Recenzja Tablet

8/17/2019 Recenzja Tablet

1/14

Łódź 8 kwietnia 2016 r.

dr hab. Andrzej Dubicki

WSMiP Ł!

"atedra #e$rii P$%it&ki i M&'%i P$%it&cznej!

u%. Sk(ad$wa )1*)+

,0-1+1! Łódź

ecenzja w&dawnicza k/iki Andrzeja "rzaka! Wielka Wojna na

Bałkanach. Działania militarne i polityczne podczas I wojnyświatowej (1914191!".

najduje3& /i4 $becnie w $kre/ie! w któr&3 $d 5$/zczeó%n&ch

w&darze7 bez5$'redni$ zwizan&ch z w$jn 'wiat$w dzie%i na/ ju

5$nad 100 %at. W %iteraturze 5$%/kiej brak$wa($ d$td 3$n$ra9i

5$'wi4c$nej :a(ka7/kie3u #eatr$wi Dzia(a7 W$jenn&ch! w zwizku z cz&3

recenz$wana k/ika d$brze w&5e(nia t4 %uk4. Aut$r 5rzed/tawia w niej

cz&te%nik$wi 5$%/kie3u $5eracje t$cz$ne na /zer$k$ r$zu3ian&3

5$(udni$w&3 $dcinku ;r$ntu Wie%kiej W$jn&. recji!

uwa4 cz4/t$ k$ncentrujc jed&nie na ;akcie za3achu w Sarajewie! $d

które$ r$z5$cz4(a /i4 de facto Wie%ka W$jna? w $dnie/ieniu d$ $kre/u

5óźniej/ze$! wi4k/za uwaa z$/ta(a 5$'wi4c$na jed&nie $5eracji

dardane%/kiej! nat$3ia/t 5$z$/ta(e a/5ekt& dzia(a7 na t&3 r$z%e(&3

$b/zarze 5$z$/tawa(& d$td d%a 5$%/kie$ cz&te%nika 3a($ znane! b&@

3$e 5$za dzia(ania3i 3$r/ki3i! które jednak nie $dr&wa(&

5ierw/z$rz4dnej r$%i na t&3 teatrze dzia(a7 w$jenn&ch.

Aut$r 5rzed/tawi( 5rezent$wan& te3at w /ied3iu r$zdzia(ach

u($$n&ch w uk(adzie chr$n$%$iczn$-5r$b%e3$w&3. k(ad ten $cenia3

w(a'ciwie nie3niej jednak /uer$wa(b&3 za3ian4 3iej/ca3i r$zdzia(u i! b$wie3 $5i/ $5eracji dardane%/kiej 5$winien /tan$wi@ w/t45 d$ re%acji

1


2/14

d$t&czcej utw$rzenia ;r$ntu /a%$nickie$! a 5$te3 ka35anii ru3u7/kiej!

które 5rzecie b&(& ze /$b 5$wizane w /5$/ób 5$'redni. 5ewn$'ci

5$jawienie /i4 A%iantów w Sa%$nikach w&war($ $d5$wiednie wraenie na

u3unach! którz& w 5ierw$tn&3 5%anie w$jn& %icz&%i na /k$re%$wanie

w(a/nej akcji w$jennej z $biecan $;en/&w na ;r$ncie /a%$nicki3! c$ 3ia($

u(atwi@ w&5e(nienie 5ierw$tn&ch za($e7 w$jenn&ch /tr$nie ru3u7/kiej.

We w/t45ie Aut$r 5rzed/tawiajc (ówne za($enia /w$jej 5rac&!

w/5$3ina $ w&jtk$w$'ci $b/zarów! któr&3 5$'wi4ci( /w$je wie%$%etnie

badania! $b/zarów za3ie/zkiwan&ch 5rzez rón$r$dne &wi$(& nar$d$we!

które bardz$ cz4/t$ nie 5$tra9(& i nada% nie 5$tra9 5$k$j$w$ w/5ó(&@ ze

/$b.

utenbera.

de9ni$wan& z$/ta( 5r$b%e3 badawcz&! $raz 5$3$cnicze w$bec

nie$ 5&tania /zczeó($we! które $/tatecznie d$5r$wadzi(& Aut$ra d$

5$/tawienia hi5$tez& nauk$wej w/kazujcej 5rzede w/z&/tki3 narón$r$dn$'@ ;$r3 k$n=iktu! tak jak rón$r$dne / :a(kan&. Przed/tawi$ne

2


3/14

z$/ta(& 3et$d& badawcze! charakter&/t&czne d%a nauk hi/t$r&czn&ch.

a5rezent$wana z$/ta(a %iteratura 5rzed3i$tu $raz źród(a archiwa%ne! z

któr&ch k$rz&/ta( aut$r w trakcie 5rac& nad dzie(e3.

W r$zdzia%e 5ierw/z&3 r$z5raw& Charakterystyka geograczno-

wojskowa Półwyspu Bałkańskiego! aut$r 5rzede w/z&/tki3 w je/zcze

/zer/z&3 /t$5niu w 5$równaniu ze w/t45e3 de9niuje ranice 5ó(w&/5u

ba(ka7/kie$ $5i/ujc 5rz& t&3 warunki natura%ne! zw(a/zcza 5rze/zk$d&

natura%ne! tak i/t$tne w trakcie 5r$wadzenia dzia(a7 w$jenn&ch. /t$tn&3

e%e3ente3 w5r$wadzajc&3 cz&te%nika w zawi($'ci 5r$b%e3ów

ba(ka7/kich! które w /zczeó%n$'ci ujawni(& /i4 w trakcie Wie%kiej W$jn&!

je/t 5rz&b%ienie w/ze%kich zawi($'ci raniczn&ch! które z reu(& /

(ówn&3 5$w$de3 nie5$r$zu3ie7 5rzek(adajc&ch /i4 5óźniej na /&tuacje

k$n=ikt$we. Przed/tawi$ne z$/ta($ zaadnienie k$3unikacji na terenie

5ó(w&/5u! które równie w i/t$tn& /5$/ób w5(&wa na kierunek i

inten/&wn$'@ 5r$wadz$n&ch dzia(a7 3i%itarn&ch! $5i/ane z$/ta(& te

warunki k%i3at&czne! te w du&3 /t$5niu $dr&wajce du r$%4 w

5r$wadzeniu dzia(a7 w$jenn&ch. ea/u3ujc! w/5$3nian& r$zdzia(

w5r$wadza cz&te%nika w te3at! za5rezent$wane z$/ta(& w/ze%kiein;$r3acje niezb4dne d$ w(a'ciwe$ r$zeznania /i4E w te3acie.

Drui r$zdzia( z$/ta( 5$'wi4c$n& hi/t$r&cznie 5ierw/ze3u ;r$nt$wi

$twarte3u na :a(kanach B cz&%i ;r$nt$wi /erb/kie3u. #e3at&ka

5rezent$wana w r$zdzia%e z$/ta(a 5rzed/tawi$na w ki%ku cz4'ciach. W

5ierw/zej z nich Aut$r za5$znaje cz&te%nika ze /k$35%ik$wan /&tuacj

5$%it&czn na terenie 5$ranicza /erb/kie$! która 5$ w$jnach ba(ka7/kich

wca%e /i4 nie 5$5rawi(a! a%e wr4cz d$datk$w$ 5$$r/z&(a. :&($ t$

5$k($/ie3 dec&zji k$n;erencji %$nd&7/kiej! która zdec&d$wa(a $ 5rz&znaniu

nie5$d%e($'ci A%banii! która $kazujc /i4 /w$i/t&3 k$nie3 tr$ja7/ki3

Au/tr$-W4ier 5$wanie 5rz&cz&nia(a /i4 d$ de/tabi%izacji /&tuacji

5$%it&cznej. Aut$r 5rzed/tawi( take $k$%iczn$'ci 5$%it&czne t$warz&/zce

r$z5$cz4ciu w$jn& $raz /&tuacj4 w #urcji! która jak /i4 3ia($ $kaza@ 3ia(a

$kaza@ /i4 k%ucz$wa d%a /&tuacji na 5ó(w&/5ie. W k$%ejn&3 5$dr$zdzia%e

5rzed/tawi$ne z$/ta(& 5%an& b$j$we $raz /k(ad c.k ar3ii. Aut$r 5róbuje

+


4/14

nie3a% na bieżco ana%iz$wa@ 5re%i3inaria ka35anii ant&/erb/kiej! nie3a%

$d razu w/kazuje 5$tencja%ne 5rz&cz&n& nie5$w$dzenia dzia(a7 b$j$w&ch B

/zczeó%n uwa4 zwraca na d$k$nan 5$d naci/kie3 Fie3iec z3ian4

5%anów w$jenn&ch! które d$5r$wadzi(& d$ $/(abienia /i( /kier$wan&ch

5rzeciw Serbii! c$ $cz&wi'cie zawa&($ na w&niku 5ierw/zej ka35anii

/erb/kiej. W k$%ejn&3 5$dr$zdzia%e 5rzed/tawi$nej z$/ta(& 5%an& i

3$%iw$'ci 3$bi%izac&jne ar3ii /erb/kiej $raz czarn$ór/kiej. $/ta(&

5rzed/tawi$ne 3$%iwe kierunki $5erac&jne jakie w 3iar4 5$trzeb 3ia(&

5$dj@ ar3ieG /erb/ka i czarn$ór/ka. W/5$3niane z$/ta(& take! c$ je/t

bardz$ i/t$tne d%a k$%ejne$ r$zw$ju w&darze7 3$%iw$'ci za$5atrzenia

wa%czc&ch /tr$n! c$ w 5rz&5adku ar3ii /erb/kiej cz& czarn$ór/kiej b&($

bardz$ i/t$tne! a nawet 3$na /twierdzi@ B k%ucz$we d%a da%/ze$ t$ku

dzia(a7 w$jenn&ch. W k$%ejn&ch 5$dr$zdzia(ach Aut$r $5i/uje k$%ejne ;az&

ka35anii /erb/kiej 5ierw/ze$ r$ku w$jn&. W/kazuje na 5$d/taw& /ukce/u

/erb/kich dzia(a7 $br$nn&ch w tej ;azie k$n=iktu u5atrujc ich 5rzede

w/z&/tki3 w /5rawn&3 d$w$dzeniu 5$ /tr$nie /erb/kiej i adekwatnie

bardz$ /(ab&3 i /che3at&czn&3 5$ /tr$nie au/triackiej. W $dnie/ieniu d$

ka35anii z k$7ca 1,1) r$ku? w/kazane z$/ta(& te k$n/ekwencje udanej

w$jn& $br$nnej d%a $ó%nej /&tuacji! zw(a/zcza na w/ch$dni3 ;r$ncie

Wie%kiej W$jn&. W $5inii Aut$ra 5rzed(uajca /i4 ka35ania /erb/ka

w5(&n4(a na /ukce/& w$j/k r$/&j/kich w >a%icji! d$ której Au/triac& nie

3$%i 5rzerzuci@ /w&ch /i( zwizan&ch wa%k z Serba3i. "$%ejn&

5$dr$zdzia( 5rzed/tawia dru ;az4 ka35anii /erb/kiej w 1,1) r$ku!

/uer$wa(b&3 jednake z3ian4 t&tu(u te$ 5$dr$zdzia(u H2.6I JHKI L

wrze'nia - 1 rudnia N! z uwz%4dnienie3 $5i/&wan&ch na 5$cztku tej

cz4'ci 5rac& dzia(a7 b$j$w&ch w Oerce$winie! trwajc&ch na 5rze($3ie

/ier5nia i wrze'nia. "$%ejn uwa $dn$/zc /i4 raczej d$ ca($'ci tek/tu

je/t /ue/tia 5rzed/tawienia we w/t45ie 5rz&naj3niej 5rz&b%i$nej

%iczebn$'ci 5$/zczeó%n&ch zwizków takt&czn&ch $bu /tr$n wa%czc&ch!

c$ w $5inii recenzenta u(atwi($b& $dbiór 5rac& i u(atwi($b& zr$zu3ienie

5ewn&ch dec&zji takt&czn&ch 5$dej3$wan&ch w trakcie wa%k.

We w/5$3nian&3 5$dr$zdzia%e Aut$r $5i/uje najwaniej/ze bitw& druiejcz4'ci ka35anii 1,1) r$ku! w/kazujc te e%e3ent&! które! je$ zdanie3

)


5/14

w5(&n4(& na chwi%$we u/tabi%iz$wanie /i4 ;r$ntu tu 5rzed zi3 1,1) r.

Przede w/z&/tki3 5$ /tr$nie au/tr$-w4ier/kiej w/kazane z$/ta(& k($5$t& z

d$w$dzenie3 jedn$/tka3i 5rzez en. P$ti$rka! nat$3ia/t 5$ /tr$nie

/erb/kiej k%ucz$we d%a zatrz&3ania $;en/&w& $kaza(& /i4 braki

za$5atrzeni$we! zauwaa%ne zw(a/zcza w k$ntek'cie a3unicji

art&%er&j/kiej! niezb4dnej 5rzecie d$ w/5ierania dzia(a7 $ charakterze

$;en/&wn&3. Akcja zacze5na ze /tr$n& Serbów b&(a 3$%iwa d$5ier$ 5$

uzu5e(nieniu 3ateria(u art&%er&j/kie$ 5$z&/kane$ $d rancuzów i

$/jan. P$d/u3$wujc dzia(ania na ;r$ncie /erb/ki3 w 1,1) r$ku aut$r

zwraca uwa4 na ich 3anewr$w& charakter. Due znaczenie k$3entujc

ka35anie Aut$r 5rz&znaje %$i/t&ce $bu /tr$n k$n=iktu! w t&3 b(4d$3

5$5e(ni$n&3 5rzez $bie /tr$n& k$n=iktu. a naj5$waniej/z& uznana

z$/ta(a zb&tnia wiara we w(a/ne /i(&! która c$ zr$zu3ia(e w wi4k/z&3

/t$5niu /5$w$d$wa(a za(a3anie /i4 dzia(a7 $;en/&wn&ch /tr$n&

au/triackiej. a 5rze($3$we Jd%a tej ;az& ka35aniiN Aut$r uznaje d$/taw&

br$ni! które d$tar(& d$ Serbii 5$d k$niec 1,1) r$ku! które jak ju

w/5$3nian$ u3$%iwi(& /kuteczn k$ntr$;en/&w4! która d$5r$wadzi(a d$

$dz&/kania 5rzez Serbów :e%radu! c$ niewt5%iwie 3ia($ te znaczenie

5r$5aand$we.

$zdzia( trzeci z$/ta( 5$'wi4c$n& ka35anii 1,1 r$ku! 5rzede

w/z&/tki3 $;en/&wie 5a7/tw centra%n&ch na Serbi4! a 5óźniej i na

Qzarn$ór4. W/kazana z$/ta(a trudna /&tuacja Serbów na 5$cztku r$ku!

5$3i3$ w&raźn&ch /ukce/ów w 5$5rzedniej ka35anii. Aut$r zwróci( tu

uwa4 na 5$jawienie /i4 d$datk$we$ cz&nnika ch$r$b$we$! bardz$

cz4/t$ $becne$ 5$dcza/ dzia(a7 b$j$w&ch na :a(kanach B t&;u/u. ad$datk$w& 5r$b%e3e3 Serbów uznan$ zu&cie /5rz4tu art&%er&j/kie$!

które$ uzu5e(nienia na5(&wa(& d$'@ niereu%arnie. W nawizaniu d$

ka35anii! Aut$r 5rzed/tawi( r$z%$k$wanie 5$/zczeó%n&ch jedn$/tek

/erb/kich wraz z $bja'nienie3 ich 5$tencja%nej r$%i w nadch$dzcej

ka35anii. W t&3 3iej/cu wart$ nad3ieni@ $ k$nieczn$'ci ja/ne$

zdek%ar$wania /i4 któr&3 ka%endarze3 Aut$r b4dzie /i4 5$/(uiwa( w

ana%izie ka35anii! trzeba b$wie3 5a3i4ta@! e w %iteraturze 5rzed3i$tu3$e3& na5$tka@ dwie wer/je ju%ia7/k i re$ria7/k. W 5$wizaniu z


6/14

tre'ci trzecie$ r$zdzia(u 5rzed/tawi$ne z$/ta(& $k$%iczn$'ci i warunki

5rz&/t5ienia :u(arii d$ w$jn&.


7/14

/5$dziewanej 5rzez Serbów nie5rz&ch&%nej 5$/taw& 5rz&naj3niej cz4'ci

%udn$'ci za3ie/zkujcej t$ ter&t$riu3. $zdzia( za3&ka $5i/ dzia(a7

3$r/kich w $kre/ie 1,1)*1,1! dzie akwen Adriat&ku z$/ta( uznan& za

k%ucz$w& d%a $brazu w$jn& na t&3 $b/zarze! zw(a/zcza w 5er/5ekt&wie

k$niczn$'ci d$/tarczania za$5atrzenia z W($ch. #u k%ucz$wa b&(a! na c$

w/kazuje Aut$r b%$kada cie'nin& Ctrant$ 5rzez A%iantów! któr 5rób$wa%i

cz4/t$ 5rze(a3a@ Au/triac& tak ab& 5rze/zkadza@ w za$5atr&waniu w$j/k

/erb/kich a 5óźniej take w ich ewakuacji na "$r;u.

ea/u3ujc t cz4'@ 5rac& B Aut$r uznaje ce%e w&t&cz$ne 5rzez /tr$n4

nie3ieck na ka35ani4 1,1 r. za w&5e(ni$ne! c$ da%ej u3$%iwi($

5$k$nanie ar3ii /erb/kiej i czarn$ór/kiej! ch$@ nie d$5r$wadzi($ d$

r$zbicia w$j/k /erb/kich! któr&3 uda($ /i4 5rz&naj3niej cz4'ci$w$

ewaku$wa@ na "$r;u. ównie z$/ta(a 5$ddana ana%izie r$%a :u(arów w

t&ch dzia(aniach. a 5rz&cz&nek d$ k%4/ki Serbów! $cz&wi'cie $5rócz

5rzewai 3i%itarnej Pa7/tw Qentra%n&ch w/kazane z$/ta(& take b(4d& w

r$z3ie/zczeniu w$j/k 5rzez A%iantów! którz& Serbi4 w/5ar%i w /5$/ób

raczej $ranicz$n&. Mi3$ w/z&/tk$ ka35ania z$/ta(a $ceni$na jak$ /ukce/

Pa7/tw Qentra%n&ch! d& $/in4(& $ne /ukce/ $ charakterze/trateiczn&3! 5rzede w/z&/tki3 5$(czenie z #urcj B 5$ /tr$nie

#rój5$r$zu3ienia za 5rz&cz&n4 nie5$w$dzenia uznan$ /(ab w/5ó(5rac4!

$raz brak centra%ne$ d$w$dzenia.

W $dnie/ieniu d$ r$zdzia(u )! Aut$r zaznacza r$zbien$'ci wz%4de3

5$trzeb& utw$rzenia n$we$ ;r$ntu na :a(kanach! c$ b&($ 5$wizane z

u/tabi%iz$wanie3 /i4 w$jn& 5$z&c&jnej na ach$dzie B d$t&cz&($ t$

5$/zukiwania 3$%iw$'ci zw&ci4/twa w w$jnie! dzie $twarcie k$%ejne$

;r$ntu b&($ 5$/trzeane jak$ 5$/zukiwanie k$%ejnej 3$%iw$'ci zw&ci4/twa

w w$jnie. Aut$r w/kazuje take! e c$ d$ da%/ze$ 5r$wadzenia w$jn& na

t&3 $b/zarze nie 5an$wa(a z$dn$'@ 5$%dów 5$/zczeó%n&ch krajów

bi$rc&ch udzia( w dzia(aniach w$jenn&ch! zw(a/zcza w $dnie/ieniu d$

5$/zczeó%n&ch 5ri$r&tetów da%/z&ch dzia(a7 b$j$w&ch. P$dkre'%$ne

z$/ta(& $/tr$ne /tan$wi/ka zw(a/zcza W($ch i Wie%kiej :r&tanii! które

3ia(& $ó%ne w(a/ne ce%e 5$%it&czne w t&3 $b/zarze Rur$5&. W/kazana

L


8/14

z$/ta(a take dwuznaczna 5$/tawa rancuzów 5$cztk$w$ w&k%uczajca

w/5ó(dzia(anie na /zer/z /ka%4 z Serba3i! w/kazana z$/ta(a te

wzra/tajca r$%a >recji w $b%iczu 5$/zukiwa7 3iej/ca na $twarcie n$we$

;r$ntu. Wane 3iej/ce w r$zdzia%e zaj3uje $5i/ re$ranizacji ar3ii

/erb/kiej na "$r;u i jej 5$n$wne$ 5rze/zk$%enia d$ /5$dziewan&ch rea%iów

w$jn& 5$z&c&jnej B w/kazan$ te na 5r$b%e3 5$%it&czn&! c$ zr$bi@ z

Serba3iV Aut$r 5$/tara( /i4 w /w$jej ana%izie! c$ 5$dn$/i w /5$/ób

zr$zu3ia(& wart$'@ 5rac& w/kaza@ winne$ k%4/ki $5eracji /a%$nickiej w

1,16 r$ku B wed(u nie$ b&( t$ en. Q$rd$nner! któr& nie ada5t$wa( /wej

takt&ki d$ aktua%n&ch w&3$ów 5$%a wa%ki. D$($&( /i4 d$ te$ brak

w&raźn&ch i dec&dujc&ch b(4dów ze /tr$n& Pa7/tw Qentra%n&ch! które

3ia(& d$br& 5%an dzia(ania! 5rz&naj3niej w ;azie wa%k. Q$ i/t$tne i

k%ucz$we d%a k$nce5cji 5rac&! w ;azie dzia(a7 $kaza($ /i4 e

d$t&chcza/$we d$'wiadczenia nie w&/tarczaj! d& d$ /5ec&9ki ;r$ntu

ba(ka7/kie$ nie 3$na w adn&3 razie 5$równ&wa@ tej z ;r$ntu

zach$dnie$. druiej /tr$n& wed(u Aut$ra :u(arz& tra9%i w 5u(a5k4

5$d$bn d$ tej!w jak w5ad%i wcze'niej Serb$wie nie 3ajc ar3ii

w&tren$wanej w dzia(aniach de;en/&wn&ch! a jed&nie w $;en/&wn&ch.

Ana%iz4 ka35anii /a%$nickiej 1,16 za3&ka $5i/ dzia(a7 3$r/kich 5$dj4t&ch

w 1,16 r$ku które /ku5ia(& /i4 na 5róbach ;$r/$wania cie'nin& Ctrant$

5rzez ze/5$(& Au/tr$-W4ier/kie i aktach /ab$tau ze /tr$n& te$ 5a7/twa!

c$ zw(a/zcza w tej druiej ;$r3ie J/ab$taN 5rz&n$/i($ w&3ierne e;ekt&.

Aut$r zwraca uwa4 take na bardz$ i/t$tn& a/5ekt 5$%it&czn& dzia(a7

5$dj4t&ch na terenie >recji! zw(a/zcza w /&tuacji due$ r$zdźwi4ku

5$%it&czne$ w t&3 kraju $dn$'nie udzia(u w w$jnie c$ 5$w$d$wa($

k$nieczn$'@ $dde%e$wania cz4'ci jedn$/tek $d dzia(a7 b$j$w&ch d$

5i%n$wania 5$rzdku w >recji! $raz za5ewnienia bez5iecze7/twa na t&(ach

w(a/n&ch ar3ii. Q$ naj3niej dwuznaczna /&tuacja 5$%it&czna w Atenach

$znacza(a nie3$n$'@ /k$rz&/tania z 100-10 t&/. reckich $(nierz& c$ z

5ewn$'ci w5(&wa($ na $braz ka35anii! d$datk$w$ nie/kuteczn$'@ d(u$

5%an$wanej $;en/&w& /5$w$d$wa(a 5$wane $bnienie 3$ra%e $(nierz&

Rntent&! którz& 3u/ie%i w krótki3 cza/ie 5$$dzi@ /i4 z k$%ejn

8


9/14

/trateiczn 5$rak! d$5r$wadzi($ t$ take d$ k$%ejnej re$ranizacji w$j/k

Ar3ii W/ch$du Rntent&.

$zdzia( 5$'wi4c$n& z$/ta( 5rzez Aut$ra kwe/tii $5eracji 5$dj4t&ch

5rzez A%iantów w Dardane%ach i 5rz&/t5ieniu u3unii d$ w$jn&. W $5inii

recenzenta 5$winien $n b&@ 5rzed/tawi$n& jak$ r$zdzia( ! d& %e5iej

5a/$wa($b& t$ d$ 5rz&j4tej k$nce5cji 5rzed/tawiania w&darze7 w 5$rzdku

chr$n$%$iczn&3! b$wie3 t$ 5$ 9a/ku $5eracji w Dardane%ach r$z5$cz4(&

/i4 w&darzenia! które $/tatecznie d$5r$wadzi(& d$ $;en/&w& /a%$nickiej w

1,16.

C5i/ dzia(a7 5$dj4t&ch 5rzez A%iantów w ce%u w&k%uczenia #urcji z

w$jn&! $raz 5rz& $kazji zneutra%iz$wania :u(arii! Aut$r r$z5$cz&na

nakre'%enie3 $k$%iczn$'ci 5$dj4cia dec&zji $ w&/(aniu de/antu w kierunku

/t$%ic& 35eriu3 C/3a7/kie$! c$ su!!a su!!aru! nie z$/ta($ uznane

za 5$3&/( /zcz4'%iw& z uwai na t$ i w 5ewn&3 /en/ie $/trze$n$ #urków

$ 3$%iw$'ci 5rze5r$wadzenia de/antu ju w 1,1) r. Fa%e& zwróci@ uwa4

na 5ewne nie'ci/($'ci! n5. e Dardane%/ki ej$n 3$cni$n& 5$w/ta( ju w

w. b&@ 3$e na%e& za/t5i@ t$ /twierdzenie3 $ t&3 e 5$cztki

u3acniania Dardane%i 3ia(& 3iej/ce w . P$d$bnie uwai 3$na 3ie@ d$

/twierdzenia $ dzia(ach + 33! cz& b&(& $ne z($$ne w 3aaz&nach! cz&

jednak za3$nt$wane w ;$rtach tureckichV W tej cz4'ci r$zdzia(u Aut$r

/tara( /i4 5rzed/tawi@ e%e3ent& $5eracji dardane%/kiej! które w5(&n4(& na

z3ian4 /&tuacji 5$%it&cznej na $b/zarze dzia(a7 w$jenn&ch! 5rzed/tawi$n$

take /truktur4 i w&5$/aenia $ddzia(ów a%ianckich i 5a7/tw centra%n&ch

zaana$wan&ch w $5eracj4 dardane%/k. Cceniajc /a3 $5eracj4

b$j$w! Aut$r zwróci( uwa4 5rzede w/z&/tki3 na k$nieczn$'@ $cen&

5rz&$t$wania takt&czne$ i $5erac&jne$ dzia(a7 b$j$w&ch! które 9na%nie

$kaza(& /i4 atute3 5$ /tr$nie tureckiej i w/5$3aajc&ch ich w$j/k

nie3ieckich! które 3ia(& niewt5%iw 5rzewa4 znaj$3$'ci terenu dzia(a7

b$j$w&ch! c$ /krz4tnie 5$tra9$n$ w&k$rz&/ta@. Du$ 3iej/ca 5$'wi4c$ne!

ca(kie3 /(u/znie 5$zi$3$wi d$w$dzenia 5$ /tr$nie a%ianckiej! które

$/tatecznie d$5r$wadzi($ d$ k%4/ki $5eracji. kaza($ t$ take 5$'redni$

in$rancj4 w te3acie wa%ki z #urcj! ewentua%nie nied$cenienie 3$%iw$'ci

,


10/14

$br$nn&ch te$ kraju! a take baz$wanie na za($eniach z 5$cztku

wieku! cz&%i udane$ rajdu =$t& br&t&j/kiej na Sta3bu(. $zdzia( ten w

$cenie recenzenta je/t bardz$ wan&! d& 5rzed/tawia w&darzenia

k%ucz$we d%a da%/ze$ trwania w$jn& nie t&%k$ w t&3 $b/zarze? 3$na

b$wie3 za Aut$re3 /5eku%$wa@! d&b& $5eracja /i4 5$wi$d(a! wted&

hi/t$ria w$jn&! a%e i 'wiata 5$t$cz&(a /i4 b& inaczej.

Drua cz4'@ r$zdzia(u ! ch$@ 3$na 5$dda@ d&/ku/ji jej u3ie/zczenie

w/5ó%ne z ana%iz $5eracji dardane%/kiej 5$'wi4c$na z$/ta(a

$k$%iczn$'ci$3 5rz&/t5ienia u3unii d$ w$jn&! te3at&ka ta! ch$@

$cz&wi'cie /&na%iz$wana ju w 5$5rzednich r$zdzia(ach tutaj wre/zcie

z$/ta(a $5i/ana. Aut$r /w uwa4 w k$ntek'cie tej ka35anii 5$'wi4ci(

w&darzeni$3 z r$ku 1,16! jak$ k%ucz$w&3 d%a da%/ze$ 5rzebieu

ka35anii w$jennej na :a(kanach! w&darzenia r$ku 1,1L! ch$@ $cz&wi'cie

bardz$ wane d%a /a3ej u3unii! rzecz&wi'cie nie w5(&n4(& ju w du&3

/t$5niu na w&darzenia i 5rzebie w$jn& na :a(kanach! w wi4k/z&3 /t$5niu

w5(&wajc na dzia(ania w$jenne na ;r$ncie r$/&j/ki3! a t$ ju 5rzecie

zu5e(nie inna hi/t$ria. Ana%izujc ka35ani4 ru3u7/k Aut$r 5rzed/tawia

/i(& jaki3i /i(& wa%czce d&/5$n$wa(& na t&3 #DW! W $5inii recenzenta5rz& ana%izie 5$tencja(u b$j$we$ + Ar3ii ru3u7/kiej niezb4dne je/t

/twierdzenie ;aktu i ta w(a'nie ar3ia b&(a de facto naj/(ab/z w

5$równaniu d$ inn&ch wie%kich jedn$/tek ru3u7/kich J/k(adajc /i4

(ównie z rezerwi/tówN! c$ w(a'ciwie 5rze/dzi($ $ rezu%tacie /tarcia.

Wana je/t $cena Aut$ra! e w tak zakre'%$n&3 5%anie dzia(a7 b$j$w&ch!

u3unii w(a'ciwie nie 3ie%i /zan/ na /kuteczne dzia(anie. W da%/zej cz4'ci

r$zdzia(u Aut$r 5rzeana%iz$wa( $5eracje 5$dj4te 5rzez u3uni4 i Pa7/twaQentra%ne w trakcie ka35anii 1,16 r$ku. a k%ucz$we uznan$ za

hi/t$r&ka3i ru3u7/ki3i wa%ki w rej$nie "ar5at! a 5$te3 bitw4 $

:ukare/zt! wraz z zaj4cie3 D$brud& 5rzez k$r5u/ Macken/ena. Aut$r

5$'wi4ci( te $d5$wiedni$ du$ 3iej/ca na ana%iz4 ka35anii 5$d

wz%4de3 /trateiczn&3 i takt&czn&3.

"$%ejn& r$zdzia(! 5$'wi4c$n& ruch$wi $5$ru w Serbii i Qzarn$órze!

je/t w $5inii recenzenta i/t$tn cz4'ci 5rac& ze wz%4du na je$

10


11/14

unika%n$'@ w 5$%/kiej %iteraturze! je/t t$ w(a'ciwie 5ierw/za 5róba ana%iz&

dzia(a7 5art&zanckich na terenie :a(kanów w cza/ie w$jn& 'wiat$wej.

D$'wiadczenia uz&/kane w t&3 $kre/ie z$/ta(& w&k$rz&/tane! $cz&wi'cie

na $d5$wiedni$ wi4k/z /ka%4 5rzez 5art&zantów ju$/($wia7/kich w

k$%ejnej w$jnie 'wiat$wej. Przed/tawi$ne z$/ta(& $k$%iczn$'ci zai/tnienia

ruchu 5art&zanckie$! cz&%i /5$/ób $ku5acji t&ch terenów 5rzez Au/triaków

i :u(arów! któr& 5$5rzez /w $5re/&jn$'@ bardz$ cz4/t$ 5$w$d$wa(

zniech4cenie %udn$'ci i w/5arcie d%a ruchu czetnickie$. Aut$r w/kaza(

take inne J5$zaw$j/k$weN cz&nniki wz3aajce $5ór %udn$'ci

/($wia7/kiej na $ku5$wan&3 $b/zarze B n5. 5$/(uiwanie /i4 5rzez w(adze

$ku5ac&jne jedn$/tka3i a%ba7/ki3i! niezb&t 5rz&jaźnie u/t$/unk$wan&3i

w$bec %udn$'ci 3iej/c$wej.


12/14

zwizane z d$w$dzenie3 na t&3 $b/zarze dzia(a7 w$jenn&ch! a%e take i z

wie%ce /k$35%ik$wan /&tuacj 5$%it&czn w /a3ej >recji! w której cz4'@

k%a/& 5$%it&cznej z 3$narch na cze%e niezb&t entuzja/t&cznie 5$dch$dzi(a

d$ udzia(u ich kraju w w$jnie 5$ /tr$nie Rntent&! c$ z k$%ei 5rzek(ada($ /i4

na $dcini4cie cz4'ci /i( a%ianckich d$ zada7 5$rzdk$w&ch w /a3ej

>recji. druiej /tr$n& w/kazana z$/ta(a! c$ równie w&daje /i4 bardz$

wane dwuznaczna 5$/tawa W($ch i cz4'ci$w$ Wie%kiej :r&tanii w$bec

r$zw$ju w&darze7 na t&3 ;r$ncie! $cz&wi'cie 5rzede w/z&/tkich br$n$ tu

5$d uwa4 i35%ikacje 5$%it&czne r$zw$ju w&darze7! dzie $bu

w&3ieni$n&3 5a7/tw$3 nie za%ea($ na zb&tni3 wz3$cnieniu 5a7/tw

/($wia7/kich JW($ch&N %ub >recji JWie%ka :r&taniaN. W $5inii recenzenta

brakuje tu w 5ewnej 3ierze /kr$3nej ch$@b& ana%iz& $baw br&t&j/kich $

zb&tni r$zwój ruchu R. Wenize%$/a! $ i%e cz&te%nik z$/taje w /5$/ób

w&czer5ujc& zaznaj$3i$n& z kata%$ie3 $baw i intere/ów w($/kich $ t&%e

niec$ brakuje t&ch br&t&j/kich.

W da%/zej cz4'ci r$zdzia(u Aut$r w/kaza( na $k$%iczn$'ci z3ian&

na/tawienia d$wództwa a%ianckie$ d$ /&tuacji na :a(kanach i $k$%iczn$'ci

5$dj4cia! jak /i4 3ia($ $kaza@ k%ucz$wej dec&zji 5$w$(ania w/5ó%ne$ B defacto d$wództwa a%ianckie$ na :a(kanach i 5$d5$rzdk$wania $

bez5$'redni$ ;rancu/kie3u 3ini/ter/twu w$jn&. :&($ t$ w $cenie Aut$ra

5rz&znanie /a3$dzie%n$'ci i inicjat&w& takt&cznej en. Sarrai%$wi i je$

na/t45c$3 którz& 5$tra9( z niej zr$bi@ $d5$wiedni u&tek. /t$tn cz4'ci

r$zdzia(u je/t ana%iza $k$%iczn$'ci 5$w/tania /i( zbr$jn&ch >recji!

5$d%e(&ch rzd$wi Wenize%$/a! w runcie rzecz& nieza%en&ch $d kró%a i

d$t&chcza/$w&ch /truktur w$j/k$w&ch. W $5inii recenzenta na%e& d$da@tu 5rz&naj3niej jedn$ zdanie w&ja'niajce na te3at %$/ów starej ar3ii

reckiej w cza/ie $;en/&w& /a%$nickiej! cz& b&(a intern$wana na

Pe%$5$nezie! cz& r$zwizana! d& cz&te%nik nie $trz&3uje tu ja/nej

in;$r3acji na ten te3at. Przech$dzc d$ te3atów /tricte zwizan&ch z

dzia(a%n$'ci ;r$ntu /a%$nickie$! /zczeó%na uwaa z$/ta(a 5$'wi4c$na

Serb$3 i rancuz$3! jak$ rzecz&wi/t&3 spiritus !o"ens tej ka35anii.

Ana%izie z$/ta(& 5$ddane dzia(ania 5$dj4te w %atach 1,1L i 1,18 na ;r$ncie/a%$nicki3! Aut$r 5$n$wnie w/kaza( na k%ucz$w r$%4 rancuzów w

12


13/14

ka35anii 1,1L i Serbów w ka35anii 1,18 r.! które t$ w$j/ka /tan$wi(&

(ówn /i%4 na54d$w ka35anii. Wan& e%e3ent r$zdzia(u /tan$wi

r$zwaania na te3at 3$%iw$'ci wcze'niej/ze$ zak$7czenia w$jn& w

5rz&5adku 5$'wi4cenia $d5$wiedniej uwai w/5$3niane3u #DW! dzie

jak /i4 $kaza($ b&@ 3$e %ea( k%ucz d$ wcze'niej/ze$ r$zbicia Pa7/tw

Qentra%n&ch! jednak jak ju w/5$3nian$ nie/tet& bardz$ cz4/t$

i/t$tniej/ze $d 5$trzeb /trateiczn&ch $kaz&wa(& /i4 intere/& 5$%it&czne!

któr&ch rea%izacja k$/zt$wa(a nie/tet& wie%e nie5$trzebnie 5rze%anej krwi.

W zak$7czeniu Aut$r 5rzed/tawia 5$k($/ie 5$%it&czne w$jn&! cz&%i

w&darzenia! które d$5r$wadzi(& d$ uk/zta(t$wania /i4 ta3 5a7/twa

S($wian P$(udni$w&ch! c$ z k$%ei 5$w$d$wa($ i/t$tne niezad$w$%enie ze

/tr$n& W($ch! a t$ z k$%ei w&w$(a($ ca(a reakcj4 (a7cuch$w! która 5$w$%i

5$d3in$w&wa(a /tabi%n$'@ 5$%it&czn w t&3 rej$nie Rur$5&.

$z5raw4 wie7cz& ana%iza 3i%itarne$ a/5ektu Wie%kiej W$jn& na

:a(kanach i ud$w$dnienie tez&! $ w&jtk$w$'ci! a zaraze3

wie%$wtk$w$'ci dzia(a7 b$j$w&ch t$cz$n&ch na t&3 $b/zarze. Aut$r w

5rzek$naniu recenzenta $br$ni( tu hi5$tez4 5$/tawi$n we w/t45ie.

Fa $/$bne 5$trakt$wanie za/(uuje baza źród($wa 5rac&. Aut$r

w&k$rz&/ta( tu /zer$kie /5ektru3 3ateria(ów archiwa%n&ch! w t&3 wie%u

je/zcze nie $5ub%ik$wan&ch! zw(a/zcza z archiwów ch$rwackich! c$ w

du&3 /t$5niu 5$dn$/i i tak w&/$k $cen4 5rac&. W $dnie/ieniu d$

3ateria(ów ju $5ub%ik$wan&ch! Aut$r w&k$rz&/ta( du %iczb4 $5rac$wa7 i

ana%iz 5$ch$dzc&ch w(a'ciwie ze w/z&/tkich krajów uwik(an&ch w

dzia(ania b$j$we na $5i/&wan&3 $b/zarze! c$ w znak$3it&3 /t$5niuw5(&n4($ na $biekt&wiz3 5rac& i jak$'@ 5rze5r$wadz$nej ana%iz&.

:i$rc 5$w&/ze 5$d uwa4 uwaa3! e recenz$wana r$z5rawa dr.

Andrzeja "rzaka Wielka Wojna na Bałkanach. Działania militarne i

polityczne podczas I wojny światowej (1914191!" 5$winna ukaza@

/i4 drukie3.

1+


14/14

Dr hab. Andrzej Dubicki

1)

Recenzja Tablet

Documents

Transcript of Recenzja Tablet