RAPORT O STANIE

REHABILITACJI KARDIOLOGICZNEJ

W POLSCE

NA PODSTAWIE BAZY DANYCH UTWORZONEJ W RAMACH REALIZACJI PROGRAMU ROZWOJU REHABILITACJI KARDIOLOGICZNEJ W POLSCE

Grupa Robocza w dziedzinie Rehabilitacji Kardiologicznej Narodowego Programu Profilaktyki i Leczenia

Chorób Układu Sercowo-Naczyniowego POLKARD 2003-2005

Gdańsk, Łódź, Poznań, Tarnowskie Góry, Ustroń, Warszawa sierpień 2004

2

Autorzy i konsultanci: (w kolejności alfabetycznej) Piotr Dylewicz Instytut Rehabilitacji, Akademia Wychowania Fizycznego

w Poznaniu Zbigniew Eysymontt Śląskie Centrum Rehabilitacji w Ustroniu

Michał Gałaszek Śląskie Centrum Rehabilitacji w Ustroniu

Anna Jegier Katedra Medycyny Społecznej i Zapobiegawczej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Krzysztof Mazurek Sekcja Rehabilitacji i Fizjologii Wysiłku PTK, Instytut Kardiologii w Warszawie

Grzegorz Opolski przewodniczący Rady Narodowego Programu POLKARD 2003-2005, Akademia Medyczna w Warszawie

Ryszard Piotrowicz Klinika i Zakład Rehabilitacji Kardiologicznej i Elektro- kardiologii Nieinwazyjnej, Instytut Kardiologii w Warszawie

Stanisław Rudnicki Instytut Kardiologii w Warszawie

Jerzy Rybicki Górnośląskie Centrum Rehabilitacji „Repty” w Tarnowskich Górach

Tomasz Zdrojewski sekretarz Rady Narodowego Programu POLKARD 2003-2005, Akademia Medyczna w Gdańsku

Współpraca informatyczna i statystyczna: Marcin Floryan, Kamil Chwojnicki

Spis treści: str. 1. Wstęp.....................................................................................................................3

2. Podstawowe informacje o współczesnej rehabilitacji kardiologicznej....................4

3. Rehabilitacja kardiologiczna stacjonarna...............................................................7

4. Tabele i ryciny......................................................................................................10

5. Rehabilitacja kardiologiczna ambulatoryjna.........................................................19

6. Tabele i ryciny......................................................................................................22

7. Podsumowanie i komentarz.................................................................................33

8. Piśmiennictwo......................................................................................................34

9. Załącznik nr 1 - kwestionariusz główny................................................................38

10. Załącznik nr 2 – kwestionariusz uzupełniający.....................................................44

3

1. Wstęp

Poniższy raport jest pierwszą próbą oceny rzeczywistej sytuacji w dziedzinie rehabilitacji

kardiologicznej (RK) w Polsce. W przygotowaniu raportu wykorzystano bazę danych

utworzoną w ramach 1-ego etapu realizacji Programu Rozwoju RK w Polsce. Ośrodki

uczestniczące w konkursie wypełniały elektronicznie, za pomocą sieci internetowej oraz

pisemnie, specjalnie przygotowany kwestionariusz. Kwestionariusz główny (załącznik 1) i

kwestionariusz uzupełniający (załącznik 2) zawierały pytania dotyczące wielkości ośrodka,

liczby przyjmowanych pacjentów, kadry, wyposażenia, oraz systemu przyjęć.

Kwestionariusz główny został przygotowany przez Grupę Roboczą we wrześniu 2003 roku,

natomiast kwestionariusz uzupełniający w marcu 2004 roku. Raport swoim zakresem

obejmuje rehabilitację kardiologiczną stacjonarną i ambulatoryjną. Nie obejmuje RK

domowej z uwagi na fakt, że ta forma RK w sposób profesjonalny i zorganizowany

praktycznie w Polsce jeszcze nie istnieje.

Należy podkreślić, że utworzona baza danych dotyczy tylko tych ośrodków w Polsce, które

postanowiły wziąć udział w konkursie. Baza danych nie obejmuje wszystkich ośrodków RK

w kraju, np. do programu nie zgłosiły się takie ośrodki jak Wojewódzki Ośrodek

Rehabilitacyjny w Kochcicach, Przedsiębiorstwo Uzdrowiskowe „Równica” w Ustroniu,

Uzdrowiskowy Szpital Rehabilitacyjny w Rabce, Wojskowy Szpital Uzdrowiskowy w

Ciechocinku, czy Uzdrowiskowy Szpital Kardiologiczny w Inowrocławiu.

Na podstawie dostępnych informacji z listy adresowej ośrodków rehabilitacji kardiologicznej

Sekcji Rehabilitacji i Fizjologii Wysiłku Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego można

jednak założyć, iż w konkursie wzięła udział większość polskich ośrodków RK i uzyskane

dane stanowią ważny materiał do pierwszej integralnej próby oceny najważniejszych

problemów tej dziedziny w Polsce.

4

2. Podstawowe informacje o współczesnej rehabilitacji kardiologicznej

W Polsce liczba chorych z rozpoznana chorobą wieńcową jest szacowana na 1,5 do 2,5

miliona. Aktualne trendy epidemiologiczne w kraju, oprócz coraz większej liczby ostrych

zespołów wieńcowych (OZW) u ludzi starszych, wynikających ze starzenia się populacji,

polegają na obniżeniu granicy wieku wystąpienia pierwszego objawu choroby wieńcowej, np.

bólu wieńcowego lub pierwszego OZW. Są to najczęściej osoby w średnim wieku, czynne

zawodowo. Zwiększa to liczbę chorych, która po przebyciu OZW może zostać wyłączona z

aktywnego życia rodzinnego i zawodowego. Realną szansę na przywrócenie sprawności

psychofizycznej tym chorym stwarza kompleksowa rehabilitacja kardiologiczna.

Udowodniono, że kompleksowa rehabilitacja kardiologiczna może zmniejszyć umieralność z

przyczyn sercowo-naczyniowych i ogólną o około 20-25%, oraz liczbę nagłych zgonów w

czasie pierwszego roku po przebytym zawale mięśnia sercowego o około 35%. Rehabilitacja

kardiologiczna poprawia również wydolność fizyczną, zmniejsza objawy niedokrwienia

mięśnia sercowego, opóźnia progresję, a nawet może sprzyjać regresji miażdżycy tętnic

wieńcowych. Z tego względu wczesnej rehabilitacji powinni zostać poddani chorzy po

przebytym OZW, po zabiegach kardiochirurgicznych, oraz po przezskórnych zabiegach na

naczyniach wieńcowych. Doświadczenia ostatnich lat jednoznacznie wskazują na korzyści

odnoszone z rehabilitacji u pacjentów z niewydolnością serca.

W Polsce nie istnieje nadal żaden standard nakazujący kierowanie chorego po przebytym

OZW lub zabiegu kardiochirurgicznym do ośrodka rehabilitacyjnego. Narodowy Fundusz

Zdrowia przejął jedynie finansowanie niektórych świadczeń rehabilitacyjnych, co nie oznacza

zobowiązywania lekarzy do ich zlecania. Mimo to, należy przyjąć, że obecnie nie zalecenie

pacjentowi z chorobą układu krążenia jakiejkolwiek formy rehabilitacji może być traktowane

jako błąd w sztuce lekarskiej.

W Polsce, zgodnie z dorobkiem Polskiej Szkoły Rehabilitacji Kardiologicznej Askanasa i

Rudnickiego obowiązuje podział na III Etapy Rehabilitacji:

Etap I (szpitalny): bezpośrednio po OZW lub operacji kardiochirurgicznej, realizowany w

oddziale kardiologicznym lub kardiochirurgicznym.

5

W ostatniej dekadzie w przypadkach niepowikłanych etap ten został znacznie skrócony i

zwykle wynosi kilka dni. Wynika to z jednej strony z ogromnych postępów w kardiologii,

szczególnie interwencyjnej i kardiochirurgii, z drugiej wymuszają to analizy i warunki

ekonomiczne. Niestety, tak krótki okres kontaktu z pacjentem umożliwia co najwyżej

rozpoczęcie edukacji i psychoterapii chorego oraz diagnostyki niezbędnej do zaplanowania

procesu rehabilitacji.

Etap II (wczesny): Rekonwalescencja.

Formy etapu II:

- stacjonarna, zwykle trwa od 7 dni do 4 tyg. i jest realizowana w szpitalach rehabilitacyjnych,

uzdrowiskowych oraz pododdziałach rehabilitacyjnych oddziałów kardiologicznych,

- ambulatoryjna, zwykle realizowana przez okres trzech do dwunastu tygodni,

- domowa.

Główne cele II etapu RK:

- dalsza diagnostyka kardiologiczna,

- poprawa wydolności fizycznej,

- psychoedukacja,

- edukacja zdrowotna,

- optymalizacja leczenia farmakologicznego.

Etap III (późny): Wtórna prewencja.

Cele III etapu RK:

- podtrzymywanie efektów rehabilitacji medycznej,

- weryfikowanie leczenia farmakologicznego,

- okresowe badania lekarskie.

Coraz powszechniej wyrażana jest opinia ekspertów polskich i europejskich, że rehabilitacja

stacjonarna II etapu (wczesna) powinna być głównie skierowana do pacjentów z

powikłaniami choroby wieńcowej i wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym. Natomiast

wczesna ambulatoryjna rehabilitacja kardiologiczna może być prowadzona w tym samym

okresie u większości pacjentów po właściwie przeprowadzonej kwalifikacji. Późna

rehabilitacja ambulatoryjna lub prowadzona w warunkach domowych powinna być

6

zachowana jako kontynuacja każdego rodzaju rehabilitacji podejmowanej w okresie

wczesnym.

Specyfika ambulatoryjnej rehabilitacji kardiologicznej polega na świadczeniu usług dla

pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi, którzy nie muszą być hospitalizowani.

Wpływa to istotnie na obniżenie kosztów dla podmiotów finansujących te działania. W

szczególności składa się na to brak opłat za noclegi, wyżywienie, leki oraz obsługę

całodobową.

Z uwagi na zmiany epidemiologiczne wynikające ze starzenia się populacji, oraz postępy w

kardiologii i kardiochirurgii znacznie przyspieszające rozpoczęcie RK II etapu, należy

podkreślić istotne rozszerzenie się wymagań wobec lekarzy prowadzących chorych w

oddziałach rehabilitacji kardiologicznej. Z jednej strony lekarze zajmują się chorymi tuż po

OZW i z ostrymi powikłaniami kardiologicznymi jak lekarze na oddziałach kardiologicznych.

Z drugiej zaś, nowoczesna kompleksowa RK wymaga od nich wysokich kompetencji w

terapii pacjentów w starszym wieku z częstym współwystępowaniem nadciśnienia tętniczego

i zaburzeń węglowodanowych. Wymaga to więc wysokich kompetencji w geriatrii,

hipertensjologii czy diabetologii. Ważnymi, szybko rozwijającymi się dziedzinami jest

również analiza ryzyka sercowo-naczyniowego oraz integracja prewencji pierwotnej i wtórnej

z edukacją rodzin chorych i interwencjami profilaktycznymi u ich dzieci.

7

3. Raport o stanie stacjonarnej rehabilitacji kardiologicznej w Polsce

Analizą objęto 18 ośrodków realizujących RK stacjonarną, które zgłosiły się do

konkursu. Łącznie jest to 1038 łóżek. Należy podkreślić, że struktura wielkości ośrodków

jest bardzo zróżnicowana (od 10 do 170 łóżek). Dysproporcje w zakresie liczby łóżek są

wielokrotnie większe niż różnice w liczbie zachorowań na OZW w poszczególnych

województwach. Tabela 1 przedstawia omawianą listę 18 ośrodków.

Z województw zachodniopomorskiego, małopolskiego, podkarpackiego i podlaskiego nie

zgłosiły się żadne jednostki. Według wiedzy autorów Raportu do konkursu nie przystąpiły

ośrodki z następujących miejscowości: Kochcice (woj. śląskie), Ustroń (woj. śląskie), Rabka

(woj. małopolskie), Ciechocinek i Inowrocław (woj. kujawsko-pomorskie). Analiza ta

wskazuje, że w trzech województwach tj. zachodniopomorskim, podlaskim i podkarpackim

najprawdopodobniej nie ma w ogóle ośrodków RK stacjonarnej. Rycina nr 1 przedstawia

rozmieszczenie geograficzne zgłoszonych ośrodków.

W tabeli nr 2 zamieszczono liczbę pacjentów poddanych RK stacjonarnej w roku 2002 i w

pierwszym półroczu 2003 r. W roku 2002 rehabilitowano nieco powyżej 18.000 chorych, zaś

w pierwszym półroczu 2003 roku około 9.000 chorych.

Zgodnie z treścią kwestionariusza, na kolejnych rycinach szczegółowej analizie poddano

informacje dotyczące pierwszego półrocza 2003 roku. Na rycinie 2 (w podpisach podano

nazwy miejscowości, w których leżą zgłoszone do konkursu ośrodki) przedstawiono ilość

pacjentów rehabilitowanych w poszczególnych ośrodkach w pierwszym półroczu 2003, co

stanowi punkt odniesienia do dalszych analiz.

Na rycinach 3 i 4 odzwierciedlono strukturę 8962 pacjentów rehabilitowanych stacjonarnie w

pierwszym półroczu 2003 roku według miejsca zamieszkania (województwa) pod względem

ilościowym i procentowym. Dane te potwierdzają, iż mieszkańcy województw bez ośrodków

RK stacjonarnej są praktycznie pozbawieni dostępu do tej formy rehabilitacji.

8

Proporcja rehabilitowanych mężczyzn do kobiet wynosi 3:1 (ryc. 5). Analiza pod względem

wieku wykazuje, że największy odsetek stanowili chorzy w przedziale wieku od 50 do 64 lat -

43,5% (ryc. 5). Chorzy w wieku 65-75 lat stanowili 29,6% wszystkich rehabilitowanych.

Pacjenci poniżej 50 roku życia stanowili 18,9%, zaś powyżej 75 lat - 8%. Na rycinie 5

przedstawiono strukturę rehabilitowanych chorych pod względem płci i wieku.

Większość rehabilitowanych pacjentów, bo aż 2/3, pochodzi z miast wojewódzkich i

powiatowych, pozostałe 1/3 z innych miast i wsi. Na rycinie nr 6 przedstawiono strukturę

chorych poddanych RK stacjonarnej pod względem miejsca zamieszkania z podziałem na

miasta wojewódzkie, powiatowe, inne i wieś.

Zdecydowaną większość stanowią chorzy po OZW (41,35%) oraz operacjach

kardiochirurgicznych na tętnicach wieńcowych (34,58%) Analizę profilu schorzeń pacjentów

poddanych RK stacjonarnej w Polsce przedstawiono na rycinie 7.

W zgłoszonych ośrodkach rehabilitacyjnych zatrudnionych jest średnio:

- 4,3 lekarzy: 1 lekarz na 13 łóżek rehabilitacyjnych,

- 7,1 fizjoterapeutów: 1 fizjoterapeuta na 7 łóżek rehabilitacyjnych,

- 12,4 pielęgniarek: 1 pielęgniarka na 4 łóżka rehabilitacyjne,

- 1,3 psychologów: 1 psycholog na 40 łóżek rehabilitacyjnych,

- 0,8 dietetyków: 1 dietetyk na 65 łóżek rehabilitacyjnych.

Średni czas pobytu pacjenta w ośrodku rehabilitacyjnym wynosił w pierwszym półroczu

2003 roku:

1. po OZW – 18 dni,

2. w chorobie wieńcowej bez OZW – 15 dni,

3. po leczeniu kardiochirurgicznym – 19 dni.

Wnioski:

1. Zgłoszona przez ośrodki liczba około 18.000 rehabilitowanych stacjonarnie chorych

rocznie (na podstawie danych z 2002 roku oraz z pierwszej połowy 2003 roku) jest

wielokrotnie niższa od realnych potrzeb w kraju. Dokładna ocena tych potrzeb nie jest

możliwa bez krajowego rejestru OZW

9

2. W trzech województwach nie ma w ogóle oddziałów stacjonarnej rehabilitacji

kardiologicznej i chorzy z tych województw praktycznie są pozbawieni dostępu do tej

formy rehabilitacji.

3. Liczba chorych rehabilitowanych po operacjach kardiochirurgicznych jest kilkakrotnie

mniejsza od liczby wykonywanych zabiegów.

4. Zgłoszone ośrodki RK zlokalizowane są głównie w uzdrowiskach, zwykle oddalonych

od nowoczesnych centrów kardiologii i kardiochirurgii.

5. Analiza rozmieszczenia geograficznego ośrodków wskazuje że jest ono przypadkowe i

nie odzwierciedla rzeczywistych potrzeb.

6. Ośrodki rehabilitacji stacjonarnej - szczególnie te zorganizowane w uzdrowiskach,

posiadają niewystarczającą kadrę lekarską, fizjoterapeutyczną i psychologiczną.

10

4. Tabele i ryciny Tab. 1. Wykaz ośrodków prowadzących stacjonarną RK, które zgłosiły się do Programu

POLKARD 2003-2005.

Nr Nazwa Ilość łóżek Adres

1 NZOZ Energetyk Inowrocław 30 ul. Wilkońskiego 2, 88-100, Inowrocław

2 Szpital Wojewódzki w Poznaniu 36

Dyrekcja: ul.Juraszów 7/19, 60-479, Poznań, adres ośrodka: ul. Uzdrowiskowa 1, Kiekrz

3 Górnośląskie Centrum Rehabilitacji SPZOZ Repty Tarnowskie Góry 170

ul. Śniadeckiego 1, 42-604, Tarnowskie Góry

4 Instytut Kardiologii w Warszawie 18 ul. Alpejska 42, 04-628, Warszawa

5 Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im Kopernika w Łodzi 52 ul. Pabianicka 62, 93-513, Łódź

6 Uzdrowisko Nałęczów 158 ul. Małachowskiego 5, 24-140, Nałęczów

7 Szpital Powiatowy w Biskupcu 40 ul. Armii Krajowej 8, 11-300, Biskupiec

8 SPZOZ Pasłęk 18 ul. Kopernika 8, 14-400, Pasłęk

9 Szpital MSWiA Konstancin 68 ul. Uzdrowiskowa, 05-510, Konstancin-Jeziorna

10 Szpital MSWiA w Głuchołazach 77 ul. Karłowicza 40, 48-340, Głuchołazy

11 Szpital Uzdrowiskowy Busko-Zdrój 100 ul. Gen.F.Rzewuskiego 1, 28-100, Busko-Zdrój

12 Śląskie Centrum Rehabilitacji Ustroń 87 ul. Zdrojowa 6, 43-450, Ustroń

13 Zakład Opieki Zdrowotnej MSWiA Wrocław 20 ul. Ołbińska 32, 50-233, Wrocław

14 SPZOZ Nowa Sól 15 ul. Chałubińskiego 7, 67-100, Nowa Sól

15 Szpital Rehabilitacyjno – Kardiologiczny w Kowanówku 84

ul. Sanatoryjna 34, 64-600, Kowanówek

16 SPZOZ Szpital Specjalistyczny Torzym-Lubuski 45

ul. Wojska Polskiego 52, 66-235, Torzym-Lubuski

17 Szpital Zespolony Kalisz 10 ul. Poznańska 79, 62-800, Kalisz

18 Centrum Medycyny Morskiej i Tropikalnej SPSK AM w Gdańsku 10 ul. Dębinki 7, 80-952, Gdańsk

SUMA 1038

11

Ryc. 1. Rozmieszczenie zgłoszonych ośrodków prowadzących stacjonarną RK (na podstawie

tabeli nr 1).

Legenda: DS – Dolnośląskie, KP – Kujawsko-Pomorskie, LU – Lubuskie, ŁD – Łódzkie, LB – Lubelskie, MZ – Mazowieckie, MŁ – Małopolskie, OP – Opolskie, PO – Podlaskie, PK – Podkarpackie, PM – Pomorskie, SL – Śląskie, SW – Świętokrzyskie, WM – Warmińsko-Mazurskie, WP – Wielkopolskie, ZP - Zachodniopomorskie

12

Tab.2. Liczba chorych poddanych stacjonarnej RK w roku 2002 i w pierwszej połowie roku

2003 w zgłoszonych ośrodkach.

2002 2003

Nr Nazwa

Liczba pacjentów

Liczba pacjentów I półrocze

1 NZOZ Energetyk Inowrocław 358 218 2 Szpital Wojewódzki w Poznaniu 641 301

3 Górnośląskie Centrum Rehabilitacji SPZOZ Repty Tarnowskie Góry 2572 1303

4 Instytut Kardiologii w Warszawie 323 185 5 Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Łodzi 840 439 6 Uzdrowisko Nałęczów 2992 1300 7 Szpital Powiatowy w Biskupcu 497 240 8 SPZOZ Pasłęk 199 113 9 Szpital MSWiA Warszawa Konstancin 1139 595 10 Szpital MSWiA w Głuchołazach 1270 642 11 Szpital Uzdrowiskowy Busko-Zdrój 950 461 12 Śląskie Centrum Rehabilitacji Ustroń 1357 749 13 Zakład Opieki Zdrowotnej MSWiA Wrocław 720 360 14 SPZOZ Nowa Sól 314 134

15 Szpital Rehabilitacyjno - Kardiologiczny w Kowanówku 2059 993

16 Lubuski Szpital Specjalistyczny-SPZOZ w Torzymie 1262 578

17 Szpital Zespolony w Kaliszu 500 260

18 Centrum Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni SPSK ACK AM w Gdańsku 294 91

Razem 18287 8962

13

Ryc.2. Ilość pacjentów poddanych stacjonarnej RK w poszczególnych ośrodkach w

pierwszym półroczu 2003.

1300 993 749 642 595 578 461 439 360 301 260 240 218 185 134 113 91

8962

1303

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

10000

Tarnow

skie

Góry

Nałęcz

ów

Kowan

ówek

Ustroń

Głuc

hołaz

y

Konsta

ncin

Torzym

-Lubu

ski

Busko

-Zdró

jŁo

dź

Wrocław

Poznań

Kalisz

Biskup

iec

Inowroc

ław

Wars

zawa

Nowa S

ól

Pasłęk

Gdynia

SUMA

14

Ryc. 3. Ilość pacjentów poddanych stacjonarnej RK wg miejsca zamieszkania w pierwszym

półroczu 2003 r.

20521558

1300780 712

462 460 413 350 353 221 163 91 36 6 5

8962

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

10000

śląsk

ie

wielko

polsk

ie

lubels

kie

mazow

ieckie

lubus

kie

opols

kie

święt

okrzy

skie

łódzk

ie

dolnoślą

skie

warmińs

ko-m

azurs

kie

kujaw

sko-p

omors

kie

małopo

lskie

pomors

kie

podk

arpac

kie

zach

odnio

pomors

kie

podla

skie

suma

15

Ryc.4. Ilość pacjentów poddanych stacjonarnej RK wg miejsca zamieszkania w pierwszym

półroczu 2003 r. w procentach.

22,90

17,38

14,51

8,70 7,94

5,16 5,13 4,61 3,91 3,942,47 1,82 1,02 0,40 0,07 0,06

0

10

20

30

40

50

60

śląsk

ie

wielko

polsk

ie

lubels

kie

mazow

ieckie

lubus

kie

opols

kie

święt

okrzy

skie

łódzk

ie

dolnoślą

skie

warmińs

ko-m

azurs

kie

kujaw

sko-p

omors

kie

małopo

lskie

pomors

kie

podk

arpac

kie

zach

odnio

pomors

kie

podla

skie

16

Ryc. 5. Struktura chorych poddanych stacjonarnej RK pod względem demograficznym: płci i

wieku.

27

73

0

10

20

30

40

50

60

70

80

kobiety mężczyźni

proc

ent p

acje

ntów

19

43,5

30

8

05

101520253035404550

poniżej 50 rokużycia

50-64 lat 65-75 lat powyżej 75 rokużycia

proc

ent p

acje

ntów

17

Ryc. 6. Struktura chorych poddanych stacjonarnej RK pod względem miejsca zamieszkania z

podziałem na miasto wojewódzkie, powiatowe, inne i wieś.

31

36

1518

0

5

10

15

20

25

30

35

40

miastowojewódzkie

miastopowiatowe

inne miasto wieś

proc

ent p

acje

ntów

18

Ryc.7. Struktura chorych poddanych stacjonarnej RK w pierwszym półroczu 2003

roku według rozpoznania klinicznego w procentach.

41,3534,58

8,179,006,90

0

20

40

60

80

100

stan po OZW stan pooperacjach na

tętnicachwieńcowych

stan pooperacjach

zastawek serca

chorobawieńcowa bez

OZW

inne

19

5. Raport o stanie ambulatoryjnej rehabilitacji kardiologicznej w Polsce

Analizą objęto 20 ośrodków realizujących RK w trybie ambulatoryjnym, które zgłosiły

się do konkursu. Cztery ośrodki znajdują się w Warszawie, po trzy ośrodki w Krakowie

i Wrocławiu, dwa ośrodki w Łodzi oraz po jednym ośrodku w pozostałych miastach tj. w

Gdańsku, Lublinie, Poznaniu, Toruniu, Tarnowskich Górach, Zamościu, Katowicach i

Gorzowie (tab. 3 i ryc. 8). Jak wynika z ryciny 8 duża część obszaru Polski jest pozbawiona

ośrodków prowadzących ambulatoryjną rehabilitację kardiologiczną. W tabeli 3

przedstawiono omawianą listę 20 ośrodków realizujących RK ambulatoryjną. Ambulatoryjna rehabilitacja kardiologiczna w wyżej wymienionych ośrodkach prowadzona

jest nie tylko w ramach działalności poradni (14 ośrodków), ale i/lub pododdziału szpitalnego

(6 ośrodków) i /lub oddziału szpitalnego (5 ośrodków). Cztery ośrodki prowadzą

ambulatoryjną rehabilitację kardiologiczną w różnych formach organizacyjnych jednocześnie:

- poradni i pododdziału szpitalnego: Kraków, Wrocław;

- pododdziału i oddziału szpitalnego: Toruń;

- poradni, pododdziału i oddziału szpitalnego: Instytut Kardiologii w Warszawie.

Prowadzenie ambulatoryjnej rehabilitacji kardiologicznej w różnych formach działalności

(poradnia, pododdział, oddział) według ośrodków, które zgłosiły się do konkursu, wynika z

trudności organizacyjnych związanych z prowadzeniem tej formy działalności. Wiąże się z

tym bezpośrednio brak odpowiedniej bazy i sprzętu w warunkach poradni,

wysokospecjalistycznego personelu oraz właściwej i jednolitej kontraktacji usług z

Narodowym Funduszem Zdrowia.

Liczba pacjentów poddanych ambulatoryjnej rehabilitacji kardiologicznej w Polsce w 2002 r.

wynosiła 4666 osób, a w I półroczu 2003 r. 2850 osób. Średnio na jeden ośrodek prowadzący

ambulatoryjną rehabilitację kardiologiczną w Polsce przypadało w 2002 roku 222 pacjentów,

a w I półroczu 2003 r. 140 pacjentów.

Zakładając, że w Polsce jest ok. 1,5 – 2,5 mln. osób z chorobą niedokrwienną serca, można

przyjąć, że w roku 2002 i 2003 mniej niż 0,5% populacji do której zaadresowane są te

działania, zostało poddane rehabilitacji kardiologicznej.

20

Ważnym elementem w ambulatoryjnej RK jest czas jej podjęcia od wystąpienia ostrego

incydentu kardiologicznego. Im wcześniej podejmuje się ambulatoryjną rehabilitację

kardiologiczną tym uzyskuje się lepsze efekty kliniczne. W latach 2002 i 2003 liczba

pacjentów poddawanych II etapowi ambulatoryjnej rehabilitacji kardiologicznej (etap

wczesny) była mniejsza niż liczba pacjentów poddawanych III etapowi rehabilitacji

kardiologicznej ( etap późny ). Stosunek tych liczb układa się w proporcję 3:5.

Średni odsetek chorych zakwalifikowanych do ambulatoryjnej RK w stosunku do

nadesłanych wniosków wynosił w latach 2002 i 2003 88%.

Na rycinach 9, 10 i 11 przedstawiono demograficzną charakterystykę pacjentów poddanych

ambulatoryjnej rehabilitacji kardiologicznej w Polsce w pierwszym półroczu roku 2003. W

ambulatoryjnej rehabilitacji kardiologicznej wyraźnie przeważają mężczyźni oraz osoby w

przedziale wieku od 50 do 64 lat. Z danych przedstawionych na rycinie 11 wynika , iż w

ambulatoryjnej RK biorą udział prawie wyłącznie mieszkańcy miast wojewódzkich. Z ryciny

12 wynika, że wśród mężczyzn poddanych ambulatoryjnej RK przeważają osoby czynne

zawodowo, zaś wśród kobiet (rycina 13) nie stwierdza się tego faktu.

Rycina nr 14 przedstawia strukturę chorych poddanych RK ambulatoryjnej wg rozpoznania

klinicznego. Prawie połowę stanowią chorzy po OZW, co trzeci rehabilitowany chory był po

operacji kardiochirurgicznej.

U chorych poddanych ambulatoryjnej RK w pierwszej połowie 2003 roku odnotowano

powikłania w postaci jednej skutecznej reanimacji i 2 zgonów. 6 procent pacjentów

wymagało ponownej hospitalizacji.

Średni okres oczekiwania przez pacjentów na rozpoczęcie ambulatoryjnej RK w pierwszym

półroczu 2003 roku wynosił średnio 18 dni i wahał się w różnych placówkach od 0 do 180

dni. Liczba pacjentów oczekujących na udział w ambulatoryjnej RK była w ośrodkach bardzo

różna i wynosiła od 0 do 65 osób.

Średni czas trwania ambulatoryjnej rehabilitacji kardiologicznej w pierwszym półroczu 2003

roku był bardzo zróżnicowany i zależał tak od rozpoznania klinicznego: pacjent po OZW, z

21

chorobą wieńcową bez OZW, po leczeniu kardiochirurgicznym jak również od ośrodka (ryc.

15). Na czas ten najbardziej wpływał różny sposób kontraktacji usług w NFZ.

W ośrodkach, które prowadzą ambulatoryjną rehabilitację kardiologiczną i zgłosiły się do

pierwszego etapu Programu POLKARD oraz poddały się weryfikacji jest zatrudnionych

średnio 2,9 lekarzy/ośrodek. Są to często lekarze zatrudnieni w wymiarze niepełnego etatu lub

łączący obowiązki oddziałowe ze zleconymi przez przełożonego, a dotyczącymi obsługi

ambulatoryjnej rehabilitacji kardiologicznej. Liczba zatrudnionych pielęgniarek wynosi

średnio 2,3 osoby/ośrodek (od 0 do 12 osób). Często są to pielęgniarki oddelegowane do z

innych oddziałów.

Wnioski

1. Ambulatoryjna RK, jako stosunkowo prosta do realizacji oraz niedroga, jest dostępna

w Polsce tylko dla chorych z 11 miast. Pozostałe obszary stanowią „białe plamy”.

2. W latach 2002 – 2003 poddano ambulatoryjnej rehabilitacji kardiologicznej w Polsce

poniżej 0,5% osób z chorobą wieńcową.

3. Proporcja pacjentów poddanych ambulatoryjnej RK w etapie drugim i trzecim z

istotną przewagą liczby chorych w etapie trzecim jest niewłaściwa.

4. Przeprowadzona ocena stanu ambulatoryjnej RK w Polsce wskazuje na pilną potrzebę

zdecydowanego zwiększenia liczby ośrodków z równomiernym ich rozmieszczeniem

na terenie kraju i równym dostępem dla chorych ze wsi i małych miast oraz ośrodków

wielkomiejskich.

22

6. Tabele i ryciny

Tab. 3. Wykaz jednostek prowadzących ambulatoryjną rehabilitację kardiologiczną w Polsce, które przystąpiły do realizacji I-ego etapu Programu

POLKARD 2003 – 2005

Forma organizacyjna

prowadzenia ambulatoryjnej rehabilitacji kardiologicznej L.p. Miasto Nazwa jednostki

poradnia pododdział szpitalny

oddział szpitalny

1. Gdańsk SPSK ACK AMG Pracownia Prewencji Ambulator. Rehab. Kardiol.

X

2. Gorzów SWSZ Por. Rehab. Kardiol. X 3. Katowice SPSK

Poradnia Rehab.

X

4. Kraków Wojew. Szpital. Specjalist. Poradnia Rehab. Kardiol.

X

5. Kraków Ośrodek Diagnostyki i Rehab. Kardiol. Remed Poradnia Rehab. Kardiol.

X

6. Kraków Krakowski Szpital Specjalistyczny

X X

7. Lublin Wojew. Szpital Specjalistyczny Ośrodek Rehab. Kardiol.

X

8. Łódź CSK UM Poradnia Prewencji Chorób Ukł. Krążenia i Metabolicznych

X

9. Łódź Wojew. Szpital Kopernika Poradnia Rehab. Kardiol.

X

10. Poznań Szpital Wojewódzki Oddział Rehab. Kardiol. z Pododdz. Rehab. Ambul. i Pracownia Diagnostyki Nieinwazyjnej

X

11. Warszawa Wojewódzki Szpital Bródnowski

X

23

Poradnia Rehab. Kardiol. 12. Warszawa Instytut Kardiologii:

-Klinika Rehabilitacji

Kardiologicznej i

Elektrokardiologii

Nieinwazyjnej

- Pracownia Kinezyterapii - Poradnia Przykliniczna w/wym. Kliniki

X

X

X

13. Warszawa SPCSK Banacha 1 Pracownia Testów Wysiłkowych i Rehabilitacji Kariologicznej

X

14. Warszawa Szpital Wolski Poradnia Rehab. Kardiol.

X

15. Wrocław Centrum Medycyny i Rehabilitacji Medar Dział Ambulatoryjnej Rehabilitacji Kardiologicznej

X

16. Wrocław Centrum Kardiol. Pro Corde: - Oddział Dzienny Rehab.

Kardiol. - Poradnia Rehab. Kardiol.

X

X

17. Wrocław ZOZ MSWiA Poradnia Kardiologiczna

X

18. Toruń Wojew. Szpital. Zespolony - Oddział Rehabilitacji - Pododdział Rehab. Kardiol.

X

X

19. Tarnowskie Góry

SP ZOZ Repty Górnośląskie Centrum Rehabilitacji Specjal. Porad. Rehab.

X

20. Zamość Samodzielny Publ. Szpital Wojewódzki Ośrodek Rehab. Kardiol.

X

24

Ryc. 8. Ośrodki prowadzące ambulatoryjną rehabilitację kardiologiczną w Polsce, które

zgłosiły się do realizacji I etapu Programu POLKARD 2003-2005

Legenda: DS – Dolnośląskie, KP – Kujawsko-Pomorskie, LU – Lubuskie, ŁD – Łódzkie, LB – Lubelskie, MZ – Mazowieckie, MŁ – Małopolskie, OP – Opolskie, PO – Podlaskie, PK – Podkarpackie, PM – Pomorskie, SL – Śląskie, SW – Świętokrzyskie, WM – Warmińsko-Mazurskie, WP – Wielkopolskie, ZP - Zachodniopomorskie

25

Tab. 4. Liczba pacjentów podanych ambulatoryjnej rehabilitacji kardiologicznej w 2002 i

2003 roku w miastach, które przystąpiły do realizacji I etapu Programu

POLKARD 2003 – 2005

2002 2003

Lp.

Liczba pacjentów Liczba pacjentów

I półrocze

1. Gdańsk 320 175

2. Gorzów 101 70

3. Katowice 108 48

4. Kraków 961 559

5. Lublin 418 278

6. Łódź 442 213

7. Tarnowskie Góry 82 38

8. Toruń 134 46

9. Warszawa 1133 989

10. Wrocław 881 378

11. Zamość 86 56

Razem 4666 2850

26

Ryc. 9. Charakterystyka chorych poddanych ambulatoryjnej rehabilitacji kardiologicznej

w Polsce w pierwszym półroczu 2003 roku według płci.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

kobiety mężczyźni

proc

ent p

acje

ntów

27

Ryc. 10. Charakterystyka osób poddanych ambulatoryjnej rehabilitacji kardiologicznej

w Polsce w pierwszym półroczu 2003 roku według wieku.

05

101520253035404550

poniżej 50roku życia

50-64 lat 65-75 lat powyżej 75roku życia

proc

ent p

acje

ntów

28

Ryc. 11. Miejsce zamieszkania pacjentów poddanych ambulatoryjnej rehabilitacji

kardiologicznej w Polsce w pierwszym półroczu 2003 roku.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

miastowojewódzkie

miastopowiatowe

inne miasta wieś

miejsce zamieszkania

proc

ent p

acje

ntów

29

Ryc. 12. Charakterystyka stosunku do pracy zawodowej pacjentów poddanych

ambulatoryjnej rehabilitacji kardiologicznej w pierwszym półroczu 2003 roku – mężczyźni.

0

10

20

30

40

50

60

pracujący emeryci renciści niepracujący

proc

ent p

acje

ntów

30

Ryc. 13. Charakterystyka stosunku do pracy zawodowej pacjentów poddanych

ambulatoryjnej rehabilitacji kardiologicznej w pierwszym półroczu 2003 roku - kobiety.

0

5

10

15

20

25

30

35

pracujące emerytki rencistki niepracujące

proc

ent p

acje

ntek

31

Ryc. 14. Struktura chorych poddanych ambulatoryjnej RK w pierwszym półroczu 2003 roku

wg rozpoznania klinicznego.

0

10

20

30

40

50

60

stan po OZW stan po operacjach nanaczyniachwieńcowych

stan po operacjachzastawek serca

choroba wieńcowabez OZW

inne

proc

ent p

acje

ntów

32

Ryc.15. Średni czas trwania ambulatoryjnej rehabilitacji kardiologicznej w pierwszym

półroczu 2003 roku.

0

20

40

60

80

100

120

po OZW w chorobie wieńcowej bezOZW

po leczeniukardiochirurgicznym

dni

33

7. Podsumowanie i komentarz

Utworzona baza danych może stanowić punkt wyjścia do opracowania wzorcowej sieci

ośrodków stacjonarnej rehabilitacji kardiologicznej w Polsce. Niezbędna do tego jest

wcześniejsza wnikliwa analiza epidemiologiczna występowania OZW w celu oceny

zapotrzebowania na świadczenia RK w kraju i poszczególnych województwach. Utworzenie

bazy danych o liczbie OZW i operacji kardiochirurgicznych jest przedmiotem oddzielnych

zadań realizowanych w ramach programu Polkard 2003-2005.

Ponadto przygotowanie wzorcowej, optymalnej sieci ośrodków RK stacjonarnej w Polsce

powinno być oparte na nowoczesnych standardach postępowania. Aktualnie w Polsce

materiał taki stanowić może dokument opracowany przez Komisję do spraw Opracowania

Standardów Kompleksowej Rehabilitacji Kardiologicznej Polskiego Towarzystwa

Kardiologicznego.

34

8. Piśmiennictwo do rozdziałów nr 1 i 2:

1. Ades P.A.: Cardiac rehabilitation and secondary prevention of coronary heart disease.

N Engl J Med 2001;345:892-902.

2. Ades P.A., Pashkow F.J., Nestor J.R.: Cost-effectiveness of cardiac rehabilitation after

myocardial infarction. Journal of Cardiopulmonary Rehabilitation, 1997, 17 (4): 222-

231.

3. Balady G.J., Ades P.A., Comoss P. O i wsp.: Core components of cardiac

rehabilitation/secondary prevention programs. A statement for healthcare

professionals from the American Heart Association and the American Association of

Cardiovascular and Pulmonary Rehabilitation. Circulation 2000;102:1069-73.

4. Bjarnason-Wehrens B., Kretschmann E., Lang M. i wsp.: Ist die Ambulante

Herzgruppe der „Königsweg“ der kardialen Rehabilitation der Phase III? Herz

Kreislauf, 1998, 30 (11): 400-411.

5. Bjarnason-Wehrens B., Predel H.G., Graf C. i wsp.: Ambulante kardiale

Rehabilitation der Phase II – „Kölner Modell“ – einschließlich der Ergebnisse drei

Jahre nach Abschluß der Rehabilitation. Herz, 1999, 24: Suppl. I: 9-23.

6. Bjarnason-Wehrens B., Predel H.G., Graf C. i wsp.: Ambulante kardiale

Rehabilitation der Phase II („Kölner Modell“) Ergebnisse drei Jahre nach Abschluß

der Maßnahme. MMW Fortschritte der Medizin, 2000, 142: Suppl. III: 173-177.

7. Bjarnason-Wehrens B., Predel H.G., Graf C. i wsp.: Klinischer Verlauf sechs Monate

nach einer ambulanten/teilstationären Anschlußrehabilitation. Erweiterte Ergebnisse

aus dem Kölner Modell der ambulanten kardialen Rehabilitation der Phase II. Herz,

1999, 24: Suppl. I: 73-79.

8. Boulay P., Prud’homme D.: Health-care consumption and recurrent myocardial

infarction after 1 year of conventional treatment versus short- and long-term cardiac

rehabilitation. Preventive Medicine, 2004, 38 (5): 586-593.

9. Dylewicz P, Borowicz-Bieńkowska S, Deskur-Śmielecka E, Przywarska I. Cardiac

rehabilitation. w: Public Health in Europe. Red W.Kirch. Springer-Verlag Berlin.

Heidelberg 2003; 219-225.

10. Ferrari R.: Physical training in chronic heart failure: much more than training. Eur

Heart J 2002;23:1803-1804.

35

11. Fletcher G.F., Balady G.J., Amsterdam E.A. i wsp.: Exercise standards for testing and

training. A statement for healthcare professionals for the American Heart Association.

Circulation, 2001, 104: 1694-1740.

12. Froelicher V.F., Myers J.N.: Cardiac rehabilitation. [In:] Exercise and the Heart.

Chapter Thirteen, 2000, by W.B. Sanders Company.

13. Giannuzzi P, Saner H, Björnstad P i wsp.: Secondary Prevention Through Cardiac

Rehabilitation. Position Paper of the Working Group on Cardiac Rehabilitation and

Exercise Physiology of the European Society of Cardiology. Eur Heart J

2003;24:1273-1278.

14. Guidelines for Cardiac Rehabilitation and Secondary Prevention Programs, 4. Edition.

Out-Patient Cardiac Rehabilitation and Secondary Prevention. American Association

of Cardiovascular and Pulmonary Rehabilitation. Human Kinetics, 2004.

15. Hambrecht R.: Physical exercise as treatment strategy. Herz, 2004, 29 (4): 381-390

16. Joliffe JA, Rees K, Taylor RS i wsp.: Exercise-based rehabilitation for coronary heart

disease. The Cochrane Library, Volume (Issue 3) 2001.

17. Kaleta-Stasiołek D., Jegier A.: Udział w rehabilitacji kardiologicznej a wybrane

zachowania zdrowotne mężczyzn po zawale mięśnia sercowego. Czynniki Ryzyka,

2003, 4/02-1/03: 85-91.

18. Kompleksowa Rehabilitacja Kardiologiczna. Stanowisko Komisji ds. Opracowania

Standardów Rehabilitacji Kardiologicznej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.

Folia Cardiol. 2004;11,supl. A:A1-A48 (w druku).

19. Lear SA, Ignaszewski A.: Cardiac rehabilitation: a comprehensive review. Curr

Control Trials Cardiovasc Med 2001;2:221-232.

20. Levin LA, Perk J, Hedback B. Cardiac rehabilitation-a cost analysis. J Intern Med.

1991;230(5):427-34.

21. Mark DB, Newby LK.: Early hospital discharge after uncomplicated myocardial

infarction: are futher improvements possible? Eur Heart J 2003;24:1613-1615.

22. Newby LK, Hasselblad V, Armstrong PW i wsp.: Time-based risk assessment after

myocardial infarction. Implications for timing of discharge and applications to

medical decision-making. Eur Heart J 2003;24:182-18.

23. Oldridge N, Furlong W, Feeny D, Torrance G, Guyatt G, Crowe J, Jones N. Economic

evaluation of cardiac rehabilitation soon after acute myocardial infarction. Am J

Cardiol. 1993;72(2):154-61.

36

24. Recommendations by the Working Group on Cardiac Rehabilitation of teh European

Society of Cardiology. Long-term comprehensive care of cardiac patients. Eur Heart J

1992;13 (suppl C):1C-45C.

25. Roberts S.O., Brubaker P.H.: Cardiovascular disease. [In:] Durstine Y.L., Moore G.E.:

ACSM’s exercise management for persons with chronic diseases and disabilities. 2.

Edition, ACSM Human Kinetics, 2003: 23-90.

26. Rudnicki S. Rehabilitacja w chorobach układu krążenia i po operacjach serca. w:

Rehabilitacja Medyczna. A. Kwolek red. T. II. Urban & Partner Wrocław 2003 s. 309-

338.

27. Smith S.C., Blair S.N., Bonow R.O. i wsp.: AHA/ACC Guidelines for preventing

heart attack and death in patients with atherosclerotic cardiovascular disease: 2001

Update. Circulation, 2001, 104: 1577-1579.

28. Stasiołek D., Jegier A.: Aktywność ruchowa mężczyzn po zawale mięśnia sercowego.

Postępy Rehabilitacji, 2002, 16 (2): 83-91.

29. Stasiołek D., Jegier A.: Charakterystyka aktywności ruchowej mężczyzn po zawale

mięśnia sercowego – wyniki rocznej obserwacji. Kardiologia Polska, 2002, 57, II-212

30. Taylor RS, Brown A, Ebrahim S et al. Exercise-based rehabilitation of patients with

coronary heart disease: systematic review and meta-analysis of randomized controlled

trials. Am J Med 2004;116:682-692.

31. The Task Force on the Management of Acute Coronary Syndromes of the European

Society of Cardiology. Management of acute myocardial infarction in patients

presenting with ST-segment elevation. Eur Heart J 2003;24:28-66.

32. The Task Force on the Management of Acute Coronary Syndromes of the European

Society of Cardiology. Management of acute coronary syndromes in patients

presenting without persistent ST-segment elevation. Eur Heart J 2002;23:1809-1840.

33. Tegtbur U., Machold H., Brinkmeier U. I wsp.: Ambulante kardiale

Langzeitrehabilitation – 1 Jahres Ergebnisse. Gesundheitswesen, 2001, 63: Suppl. I:

39-42.

34. Thompson P.D., Bucjner D., Piña I.L. i wsp.: Exercise and physical activity in the

prevention and treatment of atherosclerotic cardiovascular disease. A Statement from

the Council on Clinical Cardiology (Subcommittee on Exercise, Rehabilitation, and

Prevention) and the Council on Nutrition, Physical Activity, and Metabolism

(Subcommittee on Physical Activity). Circulation, 2003, 104: 3109-3116.

37

35. Vanhess L, McGee HM, Dugmore LD i wsp.: A representative study of cardiac

rehabilitation activities in European Union Member States. The Carinex survey. J

Cardiopulmonary Rehabil 2002;22:264-272.

36. Wenger NK, Smith LK, Froelicher ES, Comoss P. Cardiac Rehabilitation. A Guide to

Practice in the 21st Century. New York. Basel. Marcel Dekker, Inc. 1999.

38

9. Załącznik nr 1. Kwestionariusz główny:

I. określenie statusu jednostki: 1. szpital, 2. szpital rehabilitacyjny, 3. oddział dzienny, 4. szpital uzdrowiskowy, 5. sanatorium, 6. przychodnia z zapleczem szpitalnym, 7. przychodnia bez zaplecza szpitalnego.

II. Opis jednostki w zakresie RK stacjonarnej: 1. liczba łóżek w ośrodku, 2. liczba pacjentów objętych RK stacjonarną:

A. w roku 2002, B. w pierwszym półroczu 2003 roku.

3. średni czas oczekiwania pacjenta na przyjęcie (w dniach): A w pierwszym półroczu 2003 r.

4. zasady kwalifikowania i przyjmowania pacjentów w pierwszym półroczu 2003 roku: A. czy stosowane są ograniczenia / odmowy w przyjmowaniu chorych np. przyjęcia

wyłącznie do dwóch miesięcy po zawale serca czy zabiegu kardiochirurgicznym (tak / nie),

B. czy stosuje się limity ilościowe dla ośrodków kierujących (tak / nie). 5. Jaki był stosunek (w procentach) liczby pacjentów zakwalifikowanych do RK do wszystkich nadesłanych wniosków:

A. w roku 2002, B. w pierwszym półroczu 2003 r.

6. Liczba chorych oczekujących na przyjęcie do ośrodka, znajdujących się na liście przekazywanej do NFZ, według stanu na dzień 01.10.2003 r.. 7. Struktura pacjentów objętych RK stacjonarną w pierwszym półroczu 2003 roku pod względem:

A. rozpoznań (proszę podać liczbę chorych): 1. stan po OZW, 2. stan po operacjach na tętnicach wieńcowych, 3. stan po operacjach zastawek serca, 4. choroba wieńcowa bez OZW, 5. inne.

B. średniego czasu trwania rehabilitacji (proszę podać średni czas w dniach): 1. po OZW, 2. w chorobie wieńcowej bez OZW, 3. po leczeniu kardiochirurgicznym.

C. liczby powikłań (proszę wpisać liczbę pacjentów, u których wystąpiły poszczególne powikłania):

1. ponowne hospitalizacje na oddziały kardiochirurgiczne, 2. hospitalizacje z powodu konieczności intensywnego leczenia kardiologicznego, 3. reanimacje, 4. zgony.

D. demograficznym:

39

1. pod względem wieku pacjentów: a. liczba chorych poniżej 50 lat, b. liczba chorych 50-64 lat, c. liczba chorych 65-75 lat, d. liczba chorych powyżej 75 lat.

2. pod względem płci: a. liczba kobiet, b. liczba mężczyzn.

3. pod względem zatrudnienia w grupie mężczyzn w wieku produkcyjnym (do 65 lat):

a. liczba pracujących, b. liczba emerytów, c. liczba rencistów, d. liczba niepracujących.

4. pod względem zatrudnienia w grupie kobiet w wieku produkcyjnym (do 60 lat):

a. liczba pracujących, b. liczba emerytek, c. liczba rencistek, d. liczba niepracujących.

5. pod względem wykształcenia (jeśli dane są dostępne – proszę wpisać liczbę pacjentów):

a. z wykształceniem podstawowym, b. średnim, c. wyższym.

E. geograficznym: 1. liczba chorych z poszczególnych województw (przy każdym województwie

proszę wpisać liczbę pacjentów), a. dolnośląskie b. kujawsko-pomorskie c. lubuskie d. łódzkie e. lubelskie f. mazowieckie g. małopolskie h. opolskie i. podlaskie j. podkarpackie k. pomorskie l. śląskie m. świętokrzyskie n. warmińsko-mazurskie o. wielkopolskie p. zachodniopomorskie

2. struktura chorych z uwagi na miejsce zamieszkania (proszę podać liczbę chorych):

a. miasto wojewódzkie, b. miasto powiatowe, c. inne miasto, d. wieś.

40

F. sposobu płatności za usługi (proszę wpisać liczbę pacjentów): 1. 100% odpłatności pacjentów, 2. 100% NFZ (kasy chorych), 3. częściowa odpłatność pacjentów z uzupełnieniem finansowania ze środków publicznych, np. NFZ, samorządowych, badawczych, PFRON.

III. w zakresie RK ambulatoryjnej: 1. liczba pacjentów objętych RK ambulatoryjną:

A. w roku 2002, B. w pierwszym półroczu 2003 roku.

2. średni okres oczekiwania pacjenta na przyjęcie (w dniach): A w pierwszym półroczu 2003 r. 3. zasady kwalifikowania / przyjmowania pacjentów w pierwszym półroczu 2003 roku:

A. czy stosowane są ograniczenia / odmowy w przyjmowaniu chorych (tak / nie), B. czy stosuje się limity ilościowe dla ośrodków kierujących (tak / nie).

4. Jaki był stosunek (w procentach) liczby zakwalifikowanych pacjentów do RK do wszystkich nadesłanych wniosków:

A. w roku 2002, B. w pierwszym półroczu 2003 r.

5. Liczba chorych oczekujących na przyjęcie do ośrodka, według stanu na 01.10.2003 r.. 6. Struktura pacjentów objętych RK ambulatoryjną w pierwszym półroczu 2003 roku pod względem:

A. rozpoznań (proszę podać liczbę chorych): 1. stan po OZW, 2. stan po operacjach na tętnicach wieńcowych, 3. stan po operacjach zastawek serca, 4. choroba wieńcowa bez OZW, 5. inne.

B. średniego czasu trwania rehabilitacji (w dniach): 1. po OZW, 2. w chorobie wieńcowej bez OZW, 3. po leczeniu kardiochirurgicznym.

C. liczby powikłań (proszę wpisać liczbę pacjentów, u których wystąpiły poszczególne powikłania):

1. ponowne hospitalizacje na oddziały kardiochirurgiczne, 2. hospitalizacje z powodu konieczności intensywnego leczenia kardiologicznego, 3. reanimacje, 4. zgony.

D. demograficznym: 1. pod względem wieku pacjentów:

a. liczba chorych poniżej 50 lat, b. liczba chorych 50-64 lat, c. liczba chorych 65-75 lat, d. liczba chorych powyżej 75 lat.

2. pod względem płci: a. liczba kobiet, b. liczba mężczyzn.

3. pod względem zatrudnienia w grupie mężczyzn w wieku produkcyjnym (do 65 lat):

41

a. liczba pracujących, b. liczba emerytów, c. liczba rencistów, d. liczba niepracujących.

4. pod względem zatrudnienia w grupie kobiet w wieku produkcyjnym (do 60 lat):

a. liczba pracujących, b. liczba emerytek, c. liczba rencistek, d. liczba niepracujących.

5. pod względem wykształcenia (jeśli dane są dostępne – proszę wpisać liczbę pacjentów):

a. z wykształceniem podstawowym, b. średnim, c. wyższym.

E. geograficznym: 1. liczba chorych z poszczególnych województw (przy każdym województwie proszę

wpisać liczbę pacjentów), a. dolnośląskie b. kujawsko-pomorskie c. lubuskie d. łódzkie e. lubelskie f. mazowieckie g. małopolskie h. opolskie i. podlaskie j. podkarpackie k. pomorskie l. śląskie m. świętokrzyskie n. warmińsko-mazurskie o. wielkopolskie p. zachodniopomorskie

2. struktura chorych z uwagi na miejsce zamieszkania (proszę podać liczbę chorych): a. miasto wojewódzkie, b. miasto powiatowe, c. inne miasta, d. wieś.

F. sposobu płatności za usługi (proszę podać liczbę pacjentów): 1. 100% odpłatności pacjentów, 2. 100% NFZ (kasy chorych), 3. częściowa odpłatność pacjentów z uzupełnieniem finansowania ze środków publicznych, np. NFZ, samorządowych, badawczych, PFRON.

8. Informacje o potencjalnych możliwościach ośrodka w zakresie rehabilitacji ambulatoryjnej - liczby pacjentów w ciągu roku z dokładnym opisem (w załączniku) struktury proponowanej, aktualnie możliwej do realizacji, ambulatoryjnej RK.

IV. Zestawienia dostępnej aparatury (aparaty ekg, zestawy ekg do prób wysiłkowych, ergometry, bieżnie, aparaty do 24-godzinnej rejestracji ekg, 24-godzinnej rejestracji ciśnienia

42

tętniczego krwi, echokardiografy, monitory ekg, inne) służącej do świadczenia usług w ośrodku z wyodrębnieniem:

a. nazwy aparatu b. źródło pozyskania lub zakupu (pole tekstowe) c. status aparatu (do wyboru z listy):

• własność jednostki • dzierżawa • leasing • użyczenie • inne

d. rok produkcji, e. liczba badań wykonanych w pierwszym półroczu 2003 roku.

V. Ocena infrastruktury ośrodka, potrzeb w zakresie remontów itd. (w załączniku), VI. Szczegółowe zasoby kadrowe i ich wykorzystanie: 1. Proszę podać łączne liczby etatów:

a. lekarzy, b. pielęgniarek, c. fizjoterapeutów, d. psychologów, e. dietetyków,

f. asystentów socjalnych, g. edukatorów, muzyko terapeutów, innych.

2. pod względem wykształcenia (proszę podać liczbę zatrudnionych osób): a. samodzielnych pracowników naukowych, b. dr med. c. lek. med. d. pielęgniarki dypl. e. pielęgniarki, f. magistrów, g. techników.

3. lekarzy pod względem posiadanej specjalizacji (proszę podać liczbę zatrudnionych osób): a. z kardiologii, b. z chorób wewnętrznych II stopnia, c. z rehabilitacji medycznej.

4. liczba oryginalnych publikacji w pismach recenzowanych w dziedzinie prewencji, RK i fizjologii wysiłku w ostatnich 3 latach,

5. udział w sympozjach Sekcji Rehabilitacji Kardiologicznej i Fizjologii Wysiłku PTK łącznie w latach 2002-2003:

a. liczba aktywnych uczestników z ośrodka, b. liczba prac przyjętych na plakaty, c. liczba referatów i wykładów.

6. udział w Kongresach Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego w dziedzinie prewencji, RK i fizjologii wysiłku w latach 2002-2003:

a. liczba aktywnych uczestników z ośrodka, b. liczba prac przyjętych na plakaty, c. liczba referatów i wykładów.

7. udział w innych krajowych konferencjach w dziedzinie prewencji, RK i fizjologii wysiłku w latach 2002-2003:

43

a. liczba prac przyjętych na plakaty, b. liczba referatów i wykładów.

8. udział w konferencjach międzynarodowych w dziedzinie prewencji, RK i fizjologii wysiłku w latach 2002-2003:

a. liczba prac przyjętych na plakaty, b. liczba referatów i wykładów.

VII. Stan zadłużenia jednostki, gdy taki istnieje (proszę wpisać kwotę w PLN lub zero): 1. na koniec roku 2002, 2. po pierwszym półroczu 2003 roku. IX. Aneks do kwestionariusza oparty wyłącznie na zasadach dobrowolności (jako załącznik): Udzielenie informacji o wysokości finansowania świadczeń np. poziom finansowania 3 tygodni RK stacjonarnej z podaniem zakresu świadczonych usług, 8 lub 12 tygodni RK ambulatoryjnej z podaniem zakresu świadczonych usług: 1. w pierwszym półroczu roku 2003 Opinia o pożądanej wysokości odpłatności za świadczone usługi z uwzględnieniem kalkulacji kosztów, w tym amortyzacji sprzętu i potrzebnych inwestycji.

44

10. Załącznik nr 2. Kwestionariusz uzupełniający. A. w zakresie rehabilitacji stacjonarnej

1. Czy w ramach ośrodka istnieje wydzielony oddział lub pododdział rehabilitacji kardiologicznej lub wydzielone łóżka rehabilitacyjne – proszę zaznaczyć odpowiedź i podać ewentualną nazwę oddziału lub pododdziału.

□ Tak, istnieje oddział, nazwa ………………………..………………………… liczba łóżek przeznaczonych na rehabilitację kardiologiczną .......... liczba lekarzy zatrudnionych w rehabilitacji kard. /liczba etatów/ .......... liczba pielęgniarek zatrudnionych w rehabilitacji kard. / liczba etatów / ........... □ Tak, istnieje pododdział, nazwa ...........……………..………………………… liczba łóżek przeznaczonych na rehabilitację kardiologiczną ........... liczba lekarzy zatrudnionych w rehabilitacji kard. /liczba etatów/ ........... liczba pielęgniarek zatrudnionych w rehabilitacji kard. / liczba etatów / ........... □ Tak, istnieją wydzielone łóżka liczba łóżek przeznaczonych na rehabilitację kardiologiczną ........... liczba lekarzy zatrudnionych w rehabilitacji kard. /liczba etatów/ ........... liczba pielęgniarek zatrudnionych w rehabilitacji kard. / liczba etatów / ........... □ Nie, nie istnieje żadne z powyższych

2. Proszę podać liczbę łóżek zakontraktowanych z Kasą Chorych lub NFZ, jako łóżka przeznaczone na rehabilitację kardiologiczną:

Liczba łóżek zgłoszonych w roku 2002: ……………………………….. Liczba łóżek zgłoszonych w roku 2003: ……………………………….. Liczba łóżek zgłoszonych w roku 2004:

a) liczba chorych…………….. b) liczba osobodni ……………..

3. Proszę podać liczbę łóżek zakontraktowanych z ZUS w ramach tzw. „kardiologicznej prewencji przedrentowej”:

w roku 2002…………………… w roku 2003………………….... w roku 2004……………………

4 . Proszę podać liczbę pacjentów objętych stacjonarną rehabilitacją kardiologiczną: a) w pierwszym etapie na oddziale / pododdziale lub wydzielonych łóżkach rehabilitacyjnych:

w roku 2002: ……………………………….. w roku 2003: ………………………………..

b) w drugim etapie na oddziale / pododdziale lub wydzielonych łóżkach rehabilitacyjnych:

w roku 2002: ……………………………….. w roku 2003: ………………………………..

5. Podać liczbę pacjentów leczonych w ramach tzw. „kardiologicznej prewencji przedrentowej„ finansowanej przez ZUS:

w roku 2002…………………………………. w roku 2003……………………………………

UWAGI: ................................................................................................................... NAZWA OŚRODKA .................................................................. ADRES OŚRODKA .................................................................. DATA: ................................................................... PODPIS DYREKTORA: .......................................................................

45

B. w zakresie rehabilitacji ambulatoryjnej.

1. Czy w ramach placówki istnieje wydzielony oddział/pododdział/ dzienny rehabilitacji kardiologicznej lub poradnia rehabilitacji kardiologicznej – proszę zaznaczyć właściwą odpowiedź i podać nazwę oddziału, pododdziału lub poradni, gdy taka istnieje.

□ Tak, istnieje oddział, nazwa ...……………………..………………….……. liczba lekarzy zatrudnionych w rehabilitacji kard. /liczba etatów/ ........... liczba pielęgniarek zatrudnionych w rehabilitacji kard. / liczba etatów / ........... □ Tak, istnieje pododdział, nazwa …………………..………………………… liczba lekarzy zatrudnionych w rehabilitacji kard. / liczba etatów / ..... liczba pielęgniarek zatrudnionych w rehabilitacji kard. / liczba etatów/ ..... □ Tak, istnieje poradnia, nazwa ……………………..………………….…….… liczba lekarzy zatrudnionych w rehabilitacji kard. / liczba etatów/ ..... liczba pielęgniarek zatrudnionych w rehabilitacji kard. /liczba etatów/ ..... □ Nie, nie istnieje żadne z powyższych.

2.Proszę podać liczbę pacjentów zakontraktowanych dla jednostki wymienionej w pkt 1 w Kasie Chorych lub NFZ na ambulatoryjną rehabilitację kardiologiczną:

3. w roku 2002: ……………………………….. 4. w roku 2003: ………………………………..

w roku 2004: liczba chorych …... lub liczba osobodni .……… 3. Proszę podać liczbę pacjentów objętych ambulatoryjną rehabilitacją kardiologiczną

w jednostce (jednostkach) wymienionej w pkt 1: a) w drugim etapie

w roku 2002: ……………………………….. w roku 2003: ………………………………..

b) w trzecim etapie w roku 2002: ……………………………….. w roku 2003: ………………………………..

UWAGI: ...................................................................................................... NAZWA OŚRODKA ...................................................................... ADRES OŚRODKA ....................................................................... DATA: ....................................................................... PODPIS DYREKTORA: .......................................................................