REGIONALNE SYSTEMY INNOWACJI W POLSCE · Regionalne Systemy Innowacji w Polsce – prezentacja...

REGIONALNE SYSTEMY INNOWACJI W POLSCE

– doświadczenia i perspektywy

Materiały konferencyjne

Program Konferencji

Regionalne systemy innowacji w Polsce

– doświadczenia i perspektywy

8 lutego 2013 r., Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, ul. Elektoralna 12, Warszawa

9.00 – 10.00Rejestracja uczestników

powitalna kawa

10.00 – 10.20

Otwarcie konferencji

Dariusz Bogdan, Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Gospodarki

Marek Szczepanik, Zastępca Prezesa PARP

10.20 – 10.40

Kierunki inteligentnej specjalizacji polskiej gospodarki

Jerzy Majchrzak, Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu,

Ministerstwo Gospodarki

10.40 – 11.00

Rozwój innowacyjności regionów w Polsce – uwarunkowania,

stan obecny i perspektywy

dr Joanna Hołub-Iwan, Uniwersytet Szczeciński

11.00 – 12.00

Regionalne Systemy Innowacji w Polsce – prezentacja wyników

badań PARP

prof. Bogusław Plawgo, Uniwersytet w Białymstoku

12.00 – 12.20 Sesja pytań i odpowiedzi

12.20 – 13.20

Komentarz ekspercki:

Marcin Łata, Dyrektor Departamentu Zarządzania Programami

Konkurencyjności i Innowacyjności, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

Piotr Machański, Naczelnik , Departament Koordynacji Programów

Regionalnych i Cyfryzacji, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

prof. Anna Rogut, Uniwersytet Łódzki

Jacek Walendowski, Grupa Technopolis – Bruksela

13.20 – 13.30 Zakończenie konferencji

13.30 – 14.00 Lunch

14.00 – 16.00

Warsztat kreatywny

„Sposoby identyfi kacji inteligentnych specjalizacji w Polsce”

Prowadzący: Sergiusz Sawin, Krzysztof Reński, Innovatika Sp. z o. o.

Indywidualne zaproszenia do udziału w warsztacie będą kierowane do

przedstawicieli Urzędów Marszałkowskich oraz Ministerstw: Gospodarki, Rozwoju

Regionalnego oraz Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Prelegenci

Dariusz Bogdan podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki. Określa kierunki pracy i nadzoruje zadania Departamentu

Bezpieczeństwa Gospodarczego, Departamentu Gospodarki Elektronicznej, Departamentu Handlu i Usług,

Departamentu Programów Off setowych. Absolwent Wydziału Mechatroniki Politechniki Warszawskiej, studia

podyplomowe w zakresie Telekomunikacji, Informatyki i Zarządzania na Wydziale Elektroniki i Technik Infor-

macyjnych Politechniki Warszawskiej. W latach 1993–2007 w Agencji Rynku Rolnego, od roku 1999 dyrektor

Biura Teleinformatyki. W latach 2006–2007 wykładowca na studiach podyplomowych w Szkole Głównej Go-

spodarstwa Wiejskiego. W Ministerstwie Gospodarki od grudnia 2007 r. Aktualnie przewodniczący Komitetu

Do Spraw Umów Off setowych, współprzewodniczący Zespołu Trójstronnego Przemysłu Zbrojeniowego, prze-

wodniczący Zespołu Gospodarki Elektronicznej, członek Komitetu Rady Ministrów Do Spraw Cyfryzacji, członek

Komitetu Monitorującego Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013 (PROW).

Anna Brussazastępca dyrektora w Departamencie Rozwoju Przedsiębiorczości i Innowacyjności PARP. Odpowiedzialna za

działalność badawczą w zakresie przedsiębiorczości i innowacyjności, jak również proces ewaluacji projektów

realizowanych przez PARP w ramach programów operacyjnych na lata 2007–2013: Innowacyjna Gospodarka,

Kapitał Ludzki i Rozwój Polski Wschodniej. Obecnie zaangażowana w PARP w prace przygotowawcze do per-

spektywy fi nansowej 2014–2020. W latach 2006–2011 w Ministerstwie Gospodarki, zaangażowana w proces

kształtowania polityki przemysłowej, innowacyjności i przedsiębiorczości – ramy prawne i instytucjonalne dla

MSP i organizacji biznesowych, projektowanie instrumentów wsparcia dotyczących rozwoju przedsiębiorczo-

ści oraz działalności badawczo-rozwojowej i innowacyjnej przedsiębiorstw (m.in. wprowadzenie bonu na in-

nowacje dla MSP w Polsce).

dr Joanna Hołub-Iwan ekonomistka i specjalista w zakresie zarządzania. Naukowiec i praktyk gospodarczy. Autorka publikacji nauko-

wych z dziadziny innowacji, zarządzania projektami, zarządzania zespołem, komercjalizacji innowacji i wyników

badań, marketingu i badań marketingowych. Specjalizuje się w metodologii badań naukowych, społecznych

i rynkowych. Autorka opisów metodyki badań i analiz do kilkudziesięciu projektów naukowych i gospodar-

czych, dotyczących strategii rozwoju gospodarczego, regionalnych strategii i systemów innowacji, innowa-

cyjności przedsiębiorstw, smart specializaton, good governance. Doradca, konsultant, ekspert w projektach

z zakresu zarządzania strategicznego w podmiotach gospodarczych i jednostkach publicznych w zakresie: RSI,

klastrów, parków technologicznych i innych IOB. Naukowiec i praktyk gospodarczy od 1998 roku. W latach

2000–2010 – menadżer, dyrektor, a następnie prezes zarządu w spółkach prawa handlowego. Obecne zainte-

resowania badawcze autorki koncentrują się na analizie i pomiarze sieci wartości (value network), metodyce

identyfi kacji smart specialization regionów, wdrażaniu new public governance i propagowaniu fi lozofi i i instru-

mentów science marketing w jednostkach naukowo-badawczych. W ostatnich latach współautorka/ autorka

publikacji: „Zarządzanie fi nansami projektu europejskiego”, C.H. Beck Warszawa 2009, „Benchmarking parków

technologicznych w Polsce – edycja 2010”, PARP Warszawa 2010, „Innowacyjność w rozwijaniu konkurencyjno-

ści przedsiębiorstw”, BECK Warszawa 2011, „Benchmarking parków technologicznych w Polsce – edycja 2012”,

PARP Warszawa 2012, „Benchmarking klastrów w Polsce – 2012”, PARP Warszawa 2012.

Piotr Machańskiabsolwent Akademii Rolniczej w Krakowie na kierunku ochrona środowiska. Naczelnik w Ministerstwie Rozwo-

ju Regionalnego, pracuje w Departamencie Koordynacji Programów Regionalnych i Cyfryzacji. Na co dzień od-

powiada za koordynację wdrażania 16 regionalnych programów operacyjnych oraz współpracę w tym zakresie

z samorządami województw, m.in. w obszarze wspierania innowacji. Posiada doświadczenie w programowa-

niu i pozyskiwaniu środków Unii Europejskiej. Specjalizuje się w rozwoju ekoinnowacji w Polsce.

Marcin Łataod 2010 r. dyrektor Departamentu Zarządzania Programami Konkurencyjności i Innowacyjności w Minister-

stwie Rozwoju Regionalnego. Departament ten pełni funkcję Instytucji Zarządzającej programem Innowacyjna

Gospodarka fi nansowanym ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w latach 2007–2013

oraz koordynuje prace związane z przygotowaniem programu fi nansowanego ze środków UE dotyczącego

wspierania badań, rozwoju i innowacji na lata 2014–2020.

Marcin Łata od 2000 r. zajmuje się przygotowaniem i realizacją programów rozwoju społeczno-gospodarcze-

go, w tym programów fi nansowanych z funduszy strukturalnych UE. W latach 2007–2010 pełnił funkcję zastęp-

cy dyrektora Departamentu Współpracy Terytorialnej w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego, który zajmuje się

wdrażaniem programów współpracy transgranicznej, ponadnarodowej i międzyregionalnej w ramach Euro-

pejskiej Współpracy Terytorialnej oraz Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa.

Jerzy Majchrzakdyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu, odpowiedzialny za realizację zadań związanych z opracowy-

waniem i koordynowaniem wdrażania programów rozwoju gospodarczego w zakresie polityk: przedsiębior-

czości, innowacyjności oraz przemysłowej w celu zwiększania konkurencyjności gospodarki oraz budowania

stabilnych podstaw wzrostu umożliwiających trwały i zrównoważony rozwój. Odpowiada również za realizację

zadań dotyczących zrównoważonego rozwoju i gospodarki niskoemisyjnej oraz dostępu przemysłu do surow-

ców. Ponadto prowadzi też sprawy z zakresu prawa własności przemysłowej, prawa technicznego, w szczegól-

ności systemu oceny zgodności, miar i metrologii oraz probiernictwa. Wcześniej pracował na stanowisku dy-

rektora w Polskiej Izbie Przemysłu Chemicznego, Prezesa Zarządu Zakładów Azotowych „Kędzierzyn” S.A. oraz

był również prezydentem Miasta Kędzierzyna-Koźla. Absolwent Wydziału Chemicznego Politechniki Śląskiej.

Krzysztof ReńskiBusiness Model Architect w fi rmie Innovatika sp. z o. o. Pomaga zarządom przedsiębiorstw w tworzeniu modeli

biznesowych i wprowadzaniu zmian zwiększających przychody fi rm. Odpowiada również za tworzenie i roz-

wój narzędzi doradczych Innovatiki. Dotychczas zrealizował kilkadziesiąt projektów w obszarze doradztwa stra-

tegicznego i organizacyjnego w branżach IT, e-commerce, elektronicznej, nowoczesnych usług biznesowych,

a także dla administracji publicznej. Pracował m.in. dla Grupy Danone, Poczty Polskiej, UCMS Group, Young

Digital Planet, PESA Bydgoszcz S.A, ISCG, Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Prowadzi również sesje warszta-

towe i szkolenia z zakresu innowacyjności, budowania modelu biznesowego, a także komunikacji w zespołach.

Przeprowadził ok. 300 godzin szkoleń i warsztatów.

prof. Anna Rogut profesor Uniwersytetu Łódzkiego i Społecznej Akademii Nauk zajmuje się organizacją i zarządzaniem, zastępca

dyrektora Instytutu Badań nad Przedsiębiorczością i Rozwojem Ekonomicznym. Zakres doświadczenia zawo-

dowego obejmuje przedsiębiorczość i politykę wsparcia rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw (otoczenie

przyjazne dla rozwoju MSP, w tym obniżanie barier administracyjnych, krajowe i międzynarodowe inicjatywy

na rzecz wspierania MSP, dobre praktyki); regiony wiedzy (innowacje, polityka wspierania innowacji, regionalne

strategie innowacji, regionalne, klastry i sektorowe systemy innowacji, innowacyjne instrumenty zarządzania

regionem); zarządzanie rozwojem regionalnym (governance, foresight regionalny, benchmarking regionalny,

monitoring i ewaluacja regionalnych polityk innowacyjnych); integrację europejską (teoria integracji, ekono-

miczne konsekwencje integracji) oraz internacjonalizację MSP (teoria internacjonalizacji, internacjonalizacja

i globalizacja MSP, współpraca przygranicza, transgraniczna i międzynarodowa w świetle rozszerzenia Unii

Europejskiej). Autorka i współautorka kilkudziesięciu publikacji dotyczących szeroko rozumianej przedsiębior-

czości i zarządzania rozwojem regionalnym. Autorka i współautorka ekspertyz wykonywanych na potrzeby do-

skonalenia polityki przedsiębiorczości i innowacji. W latach 2011–2012 członek Naukowej Rady Programowej

ds. aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata 2007–2020; członek Komitetu Naukowego

International Scientifi c Conference REDETE, organizowanej przez University of Banja Luka Faculty of Econo-

mics, członek Komitetu Naukowego Journal of Intercultural Management. Ekspert OECD-European Commis-

sion entrepreneurship project (2012). Członkini Rady Naukowej Ośrodka Badań nad Przedsiębiorczością PARP,

od listopada 2012 członek Rady Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

dr Sergiusz Sawin Chief Innovation Architect i współzałożyciel fi rmy Innovatika sp. z o. o. Jest doświadczonym ekspertem w dzie-

dzinie budowania innowacyjności fi rm oraz skutecznego wdrażania innowacyjnych rozwiązań. W fi rmie Inno-

vatika prowadzi projekty z obszarów: tworzenia centrów innowacji, zarządzania wiedzą i pomysłami, rozwoju

nowych produktów. W ramach dotychczasowej pracy kierował kilkunastoma projektantami doradczymi m.in.

dla 3M, TPSA, Citibanku, BRE, Heinza, Akzo Nobel, Marsa. Jest także doświadczonym trenerem i moderatorem:

prowadzi sesje warsztatowe w Polsce, Europie Zachodniej, Rosji, USA oraz Azji Środkowo-Wschodniej. Posiada

doświadczenie w prowadzeniu warsztatów dla bardzo licznych grup (300 osób). Współpracował z ICAN Institu-

te i Harvard Business Review Polska prowadząc warsztaty innowacyjności dla klientów Instytutu. Od 2007 roku,

jako członek zespołu Strategy Central & Eastern Europe, wprowadza na polski rynek metodę Outcome-Driven

Innovation. Przeprowadził ponad 1200 godzin szkoleń i warsztatów.

Marek Szczepanikabsolwent Wydziału Politologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Ukończył także podyplomo-

we studia z zakresu integracji europejskiej w Krajowej Szkole Administracji Publicznej w Warszawie, podyplomo-

we studia Przywództwa i Komunikacji Społecznej na Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie oraz Pody-

plomowe Studia Menedżerskie Master of Business Administration na Uniwersytecie Gdańskim. Posiada dyplom

MBA, Certyfi kat Menedżerski w zakresie nowoczesnych metod i technik strategii rozwoju przedsiębiorstw, cer-

tyfi kat Zarządzanie projektami Ernst & Young Academy of Business. Od 1997 związany zawodowo z funduszami

europejskimi, programami pomocowymi przedakcesyjnymi początkowo w Fundacji Programów Pomocy dla

Rolnictwa, gdzie przeszedł drogę od specjalisty ds. projektów do audytora wewnętrznego i kierownika zespo-

łów wdrożeniowych. W tamtym okresie brał udział we wdrażaniu Programu PHARE i jego kolejnych edycji, Trans-

ition Facility, Programu SAPARD. Od 2004 roku jako Kierownik Zespołu Kontroli i Audytu brał udział we wdrażaniu

pierwszych programów fi nansowanych z funduszy strukturalnych, m.in. Sektorowego Programu Operacyjnego

Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego i Rozwój Obszarów Wiejskich 2004–2006. W 2007 roz-

począł pracę w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Świętokrzyskiego jako Dyrektor Departamentu Fun-

duszy Strukturalnych, gdzie kierował pracą ponad 100 osobowego zespołu pełniącego funkcję instytucji wdro-

żeniowej dla Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego na lata 2004–2006 na terenie

województwa świętokrzyskiego oraz Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego

na lata 2007–2013. Z dniem 2 lipca 2012 r. został powołany na stanowisko zastępcy prezesa PARP.

7

prof. Bogusław Plawgo profesor Uniwersytetu w Białymstoku (UwB). Kierownik Zakładu Podstaw i Strategii Zarządzania Wydziału Eko-

nomii i Zarządzania UwB. Jest autorem ponad 100 opracowań naukowych dotyczących głównie sektora ma-

łych i średnich przedsiębiorstw oraz rozwoju regionalnego. Od 1991 roku nieprzerwanie pełni funkcję prezesa

zarządu Białostockiej Fundacji Kształcenia Kadr, gdzie w praktyce realizuje koncepcje wykorzystania instru-

mentów stymulujących rozwój regionalny, w szczególności w obszarze doskonalenia zasobów ludzkich oraz

wsparcia małych i średnich przedsiębiorstw. Bezpośrednio kierował wieloma projektami badawczymi, w tym

KBN oraz projektami wdrożeniowymi współfi nansowanymi ze środków zagranicznych, np. US AID, Know-How

Fund, PHARE, funduszy strukturalnych UE. Członek Komitetu Monitorującego Regionalnego Programu Opera-

cyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007–20013. Członek Polskiej Komisji Akredytacyjnej.

Paulina Zadura-Lichota dyrektor Departamentu Rozwoju Przedsiębiorczości i Innowacyjności w Polskiej Agencji Rozwoju Przedsię-

biorczości. Absolwentka Wydziału Filozofi i i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz studiów podyplomo-

wych – Akademii Ewaluacji w Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych UW. Specjalizuje się

w problematyce uwarunkowań przedsiębiorczości oraz determinant rozwojowych sektora małych i średnich

przedsiębiorstw w Polsce. Autorka publikacji z zakresu rozwoju zasobów ludzkich, postaw przedsiębiorczych

w społeczeństwie oraz stanu sektora MSP w Polsce.

Jacek Walendowski ekonomista specjalizujący się w dziedzinie analiz polityki regionalnej, badań naukowych i innowacyjności. Po-

siada doświadczenie w ocenie działań publicznych i analizach efektów ekonomicznych działalności badaw-

czo-rozwojowej w Polsce. Aktualnie uczestniczy w pracach projektu Inno-Net EPISIS poświęconego badaniu

polityki innowacyjnej w usługach. Jest również koordynatorem programu Regional Innovation Monitor Plus

realizowanego przez konsorcjum Technopolis na zlecenie Komisji Europejskiej w latach 2013–2014 (http://

www.rim-europa.eu). W ramach programu jest autorem przeglądu polityki innowacji i wyzwań m.in. w trzech

polskich województwach (mazowieckie, opolskie, śląskie). Od września 2004 roku pracuje w fi rmie Technopolis

jako konsultant odpowiedzialny za przeprowadzanie badań polityki innowacyjnej w wybranych regionach Unii

Europejskiej. Absolwent studiów ekonomicznych oraz europejskich (Kolegium Europejskie w Natolinie oraz

Central European University w Budapeszcie).

8

Streszczenie wyników badania

„Przegląd i analiza regionalnych systemów innowacji (RSI) województw Polski w kontekście przygotowań do realizacji europejskiej polityki spójności po 2013 roku”.

Problem badawczy

Perspektywy rozwoju gospodarczego Polski, jak i poszczególnych województw, zależą od zdolności do podno-

szenia poziomu innowacyjności przedsiębiorstw, nauki i instytucji publicznych. Duża część odpowiedzialności

za kształtowanie warunków do wzrostu innowacyjności spoczywa na władzach regionalnych. Dysponują one

dokumentami strategicznymi w tym zakresie – są nimi strategie rozwoju województw (SRW), a zwłaszcza re-

gionalne strategie innowacji (RSI, z j. angielskiego RIS – Regional Innovation Strategy). RSI stanowiły podstawę

do realizacji wielu działań w ramach perspektywy fi nansowej 2004–2006 (np. w ramach programów takich jak

Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego i Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konku-

rencyjności Przedsiębiorstw).

RSI wyznaczają kierunki wspierania innowacyjności również w obecnej perspektywie fi nansowej Unii Europej-

skiej na lata 2007–2013 (np. w ramach programów krajowych: Program Operacyjny Innowacyjna Gospodar-

ka, Program Operacyjny Kapitał Ludzki) oraz 16 regionalnych programów operacyjnych. Po doświadczeniach

pierwszej dekady polityki regionalnej związanej z wdrażaniem RSI, co zbiega się z czasem przygotowań do ko-

lejnego okresu programowania funduszy europejskich, niezbędne jest przeprowadzenie oceny dotychczaso-

wych dokonań polityki proinnowacyjnej na poziomie regionalnym i wyznaczenie jej kierunków na przyszłość.

W trakcie dyskusji na temat efektów regionalnej polityki proinnowacyjnej pojawiają się pytania badawcze

o adekwatność dotychczasowych regionalnych dokumentów strategicznych i trafność podejmowanych dzia-

łań. Warto także stawiać pytania o to, w jakim stopniu cele strategiczne oraz inne postanowienia dokumentów

programowych są kompatybilne i odpowiadają wytycznym Strategii „Europa 2020”, a przede wszystkim o to,

jakie są rzeczywiste efekty polityki innowacyjnej w regionach.

Cele badania

Głównym celem badania było ustalenie, czy i w jakim stopniu władze regionalne są przygotowane do realizacji

polityki innowacyjnej w obecnym i przyszłym okresie programowania (2014–2020) oraz w jakim stopniu do-

tychczas realizowane programy wpływają na tworzenie i wzmacnianie regionalnych systemów innowacji. Cel

badania zrealizowano w oparciu o:

• analizę i ocenę innowacyjności regionów przez pryzmat wskaźników innowacyjności,

• ocenę stopnia komplementarności innowacyjnego wymiaru polityki regionalnej, wyrażonego w doku-

mentach strategicznych, działaniach oraz opiniach władz regionalnych z postanowieniami dokumentów

na szczeblu krajowym i europejskim,

• ocenę wpływu działań podejmowanych w regionach (zrealizowanych i realizowanych programów) oraz

postaw decydentów wobec wzrostu innowacyjności danego regionu.

9

Metodologia badawcza

W badaniu przyjęto trzy główne podejścia metodologiczne. Pierwsze z nich to szeroka kwerenda dostępnych

źródeł techniką desk research oraz analiza taksonomiczna dostępnych danych statystycznych. Kolejnym podej-

ściem było badanie metodą jakościową na grupie decydentów i przedstawicieli kluczowych instytucji w po-

szczególnych województwach. Wreszcie zastosowano badania ilościowe metodą delfi cką na grupie ekspertów

we wszystkich województwach.

Celem pierwszej części badania była analiza efektów polityki innowacyjnej w polskich regionach mierzonych

wskaźnikami innowacyjności na poziomie województw oraz ocena, w jakim stopniu polityka regionalna w ob-

szarze innowacyjności, wyrażona poprzez dokumenty strategiczne, jest kompatybilna z zapisami dokumen-

tów na szczeblu krajowym i europejskim. Wykorzystując metodę taksonomiczną, skonstruowano rankingi

województw według poziomu innowacyjności. Na potrzeby analizy potencjału innowacyjnego województw

zostały wykorzystane dwie grupy wskaźników szczegółowych: wskaźniki wejścia – obrazujące posiadany po-

tencjał i ponoszone nakłady – oraz wskaźniki wyjścia – odzwierciedlające, jak posiadany potencjał i nakłady

prowadzą do uzyskania konkretnych wyników w postaci nowych rozwiązań. Dodatkowo zdecydowano się na

konstrukcję dwóch ogólnych wskaźników innowacyjności. Pierwszy z nich posłużył ocenie obecnego pozio-

mu innowacyjności. Z kolei drugi wskaźnik ogólny posłużył ocenie dynamiki poziomu innowacyjności. W ra-

mach badania desk research dokonano także oceny spójności i kompletności celów przyjętych w regionalnych

dokumentach strategicznych. Analizie poddano również stopień korespondencji obecnych zapisów regional-

nych dokumentów strategicznych i programów z postanowieniami krajowych i europejskich dokumentów

strategicznych, w szczególności z Krajową Strategią Rozwoju Regionalnego (KSRR) i ze Strategią „Europa 2020”

(obszarem priorytetowym „rozwój inteligentny” oraz inicjatywą „Unia innowacji”). Dokonano przeglądu i anali-

zy realizowanych i zrealizowanych w regionach programów związanych z polityką innowacyjności, oceniono

wpływ programów na tworzenie i wzmacnianie regionalnych systemów innowacji.

Drugie podejście badawcze wiązało się z analizą opinii decydentów i przedstawicieli kluczowych instytucji

w poszczególnych województwach – wykorzystano do tego celu badania jakościowe. Celem badania opinii

decydentów była analiza stanu wiedzy i aktywności regionalnych podmiotów odpowiedzialnych za całokształt

polityki proinnowacyjnej, a także analiza postaw/przekonań oraz oczekiwań i zamierzeń władz regionalnych

w zakresie wspierania innowacji w województwie. Łącznie przeprowadzono 164 wywiady pogłębione ze 171

osobami, proporcjonalnie we wszystkich województwach.

Ostatnią zastosowaną metodą badawczą były badania ilościowe na grupie ekspertów pochodzących proporcjo-

nalnie ze wszystkich województw. Celem badania eksperckiego była ocena wpływu realizowanych i wdrożonych

programów na innowacyjność regionu. Ocenę realizowanych programów przeprowadzono z wykorzystaniem

metodologii delfi ckiej. Wybrani eksperci w dwóch turach badania analizowali wpływ poszczególnych progra-

mów na innowacyjność regionu, odpowiadając na pytania, czy i w jakim stopniu dany program przyczynił się

do zwiększenia innowacyjności regionu. W badaniu wzięło udział 1280 ekspertów. Techniką zbierania danych był

miks techniki CATI (telefoniczny wywiad ankieterski wspomagany komputerowo) i CAWI (kwestionariusz on-line).

Wnioski

Z badań wynika, że generalnie niskiemu poziomowi innowacyjności w Polsce towarzyszy jego silne zróżni-

cowanie pomiędzy poszczególnymi regionami. Z punktu widzenia ogólnego syntetycznego wskaźnika in-

nowacyjności można wyróżnić siedem skupisk województw. Pierwszą pozycję (w kolejności od najwyższej

wartości ogólnego syntetycznego wskaźnika innowacyjności) zajmuje województwo mazowieckie. Mazow-

sze tak dalece wyprzedziło inne regiony, że nie można mówić o jego podobieństwie do pozostałych woje-

wództw. Drugie skupisko tworzą województwa śląskie i dolnośląskie. Wykazują one także wysoki potencjał

innowacyjności. Nieco niżej plasują się województwa małopolskie, pomorskie i podkarpackie. Następną klasę

tworzą wielkopolskie i łódzkie. Najliczniejsza jest grupa piąta złożona z województw: opolskiego, kujawsko-

-pomorskiego, lubelskiego, świętokrzyskiego i podlaskiego. Najniższy potencjał innowacyjności charakteryzuje

dwie ostatnie grupy. Pierwsza z nich składa się z lubuskiego i warmińsko-mazurskiego. Największy dystans od

lidera rankingu innowacyjności cechuje województwo zachodniopomorskie. Przeprowadzona analiza dyna-

10

miczna wykazała, że względne zmiany pozycji innowacyjnej pomiędzy regionami, które dokonały się w latach

2003–2006 i 2006–2009, były niewielkie. Występuje znaczące powiązanie poziomu potencjału innowacyjnego

poszczególnych województw z ich ogólnym poziomem rozwoju mierzonym wartością PKB. W tej sytuacji, na

podstawie samej analizy danych statystycznych, trudno wnioskować o efektywności polityki proinnowacyjnej

w poszczególnych województwach.

Cele poszczególnych regionalnych strategii innowacji okazały się spójne z założeniami poszczególnych strate-

gii wojewódzkich, a zapisy RSI wskazują na ich kompletność. Oznacza to, że zapisy formalne kluczowych do-

kumentów strategicznych są ukierunkowane na tworzenie i wzmacnianie regionalnych systemów innowacji.

Pomimo iż strategie regionalne były najczęściej przygotowywane przed ukazaniem się nowych strategii euro-

pejskich i KSRR, cele i zapisy dokumentów RSI okazały się najbardziej kompatybilne ze Strategią „Europa 2020”,

w nieco mniejszym stopniu z Krajową Strategią Rozwoju Regionalnego (KSRR) oraz inicjatywą „Unia innowacji”.

Tym niemniej w większości regionów zachodzi potrzeba aktualizacji strategii regionalnych z punktu widzenia

ich dostosowania do nowych strategii na poziomie europejskim i krajowym.

Struktury zarządzania RSI funkcjonują w większości województw, choć często w innej formie organizacyjnej,

niż początkowo zakładano. Działające struktury nie zawsze realizują cztery podstawowe funkcje zarządcze

(planowania, organizowania, motywowania i kontroli). W większości przypadków realizowane są tylko funkcje

motywowania i kontroli.

W fi nansowaniu zarządzania RSI dużą rolę, w szczególności w początkowym okresie, odgrywały środki fi nanso-

we Unii Europejskiej. Obecnie coraz większe znaczenie mają środki własne samorządów przeznaczane na fi nan-

sowanie struktur zarządzania RSI, powoływanych jako jednostki organizacyjne urzędów marszałkowskich, co

zapewnia ciągłość i trwałość działań implementacyjnych. Analiza zapisów regionalnych strategii innowacji i do-

kumentów wdrożeniowych programów operacyjnych pokazała, że we wszystkich województwach wszystkie

cele RSI znajdują źródła fi nansowania działań przyczyniających się do ich realizacji w programach operacyjnych.

Na podstawie przeprowadzonych badań nie można jednoznacznie wskazać związków pomiędzy jakością

dokumentów strategicznych, typem realizowanych programów wsparcia oraz działaniami związanymi z two-

rzeniem i rozwojem struktur wdrażania RSI a wskaźnikami innowacyjności poszczególnych regionów. Wystę-

pujące istotne zróżnicowania w poziomie innowacyjności regionów oraz pewne zróżnicowania w zakresie

wykorzystania potencjału innowacyjnego, a także niewielkie zróżnicowania w dynamice innowacyjności wy-

magają pogłębionych analiz na poziomie poszczególnych województw.

Decydenci na ogół trafnie diagnozują potencjał innowacyjny swoich województw, potwierdzając znajomość

specyfi ki gospodarek regionalnych. Zebrane opinie na temat innowacyjności sektora przedsiębiorstw, sektora

nauki i B+R korespondują również z wartościami opracowanych wskaźników. Regiony najbardziej innowacyjne

skutecznie identyfi kują także swoje sektory innowacyjne i uwzględniają je jako istotny czynnik rozwoju gospo-

darczego regionu. Większość województw, w tym również tych o niższym poziomie innowacyjności, wiąże

swoją przyszłość ze specjalizacją gospodarczą opartą na sektorach innowacyjnych. Większość przedstawicieli

województw jako mocną stronę swojego regionu wskazuje potencjał sektora nauki. Do słabych stron innowa-

cyjności gospodarki regionalnej badani decydenci na ogół zaliczają niewystarczający transfer wiedzy z nauki

do gospodarki i brak dostępu do kapitału wysokiego ryzyka oraz niezadowalającą skuteczność działania insty-

tucji innowacyjnego biznesu.

Samorządom województw nie udało się dotychczas stworzyć spójnych systemów innowacji w regionach.

Można co najwyżej zidentyfi kować poszczególne instytucje, dokumenty i działania – przejawy funkcjonowa-

nia systemu innowacji – choć ze świadomością, iż nie tworzą one jeszcze całościowego systemu innowacji.

Występuje wyraźne zróżnicowanie decydentów RSI w zakresie stanu wiedzy oraz aktywnych postaw według

grup województw o różnym poziomie innowacyjności. Da się zaobserwować ogólną tendencję, że im wyższy

poziom innowacyjności regionu, tym większa wiedza badanych o poszczególnych aspektach regionalnych

systemów innowacji, a także wyższa gotowość decydentów do podejmowania działań wzmacniających po-

szczególne obszary regionalnych systemów innowacji.

11

Na podstawie badania delfi ckiego podjęto próbę zidentyfi kowania najskuteczniejszych i najbardziej efek-

tywnych programów zwiększających innowacyjność regionów. W opinii ekspertów (na próbie 1280 osób)

„wsparcie na działania inwestycyjne przedsiębiorstw” zostało uznane za najskuteczniejszy program proinnowa-

cyjny zarówno obecnie, jak i w perspektywie najbliższych 5 lat. Należy jednak zauważyć, iż niewielka przewaga

wskazań na ten program w stosunku do pozostałych oraz wyrównane oceny kilku kolejnych programów po-

zwalają na stwierdzenie, iż eksperci nie byli w stanie jednoznacznie wyodrębnić najskuteczniejszych progra-

mów wspierających innowacyjność gospodarek regionalnych. Z kolei za najmocniejszą stronę programów

wspierających innowacyjność eksperci uznali „szeroki wachlarz działań, które mogą być objęte dofi nansowaniem

(inwestycje w środki trwałe, prowadzenie działalności badawczej, zakup licencji, patentów, wiedzy)”. W świetle po-

wyższych wyników można stwierdzić, iż w działaniach proinnowacyjnych kluczowy jest nie tylko wybór i reali-

zacja najlepszego typu programu, lecz równoczesne realizowanie komplementarnego wsparcia fi nansowego

i niefi nansowego obejmującego z jednej strony wsparcie inwestycyjne (np. zakup technologii), z drugiej roz-

wój kompetencji, stymulowanie działalności badawczej czy transferu wiedzy.

Rekomendacje

Zaproponowane w raporcie rekomendacje odnoszą się do trzech grup podmiotów.

Rekomendacje dla podmiotów administracji rządowej

Rekomendacja 1

Stworzenie „Platformy innowacyjnych regionów”. Celem jej jest rozwój regionalnych systemów innowacji,

w szczególności poprzez wymianę wiedzy i doświadczeń pomiędzy regionami oraz kluczowymi aktorami po-

lityki proinnowacyjnej w województwach.

Rekomendacja 2

Należy zapewnić fi nansowanie realizacji zadań RSI, wspólnych dla wszystkich regionów, w ramach przy-

szłego odrębnego działania/priorytetu krajowego programu operacyjnego wspierającego innowacyj-

ność po 2013 roku. Wskazane zadania powinny być realizowane wspólnie przez samorządy województw,

przedsiębiorców i partnerów społecznych. Cel: przyśpieszyć proces budowy regionalnych systemów innowacji

poprzez fi nansowanie wybranych aspektów funkcjonowania RSI ze środków centralnych, w szczególności w re-

gionach o niższym poziomie innowacyjności poprzez wsparcie fi nansowe projektów obejmujących współpracę

międzyregionalną, która zapewni upowszechnianie się aktywnych postaw wobec procesów innowacyjnych.

Rekomendacja 3

Opracowanie oraz upowszechnienie modelowych rozwiązań wsparcia transferu wiedzy do praktyki

gospodarczej we współpracy z instytucjami wspierania rozwoju regionalnego, z uwzględnieniem wy-

tycznych regionalnych systemów innowacji, które poszczególne regiony mogłyby adaptować i skutecznie

wdrażać. Cel: zapewnienie wyższej efektywności wsparcia transferu wiedzy do praktyki gospodarczej w ra-

mach regionalnych systemów innowacji.

Rekomendacja 4

Przy projektowaniu centralnie zarządzanych programów operacyjnych nastawionych na wzrost inno-

wacyjności należy zapewnić komplementarne formy wspierania rozwoju innowacyjności obejmujące

zarówno wsparcie inwestycji o wysokim komponencie innowacyjnym, jak i jednocześnie wsparcie zaplecza

B+R oraz kapitału ludzkiego. Cel: zwiększenie skuteczności i efektywności programów wspierających innowa-

cyjność dzięki wykorzystaniu komplementarności działań inwestycyjnych i nieinwestycyjnych.

12

Rekomendacje dla samorządów województw

Rekomendacja 1

Stworzenie oraz wdrożenie planu działań na rzecz kształtowania postaw proinnowacyjnych w regio-

nach, w szczególności w grupie przyszłych i obecnych przedsiębiorców (może on być częścią regional-

nych strategii innowacji). Cel: wzrost innowacyjności poprzez lepsze wykorzystanie kluczowego czynnika ja-

kim jest proinnowacyjna świadomości przedsiębiorców.

Rekomendacja 2

Regionalne strategie innowacji powinny stać się jednym z programów operacyjnych służących realiza-

cji strategii rozwoju województwa. Cel: zwiększenie poziomu operacyjności RSI, a dzięki temu jego realnego

oddziaływania na wzrost innowacyjności regionów.

Rekomendacja 3

W procesie zarządzania RSI wiodącą rolę powinien odgrywać samorząd województwa, jednakże

w strukturach zarządzania musi być przestrzegana zasada partnerstwa i partycypacji kluczowych in-

teresariuszy regionalnego systemu innowacji. Cel: zwiększyć skuteczność i efektywność funkcjonowania

systemu zarządzania RSI.

Rekomendacja 4

Należy zapewnić mechanizmy wymiany poglądów, współpracę i transfer wiedzy pomiędzy eksper-

tami i liderami regionalnych systemów innowacji zarówno wewnątrz poszczególnych regionów jak

i w układzie międzyregionalnym. Cel: przyśpieszenie procesów uczenia się uczestników regionalnych sys-

temów innowacji.

Rekomendacja 5

Samorządy województw powinny podjąć działania w zakresie podniesienia skuteczności istniejących

instytucji otoczenia innowacyjnego biznesu (parki naukowo-technologiczne, klastry, centra transferu tech-

nologii itp.). Cel: zwiększenie wpływu instytucji innowacyjnego otoczenia biznesu na poziom innowacyjności

w regionie.

Rekomendacja 6

Należy wypracować strategie działań na rzecz rozwoju sektorów innowacyjnych, a także zapewnić wy-

korzystanie koncepcji smart specialisation w ramach strategii regionalnych. Cel: wzrost wykorzystania sek-

torów innowacyjnych w myśl koncepcji smart specialisation w procesie podnoszenia innowacyjności regionów.

Rekomendacja 7

Przy programowaniu regionalnych programów operacyjnych wdrażanych po 2013 roku zasadne jest

zapewnienie możliwości jednoczesnego wsparcia określonych przedsięwzięć proinnowacyjnych z wy-

korzystywaniem różnych, komplementarnych form i intensywności wsparcia obejmujących wsparcie

inwestycji, zaplecza B+R, jak i kapitału ludzkiego. Cel: zapewnienie zwiększenia efektywności i skutecz-

ności regionalnych programów wsparcia innowacyjności dzięki wykorzystaniu komplementarności działań

inwestycyjnych i nieinwestycyjnych.

Rekomendacje dla pozostałych uczestników RSI (przedsiębiorców, jednostek naukowych

i partnerów społecznych)

Rekomendacja 1

Należy podnosić proinnowacyjną świadomość pracowników przedsiębiorstw i instytucji. Cel: wzrost

innowacyjności zarówno poszczególnych podmiotów, jak i całej sieci regionalnego systemu innowacji.

Rekomendacja 2

Warto zwiększyć zakres aktywnego uczestnictwa w systemie zarządzania regionalnymi systemami

innowacji. Cel: Zwiększenie efektywności procesu zarządzania RSI oraz zwiększenie korzyści z uczestnictwa

w nim przez wszystkich interesariuszy.

13

Prezentacja wyników badania

2012 2013

Warszawa, 8 lutego 2013 r.

REGIONALNE SYSTEMY INNOWACJI W POLSCE – doświadczenia i perspektywy

Konferencja podsumowująca projekt badawczy PARP: „Przegląd i analiza regionalnych systemów innowacji województw Polski w kontekście przygotowań do realizacji europejskiej polityki spójności po 2013 roku”.

14


Plan prezentacji:

2. Wyniki analizy „desk research” 3. Wyniki badania opinii decydentów

1. Cele i zakres badania

4. Wyniki badania opinii ekspertów

5. Wnioski i rekomendacje

Warszawa, 8 lutego 2013 r. 1. Cele i zakres badania

Pytania badawcze 1. W jakim stopniu cele strategiczne oraz inne zapisy dokumentów strategicznych

są ukierunkowane na tworzenie i wzmacnianie regionalnych systemów innowacji?

2. W jakim stopniu prowadzone przez samorządy województw działania przyczyniają się do tworzenia i wzmacniania regionalnych systemów innowacji?

3. Czy cele i inne zapisy dokumentów strategicznych na poziomie województwa są spójne i kompletne w kontekście ich oddziaływania na wzrost innowacji w regionie?

4. W jakim stopniu cele strategiczne oraz inne zapisy dokumentów strategicznych są kompatybilne i odpowiadają zapisom Strategii „Europa 2020”, a w szczególności obszarowi priorytetowemu „rozwój inteligentny” oraz inicjatywie „Unia innowacji”?

5. Jakie są rzeczywiste efekty polityki innowacyjnej w regionach, mierzone w odniesieniu do przyjętych wskaźników oraz wybranych obszarów analizy na poziomie województw?

6. Czy istnieją związki, a jeśli tak to jakie, pomiędzy wnioskami płynącymi z analizy rzeczywistych efektów polityki innowacyjnej w regionach (mierzonej wskaźnikami i ich dynamiką), a wnioskami wynikającymi z analizy dokumentów strategicznych, zrealizowanych programów oraz postaw decydentów?

15


Cel główny badania Ustalenie w jakim stopniu władze regionalne są przygotowane do realizacji polityki innowacyjnej w obecnym i przyszłym okresie programowania (2014-2020) oraz w jakim stopniu dotychczas realizowane programy wpływają na tworzenie i wzmacnianie regionalnych systemów innowacji. Cele szczegółowe badania 1. Analiza i ocena innowacyjności regionów, przez pryzmat wskaźników innowacyjności, 2. Ocena czy i w jakim stopniu polityka regionalna na rzecz innowacyjności wyrażona poprzez dokumenty strategiczne i działania oraz opinie władz regionalnych jest komplementarna z zapisami dokumentów na szczeblu krajowym i europejskim, 3. Ocena wpływu podejmowanych w regionach działań (zrealizowanych i realizowanych programów) oraz postaw decydentów na wzrost innowacyjności danego regionu.

Cel główny i cele szczegółowe badania



1. Dokumenty strategiczne w obszarze polityki innowacyjnej na szczeblu regionalnym, krajowym i europejskim; 2. Programy wsparcia innowacyjności zrealizowane w ramach perspektywy 2004-2006, jak i obecnie realizowane w ramach perspektywy 2007-2013; 3. Wiedzę, postawy i przekonania kluczowych aktorów polityki innowacyjnej w regionach: decydentów i ekspertów.

Zakres badania obejmował:


16


Ocena innowacyjności regionów – założenia analizy taksonomicznej

2. Wyniki analizy „desk research”

ujęcie statyczne*

Zasoby (wskaźniki

wejścia)

Efekty (wskaźniki

wyjścia)

ujęcie dynamiczne** Wskaźnik syntetyczny

*stan obecny (w chwili opracowywania analizy użyto aktualnych danych GUS, dostępnych na koniec 2011 roku) ** porównanie danych GUS z lat 2003, 2006 i 2009


Ocena innowacyjności regionów – wskaźniki wejścia

1. Studenci kierunków: informatycznych, fizycznych, inżynieryjno-technicznych, produkcji i przetwórstwa na 10 tys. ludności.

2. Przedsiębiorstwa posiadające internet, w %. 3. Przedsiębiorstwa, które posiadały środki automatyzacji na 10 tys. podmiotów

zarejestrowanych w rejestrze REGON. 4. Przedsiębiorstwa przemysłowe, które współpracowały w zakresie działalności

innowacyjnej, w % ogółu przedsiębiorstw. 5. Zatrudnieni w B+R w sektorze przedsiębiorstw, na 100 tys. ludności. 6. Relacja nakładów na działalność B+R (GERD) do PKB. 7. Nakłady na działalność badawczo-rozwojową w dziedzinie nauk inżynieryjno-

technicznych, w PLN na 10 tys. mieszkańców. 8. Instytuty badawcze na 100 tys. podmiotów wpisanych do rejestru REGON. 9. Nakłady na działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach z sektora usług, w PLN

na mieszkańca. 10. Nakłady na działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach przemysłowych, w PLN

na mieszkańca.

atyzacji

Przedsiębiorstwa przemysłowe, które współpracowały w zakreinnowacyjnej, w % ogółu przedsiębiorstw.Zatrudnieni w B+R w sektorze przedsiębiorstw, na 100 tys. ludnościRelacja nakładów na działalność B+R (GERD) do PKB.Nakłady na działalność badawczo-rozwojową w dziedzinie nauk inżtechnicznych, w PLN na 10 tys. mieszkańców.Instytuty badawcze na 100 tys. podmiotów wpisanych do rej

ębiorstwa

ęb


17


Ocena innowacyjności regionów – wskaźniki wyjścia

1. Udział przychodów netto ze sprzedaży produktów innowacyjnych, w przychodach netto ze sprzedaży ogółem w %.

2. Przedsiębiorstwa, które wprowadziły nowe lub istotnie ulepszone produkty, w %. 3. Przedsiębiorstwa, które wprowadziły nowe lub istotnie ulepszone dla rynku

produkty, w %. 4. Przedsiębiorstwa, które wprowadziły nowe lub ulepszone procesy, w %. 5. Wynalazki zgłoszone na 1 milion ludności. 6. Udzielone patenty na 1 milion ludności. 7. Wysoka i średnio wysoka technika w sekcji przetwórstwo przemysłowe, w %.

%.ub istotn

3. Przedsiębiorstwa, które wprowadziły nowe lub istotnie uprodukty, w %.

4. Przedsiębiorstwa, które wprowadziły nowe lub ulepszone5 W l ki ł 1 ili l d ś i



Wskaźnik innowacyjności „na wejściu” – mapa dla obiektów uwzględniająca ranking województw wg miary syntetycznej oraz macierz odległości Minkowskiego Zastosowane symbole oznaczają: DL – dolnośląskie; KP – kujawsko-pomorskie; LB – lubelskie; LU – lubuskie; LD – łódzkie; MP – małopolskie; MZ – mazowieckie; OP – opolskie; PK – podkarpackie; PD – podlaskie; PM – pomorskie; SL – śląskie; SW – świętokrzyskie; WM – warmińsko-mazurskie; WP – wielkopolskie; ZP – zachodniopomorskie.

Ocena innowacyjności regionów – wskaźniki wejścia

(Macierz odległości Minkowskiego zakłada prezentację wyników w odniesieniu do najwyższej wartości, w tym przypadku do województwa mazowieckiego (MZ).


18


Ocena innowacyjności regionów – wskaźniki na wyjściu Wskaźnik innowacyjności „na wyjściu” – mapa dla obiektów uwzględniająca ranking województw wg miary syntetycznej oraz macierz odległości Minkowskiego Zastosowane symbole oznaczają: DL – dolnośląskie; KP – kujawsko-pomorskie; LB – lubelskie; LU – lubuskie; LD – łódzkie; MP – małopolskie; MZ – mazowieckie; OP – opolskie; PK – podkarpackie; PD – podlaskie; PM – pomorskie; SL – śląskie; SW – świętokrzyskie; WM – warmińsko-mazurskie; WP – wielkopolskie; ZP – zachodniopomorskie. (Macierz odległości Minkowskiego zakłada prezentację wyników w odniesieniu

do najwyższej wartości, w tym przypadku do województwa mazowieckiego (MZ).



Ocena innowacyjności regionów – wskaźnik syntetyczny Ogólny wskaźnik innowacyjności – mapa dla obiektów uwzględniająca ranking województw wg miary syntetycznej oraz macierz odległości Minkowskiego Zastosowane symbole oznaczają: DL – dolnośląskie; KP – kujawsko-pomorskie; LB – lubelskie; LU – lubuskie; LD – łódzkie; MP – małopolskie; MZ – mazowieckie; OP – opolskie; PK – podkarpackie; PD – podlaskie; PM – pomorskie; SL – śląskie; SW – świętokrzyskie; WM – warmińsko-mazurskie; WP – wielkopolskie; ZP – zachodniopomorskie.

(Macierz odległości Minkowskiego zakłada prezentację wyników w odniesieniu do najwyższej wartości, w tym przypadku do województwa mazowieckiego (MZ).


19


Pozycje województw z punktu widzenia wskaźników innowacyjności „na wejściu”, „na wyjściu” oraz wskaźnika ogólnego

(na podstawie analizy taksonomicznej)

Ocena innowacyjności regionów – ranking województw

2. ŚLĄSKIE

1. MAZOWIECKIE

3. DOLNOŚLĄSKIE

4. MAŁOPOLSKIE

5. PODKARPACKIE

6. ŁÓDZKIE

10. ŚWIĘTOKRZYSKIE

8. WIELKOPOLSKIE

9. KUJAWSKO-POMORSKIE

7. POMORSKIE

11. LUBELSKIE

12. PODLASKIE

13. OPOLSKIE

14. WARMIŃSKO-MAZURSKIE

15. LUBUSKIE

16. ZACHODNIOPOMORSKIE

Wejścia

2. DOLNOŚLĄSKIE

1. MAZOWIECKIE

3. ŚLĄSKIE

4. POMORSKIE

5. MAŁOPOLSKIE

6. PODKARPACKIE


8. LUBELSKIE

9. WIELKOPOLSKIE

7. OPOLSKIE

11. PODLASKIE

12. LUBUSKIE

13. ŁÓDZKIE



16. ZACHODNIOPOMORSKIE

Wyjścia

2. ŚLĄSKIE

1. MAZOWIECKIE

3. DOLNOŚLĄSKIE

4. MAŁOPOLSKIE

5. POMORSKIE

6. PODKARPACKIE


8. ŁÓDZKIE

9. OPOLSKIE

7. WIELKOPOLSKIE

11. LUBELSKIE


13. PODLASKIE

14. LUBUSKIE


16 ZACHODNIOPOMORSKIE

Wskaźnik ogólny



Spójność regionalnych strategii innowacji

3 podstawowe wymiary oceny spójności celów metodą „siatki celów”:

1. Spójności RSI ze strategią wojewódzką, 2. Spójność strategii wojewódzkich z RSI, 3. Spójność wewnętrzna – celów RSI.

Związki celów we wszystkich wymiarach okazały się mieć charakter

komplementarny, nie wystąpiły relacje sprzeczności celów.

Dlatego wprowadzono dodatkowe kryteria oceny spójności wewnętrznej badanych RSI, co pozwoliło zidentyfikować następujące niedoskonałości badanych dokumentów: • cele nie zawsze są określane w ścisły sposób i nie są kwantyfikowalne; • nie dla wszystkich działań przewidziano terminy, wykonawców, źródła środków; • nie zawsze zastosowano prawidłową strukturę celów, wyodrębniając przynajmniej

trzy poziomy celów; • najczęściej brak jest hierarchizacji działań; • nie zawsze przewidziano system monitoringu realizacji celów, a nawet wskaźniki

realizacji celów.


20


Kompletność regionalnych strategii innowacji Ocena kompletności celów przyjętych w regionalnych dokumentach strategicznych dokonana została poprzez analizę adekwatności celów RSI do potrzeb w trzech dziedzinach: 1. rozwoju ośrodków innowacji i przedsiębiorczości, 2. rozwoju instrumentów finansowania nowej firmy oraz ryzykownych,

przedsięwzięć innowacyjnych, 3. pobudzania i promocji przedsiębiorczości technologicznej. Badano także, czy wyznaczone przez RSI cele w całości zaspokajają potrzeby czterech zainteresowanych grup interesariuszy: 1. przedsiębiorców, 2. instytucji otoczenia biznesu (IOB), 3. instytutów badawczych oraz uczelni wyższych, 4. władz samorządowych.

Generalnie wyniki okazały się pozytywne, wskazując na stosunkowo

wysoką kompletność poszczególnych RSI.



Komplementarność regionalnych strategii innowacji z dokumentami krajowymi i europejskimi

Analizowane dokumenty strategiczne: • Strategia „Europa 2020” i inicjatywa „Unia innowacji”, • Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020. Regionalne strategie innowacyjności we wszystkich województwach są najbardziej kompatybilne ze Strategią „Europa 2020”, w nieco mniejszym stopniu z Krajową Strategią Rozwoju Regionalnego oraz inicjatywą „Unia innowacji”. Stopień zgodności RSI z inicjatywą „Unia innowacji” określić należy jako niski. Szczególnie dotyczy to takich obszarów jak: • wspieranie innowacji społecznych i w sektorze publicznym, • wsparcie współpracy międzynarodowej.


21


Funkcje regionalnych systemów innowacji

Aktywność regionów w zakresie budowy regionalnych systemów innowacji była rozpatrywana przez pryzmat czterech funkcji zarządzania tymi systemami:


Planowanie

Organizowanie Motywowanie

Kontrola

• Funkcji planowania – rozumianej jako opracowywanie dokumentów regionalnych strategii innowacji, • Funkcji organizowania – rozumianej jako przygotowywanie programów wykonawczych do strategii, • Funkcji motywowania – rozumianej jako zachęcanie uczestników regionalnych systemów innowacji do realizacji działań wdrażających zapisy strategii, • Funkcji kontroli – rozumianej jako monitoring i ewaluacja działań związanych z wdrażaniem strategii.

RSI


Występowanie struktur zaangażowanych w poszczególne funkcje zarządzania RSI w polskich regionach

• Najwięcej regionów posiadało w chwili realizacji badania struktury, których kompetencje obejmują realizację funkcji motywowania oraz kontroli (dwanaście w każdym przypadku).

• Jeżeli chodzi o struktury, których kompetencje obejmują realizację zadań planowania i organizowania, sytuacja ta jest mniej korzystna (jedynie dziewięć województw posiada tego rodzaju struktury).

• Wyodrębnić można grupę województw, w których istniejące struktury pełnią wszystkie potrzebne funkcje (do grupy tej zaliczyć należy województwo: dolnośląskie, małopolskie, warmińsko-mazurskie, zachodniopomorskie, śląskie, lubuskie, mazowieckie i świętokrzyskie).

• W niektórych województwach nie zaobserwowano struktur odpowiedzialnych za realizację jakiejkolwiek z czterech funkcji.


22


Źródła finansowania RSI

Analiza sposobów finansowania RSI obejmowała:

1. zaspokojenia źródłami finansowania celów strategii, 2. wsparcia głównych grup regionalnego systemu innowacji, 3. oddziaływanie na budowę trzech podstawowych obszarów,

regionalnego systemu innowacji. Nie zostały zaobserwowane żadne istotne informacje, mogące świadczyć o tym, że finansowanie któregokolwiek z trzech podanych powyżej wymiarów, w jakimkolwiek polskim województwie mogłoby być zagrożone. Wynika to głównie ze struktury regionalnych programów operacyjnych.



Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania ‚desk research”.

Wartość działań RPO finansujących cele RIS w poszczególnych województwach – ogółem oraz średnio na 1 mieszkańca województwa

Województwo Wartość współfinansowania ze środków UE oraz krajowych (w mln EUR)

Wartość współfinansowania ze środków UE oraz krajowych (w EUR) / mieszkaniec regionu

dolnośląskie 437,75 152

kujawsko - pomorskie 489, 94 237

lubelskie 647,20 301

lubuskie 397,99 394

łódzkie 158,10 62

małopolskie 408,87 124

mazowieckie 906,47 173

opolskie 117,28 114

podkarpackie 437,84 208

podlaskie 254,19 214

pomorskie 269,95 120

śląskie 335,32 72

świętokrzyskie 256,17 202

warmińsko - mazurskie 239,43 168

wielkopolskie 562,78 165

zachodniopomorskie 267,27 158


23


Badania jakościowe na grupie decydentów

W trakcie realizacji projektu przeprowadzono badania jakościowe (indywidualne wywiady pogłębione) na grupie decydentów i przedstawicieli kluczowych instytucji w poszczególnych województwach, tj:

• członkowie zarządów województw; • dyrektorzy departamentów urzędów marszałkowskich właściwych ds. RSI; • członkowie sejmików województw właściwych ds. gospodarczych /

innowacyjności oraz; • przedstawiciele pozostałych interesariuszy RSI: m.in. dyrektorzy / prezesi

agencji rozwoju regionalnego, przedstawiciele uczelni wyższych oraz przedstawiciele parków i klastrów.

3. Wyniki badania opinii decydentów

Łącznie przeprowadzono 164 wywiady, jednak nie mniej niż po 10 w każdym województwie

w terminie październik - grudzień 2011 r.

24


Wnioski z badań jakościowych na grupie decydentów (2/4)

• W kontekście strategii wyższego rzędu ujawnia się nie tyle brak wystarczającej

wiedzy z zakresu aktualnych strategii europejskich co z zakresu strategicznego zarządzania rozwojem regionalnym.

• Można zaobserwować ogólną tendencję, że im wyższy poziom innowacyjności regionu tym raczej więcej „aktywnego zainteresowania” decydentów poszczególnymi aspektami regionalnych systemów innowacji.

• Podobnie im wyższy poziom innowacyjności w regionie tym więcej „aktywnych postaw”, a zatem gotowości decydentów do podejmowania działań wzmacniających poszczególne obszary regionalnych systemów innowacji.




• Można wskazać obszary, będące składowymi regionalnych systemów innowacji, w których brakuje wiedzy, doświadczeń i umiejętności we wszystkich polskich województwach.

Do takich obszarów można zaliczyć: działalność instytucji otoczenia innowacyjnego biznesu, zapewnienie środków do realizacji celów polityki proinnowacyjnej, realizacja funkcji zarządzania wdrażaniem RSI, dostęp do kapitału wysokiego ryzyka, problem oceny efektów polityki proinnowacyjnej.

• Proces transferu wiedzy do praktyki gospodarczej we wszystkich polskich regionach jest, zdaniem decydentów, daleki od doskonałości. W większości regionów (z grupy 4, 5, 6) zapewne występują bardzo silne bariery transferu wiedzy z nauki do praktyki, które skłaniają znaczną grupę decydentów do zajmowania skrajnego stanowiska o zupełnym braku tego procesu.

• Decydenci sformułowali wiele krytycznych opinii o funkcjonowaniu instytucji otoczenia innowacyjnego biznesu w swoich regionach.


25



• Wszystkie analizy prowadzone w ramach badania wskazują kluczową rolę proinnowacyjnej świadomości przedsiębiorców w stymulowaniu procesów innowacyjnych.

Następuje wzrost proinnowacyjnej świadomości przedsiębiorców, jednak aktualny poziom tej świadomości jest jeszcze niedostateczny. Powszechna jest opinia, iż tradycyjne formy oddziaływania (szkolenia, konferencje) na świadomość przedsiębiorców i menedżerów mają niską skuteczność.

• Regiony najbardziej innowacyjne już obecnie rozpoznają swoje sektory

innowacyjne i biorą je pod uwagę jako istotny czynnik rozwoju gospodarczego regionu.

• Wymieniane przez respondentów sukcesy i porażki można spuentować następująco: • największym sukcesem RSI w Polsce było to, że powstały i zaczęły zmieniać

świadomość wszystkich interesariuszy, • natomiast największą porażką RSI było to, że nie były konsekwentnie

wdrażane.



Badanie eksperckie realizowane metodą delficką Do udziału w badaniu zaproszono ekspertów z następujących instytucji:

• instytuty badawcze, w tym uczelnie wyższe;

• instytucje otoczenia biznesu, w tym: centra transferu technologii, inkubatory przedsiębiorczości i inkubatory technologiczne, parki naukowo-technologiczne, instytucje i firmy doradcze i szkoleniowe, instytucje wsparcia finansowego (fundusze pożyczkowe i poręczeniowe, fundusze typu seed, venture capital, sieci aniołów biznesu, instytucje sektora bankowego), klastry;

• jednostki samorządu terytorialnego; • zrzeszenia przedsiębiorców, w tym innowacyjne firmy np. notowane na NewConnect. W badaniu wzięło udział 1280 ekspertów, po 80 osób z każdego regionu oraz po 20 osób

z każdej grupy w regionie. Badanie przeprowadzono w dwóch etapach, w terminie marzec – maj 2012.


Kwestionariusz on-line

Pierwsza runda badania N=1280

Podsumowanie I rundy

Druga runda badania N=1280

Wnioski i rekomendacje

26


Czynniki decydujące o innowacyjności regionu

Pytanie: Które czynniki Pani /Pana zdaniem w głównej mierze decydują

o innowacyjności regionu?


N=1280


Ocena skuteczności programów zwiększających innowacyjność

Pytanie: Jak Pani/Pan ocenia skuteczność poszczególnych programów zwiększających

innowacyjność regionu?


N=1280

27


Ocena efektywności programów zwiększających innowacyjność

Pytanie: Jak ocenia Pani / Pan efektywność poszczególnych programów zwiększających

innowacyjność regionu?


N=1280


Skuteczne programy w perspektywie 5 lat

Pytanie: Jak Pani / Pan uważa, które formy interwencji wspomagające rozwój

innowacyjności Pani/Pana regionu będą najbardziej skuteczne w perspektywie

najbliższych 5 lat?


N=1280

28


Ocena mocnych stron programów wspierających innowacyjność

Pytanie: Jak Pani / Pan uważa, które z wymienionych mocnych stron programów wspierających innowacyjność w Pani / Pana regionie są najistotniejsze?


N=1280


Ocena wybranych rekomendacji przez ekspertów

Rekomendacje dla działań zmierzających do efektywnego

wdrażania RSI w regionach w najbliższej przyszłości.

5. Wnioski i rekomendacje

N=1280

29

2012 2013

Warszawa, 8 lutego 2013 rok.

Dziękujemy za uwagę !

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości

30

Dorobek badawczy PARP

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości prowadzi działalność badawczą w zakresie przedsiębiorczości, in-

nowacyjności, stanu i rozwoju zasobów ludzkich, instytucji otoczenia biznesu i usług wspierających prowadze-

nie działalności gospodarczej. Obszary te zostały określone na podstawie art. 4 ustawy z dnia 9 listopada 2000

roku o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.

Celem prac badawczych prowadzonych przez PARP jest przygotowanie wniosków i rekomendacji dla polityki

sprzyjającej rozwojowi polskiej gospodarki, w szczególności pobudzania przedsiębiorczości i innowacyjności sek-

tora MSP. Realizowane przez PARP badania i ewaluacje dostarczają wiedzy niezbędnej w procesach programo-

wania instrumentów wsparcia. Badania ewaluacyjne są także istotnym narzędziem monitorowania skuteczności

udzielanej pomocy. Wyniki prowadzonych badań pozwalają na przygotowanie wartościowych pakietów informa-

cyjnych przeznaczonych zarówno dla administracji publicznej, jak i przedsiębiorców, naukowców czy studentów.

Działalność badawcza jest koordynowana przez Ośrodek Badań nad Przedsiębiorczością PARP – stały zespół

zadaniowy, w którego skład wchodzą pracownicy Departamentów PARP zaangażowanych w prowadzenie

badań. W ramach Ośrodka przygotowywane są założenia metodologiczne i koncepcje nowych projektów ba-

dawczych, w tym badań ewaluacyjnych, omawiane i konsultowane są realizowane projekty badawcze oraz

wyniki badań. Ośrodek jest też odpowiedzialny za przygotowanie dwóch sztandarowych raportów PARP – Ra-

portu o stanie sektora MSP oraz Raportu Innowacyjność. Uczestniczy także w międzynarodowych projektach

badawczych takich jak Global Entrepreneurship Monitor (GEM) – największe międzynarodowe badanie przed-

siębiorczości, a także projekt służący rozpowszechnianiu wiedzy o przedsiębiorczości i wspieraniu tworzenia

jej nowych form. Ośrodek na stałe współpracuje z przedstawicielami środowisk naukowych, którzy dysponują

odpowiednią wiedzą merytoryczną oraz doświadczeniem w prowadzeniu projektów badawczych. Tworzą oni

Radę Naukową Ośrodka Badań nad Przedsiębiorczością. W ramach Rady konsultowane są realizowane projekty

badawcze, zarówno na etapie opracowywania ich koncepcji, jak i uzyskane wyniki i rekomendacje.

Działalność badawcza stanowi istotną część działalności PARP. W latach 2007–2012 Agencja zrealizowała 152

badania i analizy, z czego 41 to projekty ewaluacyjne. Spośród przeprowadzonych w tym okresie 111 pro-

jektów badawczych i opracowań analitycznych 51 dotyczyło innowacyjności (46%), 26 – przedsiębiorczości

(23%), 18 – instytucjom otoczenia biznesu i usługom wspierającym prowadzenie działalności gospodarczej

(16%), a 16 – stanowi i rozwojowi zasobów ludzkich (14%). W roku 2012 Ośrodek Badań nad Przedsiębiorczo-

ścią PARP koordynował 28 projektów badawczych, w tym 7 badań ewaluacyjnych.

Od roku 1994 przygotowywany jest także Raport o stanie sektora MSP (przed 2000 rokiem publikowany przez

Polską Fundację Promocji Małych i Średnich Przedsiębiorstw). Raport prezentuje stan i kondycję sektora MSP

oraz stanowi najpełniejsze źródło danych statystycznych o tym sektorze w Polsce. Dotychczas ukazało się 15

edycji tego raportu. Od roku 2006 publikowany jest także Raport Innowacyjność. Przedstawia on obraz innowa-

cyjności w Polsce oraz stanowi cenny wkład w dyskusję na temat determinant i barier rozwoju przedsiębiorstw.

Wyniki przeprowadzonych przez PARP badań są szeroko promowane na konferencjach prasowych, konferen-

cjach ogólnopolskich, seminariach organizowanych przez Agencję w ramach realizowanych projektów, a także na

wydarzeniach organizowanych przez inne podmioty. Promocji dorobku badawczego PARP służy też utworzona

w 2011 roku strona internetowa Ośrodka Badań nad Przedsiębiorczością PARP (badania.parp.gov.pl). Jej głównym

celem jest informowanie o działalności badawczej Agencji, planach badawczych i aktywnościach Ośrodka Badań

nad Przedsiębiorczością, popularyzacja realizowanych projektów badawczych, udostępnianie wyników badań

oraz wymiana informacji z otoczeniem zewnętrznym. W ramach Ośrodka przygotowywane są również publikacje

zawierające wyniki prowadzonych badań, analiz i ewaluacji (w wersji drukowanej i elektronicznej).

REGIONALNE SYSTEMY INNOWACJI W POLSCE · Regionalne Systemy Innowacji w Polsce – prezentacja...

Documents

Transcript of REGIONALNE SYSTEMY INNOWACJI W POLSCE · Regionalne Systemy Innowacji w Polsce – prezentacja...