

Jedn

ostk

a po

mia

ru

dla

war

tośc

i baz

owej

i d

ocel

owej

Rok

baz

owy

War

tość

do

celo

wa

(202

3)

Źród

ło d

anyc

h

Czę

stot

liwoś

ć po

mia

ru

M K O M K O

1

Liczba osób pracujących po opuszczeniu programu (łącznie z pracującymi na własny rachunek) (C)

Region słabiej


830 SL

2014 Coroczn

ie

2

Liczba utworzonych mikroprzedsiębiorstw działających 30 miesięcy po uzyskaniu wsparcia finansowego

Region słabiej

rozwinięty szt. nd. 0 szt. 2014 327 SL

2014 Coroczn

ie


Rozwójprzedsiębiorczości i samozatrudnienia jest jednąz formskutecznegoprzeciwdziałaniabezrobociu,a takżestymulowaniarozwojuekonomicznegoispołecznego.Wsparciekierowanebędzie do osób fizycznych zamierzających rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej.Stworzenieoptymalnychwarunkówdotworzenianowychmiejscpracy,wtympracynawłasnyrachunek, jest uzupełnieniem działań służących aktywizacji zawodowej. W celu zapewnieniatrwałości nowopowstających przedsiębiorstw, w szczególności tych tworzonych przez osobybędące w najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy, należy zapewnić kompleksowe, zarazemindywidualnie dostosowane wsparcie, obejmujące poza wsparciem finansowym m.in. usługidoradcze iszkoleniowe. Fundamentemtakiegowsparciabędzieusługadoradcza,któraprzedewszystkim zweryfikuje umiejętności oraz predyspozycje osoby, chcącej założyć działalnośćgospodarczą. Kolejnym niezbędnym elementem wsparcia będą szkolenia, w tym szkoleniaspecjalistycznewdziedziniepodejmowanejdziałalnościgospodarczej.Uzupełniającycharakterbędą miały szkoleniach z zakresu samej przedsiębiorczości, innowacyjności oraz z zasadprowadzenia własnego biznesu. Interwencja w tym obszarze będzie realizowana zgodniezwynikami oceny ex ante dla instrumentów finansowych. Uwzględniając doświadczeniaperspektywy finansowej 2007‐2013 oraz bardzo niski poziom przedsiębiorczości w regionie,prawdopodobniekoniecznebędziezastosowanieprzedewszystkimwsparciabezzwrotnegolub


72

instrumentów mieszanych. Dodatkowo planowane jest wsparcie pomostowe w początkowejfazie funkcjonowania przedsiębiorstwa. Działania realizowane będą przez otwarty katalogbeneficjentów zawierający wszystkie podmioty. Adresatami wsparcia będą w szczególnościosoby pozostające bez zatrudnienia, poszukujące pracy, zagrożone utratą pracy orazdefaworyzowanenarynkupracy.

Interwencjawtymzakresiebędziepodejmowananacałymterytoriumwojewództwa.Zgodniezzałożeniami SRWP 2020 wspierane będą w szczególności zielone miejsca pracy, przyjazneśrodowisku naturalnemu i ograniczające presję na nie, które mogą powstać w jakimkolwiekdziale gospodarki (z wyłączeniem rolnictwa) z uwzględnieniem zasad zrównoważonegorozwoju.


Wybór projektów będzie dokonywany w procedurze konkursowej. Wybór projektów dodofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriów zatwierdzonych przezKomitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektów będą jednakowe dlawszystkich konkurujących ze sobą Wnioskodawców, transparentne oraz niedyskryminujące.Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniu przyczyniające się doosiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej. Jednocześnie kryteriaogranicząwybór inwestycji tylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramach EFRR/EFS oraz kategoriami określonymi dla danej osi. Kryteria uwzględniać będązasady horyzontalne określone w programie. Procedura wyboru projektów będzie jawnaiupubliczniana,wszczególnościw formiekomunikatunastronie internetowejdanej instytucjiprowadzącej nabór projektów. Ocena projektu w zależności od specyfiki danego obszaruinterwencji i trybu wyboru może się nieznacznie różnić, jednakże zawsze będzie składać sięzdwóchzasadniczychetapów:ocenyformalnej–weryfikacjaspełnieniakryteriówdostępuorazoceny merytorycznej – weryfikacja kryteriów jakościowych. Kryteria wyboru projektów jakoelementsłużącyzapewnieniuefektywnejiprawidłowejrealizacjicelówdanejosipriorytetowejbędą konstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwie najbardziej obiektywny wybórprojektów. W procedurze oceny projektów instytucja organizująca nabór będzie miałamożliwośćskorzystaniazwiedzyifachowychumiejętnościekspertówzdanejdziedziny.Celemzwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektu synergii wynikającegozkomplementarności projektów, zakłada się możliwość wyboru operacji/projektówzintegrowanych,rozumianychjakogrupaprojektówzróżnychosi/funduszy.


Określenie zakresu zastosowania instrumentów finansowych będzie możliwe poprzeprowadzeniu analizy ex ante (art. 37 rozporządzenia ramowego) mającej na celu m.in.zbadanie występującej wwojewództwie luki finansowej dla danego obszaru. Na podstawiewyników badania, zostanie podjęta decyzja o wykorzystaniu instrumentów finansowychwdanympriorytecie,formywsparcia,wielkościorazmodeluwdrażania.



Lp. Wskaźnik Jednostka pomiaru Fundusz




Źródło danych Częstotliwość

pomiaru M K O

1

Liczba osób, które otrzymały środki na podjęcie działalności gospodarczej w programie

osoby EFS Region słabiej rozwinięty - - 83

0 SL 2014 Dwukrotnie w trakcie realizacji programu


73

DZIAŁANIE2.4ADAPTACJAPRACOWNIKÓW,PRZEDSIĘBIORSTWIPRZEDSIĘBIORCÓWDOZMIAN

PRIORYTETINWESTYCYJNY8.9PRZYSTOSOWANIEPRACOWNIKÓW,PRZEDSIĘBIORSTWIPRZEDSIĘBIORCÓWDOZMIAN


Celszczegółowy:Podniesieniekwalifikacji,kompetencjiiumiejętnościosóbpracującychorazichdostosowaniedopotrzebregionalnejgospodarki

We współczesnej gospodarce istotnym czynnikiem rozwoju i budowania przewagikonkurencyjnej jest zdolnośćprzedsiębiorstwdo zmianwzależności odwymagań rynkuorazumiejętność korzystania z nowych technologii. Tymczasem przedsiębiorstwa sektora MŚP,dominującego w strukturze sektora prywatnego w regionie, skoncentrowane są przedewszystkimnabieżącymfunkcjonowaniuidoraźnymplanowaniudziałalności,pomijająckwestiezarządzania kompetencjami, zarządzaniawiekiem, nie prowadzą działań prorozwojowych czyinnowacyjnych. Przemiany gospodarcze zachodzące w regionie pod wpływem konkurencjiglobalnej wymuszają potrzebę procesów adaptacyjnych, a co za tym idzie elastycznegoreagowania kadr zarządzających przedsiębiorstw. Profesjonalizacja kadr przedsiębiorstw,wszczególności sektora MŚP, jest warunkiem podniesienia niedostatecznego poziomuadaptacyjności. Ułatwieniu procesów adaptacyjnych w przedsiębiorstwach służyć mogąinicjatywyzwiązanezrozwojemiwzmacnianiempowiązańmiedzysektorami:biznesem,naukąiadministracją.Porozumieniemiędzysektorowebędzieistotneszczególniewprocesierealizacjistrategiiinteligentnychspecjalizacji.Postęp technologiczny wymusza także ciągłą aktualizację, podnoszenie i zmianę kwalifikacjioraz umiejętności pracowników. Stymulowanie podnoszenia i aktualizacji umiejętnościzawodowychprzezosobypracujące,zwłaszczastarszeioniskichkwalifikacjach,jestkluczowedlautrzymaniazatrudnienia.JakwskazująbadaniaBilansKapitałuLudzkiegoza2012r.,wśródobecniepracujących28%nigdynieuczestniczyłowkursach, szkoleniach, czy innych formachpodnoszeniakwalifikacji.Wprzypadkukursówiszkoleńnajczęściejspotykanąformbyłykursyobowiązkowe takie jak BHP, przeciwpożarowe. Powodem niepodejmowania inicjatywywzakresie kształcenia, wskazywanym przez samych pracujących, jest brak potrzebypodnoszenia swoich kompetencji dla celów zawodowych. Co prawda w województwiepodlaskim odnotowano jeden z najniższych w kraju odsetków pracujących, którzy nigdy nieuczestniczyli w kursach lub szkoleniach (16%) oraz najwyższy odsetek pracującychonajwyższej aktywności szkoleniowej (40%), niemniej jednak w ocenie zasobów kapitałuludzkiegozperspektywypracodawców i inwestorówregionznalazłsięnapierwszymmiejscuwśródnajsłabiej ocenionychwojewództwwkolejnej edycji badaniaAtrakcyjność inwestycyjnawojewództw ipodregionówPolski2013.Wyraźnie skazuje to na potrzebę inwestycjiw kapitałludzkiwregionie,przyczymweryfikacjiwymagasposóborganizacji i finansowania,zwłaszczausługszkoleniowych.JednymzezdiagnozowanychwtokupracnadprogramemE‐podlaskieobszarówdeficytowychsąkompetencje cyfrowe osób dorosłych. Badania wskazały, że zarówno przedsiębiorcy jakipracownicy w niedostatecznym stopniu potrafią posługiwać się narzędziamiteleinformatycznymi w pracy zawodowej, przy czym nie odnosi się to do podstawowychumiejętności obsługi komputera (np. pakiet biurowy, przeglądarka), lecz do zastosowańdziedzinowych w odniesieniu do konkretnego zawodu i stanowiska pracy. Regionalneprzedsiębiorstwa są stosunkowo słabo zinformatyzowane i nie oferują swoim pracownikomśrodowiskapracy,wktórymmoglibytakiekompetencjenabyćirozwinąć.


74

Wsparcie przedsiębiorstw w podnoszeniu kwalifikacji i umiejętności osób pracujących orazwprzechodzeniuprocesówadaptacyjnychimodernizacyjnychbędzieprowadziłodobudowaniaprzewagikonkurencyjnej.



Jednostka pomiaru

wskaźnika

Wsp

ólny

wsk

aźni

k pr

oduk

tu s

toso

wan

y ja

ko p

odst

awa

do

usta

lani

a ce

lu

War

tość

baz

owa

Jedn

ostk

a po

mia

ru

dla

war

tośc

i baz

owej

i d

ocel

owej

Rok

baz

owy

War

tość

do

celo

wa

(202

3)

Źród

ło d

anyc

h

Czę

stot

liwoś

ć po

mia

ru

M K O M K O

1 Liczba osób, które uzyskały kwalifikacje po opuszczeniu programu (C)

Region słabiej

rozwinięty osoby nd. 0 0 osoby 2014 - -

1 032

SL 20

14

Corocznie

2 Liczba osób, które po opuszczeniu programu podjęły pracę lub kontynuowały zatrudnienie

Region słabiej


232

SL 20

14

Corocznie

3 Liczba osób, które nabyły kompetencje w ramach lub po opuszczeniu programu

Region słabiej


9 290

SL 20

14

Corocznie


Wolny rynek wymaga od przedsiębiorstwa jako organizacji zdolności do bycia elastycznymizdolnymdozmianwzależnościodsytuacjinadanymrynku.Organizacjeposiadającepowyższeumiejętności oraz kompetentną kadrę, zwiększają szanse na szybkie dostosowanie się douwarunkowań rynkowych, jednocześnie zwiększają swoją konkurencyjność. Źródłem sukcesuwbiznesie jest posiadanie przejrzystej wizji i strategii rozwoju. Biorąc pod uwagę liczbępodmiotów gospodarczych, które zaprzestają działalności (w latach 2010‐2012 na 10 tys.mieszkańców z rejestru REGON wyrejestrowały się 192 podmioty), widać, że niezbędne jestwsparcie,którepodniesiekompetencjewzakresietworzeniazorientowanejnakonkurencyjnośćstrategii rozwoju. Adresatem wsparcia będą przede wszystkim mikro, małe i średnieprzedsiębiorstwa, w tym właściciele/kadra zarządzająca oraz pracownicy. Planowane sądziałania związane z nabyciem umiejętności planowania strategicznego oraz wdrażaniemnowoczesnychmetodzarządzaniaprzedsiębiorstwem.Sukcesprzedsiębiorstwai jegokonkurencyjnośćwarunkujerównieżwysokowykwalifikowanakadra.Wzwiązkuztymniezbędnebędziebudowaniesystemuwysokiejjakościszkoleńiinnychusług rozwojowych, skierowanych z jednej strony do kadry zarządzającej (w tym szkoleniazzakresu wykorzystania TIK oraz e‐biznesu), z drugiej zaś dla pracowników. Potrzebna jestprzede wszystkim daleko idąca indywidualizacja i profesjonalizacja usług rozwojowych. Abyułatwićpracodawcominwestowaniewkapitałludzkizgodniezindywidualnymipotrzebamiw tym zakresie, planuje się wsparcie przez podmiotowe finansowanie kształcenia. Należypodkreślić, że to właśnie przedsiębiorcy zgodnie ze swoimi zdiagnozowanymi potrzebamipowinni kształtować popyt na usługi szkoleniowe, które są do nich skierowane. Tym samymprzedsiębiorcy powinni korzystać z takich szkoleń, które są im faktycznie potrzebne anieztakich,któreimoferujerynekszkoleniowy.Pozasystememszkoleńzasadnymjestdołączeniedo planowanej interwencji również fakultatywnego wsparcia, jakim jest diagnoza potrzebrozwojowychprzedsiębiorstwa.Rozwójprzedsiębiorstwwymagawdrożenianowoczesnychmetod zarządzania strategicznego,ale często także opracowania i implementacji planów adaptacyjnych i modernizacyjnych.


75

Skuteczność działań w zakresie adaptacyjności przedsiębiorstw i ich pracownikówuwarunkowana jest znajomością specyfiki rynku, dlatego też niezbędne jest wsparciediagnozowania,ukierunkowanenaprzeprowadzeniebadańianaliz,wpołączeniuzelementamiwdrożeniowymi, w zakresie zmian gospodarczych w regionie. Trafna diagnoza umożliwiazapobieganieorazwczesnereagowanienasytuacjekryzysowewprzedsiębiorstwach.Wramachpriorytetuplanowanejestwsparcieinicjatywpodejmowanychnapoziomielokalnymi regionalnym przez związki pracodawców i związki zawodowe, w szczególności w zakresie:organizacji pracy, form świadczenia pracy, promocji podnoszenia kwalifikacji zawodowych,godzenia życia zawodowego i prywatnego, które mogą odegrać istotną rolę w procesiepodnoszenia zdolności adaptacyjnych przedsiębiorstw. Dodatkowo planowana jest realizacjadziałań zdefiniowanych w ramach procesu identyfikowania specjalizacji regionalnych,stanowiących instrument wsparcia przedsiębiorstw w procesach dostosowawczychizwiązanychwszczególnościzprocesamiwdrażaniainnowacji.W celu złagodzenia skutków zmian restrukturyzacyjnych planowana jest interwencjaskierowana do pracowników zwolnionych, przewidzianych do zwolnienia lub zagrożonychzwolnieniem. Optymalnym rozwiązaniem jest program outplacementu jako wsparcieskierowane do wyżej wymienionej grupy, w poszukiwaniu nowych możliwości rozwijaniakariery zawodowej oraz kształtowanie umiejętności i kwalifikacji. Przedmiotowe wsparciebędzie realizowane poprzez szkolenia pracowników wszystkich szczebli, w tym szkoleniaspecjalistycznezawodowe,doradztwoedukacyjno‐zawodoweorazpośrednictwapracy,staże.Przedsięwzięcia na rzecz adaptacji przedsiębiorstw, przedsiębiorców i pracowników douwarunkowań rynkowych mogą być realizowane bezpośrednio przez przedsiębiorców,organizacje pracodawców i związki zawodowe, ale też przez podmioty działające na rzeczzatrudnienia, rozwoju zasobów ludzkich lub potencjału adaptacyjnego przedsiębiorców,niebędących przedsiębiorcami oraz jednostki naukowo‐badawcze. Terytorialnym obszaremrealizacjibędziecałewojewództwo.


Wybórprojektówbędziedokonywanywprocedurzekonkursowejlubpozakonkursowej. Wybórprojektów do dofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriówzatwierdzonych przez Komitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektówbędą jednakowe dla wszystkich konkurujących ze sobąWnioskodawców, transparentne orazniedyskryminujące. Kryteria wyboru premiowały będą projekty w największym stopniuprzyczyniające się do osiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej.Jednocześniekryteriaogranicząwybórinwestycjitylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramachEFRR/EFSorazkategoriamiokreślonymidladanejosi.Kryteriauwzględniać będą zasady horyzontalne określonew programie. Procedurawyboru projektówbędzie jawna iupubliczniana, w szczególności w formie komunikatu na stronie internetowejdanejinstytucjiprowadzącejnabórprojektów.Ocenaprojektuwzależnościodspecyfikidanegoobszaru interwencji i trybu wyboru może się nieznacznie różnić, jednakże zawsze będzieskładaćsięzdwóchzasadniczychetapów:oceny formalnej–weryfikacja spełnieniakryteriówdostępu oraz oceny merytorycznej – weryfikacja kryteriów jakościowych. Kryteria wyboruprojektówjakoelementsłużącyzapewnieniuefektywnejiprawidłowejrealizacjicelówdanejosipriorytetowej będą konstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwie najbardziejobiektywny wybór projektów. W procedurze oceny projektów instytucja organizująca nabórbędzie miała możliwość skorzystania z wiedzy i fachowych umiejętności ekspertów z danejdziedziny.Celem zwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektu synergii wynikającegozkomplementarności projektów, zakłada się możliwość organizacji konkursu na operacje,rozumianejakogrupaprojektówzróżnychosi/funduszy.


76




Fundusz




Źródło danych Częstotliwość pomiaru M K O

1

Liczba osób objętych szkoleniami / doradztwem w zakresie kompetencji cyfrowych osoby EFS Region słabiej

rozwinięty

- -

8 200

SL 2014 Corocznie

2

Liczba osób pracujących objętych wsparciem w programie (łącznie z pracującymi na własny rachunek) (C)

osoby EFS Region słabiej rozwinięty - -

10 32

2

SL 2014 Corocznie

3

Liczba osób pracujących (łącznie z pracującymi na własny rachunek) w wieku 50 lat i więcej objętych wsparciem w programie


- -

736 SL 2014 Corocznie

4

Liczba mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw objętych wsparciem w programie (w tym przedsiębiorstw spółdzielczych i przedsiębiorstw społecznych) (C)

szt. EFS Region słabiej rozwinięty

1 189 SL 2014 Corocznie

5

Liczba pracowników zagrożonych zwolnieniem z pracy oraz osób zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy objętych wsparciem w programie


- -


DZIAŁANIE2.5AKTYWNEIZDROWESTARZENIESIĘPRIORYTETINWESTYCYJNY8.10

AKTYWNEIZDROWESTARZENIESIĘ


Celszczegółowy:Przedłużeniewiekuaktywnościzawodowej

O procesie starzenia się społeczności województwa świadczy, m.in. wskaźnik obciążeniademograficznego,którynotujewartościznaczniewyższeodpoziomukrajowegoiod2010rokustale wzrasta. W 2002 r. wskaźnik o wartości powyżej 60 charakteryzował 4 powiatywojewództwapodlaskiego:sokólski,hajnowski,siemiatyckiibielski.Zkoleiw2009r.wartośćtę uzyskało już 10 powiatów. Można na tej podstawie stwierdzić, że zjawisko starzenia sięspołeczeństwapostępujeirozprzestrzeniasię.Występującewregionieniekorzystnetendencjedemograficzne, zarówno pod względem przyrostu naturalnego, który wynosił ‐0,4 na 1000mieszkańcóww2011 r. (11miejscew kraju), jak iw saldziemigracji, które jest odwielu latujemne(‐1,6na1000mieszkańcóww2011r.,12miejscewkraju)argumentująukierunkowaniedziałań na poprawę jakości kapitału ludzkiego poprzez zdrowotne działania profilaktyczneiwsparciepowrotudopracyorazprzeciwdziałanieprzerwaniuaktywnościzawodowej,służące


77

wkonsekwencjiprzedłużenieokresuaktywnościzawodowej.Trendydemograficznewymagająwykorzystania aktualnie istniejących rezerw pracy i przeciwdziałania ich utracie. Takżepodniesienie wieku emerytalnego niesie za sobą potrzebę wzmocnienia potencjału kapitałuludzkiegopoprzezprofilaktykęzdrowotnąiumożliwienieprzekwalifikowaniasiępracownikóworaz przeciwdziałanie przerywaniu aktywności zawodowej osób starszych. Chcąc osiągnąćzwiększone zatrudnienie, zwłaszcza wśród osób starszych, niewątpliwie należy zapewnićprofilaktykę, opiekę zdrowotną, rehabilitacyjną. Ponadto, stworzenie warunków pracypozwalającychnawykorzystaniepotencjałuosóbstarszychprzezpracodawcówprzyczynisiędowydłużenia czasu aktywności zawodowej oraz ograniczy wyłączanie ich z rynku pracyzpowodówzdrowotnych.Wzwiązkuzezjawiskiemstarzeniasięspołeczeństwa,szczególnąopiekąnależyobjąćpopulacjędziecitak,abymiałyoneszansem.in.funkcjonowaniawprzyszłościnarynkupracywdobrymzdrowiu.Wartoprzypomnieć,iżchorobajestgłównąprzyczynąbiernościzawodowej.Działaniaukierunkowanenautrzymaniedobregostanuzdrowiapotencjalnychzasobówpracymająwięckluczoweznaczeniedlazapewnieniaodpowiedniejliczbyosóbaktywnychzawodowo(zarównowkontekścieczynnikówprodukcji,jakim.in.obciążeńdlasystemuzabezpieczeńspołecznych).Ponadto działania te w pośredni sposób mogą przyczynić się do odwrócenia w dłuższejperspektywieczasowejnegatywnychtrendówdemograficznych.Nowoczesnaopiekazdrowotnamasłużyćzapewnieniuutrzymaniaaktywnościzawodowejzasobówpracy.



Jednostka pomiaru

wskaźnika

Wsp

ólny

wsk

aźni

k pr

oduk

tu s

toso

wan

y ja

ko p

odst

awa

do

usta

lani

a ce

lu

War

tość

baz

owa

Jedn

ostk

a po

mia

ru

dla

war

tośc

i baz

owej

i d

ocel

owej

Rok

baz

owy

War

tość

do

celo

wa

(202

3)

Źród

ło d

anyc

h

Czę

stot

liwoś

ć po

mia

ru

M K O M K O

1

Liczba osób, które po opuszczeniu programu podjęły pracę lub kontynuowały zatrudnienie (C)

Region słabiej


4 878

SL 20

14

Corocznie


Z uwagi na zachodzące procesy demograficzne wyzwaniem dla regionu jest wzmocnieniepotencjału zasobówpracy.Wceluwydłużeniawieku aktywności zawodowejproponowane sąusługi świadczone indywidualnym osobompolegające,m.in. na kształtowaniu zdrowego stylużycia,profilaktycezdrowotnej iwdrażaniuprogramówrehabilitacji leczniczej zapobiegającychprzerwaniuaktywnościzawodowejzewzględówzdrowotnychiułatwiającychpowrótnarynekpracy.Problememsystemuochronyzdrowia jestniska świadomośćzdrowotna społeczeństwaoraz wykrywalność chorób w zaawansowanych stadiach rozwojowych. Istotnym czynnikiemupowszechniania zdrowego stylu życia jest wzmacnianie dialogu, współpracy irozwojupartnerstwpubliczno‐społecznychnarzeczrozwojuzasobówludzkichnapoziomieregionalnymi lokalnym. Niezbędne są także programy przekwalifikowania pracowników długotrwalepracujących w warunkach negatywnie wpływających na zdrowie, przygotowujące dokontynuowania pracy na innych stanowiskach omniejszym obciążeniu dla zdrowia. Ponadto,przewiduje się programy ukierunkowane na eliminowanie szkodliwych czynnikówwmiejscupracy.Wcelupoprawyzdrowia społeczeństwaproponowane sądziałaniapopularyzująceprogramywkierunku wczesnego wykrywania chorób nowotworowych oraz programy wzakresieprofilaktyki zdrowotnej (pierwotnej i wtórnej) istotne w kontekście kluczowych problemówzdrowotnych regionu. Działania promocyjne, upowszechniające w zakresie profilaktykizdrowotnej i wczesnej diagnostyki będą mogły być elementem kompleksowego projekturealizowanego w ramach przedmiotowego działania (nie zaś wyłącznym przedmiotemprojektu). Mając na względzie dążenie do wydłużenia wieku aktywności zawodowej,


78

proponowane są także programy zdrowotne dla osób zagrożonych przerwaniem aktywnościzawodowej ze względów zdrowotnych oraz programy przekwalifikowania pracownikówdługotrwalepracującychwwarunkachnegatywniewpływającychnazdrowie,przygotowującedo kontynuowania pracy na innych stanowiskach o mniejszym obciążeniu dla zdrowiaizagrożeniuchorobamicywilizacyjnymi.Zakładasięrównieżwsparcieosób,którebędąmogłykontynuować pracę na tym samym stanowisku pracy jednak po podjęciu działańmodyfikującychstanowiskopracywaspekcienegatywnegowpływunazdrowie.Działaniatakiezapobiegająutraciepracyiwypadnięciuzrynku,awkonsekwencjiwykluczeniuspołecznemu.Oznaczatokoniecznośćzbudowaniasystemuwspierającegotakieosobywdecyzjiopozostaniuaktywnym społecznie izawodowo, wtym poprzez umożliwienie przekwalifikowaniapracownika i umożliwienia mu wykonywania pracy bez narażenia na czynniki zagrażającezdrowiu.Zatemdotyczytorównieżdostosowywaniawarunkówpracydowyzwańzwiązanychze starzeniem się społeczeństwa oraz eliminowania czynników ryzyka w miejscu pracy.Kolejnym typem działańwarunkującym skuteczne przeciwdziałanie przerywaniu aktywnościzawodowej osób w wieku produkcyjnym są programy rehabilitacji leczniczej ułatwiającepowrót do pracy. Dopełnieniem interwencji będzie realizacja programów skierowanych nakształtowanie aktywnego i zdrowego stylu życia, wszczególności adresowane do dzieciimłodzieży (edukacja zdrowotna,promocja aktywności fizycznej, zdrowegożywienia, higienyjamy ustnej itp.). Do katalogu beneficjentów powyższych przedsięwziąć należą: podmiotylecznicze, jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne, ich związkiistowarzyszenia,szkołyipodmiotyprowadzącedziałalnośćwzakresieoświatyiedukacjiorazinstytucjeedukacyjne.Wśródbeneficjentówwystąpićmogąrównieżorganizacjepozarządowei przedsiębiorcy.Grupądocelowąsąmieszkańcywojewództwa,wszczególnościosoby,któresązagrożoneopuszczeniemrynkupracyzewzględunastanzdrowialubwiek.


Wybór projektów będzie dokonywany w procedurze konkursowej. Wybór projektów dodofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriów zatwierdzonych przezKomitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektów będą jednakowe dlawszystkich konkurujących ze sobą Wnioskodawców, transparentne oraz niedyskryminujące.Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniu przyczyniające się doosiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej. Jednocześnie kryteriaogranicząwybór inwestycji tylkodo tychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramach EFRR/EFS oraz kategoriami określonymi dla danej osi. Kryteria uwzględniać będązasady horyzontalne określone w programie. Procedura wyboru projektów będzie jawnaiupubliczniana,wszczególnościwformiekomunikatunastronie internetowejdanej instytucjiprowadzącej nabór projektów. Ocena projektów w zależności od specyfiki danego obszaruinterwencji i trybu wyboru może się nieznacznie różnić, jednakże zawsze będzie składać sięzdwóchzasadniczychetapów:ocenyformalnej–weryfikacjaspełnieniakryteriówdostępuorazoceny merytorycznej – weryfikacja kryteriów jakościowych. Kryteria wyboru projektów jakoelementsłużącyzapewnieniuefektywnejiprawidłowejrealizacjicelówdanejosipriorytetowejbędą konstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwie najbardziej obiektywny wybórprojektów.Wprocedurzeocenyprojektuinstytucjaorganizującanabórbędziemiałamożliwośćskorzystania z wiedzy ifachowych umiejętności ekspertów z danej dziedziny. Celemzwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektu synergii wynikającegozkomplementarności projektów, zakłada się możliwość wyboru operacji/projektówzintegrowanych,rozumianychjakogrupaprojektówzróżnychosi/funduszy.


79








pomiaru M K O

1

Liczba osób objętych wsparciem w ramach programów zdrowotnych współfinansowanych z EFS


- -

6 162

SL 2014 Corocznie

2 Liczba osób w wieku 50 lat i więcej objętych wsparciem w programie


- -

3 595

SL 2014 Corocznie

OpiswkładuEFSdorealizacjicelówtematycznych1‐7

StrategiaRozwojuWojewództwaPodlaskiegodoroku2020wskazujenakoniecznośćszerokiegowsparcia przedsiębiorczości, co znajduje wyraz w podejściu do tej kwestii w Programie.WSRWP przedsiębiorczość jest rozumiana jako specyficzna zdolność społeczeństwa dowykorzystaniaswojegopotencjału,oznaczazdolnośćdowcielaniapomysłówwczyn.Obejmujeona kreatywność, innowacyjność i podejmowanie ryzyka, a także zdolność do planowaniaprzedsięwzięć i prowadzenia ich dla osiągnięcia zamierzonych celów. Przedsiębiorczość tokreowaniepostawspołecznych,to„wzięciesprawwewłasneręce”,to„zaradność”,to„odwaga”,to „motywacja” do wyznaczania i „skuteczność” osiągania celów. Przedsiębiorczość w tymznaczeniu nie odnosi się tylko do przedsiębiorców, ale do całego społeczeństwa.Przedsiębiorczość to również skuteczniejsza i tańszaadministracjapubliczna,dzięki lepszemuzarządzaniu i prospołecznej aktywności. Bez przedsiębiorczości rozwój nie jest możliwy.Dlatego też budowa gospodarki opartej na wiedzy, która zdolna będzie do inteligentnego,zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu wzrostu, nie jest możliwa bezwsparcia postaw przedsiębiorczych w oparciu o możliwie najszersze instrumentarium.Interwencja w ramach CT8 ukierunkowana nawsparcie aktywności imobilności zawodowej,poprawę warunków godzenia życia zawodowego z rodzinnym oraz poprawę adaptacyjnościprzedsiębiorców i pracowników do zmian zachodzących w gospodarce, będzie uzupełniaćdziałania realizowane w ramach I Osi priorytetowej Programu (CT1, 2, 3). Wsparcie działańukierunkowanych na zwiększenie zdolności zatrudnieniowej osób będących w wiekuprodukcyjnym,w tym osób odchodzących z rolnictwa, nie tylko umożliwiwłączenie zasobówrynku pracy do gospodarki regionu, ale także stworzy zasoby niezbędne dla jej dalszegorozwoju. Uzupełnieniem działań aktywizujących zawodowo rezerwy zasobów regionalnegorynku pracy jest pobudzenie przedsiębiorczości poprzez wsparcie samozatrudnienia.Wprogramie położony jest duży nacisk na wykorzystanie narzędzi TIK oraz budowaniekompetencji w tym zakresie zarówno u osób bezrobotnych, nieaktywnych zawodowo, jakipracujących. Kompetencje cyfrowe mogą być istotnym czynnikiem poprawiającym zdolnośćzatrudnieniową.Obszar ten będzie komplementarnywzględem interwencjiwłaściwej dla CT2wProgramie. Na realizację celów klimatycznych oraz związanych z ochroną środowiskaipromocją gospodarki niskoemisyjnej (CT4 i 6) pośredni wpływ będzie miało tworzeniezielonychmiejscpracyiupowszechnianietejideiwśródpracodawcówwregionie.


80

Ramywykonaniaosipriorytetowej

Tabela nr 6. Ramy wykonania osi priorytetowej

Oś

prio

ryte

tow

a

Rod

zaj w

skaź

nika

* N

r ide

ntyf

ikac

yjny

Wsk

aźni

k lu

b kl

uczo

wy

etap

wdr

ażan

ia

Jedn

ostk

a po

mia

ru, w

st

osow

nych

prz

ypad

kach

Fund

usz

Kat

egor

ia re

gion

u

Cel

poś

redn

i na

2018

Cel

koń

cow

y (2

023)

Źród

ło d

anyc

h

Wyj

aśni

enie

ade

kwat

nośc

i w

skaź

nika

, w s

toso

wny

ch

przy

padk

ach

M K O M K O

II Wskaźnik finansowy


Mln euro

EFS Region słabiej rozwinięty

24,77 138,50 SL 2014

II Wskaźnik produktu

Liczba osób bezrobotnych (łącznie z długotrwale bezrobotnymi) objętych wsparciem w programie (C)


12 651 - -

34 84

5

SL 2014

II Wskaźnik produktu

Liczba osób pracujących objętych wsparciem w programie (łącznie z pracującymi na własny rachunek) (C)


1 060 - -

10 32

2

SL 2014


Kategoryzacjainterwencjiosipriorytetowej

Fundusz EFS Kategoria regionu Region słabiej rozwinięty Podstawa kalkulacji (wydatki kwalifikowalne ogółem lub publiczne wydatki kwalifikowalne)

Całkowite wydatki kwalifikowlane




II Przedsiębiorczość i aktywność zawodowa 102 Dostęp do zatrudnienia dla osób poszukujących pracy i osób biernych zawodowo, w tym długotrwale bezrobotnych i oddalonych od rynku pracy, m.in. poprzez lokalne inicjatywy na rzecz zatrudnienia i wspieranie mobilności pracowników

50 000 000

II Przedsiębiorczość i aktywność zawodowa 104 Praca na własny rachunek, przedsiębiorczość i tworzenie przedsiębiorstw, w tym innowacyjnych mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw

16 000 000

II Przedsiębiorczość i aktywność zawodowa 105 Równość kobiet i mężczyzn we wszystkich dziedzinach, w tym pod względem dostępu do zatrudnienia, rozwoju kariery zawodowej, godzenia życia zawodowego i prywatnego, a także promowanie równego wynagrodzenia za taką sama pracę

10 524 167

II Przedsiębiorczość i aktywność zawodowa 106 Przystosowywanie pracowników, przedsiębiorstw i przedsiębiorców do zmian 40 000 000

II Przedsiębiorczość i aktywność zawodowa 107 Aktywne i zdrowe starzenie się 10 000 000



II Przedsiębiorczość i aktywność zawodowa 01 Dotacja bezzwrotna 125 524 167 II Przedsiębiorczość i aktywność zawodowa 02 Dotacja zwrotna 0 II Przedsiębiorczość i aktywność zawodowa 04 Wsparcie za pośrednictwem instrumentów

finansowych: pożyczki lub środki równoważne 0

II Przedsiębiorczość i aktywność zawodowa 06 Wsparcie za pośrednictwem instrumentów 0


81

finansowych: dotacje na spłatę odsetek, dotacje na opłaty gwarancyjne, wsparcie techniczne lub środki równoważne



II Przedsiębiorczość i aktywność zawodowa 01 Duże obszary miejskie (o ludności >50 000 i dużej gęstości zaludnienia 40 000 000

II Przedsiębiorczość i aktywność zawodowa 02 Małe obszary miejskie (o ludności >5 000 i średniej gęstości zaludnienia) 50 000 000

II Przedsiębiorczość i aktywność zawodowa 03 Obszary wiejskie (o małej gęstości zaludnienia) 35 524 167



II Przedsiębiorczość i aktywność zawodowa 01 Zintegrowane inwestycje terytorialne – miejskie 1 000 000 II Przedsiębiorczość i aktywność zawodowa 07 Nie dotyczy 125 524 167

Tabela 11: Wymiar 6 – Temat uzupełniający EFS (wyłącznie EFS)


III Kompetencje i kwalifikacje 01 Wspieranie przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną i zasobooszczędną 5 000 000

III Kompetencje i kwalifikacje 03 Wzmacnianie konkurencyjności MŚP 40 000 000 III Kompetencje i kwalifikacje 04 Wzmacnianie badań naukowych, rozwoju technologicznego

i innowacji 5 000 000

III Kompetencje i kwalifikacje 05 Zwiększanie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjnych i komunikacyjnych 10 000 000

III Kompetencje i kwalifikacje 06 Niedyskryminacja 126 524 167 III Kompetencje i kwalifikacje 07 Równość płci 126 524 167

Planowanewykorzystaniepomocytechnicznejdlawzmocnieniazdolnościadministracyjnych


OŚPRIORYTETOWAIII:KOMPETENCJEIKWALIFIKACJE


Nie


Nie


Nie


Nie

DZIAŁANIE3.1KSZTAŁCENIEIEDUKACJAPRIORYTETINWESTYCYJNY10.1

OGRANICZENIEIZAPOBIEGANIEPRZEDWCZESNEMUKOŃCZENIUNAUKISZKOLNEJORAZZAPEWNIANIERÓWNEGODOSTĘPUDODOBREJJAKOŚCIWCZESNEJEDUKACJIELEMENTARNEJORAZKSZTAŁCENIAPODSTAWOWEGO,GIMNAZJALNEGOIPONADGIMNAZJALNEGOZUWZGLĘDNIENIEMFORMALNYCH,

NIEFORMALNYCHIPOZAFORMALNYCHŚCIEŻEKKSZTAŁCENIAUMOŻLIWIAJĄCYCHPODJĘCIEKSZTAŁCENIAISZKOLENIA


82


Celeszczegółowe:

ZapewnienierównegodostępudowysokiejjakościedukacjiprzedszkolnejW2012r.województwopodlaskiewstosunkudoinnychwojewództwznalazłosięna9miejscupodwzględemodsetkadzieciwwieku3‐4 objętych edukacją przedszkolną (podlaskie 56,7%,kraj 59,2%). Dodatkowo wskaźnik upowszechnienia edukacji przedszkolnej w regionie jestzdecydowanieniższynaobszarachwiejskich iwynosi jedynie30,8%.Odczuwalnesąprzytymdysproporcje w jakości edukacji przedszkolnej, w szczególności między przedszkolami naterenachwiejskichwstosunkudoobszarówmiejskich.Zuwaginaograniczeniabudżetoweniewszystkiegminywramachorganizowanejedukacjiprzedszkolnejsąwstaniezapewnićzajęciawykraczającepozapodstawęprogramową,podczasgdypolitykaoświatowanakładaobowiązektworzeniewarunkówdowszechstronnegorozwojudostosowanegodoindywidualnychpotrzebdziecka. Wsparcie ukierunkowane zostanie na zwiększenie dostępności do różnych formwychowaniaprzedszkolnego,cobędziemiałowpływnazwiększenieodsetkadzieciwwieku3‐4lata w edukacji przedszkolnej w regionie. Zwiększenie stopnia upowszechnienia edukacjiprzedszkolnej będzie miało dwuaspektowe korzyści: po pierwsze wyrównywanie szansedukacyjnychwszczególnościdziecipochodzącychzobszarówwiejskich,apodrugiewpływnaaktywnośćzawodowąrodzica/opiekunasprawującegoopiekęnaddziećmiwwieku3‐4lata.

Wzmocnienieatrakcyjności ipodniesienie jakościofertyedukacyjnejwzakresiekształceniaogólnego,ukierunkowanejnarozwójkompetencjikluczowych

Istotnymwyzwaniem dla województwa jest sprawna, atrakcyjna i wysokiej jakości edukacja.Stworzenieodpowiednichwarunkówwszkołachkształceniaogólnegowdłuższymhoryzoncieczasowym będzie przeciwdziałać negatywnemu zjawisku, jakim jest przedwczesne kończenienauki. Jednym z kluczowych wyzwań stojących przed systemem edukacji jest przygotowaniemłodzieżydofunkcjonowanianarynkupracy.Dlategoniezbędnejestpromowaniewspółpracyszkół z pracodawcami, jak również rozpowszechnienie w szkołach systemu poradnictwaedukacyjno‐zawodowegodlamłodzieży.Ważnymelementeminterwencjinawszystkichetapachedukacji będzie pobudzanie kreatywności, inicjatywności, innowacyjności orazprzedsiębiorczości,jakrównieżpodniesieniekompetencjikluczowychjakomocnejpodstawydokształcenianawyższympoziomie.Niezbędnesąprogramyukierunkowanena indywidualnąpracęzuczniamiuzdolnionymiorazmechanizmywyławianiaipielęgnowaniatalentów.Biorąc pod uwagę istotne różnice w średnich wynikach ze sprawdzianów czy egzaminówosiąganych przez uczniów, należy mieć na uwadze również dążenie do wyrównywania tychdysproporcjizeszczególnympołożeniemnaciskunaszkołynaobszarachwiejskich.Warto podkreślić, że podniesienie jakości edukacji wpłynie na wzrost jej atrakcyjności,coprzełoży się na zminimalizowanie ryzyka przedwczesnego przerywania nauki przezmłodzież, jednocześnie zwiększając ich szanse na zatrudnienie. Ponadto wszystkiepodejmowanedziałaniapowinnydoprowadzićdozmniejszeniawystępującychdysproporcjiwpoziomiejakościpracyszkółzewzględunaichlokalizację(miasto‐wieś).Wcelupoprawy jakości edukacjiniezbędne jest odpowiedniepodnoszeniekompetencji kadrypedagogicznej, któramusi sprostaćwyzwaniomdynamicznie rozwijającego się społeczeństwaigospodarki.Potrzebadokształceniakadrydydaktycznejwynika równieżz celupostawionegowSRWP, jakim jestpołożenienaciskunanauczaniepostawprzedsiębiorczych, innowacyjnychorazkreatywnościwśróduczniów.Wświetlezdiagnozowanegowregionieproblemuniskiegopoziomu przedsiębiorczości konieczne jest podejmowanie działań związanychzpropagowaniempostawprzedsiębiorczychnamożliwienajwcześniejszymetapachedukacji.


83

Zdrugiejzaśstronynadalsązauważalnebrakinauczycieliwzakresiekompetencjicyfrowych,wszczególności dotyczące zastosowania nowoczesnych TIK w procesie nauczania. Zasobywramachtechnologiiinformatyczno‐komputerowychwszkołachkształceniaogólnegonadalsąniewystarczająceiniezaspakajająwpełnifaktycznychpotrzebuczniów.Podejmowanedziałaniadoprowadządozmniejszeniawystępującychdysproporcjiwpoziomiejakościpracyszkółzewzględunaichlokalizację(miasto‐wieś)orazgeneralnejpoprawyjakościedukacji.



Jednostka pomiaru

wskaźnika

Wsp

ólny

wsk

aźni

k pr

oduk

tu s

toso

wan

y ja

ko p

odst

awa

do

usta

lani

a ce

lu

War

tość

baz

owa

Jedn

ostk

a po

mia

ru

dla

war

tośc

i baz

owej

i d

ocel

owej

Rok

baz

owy

War

tość

do

celo

wa

(202

3)

Źród

ło d

anyc

h

Czę

stot

liwoś

ć po

mia

ru

M K O M K O

1

Liczba nauczycieli prowadzących zajęcia z wykorzystaniem TIK

Region słabiej rozwinięty

osoby nd. 0 osoby 2014 1 700 SL 2014

Corocznie

2

Udział dzieci w wieku 3-4 lat objętych wychowaniem przedszkolnym (przedszkola, punkty i zespoły przedszkolne)


% nd. 56,7 % 2012 66 SL 2014

Dwukrotnie w

trakcie realizacji program

u


Mającnaceluszerszeupowszechnieniewysokiej jakościedukacjiprzedszkolnej,uwagęnależyskierować przede wszystkim na obszary, gdzie ta dostępność jest niewystarczająca.Priorytetowym działaniem będzie tworzenie miejsc w ramach edukacji przedszkolnej,wszczególności na obszarach wiejskich, gdzie to upowszechnienie jest najmniejsze.Wwiększych aglomeracjach miejskich dostępność edukacji przedszkolnej jest natomiastograniczona brakiem wystarczającej liczby miejsc w istniejących placówkach. Stworzeniedodatkowych miejsc w przedszkolach czy innych formach edukacji przedszkolnej wpłyniepozytywnienastworzeniewarunkówdowszechstronnegorozwojudziecka.Dużeznaczeniebędąmiałydziałaniaadresowanedoprzedszkoliorazinnychformwychowaniaprzedszkolnego, zwiększające jakość edukacji przedszkolnej oraz niwelujące występującedysproporcjewtejjakościmiędzyobszaramimiejskimiawiejskimi.Działaniapowinnyopieraćsię na budowaniu bogatej, dodatkowej oferty edukacyjnej, wykraczającej poza podstawęprogramowąorazbędącejodpowiedziąnazdiagnozowanespecjalnepotrzebydzieci.Działanietakie powinno przyczyniać się dowszechstronnego rozwoju dziecka, jak również niwelowaćwystępująceudziecidysfunkcje.Abyzapewnićdzieciomrównydostępdowysokojakościowejoferty nauczania, niezbędne będą działania na rzecz przeciwdziałania rozwarstwieniuspołecznemu w edukacji przedszkolnej. Beneficjentami powyższego wsparcia mogą byćwszystkie podmioty prowadzące lub planujące założyć przedszkola i inne placówkiwychowania przedszkolnego, celem stworzenia dodatkowych miejsc przedszkolnych lubzakładające podniesienie jakości i atrakcyjności oferty w ramach prowadzonych ośrodkówwychowania przedszkolnego. Bezpośrednimi odbiorcami niniejszej interwencji będą dzieciuczęszczającedoprzedszkoliiinnychformwychowaniaprzedszkolnegoorazichrodzice.Kolejnymetapemwprocesie przygotowaniawysokowykwalifikowanych kadr regionubędziezmniejszenie dysproporcji w dostępności do wysokiej jakości kształcenia ogólnego naposzczególnych etapach edukacji szkolnej. Wspierane będzie wdrażanie takich działań, któresłużąstworzeniuodpowiednichwarunkówsprzyjającychindywidualnemupodejściudoucznia.


84

Interwencja będzie się skupiała na wyrównywaniu szans edukacyjnych uczniów,wszczególności uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych oraz uczniów młodszych.Największynaciskbędziepołożonynapodnoszenieuuczniówkompetencjikluczowych,wtymwszczególnościkompetencjimatematycznychczynaukowo‐przyrodniczych.Należypodkreślić,że przedsięwzięcia tego typu powinny być kompleksowe, tym samym należy stworzyćwszkołach/klasach odpowiednie warunki dydaktyczne w postaci doposażenia pracowniprzedmiotowych, w tym w szczególności pracowni naukowo‐przyrodniczych. W ramachpowyższych działań realizowane będą również inicjatywy wspierające rozwój kreatywności,innowacyjności,przedsiębiorczościorazpracyzespołowejuuczniów.Istotnymczynnikiemzmniejszającymryzykoprzedwczesnegowypadnięciazsystemuedukacji,jak również ryzyko związane z bezrobociem młodych, jest zapewnienie odpowiednioprzygotowanej opieki psychologiczno‐pedagogicznej oraz poradnictwa edukacyjno‐zawodowego. Działania te powinny również wspierać osoby, które już spotkały sięzproblemami, co było przyczyną przerwania nauki, ale mimo to deklarują chęć powrotu dosystemukształcenia.Należypodkreślić,żewszystkiedziałaniapowinnywpierwszejkolejnościsilnie odpowiadać na indywidualne potrzeby uczniów, np. poprzez realizację programówstypendialnych.Aby wzmocnić system szkolnictwa ponadgimnazjalnego na poziomie ogólnym, należyzintensyfikowaćdziałaniazmierzającedozwiększeniaszansabsolwentównaprzyszłymrynkupracy.Takimwsparciembędądziałaniazmierzającedonawiązaniawspółpracymiędzyszkołamikształcenia ogólnego a pracodawcami/przedsiębiorcami, np. poprzez organizację staży.Wartoteżpodkreślićznaczeniewspółpracyszkółnietylkozpotencjalnymipracodawcami,alerównieżwspółpracyzuczelniamii innymijednostkamisektoraB+R.Działaniategotypuprzyczyniąsięrównież do uatrakcyjnienia oferty szkół, podniesienia ich jakości. Jednocześnie przyniosąwymierneefektywpostacizmniejszeniaodsetkamłodzieżyniekontynuującejnauki,jakrównieżzwiększą szanse absolwentów na rynku pracy. W ramach zaplanowanych interwencjirealizowanebędąrównieżdziałaniawspierającerozwójszczególnieuzdolnionychuczniów.Do osiągnięcia wyżej wskazanych celów niezbędne jest zapewnienie wzrostu kompetencjiikwalifikacji kadry pedagogicznej oraz działania pro świadomościowe rodziców/opiekunówwaspekciewychowaniaorazrozwojudziecka.Doskonalenienauczycielipowinnoopieraćsięnapodnoszeniu ich kwalifikacji i kompetencji, w tym głównie kompetencji cyfrowychodpowiadających faktycznym potrzebom uczniów oraz szkoły. Dotychczas rządowymprogramem „Cyfrowa Szkoła” było objętych jedynie 13 szkół z województwa podlaskiego,niezbędne jest zatem kontynuowanie tych działań w zakresie e‐szkoły oraz e‐nauczycielirozszerzenieskaliprzedsięwzięcianaszkoły,któreposiadająniedostosowanąbazęwramachtechnologii informacyjno‐komunikacyjnych do potrzeb uczniów i nauczycieli w celuuatrakcyjnieniaiunowocześnieniaofertykształcenia.Nowoczesnetechnologiekomputerowesąobecnie nieodzownym elementem procesu nauczania, szerokie wprowadzenie TIK do szkółwpłynie na wypracowanie u uczniów postaw kreatywnych, innowacyjnych oraz poprawiatrakcyjność samego procesu uczenia się. Beneficjentami poszczególnych przedsięwzięćmogąbyć wszystkie podmioty, niemniej jednak z uwagi na charakter wsparcia i grupy odbiorców,zasadnym jest aby beneficjentami byli w szczególności organy prowadzące szkoły/placówki.Beneficjentamimogą być również instytucje otoczenia szkół/placówekw tym uczelnie, którezaplanują interwencję skierowaną bezpośrednio do uczniów i powodującą wzrost ichumiejętności, kompetencji czy też kwalifikacji. Grupami docelowymi w ramach powyższychinterwencji będą uczniowie i słuchacze szkół kształcenia ogólnego oraz młodzież, która zbytwcześnie przerwała proces edukacji i zwłasnej inicjatywy chcewrócić na ścieżkę kształceniaiszkolenia.Ponadtogrupędocelowąbędąstanowićnauczycielejakrównieżrodziceuczniów.W celu zapewnienia kompleksowego wsparcia tam, gdzie jest to niezbędne i uzasadnioneprzewidujesięumożliwieniefinansowaniakrzyżowego.Dziękitejformiefinansowaniamożliwabędzierealizacjakompleksowychprojektów,gdziedlaosiągnięciaefektuinterwencjikoniecznabędzie poprawa warunków kształcenia bądź dostosowanie infrastruktury i wyposażenia doosóbniepełnosprawnych.


85

Terytorialnym obszarem realizacji priorytetu jest obszar województwa podlaskiego zeszczególnymuwzględnieniemobszarówwiejskich.



Wybór projektów do dofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriówzatwierdzonych przez Komitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektówbędą jednakowe dla wszystkich konkurujących ze sobąWnioskodawców, transparentne orazniedyskryminujące. Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniuprzyczyniające się do osiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej.Jednocześniekryteriaogranicząwybórinwestycjitylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramachEFRR/EFSorazkategoriamiokreślonymidladanejosi.Kryteriauwzględniać będą zasady horyzontalne określone w programie. Zastosowanie jednego zpowyższychtrybówwyboruprojektuuzależnionebędzieodspecyfikidanegoosipriorytetowejlub priorytetu inwestycyjnego, zainteresowania wśród potencjalnych Wnioskodawców, typubeneficjenta, wielkości przedsięwzięć oraz planowanej wielkość udzielonego wsparcia.Jednocześnie trybkonkursowybędzie stanowićpodstawowy trybwyboruoperacji. Procedurawyboru projektów będzie jawna i upubliczniana, w szczególności w formie komunikatu nastronieinternetowejdanejinstytucjiprowadzącejnabórprojektów.Ocenaprojektuwzależnościodspecyfikidanegoobszaruinterwencji i trybuwyborumożesięnieznacznieróżnić, jednakżezawsze będzie składać się z dwóch zasadniczych etapów: oceny formalnej – weryfikacjaspełnieniakryteriówdostępuorazocenymerytorycznej–weryfikacjakryteriówjakościowych.Kryteriawyboruprojektujakoelementsłużącyzapewnieniuefektywnejiprawidłowejrealizacjicelów danej osi priorytetowej będą konstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwienajbardziej obiektywny wybór projektów. W procedurze oceny projektów instytucjaorganizująca nabór będzie miała możliwość skorzystania z wiedzy i fachowych umiejętnościekspertów zdanej dziedziny. Celem zwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektusynergii wynikającego zkomplementarności projektów, zakłada się możliwość wyboruoperacji/projektów zintegrowanych, rozumianych jako grupa projektów z różnych osi/funduszy.








pomiaru M K O

1

Liczba dzieci objętych w ramach programu dodatkowymi zajęciami zwiększającymi ich szanse edukacyjne w edukacji przedszkolnej


4 830 SL 2014 Corocznie

2 Liczba miejsc wychowania przedszkolnego dofinansowanych w programie



3 Liczba szkół i placówek systemu szt. EFS Region słabiej

rozwinięty 130

SL 2014 Corocznie


86

oświaty wyposażonych w ramach programu w sprzęt TIK do prowadzenia zajęć edukacyjnych

4 Liczba nauczycieli objętych wsparciem w programie


- -


5

Liczba uczniów uczestniczących w zajęciach prowadzonych w oparciu o indywidualne podejście do ucznia


- -

7 193

SL 2014 Corocznie

6

Liczba uczniów korzystających z usług doradztwa edukacyjno-zawodowego (wskaźnik własny IZ)


- -

7 474

SL 2014 Corocznie

DZIAŁANIE3.2KSZTAŁTOWANIEIROZWÓJKOMPETENCJIKADRREGIONUPRIORYTETINWESTYCYJNY10.3

WYRÓWNYWANIEDOSTĘPUDOUCZENIASIĘPRZEZCAŁEŻYCIEOCHARAKTERZEFORMALNYM,NIEFORMALNYMIPOZAFORMALNYMWSZYSTKICHGRUPWIEKOWYCH,POSZERZANIEWIEDZY,PODNOSZENIEUMIEJĘTNOŚCIIKOMPETENCJISIŁYROBOCZEJORAZPROMOWANIEELASTYCZNYCHŚCIEŻEKKSZTAŁCENIA,W

TYMPOPRZEZDORADZTWOZAWODOWEIPOTWIERDZANIENABYTYCHKOMPETENCJI


Celszczegółowy:Popularyzacjaipodniesieniejakościofertykształceniaustawicznego

orazdostosowaniegodopotrzebrynkupracy

SRWP 2020 dostrzega, że przewagę konkurencyjną gospodarki w coraz większym stopniudeterminujepoziomkapitałuludzkiego.Jednakpomimostałegowzrostupoziomuwykształceniamieszkańców regionu, nadal jest zauważalny problem z niedostosowaniem oferty kształceniaustawicznegodopotrzebrynkupracy.PotwierdzatorównieżraportopracowanyprzezIBnGRwzakresie atrakcyjności inwestycyjnej regionów Polski, z którego wynika, że województwopodlaskie jest najmniej atrakcyjnym miejscem lokowania kapitału także pod kątem ocenyzasobówpracy(zasobypracyzostałyocenionejakoniedostateczniewykwalifikowane).Badania wykazują, iż społeczeństwo polskie nie ma jeszcze wypracowanego nawykupodnoszenia swoich kwalifikacji, kompetencji i umiejętności w systemie ustawicznym,copowoduje,żesąonenieadekwatne iniedostosowanedofaktycznychpotrzebpracodawców.Konsekwencją dynamicznych zmian zachodzących w otoczeniu społeczno‐gospodarczym jestkonieczność budowania mobilnych zawodowo zasobów pracy, m.in. poprzez stałedostosowywanie kompetencji i kwalifikacji osób dorosłych. Z przeprowadzonego badaniaUmiejętnościPolaków–wynikiMiędzynarodowegoBadaniaKompetencjiOsóbdorosłych(PIAAC)wynika,żewzrostumiejętności(głównietychpodstawowych)następujewmłodszychgrupachwiekowych, a spadek w starszych grupach wiekowych. Jednocześnie osoby pracującecharakteryzują się wyższym poziomem kompetencji/umiejętności niż osoby bezrobotne czybiernezawodowo.


87

Na przestrzeni ostatnich trzech lat udział osób dorosłych (25‐64 lata) uczestniczącychwkształceniuiszkoleniuwwojewództwiepodlaskimutrzymujesięnapoziomiezbliżonymdośredniejkrajowej.Niepokojącyjestspadekwkolejnychokresach:wroku2010wynosiłon5,1%,w2011r. 4,6%, w 2012r. 4,1%. Z uwagi na cel Strategii Rozwoju Kraju i Strategii RozwojuKapitału Ludzkiego oraz wartość wskaźnika odsetka osób dorosłych uczestniczącychwkształceniuiszkoleniu,którytozostałustalonydocelowo(2020rok)napoziomie10%‐15%,niezbędna jest w pierwszej kolejności interwencja skierowana na upowszechnienie ideikształcenia przez całe życie. Wspierać realizację niniejszego celu będzie zwiększeniedostępnościdoatrakcyjnejiwysokiejjakościofertyedukacyjnej.

WzakresiekształceniaustawicznegoSRWP2020wskazujenakoniecznośćrozwojukompetencjicyfrowych.DiagnozaProgramuRozwojuSpołeczeństwa Informacyjnego „E‐podlaskie”wskazała,żepracownicyzwojewództwapodlaskiegowniedostatecznymstopniupotrafiąposługiwaćsięnarzędziami TIK w pracy zawodowej. Wobec czego istnieje realna potrzeba podnoszeniakompetencji osób dorosłych w zakresie technik informatycznych. W ramach badania PIAACwyróżniono4poziomyumiejętnościwykorzystaniaTIK,zktórychwPolsce12%populacjimaumiejętności poniżej poziomu 1, 19% na poziomie 1, 15,4% poziom 2, 3,8% poziom 3.NajlepszymiumiejętnościamiwykorzystaniaTIKcechująsięosobymłode,wśródosóbstarszychwwieku55‐65latwramachprzeprowadzonegobadaniaumiejętnościamizwykorzystaniaTIKwykazało się jedynie3%osóbw tej grupiewiekowejwPolsce,w stosunkudo innychkrajówOECDwynik tenwynosiłnapoziomie11%.Dane tepotwierdzają żeniezbędne jestpołożenienacisku na zwiększeniewśród osób dorosłych kompetencji i umiejętnościwposługiwaniu sięTIK.



Jednostka pomiaru

wskaźnika

Wsp

ólny

wsk

aźni

k pr

oduk

tu s

toso

wan

y ja

ko p

odst

awa

do

usta

lani

a ce

lu

War

tość

baz

owa

Jedn

ostk

a po

mia

ru

dla

war

tośc

i baz

owej

i d

ocel

owej

Rok

baz

owy

War

tość

do

celo

wa

(202

3)

Źród

ło d

anyc

h

Czę

stot

liwoś

ć po

mia

ru

M K O M K O


Region słabiej


4 000 SL

2014 Coroczni

e

2 Liczba osób, które nabyły kompetencje w ramach lub po opuszczeniu programu

Region słabiej


8 000 SL

2014 Coroczni

e


Napodniesieniekompetencjiregionalnychzasobówludzkichwpłyniepoprawadostępnościdowysokiej jakości oferty kształcenia ustawicznego i szersze upowszechnienie idei uczenia sięprzez całe życie. Celem zwiększenia udziału osób dorosłych w kształceniu ustawicznympodejmowane będą działania dotyczące podniesienia atrakcyjności szkół dla dorosłych,placówekkształceniaustawicznego, placówekkształceniapraktycznegooraz innych tego typuplacówek.Priorytetembędziedostosowanieofertypowyższychplacówekdozmieniającegosięrynkupracy.Wramachpriorytetu10.3realizowanebędądziałaniawspierająceosobydorosłewpodnoszeniukompetencji i kwalifikacji zwykorzystaniem rożnych form kształcenia, takich jakm.in. studiapodyplomowe, kwalifikacyjne kursy zawodowe, kursy umiejętności zawodowych, kursykompetencji ogólnych oraz inne kursy umożliwiające uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy,umiejętności i kwalifikacji zawodowych.Takie formykształcenia są istotnezpunktuwidzeniafunkcjonowaniaosóbdorosłychnarynkupracy.Dająonemożliwośćuzyskanialubuzupełnienia


88

kwalifikacji zawodowychwelastycznymsystemie,który jestwstanienabieżącoreagowaćnapotrzebylokalnegorynku.Zuwaginawystępującewwojewództwiepodlaskimbrakiwkadrzespecjalistów w zakresie rozwiązań TIK, przewidziane są również działania w kierunkupodnoszeniakompetencjiosóbdorosłychwpowyższymzakresie.W ślad za wdrażaniem Krajowego Systemu Kwalifikacji, powinno iść upowszechnienieirealizacja działań umożliwiających osobom dorosłym formalne potwierdzenie kwalifikacjinabytychwsposóbpozaformalnyinieformalny.Wsparciu mobilności zawodowej i budowaniu w uczestnikach rynku pracy umiejętnościdostosowania się do wyzwań jakie stawia współczesna gospodarka służyć będzie realizacjaprzedsięwzięćzwiązanychzporadnictwemzawodowo‐edukacyjnym.Brakinicjatywyzestronyosób dorosłych w podejmowaniu kształcenia i szkolenia często ma podłoże w brakuumiejętnościplanowaniawłasnejścieżkirozwojukariery.Dlategoteżniezbędnesądziałaniaproświadomościowe skupione na poradnictwie edukacyjno‐zawodowym osób dorosłych, którezwłasnej inicjatywysązainteresowaneuzyskaniempomocywzakresiediagnozypotrzeborazwyboru i znalezienia odpowiedniej oferty edukacyjnej. Należy podkreślić, że działania takiepowinnybyćskierowanedowszystkichosóbnakażdymetapiekształcenia. Jednocześniesątonowewyzwania dla doradców zawodowo‐edukacyjnych, wobec czego niezbędne są działaniadoskonaląceichwarsztatmerytorycznyidydaktyczny.Tegotypuprzedsięwzięciaprzyczyniąsięzwiększeniuudziałuosóbdorosłychwkształceniulubszkoleniuustawicznym.Beneficjentamipowyższychprzedsięwzięćmogąbyćwszystkiepodmioty,wszczególnościbędąto podmioty prowadzące kształcenie i szkolenie osób dorosłych w systemie formalnym,pozaformalnym.Zkolei grupędocelowąstanowićbędąosobydorosłeuczestniczące zwłasnejinicjatywywkształceniuustawicznym,wszczególnościosobyoniskichkwalifikacjach.W celu zapewnienia kompleksowego wsparcia, tam gdzie jest to niezbędne przewiduje sięumożliwieniefinansowaniakrzyżowego.DziałaniawramachPI10.3realizowanebędąnatereniecałegowojewództwa.



Wybór projektu do dofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriówzatwierdzonych przez Komitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektówbędą jednakowe dla wszystkich konkurujących ze sobą Wnioskodawców transparentne orazniedyskryminujące. Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniuprzyczyniające się do osiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej.Jednocześniekryteriaogranicząwybórinwestycjitylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramachEFRR/EFSorazkategoriamiokreślonymidladanejosi.Kryteriauwzględniać będą zasady horyzontalne określone w programie. Zastosowanie jednegozpowyższych trybów wyboru projektu uzależnione będzie od specyfiki danego osipriorytetowej lub priorytetu inwestycyjnego, zainteresowania wśród potencjalnychWnioskodawców, typu beneficjenta, wielkości przedsięwzięć oraz planowanej wielkośćudzielonego wsparcia. Jednocześnie tryb konkursowy będzie stanowić podstawowy trybwyboruoperacji.Procedurawyboruprojektówbędziejawnaiupublicznianiawszczególnościwformie komunikatu na stronie internetowej danej instytucji prowadzącej nabór projektów.Ocenaprojektuwzależnościodspecyfikidanegoobszaruinterwencji i trybuwyborumożesięnieznacznie różnić jednakże zawsze będzie składać się z dwóch zasadniczych etapów: ocenyformalnej–weryfikacja spełnieniakryteriówdostępuorazocenymerytorycznej–weryfikacjakryteriów jakościowych. Kryteria wyboru projektu jako element służący zapewnieniuefektywnej i prawidłowej realizacji celów danej osi priorytetowej będą konstruowanew takisposób,abyzapewnićmożliwienajbardziejobiektywnywybórprojektów.Wprocedurzeocenyprojektu instytucja organizująca nabór będzie miała możliwość skorzystania z wiedzy


89

ifachowych umiejętności ekspertów z danej dziedziny. Celem zwiększenia wartości dodanejoraz uzyskania efektu synergii wynikającego z komplementarności projektów, zakłada sięmożliwość wyboru operacji/projektów zintegrowanych, rozumianych jako grupa projektówzróżnychosi/funduszy.






Wartość docelowa (2023) Źródło danych


M K O

1

Liczba osób z wykształceniem podstawowym lub gimnazjalnym objętych wsparciem w programie (C)


- -

3 216

SL 2014 Corocznie

2

Liczba osób z wykształceniem ponadgimnazjalnym lub policealnym objętych wsparciem w programie (C)

osoby EFS Region słabiej rozwinięty - -

7 692

SL 2014 Corocznie

3 Liczba osób z wykształceniem wyższym objętych wsparciem w programie (C)


- -

1 092

SL 2014 Corocznie

4

Liczba osób uczestniczących w pozaszkolnych formach kształcenia realizowanych we współpracy z pracodawcami


- -


DZIAŁANIE3.3SZKOLNICTWOZAWODOWENARZECZKONKURENCYJNOŚCIPODLASKIEJGOSPODARKI

PRIORYTETINWESTYCYJNY10.3BISLEPSZEDOSTOSOWANIESYSTEMÓWKSZTAŁCENIAISZKOLENIADOPOTRZEBRYNKUPRACY,UŁATWIENIE

PRZECHODZENIAZETAPUKSZTAŁCENIADOETAPUZATRUDNIENIAORAZWZMACNIANIESYSTEMÓWKSZTAŁCENIAISZKOLENIAZAWODOWEGOIICHJAKOŚCI,WTYMPOPRZEZMECHANIZMYPROGNOZOWANIAUMIEJĘTNOŚCI,DOSTOSOWANIAPROGRAMÓWNAUCZANIAORAZTWORZENIAIROZWOJUSYSTEMÓWUCZENIASIĘPOPRZEZPRAKTYCZNĄNAUKĘZAWODUREALIZOWANĄWŚCISŁEJWSPÓŁPRACYZPRACODAWCAMI

Celszczegółowy:Wzrostjakościiefektywnościszkolnictwazawodowegodostosowanego

dopotrzebregionalnegoilokalnychrynkówpracwewspółpracyzpracodawcamiiprzedsiębiorcami

Zgodnie ze Strategią Rozwoju Województwa Podlaskiego do roku 2020 jednym z istotnychproblemów wobszarze rozwoju kompetencji mieszkańców jest niedostosowanie ofertykształcenia zawodowego do potrzeb regionalnego rynku pracy. Wysoka jakość edukacjizawodowej jest też jednym z priorytetowych działań polityki oświatowej państwa. Barierąrozwoju szkolnictwa zawodowego jest miedzy innymi stereotypowe podejście do kształceniazawodowego na poziomie szkół średnich oraz niedocenienie korzyści z niego płynących.Szkolnictwo zawodowe boryka się z szeregiem problemów, dotyczy to przede wszystkimniedostatecznego przygotowania absolwentów od strony praktycznej w ramach nauczanegozawodu.Istotnymproblememjesttakżebazadydaktyczna,którawwiększościprzypadkównieodzwierciedla rzeczywistego środowiska pracy. Aby zniwelować niedostatki bazymaterialnej


90

ipodnieść atrakcyjność kształcenia konieczne jest zatem wspieranie współpracy szkólzpracodawcami.Efektem interwencji będzie m.in. wzrost umiejętności, kompetencji i kwalifikacji uczniówwszczególnościumiejętnościpraktycznych.Należypodkreślić,żewzrostjakościiatrakcyjnościszkolnictwa zawodowegobędziemiałwielopłaszczyznowekorzyści, z jednej strony zmniejszysię ryzyko przerywania nauki przez uczniów z drugiej poprawi szanse na zatrudnieniewwyuczonymzawodzie.



Jednostka pomiaru

wskaźnika

Wsp

ólny

wsk

aźni

k pr

oduk

tu s

toso

wan

y ja

ko p

odst

awa

do

usta

lani

a ce

lu

War

tość

baz

owa

Jedn

ostk

a po

mia

ru

dla

war

tośc

i baz

owej

i d

ocel

owej

Rok

baz

owy

War

tość

do

celo

wa

(202

3)

Źród

ło d

anyc

h

Czę

stot

liwoś

ć po

mia

ru

M K O M K O


Region słabiej


150

SL 20

14

Corocznie

2

Liczba uczniów szkół i placówek kształcenia zawodowego objętych wsparciem w programie, uczestniczących w kształceniu lub pracujących po 6 miesiącach po ukończeniu nauki

Region słabiej


2 380

SL 20

14

Corocznie


Dużym wyzwaniem w kierunku kształcenia zawodowego będzie zapewne przełamaniestereotypowego podejścia do szkolnictwa zawodowego. Wobec czego niezbędne jest przedewszystkim podniesienie atrakcyjności szkół zawodowych poprzez zwiększenie współpracyszkół z pracodawcami, jak również współpracy z sektorem B+R. Na atrakcyjność szkółzawodowych wpłynie również lepsze dostosowanie ich oferty kształcenia do rzeczywistychpotrzeb regionalnego i lokalnych rynków pracy. Obecne zmiany na rynku pracy orazmodernizacja kształcenia zawodowego wymagają poszerzenia współpracy szkół ześrodowiskiempracodawców.Współpracawtymzakresieniesieobustronnekorzyści.Na poprawę jakości edukacji zawodowej wpłynie również realizacja kompleksowychprogramów rozwojowych poprzedzonych diagnozą potrzeb konkretnej szkoły/placówkikształcenia zawodowego (w tym uwzględniając sytuację na regionalnym i lokalnych rynkachpracy)wrazzopracowaniemiwdrożeniemprogramuwsparcia.Istotnejestto,abyprogramyteuwzględniałyindywidualnepotrzebyuczniówitymsamymtworzyłyodpowiedniewarunkidoich rozwoju i wyrównywania szans edukacyjnych, minimalizując tym samym występującedysproporcje między uczniami. Działaniem współtowarzyszącym będzie objęcie opiekąpedagogiczno‐psychologicznąuczniówwykazującychproblemywnaucelubzinnychprzyczynzagrożonychprzedwczesnymwypadnięciemzsystemuszkolnictwa.Priorytetowym obszarem wsparcia będą przedsięwzięcia nastawione na doskonalenie przezuczniów umiejętności praktycznych. Realizowane będą również projekty ukierunkowanenatworzenie w szkołach i placówkach kształcenia zawodowego warunków zbliżonychdorzeczywistego środowiska pracy zawodowej poprzez ich wyposażenie/doposażeniewnowoczesnysprzęt imateriałydydaktyczne.Działania tewszczególnościprzyczyniąsiędopodniesienia umiejętności praktycznych u uczniów, zwiększając ich szansę na rynku pracy,


91

przyczynią się do wzmocnienia atrakcyjności, jakości oraz rangi kształcenia zawodowego.Wsparcie również będzie mogło być skierowane na działania realizowane przez centrakształcenia zawodowego i ustawicznego, oferujące różne formy kształcenia i poradnictwazawodowegodlamłodzieży,przyjednoczesnejwspółpracyzpracodawcami.Warunkiem sukcesu procesu modernizacji szkolnictwa zawodowego są działaniaukierunkowane na podnoszenie kwalifikacji i kompetencji kadry dydaktycznej. Doskonalenienauczycieli i instruktorów praktycznej nauki zawodu powinno bezpośrednio wynikaćzrzeczywistych potrzeb szkoły i ucznia, a nowo nabyta wiedza powinna być w pełniwykorzystywanadopracyzuczniem.Efektywnawspółpraca szkoły zpracodawcami równieżwiąże się z koniecznością doskonalenia warsztatu pracy nauczycieli i dostosowania go donajnowszychtrendówitechnologiiwdanejbranży.Aby w szerszym zakresie przygotować absolwentów szkół do wejścia na rynek pracy,wspierane będą dodatkowo działania związane z rozwojem poradnictwa zawodowo‐edukacyjnego. Uzupełniający charakter będą miały programy stypendialne adresowane doszczególnie uzdolnionych uczniów, przy czym ocena uzdolnień będzie dotyczyła nie tylkoaspektówteoretycznych,alerównieżpraktycznejnaukizawodu.Kompleksowe podejście oparte na wielotorowości działań skierowanych na udoskonaleniekształcenia zawodowegow ścisłejwspółpracy z przedsiębiorcami i pracodawcami, przyczynisię w sposób bezpośredni do zmniejszenia odsetka osób młodych przerywającychiniekontynuującychnauki,zwiększająctymsamymichszansenarynkupracy.Beneficjentami poszczególnych przedsięwzięćmogą byćwszystkie podmioty, niemniej jednakzuwagi na charakter wsparcia i grupy odbiorców, zasadnym jest aby beneficjentami byływszczególności organy prowadzące szkoły/placówki. Beneficjentami mogą być równieżinstytucjeotoczeniaszkół/placówekkształceniazawodowego,wtymuczelnie,którezaplanująinterwencję skierowaną bezpośrednio do uczniów i powodującą wzrost ich umiejętności,kompetencjiczyteżkwalifikacji.Grupamidocelowymiwramachpowyższychinterwencjibędąuczniowie i słuchacze szkół kształcenia zawodowego. Ponadto grupędocelowąbędą stanowićnauczycielekształcącywszkołachzawodowychorazinstruktorzypraktycznejnaukizawodu.W celu zapewnienia kompleksowego wsparcia tam, gdzie jest to niezbędne i uzasadnione,przewidujesięumożliwieniefinansowaniakrzyżowego.TerytorialnymobszaremrealizacjiPI10.3bisbędzieobszarwojewództwapodlaskiego.



Wybór projektów do dofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriówzatwierdzonych przez Komitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektówbędą jednakowe dla wszystkich konkurujących ze sobą Wnioskodawców transparentne orazniedyskryminujące. Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniuprzyczyniające się do osiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej.Jednocześniekryteriaogranicząwybórinwestycjitylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramachEFRR/EFSorazkategoriamiokreślonymidladanejosi.Kryteriauwzględniać będą zasady horyzontalne określone w programie. Zastosowanie jednegozpowyższych trybów wyboru projektu uzależnione będzie od specyfiki danego osipriorytetowej lub priorytetu inwestycyjnego, zainteresowania wśród potencjalnychWnioskodawców, typu beneficjenta, wielkości przedsięwzięć oraz planowanej wielkośćudzielonego wsparcia. Jednocześnie tryb konkursowy będzie stanowić podstawowy trybwyboru operacji. Procedurawyboruprojektówbędzie jawna i upublicznianiaw szczególnościwformie komunikatu na stronie internetowej danej instytucji prowadzącej nabór projektów.Ocenaprojektuwzależnościodspecyfikidanegoobszaruinterwencji i trybuwyborumożesięnieznacznie różnić jednakże zawsze będzie składać się dwóch zasadniczych etapów: oceny


92

formalnej –weryfikacja spełnienia kryteriówdostępuoraz ocenymerytorycznej –weryfikacjikryteriów jakościowych. Kryteria wyboru projektów jako element służący zapewnieniuefektywnej i prawidłowej realizacji celów danej osi priorytetowej będą konstruowanew takisposób,abyzapewnićmożliwienajbardziejobiektywnywybórprojektów.Wprocedurzeocenyprojektu instytucja organizująca nabór będzie miała możliwość skorzystania z wiedzyifachowych umiejętności ekspertów z danej dziedziny. Celem zwiększenia wartości dodanejoraz uzyskania efektu synergii wynikającego z komplementarności projektów, zakłada sięmożliwość wyboru operacji/projektów zintegrowanych, rozumianych jako grupa projektówzróżnychosi/funduszy.




Fundusz



Wartość docelowa (2023) Źródło danych Częstotliwość

pomiaru M K O

1

Liczba szkół i placówek kształcenia zawodowego doposażonych w sprzęt i materiały dydaktyczne niezbędne do realizacji kształcenia zawodowego



2

Liczba uczniów szkół i placówek kształcenia zawodowego uczestniczących w stażach i praktykach u pracodawcy


- -

3 400

SL 2014 Corocznie

3 Liczba szkół zawodowych współpracujących z pracodawcami w programie



4 Liczba nauczycieli kształcenia zawodowego objętych wsparciem w programie

osoby EFS Region słabiej rozwinięty - - 30

0 SL 2014 Corocznie


Pomimo obserwowanego wzrostu poziomu wykształcenia mieszkańców, w województwiepodlaskim występuje niedostosowanie kompetencyjno‐kwalifikacyjne zasobów pracy.Problememjesttakżesłabepowiązanieszkolnictwazesferągospodarcząorazzmniejszającysięudział kształcenia zawodowego w systemie edukacyjnym województwa. W związku z tymbudowanie kompetencji do pracy wymaga przede wszystkim podniesienia jakości edukacjiilepszego powiązania jej z potrzebami lokalnych rynków pracy. Potrzeby regionalnegoilokalnych rynków pracy wymagają podniesienia atrakcyjności i jakości zarówno kształceniazawodowego, jak i oferty edukacyjnej w zakresie kształcenia ogólnego ukierunkowanego narozwój kompetencji kluczowych oraz wzmocnienia zdolności uczniów do przyszłegozatrudnienia. Jest to szczególnie ważne ze względu na konieczność powstrzymania odpływuwykwalifikowanejkadryzregionu.Zapewnienierównegodostępudowysokiejjakościedukacjiprzedszkolnej, kształcenia podstawowego i ponadpodstawowego, szczególnie na obszarachoograniczonej dostępności do usług edukacyjnych, przyczyni się do zmniejszenia liczby osóbprzedwcześnie kończących naukę szkolną. Lepsze wykształcenie przekłada się na większeszansenarynkupracy.Zuwaginarosnąceznaczeniekapitałuludzkiegowbudowaniuprzewagikonkurencyjnej gospodarki,działaniabędąukierunkowane takżenazwiększenieudziałuosóbdorosłych w kształceniu ustawicznym. Najważniejsze jest jednak podniesienie atrakcyjnościijakościofertykształceniaustawicznego,któradodatkowowymagadużejelastycznościistałegodostosowywania do potrzeb gospodarki. Odpowiednie kompetencje do pracy mieszkańców


93

regionu to większa konkurencyjność istniejących przedsiębiorstw. Podnoszenieidostosowywanie do potrzeb rynku pracy umiejętności i kwalifikacji, rozwijanie postawkreatywnych i przedsiębiorczych w społeczeństwie oraz świadomości potrzeby uczenia sięprzez całe życie mają szczególne znaczenie dla rozwoju gospodarki, wzrostu jejkonkurencyjności (CT3) i innowacyjności (CT1). W dobie społeczeństwa informacyjnego naszczególnąuwagęzasługujepodnoszeniekompetencjicyfrowych.Wykorzystywanewprocesienauczania i uczenia się nowoczesne technologie wpłyną na ogólny poziom kompetencjicyfrowych społeczeństwa, wzmacniając tym samym rozwój społeczeństwa informacyjnegoiszerokiewykorzystanieTIK(CT2).

RRamywykonaniaosipriorytetowej


Oś

prio

ryte

tow

a

Rod

zaj w

skaź

nika

* N

r ide

ntyf

ikac

yjny

Wsk

aźni

k lu

b kl

uczo

wy

etap

w

draż

ania

Jedn

ostk

a po

mia

ru, w

st

osow

nych

prz

ypad

kach

Fund

usz

Kat

egor

ia re

gion

u

Cel

poś

redn

i na

2018

Cel

koń

cow

y (2

023)

Źród

ło d

anyc

h

Wyj

aśni

enie

ade

kwat

nośc

i w

skaź

nika

, w s

toso

wny

ch

przy

padk

ach

M K O M K O

III Wskaźnik finansowy


Mln euro EFS


21,46 96,25 SL 2014

III Wskaźnik produktu

Liczba uczniów objętych wsparciem w programie

osoby EFS


3 844

10 593 SL

2014 Wskaźnik obejmuje uczniów objętych bezpośrednim wsparciem w programie w ramach PI 10.1 i 10.3 bis, które stanowią 82% alokacji Osi (tj. uczniów uczestniczących w zajęciach prowadzonych w oparciu o indywidualne podejście do ucznia w ramach PI 10.1 oraz uczniów szkół i i placówek kształcenia zawodowego uczestniczących w stażach i praktykach u pracodawcy w ramach PI 10.3 bis)







III Kompetencje i kwalifikacje 115 Ograniczanie i zapobieganie przedwczesnemu kończeniu 24 150 000


94

nauki, zapewnianie równego dostępu do dobrej jakości wczesnej edukacji elementarnej oraz kształcenia podstawowego, gimnazjalnego i ponadgimnazjalnego, z uwzględnieniem formalnych, nieformalnych i pozaformalnych ścieżek kształcenia umożliwiających ponowne podjęcie kształcenia i szkolenia

III Kompetencje i kwalifikacje 117 Wyrównywanie dostępu do uczenia się przez całe życie o charakterze formalnym, nieformalnym i pozaformalnym wszystkich grup wiekowych, poszerzanie wiedzy, podnoszenie umiejętności i kompetencji siły roboczej oraz promowanie elastycznych ścieżek kształcenia, w tym poprzez doradztwo zawodowe i potwierdzanie nabytych kompetencji

15 000 000

III Kompetencje i kwalifikacje 118 Lepsze dopasowywanie systemów kształcenia i szkolenia do potrzeb rynku pracy, ułatwianie przechodzenia z etapu kształcenia do etapu zatrudnienia oraz wzmacnianie systemów kształcenia i szkolenia zawodowego i ich jakości, w tym poprzez mechanizmy prognozowania umiejętności, dostosowania programów nauczania oraz tworzenia i rozwoju systemów uczenia się poprzez praktyczną naukę zawodu realizowaną w ścisłej współpracy z pracodawcami

45 000 000



III Kompetencje i kwalifikacje 01 Dotacja bezzwrotna 84 150 000



III Kompetencje i kwalifikacje 01 Duże obszary miejskie (o ludności >50 000 i dużej gęstości zaludnienia 34 150 000

III Kompetencje i kwalifikacje 02 Małe obszary miejskie (o ludności >5 000 i średniej gęstości zaludnienia) 30 000 000

III Kompetencje i kwalifikacje 03 Obszary wiejskie (o małej gęstości zaludnienia) 20 000 000



III Kompetencje i kwalifikacje 01 Zintegrowane inwestycje terytorialne – miejskie 4 816 195 III Kompetencje i kwalifikacje 07 Nie dotyczy 79 333 805



III Kompetencje i kwalifikacje 01 Wspieranie przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną i zasobooszczędną 5 000 000

III Kompetencje i kwalifikacje 03 Wzmacnianie konkurencyjności MŚP 5 000 000 III Kompetencje i kwalifikacje 04 Wzmacnianie badań naukowych, rozwoju technologicznego

i innowacji 5 000 000

III Kompetencje i kwalifikacje 05 Zwiększanie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjnych i komunikacyjnych 10 000 000

III Kompetencje i kwalifikacje 06 Niedyskryminacja 84 150 000 III Kompetencje i kwalifikacje 07 Równość płci 84 150 000




95

OŚPRIORYTETOWAIV:POPRAWADOSTĘPNOŚCITRANSPORTOWEJ


Nie


Nie


Nie


Nie

DZIAŁANIE4.1MOBILNOŚĆREGIONALNAPRIORYTETINWESTYCYJNY7.2

ZWIĘKSZANIEMOBILNOŚCIREGIONALNEJPOPRZEZŁĄCZENIEWĘZŁÓWDRUGORZĘDNYCHITRZECIORZĘDNYCHZINFRASTRUKTURĄTEN‐T,WTYMZWĘZŁAMIMULTIMODALNYMI


Cel szczegółowy: Poprawa dostępności na rzecz włączenia regionu do europejskiegozintegrowanegosystemutransportowego

Z uwagi na peryferyjne położenie regionu celem inwestycji polegających na łączeniuwęzłówdrugorzędnychitrzeciorzędnychzinfrastrukturąTEN‐Tjestpoprawadostępnościzewnętrznejiwewnętrznej.Przyczyniąsięonedopoprawyatrakcyjności inwestycyjnejpoprzezpołączeniezkrajowymi i międzynarodowymi ośrodkami wzrostu. Ze względu na usytuowanie nawschodniejgranicyUE,dziękirozbudowiesiecitransportowej,wszczególnościdrógowysokiejprzepustowości, województwo ma szansę stać się ważnym szlakiem komunikacyjnymoznaczeniueuropejskim.Działania zwiększające mobilność regionalną będą prowadziły do poprawy spójnościprzestrzennejwwymiarzemiędzyregionalnym, co jest szczególnieważne z uwagi na znacznedysproporcjewpoziomierozwojupomiędzywojewództwempodlaskimainnymiregionamiUEisłabe skomunikowanie ze stolicami sąsiednich województw oraz – z uwagi na brak portulotniczego– innymimiastami europejskimi.Zwiększenie atrakcyjności regionu,m.in. zpunktuwidzenia potencjalnych inwestorów, wymaga poprawy jego dostępności zewnętrznejiwewnętrznej poprzez rozbudowę i modernizację infrastruktury transportowej o istotnymznaczeniu gospodarczym, niezbędnej do skomunikowania, np. z terenami inwestycyjnymi czyprzejściamigranicznymi.Zewzględunanajniższąwkrajugęstośćzaludnieniaorazznacznerozproszeniesieciosadniczejw wielu częściach regionu celem interwencji jest poprawa dostępności i spójnościwewnątrzregionalnej oraz włączenie regionalnej infrastruktury transportowej obsługującejmiasta i ośrodki lokalne do sieci TEN‐T. Działania te wpłyną na poprawę międzygałęziowejdostępnościtransportowej.


96



wskaźnika

Kategoria regionu

Wartość bazowa

Rok bazowy

Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 WMDT w transporcie drogowym -

Region słabiej

rozwinięty 0,2424 2010 0,2762

(2020 r.) Badanie zlecone



Zwiększenie zewnętrznej i wewnętrznej dostępności terytorialnej oraz włączenie regionu doeuropejskiego zintegrowanego systemu transportowego, umożliwiającego sprawne przewozytowarówiludnościstanowijednozkluczowychwyzwańwojewództwa.Poprawie dostępności zewnętrznej służyć mają przede wszystkim inwestycje z zakresubudowy/przebudowy dróg wojewódzkich umożliwiających połączenie do sieci TEN‐T orazsystemudrógkrajowych. Inwestycje tewpłynąpozytywniena spójnośćprzestrzennąpoprzezumożliwienie lepszej komunikacji z sąsiednimi regionami, ośrodkiem wojewódzkim orazsubregionalnymiośrodkamiwzrostu.Wkonsekwencjipodniesietoatrakcyjnośćwojewództwa,stworzy korzystniejsze warunki wymiany ekonomicznej oraz podniesie jakość życiamieszkańców,m.in.dziękizapewnieniulepszejdostępnościdousługpublicznychimiejscpracy.Poprawa dostępności wewnętrznej wymaga inwestycji w drogi lokalne. Będą one możliwejedynie, wówczas gdy przyczynią się do fizycznej, gospodarczej i społecznej rewitalizacjiiregeneracji obszarów miejskich i wiejskich (działania rewitalizacyjne i związane zezrównoważonąmobilnościąmiejską),lubgdyzapewniąkoniecznepołączeniazsieciąautostradidrógekspresowychbądźprzyczyniąsiędouzupełnienialukiwpołączeniachtransgranicznych,a planowane inwestycje będą stanowiły element szerszego projektu (w tym np. usprawniąpołączenia do portów lotniczych, centrów logistycznych jak również usprawnią połączeniazobszaramiwiejskimi, zapobiegając ichmarginalizacji poprzezpoprawędostępnościdousługwyższegorzędu).Realizowane inwestycjebędąobejmowaćrównieżdziałanianarzeczpoprawybezpieczeństwaiprzepustowości ruchu na tych drogach, m.in. wdrażanie inteligentnych systemówtransportowych(ITS),doposażeniesłużbratowniczych(zakupsprzętuiśrodkówtransportunarzecz ochrony głównych szlaków komunikacyjnych przed zagrożeniami i skutkami katastrofdrogowych), co jest istotne w świetle rosnącego natężenia ruchu pojazdów ciężarowych,wynikającego m.in. z tranzytowego położenia regionu. Interwencja w tym zakresie wpłyniepozytywniena jakośćżyciamieszkańcóworaz stanbezpieczeństwanadrogach.Projektowaneinwestycje powinny uwzględniać takie warunki jak: zmniejszanie uciążliwości hałasowej,tworzenie pasów zieleni przy drogach o dużym natężeniu ruchu w pobliżu zabudowymieszkaniowej. W uzasadnionych przypadkach wsparciem zostanie objęte dodatkowowyposażenie inwestycji w specjalistyczne urządzenia służące do kontroli masy pojazdówciężarowych.Integralnymelementeminwestycjizzakresumodernizacjidróg,któredocierajądoprzejść granicznych, może być budowa/rozbudowa parkingów buforowych niwelującychspiętrzenieruchuwpobliżuprzejśćgranicznych.Potencjalnymi beneficjentami będą jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki,porozumienia i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne JST posiadające osobowość prawną,podmioty działające w ramach partnerstw publiczno‐prywatnych oraz jednostkiodpowiedzialnezabezpieczeństworuchudrogowego,wtymOSP.TerytorialnyobszarrealizacjiPI7.2będzieobejmowałobszarcałegowojewództwapodlaskiego. MiastoBiałystokijegoobszarfunkcjonalnybędzieobjętyinterwencjąwzakresiePI7.2jedyniewramachZIT.


Wybór projektów będzie dokonywany w procedurze konkursowej oraz pozakonkursowej.Planuje się zastosować tryb pozakonkursowy w stosunku do projektów realizowanych


97

wobszarze ośrodków subregionalnych lub gdy beneficjentem będzie Podlaski Zarząd DrógWojewódzkich.

Wybór projektów do dofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriówzatwierdzonych przez Komitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektówbędą jednakowe dla wszystkich konkurujących ze sobą Wnioskodawców transparentne orazniedyskryminujące. Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniuprzyczyniające się do osiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej.Jednocześniekryteriaogranicząwybórinwestycjitylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramachEFRR/EFSorazkategoriamiokreślonymidladanejosi.Kryteriabędą uwzględniać zasady horyzontalne określone w programie. Zastosowanie jednegozpowyższychtrybówwyboruprojektuuzależnionebędzieodspecyfikidanejosipriorytetowejlub priorytetu inwestycyjnego, zainteresowania wśród potencjalnych Wnioskodawców, typubeneficjenta, wielkości przedsięwzięć oraz planowanej wielkość udzielonego wsparcia.Jednocześnie trybkonkursowybędzie stanowićpodstawowy trybwyboruoperacji. Procedurawyboru projektów będzie jawna i upubliczniana, w szczególności wformie komunikatu nastronie internetowej danej instytucji prowadzącej nabór projektów. Ocena projektówwzależności od specyfiki danego obszaru interwencji i trybu wyboru może się nieznacznieróżnić, jednakże zawsze będzie składać się z dwóch zasadniczych etapów: oceny formalnej –weryfikacja spełnienia kryteriów dostępu oraz oceny merytorycznej – weryfikacja kryteriówjakościowych. Kryteria wyboru projektu jako element służący zapewnieniu efektywnejiprawidłowej realizacji celówdanej osi priorytetowej będą konstruowanew taki sposób, abyzapewnićmożliwie najbardziej obiektywnywybór projektów.Wprocedurze oceny projektówinstytucja organizująca nabór będzie miała możliwość skorzystania z wiedzy ifachowychumiejętnościekspertówzdanejdziedziny.

Kluczowym kryterium selekcji będzie zapewnienie połączenia węzłów drugorzędnychitrzeciorzędnychzinfrastrukturąTEN‐T.Ponadtokryteriawsparciainwestycjidrogowychbędądotyczyły: rejestrowanego natężenia ruchu, kontynuacji ciągu, funkcji drogi oraz gotowościprojektudorealizacji.Inwestycjewzakresiedrógpowiatowychigminnychbędąmogłyuzyskaćwsparcie w pierwszej kolejności gdy zapewniają konieczne połączenie z siecią drógekspresowych, obszarami przeznaczonymi pod działalność przemysłowo‐usługową bądź gdyuzupełniają luki w połączeniach transgranicznych. Celem zwiększenia wartości dodanej orazuzyskaniaefektusynergiiwynikającegozkomplementarnościprojektów,zakładasięmożliwośćwyboruoperacji/projektówzintegrowanych,rozumianychjakogrupaprojektówzróżnychosi/funduszy.





Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Liczba zainstalowanych inteligentnych systemów transportowych


2 Całkowita długość nowych dróg / Total length of newly built roads

km EFRR Region słabiej rozwinięty 17 SL 2014 Corocznie

3

Całkowita długość przebudowanych lub zmodernizowanych dróg/ Total length of reconstructed or upgraded roads



98

DZIAŁANIE4.2INFRASTRUKTURAKOLEJOWAPRIORYTETINWESTYCYJNY7.4

ROZWÓJIREHABILITACJAKOMPLEKSOWYCH,WYSOKIEJJAKOŚCIIINTEROPERACYJNYCHSYSTEMÓWTRANSPORTUKOLEJOWEGOORAZPROPAGOWANIEDZIAŁAŃSŁUŻĄCYCHZMNIEJSZENIUHAŁASU


Cel szczegółowy: Zwiększenie roli transportu kolejowego w przewozach towarowychipasażerskichwojewództwa

Województwo charakteryzuje słabo rozwinięta infrastruktura kolejowa, niska gęstość siecikolejowej oraz brak pełnej sieci połączeń pomiędzy wszystkimi największymi ośrodkamiregionuorazBiałymstokiemistolicamisąsiednichwojewództw.Ztegowzględuuzasadnionesąinwestycje w zakresie rozwoju i rehabilitacji kompleksowego, nowoczesnegoiinteroperacyjnego systemu transportukolejowego.Poprzezwpływnapoprawęwewnętrznejdostępnościtransportowejprzyczyniąsięonedowzmocnieniaspójnościterytorialnej.Celem interwencji jest także zapewnienie efektywnego systemu transportu publicznego,łączącego ważne ośrodki wewnątrz województwa, m.in. poprzez rehabilitację i rozwójtransportukolejowego.Problememinfrastrukturykolejowejwregionie jestprzedewszystkimjej bardzo zły stan techniczny, który powoduje, że na znacznej części sieci prędkościmaksymalnemalejąaczasprzejazduulegawydłużeniu.Sytuacjatakamożeprowadzićdoniższejkonkurencyjność kolei na rynku przewozowym Z powodu środowiskowych uwarunkowańwojewództwa,należyzwrócićszczególnąuwagęnastanirozwójtegośrodkatransportu.Dziękiinwestycjom prowadzącym do jego unowocześnienia, ma on szansę odgrywać większą rolęszczególniewprzewozach towarowych.Zperspektywypowiązańmiędzynarodowych, zuwagina położenie regionu istotna jest również poprawa jakości połączeń kolejowych z Białorusią,Litwą. Z uwagi na brak terminali przeładunkowych przystosowanych do obsługi transportuintermodalnego oraz zły stan i złą jakość istniejącej infrastruktury punktowej (terminalowej)wregionie planowana jest realizacja projektów polegających na budowie, przebudowieimodernizacji infrastruktury terminali przeładunkowych. Na bazie istniejącej infrastrukturyregion ma potencjał w zakresie węzłów bimodalnych (drogowo‐kolejowych). Celowe jeststworzenie warunków do ułatwienia przejścia z drogowego transportu towarowego na innerodzaje transportu, zwłaszcza transport kolejowy, za pomocą platform intermodalnychiinteligentnych systemów transportowych. Działania te przyczynią się do zmniejszenianatężenia drogowego transportu towarowego, a tym samym do poprawy bezpieczeństwawruchu drogowym. Działania te przyczynią się również do poprawy międzygałęziowejdostępnościtransportowej.



wskaźnika

Kategoria regionu

Wartość bazowa

Rok bazowy

Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 WMDT w

transporcie kolejowym

- Region słabiej rozwinięty 0,2433 2010 0,2645

(2020 r.) Badanie zlecone



W celu wzmocnienia spójności terytorialnej poprzez wspieranie wewnętrznej dostępnościtransportowejorazstworzeniaefektywnegosystemutransportupublicznego,wktórymistotnąrolę będzie odgrywał transport kolejowy, planowana jest realizacja projektów z zakresumodernizacji i rehabilitacji siecikolejowejwrazz infrastrukturądworcowąpozasieciąTEN‐T.


99

Tego rodzaju inwestycje przyczynią się do promowania transportu niskoemisyjnegoistworzenia lepszych warunków do połączeń multimodalnych, co pozytywnie wpłynie naśrodowisko naturalne i redukcję emisji zanieczyszczeń.Wpłyną one także na skrócenie czasudojazdu pasażerów oraz transportu towarów. Z punktu widzenia rozwoju wymianygospodarczej z państwami zza wschodniej granicy UE planowana jest realizacja projektówpolegających na budowie i przebudowie terminali przeładunkowych nie należących do sieciTEN‐T. Inwestycje w zakresie sieci i infrastruktury towarzyszącej, w tym na przejazdachkolejowych, znacznie poprawią bezpieczeństwo ruchu kolejowego. Dodatkowo elementeminwestycji mogą być systemy automatycznego sterowania ruchem kolejowym, uzupełniającinfrastrukturętorową,pozwalająnaznacznepodniesieniebezpieczeństwaruchuumożliwiającezwiększenie średniej prędkości pociągów oraz podnoszące bezpieczeństwo i zmniejszająceawaryjność systemu. Integralnym elementem inwestycji dotyczących rewitalizacji liniikolejowych mogą być również inwestycje z zakresu przebudowy lub zmiany sposobuużytkowania budynków dworcowych, co wpływa na podniesienie atrakcyjność korzystaniazinfrastrukturyizwiększyrentownośćsystemu.Dofinansowaniebędąmogłyuzyskaćjednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki,porozumieniaistowarzyszenia,jednostki organizacyjne JST posiadające osobowość prawną,podmioty wykonujące usługi na podstawie umowy zawartej z JST, w których większośćudziałów/akcjimajednostkasamorządu,operatorzy infrastruktury kolejowej, zarządcyinfrastruktury kolejowej i dworcowej, przedsiębiorstwa oraz inne podmioty działającewramachpartnerstwpubliczno‐prywatnych.Działaniawzakresietransportukolejowegobędąrealizowanenacałymobszarzewojewództwapodlaskiego.


Planujesięzastosowaćtrybpozakonkursowy.Kierunkowymikryteriamiidentyfikacjiinwestycjiw tymobszarzebędzie komplementarność z istniejącą infrastrukturą transportową– łączenietransportukolejowego z innymi rodzajami transportuorazprzyczynianie siędoprzenoszeniatransportutowarówzdrógnaliniekolejowe.





Wartość docelowa

(2023) Źródło danych Częstotliwość

pomiaru

1 Całkowita długość zrehabilitowanych linii kolejowych


2

Całkowita długość przebudowanych lub zmodernizowanych linii kolejowych [/ Total length of reconstructed or upgraded railway line [


3 Liczba wybudowanych, przebudowanych lub wyremontowanych przystanków kolejowych


4 Całkowita długość odcinków linii kolejowych wyposażonych w system ERTMS



100



Oś

prio

ryte

tow

a

Rod

zaj w

skaź

nika

* N

r ide

ntyf

ikac

yjny

Wsk

aźni

k lu

b kl

uczo

wy

etap

wdr

ażan

ia

Jedn

ostk

a po

mia

ru, w

st

osow

nych

prz

ypad

kach

Fund

usz

Kat

egor

ia re

gion

u

Cel

poś

redn

i na

2018

Cel

koń

cow

y (2

023)

Źród

ło d

anyc

h

Wyj

aśni

enie

ade

kwat

nośc

i w

skaź

nika

, w s

toso

wny

ch

przy

padk

ach

M K O M K O

IV KEW Poziom kontraktacji na Osi

% EFRR Region słabiej rozwinięty

45 100 SL 2014

IV Wskaźnik finansowy


Mln euro

EFRR Region słabiej rozwinięty

58,40 240,07 SL 2014

IV Wskaźnik produktu

Całkowita długość przebudowanych lub zmodernizowanych dróg

km EFRR Region słabiej rozwinięty

72 287 SL 2014



Fundusz EFRR Kategoria regionu Region słabiej rozwinięty Podstawa kalkulacji (wydatki kwalifikowalne ogółem lub publiczne wydatki kwalifikowalne)





IV Poprawa dostępności transportowej 026 Inne koleje 35 000 000 IV Poprawa dostępności transportowej 030 Drugorzędne połączenia drogowe z siecią drogową i

węzłami TEN-T (nowo budowane) 15 500 000

IV Poprawa dostępności transportowej

034 Inne drogi przebudowane lub zmodernizowane (autostrady, drogi krajowe, regionalne lub lokalne) 134 500 000

IV Poprawa dostępności transportowej 036 Transport multimodalny 5 000 000 IV Poprawa dostępności transportowej 044 Inteligentne systemy transportowe (w tym wprowadzenie

zarządzania popytem, systemy poboru opłat, informatyczne systemy monitorowania, kontroli i informacji)

5 000 000

IV Poprawa dostępności transportowej 088 Zapobieganie zagrożeniom naturalnym niezwiązanym z klimatem (np. trzęsienia ziemi) oraz wywołanym działalnością człowieka, np. awariami przemysłowymi, oraz zarządzanie ryzykiem w tym zakresie, w tym zwiększanie świadomości, ochrona ludności oraz systemy i infrastruktura do celów zarządzania klęskami i katastrofami

5 000 000



IV Poprawa dostępności transportowej 01 Dotacja bezzwrotna 200 000 000



IV Poprawa dostępności transportowej 01 Duże obszary miejskie (o ludności >50 000 i dużej gęstości zaludnienia 80 000 000

IV Poprawa dostępności transportowej 02 Małe obszary miejskie (o ludności >5 000 i średniej 60 000 000


101

gęstości zaludnienia) IV Poprawa dostępności transportowej 03 Obszary wiejskie (o małej gęstości zaludnienia) 60 000 000



IV Poprawa dostępności transportowej 07 Nie dotyczy 200 000 000



OŚPRIORYTETOWAV:GOSPODARKANISKOEMISYJNA


Nie


Nie


Nie


Nie

DZIAŁANIE5.1ENERGETYKAOPARTANAODNAWIALNYCHŹRÓDŁACHENERGIIPRIORYTETINWESTYCYJNY4.1

WSPIERANIEWYTWARZANIAIDYSTRYBUCJIENERGIIPOCHODZĄCEJZEŹRÓDEŁODNAWIALNYCH


Celszczegółowy:Rozwójlokalnej(rozproszonej)produkcjienergiizeźródełodnawialnych

Niezwykle istotnym czynnikiem dla rozwoju gospodarczego regionu jest ograniczenie ryzykaniedoboru energii i zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego. Współczesna gospodarkapotrzebuje coraz większej ilości energii. Zużycie energii wzrasta także w gospodarstwachdomowych.Niezbędnezatemsądziałaniamającenaceluefektywniejszewykorzystanieenergiioraz dywersyfikację źródeł (do tej pory opartychwwiększości na dostawach importowanychpaliw i wydobyciu krajowych złóż węgla) poprzez lokalną produkcję energii ze źródełodnawialnych, zwłaszcza energii słonecznej, czy biogazu. Wyzwaniem przed jakim stoiwnajbliższych latach województwo podlaskie jest rewolucja energetyczna, której efektembędzie nie tylko do wzrost udziału energii odnawialnej w konsumpcji, ale również fakt, iżwłaścicielami zdecentralizowanych źródeł energii będą podlascymieszkańcy i przedsiębiorcy. Powyższytrendzmianbędziemiałwymiarspołecznyigospodarczy.Działanianarzeczrozwojuinfrastruktury OZE będą generować nowemiejsca pracy, co przy zapewnieniu odpowiednichkwalifikacji zawodowych umożliwi dywersyfikację zatrudnienia, zwłaszcza na obszarachwiejskich. Należy oczekiwać zwiększenia zatrudnienia szczególnie w przemyśle i usługachzwiązanychzwytwarzaniemiobsługąurządzeńorazinstalacjienergetycznych.Produkcja energii ze źródeł odnawianych może odbywać się w modelu rozproszonym –wmałych zdecentralizowanych wytwórniach, które jednocześnie mogą być dodatkowym


102

źródłem dochodów lokalnych społeczności (co jest możliwe w przypadku wytwórnizarządzanychprzezosoby fizyczne lubpodmiotyprawne tworzoneprzezmieszkańcówgminyisamorząd). Przy takich założeniach produkcja energii odnawialnej będzie przyczyniać siędodatkowodowzrostupotencjałuekonomicznegoregionówwiejskich.Realizacjapriorytetuinwestycyjnegoprzyczynisiędozwiększeniaudziałuenergiiodnawialnejw produkcji energii ogółem, ale też w zużyciu końcowym energii brutto. Efektem podjętychdziałań będzie redukcja emisji CO2 i poprawa stanu środowiska, ale także wzrost potencjałuekonomicznegosłabychstrukturalnieobszarówwiejskich.



wskaźnika

Kategoria regionu

Wartość bazowa

Rok bazowy

Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Udział energii ze źródeł

odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto

% Region słabiej


Obliczenia na podsta

wie GUS



2 Dodatkowa zdolność

wytwarzania energii odnawialnej / Additional capacity of

renewable energy production MW

Region słabiej

rozwinięty 0 2014 32 SL

2014 Corocznie


Wceluzmianystrukturywytwarzaniaenergiiizwiększenialokalnejprodukcjienergiizeźródełodnawialnych niezbędne jest wsparcie inwestycji z zakresuwytwarzania energii pochodzącejzOZE, a także jej podłączenia do sieci dystrybucyjnej/przesyłowej. Przewiduje się wsparciejednostekwytwarzaniaenergiielektrycznej i ciepłazbiomasy,biogazu,energiiwiatru, słońca,wody oraz Ziemi (geotermia). Preferowane będą inwestycje, które z jednej strony efektywnieprzyczyniąsiędorealizacjikrajowegoceludotyczącego15%udziałuOZEwkonsumpcjienergiiogółem w 2020, a z drugiej strony będą zapewniać poszanowanie środowiska i ochronękrajobrazu (co jest możliwe zwłaszcza w przypadku zastosowania mikroinstalacji).Wpozyskiwaniu OZE na terenach wiejskich należy zwracać uwagę na skumulowane efektyśrodowiskowe, których składowymi będą: bilans energetyczny, bilans CO2, różnorodnośćbiologiczna i krajobraz, a także na efekty społeczno‐gospodarcze. Celem powinno byćdofinansowanie możliwie jak największej liczby instalacji OZE, przy założeniu jednak, żewpierwszym rzędzie powinny być wspierane te inwestycje, które służą realizacji celówstrategicznych: oprócz zmniejszenia emisji CO2, będą przyczyniały się wydatnie do wzrostuzatrudnienia i akumulacji kapitałowej w regionie. Wprzypadku energii cieplnej w ramachprogramu możliwe będzie wsparcie efektywnej dystrybucji ciepła z OZE np. pompy ciepła,geotermia.Przewidywane jest dofinansowanie interwencji z zakresu rozwoju infrastruktury wytwórczejbiokomponentów i biopaliw produkowanych w dużej mierze z surowców odpadowychipozostałościzprodukcjirolniczejorazprzemysłurolno‐spożywczego. Z uwagi na fakt, że intensywne („przemysłowe”) pozyskiwanie lub produkcja biomasynieuchronnie prowadzi do rosnącej konkurencji o rolniczą przestrzeń produkcyjną oraznegatywnie oddziałuje na różnorodność biologiczną, należy zapewnić, aby surowceenergetyczne pochodzenia rolniczego były wytwarzane w warunkach oszczędnegogospodarowania zasobami, a ich produkcja nie może stanowić zagrożenia dla środowiskaiprzemysłuspożywczego.Przedsięwzięcia z zakresu produkcji energii ze źródeł odnawialnych mogą być realizowanezwłaszcza przez podlaskich rolników i przedsiębiorców, a także spółdzielnie i wspólnotymieszkaniowe,organizacjepozarządowe,kościołyizwiązkiwyznaniowe,jednostki samorząduterytorialnego, ich związki, porozumienia i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne JSTposiadająceosobowośćprawną,jednostkisektorafinansówpublicznychposiadająceosobowość


103

prawną (nie wymienione wyżej), podmioty działające w ramach partnerstw publiczno‐prywatnych. Wkontekścieomawianegocelupotrzebnejestwsparcieprzemysłudostarczającegourządzenianiezbędne do produkcji energii ze źródeł odnawialnych co będzie miało miejsce w ramachrealizacjiCT3,PI3.3.Istotnym uzupełnieniem interwencji będzie budowa orazmodernizacja sieci umożliwiającychprzyłączenie jednostek wytwarzania energii elektrycznej przy pomocy OZE do KrajowegoSystemu Elektroenergetycznego. Powyższe projekty dotyczące sieci dystrybucyjnej o napięciuSNinnbędąrealizowaneprzezoperatorówsystemudystrybucyjnego(OSD).Realizacja działania planowana jest na obszarze województwa podlaskiego, zwłaszcza naobszarachwiejskich.


Wybór projektów będzie dokonywany w procedurze konkursowej. Wybór projektów dodofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriów zatwierdzonych przezKomitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektów będą jednakowe dlawszystkich konkurujących ze sobą Wnioskodawców, transparentne oraz niedyskryminujące.Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniu przyczyniające się doosiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej. Jednocześnie kryteriaogranicząwybór inwestycji tylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramach EFRR/EFS oraz kategoriami określonymi dla danej osi. Kryteria uwzględniać będązasady horyzontalne określone w programie. Procedura wyboru projektów będzie jawnaiupublicznianawszczególnościw formiekomunikatuna stronie internetowejdanej instytucjiprowadzącej nabór projektów. Ocena projektu w zależności od specyfiki danego obszaruinterwencji i trybu wyboru może się nieznacznie różnić jednakże zawsze będzie składać sięzdwóchzasadniczychetapów:ocenyformalnej–weryfikacjaspełnieniakryteriówdostępuorazoceny merytorycznej – weryfikacja kryteriów jakościowych. Kryteria wyboru projektu jakoelementsłużącyzapewnieniuefektywnejiprawidłowejrealizacjicelówdanejosipriorytetowejbędą konstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwie najbardziej obiektywny wybórprojektów.Wprocedurzeocenyprojektuinstytucjaorganizującanabórbędziemiałamożliwośćskorzystaniazwiedzyifachowychumiejętnościekspertówzdanejdziedziny.Preferowanebędąmikroinstalacjesłużącedoprodukcjienergiizbiogazu,zagospodarowująceodpadypochodzącez rolnictwa i hodowli oraz instalacje wykorzystujące energię słoneczną. W przypadkubiogazowani istotnym aspektem w ocenie inwestycji będzie kompleksowość koncepcjizagospodarowania ciepła.Celemzwiększeniawartościdodanejorazuzyskania efektu synergiiwynikającego z komplementarności projektów, zakłada się możliwość wyboruoperacji/projektów zintegrowanych, rozumianych jako grupa projektów z różnych osi/funduszy.





104




Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Liczba wbudowanych jednostek wytwarzania energii elektrycznej z OZE



2 Liczba wybudowanych jednostek wytwarzania energii cieplnej z OZE



DZIAŁANIE5.2.EFEKTYWNOŚĆENERGETYCZNAWPRZEDSIĘBIORSTWACHPRIORYTETINWESTYCYJNY4.2

PROMOWANIEEFEKTYWNOŚCIENERGETYCZNEJIKORZYSTANIAZODNAWIALNYCHŹRÓDEŁENERGIIWPRZEDSIĘBIORSTWACH


Celszczegółowy:Poprawagospodarowaniaenergią izwiększeniewykorzystaniaenergiizeźródełodnawialnychwsektorzeMŚP

W świetle dyrektywy 2006/32/WE do 2016 rokuw skali kraju należy osiągnąć oszczędnościenergii o 9%w stosunku do średniego zużycia energii finalnej z lat 2001‐2005 (tj. o 53 452GWh).Rosnącezapotrzebowanienaenergięwśródpodlaskichprzedsiębiorstwzjednejstrony,aulegająca zmianom sytuacja na rynku paliw oraz zły stan techniczny sieci energetycznychzdrugiejwymuszająpodjęciedziałańnarzeczpromowaniaefektywnościenergetycznejiużyciaOZE w przedsiębiorstwach. Inwestycje w zakresie OZE w przedsiębiorstwach wspieranewramach przyjaznego środowisku modelu zdecentralizowanego wytwarzania energii będąmiały istotny wpływ na zmianę struktury i zwiększenia lokalnej produkcji energii ze źródełodnawialnych. Działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej przyczynią się doograniczania presji na środowisko naturalne oraz pośrednio do poprawy bezpieczeństwaenergetycznegoregionu.Rezultatem podjęcia kompleksowych działań prowadzących do racjonalizacji zużyciaiograniczenia strat energii i ciepła z zastosowaniem OZE będzie spadek zużycia energiipierwotnej w MŚP. Z kolei zmniejszenie zapotrzebowania na energię i ciepło wytwarzanewźródłach konwencjonalnych i pozyskiwanie ich za pomocą instalacji OZE przyczyni się doredukcji emisji CO2. Stanowić to będzie efektywną realizację celów pakietu energetyczno‐klimatycznego 3x20 (w przypadku Polski 2x20 i 1x15% w zakresie OZE), jak równieżprzyniesieniewymiernekorzyściekonomiczne.Interwencja w zakresie poprawy efektywności energetycznej i wykorzystania OZE możeprzyczynić się do zwiększenia konkurencyjności podlaskich przedsiębiorstw. Oszczędnośćenergii i jej efektywnewykorzystanie przezMŚPobniży koszty ich funkcjonowania. Skutkiemtego powinno byćmniejsze zużycie energii w przeliczeniu na jednostkę produktu lub usługi.Efektzachętywpostaciśrodkówpublicznychmożebyć impulsemdoszerokiegozastosowaniaprzedsięwzięćśrodowiskowychowysokiejefektywnościekologicznejiekonomicznej.



wskaźnika

Kategoria regionu

Wartość bazowa

Rok bazowy

Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Zużycie energii pierwotnej Mtoe

Region słabiej


Obliczenia na

podstawie Strateg i GUS



105


2

Szacowany spadek emisji gazów

cieplarnianych [tony ekwiwalentu CO2] /

Estimated decrease of GHG

tony Region słabiej

rozwinięty 0 2014 6 198 SL 2014 Corocznie

3 Ilość zaoszczędzonej energii elektrycznej w

wyniku realizacji projektów

MWh/rok Region słabiej

rozwinięty 0 2014 63 263

SL 2014 Corocznie


W celu podniesienia efektywności energetycznej sektora podlaskich MŚP promowane będądziałania na rzecz zmniejszenia strat energii, ciepła i wody. Zastosowanie konkretnychrozwiązań będzie efektem oceny ich opłacalności, a także wkładu na rzecz realizacji celówgospodarki niskoemisyjnej. Elementem każdego z projektów będą audyty energetyczne(przemysłowe),którepozwoląnaokreśleniemożliwościoszczędnościenergii,przeliczalnejnazmniejszeniezużyciaenergiipierwotnejorazwdrożenienajbardziejefektywnychenergetycznietechnologii.Audytombędąpodlegaćm.in.budynki,źródłaenergiielektrycznej,ciepła,ichłodu,wewnętrznesieciciepłowniczewewnętrznesieciprzemysłowe,procesytechnologiczne,układyskojarzonegowytwarzaniaenergiielektrycznejiciepła.Kierunek interwencji nie będzie ograniczać się jedynie do termomodernizacji. Planowana jestrealizacja przedsięwzięć w zakresie inwestycji, modernizacji i ulepszeń wprowadzających dozakładównoweobiekty,systemysterowania,instalacjeiurządzeniatechniczne,mającenacelupoprawę efektywności energetycznej, a także zmierzające ku temu zmiany technologicznewistniejących obiektach, instalacjach i urządzeniach technicznych. Wspierane projekty mogąprzyczynićsiędostworzeniasystemuprodukcjiwprzedsiębiorstwieuwzględniającegozasadyzrównoważonegowykorzystywaniazasobów.Promowane będzie wsparcie budowy urządzeń do produkcji energii na własne potrzebywoparciuoOZE.Wsparciemmożezostaćobjętabudowawłasnych instalacjiOZE, jakrównieżzmiana systemu wytwarzania lub wykorzystania paliw i energii. Instalacje OZE będąkwalifikowanewyłączniewtedy, kiedybędą stanowiły integralną część systemuprodukcji czyfunkcjonowania przedsiębiorstwa. Umiejscowienie infrastruktury OZE w przedsiębiorstwachwmodelu rozproszonympozwoli naodciążenie istniejących sieciprzesyłowych i ograniczeniestrat związanych zprzesyłemenergii zewzględunaminimalizację odległości od jej źródładomiejscazużycia.Tymsamyrealizowanebędziepożądanewewspółczesnejgospodarcepodejścieprosumenckiedoenergetyki,którezakłada,żeenergiajestprodukowanawtymsamymmiejscu,wktórymjestużytkowana.Zastosowanieurządzeńitechnologiienergooszczędnychorazwdrażaniesystemówzarządzaniaenergią i jej jakością w sposób znaczący podniesie efektywność energetyczną MŚP. Dlawzmocnienia efektu podejmowanej interwencji planowane jest wsparcie działańupowszechniających efektywność energetyczną oraz jej wkładu w zielony rozwój,przeciwdziałanie zmianom klimatu oraz szeroko pojęta promocja usług energetycznych.Działania w tym zakresie adresowane będą do przedsiębiorców, a ich realizacja powierzonazostanie podmiotom dysponującym doświadczeniem w powyższym zakresie. Budowanieświadomości, przekonanie do pozytywnych także ekonomicznych i wizerunkowych efektówbędzie w przyszłości owocowało większą otwartością na finansowanie tego typu działańwoparciuośrodkiwłasne.Działaniebędzierealizowanenaobszarzewojewództwapodlaskiego.


W ramach PI 4.2 w zakresie dotyczącym głównego nurtu interwencji, czyli wsparciaprzedsiębiorstw, przewidywany jest tryb wyłącznie konkursowy. Tryb pozakonkursowy


106

możliwybędziedozastosowaniajedyniewprzypadkuprojektówdotyczącychdziałańsłużącychrozpropagowaniuideiefektywnościenergetycznej.Wybór projektu do dofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriówzatwierdzonych przez Komitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektówbędą jednakowe dla wszystkich konkurujących ze sobąWnioskodawców, transparentne orazniedyskryminujące. Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniuprzyczyniające się do osiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej.Jednocześniekryteriaogranicząwybórinwestycjitylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramachEFRR/EFSorazkategoriamiokreślonymidladanejosi.Kryteriauwzględniać będą zasady horyzontalne określonew programie. Procedurawyboru projektówbędzie jawna i upubliczniana, w szczególności w formie komunikatu na stronie internetowejdanejinstytucjiprowadzącejnabórprojektów.Ocenaprojektuwzależnościodspecyfikidanegoobszaru interwencji i trybu wyboru może się nieznacznie różnić, jednakże zawsze będzieskładaćsięzdwóchzasadniczychetapów:oceny formalnej–weryfikacjaspełnieniakryteriówdostępu oraz oceny merytorycznej – weryfikacja kryteriów jakościowych. Kryteria wyboruprojektujakoelementsłużącyzapewnieniuefektywnejiprawidłowejrealizacjicelówdanejosipriorytetowej będą konstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwie najbardziejobiektywny wybór projektów. W procedurze oceny projektu instytucja organizująca nabórbędzie miała możliwość skorzystania z wiedzy i fachowych umiejętności ekspertów z danejdziedziny. Celem zwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektu synergii wynikającegozkomplementarności projektów, zakłada się możliwość wyboru operacji/projektówzintegrowanych,rozumianychjakogrupaprojektówzróżnychosi/funduszy.







Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1

Inwestycje prywatne uzupełniające wsparcie publiczne dla przedsiębiorstw (dotacje) / Private investment matching public support to enterprises (grants) (CI)

mln PLN EFRR Region słabiej rozwinięty 54,5 SL 2014 Corocznie

2 Liczba wbudowanych jednostek wytwarzania energii elektrycznej z OZE


3 Liczba wybudowanych jednostek wytwarzania energii cieplnej z OZE


4 Liczba zmodernizowanych energetycznie budynków szt. EFRR Region słabiej


5 Liczba przedsiębiorstw, które w wyniku wsparcia poprawiły efektywność energetyczną



107

DZIAŁANIE5.3EFEKTYWNOŚĆENERGETYCZNAWSEKTORZEMIESZKANIOWYMIBUDYNKACHUŻYTECZNOŚCIPUBLICZNEJ

PRIORYTETINWESTYCYJNY4.3WSPIERANIEEFEKTYWNOŚCIENERGETYCZNEJ,INTELIGENTNEGOZARZĄDZANIAENERGIĄI

WYKORZYSTANIAODNAWIALNYCHŹRÓDEŁENERGIIWINFRASTRUKTURZEPUBLICZNEJ,WTYMWBUDYNKACHPUBLICZNYCH,IWSEKTORZEMIESZKANIOWYM


Celszczegółowy:Wdrożenieprogramówoszczędnegogospodarowaniaenergią,wtymdziałańtermomodernizacyjnych

W świetle dyrektywy 2006/32/WE do 2016 rokuw skali kraju należy osiągnąć oszczędnościenergii o 9%w stosunku do średniego zużycia energii finalnej z lat 2001‐2005 (tj. o 53 452GWh). Duży potencjał oszczędności energii w sektorze budownictwa oraz fakt, że sektor tenodpowiada za 40% końcowego zużycia energii w Unii Europejskiej powoduje, że inwestycjewpoprawęefektywnościenergetycznejwsektorzebudownictwasąszczególnieefektywne.Rezultatem podjęcia kompleksowych działań prowadzących do racjonalizacji zużyciaiograniczeniastratenergii, ciepła iwodyzzastosowaniemOZEbędzie spadekzużyciaenergiipierwotnej w sektorze mieszkaniowym i budynkach użyteczności publicznej. Z koleizmniejszenie zapotrzebowania na energię i ciepłowytwarzanew źródłach konwencjonalnychipozyskiwanie ich za pomocą instalacjiOZEprzyczyni się do redukcji emisji CO2. Stanowić tobędzie efektywną realizację celów pakietu energetyczno‐klimatycznego 3x20 (w przypadkuPolski2x20i1x15%wzakresieOZE),jakrównieżprzyniesiewymiernekorzyściekonomiczne.Redukcja kosztów ogrzewania pozwoli na obniżenie kosztów funkcjonowania instytucjipublicznych, a także przełoży się na stan budżetów gospodarstw domowych. Zmniejszenienadmiernegozużyciaenergiiprzezbudynkipubliczneisektormieszkaniowywzmocnispójnośćspołeczną i pozwoli na ograniczenie ryzyka występowania zjawiska określonego mianemubóstwa energetycznego. Efektem interwencji będzie podniesienie świadomości pracownikówsektora publicznego w zakresie oszczędnego gospodarowania energią oraz realizacja funkcjipełnieniaprzezsamorządywzorcowejroliwzakresiezarządzaniaenergią.



wskaźnika

Kategoria regionu

Wartość bazowa

Rok bazowy

Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Zużycie energii pierwotnej Mtoe

Region słabiej


Obliczenia na

podstawie Strateg i GUS



2


cieplarnianych / Estimated decrease of GHG [tons of CO2eq]




Wcelupodniesieniaefektywnościenergetycznejniezbędnabędziekompleksowamodernizacjaenergetycznabudynkówmieszkaniowychibudynkówużytecznościpublicznejwrazzwymianąwyposażenia tych obiektów na energooszczędne w zakresie związanym m.in. z ociepleniemobiektu, wymianą okien, drzwi zewnętrznych oraz oświetlenia. Planowane są inwestycjepolegające na przebudowie systemów grzewczychwraz zwymianą i podłączeniem do źródła


108

ciepła, systemów wentylacji i klimatyzacji, systemów wodno‐kanalizacyjnych. Zgodnie z ideąenergetykiprosumenckiejpromowanebędziezastosowanieinstalacjiOZEwmodernizowanychenergetycznie budynkach. Będzie istniała możliwość dofinansowania instalacji systemówchłodzących,wtymrównieżzOZE.WykorzystanieinstalacjiOZEmusibyćwpełniuzasadnionepotrzebamienergetycznymiobiektu,ajedynieniewykorzystanaczęśćenergiielektrycznejmożebyćoddawanadosiecidystrybucyjnej.Zastosowanie konkretnych rozwiązań będzie efektem oceny potrzeb i metod osiągnięciaoszczędności energii w sposób opłacalny, tak aby czynnikiem decydującym owyborze takichinwestycji był najlepszy stosunek wykorzystania zasobów do osiągniętych rezultatów.Elementem każdego z projektów będą audyty energetyczne które pozwolą na określeniemożliwości oszczędności energii, przeliczalnej na zmniejszenie zużycia energii pierwotnej.Działaniatermomodernizacyjnemusząbyćprowadzonewsposóbkompleksowy(tzw.głębokatermomodernizacja)iopieraćsięosystemmonitorowaniaciepłaizarządzaniaenergią.Przedsięwzięcia na rzecz podniesienia efektywności energetycznej w sektorze budownictwamieszkaniowego będą podejmowane w szczególności przez spółdzielnie mieszkaniowe i ichzwiązki, wspólnoty mieszkaniowe, towarzystwa budownictwa społecznego, podmiotysprawujące zarząd nieruchomościamimieszkalnymi. Natomiast projekty dotyczące budynkówużyteczności publicznej realizowane będąm.in. przez jednostki samorządu terytorialnego, ichzwiązki i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnegoposiadające osobowość prawną, podmioty, w którychwiększość udziałów lub akcji posiadająjednostki samorządu terytorialnego lub ich związki i stowarzyszenia, podmioty działającewramach partnerstw publiczno‐prywatnych, a także jednostki naukowe, szkoły wyższe,kościołyizwiązkiwyznaniowe.Planowane jest dodatkowo wsparcie działań upowszechniających efektywność energetycznąoraz jej wkład w zielony rozwój i przeciwdziałanie zmianom klimatu. Realizacja powyższegodziałania będzie mogła być powierzona podmiotom dysponującym doświadczeniemwpowyższymzakresie(wtymnp.organizacjompozarządowym).Działaniebędzierealizowanenaobszarzecałegowojewództwa.


W ramach PI 4.3 w zakresie dotyczącym głównego nurtu interwencji, czyli wsparcia działańzwiązanych z wdrożeniem rozwiązań ograniczających zużycie energii i racjonalizacjigospodarowania nią, przewidywany jest tryb wyłącznie konkursowy. Tryb pozakonkursowymożliwybędziedozastosowaniajedyniewprzypadkuprojektówdotyczącychdziałańsłużącychrozpropagowaniuideiefektywnościenergetycznej.Wybór projektu do dofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriówzatwierdzonych przez Komitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektówbędą jednakowe dla wszystkich konkurujących ze sobą Wnioskodawców transparentne orazniedyskryminujące. Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniuprzyczyniające się do osiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej.Jednocześniekryteriaogranicząwybórinwestycjitylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramachEFRR/EFSorazkategoriamiokreślonymidladanejosi.Kryteriauwzględniać będą niedyskryminacji zasady horyzontalne określone w programie. Procedurawyboru projektów będzie jawna i upubliczniana, w szczególności w formie komunikatu nastronieinternetowejdanejinstytucjiprowadzącejnabórprojektów.Ocenaprojektuwzależnościodspecyfikidanegoobszaru interwencji i trybuwyborumożesięnieznacznieróżnić jednakżezawsze będzie składać się z dwóch zasadniczych etapów: oceny formalnej – weryfikacjaspełnieniakryteriówdostępuorazocenymerytorycznej–weryfikacjakryteriówjakościowych.Kryteriawyboruprojektujakoelementsłużącyzapewnieniuefektywnejiprawidłowejrealizacjicelów danej osi priorytetowej będą konstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwienajbardziejobiektywnywybórprojektów.Wprocedurzeocenyprojektuinstytucjaorganizującanabór będzie miała możliwość skorzystania z wiedzy i fachowych umiejętności ekspertówzdanej dziedziny. Celem zwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektu synergii


109

wynikającego z komplementarności projektów, zakłada się możliwość wyboru operacji/projektówzintegrowanych,rozumianychjakogrupaprojektówzróżnychosi/funduszy.








Źródło danych


1

Zmniejszenie zużycia energii pierwotnej w budynkach publicznych / Decrease of annual primary energy consumption of public buildings

kWh/rok EFRR Region słabiej


2 Liczba zmodernizowanych energetycznie budynków szt. EFRR

Region słabiej


DZIAŁANIE5.4STRATEGIENISKOEMISYJNEPRIORYTETINWESTYCYJNY4.5.

PROMOWANIESTRATEGIINISKOEMISYJNYCHDLAWSZYSTKICHRODZAJÓWTERYTORIÓW,WSZCZEGÓLNOŚCIDLAOBSZARÓWMIEJSKICH,WTYMWSPIERANIEZRÓWNOWAŻONEJMULTIMODALNEJMOBILNOŚCIMIEJSKIEJIDZIAŁAŃADAPTACYJNYCHMAJĄCYCHODDZIAŁYWANIEŁAGODZĄCENAZMIANY

KLIMATU


Celszczegółowy:UpowszechnieniegospodarkiniskoemisyjnejW ramach gospodarki niskoemisyjnej wsparcie skierowane będzie do obszarów posiadającyuprzednioprzygotowaneplanygospodarkiniskoemisyjnej.Dokumentemtakimmożebyćkażdalokalnastrategiaodnoszącasiędokwestiizwiązanejzzapewnieniemlokalnegobezpieczeństwaenergetycznego, a także przyczyniająca się do osiągnięcia celów pakietu energetyczno‐klimatycznego3x20(wprzypadkuPolski2x20i1x15%wzakresieOZE).Realizacja działań wynikających z ww. planów będzie obejmować takie zagadnienia jak:zaopatrzeniew energię i jej zużycie oraz zapewnienie bezpieczeństwa zasilania. Promowanie„czystego”transportuwmiastachuwzględniającegorosnącepotrzebymobilnościmieszkańcówmiast i ich obszarów funkcjonalnych będzie stanowiło efektywną realizację celów gospodarkiniskoemisyjnej oraz będzie przyczyniało się do realizacji celu jakim jest przeciwdziałaniezmianomklimatu.Interwencjawramachpromocjigospodarkiniskoemisyjnejbędzieskutkowaćpoprawąstanuśrodowiska,wtymprzedewszystkimpoprawąstanu jakościpowietrzawskalilokalnej, dzięki ograniczeniu emisji zanieczyszczeń szczególnie szkodliwych dla jakości życialudzi, takich jak SO2, czy PM10 i przyczyni się do podniesienia jakości życia mieszkańców.Dodatkowym efektem będzie zwiększenie świadomości społecznej w zakresie oszczędnegoiefektywnego wykorzystania energii, co będzie skutkować zmniejszeniem obciążeńfinansowychmieszkańców.


110



wskaźnika

Kategoria regionu

Wartość bazowa

Rok bazowy

Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Emisja gazów cieplarnianych

tony/rok Region słabiej

rozwinięty 1 480 002 2012 1 220 336

obliczenia na

podstawie GUS



2


cieplarnianych / Estimated decrease of

GHG



3 Spadek emisji dwutlenku siarki tony/rok

Region słabiej

rozwinięty0 2014 1 003 SL 2014 Corocznie

4 Spadek emisji tlenku azotu tony/rok

Region słabiej


5 Spadek emisji pyłów tony/rok Region słabiej



Wramach celu dotyczącego promocji gospodarki niskoemisyjnej przewidywane jestwsparciemiast lub miast i ich obszarów funkcjonalnych: Białegostoku, miast subregionalnych, a takżepozostałychmiastregionu.Beneficjentamibędąmogłybyćjednostkisamorząduterytorialnego,ich związki i stowarzyszenia, podmioty, w których większość udziałów lub akcji posiadająjednostki samorządu terytorialnego lub ich związki i stowarzyszenia, a także podmiotydziałającewramachpartnerstwpubliczno‐prywatnych.Działania będą wynikać z przygotowanych wcześniej planów gospodarki niskoemisyjnej dlaposzczególnychtypówobszarów,atakżeplanównarzeczoszczędnegokorzystaniazzasobów.Promowanebędąinwestycjewpisującesięwprojektyzałożeńdoplanówzaopatrzeniawciepło,energięelektryczną ipaliwogazowe,a takżeplanyzaopatrzeniawciepło,energięelektrycznąipaliwogazowe.Interwencjabędziedotyczyłatylkoinwestycjiwskazanychwplaniegospodarkiniskoemisyjnejdladanegoterytoriumijednocześnieniekwalifikującychsiędodofinansowaniaw ramach PI 4.1, 4.2 czy 4.3. Na rzecz promocji gospodarki niskoemisyjnej planowane sądziałania informacyjno‐promocyjne, które przyczynią się do podniesieniawiedzy na temat naoszczędnościenergii,alerównieżoosiągniętychefektachekologicznychiekonomicznych(ilościzaoszczędzonej energii, środków finansowych czy utworzonych miejscach pracy, itp.) orazdziałaniapromującebudownictwopasywneizeroemisyjne.Niezbędne jest podjęcie szeregu działań na rzecz integracji i komplementarności różnychrodzajów transportu. Przyczyni się do tego realizacja takich przedsięwzięć, jak: wdrażaniesystemówzarządzaniaruchem,systemówpark&ride, sytemówbike&ride, czybudowacentrówprzesiadkowych. Możliwe będzie także wsparcie dla ekologicznego transportu publicznegowmiastachi/lubobszarachpowiązanychznimifunkcjonalnie(zwyłączeniemMiastaBiałystokijego obszaru funkcjonalnego w zakresie w jakim kwalifikuje się on do wsparcia w ramachProgramuOperacyjnegoPolskaWschodniaorazProgramuInfrastrukturaiŚrodowisko).Działania informacyjne i edukacyjne promujące wśród mieszkańców regionu niskoemisyjnytransport publiczny,w szczególności publiczny transportmiejski, będąmogły być elementemkompleksowychprojektówrealizowanychwramachprzedmiotowegodziałania. ZastosowaniefinansowaniakrzyżowegomiędzyEFRR iEFSprzyczyni siędoefektywnegoosiągnięcia celówzwiązanychzprzejściemnagospodarkęniskoemisyjną. Wwymiarze terytorialnym interwencja będzie koncentrowała się w obszarze funkcjonalnymośrodka wojewódzkiego, obszarach funkcjonalnych miast subregionalnych, ośrodkachpowiatowychorazpozostałychmiastachregionu.


111


Wybór projektów w zakresie dotyczącym głównego nurtu interwencji będzie realizowanywtrybie konkursowym. Tryb pozakonkursowy możliwy będzie do zastosowania jedyniewprzypadku projektów dotyczących działań służących rozpropagowaniu idei efektywnościenergetycznej i gospodarki niskoemisyjnej. Wybór projektu do dofinansowania nastąpi napodstawie stopnia spełnienia kryteriówzatwierdzonychprzezKomitetMonitorujący.Kryteriawyboruorazzasadynaboruprojektówbędą jednakowedlawszystkichkonkurującychzesobąWnioskodawców transparentne oraz niedyskryminujące. Kryteria wyboru premiować będąprojekty w największym stopniu przyczyniające się do osiągnięcia założonych celówiwskaźnikówdanej osi priorytetowej. Jednocześnie kryteria ogranicząwybór inwestycji tylkodo tych przedsięwzięć, które są zgodne z zakresem wsparcia w ramach EFRR/EFS orazkategoriami określonymi dla danej osi. Kryteria uwzględniać będą niedyskryminacji zasadyhoryzontalne określone w programie. Procedura wyboru projektów będzie jawnaiupubliczniana,wszczególnościw formiekomunikatunastronie internetowejdanej instytucjiprowadzącej nabór projektów. Ocena projektu w zależności od specyfiki danego obszaruinterwencji i trybu wyboru może się nieznacznie różnić jednakże zawsze będzie składać sięzdwóchzasadniczychetapów:ocenyformalnej–weryfikacjaspełnieniakryteriówdostępuorazoceny merytorycznej – weryfikacja kryteriów jakościowych. Kryteria wyboru projektu jakoelementsłużącyzapewnieniuefektywnejiprawidłowejrealizacjicelówdanejosipriorytetowejbędą konstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwie najbardziej obiektywny wybórprojektów.Wprocedurzeocenyprojektuinstytucjaorganizującanabórbędziemiałamożliwośćskorzystania z wiedzy i fachowych umiejętności ekspertów z danej dziedziny. Celemzwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektu synergii wynikającegozkomplementarnościprojektów,zakładasięmożliwośćorganizacjiwyboruoperacji/projektówzintegrowanych,rozumianychjakogrupaprojektówzróżnychosi/funduszy.







Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Pojemność zakupionego lub zmodernizowanego taboru pasażerskiego w publicznym transporcie zbiorowym komunikacji miejskiej

osoby EFRR Region słabiej rozwinięty 1 314 SL 2014 Corocznie

2 Liczba zakupionych lub zmodernizowanych jednostek taboru pasażerskiego w publicznym transporcie zbiorowym komunikacji miejskiej


3 Długość wybudowanych lub przebudowanych dróg dla rowerów


4 Liczba miejsc postojowych w wybudowanych obiektach "Park&Ride"


5 Liczba stanowisk postojowych w wybudowanych obiektach "bike&ride"



112

6 Liczba wybudowanych zintegrowanych węzłów przesiadkowych / zintegrowanych centrów przesiadkowych


7 Liczba zainstalowanych inteligentnych systemów transportowych




Oś

prio

ryte

tow

a

Rod

zaj w

skaź

nika

* N

r ide

ntyf

ikac

yjny

Wsk

aźni

k lu

b kl

uczo

wy

etap

wdr

ażan

ia

Jedn

ostk

a po

mia

ru, w

st

osow

nych

prz

ypad

kach

Fund

usz

Kat

egor

ia re

gion

u

Cel

poś

redn

i na

2018

Cel

koń

cow

y (2

023)

Źród

ło d

anyc

h

Wyj

aśni

enie

ade

kwat

nośc

i w

skaź

nika

, w s

toso

wny

ch

przy

padk

ach

M K O M K O

V Wskaźnik finansowy


mln euro


29,45 189,63 SL 2014

V KEW Liczba umów dotyczących budowy jednostek wytwarzania energii z OZE

szt. EFRR Region słabiej rozwinięty

40 100 SL 2014 PI 4.1 stanowi 33% alokacji na Oś Uruchomienie środków będzie możliwe dopiero w momencie posiadania wszystkich niezbędnych procedur i wytycznych, w tym także z poziomu MIR, których planowana data wydania nie jest znana, co utrudnia oszacowanie wartości wskaźnika produktu

V Wskaźnik produktu

Liczba zmodernizowanych energetycznie budynków


62 249 SL 2014 Wskaźnik dla PI 4.3 stanowiącego 41.5% alokacji Osi







V Gospodarka niskoemisyjna 005 Energia elektryczna (magazynowanie i przesył) 13 500 000 V Gospodarka niskoemisyjna 009 Energia odnawialna: wiatrowa 10 000 000 V Gospodarka niskoemisyjna 010 Energia odnawialna: słoneczna 10 000 000 V Gospodarka niskoemisyjna 011 Energia odnawialna: z biomasy 20 000 000 V Gospodarka niskoemisyjna 012 Pozostałe rodzaje energii odnawialnej (w tym

hydroelektryczna, geotermalna i morska) oraz integracja energii odnawialnej (w tym magazynowanie, zamiana energii elektrycznej na gaz oraz infrastruktura wytwarzania energii odnawialnej z wodoru)

5 000 000

V Gospodarka niskoemisyjna 013 Renowacja infrastruktury publicznej dla celów efektywności energetycznej, projekty demonstracyjne i 22 500 000


113

środki wsparcia V Gospodarka niskoemisyjna 014 Renowacja istniejących budynków mieszkalnych dla

celów efektywności energetycznej, projekty demonstracyjne i środki wsparcia

45 000 000

V Gospodarka niskoemisyjna 043 Infrastruktura na potrzeby czystego transportu miejskiego i jego promocja (w tym wyposażenie i tabor) 17 000 000

V Gospodarka niskoemisyjna 044 Inteligentne systemy transportowe (w tym wprowadzenie zarządzania popytem, systemy poboru opłat, informatyczne systemy monitorowania, kontroli i informacji)

2 000 000

V Gospodarka niskoemisyjna 068 Projekty w zakresie efektywności energetycznej i projekty demonstracyjne w MŚP oraz środki wsparcia 13 977 000

V Gospodarka niskoemisyjna 083 Działania w zakresie jakości powietrza 4 860 000 V Gospodarka niskoemisyjna 090 Ścieżki rowerowe i piesze 5 040 000 V Gospodarka niskoemisyjna 101 Finansowanie krzyżowe w ramach EFRR (wsparcie dla

przedsięwzięć typowych dla EFS, koniecznych dla zadowalającego wdrożenia części przedsięwzięć związanej bezpośrednio z EFRR)

11 653 000



V Gospodarka niskoemisyjna 01 Dotacja bezzwrotna 180 530 000 V Gospodarka niskoemisyjna 04 Wsparcie za pośrednictwem instrumentów finansowych:

pożyczki lub środki równoważne 0



V Gospodarka niskoemisyjna 01 Duże obszary miejskie (o ludności >50 000 i dużej gęstości zaludnienia 60 530 000

V Gospodarka niskoemisyjna 02 Małe obszary miejskie (o ludności >5 000 i średniej gęstości zaludnienia) 50 000 000

V Gospodarka niskoemisyjna 03 Obszary wiejskie (o małej gęstości zaludnienia) 70 000 000



V Gospodarka niskoemisyjna 01 Zintegrowane inwestycje terytorialne – miejskie 21 700 000 V Gospodarka niskoemisyjna 07 Nie dotyczy 158 830 000



OŚPRIORYTETOWAVI:OCHRONAŚRODOWISKAIRACJONALNEGOSPODAROWANIEJEGOZASOBAMI


Nie


Nie


Nie


Nie

DZIAŁANIE6.1EFEKTYWNYSYSTEMGOSPODAROWANIAODPADAMIPRIORYTETINWESTYCYJNY6.1


114

INWESTOWANIEWSEKTORGOSPODARKIODPADAMICELEMWYPEŁNIENIAZOBOWIĄZAŃOKREŚLONYCHWDOROBKUPRAWNYMUNIIWZAKRESIEŚRODOWISKAORAZZASPOKOJENIAWYKRACZAJĄCYCHPOZATE

ZOBOWIĄZANIAPOTRZEBINWESTYCYJNYCHOKREŚLONYCHPRZEZPAŃSTWACZŁONKOWSKIE


Celszczegółowy:Poprawaefektywnościsystemugospodarowaniaodpadami

W działaniu przejawia się dążenie do zapobiegania oraz zmniejszenia niekorzystnegooddziaływania związanego z wytwarzaniem i gospodarowaniem odpadami takżeniebezpiecznymi,któreprzełożysięnapoprawęśrodowiskanaturalnego.Zrealizowane operacje pozwolą zgodnie z hierarchią sposobu postępowania z odpadamizminimalizowaćilośćwytwarzanychodpadów,przygotowaćjedoponownegoużycia,odzyskaćwybranegrupymateriałóworazenergię.Podejmowanainterwencjabędziezgodnazwymogamiramowej dyrektywy o odpadach i dyrektywy składowiskowej. Zgodne z przepisami prawaoperacje wpisywać się będą w elastyczną, pięciostopniową hierarchię postępowaniazodpadami:zapobieganiepowstaniuodpadów,przygotowaniedoponownegoużycia,recykling,inne metody odzysku, np. odzysk energii, unieszkodliwienie. Odstąpienie od postępowaniawedługww.hierarchiijestmożliwe,gdyjesttouzasadnionemetodologiąmyśleniaocyklużycia,obejmującącałkowitywpływzwiązanyzwytwarzaniem igospodarowaniemtakimiodpadami.Projektyzwiększąefektywnośćsystemugospodarowaniaodpadamipoprzezszerokiespektruminterwencjizarównowrozbudowę,remontistniejącychzakładów,zwiększeniaichwyposażeniatechnicznegolubmodernizacjiparkumaszynowego, jaki identyfikacjękoniecznościpowstanianowych zakładów. Sam system zostanie usprawniony poprzez inwestycjew stacje transportuodpadów i ich zbiórkę. W efekcie zwiększy się pula surowców wydzielonych i poddanychrecyklingowi oraz zmniejszy objętość odpadów i ich toksyczność dzięki inwestycjomwinstalacjeizakładyspecjalizującesięwtakichczynnościach.Naskutekinterwencjizmniejszysię liczba nieefektywnych, lokalnych składowisk, a wzrośnie liczba niskoodpadowychtechnologiiprodukcjiorazefektywnychtechnologiiodzysku.Usprawnienie systemu odpadów pozwoli zwiększyć udział odpadów zebranych i zebranychselektywniewstosunkudowytworzonychodpadówkomunalnych.Rezultateminterwencjimabyćtakżewzrostliczbyludnościobjętejselektywnązbiórkąodpadów.



wskaźnika

Kategoria regionu

Wartość bazowa

Rok bazowy

Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Udział odpadów zebranych w stosunku do wytworzonych %

Region słabiej

rozwinięty 98 2012 99,92 GUS Raz na koniec

programu

2 Odpady zebrane selektywnie w relacji do ogółu odpadów %

Region słabiej


programu


3 Dodatkowe możliwości przerobowe w zakresie

recyklingu odpadów / Additional waste recycling capacity

Mg/rok Region słabiej


4 Moc przerobowa zakładu zagospodarowania odpadów [Mg/rok]

Region słabiej

rozwinięty 0 2014 1 105 000 SL 2014 Corocznie

5

Liczba osób objętych selektywnym zbieraniem

odpadów w związku z eksploatacją Punktów

Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych

osoby Region słabiej



115


W niniejszym priorytecie przewiduje się wsparcie dla kompleksowych i zintegrowanychinwestycjiwzakresierozwojugospodarkiodpadamikomunalnymizpominięciemkomponentudotyczącego termicznego przekształcenia odpadów.W odniesieniu do odpadów komunalnychfinansowane będą projekty, których realizacja będzie zgodna z Wojewódzkim PlanemGospodarki Odpadami oraz planem inwestycyjnym województwa podlaskiego uzgodnionymzMinistrem Środowiska. W przypadku odpadów innych niż komunalne przewiduje sięinterwencję wprojektach kompleksowo poprawiających gospodarkę odpadami poprzezzapobieganie powstaniu odpadów, promowanie ponownego ich użycia,wdrożenie technologiiodzysku w tym recyklingu i unieszkodliwienie. Należy dążyć do zagospodarowaniaenergetycznego wszystkich organicznych odpadów, w tym z przemysłu spożywczego.Interwencjabędziedotyczyćrównieżodpadówniebezpiecznych,planowanesąwszczególnościdziałania dotyczące usuwania iunieszkodliwiania azbestu. Niezwykle ważnym elementemnowejpolitykigospodarkiodpadamijestzapobieganiepowstawaniuodpadów,comożepomócwzmniejszeniupresjinaśrodowiskonakażdymzetapówcyklużyciazasobów.Wtymzakresieniezbędne są działania informacyjno‐edukacyjne, upowszechniające wspierane w ramachfinansowaniakrzyżowego.

Kluczowym wyznacznikiem zakwalifikowania danego podmiotu jako beneficjenta nie będzieforma prawna wnioskodawcy, a przedmiot jego działalności. Wsparcie otrzymają podmioty,którezracjiregulacjiprawnychorazdziałalnościstatutowejodpowiedzialnesązaprowadzeniegospodarki odpadami, tj. jednostki samorządu terytorialnego, podmioty świadczące usługizniniejszego zakresu oraz inne podmioty wykonujące usługi publiczne w tym obszarze, jakrównież przedsiębiorstwa. Realizację działań upowszechniających w zakresie edukacjiipromocji ochrony środowiska powierzone zostanie podmiotom posiadającym niezbędnypotencjał i doświadczenie w tym zakresie, w tym np. organizacjom pozarządowymprowadzącym działalność statutową w ochronie środowiska. Działania będą realizowane natereniecałegowojewództwa.


Wybór projektów będzie dokonywany w procedurze konkursowej. Wybór projektów dodofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriów zatwierdzonych przezKomitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektów będą jednakowe dlawszystkich konkurujących ze sobą Wnioskodawców, transparentne oraz niedyskryminujące.Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniu przyczyniające się doosiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej. Jednocześnie kryteriaogranicząwybór inwestycji tylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramach EFRR/EFS oraz kategoriami określonymi dla danej osi. Kryteria uwzględniać będązasady horyzontalne określone w programie. Procedura wyboru projektów będzie jawnaiupublicznianaw szczególnościwformie komunikatuna stronie internetowej danej instytucjiprowadzącej nabór projektów. Ocena projektów w zależności od specyfiki danego obszaruinterwencji i trybu wyboru może się nieznacznie różnić jednakże zawsze będzie składać sięzdwóchzasadniczychetapów:ocenyformalnej–weryfikacjaspełnieniakryteriówdostępuorazoceny merytorycznej – weryfikacja kryteriów jakościowych. Kryteria wyboru projektów jakoelementsłużącyzapewnieniuefektywnejiprawidłowejrealizacjicelówdanejosipriorytetowejbędą konstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwie najbardziej obiektywny wybórprojektów. W procedurze oceny projektów instytucja organizująca nabór będzie miałamożliwośćskorzystaniazwiedzyifachowychumiejętnościekspertówzdanejdziedziny.

Kierunkowym kryterium wyboru projektów będzie zgodność z Wojewódzkim PlanemGospodarkiOdpadamiorazplaneminwestycyjnymuzgodnionymzMinistremŚrodowiska.

Kluczowym kryterium podlegającym ocenie będzie zapewnienie zintegrowanego podejściazgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami na poziomie wynikającym


116

zzobowiązań akcesyjnych tj. dyrektywy ramowej o odpadach i dyrektywy składowiskowej.Zwiększenie efektywności systemów gospodarki odpadami nastąpić powinno poprzez m. in.budowęlubmodernizację/rozbudowęzakładówzagospodarowaniaodpadów.Oceniepodlegaćbędzie to, czy przetwarzanie i unieszkodliwianie odpadów będzie dokonywane najbliżejwstosunku do miejsca powstania odpadów, a liczba i moc przerobowa zakładówzagospodarowania odpadami wynika z ilości odpadów wytworzonych na danym terenie.Wzwiązkuz tymweryfikacjipodlegaćbędziedostosowaniezapotrzebowaniaregionunadaneinstalacjeprzetwarzająceodpadydoichilościirodzaju.

Celem zwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektu synergii wynikającegozkomplementarnościprojektów,zakładasięmożliwośćorganizacjiwyboruoperacji/projektówzintegrowanych,rozumianychjakogrupaprojektówzróżnychosi/funduszy.







Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Liczba rozbudowanych / zmodernizowanych zakładów zagospodarowania odpadów



2 Masa wycofanych z użytkowania i unieszkodliwionych wyrobów zawierających azbest

mg EFRR Region słabiej

rozwinięty 13 205 SL 2014 Corocznie

3 Liczba wspartych Punktów Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych



DZIAŁANIE6.2OCHRONAWODYIGLEBPRIORYTETINWESTYCYJNY6.2

INWESTOWANIEWSEKTORGOSPODARKIWODNEJCELEMWYPEŁNIENIAZOBOWIĄZAŃOKREŚLONYCHWDOROBKUPRAWNYMUNIIWZAKRESIEŚRODOWISKAORAZZASPOKOJENIAWYKRACZAJĄCYCHPOZATE

ZOBOWIĄZANIAPOTRZEBINWESTYCYJNYCH,OKREŚLONYCHPRZEZPAŃSTWACZŁONKOWSKIE


Celszczegółowy:PoprawajakościwódpowierzchniowychipodziemnychInwestycje w sektorze gospodarki wodnej powinny połączyć potrzeby ochrony środowiskaprzyrodniczego z gospodarką tak, aby przy możliwie najniższym koszcie ekonomicznymkorzyściwzakresiespołeczeństwaiśrodowiskabyłyjaknajwiększe.Problememwystępującymwwojewództwiejestniewystarczającainfrastrukturazwiązanazgospodarkąwodno‐ściekową.Ważnymzadaniemjesttakżepoprawajakościwodypitnej.Inwestycjewinfrastrukturęwodno‐ściekowąnabierająwyjątkowegoznaczeniazuwaginaspecyfikęgospodarcząregionu,zdużymudziałemrolnictwaiprzetwórstwarolno‐spożywczego.Dobrej jakościwoda jestniezbędnadoutrzymania pozycji konkurencyjnej regionu w dziedzinie m. in przetwórstwa mlecznego.


117

Operacje z tego obszaru realizują obszar priorytetowy biogeny w ramach Strategii UE dlaregionuMorzaBałtyckiegopoprzezprzyczynieniesiędoredukcjizrzutówsubstancjibiogennychdomorzadoakceptowalnegopoziomu.Poszczególne projekty będą wspierały rozwiązania zintegrowane, które łącząc pozytywneoddziaływanie na poszczególne ekosystemy stworzą warunki do rozwoju społeczno‐gospodarczego regionu. Efektem wsparcia będzie poprawa stanu środowiska naturalnegowszczególności wód i gleby poprzez ograniczenie wprowadzania nieczystości do środowiskam.in. na obszarze Natura 2000. Inwestycje w tym obszarze zaspokoją w znaczący sposóbzobowiązania wynikające z prawa unijnego określone m.in. w tzw. Ramowej DyrektywieWodnej.Działaniabędąprowadzićdozwiększeniadostępudo liniiwodociągowych, takabyzmniejszyćzagrożenia związane z deficytemwody. Efektem zrealizowanych projektów będziemożliwośćzdalnego i stałegomonitorowania, diagnozowania problemów oraz zarządzanie i dystrybucjawody w istniejących sieciach, co w konsekwencji poprawi jakość wody pitnej, jakośćświadczonychusługjakizmniejszykosztyutrzymaniasieci.Do rozwiązania problemu małego skanalizowania prowadzić mają inwestycje z zakresugospodarkiwodno‐ściekowej,wtymsystemówodbioruściekówkomunalnych,budowynowychoczyszczaliipoprawyparametrówjużistniejących,jakrównieżwspieraniainwestycjizzakresugospodarki osadami ściekowymi. Dla uzupełnienia wsparcia na terenach o zabudowierozproszonejpromowanybędzierozwójindywidualnychsystemówoczyszczaniaścieków.Powyższedziałaniaprzełożąsięnawzrostliczbyludnościkorzystającejzsystemuoczyszczaniaścieków, poprawie ulegnie sama jakość ścieków, a jednocześnie zmniejszy się ilośćwprowadzanych do środowiska ścieków nieoczyszczonych oraz strat wody. Maksymalizacjaefektów zostanie osiągnięta przez połączenie w inwestycjach efektów ekologicznych,ekonomicznychorazspołecznych.Wsparcie związane z uregulowaniem gospodarki wodno‐ściekowej oraz wodociągowejzintegrujepotrzebyspołeczneiśrodowiskanaturalnegodlaichwspólnejkorzyści.



wskaźnika

Kategoria regionu

Wartość bazowa

Rok bazowy

Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Udział ludności korzystającej z

oczyszczalni ścieków %

Region słabiej

rozwinięty 65,45 2012 73,58

Obliczenia na

podstawie GUS



2

Liczba dodatkowych osób korzystających z

ulepszonego zaopatrzenia w wodę (ang. Additional

population served by improved water supply)



3

Liczba dodatkowych osób korzystających z

ulepszonego oczyszczania ścieków (ang. Additional

population served by improved wastewater

treatment)

RLM Region słabiej



Wsparcie w obszarze gospodarki wodno‐ściekowej stanowić będzie kontynuację dotychczasrealizowanychdziałańmającychnacelupoprawęjakościwódpowierzchniowychipodziemnychoraz będzie zgodne z dyrektywą dotyczącą gospodarki wodno‐ściekowej. Interwencja będziedotyczyć kompleksowego wsparcia gospodarki wodno‐ściekowej, z uwzględnienieminteligentnychsystemówzarządzaniasieciamiwodociągowymi,wtymwyposażenieaglomeracjiw odpowiednie systemy odbioru ścieków komunalnych, budowę oczyszczalni lub poprawę


118

funkcjonowania zakładów już istniejących. Wspierana będzie również gospodarka osadamiściekowymi, przy czym część działań w tej tematyce będzie realizowana w ramach PI 6.1.Projekty wpisujące się w Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych na poziomieregionalnych aglomeracji poniżej 10 tys. RLM w największym stopniu przełożą się nazmniejszenie ładunku zanieczyszczeń odprowadzanych dowód powierzchniowych i poprawystanuchemicznegoiekologicznegowód,zgodniezzaleceniamiprawakrajowegoidyrektywUE.Wceluzapewnieniakompleksowościwsparcia,naobszarachgdziebudowasiecikanalizacyjnejjest ekonomicznie i ekologicznie nieuzasadniona, np. ze względu na rozproszenie zabudowyprzewiduje się wsparcie systemów kanalizacji rozproszonej oraz indywidualnych systemówoczyszczania ścieków. Planowane jest objęcie wsparciem inwestycji dotyczących budowyimodernizacjiliniiwodociągowychtj.systemówzaopatrzeniawwodę,ujęćistacjiuzdatnianiawody,jakrównieżzakupurządzeńiaparaturykontrolnejipomiarowejorazzakuplubremonturządzeń służących do gromadzenia, odprowadzania, uzdatniania i przesyłu wody w ramachkompleksowych projektów gospodarkiwodno‐ściekowychw aglomeracji poniżej 10 tys. RLMlubgdynadanymtereniezapewnionajestsiećkanalizacyjna.Działaniamiuzupełniającymibędąprzedsięwzięciazwiązanezzagospodarowaniemdeszczówkizwykorzystaniem inżynierii ekologicznej. Realizacja inwestycji powinna zostać uzupełnionadziałaniami upowszechniającymi proekologicznymi w zakresie zasad korzystania z wód orazwytwarzania i odprowadzania ściekóww formie finansowaniakrzyżowego. Realizacjędziałańupowszechniającychw zakresie edukacji i promocji ochrony środowiska powierzone zostaniepodmiotom posiadającym niezbędny potencjał i doświadczenie w tym zakresie, w tym np.organizacjompozarządowymprowadzącymdziałalnośćstatutowąwochronieśrodowiska.Potencjalnychbeneficjentówniebędziedefiniowaćsięzpunktuwidzeniaichformyprawnejlubstatusu, a ze względu na branżę oraz przedmiot działalności. Wsparcie otrzymają podmioty,którezracjiregulacjiprawnychorazdziałalnościstatutowejodpowiedzialnesązaprowadzeniegospodarkiwodno‐kanalizacyjnej,tj. jednostkisamorząduterytorialnego,podmiotyświadcząceusługi z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz inne podmioty wykonująceusługipublicznewtymobszarze,wtymprzedsiębiorstwa.Wprzypadkudziałańzwiązanychzewsparciem indywidualnychsystemówoczyszczaniaściekówbeneficjentamibędąmogłybyćJSTlubLGD.Działania będą realizowane na terenie całego województwa. Na interwencję dotyczącąaglomeracjiponiżej2tys.RLMwramachdziałaniaplanowanejestprzeznaczenieniemniejniż30mlneuro.


Wybór projektów będzie dokonywany w procedurze konkursowej. Wybór projektów dodofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriów zatwierdzonych przezKomitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektów będą jednakowe dlawszystkich konkurujących ze sobą Wnioskodawców, transparentne oraz niedyskryminujące.Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniu przyczyniające się doosiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej. Jednocześnie kryteriaogranicząwybór inwestycji tylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramach EFRR/EFS oraz kategoriami określonymi dla danej osi. Kryteria uwzględniać będązasady horyzontalne określone w programie. Procedura wyboru projektów będzie jawnaiupublicznianawszczególnościw formiekomunikatuna stronie internetowejdanej instytucjiprowadzącej nabór projektów. Ocena projektu w zależności od specyfiki danego obszaruinterwencji i trybu wyboru może się nieznacznie różnić jednakże zawsze będzie składać sięzdwóchzasadniczychetapów:ocenyformalnej–weryfikacjaspełnieniakryteriówdostępuorazoceny merytorycznej – weryfikacja kryteriów jakościowych. Kryteria wyboru projektów jakoelementsłużącyzapewnieniuefektywnejiprawidłowejrealizacjicelówdanejosipriorytetowejbędą konstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwie najbardziej obiektywny wybórprojektów. W procedurze oceny projektów instytucja organizująca nabór będzie miałamożliwość skorzystania z wiedzy i fachowych umiejętności ekspertów z danej dziedziny.


119

Wramach PI 6.2 projekty wybierane będą w trybie konkursowym. Podstawowym kryteriumwyboruprojektówbędziezgodnośćzKrajowymProgramemOczyszczaniaŚciekówKomunalnychoraz stopień realizacji wskaźników. Kryteria wyboru projektu powinny premiować realizacjęinwestycji przede wszystkim na obszarach aglomeracji o wielkości 2‐10 tys. RLM ujętych wKPOŚK, w celu wypełnienia wymagań dyrektywy ściekowej. Ocenie podlegać będziezapewnienie zgodności zwymogami zawartymi w załączniku do dyrektywy ściekowej,opisującym wymagania dotyczące jakości oczyszczonych ścieków z oczyszczalni ściekówwaglomeracjizprzedziału2‐10tys.RLM(biologiczneoczyszczanieścieków).Niniejszewymogimuszą też spełniać indywidualne systemy oczyszczania ścieków na terenach zabudowyrozproszonejwdanejaglomeracji.

W trakcie weryfikacji projektu sprawdzeniu będzie podlegała kwestia uporządkowaniagospodarki osadami ściekowymi z uwzględnieniem hierarchii postępowania z osadamiściekowymi (osady ściekowe są uznawane za odpady) oraz lokalnymi możliwościamiprzyrodniczegoustabilizowaniaosadów,wykorzystaniedoprodukcjibiogazulubzastosowanieinnych metod. Wsparcie w zakresie budowy/rozbudowy sieci kanalizacyjnych powinnogwarantować odpowiedni poziom obsługi zbiorczymi systemami kanalizacyjnymi na obszarzedanejaglomeracji.

Celem zwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektu synergii wynikającegozkomplementarności projektów, zakłada się możliwość wyboru operacji/projektówzintegrowanych,rozumianychjakogrupaprojektówzróżnychosi/funduszy.





Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Liczba rozbudowanych lub zmodernizowanych oczyszczalni ścieków komunalnych


2 Długość wybudowanej, rozbudowanej lub zmodernizowanej kanalizacji sanitarnej


3 Długość wybudowanej, rozbudowanej lub zmodernizowanej sieci wodociągowej


4 Liczba nowych przydomowych oczyszczalni ścieków

szt. EFRR Region słabiej rozwinięty 1 150 SL 2014 Corocznie

DZIAŁANIE6.3OCHRONAZASOBÓWBIO‐IGEORÓŻNORODNOŚCIORAZKRAJOBRAZUPRIORYTETINWESTYCYJNY6.4

OCHRONAIPRZYWRÓCENIERÓŻNORODNOŚCIBIOLOGICZNEJ,OCHRONAIREKULTYWACJAGLEBYORAZWSPIERANIEUSŁUGEKOSYSTEMOWYCH,TAKŻEPOPRZEZPROGRAM„NATURA2000”IZIELONĄ

INFRASTRUKTURĘ


Celszczegółowy:Zachowaniezasobówprzyrodniczychregionu


120

Województwo podlaskie cechuje duża różnorodność biologiczna i dobry stan środowiskaprzyrodniczego, które jest w stanie dostarczać szeregu dóbr i świadczeń ekosystemowych(korzyści, jakie społeczeństwo osiąga bezpośrednio lub pośrednio ze środowiska) orazwynikające z tego korzystne warunki do rozwoju różnych form działalności gospodarczejbezpośrednio lubpośrednio związanych ze środowiskiem.Dobry stan środowiskanie zwalniajednakztroskionieizobowiązkustałegoprzeciwdziałaniaczynnikomizjawiskomnegatywnieoddziałującym na różnorodność biologiczną, takim jak np. przekształcanie, degradacjaifragmentacja siedlisk flory i fauny, zmiana użytkowania terenu, nadmierna eksploatacjazasobów naturalnych, zanieczyszczanie środowiska, rozprzestrzenianie się inwazyjnychgatunków obcych. Naruszenie stabilności układów przyrodniczych, w szczególności naobszarach wykorzystywanych gospodarczo, może bowiem w konsekwencji doprowadzić donegatywnych skutków dla gospodarki i społeczeństwa. Dlatego z uwagi na potrzebę ochronypotencjałuendogenicznego, jakim jestdużaróżnorodnośćbiologiczna idobrystanśrodowiskaprzyrodniczego i wartości krajobrazu Polski północno‐wschodniej, niezbędna jest w regionierealizacja działań ujętych w Priorytecie inwestycyjnym. Celem interwencji będziepowstrzymanieprocesów,któremogądoprowadzićdoutraty różnorodnościbiologicznejprzyjednoczesnym doinwestowaniu działań, które wzmocnią potencjał regionalny przy udzialeprzyrody.Celeminterwencjibędziezahamowanieniekorzystnychprzekształceń,degradacjiifragmentacjisiedlisk flory i fauny, zmiany sposobu użytkowania terenu, nadmiernej eksploatacji zasobównaturalnych, w tym rolniczej przestrzeni produkcyjnej, zanieczyszczeń środowiskairozprzestrzeniania się inwazyjnychgatunkówobcych.Konieczne sądziałaniapozwalającenaunormowanie sposobu użytkowania środowiska naturalnego w regionie. Ze względu nawyróżniającysięwskalikrajukrajobrazwojewództwaozróżnicowanychekosystemach,celowez punktu widzenia potrzeb ruchu turystycznego i wypoczynkowego oraz pełnionej funkcjikorytarzy ekologicznych są działania polegające na ochronie zespołów przyrodniczo‐krajobrazowych, pomników przyrody, użytków ekologicznych, parków krajobrazowychirezerwatówprzyrody.Za sukces zostanie uznane utrzymanie stabilności układów przyrodniczych oraz stworzenieiwdrożenie spójnego programu gospodarowania środowiskiem zapewniającego zachowanieróżnorodnościbiologicznej idobregostanuśrodowiskaprzyrodniczego,którebędziewstaniedostarczać szeregudóbr i świadczeńekosystemowych.Konieczne sąprojektynakierowanenainwentaryzację ioszacowaniezasobówprzyrody jakrównieżpromocję i edukację.Rezultatemdziałania będzie wzrost wiedzy na temat potencjału przyrodniczego regionu oraz prac jakienależyprowadzićdlajegozachowaniadlaprzyszłychpokoleń,jakrównieżkontrolapresjiruchuturystycznego i wypoczynkowego na obszarach cennych przyrodniczo. Projekty umożliwiąochronę iprzywrócenie różnorodności biologicznej poprzez zwiększenie znaczenia funkcjipozaprodukcyjnychnaobszarachcennychprzyrodniczo.



wskaźnika

Kategoria regionu

Wartość bazowa

Rok bazowy

Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1

Udział obszarów przyrodniczo cennych o tzw.

właściwym stanie zachowania w ogólnej liczbie

takich obszarów

% Region słabiej

rozwinięty

Do oszacowania 2014 Do

oszacowania Badanie zlecone



2

Powierzchnia siedlisk wspartych w zakresie

uzyskania lepszego statusu ochrony (ang. Surface of

habitats supported to attain a better conservation status)

ha Region słabiej



121

3 Zasięg zrealizowanych

przedsięwzięć edukacyjno-promocyjnych oraz

informacyjnych osoby

Region słabiej



Projekty będą dotyczyły inwentaryzacji zasobów przyrodniczych i określenia wartościświadczeń i usług ekosystemowych, na opracowaniu planów zadań ochronnych, planówochrony siedlisk i gatunków N2000 oraz planów restytucji gatunków i renaturyzacjizdegradowanychsiedliskprzyrodniczychistrukturekologicznych.Wsparciebędzieobejmowałorównież tworzenie dokumentacji na potrzeby opracowania miejscowych planówzagospodarowania na terenie obszarów chronionych. Na obszarach wykorzystywanychgospodarczo:rolnychileśnychnależyzwiększaćznaczeniefunkcjipozaprodukcyjnych(ochronazasobówwódpowierzchniowychipodziemnych,ochronaglebitd.).Podejmowanebędąrównieżdziałania związane z ochroną dolin rzecznych i mokradeł będących obszarami naturalnejretencji wodnej oraz odbudową naturalnej powierzchniowej ipodziemnej retencji wodnej,renaturyzacjąrzekidolinrzecznychRealizowane będą również projekty dotyczące budowy i odbudowy infrastruktury związanejzochroną i przywróceniemwłaściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków.Wspieranebędą inwestycje o zasięgu regionalnym ze szczególnym uwzględnieniem parkówkrajobrazowychirezerwatówprzyrody.Uzupełnienieminterwencjibędąprojektypolegającenautworzeniu centrówochrony różnorodności biologicznejwoparciu o rodzime gatunki jak np.banki genowe, ogrody botaniczne, ekoparki itp. Operacje w niniejszym działaniu wspomagaćmogąpotencjałrozwojowyregionuwzakresieekorozwoju(inżynieriaekologiczna,ekologicznezarządzanie środowiskiem, ekoturystyka, badania nad bioróżnorodnością) oraz bramy nawschód (wspólne dziedzictwo przyrodnicze). Uwzględniając potencjał obszarów cennychprzyrodniczo do rozwoju form turystyki przyjaznych dla środowiska niezbędne są inwestycjemającenaceluekonomicznewykorzystanielokalnychzasobówprzyrodniczychtakiejakterenywypoczynkowe, ścieżki dydaktyczne itp. Dodatkowo wspierane będą projekty polegające nadoposażeniu i modernizacji ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacjiekologicznej oraz kampanie informacyjno‐edukacyjne. Mała świadomość ekologicznaspołeczeństwa, niedobór wykwalifikowanej kadry odpowiedzialnej za gospodarowanie naobszarach chronionych oraz postrzeganie obszarów chronionych jako bariery rozwojowej toistotne kwestie, które mają konsekwencje dla skuteczności interwencji w obszarze ochronyróżnorodności biologicznej. Dlatego w ramach finansowania krzyżowego przewidywane jestwsparcie projektów inwestycyjnych odziałania edukacyjne, upowszechniające, które będąplanowanejakokomplementarnewzględemdziałańkrajowych(wramachPOIŚ).W zakresie potencjalnych beneficjentów z punktu widzenia konieczności osiągnięciawyznaczonego celu Działania nie będzie miała znaczenia forma prawna wnioskodawcy,aprzedmiot jego działalności.Wsparcie otrzymają podmioty, które z racji regulacji prawnychoraz działalności statutowej odpowiedzialne są za ochronę różnorodności biologicznej, tj.jednostki samorządu terytorialnego, podmioty wykonujące usługi publiczne w tym obszarze,m.in.LasyPaństwowe,parkikrajobrazoweirezerwatyprzyrody,alerównieżprzedsiębiorstwaijednostki naukowe. Realizacja działań upowszechniających w zakresie edukacji i promocjiochrony środowiska powierzone zostanie podmiotom posiadającym niezbędny potencjałidoświadczenie w tym zakresie, w tym np. organizacjom pozarządowym prowadzącymdziałalność statutową w ochronie środowiska. Działania będą realizowane na terenie całegowojewództwa.


Wybór projektów będzie dokonywany w procedurze konkursowej. Wybór projektu dodofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriów zatwierdzonych przezKomitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektów będą jednakowe dla


122

wszystkich konkurujących ze sobą Wnioskodawców, transparentne oraz niedyskryminujące.Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniu przyczyniające się doosiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej. Jednocześnie kryteriaogranicząwybór inwestycji tylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramach EFRR/EFS oraz kategoriami określonymi dla danej osi. Kryteria uwzględniać będązasady horyzontalne określone w programie. Procedura wyboru projektów będzie jawna iupubliczniana w szczególności wformie komunikatu na stronie internetowej danej instytucjiprowadzącej nabór projektów. Ocena projektu w zależności od specyfiki danego obszaruinterwencji i trybu wyboru może się nieznacznie różnić jednakże zawsze będzie składać sięzdwóchzasadniczychetapów:ocenyformalnej–weryfikacjaspełnieniakryteriówdostępuorazoceny merytorycznej – weryfikacja kryteriów jakościowych. Kryteria wyboru projektu jakoelementsłużącyzapewnieniuefektywnejiprawidłowejrealizacjicelówdanejosipriorytetowejbędą konstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwie najbardziej obiektywny wybórprojektów.Wprocedurzeocenyprojektuinstytucjaorganizującanabórbędziemiałamożliwośćskorzystaniazwiedzyifachowychumiejętnościekspertówzdanejdziedziny.

Kierunkowe kryteria wyboru projektów to: wpływ na obszary chronione, zakres obszarówchronionych, formy ochrony. Celem zwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektusynergii wynikającego z komplementarności projektów, zakłada się możliwość wyboruoperacji/projektów zintegrowanych, rozumianych jako grupa projektów z różnych osi/funduszy.





Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Liczba parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody objętych wsparciem


2 Liczba opracowanych dokumentów planistycznych z zakresu ochrony przyrody


3 Długość utworzonych/ przebudowanych szlaków turystycznych


4 Liczba ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej objętych wsparciem


5 Liczba przeprowadzonych kampanii informacyjno-edukacyjnych związanych z edukacją ekologiczną




Oś

prio

ryte

tow

a

Rod

zaj w

skaź

nika

* N

r ide

ntyf

ikac

yjny

Wsk

aźni

k lu

b kl

uczo

wy

etap

wdr

ażan

ia

Jedn

ostk

a po

mia

ru, w

st

osow

nych

prz

ypad

kach

Fund

usz

Kat

egor

ia re

gion

u

Cel

poś

redn

i na

2018

Cel

koń

cow

y (2

023)

Źród

ło d

anyc

h

Wyj

aśni

enie

ade

kwat

nośc

i w

skaź

nika

, w s

toso

wny

ch

przy

padk

ach

M K O M K O

VI KEW Poziom kontraktacji na PI 6.2

% EFRR Region słabiej rozwinię

40 100 SL 2014

Z uwagi na fakt,, iż alokacja dla PI 6.2 stanowi 63% alokacji osi, a jednocześnie


123

ty inwestycje w tym zakresie są uwarunkowane szeregiem zewnętrznych czynników (wytyczne, regulacje krajowe itp.) co uniemożliwia oszacowanie wartości pośredniej wskaźnika produktu, na potrzeby ram wykonania dla tego zakresu wykorzystano KEW

VI Wskaźnik finansowy


Mln euro


16,53 99,79 SL 2014

VI Wskaźnik produktu

Długość wybudowanej, rozbudowanej lub zmodernizowanej kanalizacji sanitarnej

km EFRR Region słabiej rozwinięty

13 88 SL 2014




Kategoria regionu dla regionów najbardziej oddalonych i północnych słabo zaludnionych regionów (w stosownych przypadkach)

Nie dotyczy



VI Ochrona środowiska i racjonalne gospodarowanie jego zasobami

017 Gospodarowanie odpadami komunalnymi (w tym działania w zakresie: minimalizacji, segregacji, recyklingu) 2 700 000


018 Gospodarowanie odpadami komunalnymi (w tym działania w zakresie: mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów, przetwarzania termicznego, przekształcania termicznego i składowania 8 100 000


019 Gospodarowanie odpadami: komercyjnymi, przemysłowymi lub niebezpiecznymi 2 700 000


020 Dostarczanie wody do spożycia przez ludzi (infrastruktura do celów ujęcia, uzdatniania, magazynowania i dystrybucji) 4 500 000


021 Gospodarka wodna i ochrona wody pitnej (w tym gospodarowanie wodami w dorzeczu, dostarczanie wody, konkretne środki dostosowania do zmian klimatu, pomiary zużycia wody w wydzielonych obszarach sieci wodociągowej i u konsumentów, systemy naliczania opłat, ograniczanie wycieków) 4 500 000


022 Oczyszczanie ścieków 45 000 000


023 Środki ochrony środowiska służące ograniczeniu i / lub uniknięciu emisji gazów cieplarnianych (w tym obróbka i magazynowanie metanu oraz kompostowanie) 1 800 000


085 Ochrona i zwiększanie różnorodności biologicznej, ochrona przyrody i zielona infrastruktura 5 400 000


086 Ochrona, regeneracja i zrównoważone wykorzystanie obszarów Natura 2000 5 400 000


089 Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów 3 600 000


091 Rozwój i promowanie potencjału turystycznego obszarów przyrodniczych 1 800 000


101 Finansowanie krzyżowe w ramach EFRR (wsparcie dla przedsięwzięć typowych dla EFS, koniecznych dla zadowalającego wdrożenia części przedsięwzięć związanej bezpośrednio z EFRR) 9 500 000


124






04 Wsparcie za pośrednictwem instrumentów finansowych: pożyczki lub środki równoważne 0












07 Nie dotyczy 95 000 000



OŚPRIORYTETOWAVII:POPRAWASPÓJNOŚCISPOŁECZNEJ


Nie


Nie


Nie


Nie

DZIAŁANIE7.1ROZWÓJDZIAŁAŃAKTYWNEJINTEGRACJIPRIORYTETINWESTYCYJNY9.4

AKTYWNEWŁĄCZENIE,WTYMZMYŚLĄOPROMOWANIURÓWNYCHSZANSORAZAKTYWNEGOUCZESTNICTWAIZWIĘKSZANIUSZANSNAZATRUDNIENIE


Celszczegółowy:Poprawaintegracjispołecznejosóbwykluczonymizagrożonychwykluczeniemspołecznym

Zjawisko wykluczenia społecznego dotyka najczęściej osoby długotrwale bezrobotne, biernezawodowo, niepełnosprawne, osoby żyjące wniekorzystnych warunkach ekonomicznych.Przyczynymarginalizacji są różne iniejednokrotnienakładają sięnasiebie.Zagłównebarieryuniemożliwiającepełneuczestniczeniewżyciuspołecznymuznawanesąubóstwoibezrobocie.


125

Wysokiodsetekosóbbezrobotnych(w2012rokustopabezrobociawwojewództwiepodlaskimwynosiła14,7%imiałatendencjęwzrostową,wPolsce(13,4%))utrwalawykluczeniespołecznei potęguje ubóstwo. W roku 2012 poniżej tzw. ustawowej granicy ubóstwa żyło 11,3%mieszkańców województwa (w kraju – 7,4%). Również procent osób w gospodarstwachdomowych, które przekroczyły granicę ubóstwa skrajnego w województwie podlaskim jestwyższy niż w kraju (odpowiednio: 10,7% i 6,8%). Wregionie grupą szczególnie zagrożonąwykluczeniemspołecznymsąosobybezrobotne,wszczególnościdługotrwalebezrobotne,któreposiadają jednocześnie niskie wykształcenie ikwalifikacje zawodowe. Szczególnie trudnasytuacja dotyczy rodzin czy gospodarstw domowych, wktórych występuje kumulacjabezrobocia,oznaczająca, iżwięcejniż jednaosobamogącapodjąćzatrudnienie,pozostajepozarynkiempracy.Jednostkiteskazanesączęstonaskrajneubóstwoitrwałewykluczenie.Dlategoteżkluczowymwyzwaniemprzed jakimstoiwojewództwojestpodniesieniekonkurencyjnościpodlaskiegoprzemysłu,coprzyczynisiędopowstawanianowychmiejscpracy.

W województwie podlaskim istnieje silna korelacja w występowaniu zjawiska biernościzawodowej iwykluczeniaspołecznego.Wzwiązkuz tymrozdzielenie tychdwóchzjawisk jestbardzo trudne. Negatywne zjawiska psychospołeczne, finansowo‐materialne i kulturowe(wychowawcze), dotykające osoby wykluczone społecznie wynikają w dużej mierze z brakuzatrudnienia, a także w znacznym stopniu przyczyniają się do niepodejmowania wysiłkówzwiązanychzaktywnymposzukiwaniemlegalnegozatrudnienia.

Jedną z głównych przyczyn wykluczenia społecznego obok bezrobocia i ubóstwa jest takżeniepełnosprawność. Osoby niepełnosprawne, pomimowykształcenia, zdecydowanie za częstoniepróbująnawetpodjąćpracy, leczstarająsięorentę.Wśródogółuosóbniepełnosprawnychaż 84,5% stanowiły osoby utrzymujące się z niezarobkowych źródeł utrzymania, przedewszystkim ze świadczeń. Integracja społeczna i zawodowaosóbwykluczonych społecznie lubzagrożonych wykluczeniem, którego źródłem jest niepełnosprawność, jest podstawowymsposobemnapoprawęichsytuacji.

Osoby zaliczone do grup zagrożonych wykluczeniem społecznym wymagają kompleksowegowsparcia i stworzenia niezbędnych warunków do integracji ze społeczeństwem. Działaniazzakresu aktywnej integracji poprzez aktywizację społeczną, zawodową, zdrowotnąiedukacyjną przyczynią się do przygotowania grupy osób wykluczonych i zagrożonychwykluczeniem do: podnoszenia kwalifikacji, wejścia i utrzymania się na rynku pracy orazszeroko pojętej integracji z otoczeniem. Efektem realizowanych działań będzie wzrostkompetencji społecznych, zawodowych oraz samodzielności i samoorganizacji osóbwykluczonychizagrożonychwykluczeniem.



Jednostka pomiaru

wskaźnika

Wsp

ólny

wsk

aźni

k pr

oduk

tu s

toso

wan

y ja

ko p

odst

awa

do

usta

lani

a ce

lu

War

tość

baz

owa

Jedn

ostk

a po

mia

ru

dla

war

tośc

i baz

owej

i d

ocel

owej

Rok

baz

owy

War

tość

do

celo

wa

(202

3)

Źród

ło d

anyc

h

Czę

stot

liwoś

ć po

mia

ru

M K O M K O

1

Liczba osób w niekorzystnej sytuacji społecznej poszukujących pracy, uczestniczących w kształceniu lub szkoleniu, zdobywających kwalifikacje, pracujących (łącznie z prowadzącymi działalność na własny rachunek) po opuszczeniu programu (C)

Region słabiej


9 016

SL 2014

Corocznie


126


Wramachpriorytetuplanowanesądziałaniaukierunkowaneprzedewszystkimnaaktywizacjęzawodową, tj. zwiększenie szans w znalezienie zatrudnienia, wyrównywanie deficytówwynikających z braku posiadanych kwalifikacji i doświadczenia zawodowego czy też innychczynnikówpowodującychograniczenieszansnarynkupracy.Działaniamajązwiększyćszansena zatrudnienie osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Skutecznośćwsparcia uzależniona jest od włączenia obok aktywizacji zawodowej działań z zakresuaktywizacjispołecznej,edukacyjnej,kulturalnejizdrowotnej,jakrównieżzastosowaniadziałańocharakterze środowiskowym. Szczególną grupą wymagającą interwencji są osobyniepełnosprawne,które spotykają sięnie tylkozbarieramina rynkupracy, ale też zbrakiemakceptacji społecznej. Wsparcie skierowane do tej grupy obok kompleksowości wymagawłączeniadodziałańotoczeniatychosób,awszczególnościichśrodowiskapracy.Działania w ramach reintegracji powinny być zróżnicowane tak, aby uwzględniały takżeprzesłankiwykluczenianiezależneodsytuacjinarynkupracyimaterialnychwarunkówżycia,aktóre wymagają odrębnych instrumentów adresowanych do osób gorzej wykształconych,mieszkańców wsi, niepełnosprawnych, uzależnionych od alkoholu i narkotyków orazwchodzących w konflikt z prawem. W świetle zagrożeń związanych z demografią jakim sąstarzenie się społeczeństwa iwzrostudziałuwpopulacjiosóbniepełnosprawnych,koniecznejest ukierunkowanie działań integracyjnych nawykluczenie fizyczne iaktywizację zawodowąosóbniepełnosprawnychiosóbwwiekupowyżej50lat.Przedsięwzięcianarzeczzwiększeniadostępu do rynku pracy osób zagrożonych ubóstwem iwykluczeniem społecznymmogą byćrealizowanebezpośrednioprzez instytucjepomocy i integracji społecznej, ale także jednostkisamorządu terytorialnego, ich jednostki organizacyjne, związki i stowarzyszenia, jednostkisektora finansów publicznych oraz instytucje publicznych służb zatrudnienia (w zakresiewspólnych działań partnerskich z instytucjami pomocy i integracji społecznej). Interwencjawramach niniejszego priorytetu będzie podejmowana na terenie całego województwa. Adresatem wsparcia w ramach niniejszego priorytetu będą osoby zagrożone ubóstwem lubwykluczeniemspołecznymi ichotoczeniaorazspołeczności lokalneznasilonymiproblemamispołecznymiwynikającymizubóstwalubwykluczeniaspołecznego.


Wybór projektów będzie dokonywany w procedurze konkursowej. Wybór projektu dodofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriów zatwierdzonych przezKomitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektów będą jednakowe dlawszystkich konkurujących ze sobą Wnioskodawców, transparentne oraz niedyskryminujące.Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniu przyczyniające się doosiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej. Jednocześnie kryteriaogranicząwybór inwestycji tylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramach EFRR/EFS oraz kategoriami określonymi dla danej osi. Kryteria uwzględniać będązasady horyzontalne określone w programie. Procedura wyboru projektów będzie jawnaiupublicznianawszczególnościw formiekomunikatuna stronie internetowejdanej instytucjiprowadzącej nabór projektów. Ocena projektu w zależności od specyfiki danego obszaruinterwencji i trybu wyboru może się nieznacznie różnić jednakże zawsze będzie składać sięzdwóchzasadniczychetapów:ocenyformalnej–weryfikacjaspełnieniakryteriówdostępuorazoceny merytorycznej – weryfikacja kryteriów jakościowych. Kryteria wyboru projektu jakoelementsłużącyzapewnieniuefektywnejiprawidłowejrealizacjicelówdanejosipriorytetowejbędą konstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwie najbardziej obiektywny wybórprojektów.Wprocedurzeocenyprojektuinstytucjaorganizującanabórbędziemiałamożliwośćskorzystania z wiedzy i fachowych umiejętności ekspertów z danej dziedziny. Celemzwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektu synergii wynikającego


127

zkomplementarności projektów, zakłada się możliwość wyboru operacji/projektówzintegrowanych,rozumianychjakogrupaprojektówzróżnychosi/funduszy.




Fundusz




pomiaru M K O

1

Liczba osób zagrożonych wykluczeniem społecznym objętych wsparciem w programie


- -

10 66

6

SL 2014 Corocznie

2 Liczba osób niepełnosprawnych objętych wsparciem w programie (C)


- -


3

Liczba osób nieaktywnych zawodowo, nieuczestniczących w kształceniu lub szkoleniu, objętych wsparciem w programie (C)


- -

2 666

SL 2014 Corocznie

DZIAŁANIE7.2ROZWÓJUSŁUGSPOŁECZNYCHPRIORYTETINWESTYCYJNY9.7

UŁATWIANIEDOSTĘPUDOPRZYSTĘPNYCHCENOWO,TRWAŁYCHORAZWYSOKIEJJAKOŚCIUSŁUG,WTYMOPIEKIZDROWOTNEJIUSŁUGSPOŁECZNYCHŚWIADCZONYCHWINTERESIEOGÓLNYM


Celeszczegółowy:Poprawadostępudowysokiejjakościusługspołecznych

Województwopodlaskiecharakteryzujesięsłabymzaludnieniemirozproszonąsieciąosadniczą(13 miejsce w kraju), co ogranicza dostępność mieszkańców do wielu usług publicznych.Dochodzi do tego jeszcze postępujące zjawisko starzenia się społeczeństwa. Współczynnikobciążeniademograficznego,określającyliczbęosóbwwiekunieprodukcyjnymprzypadającąna100osóbwwiekuprodukcyjnymw2012r.wyniósłdlawojewództwapodlaskiego57,0(wkraju:56,6). Obserwowane są dysproporcje terytorialne w dostępie do usług społecznych, którekoncentrująsięwośrodkachmiejskich.Dotyczytoprzedewszystkimosóbniepełnosprawnych,dla których problemy zaczynają się już na etapie szkolnictwa, w tym podstawowego. Barierąwystępującą na wsiach i w małych miejscowościach jest dowóz osób niepełnosprawnych doszkół i opieka asystenta.Konieczne jest zatemzwiększenie dostępudowysokiej jakości usługspołecznych,wczympomocnapowinnabyćichdeinstytucjonalizacjaiwsparciealternatywnychform opieki nad osobami zależnymi. Szczególnie istotne będzie upowszechnienie dostępu dousługopiekuńczychizdrowotnych(wtymrehabilitacyjnych).

Polska należy do krajów, w których dzieci są najbardziej narażoną na ubóstwo kategoriąspołeczną,ajednocześnietransferysocjalneniewpływająznacząconazmniejszeniezagrożeniaubóstwem.Systemświadczeńrodzinnychskierowanyjestgłówniedorodzinubogich–wPolsce35%dziecikorzystającychzeświadczeńrodzinnychtodziecizaliczanedoubogich,podczasgdyśrednio w UE‐25 to tylko 18%. W 2012 r. w województwie podlaskim nastąpił wzrost


128

zagrożeniaubóstwemwśródrodzinzconajmniej4dzieciorazwśródrodzinniepełnych,atakżew gospodarstwach domowych z dziećmi niepełnosprawnymi.Większe znaczenie dla polskichrodzin mają świadczenia z pomocy społecznej niż system świadczeń rodzinnych. Ubóstwoiwykluczenie społeczne utrudniają dzieciomwłaściwy startwprzyszłość i uzyskaniewyższejpozycjiwspołeczeństwie.Województwopodlaskiejestjednymztrzechwojewództw,wktórychopiekącałodobowąobjętychbyłonajmniejwychowankówwwieku0‐17 latna1 tys. ludnościijednocześnieudziałdziecizplacówekrodzinnychbyłniższyniżprzeciętna,awskaźnikobjęciaopieką zastępczą wychowanków w wieku 0‐17 lat na 1 tys. ludności był niższy niż średniawkraju. Dlatego kluczowym elementem poprawy spójności społecznej będzie zwiększeniedostępu do różnego rodzaju usług społecznych adresowanych do rodzin z dziećmi zwłaszczaniepełnosprawnymiczydorodzinzastępczych.Zpunktuwidzeniawzmocnieniaopiekuńczychfunkcji rodziny,należypodkreślićkonieczność rozwoju instytucjiwsparcia rodzinywregioniezwłaszczapieczyzastępczej.Dodatkowosłaborozwiniętesąusługimieszkalnictwachronionego(wspomaganego, treningowego), stanowiące istotne wsparcie dla osób zagrożonychwykluczeniem mieszkaniowym, w tym dzieci opuszczających pieczę zastępczą czy osóbzniepełnosprawnościamiintelektualnymi.

Efektem interwencji w ramach niniejszego priorytetu będzie zwiększenie dostępności usługdedykowanychosobomwykluczonym,bądźzagrożonychwykluczeniemspołecznym,zwłaszczaosobom starszym, niepełnosprawnym i niesamodzielnym, jak również rodzinom zagrożonymdysfunkcjąlubprzeżywającymtrudności.Podejmowanedziałaniawzakresieusługspołecznychbędąsprzyjaływyrównywaniuszanswrozwojudzieciimłodzieży,aktywizacjizawodowejosóbopiekujących się osobą zależną oraz ułatwieniu godzenia obowiązków rodzinnych z pracązawodową.



Jednostka pomiaru

wskaźnika

Wsp

ólny

wsk

aźni

k pr

oduk

tu s

toso

wan

y ja

ko p

odst

awa

do

usta

lani

a ce

lu

War

tość

baz

owa

Jedn

ostk

a po

mia

ru

dla

war

tośc

i baz

owej

i d

ocel

owej

Rok

baz

owy

War

tość

do

celo

wa

(202

3)

Źród

ło d

anyc

h

Czę

stot

liwoś

ć po

mia

ru

M K O M K O

1

Liczba osób w niekorzystnej sytuacji społecznej poszukujących pracy, uczestniczących w kształceniu lub szkoleniu, zdobywających kwalifikacje, pracujących (łącznie z prowadzącymi działalność na własny rachunek) po opuszczeniu programu (C)]

Region słabiej


4 141

SL 2014

Corocznie


Ważnym czynnikiem uzyskania poprawy spójności społecznej regionu jest ułatwianiemieszkańcom województwa dostępu do niedrogich, trwałych oraz wysokiej jakości usług,wtymusługopieki zdrowotnej i usług społecznych świadczonychw interesieogólnym, takżepoprzez rozszerzenie pakietu dostępnych usług. Jest to szczególnie istotnew odniesieniu doosób niepełnosprawnych, które spotykają dodatkowo bariery techniczne w dostępie dopodstawowych usług społecznych, ale również osób starszych i niesamodzielnych. W celuprzeciwdziałania wykluczeniu społecznemu program przewiduje działania służce wsparciudostępudoporadnictwaprawnegoiobywatelskiego.Wramachprioryteturealizowanebędądziałaniazwiązanezudostępniałemopiekidziennejnadosobami zależnymi (niepełnosprawnymi, niesamodzielnymi), co jest szczególnie istotne


129

zperspektywy wsparcia wpowrocie na rynek pracy ich opiekunów.Wspierane będą przedewszystkimśrodowiskoweformypomocyisamopomocy,rozwójplacówekświadczącychusługinarzeczspołecznościlokalnej.PodejmowanedziałaniawpisywaćsiębędąwrealizacjęZałożeńDługofalowejPolitykiSenioralnejwPolscenalata2014‐2020.Natomiast w celu jak najwcześniejszej interwencji i przeciwdziałania niepełnosprawnościprzewiduje się wsparcie opracowania i wdrożenia programów wczesnego wykrywania wadrozwojowychirehabilitacjidzieciniepełnosprawnych.Wśródinterwencjiskierowanejdorodzinzdziećmiplanowanejestwsparcierodzinwrozwojuisamodzielnym wypełnianiu funkcji społecznych oraz wsparcie rozwoju pieczy zastępczej.Dostępność spersonalizowanych i zintegrowanychusługspołecznychskierowanychdorodzinbędziewzmacnianam.in.poprzezdziałaniaprofilaktyczneadresowanedorodzinzagrożonychdysfunkcją, przeciwdziałaniemarginalizacji i degradacji funkcji społecznych rodzin zwłaszczawielodzietnych oraz wzmacnianie i doskonalenie współpracy środowiska społecznegozrodziną. Adresatemwsparcia będą także osoby sprawujące pieczę zastępczą i dzieci wniejumieszczone.Planowanesąrównieżdziałanianarzeczwsparciadzieciimłodzieżyzagrożonejwykluczeniem społecznym. Uzupełnieniem działań jest rozwój usług skierowanych do osóbkończących pobyt wjednostkach instytucjonalnych i rodzinnych pieczy zastępczej,opuszczającychośrodkisocjoterapii,ośrodkiwychowawczeizakładykarne.Zuwaginazmianydemograficznezachodzącewwojewództwiepodlaskimniezbędnejestzwiększeniemożliwościwykorzystania przez osoby starsze i ich rodziny istniejących na rynku usług, jak równieżrozszerzenie ich katalogu w celu zabezpieczenia rosnących potrzeb tej grupy. Ponadtozapewnieniewysokiej jakości usług oraz rozszerzenie oferty usługwiąże się z koniecznościąaktualizacjiwiedzy ikompetencji pracowników iwolontariuszy instytucji pomocy i integracjispołecznej, jednostek wsparcia rodziny i systemu pieczy zastępczej w zakresie udzielanegowsparcia.Zasadne jest również uzupełnienie zakresu interwencji w ramach priorytetu o wzmocnieniajakości współpracy finansowej i pozafinansowej administracji publicznej i organizacjipozarządowych, w szczególności zwiększające potencjał organizacji pozarządowych jakoświadczeniodawcówusługpublicznych.Katalogpowyższychprzedsięwzięćbędzierealizowanyprzezotwartągrupębeneficjentów,tj.wszystkiepodmioty,wtyminstytucjepomocyiintegracjispołecznej, jednostki organizacyjne systemów wsparcia rodziny i pieczy zastępczej orazorganizacje pozarządowe. Obszarem realizacji działań w ramach priorytetu będzie całewojewództwo.


Wybór projektów będzie dokonywany w procedurze konkursowej. Wybór projektów dodofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriów zatwierdzonych przezKomitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektów będą jednakowe dlawszystkich konkurujących ze sobą Wnioskodawców, transparentne oraz niedyskryminujące.Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniu przyczyniające się doosiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej. Jednocześnie kryteriaogranicząwybór inwestycji tylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramach EFRR/EFS oraz kategoriami określonymi dla danej osi. Kryteria uwzględniać będązasady horyzontalne określone w programie. Procedura wyboru projektów będzie jawnaiupublicznianawszczególnościw formiekomunikatuna stronie internetowejdanej instytucjiprowadzącej nabór projektów. Ocena projektu w zależności od specyfiki danego obszaruinterwencji i trybu wyboru może się nieznacznie różnić jednakże zawsze będzie składać sięzdwóchzasadniczychetapów:ocenyformalnej–weryfikacjaspełnieniakryteriówdostępuorazoceny merytorycznej – weryfikacja kryteriów jakościowych. Kryteria wyboru projektu jakoelementsłużącyzapewnieniuefektywnejiprawidłowejrealizacjicelówdanejosipriorytetowejbędą konstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwie najbardziej obiektywny wybórprojektów.Wprocedurzeocenyprojektuinstytucjaorganizującanabórbędziemiałamożliwośćskorzystania z wiedzy ifachowych umiejętności ekspertów z danej dziedziny. Celem


130

zwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektu synergii wynikającegozkomplementarności projektów, zakłada się możliwość wyboru operacji/projektówzintegrowanych,rozumianychjakogrupaprojektówzróżnychosi/funduszy.




Fundusz




pomiaru M K O

1

Liczba osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, które skorzystały z usług społecznych w programie


- -

5 177

SL 2014 Corocznie

DZIAŁANIE7.3WZMOCNIENIEROLIEKONOMIISPOŁECZNEJWROZWOJUSPOŁECZNO‐GOSPODARCZYMWOJEWÓDZTWAPODLASKIEGO

PRIORYTETINWESTYCYJNY9.8WSPIERANIEPRZEDSIĘBIORCZOŚCISPOŁECZNEJIINTEGRACJIZAWODOWEJWPRZEDSIĘBIORSTWACH

SPOŁECZNYCHORAZEKONOMIISPOŁECZNEJISOLIDARNEJWCELUUŁATWIANIADOSTĘPUDOZATRUDNIENIA


Celszczegółowy:Ułatwieniedostępudozatrudnieniaosóbwykluczonychizagrożonychwykluczeniemspołecznym

Przedsiębiorczość społeczna umożliwia podjęcie zatrudnienia osobom wykluczonychspołecznie, oferuje ramy dla nowych form przedsiębiorczości i pracy, odgrywa bardzoważnąrolę w rozwoju lokalnym i spójności społecznej, wzmacnia kapitał społeczny i postawyobywatelskie.WgbadaniaorganizacjipozarządowychSOF‐1GUSw2010wPodlaskimdziałało2300 aktywnych organizacji społecznych, stowarzyszeń, fundacji i innych organizacji (wśródnich 700 stanowiły zarejestrowane OSP), co stanowi jedynie 3,1% tego typu organizacjizanotowanychwcałejPolsceijesttojednaznajniższychliczbwkraju(14miejsce).Natereniewojewództwaistnieją4klubyintegracjispołecznej(KIS)i7centrówintegracjispołecznej(CIS)oraz 23 warsztaty terapii zajęciowej. W 2012 roku na terenie województwa podlaskiegofunkcjonowały474spółdzielnie,aichliczbazmniejszyłasięo86podmiotówwporównaniudo2000r.Większośćznich tospółdzielniepracy.Nadzień30grudnia2013r.wOgólnopolskimZwiązku Rewizyjnym Spółdzielni Socjalnych zarejestrowanych byłow regionie 31 spółdzielnisocjalnych, tj.3,5%wszystkichspółdzielniwPolsce.Rolapodmiotówekonomiispołecznej jestniezastąpiona waktywnej integracji i aktywizacji osób pozostających poza marginesemiprzyczynia siędo zwiększenia szansnaodnalezienie sięna rynkupracy. Podmioty ekonomiispołecznejiprzedsiębiorstwaspołeczneniemajądogodnychwarunkówdorozwojuwregionie,na co wpływa m.in. niedostateczna wiedza na ten temat, brak zaufania społecznegoiugruntowanej pozycji na lokalnym rynku.Organizacje skupiającewwojewództwie podmiotyekonomii społecznej nie mają jeszcze silnej reprezentacji, nie są też silnie wspierane przezotoczenie. Mając na uwadze rolę ekonomii społecznej w integracji społecznej, istotne jesttworzeniewarunków sprzyjających rozwojowi sektora ekonomii społecznej, która łącząc celespołecznezekonomicznymi,stanowiskuteczny instrumentaktywizacjiosóbdoświadczającychtrudnościzwiązanychzwejściemiutrzymaniemsięnarynkupracy.Rozwójsektoraekonomiispołecznej przekładać się będzie na liczbę funkcjonujących przedsiębiorstw społecznych oraz


131

liczbę miejsc pracy w nich utworzonych. Nie bez znaczenia będzie także rola ekonomiispołecznejwzwiększaniuspójnościspołecznejibudowaniukapitałuspołecznegowregionie.



Jednostka pomiaru

wskaźnika

Wsp

ólny

wsk

aźni

k pr

oduk

tu s

toso

wan

y ja

ko p

odst

awa

do

usta

lani

a ce

lu

War

tość

baz

owa

Jedn

ostk

a po

mia

ru

dla

war

tośc

i baz

owej

i d

ocel

owej

Rok

baz

owy

War

tość

do

celo

wa

(202

3)

Źród

ło d

anyc

h

Czę

stot

liwoś

ć po

mia

ru

M K O M K O

1 Liczba miejsc pracy utworzonych w przedsiębiorstwach społecznych

Region słabiej

rozwinięty szt. nd. 0 szt. 2014 400 SL

2014 Coroczni

e


W celu poprawy skuteczności polityki publicznej w zakresie zwiększania zatrudnienia orazzwalczaniawykluczeniaspołecznegoiubóstwakluczoweznaczeniemarozwójsektoraekonomiispołecznej,wtymprzedsiębiorczościspołecznej.Włączeniuspołecznemuukierunkowanemunazatrudnienie dla każdego służy tworzenie warunków do powstawania nowych podmiotówekonomii społecznej (zarówno przedsiębiorstw jak i podmiotów integracji i reintegracjispołecznej),któregenerująnowemiejscapracy.Wsparciefinansowebędzieprzeznaczonem.in.natworzeniemiejscpracywprzedsiębiorstwachspołecznych.Uzupełnieniemtychdziałańjestwspieranie funkcjonowania istniejących już w regionie podmiotów ekonomii społecznej,wszczególności przedsiębiorstw społecznych i wykorzystanie ich potencjału w walcezwykluczeniem. Niezbędne jest więc tworzenie sprzyjających warunków dla rozwoju tegosektorawregioniepoprzezwsparcieprofesjonalizacjiinstytucjiwspierającychrozwójekonomiispołecznej, co umożliwi podmiotom ekonomii społecznej korzystanie m.in. z usług animacjilokalnej, usług rozwoju ekonomii społecznej i usług wsparcia istniejących przedsiębiorstwspołecznych,atakżewyspecjalizowaneusługidlaistniejącychpodmiotówekonomiispołecznejukierunkowane na wzmacnianie ich potencjału konkurencyjnego i ekonomizowanie się.Ponadto, konieczne jest wzmocnienie roli otoczenia podmiotów ekonomii społecznej w jejrozwojupoprzeztworzenieregionalnychi lokalnychpartnerstwnarzeczekonomiispołecznej.Oefektywności i trwałości planowanych działań decyduje również upowszechnianie wiedzyzzakresu ekonomii społecznej wśród potencjalnych partnerów oraz mieszkańcówwojewództwa.Ponadto,zuwaginawzrostroliregionuwkreowaniupolitykirozwoju,istotnymelementem interwencji jest włączenie polityki ekonomii społecznej wdziałania realizowanenapoziomie województwa. Powyższe działania mogą być realizowane przez szeroki, otwartykatalog beneficjentów, do którego należą wszystkie podmioty, w tym: podmioty ekonomiispołecznej, instytucjewspierające podmioty ekonomii społecznej, instytucje rynku pracy orazpomocy i integracji społecznej w obszarze promocji ekonomii społecznej i zatrudnieniawsektorzeekonomiispołecznejorazrozwojupartnerstwa,jednostkisamorząduterytorialnego,ich związki i stowarzyszenia; podmioty, w których większość udziałów lub akcji posiadająjednostki samorządu terytorialnego lub ich związki i stowarzyszenia. Działania adresowanebędą do podmiotów ekonomii społecznej (PES), podmiotów i osób zainteresowanychtworzeniem PES i miejsc pracy w PES, osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniemspołecznym oraz uzupełniająco JST i ich jednostek organizacyjnych. Podmioty ekonomiispołecznej definiowane będą zgodnie z Krajowym Programem Rozwoju Ekonomii Społecznej.Działaniabędąpodejmowanenatereniecałegowojewództwa.


Wybór projektów będzie dokonywany w procedurze konkursowej. Wybór projektów dodofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriów zatwierdzonych przezKomitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektów będą jednakowe dla


132

wszystkich konkurujących ze sobą Wnioskodawców transparentne oraz niedyskryminujące.Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniu przyczyniające się doosiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej. Jednocześnie kryteriaogranicząwybór inwestycji tylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramach EFRR/EFS oraz kategoriami określonymi dla danej osi. Kryteria uwzględniać będązasady horyzontalne określone w programie. Procedura wyboru projektów będzie jawnaiupublicznianaw szczególnościwformie komunikatuna stronie internetowej danej instytucjiprowadzącej nabór projektów. Ocena projektu w zależności od specyfiki danego obszaruinterwencji i trybu wyboru może się nieznacznie różnić jednakże zawsze będzie składać sięzdwóchzasadniczychetapów:ocenyformalnej–weryfikacjaspełnieniakryteriówdostępuorazoceny merytorycznej – weryfikacja kryteriów jakościowych. Kryteria wyboru projektu jakoelementsłużącyzapewnieniuefektywnejiprawidłowejrealizacjicelówdanejosipriorytetowejbędą konstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwie najbardziej obiektywny wybórprojektów.Wprocedurzeocenyprojektuinstytucjaorganizującanabórbędziemiałamożliwośćskorzystania z wiedzy ifachowych umiejętności ekspertów z danej dziedziny. Celemzwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektu synergii wynikającegozkomplementarności projektów, zakłada się możliwość wyboru operacji/projektówzintegrowanych,rozumianychjakogrupaprojektówzróżnychosi/funduszy.




Fundusz




pomiaru M K O

1 Liczba podmiotów ekonomii społecznej objętych wsparciem

szt. EFS Region słabiej rozwinięty 100 SL 2014 Corocznie


Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu jest nadrzędnym celem wynikającym wprost zeStrategiiEuropa2020,którywRPOWP2014‐2020realizowanymabyćwszczególnościpoprzezinterwencjęw ramach CT 9. Działania podejmowanew sferze eliminacji zjawiskwykluczeniaspołecznegoiubóstwasąkonsekwencjązdiagnozowanychnegatywnychprocesówtoczącychsięwspołeczeństwie. Interwencjamasłużyćpoprawiesytuacjiosóbwykluczonych i zagrożonychwykluczeniemspołecznym,m.in.poprzezpoprawędostępudousługpublicznych.Działaniatemająjednakjedynieuzupełniającycharakterwzględemtworzeniamiejscpracywrealnejsferzegospodarki,azatemuzupełniajądziałaniapodejmowanewramachCT1orazCT3wProgramie,dotyczące bezpośrednio podniesienia poziomu innowacyjności i konkurencyjności podlaskichprzedsiębiorstw.Wsparcie ekonomii społecznej, a zwłaszcza przedsiębiorstw społecznych, realizowanew CT9,będzie dopełniało interwencję podejmowaną w CT3 w odniesieniu do podniesieniakonkurencyjności sektora MŚP. Przedsiębiorstwo społeczne łączy w sobie zarówno atrybutprzedsiębiorczości, czyli prowadzi działalność gospodarczą, jak i atrybut społeczny, czyligenerujedodatkowekorzyścispołeczne.Przedsiębiorstwospołeczne tonie tylkowytwarzanieokreślonych dóbr i usług, ale też mobilizacja kapitału społecznego, innowacyjność orazposzerzanie rynku przez włączanie do uczestnictwa w nim osób dotychczas wykluczonych.Dodatkowo przedsiębiorstwa społeczne mogą uczestniczyć w działaniach na rzeczprzechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną (CT4), zasobooszczędną i sprzyjającą ochronieśrodowiska przyrodniczego i kulturowego (CT6). Komplementarność wewnętrzna pomiędzyinterwencją EFS i EFRR była podstawą konstrukcji bliźniaczych osi priorytetowychwProgramie: VII i VIII. Planowanew nich działaniawzajemnie się uzupełniają, w niektórych


133

przypadkachwarunkująwzajemnie,adodatkowoichspójnaczasowoiprzestrzennierealizacjamaszanseprzynieśćdodatkowąwartośćdodanąwpostaciefektusynergii.



Oś

prio

ryte

tow

a

Rod

zaj w

skaź

nika

* N

r ide

ntyf

ikac

yjny

Wsk

aźni

k lu

b kl

uczo

wy

etap

wdr

ażan

ia

Jedn

ostk

a po

mia

ru, w

st

osow

nych

prz

ypad

kach

Fund

usz

Kat

egor

ia re

gion

u

Cel

poś

redn

i na

2018

Cel

koń

cow

y (2

023)

Źród

ło d

anyc

h

Wyj

aśni

enie

ade

kwat

nośc

i w

skaź

nika

, w s

toso

wny

ch

przy

padk

ach

M K O M K O

VII Wskaźnik finansowy


Mln euro


15,59 66,63

SL 20

14

VII Wskaźnik produktu

Liczba osób zagrożonych wykluczeniem społecznym objętych wsparciem w programie


2 666 10 666

SL 20

14






Nie dotyczy



VII Poprawa spójności społecznej 109 Aktywne włączenie, w tym w celu promowania równości szans i aktywnego uczestnictwa, oraz zwiększanie szans na zatrudnienie

40 000 000

VII Poprawa spójności społecznej 112 Ułatwianie dostępu do przystępnych cenowo, trwałych oraz wysokiej jakości usług, w tym opieki zdrowotnej i usług socjalnych

11 000 000

VII Poprawa spójności społecznej 113 Promowanie przedsiębiorczości społecznej i integracji zawodowej w przedsiębiorstwach społecznych oraz gospodarki społecznej i gospodarki solidarnej w celu ułatwienia dostępu do zatrudnienia

8 000 000



VII Poprawa spójności społecznej 01 Dotacja bezzwrotna 59 000 000



VII Poprawa spójności społecznej 01 Duże obszary miejskie (o ludności >50 000 i dużej gęstości zaludnienia 19 000 000

VII Poprawa spójności społecznej 02 Małe obszary miejskie (o ludności >5 000 i średniej gęstości zaludnienia) 20 000 000

VII Poprawa spójności społecznej 03 Obszary wiejskie (o małej gęstości zaludnienia) 20 000 000




134

VII Poprawa spójności społecznej 01 Zintegrowane inwestycje terytorialne – miejskie 3 000 000 VII Poprawa spójności społecznej 07 Nie dotyczy 56 000 000



VII Poprawa spójności społecznej 06 Niedyskryminacja 59 000 000 VII Poprawa spójności społecznej 07 Równość płci 59 000 000



OŚPRIORYTETOWAVIII:INFRASTRUKTURADLAUSŁUGUŻYTECZNOŚCIPUBLICZNEJ


Nie


Nie


Nie


Nie

Uzasadnieniezastosowaniaosiwielofunduszowej,wielotematyczneji/lubobejmującejkilkakategoriiregionów

KE podkreśla wagę usług użyteczności publicznej, stanowiących filar europejskiego modeluspołeczeństwa,a takżekoniecznośćzapewnieniadostępudo–wysokiej jakości iprzystępnychcenowo – usług wszystkim obywatelom i przedsiębiorstwom w UE. Na obszarze UE usługiużyteczności publicznej pozostają podstawowym czynnikiem zapewniającym społecznąiterytorialną spójność. Mając na uwadze rozwój województwa podlaskiego oraz poprawęjakości życiaw regionie zgodnie z trzecim celem strategicznym SRWP2020, niezbędnym jestzapewnienie odpowiedniego poziomu infrastruktury społecznej i dostępności do niej,odpowiedniego poziomu rozwoju opieki przedszkolnej i jej infrastruktury, szkolnictwazawodowego, opieki zdrowotnej oraz zachowanie dziedzictwa historycznego i kulturowegoregionu.Konstrukcjaosiwynikazdiagnozysytuacjiww.obszarów.Celem zapewnienia komplementarności względem działań podejmowanych w ramach EFSwszczególności w zakresie PI8.10 i PI9.7, konieczne będzie skoncentrowanie wsparciainfrastrukturyspołecznej(CT9)nainwestycjachodpowiadającychnazdiagnozowanepotrzeby, uwzględniających zmiany w strukturze demograficznej społeczeństwa, sytuacjęepidemiologicznąizapotrzebowanienausługimedyczne.Podejmowanedziałaniawramachosibędąwpisałysięwszerszycel jakimjeststworzenieśrodowiskażycia,nauki,pracy,spędzaniawolnego czasu, które będą dostarczały mieszkańcom zasobów niezbędnych do kształtowaniaipomnażania potencjału zdrowotnego oraz eliminowały czynniki ryzyka zagrażające zdrowiu.W celu poprawy atrakcyjności regionu jakomiejsca zamieszkania i spędzania czasu wolnegoniezbędne jest także wykorzystanie zasobów regionalnego dziedzictwa kulturowego (CT6).Wsparcie będzie dotyczyło przede wszystkim konserwacji i renowacji obiektów objętychochroną i jednocześniewskazujących potencjał dowzmocnienia funkcji komercyjnych,w tymturystycznych.Uzupełnieniemww.działańbędziewsparcierewitalizacjifizycznej,gospodarczeji społecznej ubogich społeczności i obszarów miejskich i wiejskich oraz wsparcie inwestycjidokonywanych w kontekście strategii na rzecz rozwoju lokalnego kierowanego przez


135

społeczność (CT9). Spójności społecznej poprzez wyrównywanie szans edukacyjnych służyćbędzie także interwencja w ramach CT10, mająca polegać na zapewnieniu odpowiedniegostandardu infrastruktury edukacyjnej niezbędnej do poprawy jakości kształcenia i wzrostupoziomuwykształceniamieszkańcówwojewództwaorazpolepszeniadostępudoedukacji.W obszarze usług publicznych kluczowym wyzwaniem będzie transformacja cyfrowa (CT2).Popularyzacjatechnologiiinternetowychmaszansęradykalniezmienićsposóbfunkcjonowaniaadministracji,edukacji,zdrowia,kultury,azarazempomócwniwelowaniuróżnicrozwojowychwskalikraju,pomiędzymiastami,aperyferiamiwwojewództwie.Rozwójusługświadczonychdrogąelektronicznąumożliwiłbymieszkańcomlepszydostępdousługpublicznych,szczególnienp.osobomzterenówwiejskichlubmniejszychmiejscowości.Konstrukcjaosiwarunkujepotrzebępodjęciakompleksowychizintegrowanychdziałańnarzeczgrup docelowych wymagających wsparcia, jak również konieczność silnego, także w ujęciuprzestrzennympowiązania powyższych kwestii z inwestycjami realizowanymiw ramach EFS.Ponadto zaproponowana konstrukcja osi przyczyni się do osiągnięcia zaplanowanych założeńprogramu,wobszarachwktórychrealizacjainwestycjijedynieprzywsparciuśrodkówEFSniebyłabywystarczająca.

DZIAŁANIE8.1ROZWÓJUSŁUGPUBLICZNYCHŚWIADCZONYCHDROGĄELEKTRONICZNĄPRIORYTET2.3

WZMOCNIENIEZASTOSOWAŃTIKDLAE‐ADMINISTRACJI,E‐UCZENIASIĘ,E‐WŁĄCZENIASPOŁECZNEGO,E‐KULTURYIE‐ZDROWIA


Cele szczegółowy: Upowszechnienie technik informatyczno‐komunikacyjnychw opiecezdrowotnej,administracji,kulturze,edukacji,informacjiprzestrzennejoraz zwiększenie poziomu korzystania z usług publicznychświadczonychdrogąelektroniczną

Niska gęstość zaludnienia i rozproszona sieć osadnicza województwa podlaskiego skutkujerelatywnie większymi problemami i kosztami budowy infrastruktury, ale również ograniczadostępność mieszkańców do wielu usług publicznych, które świadczone są w ośrodkachwyższego rzędu (powiatowych lub wojewódzkim). Niezwykle istotne jest zatem zapewnieniedostępu do usług publicznych wszystkim mieszkańcom województwa, które będzie możliwetakże dzięki rozwojowi usług publicznych świadczonych drogą elektroniczną m.in. z zakresuzdrowia oraz ich upowszechnienie wśród mieszkańców województwa podlaskiego. Rozwójusług świadczonych drogą elektroniczną umożliwimieszkańcom lepszy dostęp do tych usług,wszczególności np. osobom z terenów wiejskich lub mniejszych miejscowości, cowkonsekwencjipomożewniwelowaniuróżnicrozwojowychpomiędzymiastamiaperyferiamiwojewództwa. Popularyzacja technologii internetowychma szansę radykalnie zmienić sposóbfunkcjonowania administracji, edukacji, zdrowia, kultury oraz zaangażować obywateliwprocesy demokratyczne. Odpowiednie wykorzystanie możliwości technologiiinformatycznych, np. w placówkach ochrony zdrowia, jest w stanie szybko zwiększyćefektywność systemu ochrony zdrowia, głównie poprzez obniżenie kosztów działalności orazpolepszenie jakości opieki nad pacjentem.Wykorzystanie TIKmożemieć także ogromną rolęwzakresieprofilaktykiipropagowaniaprozdrowotnychzachowańobywateli.Rozwójgospodarkiopartejnawiedzywiążesięzpotrzebązwiększeniadostępudotradycyjnychzasobów,wtymkulturyzapomocąnowychtechnologii.W dziedzinie usług świadczonych drogą elektroniczną wyzwaniem jest zwiększenie ich skalistosowania oraz poprawa jakości oferowanych usług. Rezultatem działań związanychzupowszechnieniemwykorzystaniaTIKbędziewiększa liczbaosóbkorzystającychz internetunp. wkontaktach z administracją publiczną. Celem interwencji jest przede wszystkim


136

zwiększenie poziomu korzystania z usług publicznych świadczonych drogą elektroniczną,któregoodzwierciedleniembędziewzrostodsetkasprawzałatwianychdrogąelektroniczną.



wskaźnika

Kategoria regionu

Wartość bazowa

Rok bazowy

Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1

Odsetek spraw załatwianych drogą elektroniczną %

Region słabiej

rozwinięty 79 2010 100 GUS

Raz na koniec

programuOdsetek osób korzystających z

internetu w kontaktach z administracją publiczną

% Region słabiej

rozwinięty 32 2012 70 GUS/

Eurostat Raz na koniec

programuWskaźnik rezultatu bezpośredniego

2 Liczba usług publicznych

udostępnionych on-line o stopniu dojrzałości 3 - dwustronna

interakcja szt.

Region słabiej


3 Liczba usług publicznych

udostępnionych on-line o stopniu dojrzałości co najmniej 4 -

transakcja szt.

Region słabiej



Interwencja w ramach PI 2.3 będzie w polegać na wparciu projektów dotyczących rozwojuelektronicznychusługpublicznychorazrozwojuinfrastrukturyinformatycznej,wtymaplikacjiisystemówbazodanowychsłużącychpoprawieefektywnościzarządzaniaorazupowszechnianiukomunikacji elektronicznej w zakresie informatyzacji świadczeń usług medycznych, rozwojuobszaru e‐zdrowia; wdrażania usług elektronicznych w administracji, rozwoju e‐edukacji i e‐learningu, tworzenia oprogramowania dostępnego i dostosowanego do potrzeb społecznościmniejszościowych i osób niepełnosprawnych. Wspierane będzie wykorzystanie technologiiinformacyjno‐komunikacyjnych w zakresie digitalizacji zasobów publicznych (kulturowych,naukowych i edukacyjnych) w celu zapewnienia powszechnego dostępu do tych zasobówwpostacicyfrowej.Głównąbarierą rozwoju e‐zdrowia jestwciąż brak odpowiedniej infrastruktury oraz narzędziTIK.WyzwaniemjeststworzenieinfrastrukturyorazwdrożenienarzędziTIKodpowiadającychglobalnym wymaganiom e‐zdrowia oraz zgodnych z powszechnie uznanymi standardami.Ważnejestwdrożenienowoczesnychispójnychzesobą(zasadawzajemnejinteroperacyjność)rozwiązań informatycznych i telemedycznych. Wdrażanie projektów w ramach tego obszaruopierać się musi na analizie interoperacyjności systemów informatycznych i telemedycznychwpodmiotachleczniczych,koniecznajesttakżestopniowaunifikacjasprzętuioprogramowaniaw jednostkach wraz z jednolitymi procedurami oraz stworzenie bazy informatycznejumożliwiającejzbieraniedanychzwojewództwa,ichagregacjęianalizę.W zakresie operacji związanych z informatyzacją świadczenia usługmedycznych (e‐zdrowie)planuje się na przykład projekty dotyczące: rozwoju zarządczych narzędzi TIK, zwiększaniainteroperacyjności systemów teleinformacyjnych oraz wspieranych przez nie procesówleczniczychdowymianydanychorazdzieleniasię informacjamipomiędzyróżnymisystemamifunkcjonującymi wramach jednej jednostki lub pomiędzy jednostkami wwojewództwiewzakresie sprawozdawczości medycznej i zarządczej (w celu określenia trendówepidemiologicznych oraz kryzysowych), rozwoju i wdrażania innowacji w zakresie e‐zdrowiazwiązanychzpodniesieniemiusprawnieniemopiekinadpacjentemorazwdrożeniarozwiązańzzakresu TIK w jednostkach ratownictwa medycznego będącego częścią systemu opiekizdrowotnej.Innym typem operacji może być tworzenie narzędzi z zakresu telemedycyny, teleopieki,teleobrazowania, telediagnostyki;wyposażaniepodmiotów leczniczychwnarzędzianiezbędne


137

dostosowaniarozwiązańzzakresutelemedycyny, teleopieki, teleobrazowania, telediagnostykioraztworzeniaośrodkówtelemedycynyiświadczenieprzeznieusługtelemedycznych.Planuje się np.: tworzenie narzędzi TIK do monitorowania korzystania z programówprofilaktycznych;wykrywania zakażeń szpitalnychoraz zarządzania chorobamiprzewlekłymi;rozwój regionalnychserwisów informacyjnychoraz tworzeniemateriałówwpostaci cyfrowej,które promują zdrowy styl życia w społeczeństwie oraz profilaktykę służącą wspieraniuaktywności zawodowej i istotną w kontekście specyficznych uwarunkowań regionalnych(komplementarnedoPI8.10).Rozwój e‐zdrowia doprowadzi do zwiększenia bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańcówregionu poprzez lepszą koordynację funkcjonowania jednostek służby zdrowia, dostęp doelektronicznejdokumentacjimedycznej,czymożliwośćskorzystaniaznowoczesnychrozwiązańz zakresu telemedycyny i teleopieki w regionie. Tym samym zwiększy się wykorzystanietechnologii TIK w opiece zdrowotnej oraz dostęp do usług publicznych. Powyższe działaniawpisują się w realizację zakładanego w SRWP wzrostu efektywności działania podmiotówisłużb bezpieczeństwa publicznego i ratownictwa. Podstawowymi typami beneficjentówwzakresie e‐zdrowia będą podmioty lecznicze, jednostki samorządu terytorialnego oraz ichzwiązki,porozumieniaistowarzyszenia.W zakresie rozwoju usług elektronicznych w administracji (e‐administracja) planuje sięoperacjedotyczącenaprzykładaktualizacjikataloguświadczonychusługorazpromocjie‐usługadministracji publicznej. Innymi potencjalnymi rodzajami przedsięwzięć mogą być: rozwójinfrastruktury informatycznej wadministracji, w tym aplikacji i systemów bazodanowych,służących poprawie efektywności zarządzania oraz upowszechnianiu komunikacjielektronicznej w instytucjach publicznych; czy przedsięwzięcia umożliwiające udostępnieniezasobówrejestrówpublicznych innympodmiotompublicznymorazklientomadministracjinadrodze elektronicznej. Potencjalnym beneficjentem w zakresie e‐administracji będą przedewszystkimjednostkisamorząduterytorialnegoorazichzwiązki,porozumieniaistowarzyszenia,jednostki organizacyjne JST posiadające osobowość prawną, a także administracja rządowawprzypadkurealizacjiprojektówozasięguwyłącznieregionalnym.Wsparcie rozwoju e‐administracjiw regionieprzyczyni się do skrócenia czasu i usprawnieniaobsługi klientów administracji, zmniejszenia obciążeń administracyjnych na linii obywatel‐państwo, obniżenia kosztów funkcjonowania urzędów, co w konsekwencji doprowadzi dopoprawydostępudousługmieszkańcówwojewództwaiprzedsiębiorców.W zakresie digitalizacji zasobów publicznych planuje się operacje dotyczące na przykład:digitalizacji zasobów kultury i dziedzictwa kulturowego, zasobów edukacyjnych, tworzeniairozwoju narzędzi informacyjno‐komunikacyjnych do archiwizacji ww. zasobów; tworzeniaotwartego dostępuw postaci cyfrowej do opisanych powyżej zasobów. Digitalizacja zasobówkulturowych iedukacyjnychwwojewództwieorazzapewnieniecyfrowegoszerokiegodonichdostępu przyczyni się do udostępnienia na szeroką skalę zasobówpublicznych, a tym samymzwiększeniastopniawykorzystaniaTIKwkulturze,edukacji,administracji.W zakresie rozwoju e‐edukacji i e‐learningu planuje się projekty dotyczące m. in. rozwojuplatform edukacyjnych dla mieszkańców województwa podlaskiego, wyposażenie placówekedukacyjnych w infrastrukturę TIK i urządzenia multimedialne, nowoczesne pomocedydaktyczneie‐materiałydydaktyczne,integrowaniasystemówinformacyjnychwe‐edukacjinapoziomieregionalnymorazzapewnieniainteroperacyjnościsystemów.Wsparciee‐edukacjimana celu rozwijanie nowoczesnego systemu nauczania w województwie, odpowiadającegowyzwaniom jakie stawiawspółczesna gospodarka światowa. Inwestycjew tymobszarzebędąmiałynacelutakżewyrównywanieszansedukacyjnychwregionie.Z uwagi na specyfikęwojewództwa: przygraniczne położenie iwielokulturowość promowanebędąinicjatywywzakresieoprogramowaniadostępnegoidostosowanegodopotrzebnietylkoosób niepełnosprawnych ale teżmniejszości narodowych,w tymm. in.wspieranie projektówdotyczących wielojęzycznych i odpowiednio dostosowanych aplikacji internetowych oraznarzędziułatwiającychnaukędlaosóbniepełnosprawnych zwykorzystaniemTIK.Potencjalnibeneficjenci w tym zakresie to: szkoły wyższe, podmioty prowadzące działalność w zakresieoświatyiedukacji,jednostki naukowe, badawczo‐rozwojowe, instytucje kultury, biblioteki,


138

kościoły,organizacjepozarządowe,podmioty wykonujące usługi użyteczności publicznej napodstawieumowyzawartejzJST.DziałaniawzakresiePI2.3będąpodejmowanenatereniecałegowojewództwa.


Wybór projektów będzie dokonywany w procedurze konkursowej oraz pozakonkursowej.Planuje się zastosować tryb pozakonkursowy w stosunku do operacji, których realizacjawwymierny sposób wpływać będzie na realizację celów osi priorytetowej oraz projektówostrategicznymznaczeniudlaregionu.

Wybór projektu do dofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriówzatwierdzonych przez Komitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektówbędą jednakowe dla wszystkich konkurujących ze sobąWnioskodawców, transparentne orazniedyskryminujące. Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniuprzyczyniające się do osiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej.Jednocześniekryteriaogranicząwybórinwestycjitylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramachEFRR/EFSorazkategoriamiokreślonymidladanejosi.Kryteriauwzględniać będą zasady horyzontalne określone w programie. Zastosowanie jednegozpowyższychtrybówwyboruprojektuuzależnionebędzieodspecyfikidanejosipriorytetowejlub priorytetu inwestycyjnego, zainteresowania wśród potencjalnych Wnioskodawców, typubeneficjenta, wielkości przedsięwzięć oraz planowanej wielkości udzielonego wsparcia.Jednocześnie trybkonkursowybędzie stanowićpodstawowy trybwyboruoperacji. Procedurawyboru projektów będzie jawna i upubliczniana, w szczególności w formie komunikatu nastronieinternetowejdanejinstytucjiprowadzącejnabórprojektów.Ocenaprojektuwzależnościodspecyfikidanegoobszaruinterwencji i trybuwyborumożesięnieznacznieróżnić, jednakżezawsze będzie składać się z dwóch zasadniczych etapów: oceny formalnej – weryfikacjaspełnieniakryteriówdostępuorazocenymerytorycznej–weryfikacjakryteriówjakościowych.Kryteriawyboruprojektujakoelementsłużącyzapewnieniuefektywnejiprawidłowejrealizacjicelów danej osi priorytetowej będą konstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwienajbardziejobiektywnywybórprojektów.Wprocedurzeocenyprojektuinstytucjaorganizującanabór będzie miała możliwość skorzystania z wiedzy i fachowych umiejętności ekspertówzdanej dziedziny. Celem zwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektu synergiiwynikającego z komplementarności projektów, zakłada się możliwość wyboruoperacji/projektów zintegrowanych, rozumianych jako grupa projektów z różnych osi/funduszy.






Źródło danych


1 Liczba usług cyfrowych opartych na ponownym wykorzystaniu informacji sektora publicznego i otwartych zasobów


2 Liczba uruchomionych systemów teleinformatycznych w instytucjach publicznych


3 Liczba urzędów, które usprawniły funkcjonowanie dzięki awansowi cyfrowemu


4 Liczba osób objętych pomocą doradczo-szkoleniową w zakresie rozwoju kompetencji cyfrowych



139

DZIAŁANIE8.2UZUPEŁNIENIEDEFICYTÓWWZAKRESIEINFRASTRUKTURYEDUKACYJNEJISZKOLENIOWEJ

PRIORYTETINWESTYCYJNY10.4.INWESTOWANIEWKSZTAŁCENIE,SZKOLENIEORAZSZKOLENIEZAWODOWENARZECZZDOBYWANIA

UMIEJĘTNOŚCIIUCZENIASIĘPRZEZCAŁEŻYCIEPOPRZEZROZWÓJINFRASTRUKTURYEDUKACYJNEJISZKOLENIOWEJ


Celszczegółowy:Poprawadostępnościdowysokiejjakościkształceniaiszkoleńdostosowanychdopotrzebrynkupracy

Podniesienie ogólnego poziomu wykształcenia społeczeństwa jest ściśle związane zestworzeniemwarunkówpowszechnegodostępudo edukacji już odnajwcześniejszych etapówwychowania. Pierwsze lata życia dziecka decydują o jego rozwoju, ponieważ jest to okreskształtowania możliwości intelektualnych i rozwijania wrodzonych predyspozycji. Zgodniezzałożeniami dokumentu Education & Training 2020, do roku 2020 co najmniej 95% dzieciwprzedziale od czterech lat do wieku podjęcia obowiązku szkolnego powinno uczestniczyćwedukacjielementarnej.WPolscewdalszymciągupowszechnydostępdousługwychowaniaprzedszkolnegoorazusługwspierającychuczestnictwodzieciw tej formieedukacji,należydonajniższychwśród27 krajówUE.Wwojewództwie podlaskimodsetekdzieciwwieku3‐5 latobjętych wychowaniem przedszkolnym w roku 2012 wyniósł 67,2% (w kraju 69,7%), anaterenachwiejskich sytuacjakształtuje się znacznie gorzej,wskaźnik tenw2012 rokuwyniósł40,5% i był na poziomie znacznie poniższej średniej dla Polski (50,8%). Wyrównanie szansedukacyjnychdzieci, szczególnie z obszarówwiejskichoraz zapewnienie dostępudowysokiejjakości edukacji przedszkolnej powinno być uzupełnione inwestycjami winfrastrukturęprzedszkolną na obszarach miejskich i wiejskich, szczególnie na obszarach, gdzie występujesłabydostępdotegotypuusług.Dziękizapewnieniulepszegodostępudoplacówekwychowaniaprzedszkolnego świadczących wysokiej jakości usługi opieki przedszkolnej wzrośnie liczbadzieci objętych wychowaniem przedszkolnym, co w konsekwencji powinno doprowadzić dowyrównaniaszansedukacyjnychdziecinadalszymetapiekształcenia.Jednym z głównych wyzwań przed jakimi stoi region jest sprawny, wysokiej jakości systemedukacji,wtymustawicznejiszkoleń,dopasowanychdopotrzebgospodarczychispołecznych.Inwestycjepowinnykoncentrowaćsięnapodniesieniuatrakcyjnościielastycznościkształceniaiszkolenia zawodowego, a także powinny służyć upowszechnieniu szkoleń praktycznych.Zgodnie z reformą oświaty dla szkół ponadgimnazjalnych, w zasadniczej szkole zawodowejszczególny naciskma być położony na kształcenie praktyczne obejmujące ponad 60% całegoczasu przeznaczonego na kształcenie zawodowe. W związku z powyższym niezbędne jestzwiększenie potencjału szkół zawodowych również poprzez inwestycje w infrastrukturęszkolnictwa zawodowego. Stan infrastruktury szkolnictwa zawodowego, w szczególnościwyposażenia posiadanych pracowni/warsztatów do zajęć praktycznych w województwiepodlaskimoceniono jakonajwyżejśredni.Wyposażenie techniczno‐dydaktyczneprzesądzanietylko o ofercie edukacyjnej, ale również determinuje sposób nauczania i wpływa na jakośćkształcenia. Zmieniające się otoczenie technologiczne sprawia, że coraz bardziej wzrastająwymogi pracodawców względem absolwentów szkół kształcenia zawodowego. Wszystkiedziałania w zakresie poprawy dostępności do wysokiej jakości kształcenia i szkoleniadostosowanegodopotrzebrynkupracypowinnyprzyczynićsiętego,żepracodawcybędąmoglipozyskać specjalistów o kwalifikacjach odpowiadających ich wymogom. Zwiększy to szanseludzimłodych,aletakżepozostającychbezpracynaodnalezieniesięnarynkupracy,rozszerzymożliwościzatrudnieniaizminimalizujeproblembezrobocia.Ponadtozwiększysięatrakcyjnośćkształcenia zawodowego jako ścieżki edukacyjnej, co będzie pozytywniewpływać na odsetekmłodzieżyprzedwcześniekończącychnaukę.


140



wskaźnika

Kategoria regionu

Wartość bazowa

Rok bazowy

Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Udział dzieci w wieku 3-4 lat

objętych wychowaniem przedszkolnym (przedszkola,

punkty i zespoły przedszkolne) %

Region słabiej


programu

2 Osoby dorosłe w wieku 25-64

lata uczestniczące w kształceniu i szkoleniu

% Region słabiej


programu


Działaniapodejmowanienarzeczpoprawydostępudoedukacjiprzedszkolnejbędąobejmowaćtworzenienowychiwsparcieistniejącychmiejscwychowaniaprzedszkolnegowwojewództwiepodlaskim. Podejmowane działania będą związane z adaptacją rozbudową i modernizacjąobiektów celem dostosowania ich do potrzeb dzieci w wieku przedszkolnym orazprzygotowania zaplecza socjalno‐bytowego dla dzieci i nauczycieli, a także wyposażeniaplacówekwychowania przedszkolnegow nowoczesny sprzęt i pomoce optymalizujące proceskształcenia. Budowanowychobiektówbędziemożliwa jedynie przy udokumentowaniu brakumożliwości wykorzystania, adaptacji istniejących budynków. W zakresie wsparcia edukacjiprzedszkolnej preferowane będą projekty dotyczącewykorzystania istniejącej bazy lokalowejplacówekoświatowych, np.: obiektówpo likwidowanych szkołach lub części budynkówszkół,wktórychzmniejszyłasięliczbauczniówzewzględunazmianydemograficzneprowadzącedoich adaptacji na cele placówek wychowania przedszkolnego, czy tworzenia nowych miejscprzedszkolnychpoprzezrozbudowę/modernizacjęistniejącychbudynkówprzedszkolnychbądźinnych budynków gminnych. Projekty muszą uwzględniać komplementarność wsparcia i byćrealizowanew powiązaniu z działaniami realizowanychw ramach priorytetu inwestycyjnego10.1jakoelementuzupełniającyinterwencjęEFS.Poprzezrealizacjęww.operacjizwiększysiędostępnośćinfrastrukturyprzedszkolnej,codoprowadzidowzrostuliczbadzieciwłączonychdosystemuedukacjiprzedszkolnej.Inwestycje w infrastrukturę w obszarze kształcenia i szkoleń mają na celu dostosowanieinfrastruktury kształcenia w szczególności kształcenia zawodowego oraz infrastrukturywyższych szkół zawodowych do aktualnych potrzeb rynku pracy oraz specjalizacji regionu.Realizacja zadańw tym zakresie będzie opierać się namodernizacji istniejącej infrastrukturykształcenia zawodowego, jej rozbudowie lub przebudowie oraz tworzeniu pracowni/warsztatówdo zajęć praktycznychwprzypadku placówekkształcenia zawodowego, które ichnie posiadają, aby stworzyć w szkołach i placówkach kształcenia zawodowego warunkówzbliżonychdorzeczywistegośrodowiskapracyzawodowej.Wspieranebędąrównieżinwestycjepolegające na wyposażeniu/doposażeniu szkół i placówek kształcenia zawodowegowniezbędny sprzęt, narzędzia, urządzenia, materiały, które sprawią, że ich oferta będziedostosowanadopotrzebrynkupracyorazkierunkówrozwojowychwojewództwaorazzapewniwysoką jakość kształcenia i umożliwi realizację podstawy programowej kształceniawzawodach.Przykładamidziałańplanowanychdowsparciamogąbyć:− rozbudowa, przebudowa i funkcjonalne dostosowanie bazy lokalowej i bazy techniczno‐

dydaktycznejplacówekkształceniazawodowego;− tworzenie i modernizacja pracowni/warsztatów/laboratoriów do praktycznej nauki

zawodu;− inwestycje w infrastrukturę wyższych szkód zawodowych w odniesieniu do

kierunków/działań wynikających ze specjalizacji regionalnych lub z uwzględnieniemokreślonychdeficytówwzakresiepotrzebregionalnego/lokalnegorynkupracy;

− wyposażenie parku maszynowego i wyposażenie techniczno‐dydaktyczne placówekkształceniazawodowego;

− tworzenieirozwójcentrówkształceniazawodowegoipraktycznego.


141

W ramach inwestycji w infrastrukturę w obszarze kształcenia zawodowego i szkoleńpodejmowane będą ponadto komplementarne i zintegrowane inwestycje w infrastrukturęsłużącą do szkoleń zawodowych i kształcenia ustawicznego zmierzające do modernizacjiiunowocześnienia istniejącej infrastruktury, jak też służące jej przystosowaniu do potrzebregionalnegorynkupracy.Działaniabędąpolegałynarozbudowie,przebudowie,dostosowaniuistniejącej infrastruktury, jak też wyposażeniu placówek edukacyjnych oraz szkoleniowychwinfrastrukturę, sprzęt i urządzenia. Celem realizacji zasad zrównoważonego rozwojuzakupywanysprzętpowinienzawieraćetykietowanieśrodowiskowe.Z perspektywy skutecznej realizacji polityki wsparcia innowacyjności niezbędne jestzwiększeniapodażywyspecjalizowanychkadrgłówniewobszarze inteligentnychspecjalizacji,coniejestmożliwebezmodernizacjiiuzupełnieniainfrastrukturywyższychszkółzawodowychwregionie.Inwestycjewtymobszarzemusząbyćzgodnezespecjalizacjamiregionalnymiorazzostać poparte wnikliwą analizą wykonalności i trwałości finansowej uwzgledniającejdemografięisytuacjęnaregionalnymrynkupracy.Inwestycje w infrastrukturę kształcenia zawodowego i szkoleń dostosowanych do potrzebrynkupracybędąmogłybyćrealizowanewyłączniewpowiązaniuzdziałaniamirealizowanymizEFSwramachodpowiedniopriorytetuinwestycyjnego10.1,10.2,10.3i10.3bisjakoelementuzupełniającyinterwencjęEFSprowadzącydoosiągnięciacelówwynikającychzCT10.Efektemwsparciabędziepoprawadostępnościdowysokiej jakościkształceniazawodowegoiszkoleniana poziomie regionalnym, dostosowanego do potrzeb rynku pracy. Spowoduje to lepszedostosowanie podaży pracy dowymagań pracodawców, zmniejszenie bezrobociawśród osóbmłodychorazwydłużenieokresuaktywnościzawodowej.Potencjalni beneficjenci działania to: szkoły i placówki prowadzące kształcenie zawodowe,szkoły dla dorosłych, placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego,ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego, osoby prawne i fizyczne będące organamiprowadzącymi przedszkola, oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych i inne formywychowania przedszkolnego, państwowe wyższe szkoły zawodowe, osoby prawne i fizycznebędąceorganamiprowadzącymiszkołyiplacówkioświatowe,organizacjepozarządowe,atakżejednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne JSTposiadająceosobowośćprawną,innepaństwowelubsamorządowejednostkisektorafinansówpublicznych, których ustawowym lub statutowym zadaniem jest pełnienie zadań publicznychwzakresie edukacji, instytucje rynku pracy działające na podstawie ustawy o promocjizatrudnieniaiinstytucjachrynkupracy.Terytorialnym obszarem realizacji działań w ramach PI 10.4 będzie całe województwo zeszczególnym uwzględnieniem ośrodka wojewódzkiego wraz z jego obszarem funkcjonalnym,ośrodkówsubregionalnychipowiatowych.



Wybór projektu do dofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriówzatwierdzonych przez Komitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektówbędą jednakowe dla wszystkich konkurujących ze sobąWnioskodawców, transparentne orazniedyskryminujące. Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniuprzyczyniające się do osiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej.Jednocześniekryteriaogranicząwybórinwestycjitylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramachEFRR/EFSorazkategoriamiokreślonymidladanejosi.Kryteriauwzględniać będą zasady horyzontalne określone w programie. Zastosowanie jednegozpowyższych trybów wyboru projektu uzależnione będzie od specyfiki danego osipriorytetowej lub priorytetu inwestycyjnego, zainteresowania wśród potencjalnychWnioskodawców, typu beneficjenta, wielkości przedsięwzięć oraz planowanej wielkość


142

udzielonego wsparcia. Jednocześnie tryb konkursowy będzie stanowić podstawowy trybwyboru operacji. Procedurawyboru projektów będzie jawna i upublicznianaw szczególnościwformie komunikatu na stronie internetowej danej instytucji prowadzącej nabór projektów.Ocenaprojektuwzależnościodspecyfikidanegoobszaruinterwencji i trybuwyborumożesięnieznacznie różnić jednakże zawsze będzie składać się dwóch zasadniczych etapów: ocenyformalnej –weryfikacja spełnienia kryteriówdostępuoraz ocenymerytorycznej –weryfikacjikryteriów jakościowych. Kryteria wyboru projektu jako element służący zapewnieniuefektywnej i prawidłowej realizacji celów danej osi priorytetowej będą konstruowanew takisposób,abyzapewnićmożliwienajbardziejobiektywnywybórprojektów.Wprocedurzeocenyprojektu instytucja organizująca nabór będzie miała możliwość skorzystania z wiedzyifachowychumiejętnościekspertówzdanejdziedziny.

W wyborze projektów kluczowym kryterium będzie adekwatność do zdiagnozowanychpotrzeby regionalnych/lokalnych rynków pracy oraz specjalizacji regionalnych/lokalnych.Celem zwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektu synergii wynikającegozkomplementarności projektów, zakłada się możliwość wyboru operacji/projektówzintegrowanych,rozumianychjakogrupaprojektówzróżnychosi/funduszy.





Wartość docelowa



1 Liczba wybudowanych lub zmodernizowanych obiektów infrastruktury jednostek organizacyjnych systemu oświaty


2 Potencjalna liczba użytkowników infrastruktury opieki nad dziećmi lub edukacyjnej wspartej w programie (C)


DZIAŁANIE8.3OCHRONADZIEDZICTWAKULTUROWEGOPRIORYTETINWESTYCYJNY6.3

ZACHOWANIE,OCHRONA,PROMOWANIEIROZWÓJDZIEDZICTWANATURALNEGOIKULTUROWEGO


Celszczegółowy:Efektywnewykorzystaniepotencjałukulturowego

Dziedzictwokulturowe stanowi nie tylkoprzedmiot ochrony, ale jest również zasobem, którywinien być wykorzystywany dla obecnego i przyszłego rozwoju. Świadoma partycypacjaspołecznawprocesie interpretacjidziedzictwakulturowego jestelementembudowywspólnejtożsamości, a pośrednio więzi międzyludzkich i zaufania, które ułatwia interakcję orazwspółdziałanie i jest kluczowym czynnikiem rozwoju kapitału społecznego. SRWP określakapitałspołecznymianemkatalizatoraprocesówrozwojowych.Wkontekścierozwojukapitałuspołecznegoistotnejestefektywniewykorzystaniepotencjałukulturowegowceluwzmocnieniaznaczenia kultury w rozwoju społeczno‐gospodarczym regionu. Odpowiednie wykorzystaniedziedzictwakulturowego regionumożeprzyczynić siędowzrostuzatrudnienia, jak również–poprzez dywersyfikację oferty turystycznej – bardziej zrównoważonego wykorzystaniaśrodowiska.Dlaosiągnięcia tegostanukonieczna jestpoprawastanuzachowaniadziedzictwa,


143

jak również stworzenie możliwości jego bezpiecznej eksploatacji przez ogół społeczeństwa,wtymosobyniepełnosprawne.Województwopodlaskieposiadawalorykulturowewynikająceprzedewszystkimzodrębnościkulturowej, religijnej i narodowościowej oraz położenia transgranicznego. Rezultateminterwencji w obszarze ochrony dziedzictwa kulturowego będzie wzrost partycypacjispołeczeństwawkulturzeodzwierciedlający sięm.in.poprzezwskaźnik zwiedzającychmuzeaiwystawy.



wskaźnika

Kategoria regionu

Wartość bazowa

Rok bazowy

Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Zwiedzający

muzea i wystawy na 1000 ludności


rozwinięty 321,8

2012 403,5 GUS Raz na koniec programu


2

Wzrost oczekiwanej

liczby odwiedzin w objętych wsparciem miejscach

należących do dziedzictwa

kulturalnego i naturalnego oraz

stanowiących atrakcje

turystyczne (ang. Increase in

expected number of visits at

supported sites of cultural and

natural heritage and attraction)

szt. Region słabiej

rozwinięty 0 2014 60 084 SL 2014 Dwukrotnie w trakcie

realizacji programu


Zachowaniebogactwadziedzictwakulturowegoregionuiefektywnewykorzystaniepotencjałukulturowegowymagarozwojuzasobówkulturyiinstytucjizajmującychsiękulturą,promowaniakultury oraz ochrony obiektów zabytkowych. W zakresie ochrony zabytków możliwe dorealizacjibędąprzedsięwzięciadotycząceprackonserwatorskich, restauratorskich,odbudowy,przebudowy przy obiektach zabytkowych (obiektach zabytkowych wpisanych do rejestruzabytków); budowy towarzyszącej infrastruktury technicznej, informacyjnej orazzagospodarowanie terenu wokół obiektów dziedzictwa kulturowego, dostosowanie tychobiektów do potrzeb osób niepełnosprawnych, inwestycji związanych z zabezpieczeniemobiektów zabytkowych na wypadek zagrożeń; konserwacji muzealiów, starodruków,archiwaliów, księgozbiorów oraz innych zabytków ruchomych wraz z dostosowaniempomieszczeń do właściwego przechowywania zbiorów i ich zabezpieczenia, dostosowaniaobiektów zabytkowych do działalności kulturalnej, przy ewentualnym połączeniu jejzdziałalnością komercyjną. Rozwój zasobów kultury będzie realizowany poprzez zakuptrwałego wyposażenia wpływającego na unowocześnienie obiektów kultury, w tym m.in.sprzętu wystawienniczego, magazynowego, technicznego i multimedialnego, przebudowieiwyposażeniu obiektów kultury w celu ułatwienia dostępu osobom niepełnosprawnym,rozwojucentrówinformacjikulturalnejipromocjikultury.Tegotypuwsparciedoprowadziwrezultaciedozwiększeniaizróżnicowaniaofertykulturalnej,lepszejochronyobiektówdziedzictwakulturowego,a tymsamympoprzezbardziejefektywnewykorzystanie potencjału kulturowego regionu wzrośnie partycypacja mieszkańców regionuwkulturzewcelubudowykapitałuspołecznegowojewództwapodlaskiego.


144

Potencjalnetypybeneficjentówwramachdziałaniato:jednostkisamorząduterytorialnegoorazichzwiązki,porozumieniaistowarzyszenia,jednostkiorganizacyjneJSTposiadająceosobowośćprawną, organizacje pozarządowe prowadzące działalność statutową w obszarze kultury,organizacjeturystyczneniedziałającewceluosiągnięciazysku,kościołyizwiązkiwyznanioweorazosobyprawnekościołówizwiązkówwyznaniowych,instytucjekulturyzsektorafinansówpublicznych, dla których organem założycielskim są jednostki administracji rządowej lubsamorządowej, spółki prawa handlowego nie działające w celu osiągnięcia zysku lubprzeznaczające zyski na cele statutowe, w których większość udziałów lub akcji posiadająjednostki samorządu terytorialnego lub ich związki, porozumienia i towarzyszenia, jednostkisektorafinansówpublicznychposiadająceosobowośćprawną(państwoweosobyprawne).TerytorialnymobszaremrealizacjiPI6.3będziecałewojewództwo.



Wybór projektu do dofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriówzatwierdzonych przez Komitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektówbędą jednakowe dla wszystkich konkurujących ze sobą Wnioskodawców transparentne orazniedyskryminujące. Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniuprzyczyniające się do osiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej.Jednocześniekryteriaogranicząwybórinwestycjitylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramachEFRR/EFSorazkategoriamiokreślonymidladanejosi.Kryteriauwzględniać będą zasady horyzontalne określone w programie. Zastosowanie jednegozpowyższych trybów wyboru projektu uzależnione będzie od specyfiki danego osipriorytetowej lub priorytetu inwestycyjnego, zainteresowania wśród potencjalnychWnioskodawców, typu beneficjenta, wielkości przedsięwzięć oraz planowanej wielkośćudzielonego wsparcia. Jednocześnie tryb konkursowy będzie stanowić podstawowy trybwyboru operacji. Procedurawyboru projektówbędzie jawna i upubliczniana,w szczególnościwformie komunikatu na stronie internetowej danej instytucji prowadzącej nabór projektów.Ocenaprojektuwzależnościodspecyfikidanegoobszaruinterwencji i trybuwyborumożesięnieznacznie różnić jednakże zawsze będzie składać się z dwóch zasadniczych etapów: ocenyformalnej–weryfikacja spełnieniakryteriówdostępuorazocenymerytorycznej–weryfikacjakryteriów jakościowych. Kryteria wyboru projektu jako element służący zapewnieniuefektywnej i prawidłowej realizacji celów danej osi priorytetowej będą konstruowanew takisposób,abyzapewnićmożliwienajbardziejobiektywnywybórprojektów.Wprocedurzeocenyprojektu instytucja organizująca nabór będzie miała możliwość skorzystania z wiedzyifachowychumiejętnościekspertówzdanejdziedziny.

W ramach PI 6.3 podstawowym trybem wyboru projektów będzie tryb konkursowy,preferowanebędąprojektykomplementarnewzględemDziałania8.1(PI2.3e‐kultura).Celemzwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektu synergii wynikającegozkomplementarności projektów, zakłada się możliwość wyboru operacji/projektówzintegrowanych,rozumianychjakogrupaprojektówzróżnychosi/funduszy.





Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Liczba zabytków nieruchomych / ruchomych objętych wsparciem szt. EFRR Region słabiej



145

2 Liczba instytucji kultury objętych wsparciem szt. EFRR Region słabiej


DZIAŁANIE8.4INFRASTRUKTURASPOŁECZNAPRIORYTETINWESTYCYJNY9.1

INWESTYCJEWINFRASTRUKTURĘZDROWOTNĄISPOŁECZNĄ,KTÓREPRZYCZYNIAJĄSIĘDOROZWOJUKRAJOWEGO,REGIONALNEGOILOKALNEGO,ZMNIEJSZANIANIERÓWNOŚCIWZAKRESIESTANUZDROWIA,

PROMOWANIEWŁĄCZENIASPOŁECZNEGOPOPRZEZLEPSZYDOSTĘPDOUSŁUGSPOŁECZNYCH,KULTURALNYCHIREKREACYJNYCH,ORAZPRZEJŚCIAZUSŁUGINSTYTUCJONALNYCHNAUSŁUGINAPOZIOMIESPOŁECZNOŚCI

LOKALNYCH


Celszczegółowy:Poprawadostępnościijakościusługspołecznych

Negatywne tendencje demograficzne związane ze starzeniem się społeczeństwa oraz wysokązachorowalnością i umieralnością spowodowaną chorobami cywilizacyjnymi niosą szeregwyzwań w obszarze ochrony zdrowia. Jednym z nich jest zapobieganie długotrwałymschorzeniom przyczyniającym się do rezygnacji z aktywności zawodowej. Odpowiedzią na towyzwanie jest podjęcie działań zmierzających do wzrostu dostępu do specjalistycznychiwysokospecjalistycznychświadczeńzdrowotnych.Jednymzgłównychproblemówwobszarzeochrony zdrowia w województwie podlaskim jest nadal zapewnienie powszechnegoirównomiernego dostępu do wysokiej jakości specjalistycznych usług zdrowotnych. Istotnąkwestią w województwie podlaskim jest ograniczony dostęp do sprzętu medycznego(szczególniewysokospecjalistycznego), cowskazujenapotrzeby inwestycyjnewtymzakresie.W ocenie konsultantów wojewódzkich tylko w nielicznych ośrodkach zabezpieczeniewaparaturę i sprzętmedyczny jestdostateczne.Wczęściplacówekbaza lokalowaorazsprzętmedycznysąprzestarzałeiwymagająpilnejmodernizacji.Celem zapewnienia komplementarności względem działań podejmowanych w zakresie CT 8wzakresie ochrony zdrowia konieczne będzie skoncentrowanie wsparcia na inwestycjachodpowiadających na zidentyfikowane na poziomie krajowym obszary deficytowe orazspecyficznezdiagnozowanepotrzebyregionalne.Uzupełniającycharakterbędąmiałyinwestycjeadresowane osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym i powiązane z procesemaktywizacjispołeczno‐zawodowejideinstytucjonalizacjiusług,przyczyniającsiętymsamymdowalki z ubóstwem iwzmacniania procesu włączania społecznego. Obszarem wymagającymwsparcia jest np. mieszkalnictwo wspomagane, którego celem jest usamodzielnienieniepełnosprawnych intelektualnie poprzez rozwijanie umiejętności do samodzielnegofunkcjonowania w społeczeństwie. Deinstytucjonalizcja i przejście na usługi świadczone napoziomie lokalnymwymagarozwoju infrastrukturytychusługmożliwiebliskopotrzebującychwsparcia.Działania infrastruktury ochrony zdrowia uzupełnione o inicjatywyw zakresie kształtowaniaprozdrowotnego stylu życia przyczynią się do zmniejszenia zachorowalności i umieralnościspowodowanej chorobami cywilizacyjnymi, co w konsekwencji będzie się wiązało zezmniejszeniemzjawiskaprzerywaniaczycałkowitejrezygnacjizaktywnościzawodowej.Budowę obiektów ochrony zdrowia dopuszczać się będzie wyjątkowo, w sytuacji potrzebywypełnienialukiwsystemieusługzdrowotnychibrakuinnegorozwiązaniaproblemu.



wskaźnika

Kategoria regionu

Wartość bazowa

Rok bazowy

Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Zgony według przyczyn (choroby cywilizacyjne):

nowotwory, Osoby/100 tys. mieszkańców

Region słabiej

rozwinięty 237,9 435,1 2012 249,0

454,5 GUS Raz na koniec programu


146

choroby układu krążenia


2 Oczekiwana liczba osób korzystających z ulepszonych

usług opieki zdrowotnej (C) osoby

Region słabiej

rozwinięty 0 2014 119 196 SL 2014

Dwukrotnie w trakcie

realizacji programu


Mając na uwadze rozwój województwa podlaskiego oraz poprawę jakości życia w regionie,niezbędnym jestzapewnienieodpowiedniegopoziomu infrastrukturyspołecznej idostępnoścido niej – w tym w zakresie opieki zdrowotnej. Celem zapewnienia komplementarnościwzględemdziałańpodejmowanychwzakresiepriorytetuinwestycyjnego8.10aktywneizdrowestarzenie się. w obszarze ochrony zdrowia konieczne będzie skoncentrowanie wsparcia nainwestycjachodpowiadającychnazidentyfikowanenapoziomiekrajowymobszarydeficytowe(choroby układu krążenia, nowotworowe, choroby układu kostno‐stawowo‐mięśniowego,chorobyukładuoddechowego, chorobypsychiczne)orazspecyficznezdiagnozowanepotrzebyregionalne. Podejmowane działania wpisywać się będą w realizację Założeń DługofalowejPolitykiSenioralnejwPolscena lata2014‐2020. Inwestycjew infrastrukturę zdrowotną, któreprzyczyniająsiędozmniejszanianierównościwzakresieochronyzdrowiaorazprzejściazusługinstytucjonalnychdousługnapoziomie społeczności lokalnychbędąobejmowaćwyposażeniepodmiotów leczniczych w nowoczesny sprzęt medyczny, poprawę dostępności do opiekipaliatywnej, psychiatrycznej, opieki długoterminowej i rehabilitacji w szczególnościneurologicznej, dostosowanie zasobów ambulatoryjnej specjalistycznej opieki zdrowotnej dopotrzeb zdrowotnych mieszkańców, wszczególności w dziedzinach deficytowych np.kardiologii, psychiatrii i psychiatrii dziecięcej, onkologii, alergologii, endokrynologii,diabetologii, geriatrii i okulistyce w mniejszych ośrodkach gminnych i powiatowych,dostosowanie obiektów do potrzeb osób niepełnosprawnych, wdrożenie działańumożliwiających uzyskanie lub utrzymanie akredytacji lub certyfikatu jakości. Innym typemoperacji mogą być inwestycje dotyczące przebudowy, remontów czy rozbudowy obiektówzwiązanychzochronązdrowiauzupełniająceinterwencjęEFSwzakresieprofilaktyki,wczesnejdiagnostyki, leczenia chorób cywilizacyjnych oraz ograniczających aktywność zawodową.Podstawowym adresatem wsparcia w tym zakresie będą podmioty lecznicze działającewpublicznymsystemieochronyzdrowia.

Natomiastw przypadku infrastruktury usług społecznychwsparcie ukierunkowane będzie nainwestycje bezpośrednio adresowane do osób zagrożonym wykluczeniem społecznymipowiązane z procesem aktywizacji społeczno‐zawodowej i deinstytucjonalizacji usług,przyczyniając się tym samym do walki z ubóstwem iwzmacniania procesu włączaniaspołecznego.Wsparciebędąmogłyuzyskać inwestycjew infrastrukturę związaną z integracjąspołecznątakiejaknp.warsztaty,klubyicentraintegracjispołecznejsłużąceprzygotowaniudowejścia na rynek pracy. Wsparcie będą mogły uzyskać obiekty takie jak świetlice, centraaktywności lokalnej dla dzieci i młodzieży, świadczące usługi z zakresu aktywizacji dzieciimłodzieży ze środowisk najuboższych zagrożonych dziedziczeniem ubóstwa. Dofinansowanezostaną również inwestycje w infrastrukturę związaną z opieką nad osobami zależnymi, tj.dziećmido lat3, osobami starszymi,niepełnosprawnymi, chorymipsychicznie, takimi jaknp.domy pomocy społecznej, placówki opieki dziennej itd. Dzięki temu wsparciu poprawi siędostępność i jakość usług opiekuńczych i rehabilitacyjnych, które sprzyjają aktywizacjizawodowej opiekunów. Dopełnieniem interwencji wzakresie infrastruktury społecznej będąinwestycje w infrastrukturę mieszkań chronionych, wspomaganych, treningowych dla osóbzagrożonychwykluczeniemspołecznymiubóstwemoraz infrastrukturępieczyzastępczej,np.:ośrodkapreadopcyjnego,placówekopiekuńczo‐wychowawczych,placówkiwsparciadziennego,itd.Wprzypadkuwyżejwymienionychprojektówdotyczącychusługopiekuńczychwsparcieniebędzie mogło dotyczyć budowy nowych obiektów. Potencjalni beneficjenci w powyższymzakresie to instytucje pomocy iintegracji społecznej, organizacje pozarządowe, działające wsferze pomocy i integracji społecznej oraz opieki zdrowotnej, podmioty lecznicze, jednostki


147

samorządu terytorialnego oraz ich związki istowarzyszenia, jednostki organizacyjne JSTposiadające osobowość prawną. Terytorialnym obszarem realizacji PI 9.1 będzie całewojewództwo.



Wybór projektu do dofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriówzatwierdzonych przez Komitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektówbędą jednakowe dla wszystkich konkurujących ze sobą Wnioskodawców transparentne orazniedyskryminujące. Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniuprzyczyniające się do osiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej.Jednocześniekryteriaogranicząwybórinwestycjitylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramachEFRR/EFSorazkategoriamiokreślonymidladanejosi.Kryteriauwzględniać będą zasady horyzontalne określone w programie. Zastosowanie jednegozpowyższych trybów wyboru projektu uzależnione będzie od specyfiki osi priorytetowej,zainteresowania wśród potencjalnych Wnioskodawców, typu beneficjenta, wielkościprzedsięwzięćorazplanowanejwielkościudzielonegowsparcia.Jednocześnietrybkonkursowybędziestanowićpodstawowytrybwyboruoperacji.Procedurawyboruprojektówbędziejawnaiupublicznianawszczególnościw formiekomunikatuna stronie internetowejdanej instytucjiprowadzącej nabór projektów. Ocena projektu w zależności od specyfiki danego obszaruinterwencji i trybu wyboru może się nieznacznie różnić jednakże zawsze będzie składać sięzdwóchzasadniczychetapów:ocenyformalnej–weryfikacjaspełnieniakryteriówdostępuorazoceny merytorycznej – weryfikacja kryteriów jakościowych. Kryteria wyboru projektu jakoelementsłużącyzapewnieniuefektywnejiprawidłowejrealizacjicelówdanejosipriorytetowejbędą konstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwie najbardziej obiektywny wybórprojektów.Wprocedurzeocenyprojektuinstytucjaorganizującanabórbędziemiałamożliwośćskorzystaniazwiedzyifachowychumiejętnościekspertówzdanejdziedziny.

KierunkowekryteriawyborudlaPI9.1tozwiązekinwestycjizrealizacjącelówodnoszącychsiędo walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym, projekty odzwierciedlające specyficznezdiagnozowanepotrzebyregionalne.Celemzwiększeniawartościdodanejorazuzyskaniaefektusynergii wynikającego z komplementarności projektów, zakłada się możliwość wyboruoperacji/projektów zintegrowanych, rozumianych jako grupa projektów z różnych osi/funduszy.





Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Liczba wspartych podmiotów leczniczych szt. EFRR Region słabiej


2

Liczba przebudowanych/ rozbudowanych obiektów, w których realizowane są usługi aktywizacji społeczno-zawodowej


3 Liczba urządzeń aparatury medycznej/ sprzętu medycznego zakupionych w



148

programie

4 Liczba obiektów dostosowanych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami


5

Liczba projektów, w których sfinansowano koszty racjonalnych usprawnień dla osób z niepełnosprawnościami


DZIAŁANIE8.5REWITALIZACJAPRIORYTETINWESTYCYJNY9.2

WSPIERANIEREWITALIZACJIFIZYCZNEJ,GOSPODARCZEJISPOŁECZNEJUBOGICHSPOŁECZNOŚCINAOBSZARACHMIEJSKICHIWIEJSKICH


Celszczegółowy:Wzmocnieniespójnościlokalnejpoprzezrewitalizacjęfizyczną,gospodarczą,społecznąobszarówzmarginalizowanych

Województwopodlaskiecharakteryzujeniskagęstośćzaludnienia,rozproszonasiećosadnicza,zróżnicowanie przestrzenne np. biorąc pod uwagę poziom rozwoju społeczno‐gospodarczego,szczególnie pomiędzy obszarami miejskimi i wiejskimi. Towarzyszy temu utrata funkcjispołeczno‐gospodarczychmałychiśrednichmiastwwynikusilnejkonkurencjizewnętrznejczyprocesu ichwyludniania oraznastępuje koncentracja ludnościwwiększychośrodkach,w tymwszczególnościwobszarzefunkcjonalnymBiałegostoku.WskazywanewopisieOsiIIiVIIproblemyspołeczne,wtymwysokiodsetekosóbdługotrwalebezrobotnych, ubóstwo w powiązaniu z bezrobociem i zjawiskami patologicznymi obejmująwwyniku przekształceń ekonomicznych i społecznych całe grupy społeczne, odsuwając jeipotęgując wykluczenie. Negatywne zjawiska społeczne jak niska aktywność gospodarczaizawodowa,bezrobocie,natężeniezjawiskpatologicznych,bezradnośćwsprawachopiekuńczo‐wychowawczych koncentrują się w szczególności w zaniedbanych częściach miast,charakteryzującychsięzniszczonązabudową,dekapitalizacjąinfrastrukturytechnicznejoraznaterenach blokowisk, które często pozbawione są funkcjonalnych przestrzeni publicznych,skupiającychaktywnośćspołeczną.Na obszarach wiejskich natomiast kumulacja barier o charakterze infrastrukturalnym,społecznym iekonomicznymprowadzido trwałejmarginalizacji i tymsamymdowykluczeniazmożliwości uczestniczenia w procesach rozwojowych znacznej grupy mieszkańców.Wzwiązku z tym konieczne jest podjęcie kompleksowych i zintegrowanych działańrewitalizacyjnych wwymiarze społecznym, gospodarczym i przestrzennym, obejmującychnajbardziejpotrzebującespołecznościlokalne.Wkontekściewzmacnianiaspójnościspołecznejiterytorialnej istotne jest podejmowanie kompleksowych działań, zarówno w miastach, jakiznajdujących się wokół nich obszarach wiejskich, mających na celu dokonanie przemianprzestrzennych, technicznych,społecznych iekonomicznych,abydoprowadzićdonadaniatymobszarom nowej jakości funkcjonalnej i stworzenie warunków do ich rozwoju, w oparciuocharakterystyczneuwarunkowaniaendogeniczne.



wskaźnika

Kategoria regionu

Wartość bazowa

Rok bazowy

Wartość docelowa*

(2023)**

Źródło danych


1 Wskaźnik zagrożenia ubóstwem relatywnym po uwzględnieniu w

dochodach transferów społecznych %

Region słabiej


programu



149

2 Liczba przedsiębiorstw ulokowanych na zrewitalizowanych obszarach szt.

Region słabiej

rozwinięty 0 2014 34 SL

2014 Dwukrotnie w

trakcie realizacji programu


Wramachdziałaniarealizowanebędąprojektydotyczącerewitalizacjiwaspekciespołecznym,gospodarczym, przestrzennym, infrastrukturalnym. Rewitalizacja zdegradowanych obszarówmiejskich i wiejskich zakłada realizację działań inwestycyjnych, mających na celu poprawęjakości życia mieszkańców oraz ożywienie gospodarcze i społeczne tych obszarów.Przedsięwzięciamusząbyć realizowane jakokompleksowe i zintegrowaneprojektydotyczącewszystkich aspektów rewitalizacji danego obszaru. Rewitalizacja może dotyczyćuporządkowania i zagospodarowania przestrzeni publicznej, a także tworzenia systemówpoprawy bezpieczeństwa publicznego, czy zagospodarowania zdegradowanych przestrzeniwtkance urbanistycznej na cele publiczne/gospodarcze/społeczne. W zakres działaniawchodzić będą mogły zadania dotyczące przebudowy i adaptacji zdegradowanych obiektów,terenów iprzestrzeni w celu przywrócenia lub nadania im nowych funkcji, np. kulturalnych,społecznych, gospodarczych, edukacyjnych. Rewitalizacja będzie również dotyczyć ulepszeniaestetyki oraz nadania walorów funkcjonalnych przestrzeni oraz udostępnienia terenów dlamieszkańców.Wszystkie przedsięwzięcia realizowane w ramach działań rewitalizacyjnych powinny byćukierunkowane na aktywizację społeczno‐gospodarczą oraz podniesienie jakości życialokalnych społeczności. Przedsięwzięcia infrastrukturalne podporządkowane zostanądziałaniom finansowanym przy udziale Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach osipriorytetowych II, III i VII. Interwencja w obszarze dotyczącym kompleksowej rewitalizacjibędziekoncentrowaćsięzatemnietylkonarewitalizacjiprzestrzenni,procesieprzebudowylubadaptacjiwybranychobszarów,alerównieżtakżenadziałaniachocharakterzespołecznymnp.:narzeczaktywizacjispołeczno‐gospodarczej,ograniczeniakoncentracjiubóstwa,sprzyjającychwłączeniuspołecznemu,podniesieniajakościżycialokalnychspołeczności,poprawydostępudousług publicznych, a w aspekcie gospodarczym np. na rzecz rozwoju przedsiębiorczościisamozatrudnienia, wspierania gospodarki społecznej, itd. Ważnym aspektem interwencjiwzakresie rewitalizacji będzie wsparcie działań zapewniających dostosowanie przestrzenipublicznejdopotrzebosóbzróżnyminiepełnosprawnościami.Rewitalizacja obszarów miejskich i wiejskich będzie realizowane w oparciu o Lokalne PlanyRewitalizacji (LPR), a obszary rewitalizowane będą wyznaczane z uwzględnieniem kryteriówspołecznych, ze szczególnym uwzględnieniem nasilenia problemów społecznych na danymobszarze, takich jak oddalenie od rynku pracy i związane z nim konsekwencje, degradacjaobszaróworazniewystarczającydostępdodobrejjakościniedrogichusługpublicznych.Zakresinwestycjizwiązanychzrewitalizacjąpodobniejakgronobeneficjentówwtymobszarzebędzie determinowane przez LPR. Wstępnie zakłada się, że będą to następujące typybeneficjentów: jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, jednostkiorganizacyjne JST posiadające osobowość prawną, LGD, organizacje pozarządowe, podmiotydziałającewoparciuoustawęopartnerstwiepubliczno‐prywatnym,spółkiprawahandlowego,wktórychwiększość udziałów lub akcji posiadają jednostki samorządu terytorialnego lub ichzwiązki, kościoły i inne związki wyznaniowe, jednostki zaliczane do sektora finansówpublicznych,przedsiębiorcy,spółdzielnieiwspólnotymieszkaniowe,towarzystwabudownictwaspołecznego.Terytorialnymobszaremkoncentracjidziałańzwiązanychzrewitalizacjąfizycznąbędzieobszarfunkcjonalnyośrodkawojewódzkiego,ośrodkisubregionieipowiatoweorazobszarywiejskie.


Wybór projektów będzie dokonywany w procedurze konkursowej oraz pozakonkursowej.Planuje się zastosować tryb pozakonkursowy w stosunku do operacji, których realizacja


150

wwymierny sposób wpływać będzie na realizację celów osi priorytetowej oraz projektówostrategicznymznaczeniudlaregionu.

Wybór projektu do dofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriówzatwierdzonych przez Komitet Monitorujący. Kryteria wyboru oraz zasady naboru projektówbędą jednakowe dla wszystkich konkurujących ze sobąWnioskodawców, transparentne orazniedyskryminujące. Kryteria wyboru premiować będą projekty w największym stopniuprzyczyniające się do osiągnięcia założonych celów i wskaźników danej osi priorytetowej.Jednocześniekryteriaogranicząwybórinwestycjitylkodotychprzedsięwzięć,któresązgodnezzakresemwsparciawramachEFRR/EFSorazkategoriamiokreślonymidladanejosi.Kryteriauwzględniać będą zasady horyzontalne określone w programie. Zastosowanie jednegozpowyższych trybówwyboru projektu uzależnione będzie od specyfiki osi priorytetowej lubpriorytetu inwestycyjnego, zainteresowania wśród potencjalnych Wnioskodawców, typubeneficjenta, wielkości przedsięwzięć oraz planowanej wielkość udzielonego wsparcia.Jednocześnie trybkonkursowybędzie stanowićpodstawowy trybwyboruoperacji. Procedurawyboru projektów będzie jawna i upubliczniana, w szczególności w formie komunikatu nastronieinternetowejdanejinstytucjiprowadzącejnabórprojektów.Ocenaprojektuwzależnościodspecyfikidanegoobszaruinterwencji i trybuwyborumożesięnieznacznieróżnić, jednakżezawsze będzie składać się z dwóch zasadniczych etapów: oceny formalnej – weryfikacjaspełnieniakryteriówdostępuorazocenymerytorycznej–weryfikacjakryteriówjakościowych.Kryteriawyboruprojektujakoelementsłużącyzapewnieniuefektywnejiprawidłowejrealizacjicelów danej osi priorytetowej będą konstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwienajbardziejobiektywnywybórprojektów.Wprocedurzeocenyprojektuinstytucjaorganizującanabór będzie miała możliwość skorzystania z wiedzy i fachowych umiejętności ekspertówzdanejdziedziny.

Kluczowe kryterium wyboru projektów to komplementarność względem działań z zakresurewitalizacji społecznej. Celem zwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektu synergiiwynikającego zkomplementarności projektów, zakłada się możliwość organizacji wyboruoperacji/projektów zintegrowanych, rozumianych jako grupa projektów z różnych osi/funduszy.





Wartość docelowa



1 Powierzchnia zrewitalizowanych obszarów

ha EFRR Region słabiej rozwinięty 68 SL 2014 Corocznie

2

Liczba nowych / przebudowanych/ przekształconych obiektów infrastruktury zlokalizowanych na zrewitalizowanych obszarach


DZIAŁANIE8.6INWESTYCJENARZECZROZWOJULOKALNEGOPRIORYTETINWESTYCYJNY9.10

INWESTYCJEDOKONYWANEWKONTEKŚCIESTRATEGIINARZECZROZWOJULOKALNEGOKIEROWANEGOPRZEZSPOŁECZNOŚĆ



151

Celszczegółowy:Poprawadobrobytuspołecznościlokalnychpoprzezwzmocnieniekapitałuspołecznegoizwiększeniezaangażowaniawrozwójlokalny

SRWP 2020 jako jedno z wyzwań wskazuje pobudzenie rozwoju lokalnego, szczególniemotywowania do wykorzystania endogenicznych potencjałów różnych terytoriów na rzeczzrównoważonego i trwałego rozwojuorazwzmocnienia spójności społecznej. Istotnekorzyścimogą wynikać w tym aspekcie z umożliwienia realizacji podejścia oddolnego. Partnerstwolokalne jako instrumentem łączący oddolny charakter uczestnictwa lokalnych mieszkańcówzodgórnym, zdecentralizowanym charakterem wsparcia i finansowania z programówregionalnych,ma szansę przynieśćwymierne korzyści i wartość dodaną. Podstawą narzędziaRLKSjestmożliwośćrealizacjizintegrowanychiwielosektorowychstrategiirozwojulokalnego,zaprojektowanych z uwzględnieniem lokalnych potrzeb i potencjału. Takie podejście maprzynieśćefektywszczególnościwpostaciwiększegoupodmiotowienialokalnychspołeczności,lepszegodopasowaniausługdopotrzebmieszkańców,zwiększeniazaangażowaniapodmiotówniepublicznychwświadczenieusługpublicznychitd.Komitet Regionów wskazał na konieczność „zwiększenia wsparcia dla rozwoju lokalnego, nietylko po to, by obywatele mogli bardziej utożsamiać się z celami wyznaczonymi w StrategiiEuropa 2020 i ułatwiać jej realizację, ale też by ułatwić ożywienie gospodarcze i tworzeniemiejsc pracy w strefach szczególnie dotkniętych obecnym kryzysem gospodarczymifinansowymorazdostarczyćwtymcelunowychbodźców”.Realizacja priorytetu będzie wzmacniała realizację celu postawionego w Osi IX, a wspólnymefektemskoordynowanychdziałańzobu funduszy:EFS iEFRRbędziekonwergencjapoziomurozwojuspołecznegowyrażonawzmniejszeniuwewnątrzregionalnychdysproporcjiLHDI.


Lp. Wskaźnik rezultatu

(strategicznego)

Jednostka pomiaru

wskaźnika

Kategoria regionu

Wartość bazowa

Rok bazowy

Wartość docelowa

(2023)

Źródło danych


1 Zróżnicowanie LHDI (współczynnik zmienności) % Region słabiej

rozwinięty 25,37 2010 23,43 UNDP Raz na koniec programu


W ramach priorytetu realizowane będą działania uzupełniające interwencję planowanąwramach Europejskiego Funduszu Społecznego w osi IX. Kierunki interwencji będą miałyindywidualnycharakter,bowiemkażdorazowozostanąokreślonew lokalnej strategii rozwojuwoparciu o zidentyfikowane problemy i potencjały. Działania mogą być związane m. in.zpoprawą dostępu mieszkańców do podstawowych dóbr i usług, rozwojem infrastrukturyzwiązanej ze świadczeniemusługdla ludności (np. usługprozdrowotnych, proekologicznych),inwestycjamiw infrastrukturęorazusługiwzakresie turystyki, rekreacji,kultury,dziedzictwakulturowego i przyrodniczego oraz działaniami z zakresu działalności pozarolniczejiprzetwórstwa, wprowadzania na rynek, w tym sprzedaży bezpośredniej artykułów na małąskalę lub artykułów o charakterze lokalnym czy tworzeniem sieci w zakresie utworzeniakrótkich łańcuchów dostaw i rynków lokalnych oraz działań promocyjnych. Przedmiotemwsparcia będzie mogła być także mała infrastruktura turystyczna i rekreacyjna (np. ścieżkirowerowe, pola biwakowe, centra informacji turystycznej, wioski tematyczne, boiska, korty,trasyturystyczne,obiektymałejinfrastrukturyturystycznejirekreacyjnej),badaniaiinwestycjezwiązane z dziedzictwem przyrodniczym i kulturowym wsi oraz działania o charakterzelokalnymzwiązanezadaptacyjnościądozmianklimatu(np.małaretencja).BeneficjentamidziałaniabędąlokalnegrupydziałaniaorazinnepodmiotyzobszarurealizacjiLSR. Adresatami wsparcia będzie społeczność lokalna. Interwencja realizowana będzie natereniecałegowojewództwazgodniezzasadamiokreślonymiwsekcji4.1programu.



152


Wybór projektu do dofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriówzatwierdzonych przez Komitet Monitorujący, a w przypadku PI 9.10 opracowanychzuwzględnieniem art. 34 rozporządzenia ramowego. Kryteria wyboru oraz zasady naboruprojektów będą jednakowe dla wszystkich konkurujących ze sobą Wnioskodawców,transparentne oraz niedyskryminujące. Kryteria wyboru premiować będą projektywnajwiększymstopniuprzyczyniającesiędoosiągnięciazałożonychcelówiwskaźnikówdanejosi priorytetowej. Jednocześnie kryteria ograniczą wybór inwestycji tylko do tychprzedsięwzięć, które są zgodne zzakresem wsparcia w ramach EFRR/EFS oraz kategoriamiokreślonymi dla danej osi. Kryteria uwzględniać będą zasady horyzontalne określonewprogramie.Zastosowaniejednegozpowyższychtrybówwyboruprojektuuzależnionebędzieod specyfiki osi priorytetowej lub priorytetu inwestycyjnego, zainteresowania wśródpotencjalnych Wnioskodawców, typu beneficjenta, wielkości przedsięwzięć oraz planowanejwielkość udzielonego wsparcia. Jednocześnie tryb konkursowy będzie stanowić podstawowytryb wyboru operacji. Procedura wyboru projektów będzie jawna i upubliczniana,wszczególności w formie komunikatu na stronie internetowej danej instytucji prowadzącejnabórprojektów.Ocenaprojektuwzależnościodspecyfikidanegoobszaruinterwencji itrybuwyborumożesięnieznacznieróżnićjednakżezawszebędzieskładaćsięzdwóchzasadniczychetapów:ocenyformalnej–weryfikacjaspełnieniakryteriówdostępuorazocenymerytorycznej– weryfikacji kryteriów jakościowych. Kryteria wyboru projektu jako element służącyzapewnieniu efektywnej i prawidłowej realizacji celów danej osi priorytetowej będąkonstruowanewtakisposób,abyzapewnićmożliwienajbardziejobiektywnywybórprojektów.W procedurze oceny projektu instytucja organizująca nabór będzie miała możliwośćskorzystaniazwiedzyifachowychumiejętnościekspertówzdanejdziedziny.

Kluczowe kryterium wyboru projektów to komplementarność względem działań z zakresurewitalizacji społecznej. Celem zwiększenia wartości dodanej oraz uzyskania efektu synergiiwynikającego zkomplementarności projektów, zakłada się możliwość organizacji wyboruoperacji/projektów zintegrowanych, rozumianych jako grupa projektów z różnych osi/funduszy.





Wartość docelowa


pomiaru

1 Pojemność obiektów małej retencji m3 EFRR Region słabiej

rozwinięty 173 500 SL 2014 Corocznie

2 Liczba obiektów infrastruktury zlokalizowanych na rewitalizowanych obszarach




Oś

prio

ryte

tow

a

Rod

zaj w

skaź

nika

* N

r ide

ntyf

ikac

yjny

Wsk

aźni

k lu

b kl

uczo

wy

etap

w

draż

ania

Jedn

ostk

a po

mia

ru, w

st

osow

nych

Fu

ndus

z

Kat

egor

ia re

gion

u

Cel

poś

redn

i na

2018

Cel

koń

cow

y (2

023)

Źród

ło d

anyc

h

Wyj

aśni

enie

ad

ekw

atno

ści

wsk

aźni

ka, w

st

osow

nych

pr

zypa

dkac

h


153

M K O M K O

VIII Wskaźnik finansowy


Mln euro


42,75 177,38 SL 2014

VIII Wskaźnik produktu

Potencjalna liczba użytkowników infrastruktury opieki nad dziećmi lub edukacyjnej wspartej w programie

osoby


7 424 20 449 SL 2014

VIII Wskaźnik produktu

Liczba wspartych podmiotów leczniczych


28 76 SL 2014





Nie dotyczy



VIII Infrastruktura dla usług użyteczności publicznej

049 Infrastruktura edukacyjna na potrzeby szkolnictwa wyższego 1 800 000


050 Infrastruktura edukacyjna na potrzeby kształcenia i szkolenia zawodowego oraz kształcenia osób dorosłych 25 200 000


052 Infrastruktura na potrzeby wczesnej edukacji elementarnej i opieki nad dzieckiem 5 760 000


053 Infrastruktura zdrowia 27 000 000


054 Infrastruktura mieszkalnictwa 7 200 000


055 Pozostała infrastruktura społeczna przyczyniająca się do rozwoju regionalnego i lokalnego 15 300 000


078 Usługi i aplikacje w zakresie e-administracji (w tym elektronicznych zamówień publicznych, informatycznych środków wsparcia reformy administracji publicznej, bezpieczeństwa cybernetycznego, środków na rzecz zaufania i ochrony prywatności, e-sprawiedliwości i demokracji elektronicznej 10 800 000


079 Dostęp do informacji sektora publicznego (w tym otwartych danych w zakresie e-kultury, bibliotek cyfrowych, zasobów cyfrowych i turystyki elektronicznej) 6 300 000


080 Usługi i aplikacje w zakresie włączenia cyfrowego, e-dostępności, e-uczenia się i e-edukacji, umiejętności cyfrowe 5 400 000


081 Rozwiązania informatyczne na rzecz aktywnego i zdrowego starzenia się oraz usługi i aplikacje w zakresie e-zdrowia (w tym e-opieka i nowoczesne technologie w służbie osobom starszym) 13 500 000


094 Ochrona, rozwój i promowanie dóbr publicznych w dziedzinie kultury i dziedzictwa 9 000 000


097 Inicjatywy w zakresie rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność na obszarach miejskich i wiejskich 15 140 000


101 Finansowanie krzyżowe w ramach EFRR (wsparcie dla przedsięwzięć typowych dla EFS, koniecznych dla zadowalającego wdrożenia części przedsięwzięć związanej bezpośrednio z EFRR) 1 800 000



154















01 Zintegrowane inwestycje terytorialne – miejskie 29 983 805 VIII Infrastruktura dla usług użyteczności publicznej

06 Inicjatywy na rzecz rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność 10 000 000


07 Nie dotyczy 111 416 195



OŚPRIORYTETOWAIX:ROZWÓJLOKALNY


Nie


Nie


TAK


Nie

DZIAŁANIE9.1REWITALIZACJASPOŁECZNAIKSZTAŁTOWANIEKAPITAŁUSPOŁECZNEGO

PRIORYTETINWESTYCYJNY9.9STRATEGIEROZWOJULOKALNEGOKIEROWANEPRZEZSPOŁECZNOŚĆ


Celszczegółowy:Poprawadobrobytuspołecznościlokalnychpoprzezwzmocnieniekapitałuspołecznegoizwiększeniezaangażowaniawrozwójlokalny

Zidentyfikowane obszary problemowe natury społecznej w województwie podlaskim, idącewparze z niską dostępnością i jakością usług publicznych oraz rozproszoną siecią osadniczą,wymagają znacznej partycypacji społeczności lokalnych w rozwoju regionu. Głównymwyzwaniem dla regionu jest zatem wzmocnienie kapitału społecznego poprzez jegokształtowanie oraz rewitalizację społeczną, które skutkować będziewzrostem zaangażowaniaspołeczności lokalnych w jego rozwój. Jednym z istotnych celów rewitalizacji społecznej jest


155

odbudowywanie i wzmacnianie więzi społecznych, np. sąsiedzkich, osiedlowych, w skali wsiwceluwzmocnieniatożsamościlokalnejorazwzrostuspołecznegozaufania.

Problemy społeczne, których następstwem jest wykluczenie społeczne mają bardzo wyraźnywymiar przestrzenny, toteż następować będzie koncentracja przestrzenna działań (konkretnegminy czy powiaty) na zdegradowanych fizycznie, społecznie i gospodarczo obszarach miastoraz obszarach wiejskich zagrożonych marginalizacją. Dlatego niezbędne jest umożliwienierealizowania działań wynikających zinicjatyw oddolnych. Takie podejście warunkuje lepsząmobilizację potencjału na szczeblu lokalnym,wzmocnienie i ułatwienie rozwoju kierowanegoprzezlokalnąspołecznośćzuwzględnieniemlokalnychpotrzeborazzawieracechyinnowacyjnewkontekścielokalnym,atakżezakładasieciowanieiwspółpracę.Realizacja priorytetu będzie wzmacniała realizację celu postawionego w Osi VIII, PI 9d,awspólnym efektem skoordynowanych działań z obu funduszy: EFS i EFRR będziekonwergencjapoziomurozwojuspołecznegowyrażonawzmniejszeniuwewnątrzregionalnychdysproporcjiLHDI.


Lp.

Wsk

aźni

k

Kat

egor

ia re

gion

u

Jedn

ostk

a po

mia

ru

wsk

aźni

ka

Wsp

ólny

wsk

aźni

k pr

oduk

tu s

toso

wan

y ja

ko p

odst

awa

do

usta

lani

a ce

lu

War

tość

baz

owa

Jedn

ostk

a po

mia

ru

dla

war

tośc

i baz

owej

i d

ocel

owej

Rok

baz

owy

War

tość

do

celo

wa

(202

3)

Źród

ło d

anyc

h

Czę

stot

liwoś

ć po

mia

ru

M K O M K O

1 Zróżnicowanie LHDI

(współczynnik zmienności)

Region słabiej

rozwinięty % nd. 25,37 pkt 2010 23,43 UNDP

Raz na koniec

programu


Znajomość specyfiki lokalnego rynku przez lokalną społeczność jest oczywista, toteż ideaszerokiejpartycypacjiwrozwojulokalnymjestzasadna.Elementemdziałańukierunkowanychnazwiększeniespójnościspołecznejirozwójlokalnybędziewzmacnianiekapitałuspołecznegopoprzez wspieranie zaangażowania społeczności lokalnej. Obecność i działalność organizacjipozarządowychuzupełnia,aczasemzastępuje,działalnośćinstytucjiiefektywnieodpowiadanapotrzeby mieszkańców — integruje i angażuje lokalną społeczność oraz pozwala nawykorzystanie swego potencjału. Aktywność lokalnych społeczności będzie stymulowanapoprzezszeregdziałańaktywizujących(zwłaszczaspołecznościmarginalizowane,wykluczone)oraz tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi lokalnemu kierowanemu przezspołeczność. Coraz częściej działaniom środowisk lokalnych towarzyszą przedsięwzięciapartnerskie, dlatego też wspierane będzie ich tworzenie. W celu wzmacniania aktywnościlokalnej społeczności niezbędne będą działania ukierunkowane na rewitalizację społeczną,wtym na zaktywizowanie społeczności lokalnych i rozwój lokalny, ze szczególnymuwzględnieniem społeczności marginalizowanych, w szczególności na obszarach biedy,obszarachwymagającychrewitalizacji,obszarachwiejskichiprzygranicznych.Proces kształtowania kapitału społecznegobędziewspomaganypoprzezdziałaniaw zakresiebudowania więzi społecznych i postaw społeczno‐obywatelskich oraz inicjatywnościikreatywności,atakżetworzeniawarunkówdowzmacnianiatożsamościregionalnejilokalnej.Niezbędnym kierunkiem działań będzie rozwijanie współpracy między instytucjami kultury,oświaty, nauki, organizacjami społecznymi i podmiotami prywatnymi oraz dialogumiędzykulturowego i międzypokoleniowego. Powyższe działania mają na celu wspieraniezaangażowania społeczności lokalnych w rozwój lokalny, a w konsekwencji prowadzą dozwiększeniaaktywnościspołeczno‐obywatelskiejizawodowej.SRWP 2020 wskazuje na konieczność poszukiwania indywidualnych ścieżek rozwojowychposzczególnychterytoriów:jednostekterytorialnych(poszczególnychpowiatówigmin),aleteżobszarów nie zawsze pokrywających się z granicami administracyjnymi. Lokalne strategie


156

rozwoju (LSR)powinnybyćbudowanewoparciuo endogenicznepotencjałydanegoobszaruoraz muszą spełniać warunek zgodności z SRWP 2020. Budowaniu społeczeństwaobywatelskiego będzie służyć wsparcie w zakresie kompetencji dotyczących planowaniastrategicznego oraz rozwoju lokalnego, którym zostanie objęta administracja samorządowaorazlokalnepodmiotytrzeciegosektora.Działania na rzecz rewitalizacji społecznej i wzmocnienia kapitału społecznego realizowaćmogą lokalnegrupydziałania i innepodmiotyzobszaruLSR.Lokalnestrategie rozwojubędątworzoneirealizowanewsposóbpartycypacyjny,angażującylokalnespołeczności.Adresatamiwsparciabędziespołecznośćlokalna,wtymosoby fizyczne, mieszkańcy obszarów wiejskichirewitalizowanych,podmiotydziałającenaobszarachwiejskichnarzeczprzeciwdziałania ichmarginalizacjiizapewnieniaichodpowiedniegorozwoju,JST,lokalne podmioty trzeciegosektora. Interwencja realizowana będzie na terenie całegowojewództwa zgodnie z zasadamiokreślonymiwsekcji4.1programu.


Wybór projektów będzie dokonywany w procedurze konkursowej. Wybór projektu dodofinansowania nastąpi na podstawie stopnia spełnienia kryteriów opracowanychzuwzględnieniem art. 34 rozporządzenia ramowego. Kryteria wyboru oraz zasady naboruprojektów będą jednakowe dla wszystkich konkurujących ze sobą Wnioskodawców,transparentne oraz niedyskryminujące. Kryteria wyboru premiować będą projektywnajwiększym stopniu przyczyniające się do osiągnięcia założonych celów. Kryteriauwzględniać będą zasady horyzontalne określonew programie. Procedurawyboru projektówbędzie jawna iupubliczniana, w szczególności w formie komunikatu na stronie internetowejdanejinstytucjiprowadzącejnabórprojektów.






Wartość docelowa


pomiaru M K O

1 Udział projektów w pełni lub częściowo realizowanych przez partnerów społecznych lub organizacje pozarządowe

% EFS Region słabiej rozwinięty 50 SL 2014 Corocznie


DziałanianarzeczlokalnychspołecznościikapitałuspołecznegosąważnymobszaremwsparciawramachEFS.WStrategiiEuropa2020inwestycjewkapitałspołecznyzostałyuznanezajedenz kluczowych czynników przyczyniających się do osiągania większej spójności społecznejibudowy społeczeństwa opartego na wiedzy. Uruchomienie mechanizmów o charakterzespołecznym, takich jak zaufanie społeczne, odwaga i otwartość na nowatorskie rozwiązania,podobnie jak system edukacyjnywspierający kreatywność i przedsiębiorczość, jest niezbędnedo zbudowania gospodarki opartej na wiedzy (CT1, 2, 3). Zarówno z perspektywy relacjigospodarczych jak i społecznych istotne jest wzmacnianie społecznych i obywatelskichkompetencji mieszkańców regionu oraz wspieranie dialogu społecznego. Z perspektywyzaufania,stanowiącegojedenzwyznacznikówkapitałuspołecznego,istotnajesttakżepoprawajakości działania instytucji publicznych, szczególnie w sferze komunikacji z obywatelem.RealizacjaPI9.9będzieuzupełniałainterwencjępodejmowanąwramachPI8.2adresowanądojednegozOSIwskazanychwSRWP2020jakisągminy,którychrozwójwarunkowanyjestsieciąNatura 2000. Wsparcie rozwoju lokalnego będzie też istotnym wzmocnieniem interwencjiadresowanejdoobszarówwiejskichwramachCT3iCT6.


157



Oś

prio

ryte

tow

a

Rod

zaj w

skaź

nika

* N

r ide

ntyf

ikac

yjny

Wsk

aźni

k lu

b kl

uczo

wy

etap

wdr

ażan

ia

Jedn

ostk

a po

mia

ru, w

st

osow

nych

prz

ypad

kach

Fund

usz

Kat

egor

ia re

gion

u

Cel

poś

redn

i na

2018

Cel

koń

cow

y (2

023)

Źród

ło d

anyc

h

Wyj

aśni

enie

ade

kwat

nośc

i w

skaź

nika

, w s

toso

wny

ch

przy

padk

ach

M K O M K O

IX Wskaźnik produktu

Udział projektów w pełni lub częściowo realizowanych przez partnerów społecznych lub organizacje pozarządowe

% EFRR Region słabiej rozwinięty

35 50 SL 2014

IX Wskaźnik finansowy


mln euro


3,15 28,81 SL 2014



Fundusz EFS Kategoria regionu Region słabiej rozwinięty Podstawa kalkulacji (wydatki kwalifikowalne ogółem lub publiczne wydatki kwalifikowalne) Całkowite wydatki kwalifikowlane




IX Rozwój lokalny 114 Strategie rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność 28 960 000



IX Rozwój lokalny 01 Dotacja bezzwrotna 28 960 000



IX Rozwój lokalny 01 Małe obszary miejskie (o ludności >5 000 i średniej gęstości zaludnienia) 8 960 000

IX Rozwój lokalny 02 Obszary wiejskie (o małej gęstości zaludnienia) 20 000 000



IX Rozwój lokalny 06 Inicjatywy na rzecz rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność 28 960 000



IX Rozwój lokalny 06 Niedyskryminacja 28 960 000 IX Rozwój lokalny 07 Równość płci 28 960 000 IX Rozwój lokalny 01 Wspieranie przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną i

zasobooszczędną 2 000 000

IX Rozwój lokalny 03 Wzmacnianie konkurencyjności MŚP 4 000 000




158

Sekcja2.B.Opisosipriorytetowejdlapomocytechnicznejzewskazaniemrealizowanychpriorytetówinwestycyjnychorazwyznaczonychcelówszczegółowych13

OŚPRIORYTETOWAX:POMOCTECHNICZNA

Celeszczegółoweosipriorytetowejorazoczekiwanerezultaty14

Celeszczegółowe: Wdrożeniewsparcianarzeczefektywnegoiprzejrzystegozarządzaniaiwdrażania

RPOWP2014‐2020 Upowszechnieniewiedzynt.możliwościikorzyściwsparciazRPOWP2014‐2020wśród

społecznościregionu

Osiągnięciepowyższychcelówpowinnoprzynieśćnastępującerezultaty:1. efektywny system zarządzania, wdrażania, certyfikacji, monitorowania, oceny oraz

kontroliRPOWP2014‐2020;2. spójnysystemkomunikacji,informacjiipromocjiRPOWP2014‐2020.

RealizacjacelówosipriorytetowejIXPomocTechnicznajestkluczowymelementemskutecznej i efektywnej realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego 2014-2020, którą zapewnić może sprawne funkcjonowanie instytucji odpowiedzialnej za wdrożenieprogramu.Oefektywnościsystemuzarządzaniaprogramemoperacyjnymstanowićbędziekadraadministracji samorządowej odpowiedzialna za przyjęcie do dofinansowania dużej liczbyprzygotowanych na wysokim poziomie projektów, działająca w strukturze zgodnej zestandardamiUniiEuropejskiejwzakresiewdrażania funduszyeuropejskich, jakrównież licznipartnerzy społeczno‐gospodarczyprzygotowanidowspółpracyna rzeczwdrażaniaprogramu.Sprawnośćfunkcjonowaniainstytucjiwdrażającejprogramoperacyjny,jakrównieżwszystkichjej partnerów społecznych uczestniczących we wdrożeniu programu oraz innych instytucjiwykonujących zadania z zakresu wdrażania programu operacyjnego jest niezbędne dlaprawidłowego i efektywnego wykorzystania środków w ramach Europejskiego FunduszuRozwoju Regionalnego oraz Europejskiego Funduszu Społecznego. Niewątpliwie rezultatemplanowanych działań powinna być efektywna współpraca z potencjalnymi beneficjentami,anastępnie podmiotami realizującymi projekty w ramach RPOWP 2014‐2020, wysoka jakośćrealizowanych projektów oraz wysoki poziom wykorzystania środków alokowanych narealizacjęprojektów.Działania prowadzone w ramach realizacji celu dot. upowszechnienia wiedzy na tematprogramubędąukierunkowanenazapewnieniedostępudoszerokopopularyzowanejtematykidot. programu oraz efektów jego wdrażania. Wskutek realizacji działań w tym zakresieprzewiduje się utworzenie nowoczesnego systemu informacji i promocji RPOWP 2014‐2020,który – poprzez dostosowanie komunikatów w zakresie realizacji programu do potrzebinformacyjnych i sposobu odbioru informacji przez poszczególne grupy docelowe – będziezjednej strony wpływał na zainteresowanie opinii publicznej programem operacyjnymiefektami jego wdrażania, z drugiej natomiast inspirował do zaangażowania podmiotówspołeczno‐gospodarczychdziałającychnaobszarzewojewództwawrealizacjęcelówprogramunapoziomiegwarantującymrozwójwojewództwa.Wsparcie procesu przygotowania i wdrażania projektów ukierunkowane będzie również nadofinansowanie ich przygotowania przez beneficjentów oraz pomoc ekspercką w zakresie

13 Art. 96.2.c rozporządzenia ramowego

14 Art. 96.2.c.i‐ii rozporządzenia ramowego


159

spełnienia wymogów związanych z opracowaniem niezbędnej dokumentacji projektowejzałączonejdownioskuaplikacyjnego.

Listawskaźnikówrezultatustrategicznego

Tabela nr 13. Wskaźniki rezultatu dla EFRR/FS/EFS (w podziale na cele szczegółowe)15


Wartość bazowa

Rok bazowy

Wartość docelowa*


pomiaru

- - - - - - -

Opisprzedsięwzięćprzewidzianychdofinansowaniaorazichspodziewanegowkładuwrealizacjęcelówszczegółowychwpodzialenaposzczególneosiepriorytetowe16

Osiągnięcie celów szczegółowych Osi priorytetowej Pomoc Techniczna zapewnione zostaniepoprzeznastępująceprzedsięwzięcia:

I. WsparcieobsługiposzczególnychetapówzarządzaniaiwdrażaniaRPOWP2014‐2020

Dorealizacjiceluprzyczyniąsięnastępującedziałania:

1. Utrzymanie niezbędnych zasobów ludzkich oraz stworzenie warunków sprzyjającychskutecznemu wykonywaniu obowiązków związanych z realizacją Programu, którerealizowane będzie m.in. poprzez: finansowanie wynagrodzeń kadry wdrażającejprogram operacyjny oraz pracowników innych instytucji wykonujących zadaniazzakresu wdrażania programu operacyjnego, organizację i finansowanie udziałuwszkoleniach, warsztatach, konferencjach, studiach podyplomowych, wizytachstudyjnych i innych formach podnoszenia kwalifikacji, zakup sprzętu komputerowego,telekomunikacyjnego, audiowizualnego oraz specjalistycznych systemówinformatycznych, zakup niezbędnego wyposażenia biurowego i meblowego, publikacjiksiążkowychiinnychmateriałówwydawniczych;

2. Zapewnieniezespołomosóbzajmującychsięzamknięciemperspektywy2007‐2013lubprogramowaniem w związku z kolejnym okresem programowania niezbędnychwarunków pracy, które realizowane będziem.in. poprzez: finansowanie wynagrodzeńkadry zajmującej się zamknięciem perspektywy 2007‐2013 lub programowaniemkolejnej perspektywy finansowej, organizację i finansowanie udziału w szkoleniach,spotkaniach,warsztatach,konferencjach,wizytachstudyjnychiinnychformachrealizacjietapu zamknięcia perspektywy 2007‐2013 lub przygotowania do programowanianastępnego okresu finansowania, zapewnienie wyposażenia biurowego i meblowego,sprzętu komputerowego, telekomunikacyjnego, audiowizualnego oraz dostępu dospecjalistycznych systemów informatycznych, publikacji książkowych i innychmateriałówwydawniczych;

3. OrganizacjaiobsługapracKomitetuMonitorującego(KM)orazKomisjiOcenyProjektów(KOP), utworzenie Regionalnego Obserwatorium Terytorialnego (ROT), organizacjawsparcia eksperckiego realizacji RPOWP 2014‐2020, które realizowane będą m.in.poprzez: przygotowanie/wynajem pomieszczeń pod obrady KomitetuMonitorującego,iKOP, wsparcie finansowe utrzymania oraz bieżącej działalności ROT, zapewnieniesprawnego sprzętu audiowizualnego na potrzeby KM i KOP, zakup usług eksperckich,wtymbadańianalizwynikającychzpotrzebinformacyjnychwładzregionu,organizacjęszkoleńdlaczłonków:KM,KOPorazROT;

4. Zawiązywanie partnerstw na rzecz wdrażania programu operacyjnego, którerealizowane będzie m.in. poprzez: ustanowienie sieci tematycznych, angażowaniezainteresowanych stron w prace dot. wdrażania programu operacyjnego, wsparcie

15 Art. 96.2.c.ii rozporządzenia ramowego

16 Art. 96.2.c.i‐iii rozporządzenia ramowego


160

organizacyjneifinansowedziałaniasieci(posiedzeniasieci,gruproboczych,komitetóworaz innychciałdialoguangażującychpartnerów), stworzeniemechanizmówwymianydobrych praktyk i wiedzy specjalistycznej pomiędzy stronami tworzącymi siećtematyczną,szkolenieosóbzaangażowanychwpracesiecitematycznychzzakresuzasadpartnerstwa w procesie wdrażania funduszy, wsparcie ich udziału w spotkaniach napoziomiemiędzynarodowym,krajowym,regionalnym i lokalnym.Dodatkowowsparciebędzieobejmowałoprocesidentyfikacji,aktualizacjiorazmonitorowaniainteligentnychspecjalizacjinapoziomieregionalnym;

5. Wsparcie procesu przygotowania i wdrażania projektów realizowanych w ramachRPOWP 2014‐2020, które realizowane będzie m.in. poprzez: zapewnienie możliwościbezpośrednich konsultacji w punkcie informacyjnym RPOWP 2014‐2020, rozmówtelefonicznych, wymiany korespondencji mailowej z osobami zainteresowanymiwdrażaniem RPOWP 2014‐2020, organizację szkoleń, warsztatów, wizyt studyjnych,seminariów, sieci informacyjnych, mobilnych konsultacji, spotkań mających na celuwymianędobrychpraktykorazkonferencjizudziałempotencjalnychbeneficjentówlubbeneficjentów, udział beneficjentów w krajowych i zagranicznych imprezachpopularyzującychRPOWP2014‐2020, tworzenie i utrzymanie sieciwspółpracyw celuwymianydobrychpraktyk.

II. Upowszechnienie wiedzy na temat RPOWP 2014‐2020 i korzyści dla mieszkańcówwojewództwapodlaskiegowynikającychzrealizacjiprogramu

Dorealizacjiceluprzyczyniąsięnastępującedziałania:

Współpracazmediamiorazpartneramispołeczno‐gospodarczyminarzeczrealizacjidziałańz zakresu informacji i promocji, prowadzenie kampanii informacyjnych i promocyjnychwmediach,organizacjaimprez,konkursówidziałańpromującychRPOWP2014‐2020(wtymwykorzystanienarzędzikomunikacjielektronicznej),przygotowanie,produkcjaidystrybucjamateriałówinformacyjnychipromocyjnych,organizacjakonferencji,warsztatów,wykładów,seminariów, szkoleń i innych działań edukacyjnych mających na celu zainteresowanieizachęceniedoaplikowaniawramachprogramu,utworzenie,administrowanieorazrozwójstron internetowychpoświęconychRPOWP2014‐2020,utworzeniepunktu informacyjnego(punktów informacyjnych) działającego (działających) na rzecz RPOWP 2014‐2020, udziałwkrajowych i zagranicznych imprezach popularyzujących program oraz nowoczesnetechniki informacji i promocji, utworzenie i utrzymanie sieci współpracy w celu wymianydobrychpraktyk;

Osiągnięcie powyższych celów możliwe będzie dzięki zapewnieniu odpowiednich środkówfinansowych oraz sprawnej realizacji przewidzianych działań.Warunki korzystania z pomocytechnicznej będą zgodne z opracowywanymi przez Ministerstwo Infrastruktury i RozwojuWytycznymiwzakresiekorzystaniazpomocytechnicznej.

Wskaźnikiproduktuorazichpowiązaniezrezultatami17

Tabela nr 13. Wskaźniki produktu dla EFRR, EFS i FS

Lp Wskaźnik Jednostka miary

Wartość bazowa Rok bazowy

Wartość docelowa18 (2023) Źródło

danych

Częstotliwość składania

sprawozdań M K O M K O

1 Liczba etatomiesięcy finansowanych ze środków pomocy technicznej

sztuka

0 2014

21 00

0

SL 2014 Corocznie

17 Art. 96.2.c.iv rozporządzenia ramowego

18Wartości docelowe mogą być wyrażone jakościowo lub ilościowo. Wartość docelową można przedstawić łącznie (mężczyźni + kobiety)

lub w podziale na płeć, przy czym wartości bazowe mogą zostać odpowiednio dostosowane. „M” = mężczyźni, „K” = kobiety, „O” = ogółem.


161

2 Liczba uczestników form szkoleniowych dla instytucji

osoba

0 2014 5 000

SL 2014 Corocznie

3 Liczba przeprowadzonych ewaluacji

sztuka

0 2014 30

SL 2014 Corocznie

4 Liczba projektów strategicznych objętych wsparciem

sztuka

0 2014 8 SL 2014 Corocznie

5 Liczba uczestników form szkoleniowych dla beneficjentów/ potencjalnych beneficjentów

osoba

0 2014

10 00

0

SL 2014 Corocznie

6 Liczba działań informacyjno-promocyjnych o szerokim zasięgu

sztuka

0 2014 7 SL 2014 Corocznie

7 Liczba materiałów informacyjnych lub promocyjnych wydanych w formie elektronicznej

sztuka

0 2014 50

SL 2014 Corocznie

Kategorieinterwencjiosipriorytetowej19

Tabele nr 14-16. Kategorie interwencji

Tabela nr 14. Kategoria interwencji

Tabela nr 15. Forma finansowania

Tabela nr 16. Terytorium

Kod Kwota w euro Kod Kwota w euro Kod Kwota w euro

120 przygotowanie, wdrażanie, monitorowanie i kontrola

121 Ewaluacja i badania

122 Informacja i komunikacja

31 300 000

2 500 000

5 700 000

01 (pomoc bezzwrotna)

39 500 000 01 Duże obszary miejskie (o ludności >50 000 i dużej gęstości zaludnienia)

39 500 000

19 Art. 96(2)(c)(v)


162

SEKCJA3.PLANFINANSOWYPROGRAMUOPERACYJNEGO20

Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego 2014‐2020 jest programemoperacyjnym finansowanym ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego(EFRR) oraz Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). Obszarem realizacji programu jestobszar województwa podlaskiego. Województwo jest zaliczane do regionów słabiejrozwiniętych.ZgodniezUmowąPartnerstwaalokacjaśrodkówunijnychnaProgramwynosi874296211euroEFRRi338134167euroEFS.Minimalnezaangażowanieśrodkówkrajowych–szacowanienapodstawie art. 120 rozporządzenia ramowego zakładającego maksymalny poziomdofinansowania osi priorytetowej EFRR i EFS w regionach słabiej rozwiniętych na poziomie85% (zwyłączeniemosiwdrażanejw całości za pomocąRLKS, gdzie poziomdofinansowaniaokreślono jako 95%) – wynosi w momencie programowania 210371924 euro. W realizacjęprogramuzaangażowanebędąśrodkikrajowepubliczneiprywatne.Zakładasię,żeostatecznezaangażowanie środków krajowych, głównie prywatnych w momencie zamknięcia programubędzie mogło być wyższe w zależności od zakresu i stopnia udzielania pomocy publicznejwramachprogramu.PodstawacertyfikacjiPodstawęobliczaniawkładuUEwramachRPOWPstanowiącałkowitewydatkikwalifikowalne.KategoriaregionuRPOWP jest realizowany na obszarze województwa podlaskiego zaliczanego do kategoriiregionówsłabiejrozwiniętych.RezerwawykonaniaWRPOWPwyodrębniona została rezerwawykonaniawwysokości 6% całkowitej alokacjiUE(72745823 EUR), w tym 6% środków EFRR (52457773 EUR) oraz 6% alokacji EFS(20288050EUR).Udziałrezerwywykonaniawpodzialena latadlakażdegorokuwynosi6%EFRRi6%EFSizostałprzedstawionywtabeli17.RezerwawykonaniaustanowionazostaładlakażdejosipriorytetowejRPOWP,zwyjątkiemOsi.Pomoc techniczna (finansowanej z EFS), dla której zgodnie z przepisami nie ustanowionorezerwy. Udział rezerwy wykonania w poszczególnych osiach RPOWP został przedstawionywtabeliponiżej.KoncentracjatematycznaZałożonewRPOWPpoziomykoncentracjipozwalajązachowaćwymaganepoziomykoncentracjiprzezrozporządzeniaunijne.

20 art. 96.2.d rozporządzenia ramowego


163

3.1Tabeleprzedstawiające–zgodniezprzepisamidot.wyznaczaniaimodulowaniastopywspółfinansowania21–całkowitąkwotęśrodkówfinansowychprzewidzianychjakowkładkażdegozfunduszydoprogramu,wpodzialenalataikategorieregionów22

Tabela nr 17. Tabela przedstawiająca całkowitą kwotę środków finansowych przewidzianych jako wkład każdego z funduszy do programu, w podziale na lata i kategorie regionów (EUR)

Fund

usz

Kategoria regionu

2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Łącznie

Podstawowa alokacja [1]

Rezerwa wykonania

Podstawowa alokacja

Rezerwa wykonania

Podstawowa alokacja

Rezerwa wykonania

Podstawowa alokacja

Rezerwa wykonania

Podstawowa alokacja

Rezerwa wykonania

Podstawowa alokacja

Rezerwa wykonania

Podstawowa alokacja

Rezerwa wykonania

Podstawowa alokacja

Rezerwa wykonania

1

EFR

R

regiony słabiej rozwinięte 100 031 073 6 384 962 105 900 138 6 759 583 112 019 778 7 150 199 117 603 132 7 506 583 123 195 870 7 863 566 128 774 424 8 219 644 134 314 023 8 573 236 821 838 438 52 457 773

2 regiony przejściowe

3 regiony bardziej rozwinięte

4 łącznie 100 031 073 6 384 962 105 900 138 6 759 583 112 019 778 7 150 199 117 603 132 7 506 583 123 195 870 7 863 566 128 774 424 8 219 644 134 314 023 8 573 236 821 838 438 52 457 773

5

EFS[

2]

regiony słabiej rozwinięte 38 687 030 2 469 385 40 956 891 2 614 270 43 323 663 2 765 340 45 483 026 2 903 172 47 646 018 3 041 235 49 803 524 3 178 948 51 945 965 3 315 700 317 846 117 20 288 050

6 regiony przejściowe

7 regiony bardziej rozwinięte

8 łącznie 38 687 030 2 469 385 40 956 891 2 614 270 43 323 663 2 765 340 45 483 026 2 903 172 47 646 018 3 041 235 49 803 524 3 178 948 51 945 965 3 315 700 317 846 117 20 288 050

9

YEI

-do

datk

owa

alok

acja

nie dotyczy

10

FS nie dotyczy

11

EFR

R

specjalna alokacja dla obszarów peryferyjnych lub słabo zaludnionych

12 Łącznie 138 718 103 8 854 347 146 857 029 9 373 853 155 343 441 9 915 539 163 086 158 10 409 755 170 841 888 10 904 801 178 577 948 11 398 592 186 259 988 11 888 936 1 139 684 555 72 745 823 [1] Łączna alokacja (wsparcie UE) po odjęciu rezerwy wykonania [2] Łączna alokacja EFS uwzględniająca YEI

21 Art. 60, 120, 121 rozporządzenia ramowego

22 Art. 96.d.i rozporządzenia ramowego


164

3.2Planfinansowyokreślającycałkowitąkwotęśrodkówfinansowychprzewidzianychjakowkładkażdegozfunduszydoprogramuorazwspółfinansowaniekrajowe,dlacałegookresuprogramowaniaikażdejosipriorytetowej23

Tabela nr 18 a. Plan finansowy programu operacyjnego

Fundusz

Kategoria regionu

Podstawa kalkulacji wsparcia unijnego

Wkład UE (a)

Wkład krajowy

(b) = (c) +(d)

Indykatywny podział wkładu krajowego

Finansowanie ogółem

(e) = (a)+(b)

Stopa współfinanso

wania

(f) = (a) / (e)

Dodatkowe informacje Główna alokacja Rezerwa wykonania

Udział rezerwy wykonania

(wsparcie UE) w łącznej kwocie wsparcia UE na oś priorytetową

(l)=(j)/(a)*100

Krajowe środki publiczne

(c)

Krajowe środki prywatne

(d)

Wkład Europejskiego

Banku Inwestycyjnego

Wkład UE (h)=(a)-(j)

Wkład krajowy (i)=(b)-(k)

Wkład UE (j)

Wkład krajowy (k)=(b)*((j)/(a))

Oś I Wzmocnienie potencjału i konkurencyjności gospodarki regionu


Całkowity koszt kwalifikowalny

247 366 211 43 652 861 8 730 572 34 922 289 291 019 072 0,85 0,00 232 524 238 41 033 689 14 841 973 2 619 172 6,00

Oś II Przedsiębiorczość i aktywność zawodowa



126 524 167 22 327 794 17 862 235 4 465 559 148 851 961 0,85 0,00 117 667 475 20 764 849 8 856 692 1 562 946 7,00

Oś III Kompetencje i kwalifikacje EFS Region słabiej rozwinięty


84 150 000 14 850 000 11 880 000 2 970 000 99 000 000 0,85 0,00 78 586 242 13 868 160 5 563 758 981 840 6,61

Oś IV Poprawa dostępności transportowej



200 000 000 35 294 118 35 294 118 0 235 294 118 0,85 0,00 188 000 000 33 176 471 12 000 000 2 117 647 6,00

Oś V Gospodarka niskoemisyjna EFRR Region słabiej rozwinięty


180 530 000 31 858 235 6 371 647 25 486 588 212 388 235 0,85 0,00 169 698 200 29 946 741 10 831 800 1 911 494 6,00

Oś VI Ochrona środowiska i racjonalne gospodarowanie jego zasobami



95 000 000 16 764 706 10 058 824 6 705 882 111 764 706 0,85 0,00 89 300 000 15 758 824 5 700 000 1 005 882 6,00

Oś VII Poprawa spójności społecznej



59 000 000 10 411 765 9 370 588 1 041 176 69 411 765 0,85 0,00 54 870 000 9 682 941 4 130 000 728 824 7,00

Oś VIII Infrastruktura dla usług użyteczności publicznej



151 400 000 26 717 647 21 374 118 5 343 529 178 117 647 0,85 0,00 142 316 000 25 114 588 9 084 000 1 603 059 6,00

Oś IX Rozwój lokalny EFS Region słabiej rozwinięty


28 960 000 1 524 211 762 105 762 105 30 484 211 0,95 0,00 27 222 400 1 432 758 1 737 600 91 453 6,00

Oś X Pomoc techniczna EFS Region słabiej rozwinięty


39 500 000 6 970 588 6 970 588 0 46 470 588 0,85 0,00 39 500 000 6 970 588 0 0 0,00

Wartość całkowita EFRR Mniej rozwinięty


874 296 211 154 287 567 81 829 278 72 458 289 1 028 583 778 0,85 0,00 821 838 438 145 030 313 52 457 773 9 257 254 6,00

Wartość całkowita EFRR Przejściowy

Wartość całkowita EFRR Lepiej rozwinięty

Wartość całkowita EFS Mniej rozwinięty 338 134 167 56 084 358 46 845 517 9 238 841 394 218 525 0,86 0,0 317 846 117 52 719 296 20 288 050 3 365 061 6,00 Wartość całkowita EFS Przejściowy

Wartość całkowita EFS Lepiej rozwinięty

Wartość całkowita IZM

Wartość całkowita FS

RAZEM 1 212 430 378 210 371 924 128 674 795 81 697 129 1 422 802 302 0,85 0,00 1 139 684 555 197 749 609 72 745 823 12 622 315 6,00

23 Art. 96.d.ii rozporządzenia ramowego


165

Tabela nr 18 c. Podział alokacji programu między osie priorytetowe, fundusze, kategorie regionów oraz cele tematyczne dla EFRR, EFS i FS (EUR)

Oś priorytetowa Fundusz Kategoria regionu Cel tematyczny Wsparcie unijne Wkład krajowy Finansowanie

ogółem

Oś I Wzmocnienie potencjału i konkurencyjności gospodarki regionu, w tym: EFRR Region słabiej rozwinięty CT 1, 2, 3, 8 247 366 211 43 652 861 291 019 072

CT 1 EFRR Region słabiej rozwinięty CT 1 58 866 211 10 388 155 69 254 366




Oś II Przedsiębiorczość i aktywność zawodowa EFS Region słabiej rozwinięty CT 8 126 524 167 22 327 794 148 851 961

Oś III Kompetencje i kwalifikacje EFS Region słabiej rozwinięty CT 10 84 150 000 14 850 000 99 000 000

Oś IV Poprawa dostępności transportowej EFRR Region słabiej rozwinięty CT 7 200 000 000 35 294 118 235 294 118

Oś V Gospodarka niskoemisyjna EFRR Region słabiej rozwinięty CT 4 180 530 000 31 858 235 212 388 235

Oś VI Ochrona środowiska i racjonalne gospodarowanie jego zasobami EFRR Region słabiej rozwinięty CT 6 95 000 000 16 764 706 111 764 706

Oś VII Poprawa spójności społecznej EFS Region słabiej rozwinięty CT 9 59 000 000 10 411 765 69 411 765

Oś VIII Infrastruktura dla usług użyteczności publicznej, w tym: EFRR Region słabiej rozwinięty CT 2, 6, 9, 10 151 400 000 26 717 647 178 117 647





Oś IX Rozwój lokalny EFS Region słabiej rozwinięty CT 9 28 960 000 1 524 211 30 484 211

Oś X Pomoc techniczna EFS Region słabiej rozwinięty 39 500 000 6 970 588 46 470 588

RAZEM 1 212 430 378 210 371 924 1 422 802 302


166

Tabela nr 19: Szacunkowa kwota wsparcia celów związanych ze zmianami klimatu (EUR) 24

Oś priorytetowa

Indykatywna alokacja, która być

wykorzystywana do realizacji celów

dotyczących zmian klimatu ( EUR)

Udział w całkowitej alokacji

programu operacyjnego (%)

Oś I Wzmocnienie potencjału i konkurencyjności gospodarki regionu 26 000 000 2,14%

Oś II Przedsiębiorczość i aktywność zawodowa 5 000 000 0,41%

Oś III Kompetencje i kwalifikacje 5 000 000 0,41%

Oś IV Poprawa dostępności transportowej 18 000 000 1,48%

Oś V Gospodarka niskoemisyjna 150 114 000 12,38%

Oś VI Ochrona środowiska i racjonalne gospodarowanie jego zasobami 24 000 000 1,98%

Oś VII Poprawa spójności społecznej 0 0,00%

Oś VIII Infrastruktura dla usług użyteczności publicznej 3 000 000 0,25%

Oś IX Rozwój lokalny 2 000 000 0,16%

Oś X Pomoc techniczna 0 0,00%

RAZEM 233 114 000 19,23%

SEKCJA4.ZINTEGROWANEPODEJŚCIEDOROZWOJUTERYTORIALNEGO25

Podejście terytorialne zakłada odejście od postrzegania obszarów przez pryzmat granicadministracyjnych na rzecz ich indywidualnych potencjałów, barier i wzajemnych zależności.WSRWP2020wskazanezostałytzw.obszarystrategicznejinterwencjijakomiejsca,wktórychwnajwiększymstopniubędąrealizowaneposzczególnecelepolitykirozwojowejtj.:1. Białystok i jego obszar funkcjonalny – SRWP wskazuje na dalszy rozwój funkcji

metropolitalnych stolicy województwa, wtym w szczególności funkcji ocharakterzegospodarczym,naukowym,społecznymoraztychdotyczącychdostępudousługpublicznychwyższegorzędu,wtymkulturalnych,atakżeturystycznychisymbolicznych;

2. Subregionalneośrodkiwzrostu – zgodniez celamiokreślonymiwSRWP interwencjanadotyczyćgłowniepobudzeniaprzedsiębiorczośćiwzmocnieniaatrakcyjnościinwestycyjnej.Zuwagi na pełnione funkcje ponadlokalne miasta te powinny być wspierane w rozwojuusługpublicznych,którewsytuacjiograniczonejdostępnościwewnętrznejwregioniemająszansę poprawić standard życia mieszkańców nie tylko w ramach ośrodkówsubregionalnychiichobszarówfunkcjonalnych,aletakżedalszegootoczenia.

3. Miasta powiatowe – do niniejszego obszaru skierowane zostaną m.in. instrumentyhamujące problem wyludnienia, wysokiego poziomu ubóstwa, wysokiej zachorowalności,niskiegopoziomuedukacjiorazsilnejkonkurencjizewnętrznej.Miastapowiatowestanowiąswoistego rodzaju ośrodkiwzrostuw stosunku do gmin sąsiednich.Wyzwaniem dla tychobszarówjestwłączeniecyfroweirozwójprzedsiębiorczości.

4. Obszarywiejskie – do tych obszarów adresowane będą instrumenty podnoszące jakośćkapitału ludzkiego, wzrostu przedsiębiorczości i umiejętności konkurowania na rynkachpracy. Zuwaginaprzyjętyw regioniemodel energetyki rozproszonej, obszarywiejskie togłównemiejscelokalizacjiinwestycjidotyczącychprodukcjienergiiopartejnaodnawialnychźródłachenergii.Wspieranebędąinicjatywylokalne,którychcelembędzierozwójkapitałuspołecznegoorazkształtowaniewięzilokalnych.Obszarywiejskietotakżemiejscerealizacjiplanowanychinwestycjizzakresuochronyśrodowiska.




167

5. Obszar przygraniczny – w tym obszarze uwidacznia się wsparcie na rzecz specjalizacjiregionu, poprzezbudowanie relacji z sąsiadamiwobszarzeprzedewszystkimbiznesu aletakżenauki,edukacjiikultury.

6. Gminy,którychrozwójuwarunkowanyjestsieciąNatura2000–kluczowejestwsparcieinwestycji mających na celu zapewnienie alternatywnych źródeł dochodów dla ludności,przy jednoczesnym poszanowaniu wymogów ochrony środowiska oraz utrzymaniu jegodobrego stanu. Podejmowane będą też działania dotyczące poprawy jakości środowiskaizapewnieniutrwałejochronyzasobówprzyrodniczych.

Oprócz mechanizmów takich jak Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) oraz RozwójLokalny Kierowany przez Społeczność (RLKS) zastosowane zostaną także instrumentykierunkującewsparcienaww.obszary jakprojektyzintegrowane(operacjestanowiącewiązkiprojektówkomplementarnych,wzmacniającychrealizacjęcelów,ajednocześnieprzynoszącychefekt synergii). Zastosowane zostaną dodatkowo odpowiednie kryteriawyboru projektu orazukierunkowana dokumentacja konkursowa i mechanizm komplementarności w zakresiesprzężenia harmonogramów naborów projektów w ramach różnych instrumentów wsparciatak, aby interwencjaw zakresie obszarów strategicznychbyła jaknajbardziej skoordynowanaitworzyłaspójne,zintegrowanepodejścieterytorialne.

4.1RamyrealizacjiRLKS26

RPOWP 2014‐2020 zakłada stosowanie instrumentu RLKS proponowanego przez KomisjęEuropejską jako dobrowolny dla polityki spójności i polityki rybackiej, a obligatoryjna dlawspólnejpolitykirolnej.WykorzystanezostanądoświadczeniainicjatywyLEADER,realizowanejw ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007‐2013. Celem RLKS jest wzrostaktywności społeczności lokalnych oraz wspieranie oddolnych inicjatyw na rzecz rozwojulokalnego. Instrument będzie realizowany przez Lokalne Grupy Działania (LGD) woparciuolokalnestrategierozwoju(LSR)tworzoneirealizowanewsposóbpartycypacyjny,angażującylokalne społeczności. W ramach tworzonych partnerstw będą musiały uczestniczyć zarównoinstytucje publiczne, prywatne, jak ispołeczne. Mechanizmem RLKS będzie objęty fragmentdziałańnaobszarachwiejskich,miejsko‐wiejskich,miejskichorazzależnychodrybactwaściślezwiązanyz realizacją inicjatywnapoziomie lokalnym,aktywizujących lokalne społecznościnapodstawie strategii rozwoju lokalnego.W przypadku LGD na obszarachwiejskich i rybackichliczbaludnościobjętaLSRwynosićpowinnamiędzy30tys.a150tys.mieszkańców,zaśobszarrealizacji LSR musi obejmować co najmniej dwie gminy. W przypadku LGD na obszarachmiejskichminimalnaliczbaludnościobjętychLSRwynosi20tys.mieszkańców,niezależnieczydotyczy całego miasta, dzielnicy czy grupy dzielnic. Obszar objęty LSR musi być spójnyterytorialnie oraz musi mieć wystarczająco duży potencjał absorpcji środków przyjednoczesnymzachowaniuswojegolokalnegocharakteru.Zgodnie z zapisami Umowy Partnerstwa (sekcja 3.1.1) wsparcie realizacji RLKS w ramachregionalnych programów operacyjnych może odbywać się w 3 formułach: bezpośredniej,pośredniejlubmieszanej.WprzypadkuRPOWP2014‐2020realizacjainstrumentuRLKSbędzieodbywała się w formule bezpośredniej, zgodnie z którą przewiduje się realizację jedno lubwielofunduszowych LSR na całym obszarze województwa zgodnie z zasadami wskazanymiwUP, ustawie, rozporządzeniach i wytycznych. Instrumentowi RLKS została dedykowanajednofunduszowa oś priorytetowa, w ramach której przewidziano realizację priorytetuinwestycyjnego 9.9 Strategie rozwoju lokalnego realizowane przez społeczność finansowanegozEFS.DodatkowowformuleRLKSwdrażanybędziepriorytetuinwestycyjnego9.10Inwestycjedokonywanew kontekście strategii na rzecz rozwoju lokalnego kierowanego przez społecznośćfinansowany z EFRR w ramach Osi priorytetowej VIII. Pomimo zaprogramowania RLKSwramach CT9, instrument będzie mógł realizować zakres wsparcia również innych celówtematycznych, w zależności od zdiagnozowanych lokalnych problemów i potrzeb. Pomimodopuszczalnejwielofunduszowościlokalnychstrategiirozwoju,projektyrealizowanewramachLSRmusząmiećzawszecharakterjednofunduszowy.



168

4.2Ramyrealizacjiprzedsięwzięćzzakresuzrównoważonegorozwojuobszarówmiejskich(wtymZIT),szacunkowakwotawsparciazEFRRorazszacunkowaalokacjaEFS27

ZgodniezrozporządzeniemramowymZITnależywykorzystywaćtam,gdzierealizacjastrategiirozwoju wymaga zintegrowanego podejścia, obejmującego inwestycje łączące wsparciezróżnych priorytetów jednego lub kilku programów operacyjnych. Ramowe zasadyzastosowaniamiZITzostałyokreślonenapoziomiekrajowymwUmowiePartnerstwa.

W ramach RPOWP 2014‐2020 ZIT będą realizowane na terenie Białostockiego ObszaruFunkcjonalnego. Białystok jako stolicawojewództwa podlaskiego stanowi najsilniejszy biegunwzrostu w województwie. Jednocześnie tutaj występują najsilniej procesy suburbanizacyjne,które wymagają współdziałania władz sąsiadujących gmin. Zgodnie z rekomendacjamiPodlaskiego Biura Planowania Przestrzennego do Białostockiego Obszaru Funkcjonalnegonależy 10 gmin: Białystok, Choroszcz, Czarna Białostocka, Dobrzyniewo Duże, JuchnowiecKościelny,Łapy,Supraśl,TurośńKościelna,WasilkówiZabłudów,wktórychmieszkaponad412tys.mieszkańców,costanowi1/3ludnościwojewództwa.Dodatkowoprognozydemograficznewskazująjednoznacznie,iżwnajbliższychlatachbędzienastępowałwzrostliczbymieszkańcówtejaglomeracji.

ZIT wspierając rozwój terytorialny ma przyczynić się do zwiększenia efektywności realizacjiRPOWP2014‐2020poprzez:

1) sprzyjanie integracji i współpracy na rzecz wspólnego rozwoju potencjałówirozwiązywaniaproblemów,

2) realizację zintegrowanych projektów odpowiadających w sposób kompleksowy napotrzebyiproblemymiastaBiałystokijegoobszarufunkcjonalnego,

3) zwiększanieudziału jednosteksamorządu terytorialnegowzarządzaniuRPOWP2014‐2020.

Podstawąudzieleniawsparcia działań realizowanychw formule ZITw ramachRPOWP2014‐2020będzieopracowanieStrategiiZIT.TworzenieirealizacjaStrategiiZITpowinnybyćoparteozasadępartnerstwaiangażowaćwteprocesypartnerówspołeczno‐gospodarczych.ProjektykwalifikowanedorealizacjipoprzezZITpowinnymiećzintegrowanycharakter.Zakresisposóbrealizacji projektów zostanie określony szczegółowo w porozumieniu zawartym międzypodmiotem reprezentującym partnerów uczestniczących w realizacji ZIT a IZ RPOWP 2014‐2020. UdziałZwiązkuZITwewdrażaniuczęściRPOWPobjętejtympodejściem,będziepolegałna udziale w wyborze przez IZ RPOWP projektów do dofinansowania oraz współpracy z IZRPOWP przy przygotowaniu kryteriów wyboru projektów dla wyodrębnionych działań lubpoddziałańdedykowanychZIT.

Nie przewiduje się wydzielenia odrębnej osi priorytetowej dedykowanej podejściu ZIT.WramachwybranychPIwRPOWP2014‐2020zostanąujętealokacjewnikającezeStrategiiZIT.

Zakładasię,iżrealizacjaZITwramachRPOWP2014‐2020będziefinansowanazEFRRorazEFS.Koszty operacyjne funkcjonowania ZIT,włączając poniesione koszty instytucji zarządzającychiadministrującychZIT,będąfinansowanewramachkrajowegoPOPT2014‐2020.

W przypadku pozostałych miast, w szczególności ośrodków subregionalnych przewiduje sięmożliwość wsparcia tzw. projektów zintegrowanych rozumianych jako operacje stanowiącewiązki projektów komplementarnych, wzmacniających realizację celów, a jednocześnieprzynoszącedodatkowyefektsynergii.

27 Art. 96.3.b rozporządzenia ramowego oraz art. 7.2 i 7.3 rozporządzenia EFRR


169

Tabela nr 20. Szacunkowa kwota wsparcia z EFRR dla zintegrowanych przedsięwzięć z zakresu zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich (art. 7.2 rozporządzenia EFRR) oraz szacunkowa alokacja EFS

Fundusz

Indykatywna alokacja EFRR na rzecz zintegrowanego rozwoju obszarów miejskich realizująca zapisy

artykułu 7.2 Rozporządzenia (UE) ws. EFRR, a także indykatywna alokacja EFS na zintegrowane

przedsięwzięcia (EUR)

Udział alokacji z kolumny 2 w całości alokacji Funduszu na PO

RAZEM EFRR 67 183 805 7,68% RAZEM EFS 8 816 195 2,55% RAZEM EFRR+EFS 76 000 000 6,25%

Tabela 20a: Tabelaryczny opis realizacji poszczególnego ZIT w programie

Fundusz Oś priorytetowa Cel tematyczny Priorytet inwestycyjny Szacunkowa

alokacja (EUR) EFRR I CT 3 3.1 15 500 000 EFS II CT 8 8.9 1 000 000 EFS III CT 10 10.1 1 500 000 EFS III CT 10 10.3bis 3 316 195 EFRR V CT 4 4.5 21 700 000 EFS VII CT 9 9.4 3 000 000 EFRR VIII CT9 9.2 5 000 000 EFRR VIII CT 6 6.3 3 000 000 EFRR VIII CT 10 10.4 21 983 805 Razem EFRR + EFS 76 000 000

4.3RamyrealizacjiZITpozazintegrowanymiprzedsięwzięciamizzakresuzrównoważonegorozwojuobszarówmiejskichorazszacunkowaalokacjazposzczególnychosipriorytetowych28

niedotyczy

4.4Mechanizmyzapewniającekoordynacjęprzedsięwzięćopartychnawspółpracy,strategiimakroregionalnychistrategiidlabasenówmorskich

Ramyrealizacjiprzedsięwzięćmiędzyregionalnychitransnarodowych,wramachprogramu,któregoconajmniejjedenbeneficjentjestzlokalizowanywinnympaństwieczłonkowskim29

WramachProgramudopuszczasięrealizacjęprojektówwspółpracynapodstawieart.70.2.a‐drozporządzeniaogólnego.

Ramyrealizacjiprzedsięwzięćpowiązanychzestrategiamimakroregionalnymiistrategiamidlabasenówmorskich30

Strategia rozwoju społeczno‐gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020 (SRPW)identyfikujepotrzebyicelerozwojowemakroregionuPolskaWschodnia,obejmującegoregiony(lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie i warmińsko‐mazurskie), o najniższympoziomie rozwoju społeczno‐gospodarczego w Polsce i jedne z najsłabszych w UE. RPOWP2014‐2020 będzie przyczyniać się do realizacji kierunków działań obszarów strategicznychSRSGPW:I.INNOWACYJNOŚĆ


29 Art. 96.3.d rozporządzenia ramowego

30 Art. 96.3.e rozporządzenia ramowego


170

- budowa i wzmacnianie przewag konkurencyjnych w oparciu o wiodące endogeniczneponadregionalnespecjalizacjegospodarcze

- wzmacnianiepotencjałusektoranaukiibadańII.ZASOBYPRACYiJAKOŚĆKAPITAŁULUDZKIEGO- wzmacnianiepotencjałunowoczesnychkadrdlagospodarkiopartejnawiedzy- przeciwdziałaniewykluczeniunamakroregionalnymrynkupracyIII.INFRASTRUKTURATRANSPORTOWAIELEKTROENERGETYCZNA- przełamywaniebarierzwiązanychzperyferyjnympołożeniem,- wzmocnieniespójnościwewnętrznejPolskiWschodniej- wzmocnieniebezpieczeństwaelektroenergetycznegoPolskiWschodniej.

DziałaniaRPOWP2014‐2020narzeczwzmocnieniapotencjału ikonkurencyjnościgospodarkiregionu (CT1, 3) są zgodne z kierunkami działań obszaru I SRPW. Interwencje programuukierunkowane na zwiększenie przedsiębiorczości i aktywności zawodowej (CT8),podnoszeniekompetencji i kwalifikacji (CT 10), czy poprawę spójności społecznej (CT9) sąspójnezcelamiobszaruIISRPW.Inwestycje RPOWP 2014‐2020 dotyczące infrastruktury transportowej (kolejowej i drogowejoraztransportupublicznego),zwiększeniazastosowaniaTIKorazrozwojugospodarkiemisyjnej(CT7,2,4)sązbieżnezkierunkamidziałańobszaruIIISRPW.Województwo podlaskie nie jest regionem leżącym bezpośrednio nad Morzem Bałtyckim,jednakwSRWP2020podkreślono,żejestelementemprzestrzenibałtyckiej,comożestanowićistotny impuls rozwojowy. Przy formułowaniu RPOWP 2014‐2020 zostały uwzględnione celeogólne i obszary priorytetowe SUERMB, a wiele kierunków interwencji programu możeprzyczyniaćsiępośredniodorealizacjicelówiwskaźnikówSUERMB.W cel SUERMB zwiększenie dobrobytu wpisują się interwencje na rzecz wzmocnieniapotencjału i konkurencyjności gospodarki (CT1, 3), wzrostu zatrudnienia (CT8), poprawyspójnościspołecznej(CT9),poprawydostępudowysokiejjakościedukacjiikształcenia(CT10),rozwojue‐usługpublicznych(CT2),ochronydziedzictwakulturowego(CT6).ZewzględunaperyferyjnepołożeniePodlaskiegonawschodniejgranicyUE,niezwykleważnesąinterwencje na rzecz: poprawy dostępności transportowej, poprawy bezpieczeństwaenergetycznego, w tym zwiększenie wykorzystania OZE (CT7, 4), które wpisują się w celSUERMB–rozwójpołączeńwregionie.Do realizacji celu SUERMB – ocalenie morza pośrednio przyczyniać się będą działaniawramach programu na rzecz różnorodność biologicznej i dobrego stanu środowiskaprzyrodniczego regionu. W tym kontekście istotne jest racjonalne gospodarowanie zasobamiśrodowiska oraz upowszechnianie gospodarki niskoemisyjnej na rzecz poprawy bilansuenergetycznegoczy inwestycjezzakresugospodarkiwodno‐ściekowej,czyodpadowej(CT6,4i3).Działania w ramach RPOWP uwzględniają w szczególności takie obszary priorytetowe (PA)idziałania horyzontalne (HA) SUE RMB i jej Planu Działania, jak: PA Bio, PA Energy, PATransport,PAEducation,PAInternalMarket,PAInnovation,PAHealth,PASME,PACultureorazHASustainabledevelopmentandbio‐economy,HANeighboursiHAInvolve.

SEKCJA5.UKIERUNKOWANIEWSPARCIANAZJAWISKAUBÓSTWA,DYSKRYMINACJIORAZWYKLUCZENIASPOŁECZNEGO31

5.1Wykazobszarównajbardziejdotkniętychubóstwemlubgrupdocelowychzagrożonychdyskryminacją



171

ProblemubóstwawPolscemawwiększymstopniuwymiarspołecznyniżterytorialny.Dotykaonoprzedewszystkimrodzinwielodzietnych,dzieci imłodzieży,osóbwwiekuprodukcyjnym(bezrobotnychipracującychzniskimidochodami),osóbstarszych.Wwymiarzeterytorialnymdziałania w sferze ubóstwa dotyczą głównie obszarów wiejskich, gdzie istnieje największezagrożenie ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Z Europejskiego Badania DochodówiWarunków Życia EU SILC również wynika, że w ujęciu przekrojowym grupami najbardziejzagrożonymi ubóstwem lub wykluczeniem społecznym w Polsce są gospodarstwa rencistów(64,0%)orazrodzinywielodzietne(64,7%)isamotnirodzicezdziećminautrzymaniu(45,9%).W ujęciu terytorialnym najgorszą sytuację pod tym względem zanotowano na wsi (33,7%zagrożonychubóstwemlubwykluczeniem)orazwwojewództwachwschodniejPolski(32,7%).Ubóstwo i wykluczenie społeczne w Polsce są bardzo ściśle związane z pozostawaniem bezpracy iniskim poziomem aktywności zawodowej, zaś bezrobocie jest jednym z głównychpowodówkorzystaniazpomocyspołecznej.Wedługdanychstatystycznychzkońca2012rokustopa bezrobocia w województwie podlaskim wynosiła 14,7% i miała tendencję wzrostową,przewyższała uśrednioną stopę bezrobociawPolsce (13,4%) orazwUE (10,7%).Dlatego teżkluczowym zadaniem w długim horyzoncie czasu jest podnoszenie konkurencyjnościgospodarkiregionu,cowkonsekwencjidoprowadzidopowstaniawiększejliczbymiejscpracy.Zdecydowanienajbardziejzagrożoneubóstwemsągospodarstwadomoweosóbutrzymującychsięzniezarobkowychźródeł.Wtegotypugospodarstwachrelatywnieczęściejniżwpozostałychwystępujeproblembezrobocia,którywsytuacjidługotrwałegobrakumożliwościzapewnieniawłasnąpracąutrzymaniamożeprowadzićdopowstaniainnychproblemówwtakichrodzinach,a w konsekwencji do wykluczenia z życia społecznego. Dlatego tak ważne jest zapewnieniekomplementarnegowsparciawobuobszarachoraztworzeniewarunkówdoszerszegodostępudozatrudnieniaiuzyskiwaniadochoduprzezosobyfunkcjonującewśrodowiskachzagrożonychwykluczeniemspołecznym.Grupą szczególnie zagrożoną wykluczeniem społecznym są więc osoby bezrobotne,wszczególności długotrwale bezrobotne, które posiadają jednocześnie niskie wykształcenieikwalifikacje zawodowe. Charakterystycznym elementem podlaskiego rynku pracy jestutrzymywanie się wysokiego odsetka osób długotrwale bezrobotnych na poziomieprzekraczającym 50% ogółu bezrobotnych (a w 2011 r. nawet 55%) – grupy ewidentniezagrożonej wykluczeniem społecznym, która bez wsparcia publicznego nie jest w staniesamodzielnie poprawić swojej sytuacji zawodowej. Długotrwałe pozostawanie bez pracyzmniejszaszansenazatrudnienieiprzyczyniasiędopostępującegoprocesuubożenialudności,patologii a nawet może prowadzić do wykluczenia społecznego dużych grup społeczeństwa.Biorącpoduwagęfakt,iżzdecydowanawiększośćztychosóbniejestuprawnionadopobieraniazasiłkudlabezrobotnych,aliczbaświadczeńmożliwychdootrzymaniazpomocyspołecznejjestograniczona,jednostkiteskazanesączęstonaskrajneubóstwoitrwałewykluczenie.Wgrupachszczególnegoryzykajestrównieżbezrobotnamłodzieżdo25lat,stanowiącaponad22%ogółubezrobotnych(2011),grupa,którawobliczuzmniejszającejsięnapodlaskimrynkupracyliczbymiejscpracy,maproblemyzpodjęciempierwszejpracyinierzadkodecydujesięnawyjazdpozagranicewojewództwa.Wpodobnejsytuacjisątakżeosobystarsze,wyodrębnionaustawowo grupa powyżej 50 roku życia, stanowiące 23% zarejestrowanych bezrobotnych.Dlategotakważnejestzapewnieniekomplementarnegowsparciaoraztworzeniewarunkówdoszerszego dostępu do zatrudnienia i uzyskiwania dochodu przez osoby funkcjonującewśrodowiskach zagrożonychwykluczeniem społecznym. Szczególnie trudna sytuacja dotyczyrodzinczygospodarstwdomowych,wktórychwystępujekumulacjabezrobocia,oznaczająca,iżwięcejniżjednaosobamogącapodjąćzatrudnienie,pozostajepozarynkiempracy.Specyficzną sytuacją odróżniającą nasz kraj od większości państw członkowskich UniiEuropejskiej jest to, że skrajnym ubóstwem, a co za tym idzie, społecznym wykluczeniemzagrożone są także osoby zatrudnione, ale wykonujące niskopłatną pracę, osoby w wiekuemerytalnym i niepełnosprawni. Wysokość wynagrodzeń dla robotników i pracownikównajemnych,w niektórych przedsiębiorstwach, a także niskie świadczenia emerytalno‐rentowepowodują, iż zjawisko wykluczenia dotyczy znacznej liczby ludzi iich rodzin. Zagrożonewykluczeniem są równieżosobymłode –dzieci imłodzież – głównie z rodzinwielodzietnych


172

iniepełnych, w tym także wiejskich, które z braku możliwości finansowych i innych barierocharakterzestrukturalnymniemająrównegodostępudowykształcenia,acozatymidziedozajmowaniawyższychpozycji społeczno‐zawodowych,czyczęsto jakiegokolwiekzatrudnienia.Badanianad ruchliwością społecznąpokazują, iż dziedziczenie statusu społecznegow ramachrelacjimiędzypokoleniowychwdużymstopniuskorelowanejestzpoziomemwykształcenia.

5.2Wkładstrategiiokreślonejwprogramienarzeczobszarównajbardziejdotkniętychubóstwemlubgrupdocelowychzagrożonychdyskryminacjąprzyczynisiędorozwiązaniaichszczególnychproblemów

Istotną przyczyną wykluczenia społecznego jest ubóstwo, które staje się udziałem corazwiększejliczbyPolaków.Ubóstwomawieleznaczeń,jestpojęciemekonomicznym,jakrównieżsocjologicznym.Określającwsposóbnajprostszy–dotyczysytuacji,wktórejbrakujeśrodkówmaterialnych na zaspokojenie podstawowych potrzeb jednostki (żywności, mieszkania,odzieży).WojewództwopodlaskiewedługkryteriumwartościPKBna1mieszkańcanależydonajsłabiejrozwiniętych regionówUniiEuropejskiej (w2009 r. zajmowało255miejscena271 regionówUE,13miejscena16województwPolski).Wroku2012wedługbadańGUS(UbóstwowPolscew2012r.napodstawiebadańbudżetówgospodarstwdomowych)wwojewództwiepodlaskimodsetek osób zagrożonych ubóstwem relatywnym wyniósł 22,7% i był znacznie wyższy niżwkraju (16%). Poniżej tzw. ustawowej granicy ubóstwa żyło 10,6% mieszkańcówwojewództwa, a więc znacznie więcej niż średnio w kraju (7,0%). Również procent osóbwgospodarstwach domowych, które przekroczyły granicę ubóstwa skrajnego (tzw.minimumegzystencjiwyznaczającepoziomzaspokojeniapotrzeb,poniżejktóregowystępujebiologicznezagrożenie życia oraz rozwoju psychofizycznego człowieka) w województwie podlaskim jestwyższyniżwkraju(odpowiednio:10,8%i6,7%).Równieżzbadańprowadzonychm.in.przezRegionalnyOśrodekPolitykiSpołecznejwBiałymstokuwynika,żesytuacjamaterialnaiżyciowamieszkańców naszego województwa jest trudna. W ramach ww. badania wykorzystanosyntetyczny miernik stopnia zagrożenia ubóstwem i wartość tego wskaźnika dla naszegowojewództwa zarówno w2010 r. jak i w 2011 r. wskazuje na wysoki stopień zagrożeniaubóstwem(wskali5‐stopniowej:odbardzoniskidobardzowysoki).Województwopodlaskieodznacza się przy tym wysokim wskaźnikiem ubóstwa dochodowego – dochody budżetówwojewództw na 1mieszkańca (w2011 r. na siódmym miejscu w Polsce pod względemanalizowanejzmiennej).Wwojewództwiepodlaskimwedług stanuna31.12.2012 r. zamieszkiwałyogółem1198690osoby(tj.3,1%ogółuludnościPolski),coplasowałowojewództwona14miejscuwkraju.Słabozaludniona i rozproszona sieć osadnicza województwa skutkuje nasileniem wykluczeniaspołecznego, na co wpływa także ograniczona dostępność mieszkańców do wielu usługpublicznych. Dochodzi do tego jeszcze postępujące w województwie podlaskim zjawiskostarzeniasięspołeczeństwa(obserwowanewcałejPolsce).Jedną z przyczyn wykluczenia społecznego jest niepełnosprawność. Integracja społecznaizawodowa osób wykluczonych społecznie lub zagrożonych wykluczeniem, którego źródłemjest niepełnosprawność, jest podstawowym sposobem na poprawę ich sytuacji. Spójnośćspołeczna powinna wspierać zatrudnienie tych osób oraz stworzyć system zapewniającykażdemu obywatelowi dostęp do usług, które pozwolą zmniejszyć deficyty uniemożliwiająceżyciewspołeczeństwieipodjęciepracy.Kolejnąistotnąprzyczynąwykluczeniaspołecznegowwojewództwiepodlaskimsąuzależnienia.Jednym z najczęściej występujących uzależnień jest uzależnienie od alkoholu.W stosunku doosóbwykluczonych izagrożonychwykluczeniemspowodowanymuzależnieniemniezbędnesądziałaniazapewniająceintegracjęzespołeczeństwem,profilaktykęskierowanądorodzin,aleteżudostępnieniewysokiejjakościusługpublicznych.Osoby zaliczone do grup zagrożonych wykluczeniem społecznym wymagają kompleksowegowsparciaistworzenianiezbędnychwarunkówdointegracjizespołeczeństwem.Możliwejesttom.in. poprzez działania zmierzające do kształcenia umiejętności w zakresie pełnienia ról


173

społecznych, wspierania samodzielności oraz zdobywania i aktualizacji kwalifikacjizawodowych.Wsparciem dla przemian na rynku pracy powinny być skuteczne i nowoczesneusługi, świadczoneprzez instytucjepomocy i integracji społecznej.Niezbędnyw tymcelu jestrozwój form inarzędzi aktywnej integracji zarównow jejwymiarzezawodowym, społecznymjakiedukacyjnymczyzdrowotnym.Dlapoprawyspójnościspołecznejiterytorialnejtworzyćnależywarunkidorozprzestrzenianiaprocesów rozwojowych oraz włączania w procesy rozwojowe tych, którzy pozostawalidotychczas tylko biernymi odbiorcami zachodzących zmian. I tak np. na obszarach wiejskichonajgorszych wskaźnikach rozwojowych istotnym elementem interwencji wyrównawczejwzakresie jakości życia oraz szans rozwojowych będzie poprawa dostępności i jakościpodstawowych usług publicznych. Kreowaniu rozwoju opartego na włączaniu społecznymiprzeciwdziałaniu ubóstwu służy szerokiwachlarz działań. Integracja społeczna, zapewnieniedostępu i określonych standardów usług publicznych oraz wzmocnienie mechanizmówterytorialnego równoważenia rozwoju oraz integracji przestrzennej dla rozwijania i pełnegowykorzystaniapotencjałówregionalnych,wpisujesięwEuropejskiProgramwalkizubóstwemorazProgramnarzecznowychumiejętnościizatrudnienia.Ograniczeniuzjawiskawykluczeniaspołecznego sprzyja podjęcie działań z zakresu aktywizacji społecznej osób i rodzinwykluczonychlubzagrożonychwykluczeniemorazkoncentracjanadziałaniachaktywizującychzawodowo. Istotne będą tutaj przede wszystkim programy integracji społecznej oraz rozwójinicjatyw ekonomii społecznej poprzez wsparcie tworzenia i funkcjonowania podmiotówekonomii społecznej. Kluczowym elementem będzie zwiększenie dostępu do różnego rodzajuusług społecznych, w tym związanych z opieką zdrowotną, co sprzyjać będzie ograniczaniupogłębiania się sfery ubóstwa. Nowym rodzajemwsparcia będzie profilaktyka skierowana dodzieci i rodzin zagrożonychdysfunkcją lubprzeżywających trudności. Podejmowanedziałaniaumożliwiąobniżeniewskaźnikazagrożeniaubóstwemlubwykluczeniemspołecznym.Działania na rzecz ograniczania wykluczenia społecznego mają bardzo wyraźny wymiarprzestrzenny – następować będzie koncentracja przestrzenna działań na terenie (konkretnegminyczypowiaty)zdegradowanych fizycznie, społecznie igospodarczoobszarachmiastorazobszarachwiejskichzagrożonychmarginalizacją.Ww.zjawiskawystępujązróżnymnasileniemwe wszystkich powiatach i gminach województwa, dlatego niezbędne jest umożliwienierealizowaniadziałańwzakresieinicjatywoddolnych.Ważnymwyzwaniemjestdoprowadzeniedowiększegouczestnictwaspołecznościmniejszościnarodowych w życiu społecznym i zniwelowanie różnic dzielących te grupy od resztyspołeczeństwa.Pokonywaniebarieriuprzedzeń,obawizagrożeńmusibyćszczególnieistotnymdziałaniem na rzecz zapobiegania zjawiskom dyskryminacji. W ramach działań w zakresieinterwencji EFS podejmowane będą działania na rzecz przeciwdziałania dyskryminacji na tlerasowym,etnicznym,narodowościowym,religijnym.Szczególniewzakresiedziałańzwiązanychz włączeniem społecznym oraz edukacją, gdzie nacisk położony zostanie na kształtowaniaotwartościmieszkańcównamniejszości.Z uwagi na przygraniczne położenie na wschodniej granicy UE w regionie występują pewnezjawiska charakterystyczne dla obszarów styku różnych narodowości, kultur. W regioniewystępują relatywnie liczne mniejszości narodowe (białoruska, litewska, ukraińska, rosyjska,niemiecka i żydowska), etniczne (Tatarzy i Romowie), religijno‐wyznaniowe (prawosławnych,muzułmanów, protestantów, staroobrzędowców). Niestetywielokulturowości i różnorodnościtowarzyszy zagrożenie występowania negatywnych zjawisk jak dyskryminacja, ksenofobia,nietolerancja.Sposóbukierunkowanianawsparciepowyższychgrupdocelowychwynikaćbędziezgłównychzasaddotyczącychwyboruprojektów/operacji.W ramach RPOWP wskazano różne typy grup docelowych, w których widoczne są zjawiskaubóstwa,wykluczeniaspołecznego idyskryminacji.Dogrupzagrożonychzmarginalizowaniemukierunkowanazostaniekompleksowainterwencja,zarównowramachEFSjakiEFRR.


174

Tabela 22: Zarys wkładu programu w rozwiązanie konkretnych potrzeb obszarów geograficznych / grup docelowych najbardziej dotkniętych ubóstwem32

Grupadocelowa/obszar

Głównetypyplanowanychprzedsięwzięćstanowiących

częśćzintegrowanegopodejścia

Ośpriorytetowa Priorytetinwestycyjny Fundusz

Osobyzamieszkująceobszaryonajniższympoziomierozwojuspołeczno‐gospodarczego

wsparcieinwestycjimającychnaceluzapewnieniealternatywnychźródełdochodówdlaludności,przyjednoczesnymposzanowaniuwymogówochronyśrodowiskaorazutrzymaniujegodobregostanu

OśI Wzmocnieniepotencjałuikonkurencyjnościgospodarkiregionu

8.2Wspieraniewzrostugospodarczegosprzyjającegozatrudnieniupoprzezrozwójpotencjałuendogenicznegojakoelementustrategiiterytorialnejdlaokreślonychobszarów,wtympoprzezprzekształcanieupadającychregionówprzemysłowychizwiększeniedostępudookreślonychzasobównaturalnychikulturalnychorazichrozwój

EFRR

Osobyznajdującesięwszczególnejsytuacjinarynkupracy

aktywizacjazawodowazuwzględnieniemindywidualizacjiwsparciadlaosóbpozostającychbezzatrudnienia,wtymwszczególnościdziałaniaskierowanedoosóbznajdującychsięwszczególnejsytuacjinarynkupracy,tj.osobymłode(25‐30lat),osoby50+,osoby(K/M)powracającenarynekpracypoprzerwiezwiązanejzwychowaniemdziecka(orazzopiekąnadosobązależną),osobyniepełnosprawne,osobydługotrwalebezrobotne,osobyzamieszkałenaterenachwiejskichorazosobyodchodzącezrolnictwa,migrancipowrotniiimigranci

wspieraniezatrudnieniaimobilnościzasobówpracy,wszczególnościpodnoszenieświadomościnatematformmobilnościzawodowej

poszukiwanieiwdrażaniemetodkompleksowegowsparciaioddziaływaniaaktywizującego,wszczególnościosóbbiernychzawodowo


8.5Dostępdozatrudnieniadlaosóbposzukującychpracyiosóbbiernychzawodowo,wtymdługotrwalebezrobotnychorazoddalonychodrynkupracy,takżepoprzezlokalneinicjatywynarzeczzatrudnieniaorazwspieraniemobilnościpracowników

EFS

Osobyznajdującesięwszczególnejsytuacjinarynkupracy

kompleksowewsparciedlaosóbchcącychpodjąćdziałalnośćgospodarczą


8.7Praca nawłasnyrachunek,przedsiębiorczośćitworzenieprzedsiębiorstw,wtyminnowacyjnychmikro,małychiśrednichprzedsiębiorstw

EFS

Osobyopiekującesięosobązależną,

tworzeniawarunkówdogodzeniarólrodzinnych

OśIIPrzedsiębiorczośći

8.8Równośćmężczyznikobietwewszystkich

EFS

32 Jeżeli PO obejmuje kilka kategorii regionów, informacje w tabeli należy przedstawić w podziale na kategorie regionów.


175

wykluczoneizagrożonewykluczeniemspołecznym,doświadczającetrudnościzwiązanychzwejściem/powrotemiutrzymaniemsięnarynkupracy

i zawodowychprzezwspieranieusługopiekinadosobązależną,orazwspieranieelastycznychformzatrudnienia

aktywnośćzawodowa

dziedzinach,wtymdostępdozatrudnienia,rozwójkariery,godzenieżyciazawodowegoiprywatnegoorazpromowanierównościwynagrodzeńzatakąsamąpracę

OsobywykluczonelubzagrożonewykluczeniemspołecznymwwiekuaktywnościzawodowejOtoczenieosóbwykluczonychspołecznie

działaniazzakresuaktywizacjispołecznejizawodowejosóbwykluczonychizagrożonychwykluczeniemspołecznymnarzeczintegracjiosóbirodzinwykluczonychizagrożonychwykluczeniemspołecznymwykorzystująceinstrumenty:- aktywizacjiedukacyjnej,- aktywizacjizdrowotnej,- aktywizacjizawodowej,- aktywizacjispołecznej.


9.4Aktywnewłączenie,wtymzmyśląopromowaniurównychszansorazaktywnegouczestnictwaizwiększaniuszansnazatrudnienie

EFS

Osobywykluczoneizagrożonewykluczeniemspołecznym,wtym:‐rodzinyzdziećmizagrożonewykluczeniemspołecznym‐osobystarsze‐osobyniepełnosprawneOtoczenieosóbwykluczonychizagrożonychwykluczeniemspołecznym

działaniazmierzającedozwiększeniadostępnościspersonalizowanychizintegrowanychusługspołecznychkierowanychdorodzinzdziećmiwtymrozbudowasystemuwsparciadlarodzinzdziećminiepełnosprawnymi

działaniaprofilaktyczneadresowanedorodzinzagrożonychdysfunkcją,przeciwdziałaniemarginalizacjiidegradacjifunkcjispołecznychrodzinzwłaszczawielodzietnychorazwzmacnianieidoskonaleniewspółpracyśrodowiskaspołecznegozrodziną

działaniazmierzającedozwiększeniadostępnościusługpublicznychdlaosóbwykluczonychizagrożonychwykluczeniemspołecznym,wszczególnościosóbniepełnosprawnych

wsparcierozwojuusługstanowiącychodpowiedźnawyzwaniademograficznetzw.srebrnagospodarka

wspieranieosóbopuszczającychpieczęzastępcząinstytucjonalnąirodzinną


9.7Ułatwianiedostępudoprzystępnychcenowo,trwałychorazwysokiejjakościusług,wtymopiekizdrowotnejiusługsocjalnychświadczonychwinteresieogólnym

EFS

Osobywykluczoneizagrożone

wsparciedlaosóbwykluczonychlub

OśVIIPoprawaspójności

9.8Wspieranieprzedsiębiorczości

EFS


176

wykluczeniemspołecznym,doświadczającetrudnościzwiązanychzwejściemiutrzymaniemsięnarynkupracy

zagrożonychwykluczeniemspołecznymzapośrednictwempodmiotówekonomiispołecznejocharakterzeintegracyjnych(np.CIS)

rozwójprzedsiębiorczościspołecznej

społecznej społecznejiintegracjizawodowejwprzedsiębiorstwachspołecznychorazekonomiispołecznejisolidarnejwceluułatwianiadostępudozatrudnienia

Mieszkańcyobszarówbiedy,obszarówrewitalizowanych,obszarówwiejskichOsobywykluczoneizagrożonewykluczeniemspołecznym,wtymosobystarsze

działaniaukierunkowanenarewitalizacjęspołeczną,wtymnazaktywizowaniespołecznościlokalnychirozwójlokalny,zeszczególnymuwzględnieniemspołecznościmarginalizowanych,wszczególnościnaobszarybiedy,obszaryrewitalizowane,obszarywiejskie

działaniaukierunkowanenawsparcieaktywnościzawodowej

działaniaskierowanedoseniorów,wspierającedialogmiędzypokoleniowy



EFS

Osobyzagrożonemarginalizacją,zamieszkująceobszaryospecyficznychzdiagnozowanychpotrzebachregionalnych

inwestycjewinfrastrukturęspołecznąiochronyzdrowia



EFRR

Osobyzagrożonemarginalizacją,zamieszkującezdegradowaneobszarymiejskieiwiejskie

rewitalizacjafizycznaigospodarczazdegradowanychobszarówmiejskichiwiejskich


9.2Wspieranierewitalizacjifizycznej,gospodarczejispołecznejubogichspołecznościnaobszarachmiejskichiwiejskich

EFRR

DzieciimłodzieżzagrożonewykluczeniemOsobyopiekującesiędziećmi,wykluczoneizagrożonewykluczeniemspołecznym,doświadczającetrudnościzwiązanychzwejściemiutrzymaniemsięnarynkupracy

poprawadostępudowysokiejjakościedukacjiprzedszkolnej

zwiększeniedostępnościstabilnejiwysokiejjakościedukacjiprzedszkolnejzwłaszczanaobszarach,wktórychliczbamiejsc/placówekedukacjiprzedszkolnejjestniewystarczająca

poprawadostępudowysokiejjakościedukacjiogólnej

programyporadnictwa

OśIII Kompetencjeikwalifikacje

10.1Ograniczenieizapobieganieprzedwczesnemukończeniunaukiszkolnejorazzapewnianierównegodostępudodobrejjakościwczesnejedukacjielementarnejorazkształceniapodstawowego,gimnazjalnegoiponadgimnazjalnego,zuwzględnieniemformalnych,nieformalnychipozaformalnychścieżekkształceniaumożliwiających

EFS


177

psychologiczno‐pedagogicznegoorazdoradztwoedukacyjno‐zawodowe,wszczególnościskierowanedoosób,któreprzedwcześnieopuściłysystemoświaty

ponownepodjęciekształceniaiszkolenia

DzieciimłodzieżzagrożonewykluczeniemOsobyopiekującesiędziećmi,wykluczoneizagrożonewykluczeniemspołecznym,doświadczającetrudnościzwiązanychzwejściem/powrotemiutrzymaniemsięnarynkupracy

tworzenienowychiwsparcieistniejącychmiejscwychowaniaprzedszkolnegowwojewództwiepodlaskim


10.4Inwestowaniewkształcenie,szkolenieorazszkoleniezawodowenarzeczzdobywaniaumiejętnościiuczeniasięprzezcałeżyciepoprzezrozwójinfrastrukturyedukacyjnejiszkoleniowej

EFRR

Mniejszościnarodoweetniczne,religijno‐wyznaniowe

kształtowanieotwartościwspółpracy,

OśIII Kompetencjeikwalifikacje


EFS

Mniejszościnarodoweetniczne,religijno‐wyznaniowe

działaniaukierunkowanenarewitalizacjęspołeczną,wtymnazaktywizowaniespołecznościlokalnychirozwójlokalny,zeszczególnymuwzględnieniemspołecznościmarginalizowanych,wszczególnościnaobszarybiedy,obszaryrewitalizowane,obszarywiejskie

działaniawspierającedialogmiędzypokoleniowyimiędzykulturowy

OśIX Rozwójlokalny

9.9StrategierozwojulokalnegokierowaneprzezspołecznośćorazuzupełniającywzakresieEFRRPI9.10

EFS orazEFRRwramachPI9.10

SEKCJA6.SZCZEGÓLNEPOTRZEBYOBSZARÓWDOTKNIĘTYCHPOWAŻNYMIITRWALENIEKORZYSTNYMIWARUNKAMINATURALNYMILUBDEMOGRAFICZNYMI33

33 Art. 96.4.b rozporządzenia ramowego


178

Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności (DSRK),wskazujeżewperspektywie2030rokuPolskęczekajądwaistotnezjawiska:procesdepopulacjiorazwyraźne zmianyw sferze struktury ludności – starzenie się populacji oraz zmniejszaniezasobówpracy.ProblemytepodnositakżeŚredniookresowaStrategiaRozwojuKraju(SRK)orazstrategiezintegrowane,wszczególnościStrategiaRozwojuKapitałuLudzkiego(SRKL).Problemydemograficzne, takie jak spadek liczby ludności, starzenie się społeczeństwa, presjamigracyjna, dysproporcje w rozmieszczeniu siły roboczej, wskazywane są jako kluczowewyzwania polityki społeczno‐gospodarczej nie tylko na poziomie europejskim, krajowym, aletakże regionalnym. W odniesieniu do województwa podlaskiego niewątpliwie jednymzgłównych problemów jest ujemne saldo migracji oraz prognozowany dalszy spadek liczbyludności.Wświetlepowyższychzagrożeńnieuniknione jestpodjęciedziałańmającychnaceluneutralizowanieefektówzmiandemograficznych,wtympodtrzymanieaktywnościzawodowejispołecznej, w szczególności osób starszych, rozwój usług opiekuńczych i opiekidługookresowej nad osobami zależnymi, rozwój infrastruktury związanej z czasem wolnymzuwzględnieniem potrzeb osób starszych. Istotnym obszarem działania będzie tworzeniewarunków sprzyjających godzeniu ról rodzinnych izawodowych, w tym poprzez rozwójsystemu opieki nad dziećmi. Należy poprawić dostępność oraz jakość edukacji przedszkolnej.Przy stale zmniejszającej się liczbieosóbwwiekuedukacji szkolnej sektor edukacji formalnejbędziemusiałsiędostosowaćdozapewnieniausługipoprawyjakościkształceniaustawicznego.Metodąłagodzeniaskutkówniżudemograficznegojesttakżezwiększanieuczestnictwawrynkupracy, tworzenie elastycznych warunków pracy, w tym zatrudnienia w niepełnym wymiarzegodzinbądźtelepracyorazpomocpracownikom,zwłaszczastarszym,wnabyciuipodtrzymaniuumiejętnościikwalifikacjiniezbędnychdopracy.Zmniejszenienegatywnychskutkówproblemówdemograficznych jest jednym z 15 celów operacyjnych Strategii Rozwoju WojewództwaPodlaskiegodoroku2020.Szczególny wkład w przezwyciężanie problemów demograficznych wniosą następujące osiepriorytetoweRPOWP:

OśpriorytetowaI:Wzmocnieniepotencjałuikonkurencyjnościgospodarkiregionu,któraw największym stopniu będzie oddziaływała na konkurencyjność przedsiębiorstw cowdługim okresie czasu powinno skutkować większą ilością miejsc pracywwojewództwie. Jednocześnie w ramach Działania 1.6 planowane priorytetowetraktowanietworzeniamiejscpracynaobszarachcennychprzyrodniczo.

Oś priorytetowa II: Przedsiębiorczość i aktywność zawodowa koncentrująca się wokółwsparciaprzedsiębiorczości,wtymsamozatrudnieniaorazaktywizacjizawodowejosóbbezrobotnych, nieaktywnych zawodowo i poszukujących pracy. Działania te będąuwzględniać indywidualną charakterystykę społeczno‐gospodarczą każdego obszaruobejmowanegowsparciem.

Oś priorytetowa III: Kompetencje i kwalifikacje, której wyzwaniem jest ściślejszedopasowaniekierunkówkształceniadowymogówlokalnychrynkówpracy.

Oś priorytetowa VII: Poprawa spójności społecznej, w której działania dotyczyć będązwiększania aktywności osóbwykluczonych i zagrożonychwykluczeniem społecznym,zmniejszeniuubóstwawgrupachnajbardziejnimzagrożonych,zapewnieniudostępudousługpublicznych.

Oś priorytetowa VIII: Infrastruktura dla usług użyteczności publicznej, w którejskoncentrują się działaniamające na celu na poprawę jakości życia oraz podniesieniukonkurencyjności regionu poprzez inwestycje infrastrukturalne wspomagającewszczególnościsystemedukacji,opiekinadosobamizależnymiorazprzyczyniającesiędopoprawyochronyzdrowiamieszkańcówwojewództwa.Poprawiejakościżyciasłużyćmajądodatkowoinwestycjewzakresiedziedzictwkulturowegoregionu.

W układzie terytorialnym, szczególne nasilenie problemów demograficznych występujewobszarach strategicznej interwencji określonychw SRWP takich jak: ośrodki subregionalne,miasta powiatowe oraz obszary wiejskie. Analiza aktualnej sytuacji oraz prognozdemograficznych będą stanowić ważny element w procesie podejmowania decyzji odnośnielokalizacjiizakresuinwestycjiinfrastrukturalnychnaposzczególnychterytoriach.


179

Województwopodlaskie jest regionemonajniżejwkrajugęstości zaludnienia, która w 2012 r. wyniosła59osóbnakm2,przyśredniejwskalikrajuwynoszącej123os./km2.Todeterminujerelatywnie wysokie koszty liniowych inwestycji infrastrukturalnych takich jak inwestycjewzakresiegospodarkiwodno‐kanalizacyjnej,aczęstowręczbrakekonomicznegouzasadnieniaichrealizacji.Ztegowzględuwprzypadkuszczególnieobszarówwiejskichonajniższejgęstościzaludnienia i rozproszonejzabudowieniezbędne jestposzukiwaniealternatywnychrozwiązańw powyższym zakresie, m. in poprzez wsparcie systemów kanalizacji rozproszonejiindywidualnej.

SEKCJA7.SYSTEMINSTYTUCJONALNY

7.1Identyfikacjainstytucjizaangażowanychwrealizacjęprogramu34

Tabelanr23.Danekontaktowewłaściwychorganówijednostek

Instytucja/podmiotNazwainstytucji/podmiotuorazdepartamentu/wydziału(gdziejesttostosowne)

Dyrektorinstytucji/podmiotu(stanowisko)

Podmiotudzielającydesygnacji

MinisterstwoInfrastrukturyi Rozwojuul.Wspólna2/400‐926Warszawa

Ministerwłaściwyds.rozwojuregionalnego

InstytucjaZarządzającaZarządWojewództwaPodlaskiegoul.Wyszyńskiego115‐888Białystok

MarszałekWojewództwa

InstytucjaCertyfikująca(jeślidotyczy)

ZarządWojewództwaPodlaskiegoul.Wyszyńskiego115‐888Białystok

MarszałekWojewództwa

InstytucjaAudytowa

MinisterstwoFinansówGeneralnyInspektorKontroliSkarbowejul.Świętokrzyska1200‐916Warszawa

GeneralnyInspektorKontroliSkarbowej

InstytucjaodpowiedzialnazaotrzymaniepłatnościzKE

MinisterstwoFinansówDepartamentInstytucjiPłatniczejul.Świętokrzyska1200‐916Warszawa

Ministerwłaściwyds.finansów

System instytucjonalnyw ramach programu jest zgodny z systemem instytucjonalnymdla PSopisanymwUP.

Funkcję Instytucji koordynującej realizację UP pełni minister właściwy ds. rozwojuregionalnego.FunkcjęIZpełnizarządwojewództwa.Instytucjazarządzającapełnirównocześniefunkcje instytucji certyfikującej. Przewiduje się powierzenie części zadań instytucjompośredniczącym, których rola i funkcje określone są w stosownych porozumieniachmiędzyinstytucjonalnych. Nie wyklucza się również powołania w razie potrzeby instytucjiwdrażających.Delegowaniezadańbędziemiałomiejscejedyniewtedy,gdybędzieprowadzićdopoprawyskutecznościiefektywnościwdrażaniaprogramu.

Podmiotudzielającydesygnacji

Podmiotem udzielającym desygnacji jest minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego,jako koordynator realizacji Umowy Partnerstwa i koordynator polityki spójności w Polsce,pełniący jednocześnie funkcję państwa członkowskiego w rozumieniu rozporządzeniaramowego. Przez desygnację należy rozumieć decyzjęministrawłaściwegodo spraw rozwojuregionalnego, potwierdzającą spełnienie przez daną instytucję warunków zapewniającychprawidłowąrealizacjęprogramuoperacyjnego.Warunkiemuzyskaniadesygnacjijestspełnieniekryteriów określonych w załączniku XIII do rozporządzenia ramowego, w tym opracowanie

34 Art. 96.5.a‐b rozporządzenia ramowego


180

iwdrożenie procedur dotyczących systemu zarządzania i kontroli oraz zawarcie właściwychumówalboporozumieńmiędzyinstytucjonalnych.Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego jest wspomagany przez Komitet ds.Desygnacji,w skład któregowchodzą przedstawicieleministrawłaściwego do spraw rozwojuregionalnego oraz przedstawiciele ministra właściwego do spraw finansów publicznych,przedstawiciel Prezesa Najwyższej Izby Kontroli oraz przedstawiciel Centralnego BiuraAntykorupcyjnego.Desygnacja warunkuje rozpoczęcie procesu certyfikacji w ramach programu operacyjnegorozumianego jako wystąpienie z pierwszym wnioskiem o płatność do Komisji Europejskiej.Desygnacja jest procesem ciągłym, tzn. spełnianie kryteriów desygnacji będzie weryfikowanepodczascałegookresurealizacjiRPOWPpoprzezkontrolesystemowe,jakrównieżwynikipracinstytucjiaudytowejorazwynikikontroliprzeprowadzoneprzez inneupoważnionepodmioty.Udzielona desygnacja zostanie zawieszona w przypadku zaprzestania spełniania przezinstytucję kryteriów desygnacji albo wycofana w przypadku niezrealizowania przezdesygnowanąinstytucjędziałańnaprawczych,mającychnaceluponownespełnieniekryteriówdesygnacji. Zawieszenie lub wycofanie desygnacji skutkuje częściowym lub całkowitymwstrzymaniem certyfikacji wydatków do Komisji Europejskiej. Minister właściwy do sprawrozwoju regionalnego informuje Komisję Europejską o każdym przypadku zawieszeniaiwycofaniadesygnacji.

InstytucjaZarządzająca

Instytucją Zarządzającą Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podlaskiego2014‐2020(IZRPOWP)zgodniezustawąozasadachprowadzeniapolitykirozwoju,jestZarządWojewództwa Podlaskiego. IZ RPOWP, na podstawie przepisów art. 125 rozporządzeniaramowego odpowiada za zarządzanie programem operacyjnym zgodnie zzasadą należytegozarządzaniafinansami.

Instytucja Zarządzająca odpowiada m.in. za współpracę z Komitetem Monitorującym, wybórprojektów, zapewnienie prawidłowego wdrażania programu operacyjnego, przygotowaniesprawozdań rocznych i końcowego, zarządzanie finansowe i kontrolę. W celu zapewnieniaprawidłowej realizacji zadań związanych z wdrażaniem programu IZ RPOWP przygotowujeiwydajem.in. dokumenty:SzczegółowyopispriorytetówRegionalnegoProgramuOperacyjnego2014‐2020 i Opis systemu zarządzania i kontroli Regionalnego Programu Operacyjnego 2014‐2020. Regulują one szczegółowo zasady wdrażania programu, a także określają kompetencjeinstytucji zaangażowanych wrealizację programu oraz wzajemne relacje między nimi. IZRPOWP może też wydawać wytyczne programowe regulujące kwestie szczegółowe dlaRegionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego 2014‐2020 oraz innedokumenty.IZ RPOWP pełni jednocześnie funkcję Instytucji Certyfikującej RPOWP 2014‐2020 przyzapewnieniurozdzieleniarealizacjizadańzarządczo‐kontrolnychodcertyfikacji.

InstytucjaAudytowa

RolęinstytucjiaudytowejdlaRPOWP2014‐2020pełniGeneralnyInspektorKontroliSkarbowej,którysprawujeswojąfunkcjęprzypomocyjednejzkomórekorganizacyjnych(departamentów)wMinisterstwieFinansóworaz16urzędówkontroliskarbowej.Zadaniainstytucjiaudytowejsąnastępujące:

a) zapewnienie prowadzenia audytów systemów zarządzania i kontroli, na podstawiestosownejpróbydziałańorazrocznegosprawozdaniafinansowego,

b) wprzypadkuaudytówprzeprowadzanychprzezpodmiot innyniż instytucjaaudytowa,zapewnienietakimpodmiotomniezbędnejniezależnościfunkcjonalnej,

c) dbanie o to, aby czynności audytowe uwzględniały uznane w skali międzynarodowejstandardyaudytu.


181

Instytucja audytowa w ciągu ośmiu miesięcy od przyjęcia RPOWP 2014‐2020 przygotowujestrategięaudytudlaprzeprowadzaniaaudytów,określającąmetodykękontroli,metodędoborupróby w przypadku audytów operacji oraz plan audytów w odniesieniu do bieżącego rokuobrachunkowego i dwóch następnych lat obrachunkowych. Strategia audytu jest corocznieuaktualnianapocząwszyod2016r.do2022r.włącznie.

InstytucjaodpowiedzialnazaotrzymywaniepłatnościzKE

Instytucją odpowiedzialną za otrzymywanie płatności z KE jest minister właściwy do sprawfinansów publicznych. Środki przekazywane przez Komisję Europejską jako zaliczki orazpłatności okresowe i płatność końcowa zostaną włączone do budżetu państwa jako jegodochody.Zkoleizbudżetupaństwabędąprzekazywaneśrodkinafinansowanieprojektów.

Instytucjepośredniczące

Podstawowym warunkiem decydującym o przekazaniu zadań w zakresie wdrażania RPOWP2014‐2020 będzie zdolność administracyjna, doświadczenie potencjalnego podmiotu orazefektywność kosztowa przyjętego rozwiązania. Delegowanie zadań odbędzie się na drodzeporozumienia określającego zakres zadań i obowiązków zawieranego pomiędzy IZ RPOWPainstytucją pośredniczącą. W chwili obecnej identyfikuje się możliwość powierzenia częścizadań w zakresie wdrażania Osi II EFS Wojewódzkiemu Urzędowi Pracy wBiałymstokuobejmującychwszczególności:

przyjmowaniewnioskówodofinansowanie,ocenęiwybórprojektów, zawieranieumówirozliczanieprojektów, prowadzeniewyodrębnionejewidencjiksięgowej, kontrolęiaudytprojektów, sprawozdawczośćwzakresiepowierzonychzadań, prowadzeniedziałańinformacyjno‐promocyjnychwzakresieswoichkompetencji, obsługa systemów informatycznych przekazanych do użytkowania, w zakresie

wykonywanychzadań.IZ RPOWP ponosi odpowiedzialność za prawidłową realizację zadań powierzonych instytucjipośredniczącej.Szczegółowe zasady funkcjonowania systemu zarządzania, kontroli, monitoringu, ewaluacji,informacji ipromocji,systemuITprzyjętewprogramiewynikajązUPiwłaściwychprzepisówrozporządzeń.

1. Systemmonitorowaniaisprawozdawczości

Monitorowanie to proces systematycznego zbierania, raportowania i interpretowania danychopisującychpostępiefektyprogramu(wskaźniki).Monitorowanie postępów realizacji programu, oparte będzie na zasadach określonychwrozporządzeniu ramowym, rozporządzeniu dotyczącym EFRR oraz rozporządzeniudotyczącymEFS.UwzględnionezostanąwytyczneKE,atakżewytyczneMIR,którenapoziomiekrajowymregulująkwestiehoryzontalnezwiązanezesprawozdawczością.SystemmonitorowaniabędzieobejmowaćrealizacjęzałożonychcelówRegionalnegoProgramuOperacyjnego Województwa Podlaskiego 2014‐2020, jak również wypełniania warunkówkoncentracji tematycznej oraz zachowania minimalnego poziomu alokacji na zatrudnienie,wykluczenie społeczne i edukację i kwot alokowanych w zakresie celu dotyczącego zmianklimatu.Systemmonitorowania i sprawozdawczości będzie realizowany systematycznie nawszystkichpoziomachinstytucjonalnychwdrażaniaRPOWPorazprzezwszystkichbeneficjentówprogramuoperacyjnegoprzyzachowanium.in.procedurizasadzbieraniadanychosobowychuczestnikówprojektów. Niemniej jednak odpowiedzialność za prawidłowy przebieg procesu


182

sprawozdawczości będzie ponosić IZ RPOWP. IZRPOWP określi także szczegółowe zasadysprawozdawczościwramachRPOWP2014‐2020.WcelumonitorowaniarealizacjiprogramuwterminietrzechmiesięcyoddatypowiadomieniaRP o decyzji dotyczącej przyjęcia programu ustanowiony zostanie Komitet MonitorującyRegionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego 2014‐2020. W skład Komitetuwejdą przedstawiciele IZ RPOWP, wszelkich instytucji pośredniczących iprzedstawicielipartnerów. W składzie Komitetu Monitorującego co najmniej jedną trzecią będą stanowićłącznie przedstawiciele organizacji pracowników i organizacji pracodawców, organizacjipozarządowych oraz środowiska naukowego. Każdy członek komitetu monitorującego maprawogłosu.Komitet Monitorujący RPOWP 2014‐2020 będzie zbierać się co najmniej raz w rokuidokonywaćprzeglądurealizacjiprogramuipostępówwosiąganiujegocelów.Będzieprzytymbrałpoduwagędanefinansowe,wskaźnikiogólneispecyficznedlaprogramu,wtymzmianywewskaźnikachrezultatuipostępywosiąganiuwartościdocelowychujętychilościowoorazcelówpośrednichokreślonychwpodstawieocenywykonania.SprawozdawczośćwramachRPOWP2014‐2020będziezróżnicowanazewzględunazawartośći częstotliwośćprzekazywanychdanych.Trzy razydo roku: dodnia31 stycznia, 31 lipca i 31października elektronicznie będą przekazywane dane dotyczące wydatków kwalifikowalnychwprogramie:

a) łączne koszty kwalifikowalne i publiczne koszty kwalifikowalne operacji oraz liczbaoperacjiwybranychdoudzieleniawsparcia;

b) łączne wydatki kwalifikowalne zadeklarowane przez beneficjentów instytucjizarządzającej.

Przyczym,daneprzekazywanedodnia31styczniabędąprzekazywanewpodzialenakategorieinterwencji. Natomiast informacjom przekazywanym do dnia 31 stycznia i 31 lipca będzietowarzyszyć prognoza dotycząca certyfikacji wydatków do KE na bieżący i kolejny rokbudżetowy.Od2016r.do2030r.zgodniezterminamiokreślonymiwart.111rozporządzeniaramowego,IZRPOWP będzie przedstawiać KE sprawozdania roczne a do 30 września 2023 r. przedstawikońcowesprawozdaniezrealizacjiprogramu.Rocznesprawozdaniabędązawieraćinformacjenatematrealizacjiprogramuijegopriorytetóww odniesieniu do danych finansowych, wspólnych i specyficznych dla programuwskaźnikóworaz wartości docelowych ujętych ilościowo, w tym zmian wartości wskaźników rezultatuicelach pośrednich określonych w ramach wykonania. Przekazane dane będą odnosić się dowartości wskaźników dla w pełni zrealizowanych operacji, atakże dla wybranych operacji(wprzypadku gdy jest to możliwe). W sprawozdaniach tych przedstawione zostaną wszelkiekwestie, które wpływają na wykonanie programu oraz podjęte działania, a także syntezawynikówewaluacjidostępnychdlapoprzedniegorokubudżetowego.OdsprawozdaniarocznegoprzedkładanegodoKEw2017(zarok2016)monitorowanybędziestopień osiągania wyznaczonych wcześniej kamieni milowych (wartości pośrednichwskaźników)wceluustalenia iocenypostępówpoczynionychnadrodzedoosiągnięciacelówprogramu .Sprawozdanie to będzie obejmować również ocenę realizacji działań mających nacelu uwzględnienie zasad dotyczących promowania równości kobiet i mężczyzn orazniedyskryminowania, a także zrównoważonego rozwoju i roli partnerów. Ponadto będziezawieraćinformacjenatematwsparciawykorzystanegodorealizacjicelówdotyczącychzmianyklimatu.W2019zakładasiędokonanieocenywykonaniaRPOWP,którapolegaćbędzienasprawdzeniustopnia osiągnięcia kamieni milowych na poziomie poszczególnych osi priorytetowych.Podstawę dla tego procesu stanowić będą w szczególności wskaźniki produktu i wskaźnikifinansowe.Stądkoniecznośćwyznaczeniawartościpośrednich(dlaroku2018)dlawskaźników,którezostanąwłączonewprocesprzegląduprogramu.


183

2. Systemewaluacji

Obowiązki dla systemu ewaluacji są regulowane poprzez zapisy rozporządzenia ramowego,rozporządzeń w sprawie EFRR i EFS oraz wytyczne KE. Zkolei szczegółowe rozstrzygnięciaizasadyewaluacjiwPolscezostanązawartewodpowiednichwytycznychministrawłaściwegods.rozwojuregionalnego.Ewaluacje RPOWP 2014‐2020 przeprowadzane będą w celu poprawy jakości projektowaniairealizacjiprogramu,jakrównieżwceluanalizy jegoefektywności,skutecznościorazwpływu.Wpływprogramujestocenianywodniesieniudocelówunijnejstrategiinarzeczinteligentnego,trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, jak równieżwstosownychprzypadkachwodniesieniudoPKBorazpoziomubezrobocia.IZ RPOWP utworzy we własnej strukturze organizacyjnej jednostkę ewaluacyjną (JE) doprzeprowadzania procesu ewaluacji, odpowiedzialną m.in. za sporządzenie planu ewaluacji,monitorowanie jego realizacji, współpracę z KM w zakresie ewaluacji. JE posiadać będzieodpowiednie zasoby, w tymw szczególności odpowiedni potencjał kadrowy dla zapewnieniaprawidłowościprocesuewaluacjiprogramu.Badaniaewaluacyjneprzeprowadzanebędąprzezekspertówwewnętrznychlubzewnętrznych,którzysąfunkcjonalnieniezależniodinstytucjiodpowiedzialnychzawdrażanieprogramów.Istotną funkcjęw realizacji procesu ewaluacji będziepełnił takżeKomitetMonitorujący (KM).RoląKMbędzieakceptacjaplanuewaluacji(orazewentualnychzmian),atakżeanalizapostępujego realizacji. PrzedmiotemdziałaniaKMbędzie takżedyskusja dot.wynikówewaluacji i ichwykorzystaniaorazmonitorowanierealizacjizasadypartnerstwawprocesieewaluacji.Proces ewaluacji RPOWP 2014‐2020 realizowany będzie w oparciu o plan ewaluacjisporządzany przez Jednostkę Ewaluacyjną RPOWP. Plan ewaluacji zostanie przedstawionyKomitetowiMonitorującemuRPOWPniepóźniejniżrokodprzyjęciaprogramu(zgodniezart.114rozporządzeniaramowego).W okresie programowania 2014‐2020 będą przeprowadzane następujące typy badańewaluacyjnych:ewaluacjaexante,ewaluacjebieżące,ewaluacjeexpost.Ewaluacje bieżące oceniające trafność, skuteczność oraz efektywność danej interwencji będąrealizowane zgodnie z przyjętymi planami ewaluacji. Co najmniej raz podczas okresuprogramowania ocena będzie obejmować analizę sposobu, w jaki wsparcie z funduszyprzyczyniło się do osiągnięcia celóww odniesieniu do każdej osi priorytetowej. Ewaluacja expostzostanieprzeprowadzonaniepóźniejniżtrzylatapozakończeniuokresuprogramowania(zgodnie z art. 57 rozporządzenia ramowego do 31 grudnia 2024) i obejmie skutecznośćiefektywnośćinterwencji,jakteżjejwkładwrealizacjęStrategiiEuropa2020.Wszystkieewaluacjesąpodawanedowiadomościpublicznej.

3. SystemkontroliZa sprawne i efektywne funkcjonowanie systemu kontroli programu odpowiedzialna jest IZRPOWP, która w celu zapewnienia prawidłowej realizacji zadań związanych z wdrażaniemRPOWP 2014‐2020 przygotowuje i wydaje opis systemu zarządzania i kontroli. Kontroleprzeprowadzanewramachpowyższegosystemuobejmują:

1) kontrole systemowe – służące sprawdzeniu prawidłowości realizacji zadań przezinstytucje,którymIZRPOWPpowierzyłazadaniazwiązanezrealizacjąprogramu,

2) weryfikacje wydatków – służące sprawdzeniu prawidłowości i kwalifikowalnościponiesionychprzezbeneficjentawydatkówpoprzez:a) kontrolęskładanychprzezbeneficjentówwnioskówopłatność,b) kontrolęprojektuprzeprowadzanąwmiejscujegorealizacji,c) kontrole krzyżowe służące zapewnieniu, że pojedynczy wydatek ujęty we wniosku

opłatnośćniejestpodwójniefinansowany,3) kontrole na zakończenie realizacji projektu – służące zweryfikowaniu kompletności

dokumentówpotwierdzającychwłaściwąścieżkęaudytu,4) kontroletrwałości.októrejmowawart.71rozporządzeniaramowego.


184

4. Systeminformatyczny ZgodniezUP,ministerwłaściwyds.rozwojuregionalnegozapewniabudowęifunkcjonowaniecentralnego systemu informatycznego SL 2014, który będzie wspierał realizację programówoperacyjnych.Systemtentworzonyjestwceluspełnieniawymogówrozporządzeniaramowegowzakresie:

1) obowiązku rejestrowania i przechowywania danych dotyczących każdego projektu,niezbędnych do monitorowania, oceny, zarządzania finansowego, kontroli i audytu,wtym danych osobowych uczestników projektów na potrzeby monitorowaniaiewaluacji projektów współfinansowanych z EFS (art. 1254 ust. 2 rozporządzeniaramowego);

2) zapewnienia systemu komputerowego służącego prowadzeniu księgowości,przechowywaniuiprzekazywaniudanychfinansowychidanychnatematwskaźników,dlacelówmonitorowaniaisprawozdawczości(art.72rozporządzeniaramowego);

3) zapewnienia funkcjonowania systemu informatycznego, za pomocą którego pełnakomunikacja pomiędzy beneficjentem a właściwymi instytucjami odbywać się będziewyłączniedrogąelektroniczną(art.122ust.3rozporządzeniaramowego).

SysteminformatycznySL2014służywszczególnościdowspieraniaprocesówzwiązanychz:

1) obsługą projektu od momentu podpisania umowy o dofinansowanie projektu albopodjęciadecyzjiodofinansowaniuprojektu;

2) ewidencjonowaniemdanychdotyczącychprogramówoperacyjnych;3) obsługąprocesówzwiązanychzcertyfikacjąwydatków.

DostępdodanychgromadzonychwSL2014mają:

- wszystkie instytucje uczestniczące w realizacji programów operacyjnych, tj. międzyinnymi instytucja zarządzająca, instytucje pośredniczące, instytucje wdrażające,instytucja audytowa, w zakresie niezbędnym dla prawidłowego realizowania swoichzadań;

- beneficjenci,wzakresiedanychdotyczącychrealizowanychprzeznichprojektów.Instytucje oraz beneficjenci korzystają z funkcjonalności udostępnionych za pośrednictwemcentralnego systemu informatycznego SL 2014, w zakresie obsługi projektu od momentupodpisaniaumowyodofinansowanieprojektualbopodjęciadecyzjiodofinansowaniuprojektu.SysteminformatycznySL2014umożliwiatworzenieokreślonychraportów,międzyinnymi:

- informacjiopoziomiewydatkowaniaśrodkówUE;- prognozwydatków;- informacjiostaniewdrażaniafunduszystrukturalnych;- informacjinatematprzeprowadzonychkontroli.

Wymiana informacji pomiędzy Komisją Europejską a IZ RPOWP odbywać się będzie poprzezsystemSFC2014.

5. Systeminformacjiipromocji

IZ RPOWP jest odpowiedzialna za zapewnienie właściwej informacji i promocji programuoperacyjnego.Wceluzapewnieniaskutecznejkoordynacjidziałańkomunikacyjnych–zgodniezzałożeniami UP – prowadzonych przez poszczególne instytucje Polska, opracowujehoryzontalny dokument – wspólną strategię komunikacji polityki spójności. W oparciuowspólną strategię komunikacji IZ RPOWP, zgodnie z art. 116 rozporządzenia ramowego,opracowuje dla Regionalnego Programu OperacyjnegoWojewództwa Podlaskiego 2014‐2020strategię komunikacji, będącą podstawą prowadzenia działań informacyjnych i promocyjnychdla tego programu. IZ RPOWP przygotowuje również roczne plany działań o charakterzewykonawczym.


185

Działania informacyjne ipromocyjnewspierająrealizacjęregionalnegoprogramu.Wsparcie tobędzierealizowanewszczególnościpoprzez:

informowanie potencjalnych beneficjentów o możliwościach finansowania w ramachprogramuorazsposobachjegopozyskania,

dostarczanie beneficjentom informacji potrzebnych do realizacji projektów na ichróżnychetapach,

upowszechnianie wśród mieszkańców województwa roli oraz osiągnięć politykispójności i funduszy przez działania informacyjne i promocyjne na temat efektówiwpływuprogramuorazposzczególnychprojektów,atakżewstosownymzakresieUP.

Kluczowejest,abyrealizującdziałaniainformacyjno‐promocyjnewperspektywieprogramowej2014‐2020 dążyć do wzmocnienia koordynacji działań, celem utrzymania wysokiej spójnościprzekazu i komplementarności komunikatów oraz narzędzi. Wyzwaniem leżącym u podstawskutecznej komunikacji, będzie opracowanie dokumentów skierowanych do potencjalnychbeneficjentówibeneficjentów,atakżemateriałówprzeznaczonychdokomunikacjiwmediach,zzastosowaniem czytelnego i zrozumiałegopowszechnie języka.Wokresie 2014‐2020należypołożyćwiększynacisk nawykorzystaniepotencjałukomunikacyjnego samychbeneficjentów.Kluczowe jest równieżwdrażanie polityk horyzontalnych, jak równydostępdo informacji dlaosób niepełnosprawnych, dbałość o środowisko naturalne oraz współpraca z partneramispołeczno‐gospodarczymi.6. Zarządzaniefinansowe

Podstawowymechanizmprzepływówfinansowychwzakresieśrodkówfunduszystrukturalnychi Funduszu Spójności oparty jest o budżet środków europejskich, czyli wyodrębnioną częśćbudżetu państwa, zasilaną transferami z Komisji Europejskiej (dochody budżetu środkóweuropejskich), z której następnie dokonywane są płatności na rzecz beneficjentów w kwocieodpowiadającej przyznanemu dofinansowaniu unijnemu (wydatki budżetu środkóweuropejskich). Budżet środków europejskich nie obejmuje wydatków ponoszonych w ramachpomocytechnicznej.InstytucjądokonującąpłatnościjestBankGospodarstwaKrajowego(BGK).Podstawądokonaniapłatności na rzecz beneficjenta jest przekazane do BGK zlecenie płatności wystawione przezinstytucję, z którą beneficjent zawarł umowę o dofinansowanie projektu, przygotowanewoparciu o zweryfikowany wniosek beneficjenta o płatność. Instytucja może upoważnićpisemnie inny podmiot będący państwową jednostką budżetową, realizujący projektfinansowanyzudziałemśrodkóweuropejskich,dowystawianiazleceńpłatności.Rozliczenie wydatków kwalifikowalnych poniesionych przez beneficjenta odbywa się napodstawiewniosku o płatność złożonego dowłaściwej instytucji.W oparciu o zweryfikowanewnioski o płatność instytucja pośrednicząca/wdrażająca sporządza zestawienia wydatkówzawierające zagregowane wartości i dane z poszczególnych projektów, które następnieprzekazuje do instytucji zarządzającej, która w oparciu o otrzymane dokumenty, sporządza,anastępie przesyła do KE, deklaracje i zestawienia wydatków wraz z wnioskiem o płatnośćokresową. W odniesieniu do zakresu wdrażanego bezpośrednio przez IZ RPOWP, wnioskiopłatność, stanowiące podstawę deklaracji i zestawienia wydatków, podlegają weryfikacjiwsamejinstytucjizarządzającej.Podstawą do wyliczenia wkładu unijnego, o której mowa w art. 130 ust. 2 rozporządzeniaramowego,sącałkowitewydatkikwalifikowalne.

7.2Działaniaangażującestosownychpartnerów35wprocesprzygotowaniaprogramuorazrolapartnerówzaangażowanychwewdrażanie,monitorowanie,ewaluacjęprogramu36

35 Art. 5 rozporządzenia ramowego


186

7.2.1Rolapartnerówzaangażowanychwprzygotowanie,wdrażanie,monitorowanieiewaluacjęprogramuoperacyjnego

Za koordynację przygotowaniaRPOWP2014‐2020,w tym zawspółpracę ze środowiskiempartnerów odpowiedzialny jest Zarząd Województwa Podlaskiego. Bezpośrednio zadaniaztego zakresu wykonuje Departament Zarządzania RPO w Urzędzie MarszałkowskimWojewództwaPodlaskiego(od1stycznia2014r.DepartamentRozwojuRegionalnego).Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego 2014‐2020 przewidujezaangażowanie różnego rodzaju partnerów w poszczególnych obszarach współpracy naróżnych etapach przygotowania i wdrażania programu. Realizacja zasady partnerstwaodbywasięzzastosowaniempodejściaopartegonawielopoziomowymsprawowaniurządów,zgodnie z treścią rozporządzenia ramowego i opiera się o wytyczne horyzontalne ministrawłaściwegods.rozwojuregionalnegoprzygotowanewewspółpracyzpartnerami.Zgodnie z ustawą z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządziewojewództwa regionalny programoperacyjny,októrymmowawustawiezdnia6grudnia2006r.ozasadachprowadzeniapolitykirozwoju, jest jednym zpodstawowych narzędzi realizacji Strategii Rozwoju Województwa.Zuwagi na równoległy przebieg procesów opracowania aktualizacji Strategii RozwojuWojewództwadoroku2020orazprogramuoperacyjnegonaperspektywęfinansową2014‐2020,strategiczna dyskusja dotycząca kierunków rozwoju regionu oraz ścieżki dojścia dopostawionych w SRWP celów rozwojowych toczyła się na wszystkich poziomach strukturyzorganizowanejnapotrzebyaktualizacjiSRWP.Byłytoodpowiednio:KomitetSterującySRWP,Zespół ds. programowania perspektywy finansowej 2014‐2020, tematyczne grupy robocze,wydzielony w strukturze organizacyjnej Departamentu Zarządzania RPO Referatprogramowaniaperspektywy2014‐2020.WramachpracnadaktualizacjąSRWPpowołanychzostało5gruproboczych,wpracachktórychuczestniczyli zarówno teoretycy – eksperci jak i praktycy. Zadaniem grup było opracowaniewychodząc od analizy SWOT dla danego obszaru, propozycji potencjałów i wyzwańrozwojowych, awdalszej części szczegółowegoopisu logiki interwencji: celów strategicznychioperacyjnych z uwzględnieniem wymiaru terytorialnego, narzędzi realizacji oraz określenierezultatówinterwencji.

SchematpodziałunagrupytematycznedopracnadStrategiąRozwojuWojewództwaPodlaskiego

Grupa GOSPODARCZA Grupa INFRASTRUKTURY i ŚRODOWISKA Grupa KAPITAŁU LUDZKIEGO

I SPOŁECZNEGO

1. Rozwój przedsiębiorczości i innowacyjności

2. Regionalne potencjały wzrostu 3. Rozwój instytucji otoczenia biznesu 4. Rozwój turystyki 5. Rozwój rolnictwa 6. Uzbrojenie terenów pod inwestycje 7. Rozwój sektorów odpowiadających

zmianom demograficznym i społecznym w kraju i regionie (srebrna gospodarka, przemysły czasu wolnego)

8. Zielone innowacje

1. Rozwój sieci dróg 2. Transport kolejowy 3. Infrastruktura telekomunikacyjna

oraz sieci szerokopasmowe 4. Energetyka, w tym sieci

energetyczne i gazowe oraz OZE 5. Zrównoważony rozwój 6. Obszary chronione 7. Gospodarka wodno‐ściekowa 8. Gospodarka odpadami 9. Edukacja ekologiczna społeczeństwa

1. Demografia 2. Przeciwdziałanie wykluczeniu

społecznemu 3. Polityka społeczna i ochrony

zdrowia 4. Rynek pracy 5. Edukacja 6. Ekonomia i edukacja społeczna 7. Kształtowanie postaw pro‐

społecznych 8. Komunikacja społeczna 9. Społeczna odpowiedzialność

biznesu 10. Rozwój potencjału kulturowego i

kreatywnego 11. Kultura i dziedzictwo

Grupa MIEJSKA

Grupa SPÓJNOŚĆ TERYTORIALNA I ROZWÓJ LOKALNY, w tym OBSZARY WIEJSKIE I PRZYGRANICZNE



187

1. Spójność terytorialna i społeczna obszarów miejskich2. Rozwój obszarów metropolitalnych 3. Infrastruktura komunalna 4. Obszary podmiejskie 5. Rozwój społeczny 6. Aspekty środowiskowe rozwoju miast: gospodarka

niskoemisyjna, zrównoważony transport 7. Mieszkalnictwo

1. Spójność terytorialna i przestrzenna obszarów wiejskich2. Funkcjonalny rozwój wsi i obszarów wiejskich 3. Przeciwdziałanie marginalizacji wsi 4. Aktywizacja ludności wiejskiej 5. Problemy obszarów przygranicznych: aktywizacja ludności,

współpraca jednostek naukowych i NGO, współpraca handlowa

6. Transgraniczna polityka: przestrzenna, środowiskowa 7. Bezpieczeństwo publiczne

Efekty prac tych grup stanowiły punkt wyjścia do dalszych pogłębionych analiz na potrzebyopracowaniaprogramuoperacyjnego.Jedną z podstawowych zasad założeń procesu aktualizacji StrategiiRozwojuWojewództwadoroku 2020 była współpraca partnerska. Partnerstwo rozumiane jest jako współudział,współdecydowanie i współodpowiedzialność podmiotów publicznych i niepublicznychwrealizacji wspólnych przedsięwzięć przyczyniających się do osiągnięcia założonych celówStrategii, a także w monitorowaniu i ewaluacji podejmowanych działań interwencyjnych.Wewspółuczestniczeniu,współdecydowaniumusząbraćudziałpodmiotypubliczneiprywatne,których decyzje mają największy wpływ na przebieg procesów rozwojowych w regionie.Partnerzy społeczni i gospodarczy włączani są od samego początku i na każdym etapie narównorzędnych prawach. W odniesieniu do procesu prac nad regionalnym programemoperacyjnym zasada partnerstwa oznacza stałąwspółpracę pomiędzy administracją rządową,samorządem terytorialnym, partnerami społecznymi i gospodarczymi oraz organizacjamipozarządowymiwceluzapewnieniaaktywnegoudziałuwskazanychpodmiotówipostrzeganejest ścisłym powiązaniu z zasadami wielopoziomowego sprawowania rządów, pomocniczościiproporcjonalności, służąc tworzeniu i realizowaniu polityki Unii Europejskiej. Zasadapartnerstwa jest jednym z najważniejszych elementów programowania funduszy UE objętychzakresemwspólnychramstrategicznych.Napoziomieeuropejskimramyrealizacjizasadypartnerstwazostałyokreślonewnastępującychdokumentach:

- rozporządzenieramowe;- dokument roboczy Służb Komisji Zasady partnerstwa w procesie wdrażania funduszy

objętych zakresem wspólnych ram strategicznych – elementy europejskiego kodeksupostępowaniawzakresiepartnerstwa;

- drafttemplateandguidelinesforthecontentoftheoperationalprogramme.Dialog z partnerami społecznymi jest jednym z filarów europejskiego modelu społecznego.Został on zdefiniowany w art. 152 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),awytyczne KE w tym zakresie ugruntowane są na mocy art. 5 rozporządzenia ramowego.NakładaonnaInstytucjeZarządzające(IZ)obowiązekzorganizowaniawspółpracyz:

- właściwymi władzami regionalnymi, lokalnymi, miejskimi i innymi władzamipublicznymi;

- partneramigospodarczymiispołecznymi;- podmiotami reprezentującymi społeczeństwo obywatelskie, w tym z partnerami

działającymi na rzecz ochrony środowiska, organizacjami pozarządowymi orazpodmiotamiodpowiedzialnymizapromowanierównościiniedyskryminacji.

Niezwykle istotne jest głębokie zaangażowanie stowarzyszeń przedsiębiorstw, (szczególniereprezentujących MŚP), izb handlowych, uniwersytetów i instytucji badawczych, jakokluczowych partnerów w obszarach rozwoju, innowacji i konkurencyjności. Ich interakcjawprocesie realizacji funduszy, objętych zakresemwspólnych ram strategicznych, będziemiećogromne znaczenie dla osiągnięcia inteligentnego, trwałego i sprzyjającego włączeniuspołecznemuwzrostugospodarczego.


188

Ściślejsza współpraca między administracją a partnerami społeczno‐gospodarczymi sprzyjabardziejspójnemuizintegrowanemupodejściudopracwobszarze funduszyUE i tymsamymposiadazasadniczeznaczeniedlarealizacjiStrategiiEuropa2020poprzezosiągnięciespójnościgospodarczej,społecznejiterytorialnej.Uchwałą z dnia 19 kwietnia 2013r. Komitet Sterujący SRWP powołał Grupę roboczą ds.wsparcia przygotowania Regionalnego ProgramuOperacyjnegoWojewództwa Podlaskiego nalata 2014‐2020, w której składweszli przedstawiciele KS SRWP, Zespołu ds. programowaniaperspektywy2014‐2020orazministerstwokreślonychwZałożeniachUmowyPartnerstwa.

W okresie kwiecień‐październik 2013 r. odbyły się 24 posiedzenia tematyczne (wukładzieposzczególnychcelówtematycznychlub/iosiprogramu)iplenarnezgodniezuzgodnionąprzezczłonkówGrupyformułą.

Rolapartnerównaetapieprogramowaniaprogramu:1. Następującegrupypartnerów:

przedstawicieleadministracjirządowej, samorządylokalne, partnerzy społeczni i gospodarczy, w tym organizacje pozarządowe, środowiska

akademickie,organizacjepracodawców, podmioty reprezentujące społeczeństwo obywatelskie, w tym partnerzy działający na

rzecz ochrony środowiska oraz podmioty odpowiedzialne za promowanie równościiniedyskryminacji

biorą udział w pracach Grupy roboczej ds.wsparcia przygotowaniaRegionalnego ProgramuOperacyjnegoWojewództwaPodlaskiegonalata2014‐2020,atakżemajązapewnionydostępdoaktualnychinformacji,analiziekspertyztematycznych.Głównymizadaniamigrupysą:

omawianie, analizowanie i konsultowanie projektu regionalnego programuoperacyjnegozuwzględnieniemkomplementarnościispójnościpomiędzyprogramemregionalnymaprogramamikrajowymi,

omawianie, analizowanie i rekomendowanie Komitetowi Sterującemu SRWP orazsamorządowi województwa działań niezbędnych do podjęcia dla skutecznejkoordynacjiispójnościfunduszystrukturalnychUE,

opiniowanie, analizowanie i omawiane wniosków płynących z dokumentówzwiązanychzprzeprowadzeniemewaluacjiexanteiSOOŚ,

monitorowaniepostępówwwypełnianiuwarunkowościexante, opiniowanie kierunków prac orazmateriałów i opracowań powstającychwUrzędzie

MarszałkowskimWojewództwaPodlaskiego(UMWP),bądźnajegozlecenie.2. WodniesieniudointerwencjiEFSzadaniem:

przedstawicieliorganizacjipracownikówiorganizacjipracodawców, organizacjipozarządowych, przedstawicielaśrodowiskaakademicko‐naukowego, przedstawicielaRegionalnychOśrodkówEFS

jest wypracowanie wramach Regionalnej Sieci Tematycznej rekomendacji w zakresiewykorzystanianaetapiewdrażaniaprogramuwypracowanychipozytywniezwalidowanychproduktówfinalnychwramachrealizowanychprojektówinnowacyjnych.3. Następującegrupypartnerów:

przedstawicieleadministracjirządowej, przedstawicielejednosteksamorząduterytorialnego, partnerzyspołeczniigospodarczy, przedstawicieleTrójstronnejKomisjids.Społeczno‐GospodarczychorazRadyDziałalności

PożytkuPublicznego, mieszkańcywojewództwa,


189

podmioty reprezentujące społeczeństwo obywatelskie, w tym partnerzy działający narzeczochronyśrodowiska,organizacjipozarządowychorazpodmiotówodpowiedzialnychzapromowanierównościiniedyskryminacji

miały zapewniony udziałw konsultacjach społecznych projektu regionalnego programuoperacyjnego oraz uczestniczyły w nieformalnych spotkaniach, debatach poświęconychkształtowi programu regionalnego. Uwagi zgłoszone do projektu programu pochodziły wwiększościodpowyższychgruppartnerówidotyczyływszczególnościobszarudostępnościtransportowej, alokacji poszczególnych działań, mechanizmu RLKS, ekonomii społecznej,edukacjiekologicznejiochronywód.

4. Przedstawiciele strony rządowej, samorządowej, partnerów społeczno‐ekonomicznychzostalizaangażowaniwprocesewaluacjiexanteprogramu,np.poprzezudziałwZespolesterującymds.ewaluacjiexanteprogramuoperacyjnego.

5. Jednostki administracyjne wchodzące w skład miejskiego obszaru funkcjonalnego, a takżepartnerzy społeczno‐gospodarczy z obszaru funkcjonalnego biorą udział w kształtowaniumiejskiego obszaru funkcjonalnego oraz określaniu działań na rzecz tego obszaruproponowanych do wsparcia w ramach regionalnego programu operacyjnego(opracowanie strategii obszaru funkcjonalnego, w tym strategii ZIT), jak równieżwyborzeformyorganizacyjno‐prawnejZIT.

6. Przewidywane jest zaangażowaniewdziałania informacyjne ipromocyjne przedstawicielistronyrządowej,samorządowej,partnerówspołeczno‐ekonomicznych.

Rolapartnerównaetapiewdrażania:1. Jednostki administracyjne wchodzące w skład miejskiego obszaru funkcjonalnego biorą

udziałwrealizacjidziałańnarzeczzrównoważonegorozwojumiejskiego.2. Przedstawiciele strony rządowej, samorządowej, partnerów społeczno‐ekonomicznych

uczestnicząwpracachKomitetuMonitorującego,wtymwanalizowaniu i zatwierdzaniukryteriów wyboru projektów finansowanych w ramach regionalnego programuoperacyjnegoorazzatwierdzaniuewentualnychzmiantychkryteriów.

3. W ramach instrumentu RLKS (CLLD) przedstawiciele społeczności lokalnych –przedstawicielesektorapublicznego,gospodarczego ispołecznegozostanązaangażowani,m.in.wopracowywanieirealizacjęstrategiirozwojulokalnego.

4. Przedstawiciele strony rządowej, samorządowej, partnerów społeczno‐ekonomicznychzostanązaangażowaniwdziałaniainformacyjneipromocyjne.

5. Przewidywana jest realizacja projektóww ramachpartnerstwapubliczno‐prywatnego, jakipubliczno‐społecznego.

6. Realizacja projektów w ramach partnerstwa publiczno‐prywatnego, jak i publiczno‐społecznego będzie odbywać się przy udziale przedstawicieli strony rządowej,samorządowej,partnerówspołeczno‐ekonomicznych.

Naetapiemonitorowania:Przedstawiciele strony rządowej, samorządowej partnerów społecznych igospodarczychbędą brać udział w pracach Komitetu Monitorującego. Za pośrednictwem KomitetuMonitorującego partnerzy zostaną aktywniewłączeniw przygotowanie rocznych sprawozdańzrealizacjiprogramów,orazsprawozdańzpostępóww2017i2019r.Naetapieewaluacji:Zakładanyjestudziałprzedstawicielistronyrządowej,samorządowej,partnerówspołeczno‐ekonomicznychm.in.poprzezzaangażowaniewpraceKomitetuMonitorującegoorazGrupySterującejEwaluacją.Działania,którezostanąpodjętenarzeczpartnerówlubwewspółpracyzpartneramiwramachRPOwojewództwapodlaskiego: działaniainformacyjno‐promocyjne, konferencje,warsztaty,spotkaniakonsultacyjne,debaty,szkolenia,wizytystudyjne,


190

działania na rzecz wzmacniania zdolności administracyjnej kluczowych beneficjentóworazpartnerówspołeczno‐gospodarczych,np.projectpipeline,

wsparcie,np.szkolenioweidoradczedlapartnerów, przygotowanieekspertyz, stronainternetowa,mapaprojektów,newsletter.

7.2.2GrantyglobalneEFSdlapartnerówspołecznychiinteresariuszywdrażaniaprogramu37

W ramach programu nie przewiduje się skierowania interwencji w postaci grantówglobalnychdlapartnerówspołecznychiinteresariuszywdrażaniaprogramu.

7.2.3EarmarkingśrodkówEFSnawzmacnianiezdolnościinstytucjonalnychpartnerówspołecznychoraznabudowaniepotencjałuorganizacjipozarządowych38

W programie przewiduje się, że partnerzy społeczni oraz organizacje pozarządowe będązaangażowani w realizację projektów w ramach określonych działań. Zakłada się, żewsparcie mające wpływ na realizację zasady partnerstwa i przyczyniające się, m.in. dobudowania potencjału tych podmiotów i wzmacnianie ich zdolności instytucjonalnychbędzie mogło być realizowane w ramach osi priorytetowych: II, III i VII, w szczególnościwpriorytetachinwestycyjnych: 9.7Ułatwianiedostępudoprzystępnych cenowo, trwałychorazwysokiej jakości usług,

wtymopiekizdrowotnejiusługsocjalnychświadczonychwinteresieogólnym–poprzezumożliwianieświadczeniawysokiejjakościusługspołecznych,podnoszeniekompetencjipracownikówiwolontariuszypodmiotówświadczącychtakieusługi;

9.8 Wspieranie przedsiębiorczości społecznej i integracji zawodowejwprzedsiębiorstwach społecznych oraz ekonomii społecznej i solidarnej w celuułatwiania dostępu do zatrudnienia – poprzez działania wzmacniające potencjałpodmiotów ekonomii społecznej (np. wspieranie profesjonalizacji instytucjiwspierającychrozwójekonomiispołecznej,usługianimacjilokalnej,itp.);

8.5 Dostęp do zatrudnienia dla osób poszukujących pracy i osób biernych zawodowo,wtymdługotrwalebezrobotnychorazoddalonychodrynkupracy,takżepoprzezlokalneinicjatywy na rzecz zatrudnienia oraz wspieranie mobilności pracowników – poprzezm.in. działania aktywizujące, np.wsparcie psychologiczno‐doradcze, działania na rzeczdostosowaniakwalifikacjizawodowych;

8.8 Równość mężczyzn i kobiet we wszystkich dziedzinach, w tym dostęp dozatrudnienia, rozwój kariery, godzenie życia zawodowego i prywatnego orazpromowanierównościwynagrodzeńza takąsamąpracę–poprzezwsparciewzakresieusługopiekinaddziećmidolat3;

9.9 Strategie rozwoju lokalnego kierowane przez społeczność – poprzez działania narzeczwzmacnianiakapitałuspołecznegoidziałaniaaktywizującespołeczność;głównymwyznacznikiem wsparcia w powyższym zakresie będzie rola jaką partnerzy społeczniiorganizacje pozarządowe pełnią w świadczeniu konkretnych usług na rzeczindywidualnychosóbczyinstytucjiobjętychinterwencjąEFSwprogramie;

10.1 Ograniczenie i zapobieganie przedwczesnemu kończeniu nauki szkolnej orazzapewnienie równego dostępu do dobrej jakości wczesnej edukacji elementarnej orazkształcenia podstawowego, gimnazjalnego i ponadgimnazjalnego, zuwzględnieniemformalnych, nieformalnych i pozaformalnych ścieżek kształcenia umożliwiającychponownepodjęciekształcenia iszkolenia–poprzezdziałaniawzakresieusługedukacjiprzedszkolnejiszkolnej.

37 Art. 6.1 rozporządzenia EFS

38 Art. 6.2 oraz 6.3 rozporządzenia EFS


191

Przewiduje się również realizację działań skierowanych na wzmacnianie potencjałupartnerów społecznych oraz organizacji pozarządowych w ramach Osi priorytetowej XPomocTechniczna.

SEKCJA8.SYSTEMKOORDYNACJI39

Skuteczna koordynacja między różnymi funduszami jest niezbędna do zapewnieniakomplementarności interwencji między różnymi instrumentami wsparcia, w tym pomiędzyinstrumentami krajowymi a politykami i instrumentami UE. Właściwe mechanizmykoordynacyjne prowadzą do osiągnięcia większej skuteczności imaksymalnej efektywnościinterwencji podejmowanej w ramach RPOWP 2014‐2020, synergii realizowanychprzedsięwzięć,atakżedoosiąganiacelówizwiązanychznimiwskaźników.Zgodnie z Umową Partnerstwa za zapewnienie mechanizmu koordynacyjnego na poziomiekrajowymodpowiedzialnyjestMinisterds.rozwojuregionalnego,któryabyzapewnićspójnośćikomplementarność interwencji wydaje m.in. wytyczne dotyczące m.in. kwestii związanychzwyboremprojektów,kwalifikowalnościąwydatków,kontrolą,certyfikacjąiewaluacją.W celu umożliwienia realizacji komplementarnych działań, których wdrożenie ma przynieśćnajwiększą wartość dodaną dla regionu i przyczynić się do osiągnięcia celów określonychwUmowie Partnerstwa i regionalnym programie operacyjnym, który jest jednymzinstrumentów jej realizacji, w RPOWP 2014‐2020 przewidziano mechanizmy koordynacjiwsparciadotyczącepoziomuprogramowaniaorazzarządzaniaiwdrażania.Podmiotem odpowiedzialnym za zapewnienie właściwych mechanizmów koordynacyjnychProgramu będzie Instytucja Zarządzająca RPOWP przy znaczącym udziale KomitetuMonitorującegoRPOWP2014‐2020.Istotnąrolęnapoziomieprogramowaniaspełniająnastępującemechanizmykoordynacji:

a) UmowaPartnerstwa–określającaobszaryinterwencjizEuropejskiegoFunduszuRozwoju

Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS), Funduszu Spójności(FS),EuropejskiegoFunduszuRolnegonarzeczRozwojuObszarówWiejskich(EFRROW)iEuropejskiego FunduszuMorskiego i Rybackiego (EFMR) orazmechanizmy koordynacjidziałań pomiędzy ww. funduszami, ale również instrumentami krajowymi i innymiinstrumentamiUE.

b) kontrakt terytorialny – stanowiący umowę zawartą między rządem a samorządemterytorialnym,w której zostaną uzgodnione cele rozwoju dotyczące danego terytorium,zasadyrealizacjiinterwencji,konkretneprzedsięwzięciapriorytetowe,któremająistotneznaczenie dla rozwoju określonego w niej terytorium oraz sposób ich koordynacji.Realizacjawramachkontraktuterytorialnegoinwestycjikluczowychdlarozwojuregionu,których wdrożenie nie jest możliwe wramach regionalnego programu operacyjnegobędzie jednym z mechanizmów zapewniających komplementarność przedsięwzięć.Instrument ten pomoże również zapewnić dostosowanie interwencji sektorowej dopotrzebregionalnych.

c) podział interwencji pomiędzy poziom krajowy i regionalny – linia demarkacyjnastanowiąca pomocnicze narzędzie do identyfikacji komplementarnych osipriorytetowych/ obszarów możliwej komplementarności. Jednocześnie jest stosowanawcelu wyeliminowania ewentualnego nakładania się interwencji RPOWP 2014‐2020zinnymi programami operacyjnymi współfinansowanymi z funduszy Wspólnych RamStrategicznych.

d) dwufunduszowość regionalnego programu operacyjnego – programowanie i wdrażanieprogramu regionalnego łączącego EFRR i EFS daje możliwość programowania celówrozwojowych, a nie wyłącznie poszczególnych funduszy UE, co przyczynia się do



192

zwiększenia komplementarności iefektywności interwencji oraz ściślejszegostrategicznegopowiązaniazesobąprojektówinfrastrukturalnychiprojektówmiękkich.

e) Gruparoboczads.przygotowaniaRPOWPnalata2014‐2020,wktórejpracewłączenisąprzedstawiciele przyszłych instytucji wdrażających programy krajowe oraz regionalnykomponentProgramuRozwojuObszarówWiejskichiEFMR.ZapisyRPOWP2014‐2020sądyskutowane ikonsultowanezczłonkamiGrupyRoboczejds.przygotowaniaRPOWPnalata 2014‐2020, dzięki czemu następuje wymiana informacji w zakresie interwencjiplanowanych na poziomie regionalnym, jak również ułatwia to określenie obszarówkomplementarnychrealizowanychnapoziomiekrajowym.

f) Rozwój lokalny kierowany przez społeczność (RLKS) – prowadzony na podstawiezintegrowanych i wielosektorowych lokalnych strategii rozwoju pozwalających naskoordynowanieiuzyskaniespójnościpomiędzyinterwencjąwramachróżnychfunduszyorazuzyskaćdodatkowekorzyścidladanegoterytoriumwynikającezefektusynergii.

Mechanizmykoordynacjizastosowanenapoziomieprogramowaniapozwalająnaidentyfikacjęobszarów komplementarności w zakresie m.in. identyfikacji wspólnych/pokrywających sięobszarówinterwencji,kategoriibeneficjentów,grupdocelowych,osi.

Istotnąrolęnapoziomiezarządzaniaiwdrażaniapełniąnastępującemechanizmykoordynacji:

a) wsparcie komplementarnych operacji – pozwoli na wybór komplementarnych wobecsiebie projektów/grup projektów, które przyczyniają się do realizacji celów różnychosi/priorytetówisąfinansowanezróżnychfunduszy(EFRR,EFS)dającefektsynergii,

b) zsynchronizowanie procesów naboru i rozpatrywania projektów oraz równoległeuzgadnianieipodpisywanieumówodofinansowanie,

c) mechanizmfinansowaniakrzyżowego(cross‐financing),d) kryteria wyboru projektów/operacji dot. komplementarności – umożliwiające

zidentyfikowanie i ocenę komplementarności na etapie wyboru projektów; może byćstosowanepozatwierdzeniuprzezKomitetMonitorującyRPOWP2014‐2020,

e) współpraca pomiędzy departamentami Urzędu Marszałkowskiego WojewództwaPodlaskiego, jego jednostkami organizacyjnymi i innymi instytucjami zaangażowanymiwrealizację programów operacyjnych na poziomie Instytucji Zarządzającej, InstytucjiPośredniczącej i instytucji wdrożeniowych w regionie w ramach Komitetu SterującegoStrategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do roku 2020, który stanowi zalążekPodlaskiego Forum Terytorialnego – Komitet Sterujący ma za zadanie m.in. kontrolęprocesuwdrażaniaprogramówoperacyjnych,w tymzapoznawanie się zwynikamipracmonitoringowych.

f) Grupyroboczedot.wdrażaniakrajowychprogramówoperacyjnychorazprogramówEISPi EWT przepływ informacji pomiędzy poszczególnymi instytucjami wdrażającymiprogramyoperacyjnepodczasspotkańinnychgruproboczych.PrzedstawicieleIZRPOWPi Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego będą brali udział w grupachroboczychdot.wdrażaniaprogramówoperacyjnychrealizowanychnapoziomiekrajowymorazProgramówEISPiEWT

g) wspólnedziałaniainformacyjno‐promocyjne–realizowanem.in.poprzezwspólnepunktyinformacyjneofunduszachorazwspólnąstronęinternetową,

h) „mapy”projektów identyfikującepunktystycznemiędzyprojektamiorazmożliwości ichintegracjiwszerszewiązkiprojektów.

i) Zintegrowane Inwestycje Terytorialne – służące zintensyfikowaniu zintegrowanegopodejścia terytorialnego, poprzez lepsze dostosowanie operacji wspieranej środkamiEFRR i EFS do potrzeb ipotencjałów określonych typów terytoriów oraz wsparciurozwoju lokalnego, ale również integrowaniu działań realizowanych na poziomieregionalnym i krajowym. Działania wdrażane za pośrednictwem ZIT przyczynią się dorealizacjicelówodpowiednichosipriorytetowychpowiązanychprogramówoperacyjnych,a także do realizacji celów rozwojowych strategii terytorialnej, co zapewni równieżwiększąkomplementarnośćrealizowanychdziałań/operacjiwwymiarzegeograficznym.


193

j) Rozwój kierowany przez społeczność lokalną – służący zapewnieniu większejkomplementarności działań na obszarach wiejskich, miejsko‐wiejskich, miejskich orazzależnych od rybactwa ściśle związanych z realizacją inicjatyw na poziomie lokalnym,aktywizujących lokalne społeczności na podstawie strategii rozwoju lokalnego. Ponadtomechanizm ten zapewni komplementarność wsparcia finansowanego z EFS i EFRR zewsparciemoferowanymnarzeczspołecznościlokalnychprzezWspólnąPolitykęRolną.

Koordynacja pomiędzy RPOWP 2014‐2020, a Programami Operacyjnymi EWT (Polska‐Litwa2014‐2020) oraz Programami Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa (Polska‐Rosja 2014‐2020 oraz Polska‐Białoruś‐Ukraina 2014‐2020) realizowanymi na tereniewojewództwa podlaskiego, będzie zapewniona na etapie programowania poprzez udziałprzedstawiciela Marszałka Województwa Podlaskiego w pracach poszczególnych gruproboczychds. przygotowaniaww.programów.Natomiastna etapie realizacjiww.programówprzedstawicielMarszałkaWojewództwaPodlaskiegobędzieuczestniczyłwpracachKomitetówMonitorujących Programu Polska‐Litwa 2014‐2020, Programu Polska‐Rosja 2014‐2020iPolska‐Białoruś‐Ukraina2014‐2020odpowiadającychm.in.zawybórprojektów.Zidentyfikowane obszary zewnętrznej komplementarności z innymi instrumentamifinansowymi (unijnymi i krajowymi) oraz rozwiązania na rzecz koordynacji zostałyzaprezentowanewZałącznikunr3doniniejszegoprogramu.

SEKCJA9.WARUNKOWOŚĆEXANTE40

Zgodnie z rozporządzeniem ramowym uruchomienie funduszy polityki spójności będzieuzależnione od spełnienia wymogów warunkowości ex ante, czyli zapewnienia określonychwarunkówwyjściowychumożliwiającychefektywnąrealizacjęprogramówwspółfinansowanychześrodkóweuropejskich.ZgodniezZałącznikiemXIdorozporządzeniaramowego,warunki tewiążąsięm.in.zkoniecznościązapewnienia:

odpowiednich ram strategicznych dla wybranych obszarów tematycznych (np. walkazubóstwem,uczeniesięprzezcałeżycie,adaptacjadozmianklimatu);

przedstawieniemodpowiedniouzasadnionej,wybranejwoparciuoobiektywnekryterialisty projektów do realizacji wraz z realistycznym harmonogramem ich wdrożenia(transport);

transpozycjąiwdrożeniemokreślonychwymogówprawaUE(np.wsektorzeenergetyki,budownictwa czy gospodarki odpadami, jak również w odniesieniu do zagadnieńhoryzontalnychtakichjakzamówieniapubliczne,pomocpubliczna,ocenyoddziaływanianaśrodowisko).

W odniesieniu do warunków ex ante, które nie zostaną spełnione przed przekazaniem doKomisji Europejskiej projektuUmowy Partnerstwa, konieczne jest przedstawienie w Umowieharmonogramudziałańnarzeczichspełnieniaorazpodmiotówzanieodpowiedzialnych.Brakostatecznego wypełnienia warunków do końca 2016 roku wiązał się będzie z ryzykiemzawieszenia płatności przez Komisję Europejską dla tych priorytetów, których dotycząniespełnionewarunki,acozatymidzie,zryzykiemutratytychśrodkówprzezPolskę.Cowięcej,KomisjaEuropejskamożezawiesićpłatnościodrazupoprzyjęciuprogramuoperacyjnegojeżelistwierdzi, że niespełnienie warunków ex ante wszczególnie istotny sposób odbije się naefektywnościprzewidzianychinterwencji.Warunkiexantepodzielononaogólne(dotyczącekwestiihoryzontalnychtakichjakzamówieniapubliczne czy ocena oddziaływania na środowisko) odnoszące się do całokształtu interwencjiwramachfunduszyWRS,tematyczne(przypisanedoposzczególnychcelówtematycznych)orazspecyficzne dla Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW)

40 Art. 96.6.b rozporządzenia ramowego


194

iEuropejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMR). W prace na rzecz spełnieniawarunkowości ex ante zaangażowane są nie tylko liczne resorty i inne instytucje szczeblacentralnego,alerównież–wograniczonymstopniu–samorządywojewódzkie.Szczegółowe informacje co do identyfikacji warunków ex ante dla Programu oraz ocena ichspełnienia, a także opis podejmowanych działań dotyczących warunków niespełnionych lubspełnionychczęściowo,zostałyprzedstawionewzałącznikunr2doniniejszegoProgramu.

9.1Identyfikacjawarunkówexantedlaprogramuorazocenaichspełnienia

Informacje dotyczące ogólnych i tematycznych warunków ex ante obowiązujących Programwrazzocenąichspełnianiazostałyprzedstawionewzałącznikunr2doniniejszegoProgramu.

9.2Opisdziałańzmierzającychdospełnieniawarunkówexante,wykazinstytucjiodpowiedzialnychorazharmonogram

Informacje dotyczące opisu działań zmierzających do spełnieniawarunków ex ante, które niezostałyspełnionelubzostałyspełnioneczęściowo,zostałyprzedstawionewzałącznikunr2doniniejszegoProgramu.

SEKCJA10.REDUKCJAOBCIĄŻEŃADMINISTRACYJNYCHDLABENEFICJENTÓW41

Instytucje odpowiedzialne w Polsce za wdrażanie polityki spójności będą kontynuowałydziałaniazmierzającedowprowadzeniajaknajszerszegokataloguuproszczeńdlabeneficjentówśrodków UE, zgodnie z sekcją 2.6 UP. Uproszczenia te polegają nie tylko na wprowadzeniuuproszczeń wynikających z rozporządzeń unijnych lub będących ich konsekwencją, ale takżewobszarach podlegających uregulowaniom na poziomie krajowym. Zgodnie z zaleceniamikrajowymi, przy opracowywaniu programu odpowiednie instytucje zaangażowane w jegoprzygotowanie były zobowiązane do umieszczenia w programie syntetycznej ocenynajważniejszych obowiązków administracyjnych po stronie beneficjentów, związanych z jegowdrażaniemorazdowskazaniaichźródła.Do uproszczeń we wdrażaniu funduszy polityki spójności w okresie 2014‐2020, które niewynikająbezpośredniozplanowanychregulacjiunijnych,należąwszczególności:

większa decentralizacja systemu wdrażania poprzez zwiększenie udziału regionalnychprogramów w alokacji ogółem. W porównaniu do okresu 2007‐2013 samorządomwojewództw powierzone zostanie także częściowe zarządzanie EFS – w ramach dwu‐funduszowychprogramów),

wprowadzenie do programów mechanizmów wsparcia zintegrowanego, którychwdrażaniepowierzonezostanieośrodkommiejskim(ZIT),

elastyczneformyfinansowaniaprojektówzrozbudowanymsystememzaliczkowym, zapewnienieszerszegotematyczniedostępudowsparciazwrotnego, zapewnienie łatwego dostępu dla potencjalnych beneficjentów do kompleksowej

informacji za pośrednictwem rozbudowanej sieci punktów informacyjnychposzczególnychfunduszy.

Z uproszczeń, które wynikają z możliwości wprowadzonych przez rozporządzenie ramowe,wwarunkachpolskichwykorzystanezostałym.in.:

w zakresie projektów generujących dochód – możliwie szerokie stosowanie stawekryczałtowych, w tym także obniżenie poziomu dofinansowania w ramach osipriorytetowej po uwzględnieniu dochodowości projektów realizowanychw ramach tejosi,



195

możliwieszerokiestosowanieformryczałtowegofinansowaniawramachprogramów.Podkreślić należy, że ww. uproszczenia zostały wprowadzone już na etapie programowaniawsparcia.Natomiastwstosunkuwszelkichinnychobszarówproblemowych,zidentyfikowanychw trakcie realizacji programów, będą podejmowane bieżące działania eliminujące źródłaproblemów(wzoremminionychperspektywfinansowych).Bazującnawynikachewaluacji,raportówkontroliorazdziałańmonitoringowychpostanowionokontynuować działania prowadzone w latach 2007‐2013 i sukcesywnie eliminować źródłaobciążeń administracyjnych. Jednym z przykładów niniejszych działań jest „badania statusubeneficjenta”, gdzie nie widzi się konieczności nakładania na beneficjentów obowiązkukażdorazowego przedstawienia dokumentów finansowych i dotyczących zatrudnieniawstosunku do przedsiębiorstw powiązanych oraz partnerskich i dopuszcza się złożeniestosownego oświadczenia. Sprawdzanie sprawozdań finansowych oraz dokumentówpotwierdzającychstanzatrudnieniawprzypadkufirmpowiązanych,dokonywanepowinnobyćwuzasadnionychprzypadkachzewzględunapułapyzatrudnieniaczyosiąganeprzychody.Etapocenyprojektówjestwmiaręrozstrzyganiakolejnychkonkursów(ZPORR,RPOWP2007‐2013orazRPOWP2014‐2020)nieustannieusprawniany,takabyograniczyćczasweryfikacjidoniezbędnego minimum przy zachowaniu wysokiej jakości. W perspektywie 2014‐2020 będąkontynuowane dobre praktyki, takie jak przygotowywanie szczegółowych przewodników pokryteriach wyboru projektów/operacji, obligowanie wnioskodawców do przedstawieniaostatecznej decyzji zezwalającej na realizację inwestycji dopiero na etapie podpisywaniaumowy,codefactooznacza,iżterminpostępowaniaadministracyjnegoniekolidujezterminemzakończeniakonkursu,ograniczaniedoniezbędnegominimumdołączanychprzezBeneficjentapism/decyzji/uchwał/wypisów korzystając przy weryfikacji ze wszystkich dostępnychrejestrówelektronicznychw tymBiuletynu InformacjiPublicznej, centralnej ewidencjidanychorazstroninternetowychposzczególnychjednostekterytorialnychiorganów.Badaniaewaluacyjnewykazały,iżkoniecznejestwprowadzeniepolitykiupraszczaniaprocedurformalnych oraz kompleksowego informowania o procedurach i zasadachwyboru projektów.Nieodzowne jest wdrożenie lokalnego systemu informatycznego, który pozwoli nawprowadzenie elektronicznego obiegu dokumentów. System będzie stanowił kompatybilnymechanizm do wdrożonej elektronicznej komunikacji bezpośredniej w ramach SL2014wodniesieniudoskładanychwnioskówopłatność.Jednocześnie zostanie zapewniony nieograniczony dostęp do poradników, podręczników,dobrych praktyk, a nawet przykładowych szczegółowych opisów przedmiotu zamówieniaikatalogu najczęściej popełnianych błędów. Dopełnieniem komunikacji elektronicznej (w tympoprzezstronę internetową,newslettery)orazw formie tradycyjnej–papierowej jestkontaktosobisty zarówno z pracownikami opiekunami projektów na każdym z etapów realizacji jakipracownikamipunktuinformacjiorazudziałwszkoleniachlubkonferencjach.

SEKCJA11.ZASADYHORYZONTALNE42

11.1Zrównoważonyrozwój

Zrównoważonyrozwójtowspieraniegospodarkiefektywniejkorzystającejzzasobów,bardziejprzyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej. To osiąganie wzrostu społeczno‐gospodarczegoprzyjednoczesnejochronieipoprawiejakościśrodowiskanaturalnego.W programowaniu i wdrażaniu Regionalnego Programu Operacyjnego WojewództwaPodlaskiego została uwzględniona zasada zrównoważonego rozwoju, której horyzontalnycharakterprzejawia sięwewszystkich celachProgramu.Maonaodzwierciedleniewwyborzeinwestycji minimalizujących wpływ człowieka na środowisko, w tym nakierowanych naspełnienie acquis w obszarze środowiska. Niedozwolone jest współfinansowanie projektów,którebędąwywieraćnegatywnywpływnaobszarychronione,wtymobszaryNatura2000.



196

RealizacjazasadyzrównoważonegorozwojuwramachRPOWP2014‐2020jestspójnazapisamiUmowyPartnerstwawtymzakresie(sekcja1.5.3).ZasadazrównoważonegorozwojuprzejawiasięwplanowanychobszarachinterwencjiProgramudotyczących:

− wzmocnienia potencjału i konkurencyjności regionu, w szczególności poprzezwspieraniesektoraMŚPidziałalnościB+R,

− wspieraniaaktywnościzawodowejipostawprzedsiębiorczych,− podniesieniakompetencjipoprzezedukację,− poprawydostępnościkomunikacyjnejregionu–inwestycjewzakresietransportu,− promowaniadziałańzzakresugospodarkiniskoemisyjnej,wtymOZE,− ochronyśrodowiskairacjonalnegogospodarowaniazasobami,− włączeniaspołecznego,− rozwojuinfrastrukturyspołecznej.

Przywyborzeoperacjiwramachtychposzczególnychobszarówzostanąwprowadzonekryteriaweryfikującespełnianiewymogówochronyśrodowiska,wydajnościzasobów,dostosowaniadozmianyklimatu i łagodzenia jegoskutków,odpornościnaklęski żywiołoweorazzapobieganiuryzyku i zarządzania ryzykiem. Ponadto w odniesieniu do inwestycji infrastrukturalnych,współfinansowanych ze środków EFRR, na etapie wdrażania preferowane będą inwestycjeograniczające energo‐ i materiałochłonność. Przy wyborze projektów do dofinansowania niebędą brane pod uwagę wyłącznie koszty budowy/modernizacji infrastruktury, ale kosztzwiązanyzcałymcyklemżyciainwestycji.Koniecznejestpromowaniewyborurozwiązań,którebędą minimalizować koszty eksploatacji inwestycji w pespektywie długookresowej (wybórwariantu inwestycji efektywnego energetycznie, minimalizującego koszty niezbędne doutrzymania powstałej infrastruktury). Zastosowanie będzie miała zasada „zanieczyszczającypłaci”, która oznacza, że pełne koszty działań mających na celu likwidację zanieczyszczeniapowinien ponosić zanieczyszczający (sprawca, który spowodował szkodę wśrodowisku lubzagrożeniepowstaniaszkody).Dotyczytogłównie inwestycjiwdziedziniegospodarkiwodno‐ściekowej, transportu i energetyki. W przypadku inwestycji w zakresie budynków zwłaszczapublicznychpreferowanebędąrozwiązaniatypubrownfield.Natomiast w odniesieniu do działań w Programie współfinansowanych z EFS, zasadazrównoważonego rozwoju będzie realizowanapoprzezwłączenie zagadnień z nią związanychdoprojektówdotyczącychkształcenia iszkoleń.Naetapiemonitorowania isprawozdawczościzapewnione zostały wskaźniki monitorujące zgodność działań podejmowanych w ramachProgramuzzasadązrównoważonegorozwoju.

11.2Równośćszansizapobieganiedyskryminacji

Wramachprogramuwdrażanajestzasadarównościszansiniedyskryminacji,któragwarantujeposzanowanie praw jednostki niezależnie od pochodzenia etnicznego lub narodowego, religiilubbezwyznaniowości,niepełnosprawności,wieku,płci,orientacji seksualnej, rasyczystatususpołeczno‐ekonomicznego.Oznaczatowpraktycerównyisprawiedliwydostępdodóbriusług,zapewnienie wszystkim takich samych możliwości rozwoju oraz zakaz dyskryminacji i jejprzeciwdziałanie.Program proponuje wiele przedsięwzięć mających na celu zapobieganie dyskryminacji zewzględunapłeć,pochodzenierasowelubetniczne,religięlubprzekonania,niepełnosprawność,wiek lub orientację seksualną ale także stanubóstwa. Zaplanowane interwencje uwzględniajązdefiniowane potrzeby poszczególnych grup docelowych narażonych na taką dyskryminację.Będą one realizowane w odniesieniu do osób dyskryminowanych, w tym osóbniepełnosprawnych jako grupy znajdującej sięw szczególnej sytuacji na rynku pracy poprzezm.in.:- zwiększaniezdolnościzatrudnieniowych;- wzmocnieniekompetencjiikwalifikacji,m.in.poprzezułatwianiedostępudodobrejjakości

edukacji;- aktywnąintegrację,wtymułatwieniedostępudousługspołecznych.


197

Planowanie działań oparte zostało o diagnozę społeczno‐gospodarczą regionu, według którejzdefiniowano grupy docelowe i dotykające je kwestie problemowe. Określone zostałyposzczególnegrupydocelowe,któremogąmiećograniczonydostępdowsparcialubsąnarażonenadyskryminacjęorazwskazaneśrodkidlazłagodzeniatychzagrożeń.Promowanierównościwyrażasięwkonkretnymzakresie:promowaniawłączeniaspołecznegoizwalczaniaubóstwaprzezzwalczaniedyskryminacjizewzględunapłeć,rasęlubpochodzenieetniczne,religięlubświatopogląd,niepełnosprawność,wiekluborientacjęseksualną.Wsparcieuzyskają ponadto interwencje ograniczające nierówności w zakresie dostępu do niedrogichiwysokiej jakości usług. Ponadto, przewiduje się, iż instrumentem przyczyniającym się dowyrównania szans tej grupy beneficjentów wsparcia będzie mechanizm cross‐financing,ukierunkowanymiędzyinnyminadostosowywaniepomieszczeńimiejscpracydopotrzebosóbniepełnosprawnych. Również infrastruktura powstająca w ramach projektów finansowanychzEFRR,wramachwszystkichdziałańRPOWP2014‐2020,powinnabyćdostosowanadopotrzebosób z niepełnosprawnościami oraz osób starszych, tj. tworzona zgodnie z zasadąuniwersalnego projektowania. Poprzez eliminację zdefiniowanych barier fizycznych,finansowych, socjalnych czy psychologicznych, utrudniających lub zniechęcających do braniapełnego udziału w życiu społeczeństwa należy dążyć do umożliwienia wszystkim osobomczynnegouczestnictwawrynkupracyiintegracjizotoczeniem.RealizacjaprojektówwramachRPOWP2014‐2020będziewięcprzyczyniaćsiędowypełnieniazapisów Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych oraz Europejskiej StrategiiwSprawie Niepełnosprawności 2010‐2020. Szerszy opis zastosowania zasady równości szansiniedyskryminacji zostanie ujętyw dokumentachwdrożeniowych (np. SzOP, kryteriawyboruprojektów itp.). Zasada równości szans będzie przestrzegana na każdym z etapów realizacjiProgramu.Służytemuplanowanieprzedsięwzięćmającychnacelurównośćszansnapoziomieoperacyjnym,wtyminicjatywymającenaceluwłączanietejzasadyprzywyborze iwdrażaniuprojektów.Przedsięwzięciateodnosząsięzarównodoetapówprzygotowywaniajakirealizacjiprogramu. Na etapie wdrażania sformułowane zostaną odpowiednie kryteria wyboruprojektów, które uwzględnią potrzeby defaworyzowanych grup społecznych, w tym osóbniepełnosprawnych oraz uniemożliwią wybór projektów wykazujących negatywny wpływ narównośćszans izapobieganiedyskryminacji, takabyniekorzystnezjawiskaspołeczneniebyłypogłębiane przy użyciu instrumentów finansowych UE. Monitorowanie i ewaluacjaprzewidzianych przedsięwzięć posłużą zapewnieniu kontynuacji realizacji przedmiotowejzasady. Dane dotyczące wskaźników będą obrazowały pomoc udzieloną różnym grupomspołecznymwzakresierównychszansiniedyskryminacjiwpodzialenapłeć,wtymdostępnościdla osób niepełnosprawnych. Analiza zebranych danych stanowić będzie podstawę domodyfikacjikryteriówwyboruprojektów,takabyProgrammógłzareagowaćnanowe,obecnienie ujawnione przypadki dyskryminacji lub efektywniej reagował na istniejąceniesprawiedliwości isegregacjęspołeczną.Podejściedopolitykirównościszansizapobieganiadyskryminacji również w ramach samego Programu ulegać będzie przeobrażeniomiprzekształceniom wmiarę zmieniających się potrzeb i wymogów społeczno‐gospodarczych.Wmyśl zasady partnerstwa program zakłada zobowiązanie do stałej, zinstytucjonalizowanejwspółpracymiędzyadministracjąrządową,samorządamiwojewództwi lokalnymi,partneramispołecznymi igospodarczymi, organizacjami pozarządowymi, zwłaszcza działającymiwobszarach promowania równości szans oraz przeciwdziałania dyskryminacji, jak równieżochronyśrodowiskaizrównoważonegorozwoju.Ważnymaspektemwpolitycenarzeczzwalczaniadyskryminacjinarynkupracyjestedukacja,dlatego niezbędne są działania na rzecz wysokiej jakości edukacji antydyskryminacyjnejistandardów edukacji w tym zakresie, a także działania edukacyjne silnie ukierunkowane naprzeciwdziałanie poszczególnym rodzajom dyskryminacji, która utrudnia lub uniemożliwiapodejmowanie zatrudnienia. Działania w zakresie edukacji antydyskryminacyjnej będąuzupełniane działaniami świadomościowymi na temat różnych form dyskryminacji na rynkupracy.


198

11.3Równośćpłci

Perspektywarównościowajestelementemniezbędnymwtworzeniupolitykirealizacjidziałańw myśl wartości demokratycznych i sprawiedliwości społecznej. Zasada równości kobietimężczyzn jest jedną z zasad horyzontalnych polityk Unii Europejskiej zgodnie z zapisamiTraktatuAmsterdamskiego(art.2i3).Zarównowwojewództwiepodlaskim,jakiwskalicałegokraju,pomimozmianobserwowanychnaprzestrzeniostatnichlatsytuacjakobietimężczyznnarynkupracynadaljestróżna–istniejąduże dysproporcje w zakresie dostępu do zatrudnienia i możliwości rozwoju zawodowego(zjawisko„szklanegosufitu”)czywysokościwynagrodzeniazatakąsamąpracę.Wciążaktywnestereotypy związane z płcią kulturowo‐społeczną – zwłaszcza w kwestii postrzegania przezpracodawcówkobiet jakomniej dyspozycyjnych iproduktywnychpracowników (w związku zpotencjalnymlubfaktycznymmacierzyństwem)–orazrelatywnieniskapartycypacjamężczyznwdzieleniuobowiązkówdomowych(pomimowprowadzenianowychrozwiązańlegislacyjnych,np.urlopojcowski),zwiększająryzykowystępowanianierównościwpozycjikobietimężczyznna rynku pracy. Z drugiej stronymężczyźni również doświadczają stereotypowych zachowańipostawzwiązanychzpostrzeganiemichjakoosób,odktórychwymagasięwiększejmobilnościi dyspozycyjności, co często utrudnia godzenie życia zawodowego z prywatnym. Jak pokazująbadania, zainteresowanie pracodawcówwprowadzaniem rozwiązań z zakresu godzenia życiazawodowego z prywatnym jest wciąż niewielkie – tylko nieliczni widzą wymierny efektekonomicznytegotypudziałań.NiwelowanienierównościwpozycjikobietimężczyznnarynkupracyprzebiegaćbędziewProgramie łączniezniwelowaniemnierównościmiędzypłciamiwewszystkichpozostałychobszarachżyciaspołecznego.Naetapieprogramowaniauwzględnionoodmiennąsytuacjękobietimężczyznnarynkupracy.Opierając się na diagnozie społeczno‐gospodarczej regionu zaplanowano działaniaprzyczyniającesiędo: zwiększeniatrwałegoudziałukobietwzatrudnieniu,ograniczeniasegregacjinarynkupracy

oraz propagowania rozwiązań z zakresu godzenia pracy i życia prywatnego kobietimężczyzn, poprzez podniesienie poziomu aktywności zawodowej i mobilności orazzdolnościdozatrudnieniaosóbpozostającychbezzatrudnienia,wtymwszczególnościosóbpowracających na rynek pracy po przerwie związanej z wychowaniem dziecka (orazzopieką nad osobą zależną), przeciwdziałanie przerwaniu aktywności zawodowejiwzmocnienie potencjału zdrowia poprzez działania profilaktyczne, w tym dotycząceprofilaktykichoróbnowotworowychpiersiiszyjkimacicy;

do rozwoju kariery kobiet i zwalczania stereotypów związanych z płcią, równieżwdziedziniekształcenia i szkolenia,poprzezwzmocnieniekompetencji ikwalifikacji,m.in.przez ułatwianie równego dostępu do dobrej jakości edukacji i promowanie w procesienauczania postaw niedyskryminacji, a także poprzez upowszechnianie wśródprzedsiębiorców oraz osób zarządzających zasobami ludzkimi idei równych szans kobietimężczyzn;

promowaniawłączeniaspołecznegoizmniejszaniaubóstwaprzezzwalczaniedyskryminacjizewzględunapłeć i aktywną integrację,w tymułatwieniedostępudousług społecznych,wszczególności dotyczących opieki nad osobą zależną oraz szeroko rozumianych usługpublicznych poprzezm.in. projekty uwzględniające działania infrastrukturalnew zakresieudogodnieńkomunikacyjnychdlarodzicówzdziećmi.

Ocena merytoryczna wszystkich wniosków o dofinansowanie w ramach RPOWP 2014‐2020będzieuwzględniałaocenęwpływuprojektuna realizację zasady równościpłci.Wprzypadkudziałań realizowanych z EFS ocena projektów będzie prowadzonaw oparciu o tzw. standardminimum, tj. zestaw pytań/punktów, które określają minimalne warunki jakie powinienspełniać projekt w ramach niniejszej zasady. Dodatkowo kryteria wyboru projektówuwzględniać będą potrzeby różnych grup społecznych wdanych obszarach, stosując zasadępreferowania grup defaworyzowanych. Pozwoli to na wyrównywanie szans społecznychizawodowychtychgrup.


199

Na etapie monitorowania i sprawozdawczości system wskaźników zawartych w Programieumożliwiać będzie gromadzenie i zbieranie danych statystycznych w podziale na płeć.Monitorowanie wskaźników według płci będzie obligatoryjne w przypadku wskaźnikówwymaganych załącznikiem nr 1 do rozporządzenia w sprawie EFS. W przypadku projektówwspółfinansowanych z EFRR monitorowanie w podziale na płeć będzie uwzględnianewstosownych przypadkach, tam gdzie jest to możliwe. Ponadto w sprawozdaniach rocznychzrealizacjiProgramuskładanychwroku2017i2019zawartezostanąodpowiednioinformacjeokreślonew art. 111, ust.4 lit e rozporządzenia ramowego,w tymkonkretne przedsięwzięciamające na celu promowanie równouprawnienia płci oraz zapobieganie dyskryminacji, w tymdostępność dla osób niepełnosprawnych i uzgodnienia wdrożone, aby zapewnić włączenieperspektywypłcidorealizowanychwramachRPOWPprojektów.NaetapieewaluacjibadanebędzieoddziaływanieProgramunarealizacjęzasadyrównychszanskobiet i mężczyzn. Dane o uczestnikach projektów pochodzące z systemu informatycznegopozwolą naprowadzenie systematycznych i kompleksowychbadań ewaluacyjnychpod kątemwsparcia udzielanego w podziale na płeć. Rekomendacje oraz wnioski płynącezprzeprowadzonych badań posłużą do wprowadzenia stosownych zmian w celu poprawyskutecznościwdrażaniazasadyrównościpłciwramachRPOWP2014‐2020.

11.4Przeciwdziałaniezmianomklimatuiładprzestrzenny

Wiele wyzwań społecznych i środowiskowych, przed którymi stoją regiony UE przekraczagranice administracyjne i granice krajowe. Jedną z nich jest kwestia adaptacyjności do zmianklimatu. Dlatego też kwestie klimatyczne są traktowane w RPOWP 2014‐2020 jakohoryzontalne, a działania realizujące cele klimatyczne będą adresowane do poszczególnychrodzajów inwestycjiwspieranychw ramach poszczególnych celów tematycznych. Przykłademmoże być zastosowanie kryteriów środowiskowych podczas zakupów urządzeń, technologii,wykorzystanie technologii oszczędzających w eksploatacji energię, wodę, surowce. Działaniapodejmowane w poszczególnych osiach programu będą bezpośrednio lub pośrednioprzyczyniały się do przejścia na niskoemisyjną/niskowęglową i odporną na zmianę klimatugospodarkę oraz wspierały lepsze zarządzanie w zakresie klimatu i środowiska.Zprzeciwdziałaniem zmianom klimatycznym łączy się zasada horyzontalna poszanowaniaiochrony krajobrazu Niekontrolowane przekształcanie przez człowieka krajobrazu powodujezachwianiemigracji gatunków, „niedrożnośćekologiczną”,brakciągłości ekologicznej formacjiroślinnych, niedrożność korytarzy ekologicznych tak rzecznych jak i leśnych, niskie nasyceniekrajobrazu elementami przyrodniczymi, mogącymi stanowić „wyspy środowiskowe” dlaposzczególnychgatunkówtakiejaktorfowiska,mokradła.W związku z tym wszelka interwencja o charakterze infrastrukturalnym w ramach RPOWP2014‐2020 powinna w sposób pośredni lub bezpośredni zapewniać stan równowagiekologicznejróżnychekosystemównadanymobszarze.Operacjepowinnybyćdostosowanedorodzajuekosystemu,wktórymbędąusytuowaneinaktórybędąmiaływpływ.Przyczymwpływinterwencji będzie różnyw zależności od tego, czy będzie ona umiejscowionaw ekosystemienaturalnym,półnaturalnym,rolniczym,czysztucznymWramachProgramuaspektekologicznyinterwencji będzie ujęty w sposób przekrojowy, tak aby chronić wodę, glebę, powietrzeibioróżnorodność oraz inne walory krajobrazu nie tylko naturalnego, ale równieżprzemysłowegoimiejskiego.Z uwagi na kluczowe znaczenie dostosowania do zmiany klimatu i łagodzenia jego skutkówwStrategii Europa 2020, Instytucja Zarządzająca Programem zapewni monitorowanieiraportowanie wydatków związanych z realizacją tego celu, przy wykorzystaniu systemukategoriiinterwencjiprzygotowanegoprzezKEorazsystemuRiomarkers.Interwencja w ramach RPOWP będzie podporządkowana osiąganiu celów przestrzennychwynikającychzkrajowychiregionalnychdokumentówstrategicznych:KPZK2030,KSRR2010‐2020, SRK 2020, SRWP oraz planu zagospodarowania przestrzennego województwa. W celuzapewnieniaprzestrzeganiazasadkształtowaniaprzestrzeniwynikającychzww.dokumentów


200

stosowanebędąstosownekryteriawyboruprojektówwramachposzczególnychdziałań.Będzieto w praktyce oznaczać np. dodatkowe promowanie projektów w szczególny sposóbprzyczyniających się do przywrócenia ładu przestrzennego, preferencje dla wyłanianiaprojektów w drodze konkursów architektonicznych lub urbanistycznych, promowanieprojektów synergicznych i komplementarnych itp. Szczególnie traktowane będą tu kwestiepowstrzymywania żywiołowego rozlewania się miast, zapobieganie rozpraszaniu zabudowyipogłębianiu chaosu przestrzennego, kształtowania w maksymalnym możliwym zakresieprzestrzeni publicznych przyjaznych dla mieszkańców i sprzyjających zachowaniomniskoemisyjnym,preferowanie ponownego wykorzystania terenu i wypełniania zabudowyzamiast ekspansji na tereny niezabudowane (priorytet brown‐field ponad green‐field), troskaoestetykę poszczególnych przedsięwzięć i ich dopasowania do otoczenia z poszanowaniemkontekstu przyrodniczego, kulturowego i społecznego, zapewnienie szerokiej partycypacjispołecznejwprocesachplanowaniaprzestrzennegoiprzygotowaniainwestycji.

11.5 Współpraca

Współpraca i partnerstwo to dwie wartości zakorzenione w Strategii RozwojuWojewództwaPodlaskiegodo roku2020, które z uwagi na ich znaczeniew systemie realizacji SRWP zostaływskazane jako zasady horyzontalne dla RPOWP 2014‐2020. Partnerstwo rozumiane jest jakowspółudział, współdecydowanie i współodpowiedzialność podmiotów publicznychiniepublicznych w realizacji wspólnych przedsięwzięć przyczyniających się do osiągnięciazałożonych celów Strategii, a także w monitorowaniu i ewaluacji podejmowanych działańinterwencyjnych. We współuczestniczeniu, współdecydowaniu muszą brać udział podmiotypubliczne,prywatneispołeczne,którychdecyzjemająnajwiększywpływnaprzebiegprocesówrozwojowychw regionie. Partnerzy społeczni i gospodarczywłączani są od samego początkuinakażdymetapienarównorzędnychprawach.Szczególną wartością pielęgnowaną w realizacji wszystkich celów SRWP jest współpraca,zgodniez jejzasadąSRWPmaprzyczyniaćsiędopowstawaniawregioniekulturywspółpracyopartejna zaufaniu różnorodnychpodmiotów i instytucji,włączających sięw realizację celówrozwojowych regionu. Z punktu widzenia rozwoju regionu ważne jest przy tym rozwijaniewszelkich formwspółpracy i powiązań sieciowych w układach zewnętrznych, poprzez ciągłekomunikowanie się, wymianę informacji, wiedzy, dobrych praktyk oraz tworzenie mniej czybardziejsformalizowanychpowiązań.DlategowramachRPOWP2014‐2020wszędziegdzietotylko możliwe wspierane będą wszelkie formy współpracy, co znajdzie wyraz np.wdopuszczeniu tam gdzie to możliwe możliwości realizacji projektów partnerskich orazpremiowanieinicjatywwspólnych,wszczególnościpartnerstwmiędzysektorowych.

SEKCJA12.ELEMENTYDODATKOWE

12.1Wykazdużychprojektówzaplanowanychdorealizacjiwokresie2014‐202043

WramachRPOWP2014‐2020niezidentyfikowanodużychprojektów

Tabelanr27.Listadużychprojektów

Tytuł Planowany termin notyfikacji/złożenia wniosku dużego

projektu do Komisji (rok, kwartał)

Planowany termin

rozpoczęcia realizacji projektu

(rok, kwartał)

Planowany termin zakończenia

wdrażania projektu (rok, kwartał)

Priorytet inwestycyjny

Oś priorytetowa

43 Art. 96.2.e rozporządzenia ramowego


201

12.2Ramywykonaniaprogramu44

Tabelanr28.Ramywykonaniaprogramu,wpodzialenafunduszeikategorieregionów

Poniższa tabela jest generowana automatyczne przez system SFC

Oś priorytetowa (w podziale na fundusze i kategorie regionu)

Etap wdrażania, wskaźnik finansowy, produktu lub

rezultatu Jednostka miary

Cele pośrednie dla 2018 r.

Cele końcowe dla 2023 r.

12.3Listapartnerówzaangażowanychwprzygotowanieprogramu

Komitet Sterujący SRWP (Zespół do spraw aktualizacji Strategii Rozwoju WojewództwaPodlaskiegodoroku2020):

I. Przedstawicieleinstytucjireprezentującychadministracjęrządową:

1. GeneralnaDyrekcjaDrógKrajowychiAutostradOddziałBiałystok,2. KuratoriumOświatywBiałymstoku,3. PodlaskiOddziałRegionalnyAgencjiRestrukturyzacjiiModernizacjiRolnictwa,4. PodlaskiOddziałWojewódzkiNarodowegoFunduszuZdrowia,5. PodlaskiUrządWojewódzki,6. RegionalnaDyrekcjaOchronyŚrodowiskawBiałymstoku,7. UrządStatystycznywBiałymstoku,

II. Przedstawiciele partnerów społecznych i gospodarczych, w tym organizacjepozarządowe,środowiskaakademickie,organizacjepracodawców:

1. AgencjaRozwojuRegionalnego„ARES”S.A.wSuwałkach,2. AgencjaRozwojuRegionalnegoS.A.wŁomży,3. BiałostockaFundacjaKształceniaKadr,4. LożaBiałostockaBusinessCentreClub,5. PaństwowaWyższaSzkołaInformatykiiPrzedsiębiorczościwŁomży,6. PaństwowaWyższaSzkołaZawodowawSuwałkach,7. PodlaskaFundacjaRozwojuRegionalnego,8. PodlaskaIzbaRolnicza,9. PodlaskaRadaDziałalnościPożytkuPublicznego,10. PodlaskaSiećLokalnychGrupDziałania,11. PodlaskieForumGospodarcze,12. PolitechnikaBiałostocka,13. Stowarzyszenie„EuroregionNiemen”,14. UniwersytetMedycznywBiałymstoku,15. UniwersytetwBiałymstoku,16. WWFPolska,

III.Przedstawicielestronysamorządowej:

1. KonwentPowiatówWojewództwaPodlaskiego,2. MiastoBiałystok,3. MiastoBielskPodlaski,4. MiastoŁomża,5. MiastoSuwałki,6. PodlaskieBiuroPlanowaniaPrzestrzennego,

44 Wymóg ustanowienia ram wykonania dla PT jest w trakcie negocjacji.


202

7. SekretarzWojewództwaPodlaskiego,8. WojewódzkiFunduszOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejwBiałymstoku,9. WojewódzkiUrządPracywBiałymstoku,10. ZarządWojewództwaPodlaskiego,11. ZwiązekGminWiejskichWojewództwaPodlaskiego.

Grupads.wsparciaprzygotowaniaRegionalnegoProgramuOperacyjnegoWojewództwaPodlaskiegonalata2014‐2020:

I. Przedstawicieleinstytucjireprezentującychadministracjęrządową:

1. GeneralnaDyrekcjaDrógKrajowychiAutostradOddziałBiałystok,2. KuratoriumOświatywBiałymstoku,3. MinisterstwoAdministracjiiCyfryzacji,4. MinisterstwoPracyiPolitykiSpołecznej,5. MinisterstwoRolnictwaiRozwojuWsi,6. MinisterstwoRozwojuRegionalnego/InfrastrukturyiRozwoju,7. MinisterstwoSportuiTurystyki,8. MinisterstwoŚrodowiska,9. PodlaskiOddziałRegionalnyAgencjiRestrukturyzacjiiModernizacjiRolnictwa,10. PodlaskiOddziałWojewódzkiNarodowegoFunduszuZdrowia,11. PodlaskiUrządWojewódzki,12. RegionalnaDyrekcjaOchronyŚrodowiskawBiałymstoku,13. UrządStatystycznywBiałymstoku,

II. Przedstawiciele partnerów społecznych i gospodarczych, w tym organizacjepozarządowe,środowiskaakademickie,organizacjepracodawców:

1. AgencjaRozwojuRegionalnego„ARES”S.A.wSuwałkach,2. AgencjaRozwojuRegionalnegoS.A.wŁomży,3. BiałostockaFundacjaKształceniaKadr,4. BiałostockiParkNaukowo‐Technologiczny,5. CentrumKształceniaUstawicznegowBiałymstoku,6. IzbaPrzemysłowo‐HandlowawBiałymstoku,7. LożaBiałostockaBusinessCentreClub,8. ŁomżyńskaIzbaPrzemysłowo‐Handlowa,9. OgólnopolskieTowarzystwoOchronyPtaków,10. PaństwowaWyższaSzkołaInformatykiiPrzedsiębiorczościwŁomży,11. PaństwowaWyższaSzkołaZawodowawSuwałkach,12. ParkPrzemysłowyŁomżaSp.zo.o.,13. PodlaskaFundacjaRozwojuRegionalnego,14. PodlaskaIzbaRolnicza,15. PodlaskaRadaDziałalnościPożytkuPublicznego,16. PodlaskaSiećLokalnychGrupDziałania,17. PodlaskiKlubBiznesu,18. PodlaskiZwiązekPracodawców,19. PodlaskieForumGospodarcze,20. PodlaskieStowarzyszenieWłaścicielekFirm–KLUBKOBIETBIZNESU,21. PolitechnikaBiałostocka,22. Stowarzyszenie„EuroregionNiemen”,23. StowarzyszenieNiezależnychInicjatywNASZANATURA,24. UniwersytetMedycznywBiałymstoku,25. UniwersytetwBiałymstoku,26. WWFPolska,27. ZwiązekPracodawcówiPrzedsiębiorcówZiemiSokólskiej,

III. Przedstawicielestronysamorządowej:


203

1. KonwentPowiatówWojewództwaPodlaskiego,2. MiastoBiałystok,3. MiastoBielskPodlaski,4. MiastoŁomża,5. MiastoSuwałki,6. UrządMarszałkowskiWojewództwaPodlaskiego,7. WojewódzkiFunduszOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejwBiałymstoku,8. WojewódzkiUrządPracywBiałymstoku,9. ZwiązekGminWiejskichWojewództwaPodlaskiego.

ZałącznikidoprogramuwprowadzanedosystemuSFC2014

1. Raportzewaluacjiexantewrazzestreszczeniem452. Dokumentacjawsprawieocenyzasadnościstosowaniaispełnieniawarunkówexante3. Opinia krajowych organów ds. równości ws. zasady równości szans, zapobiegania

dyskryminacjiorazzasadyrównościpłci46(fakultatywnie)4. [Obywatelskie]podsumowanieprogramu(fakultatywnie)

PaństwoczłonkowskieniejestzobowiązanedoprzedstawieniaKE‘Obywatelskiegopodsumowaniaprogramu’.DokumenttenniejestobjętydecyzjąKEzatwierdzającąprogram.Dlapotrzebkonsultacjispołecznychipromocji,dokumenttenmożebyćwykorzystanydoprzedstawienia–wformiewybranejprzezpaństwoczłonkowskie–celóworaztreściprogramu,wtymlogikiinterwencji.

WersjąstanowiącąpodstawędodecyzjiKEsądanewprowadzonedosystemuSFC2014.

Wykazstosowanychskrótów

B+R badaniairozwójB+R+I badania,rozwój,innowacjeB2B relacjemiędzyprzedsiębiorstwami(ang.Business‐to‐Business)B2C relacjemiędzyprzedsiębiorstwamiikonsumentami(ang.Business‐to‐

Customer)B2G relacjemiędzyprzedsiębiorstwamiaorganamiadministracji

państwowej(ang.Business‐to‐Government)BAEL BadanieAktywnościEkonomicznejLudnościBAT najlepszedostępnetechniki(ang.bestavailabletechnology)BIEC BiuroinwestycjiicykliekonomicznychCI wspólnewskaźnikiUniiEuropejskiej(ang.commonindicators)CIS centrumintegracjispołecznejCOSME Programnarzeczkonkurencyjnościprzedsiębiorstworazmałychi

średnichprzedsiębiorstw(ang.CompetitivenessofEnterprisesandSmallandMedium‐sizedEnterprises)

CSR SpołecznaOdpowiedzialnościBiznesu(ang.CorporateSocialResponsibility)

CT celtematycznyDyrektywaCAFE Dyrektywa2008/50/WEParlamentuEuropejskiegoiRadywsprawie

jakościpowietrzaiczystszegopowietrzadlaEuropyDyrektywaIDE DyrektywaParlamentuEuropejskiegoiRady2010/75/UEwsprawie




204

emisjiprzemysłowychEFMR EuropejskiFunduszMorskiiRybackiEFRR EuropejskiFunduszRozwojuRegionalnegoEFRROW EuropejskiFunduszRolnegoRozwojuObszarówWiejskichEFS EuropejskiFunduszSpołecznyEFSI EuropejskieFunduszeStrukturalneiInwestycyjne(ang.European

StructuralandInvestmentFunds)EOG EuropejskiObszarGospodarczyEPC ekwiwalentpełnegoczasupracyETS SystemHandluEmisjami(ang.EmissionsTradingSystem)EUR euroEURES EuropejskieSłużbyZatrudnienia(ang.EuropeanEmploymentServices)Europa2020 Strategianarzeczinteligentnegoizrównoważonegorozwoju

sprzyjającegowłączeniuspołecznemuEurostat EuropejskiUrządStatystycznyEU‐SILC Europejskiebadaniedochodówiwarunkówżycia(ang.EuropeanUnion

StatisticsonIncomeandLivingConditions)FS FunduszSpójnościGUS GłównyUrządStatystycznyHoryzont2020 ProgramRamowywzakresiebadańnaukowychiinnowacji(2014‐2020)IBnGR InstytutuBadańnadGospodarkąRynkowąICT/TIK technologieinformacyjno‐komunikacyjne(ang.Informationand

CommunicationTechnologies)IOB InstytucjeotoczeniabiznesuIP InstytucjaPośredniczącaITS InteligentneSystemyTransportowe(ang.IntelligentTransportSystems)IZ InstytucjaZarządzającaJE JednostkaewaluacyjnaJST jednostkisamorząduterytorialnegoKE KomisjaEuropejskaKEW kluczoweetapywdrażania(ang.keyimplementationsteps)KIS klubintegracjispołecznejKJE KrajowaJednostkaEwaluacjiKM KomitetMonitorującyKOBiZE KrajowyOśrodekBilansowaniaiZarządzaniaEmisjamiKPOŚK KrajowyProgramOczyszczaniaŚciekówKomunalnychKPZK/KPZK2030

KoncepcjaPrzestrzennegoZagospodarowaniaKraju2030

KS KomitetSterującyKSRR KrajowaStrategiaRozwojuRegionalnegoKT KontraktTerytorialnyLGD LokalneGrupyDziałaniaLHDI LokalnyWskaźnikRozwojuSpołecznego(Local HumanDevelopment

Index)–nowatorskametodologiapomiarurozwojuspołecznegoopracowanaprzezekspertówProgramuNarodówZjednoczonychds.Rozwoju(UNDP)wpartnerstwiezMinisterstwemRozwojuRegionalnegoorazGłównymUrzędemStatystycznymorazwewspółpracyzekspertamiiekspertkamizwiodącychośrodkówakademickichwPolsce

LIFE+ InstrumentFinansowynarzeczśrodowiskaMNiSW MinisterstwoNaukiiSzkolnictwaWyższegoMP MonitorPolskiMPZP miejscowyplanzagospodarowaniaprzestrzennegoMRR MinisterstwoRozwojuRegionalnego


205

MIR MinisterstwoInfrastrukturyiRozwojuMŚP MałeiśrednieprzedsiębiorstwaMtoe mlntonrównoważnikaenergetycznegoropynaftowejN2000 Natura2000NGO OrganizacjaPozarządowa(ang.Non‐GovernmentalOrganization)NTS NomenklaturaJednostekTerytorialnychdoCelówStatystycznychNUTS KlasyfikacjaJednostekTerytorialnychdoCelówStatystycznych(ang.

NomenclatureofUnitsforTerritorialStatistics)O/K/M ogółem/kobiety/mężczyźniOSI ObszarStrategicznejInterwencjiOZE odnawialneźródłaenergiiPGLLasyPaństwowe

PaństwoweGospodarstwoLeśneLasyPaństwowe

PI priorytetinwestycyjnyPKB ProduktKrajowyBruttoPKD PolskaKlasyfikacjaDziałalnościPLK PKPPolskieLinieKolejoweS.A.PM10 pyłośrednicyaerodynamicznejdo10μmPM2,5 pyłośrednicyaerodynamicznejdo2,5μmPNT parknaukowo‐technologicznyPositionPaper

StanowiskoKomisjiwsprawieUmowyPartnerskiejorazprogramówwPolscenalata2014‐2020(ang.PositionoftheCommissionServicesonthedevelopmentofPartnershipAgreementandprogrammesinPOLANDfortheperiod2014‐2020)

POWER ProgramOperacyjnyWiedza,Edukacja,Rozwój2014‐2020PPS standardsiłynabywczej(ang.purchasingpowerstandard)PSCI ProgramnarzeczPrzemianiInnowacjiSpołecznych(ang.Programme

forSocialChangeandInnovation)REGON KrajowyRejestrUrzędowyPodmiotówGospodarkiNarodowejRLKS/CLLD RozwójLokalnyKierowanyprzezSpołeczność(ang.Community‐ledlocal

development)RLM RównoważnaLiczbaMieszkańcówRM RadaMinistrówRPOWP RegionalnyProgramOperacyjnyWojewództwaPodlaskiegorozporządzenieramowe

RozporządzenieParlamentuEuropejskiegoiRady(UE)nr1303/2013zdnia17grudnia2013r.ustanawiającewspólneprzepisydotycząceEFRR,EFS,FS,EFRROWorazEFMRorazustanawiająceprzepisyogólnedotycząceEFRR,EFS,FSiEFMRorazuchylającerozporządzenieRady(WE)nr1083/2006

SFC2014 elektronicznysystemewidencjiprojektówikomunikacjiwokresie2014‐2020(ang.SystemforFundManagementintheEuropeanCommunity)

SL2014 krajowysysteminformatycznymonitoringuikontrolifinansowejfunduszystrukturalnychiFunduszuSpójnościwokresie2014‐2020

SOF‐1 Sprawozdaniezdziałalnościfundacji,stowarzyszeńiinnychorganizacjispołecznych

SOOŚ StrategicznaOcenaOddziaływanianaŚrodowiskoSRKL StrategiaRozwojuKapitałuLudzkiegoSRPW StrategiaRozwojuPolskiWschodniejSRWP/SRWP2020

StrategiaRozwojuWojewództwaPodlaskiegodo roku2020

SUERMB StrategiaUEdlaMorzaBałtyckiegoSWOT analizaSWOT–mocnestrony,słabestrony,szanse,zagrożenia(ang.

strengths,weaknesses,opportunities,threats)TEN‐T TranseuropejskaSiećTransportowa(ang. TransEuropeanTransport


206

Network)TFUE TraktatofunkcjonowaniuUniiEuropejskiejUE UniaEuropejskaUKE UrządKomunikacjiElektronicznejUMWP UrządMarszałkowskiWojewództwaPodlaskiegoUP UmowaPartnerstwaWB wartośćbazowaWD wartośćdocelowaWLWK WspólnaListaWskaźnikówKluczowychWMDT wskaźnikmiędzygałęziowejdostępnościtransportowejWRS WspólneRamyStrategiczneYEI Inicjatywanarzeczzatrudnienialudzimłodych(ang.Young

EntrepreneursInitiative)ZAZ zakładaktywnościzawodowejZIT ZintegrowaneInwestycjeTerytorialneZPORR ZintegrowanyProgramOperacyjnyRozwojuRegionalnego2004‐2006

Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego 2014 ... · Projekt RPOWP 2014‐2020 z 8...

Documents

Transcript of Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego 2014 ... · Projekt RPOWP 2014‐2020 z 8...