G L O W N Y I N S P E K T O R SANITARNY RPIJ/34871/2C18 P Data:2018-08-08

GIS-PZ-PZ-4442-09/BS/18

E p i d e n in 1 t a m o -

2m ^uS- 0 8

Zmk ' i ^o^pis I

Warszawa, dnia .... IM

Panstwowy Wojewodzki

Inspektor Sanitarny

- wszyscy —

dzi^kuj^c za dotychczasowy wktad i zaangazowanie Panstwa w realizacj^ Ogolnopolskiego

Programu Edukacyjnego „Trzymaj Form^!", ponizej przedstawiam podsumowanie realizacji

X I I edycji programu.

Dziaianiami programowymi w roku szkolnym 2017/2018 zostali obj^ci uczniowie

V , V I i V I I klas szkot podstawowych oraz I I i I I I klas gimnazjalnych na terenie calego kraju.

Program w X I I edycji realizowany byl na podstawie zatozen programowych

i zaproponowanej metodyki w 7 191 szkoiach, co stanowi 34,2%' wszystkich szkol

podstawowych i gimnazjow w Polsce z wyl^czeniem szkol dla doroslych.

Odbiorcami X I I edycji programu bylo 555 402 uczniow:

- 367 295 uczniow klas V - V I I szkol podstawowych;

- 188 107 uczniow I I - I I I klas gimnazjow.

Ponadto 122 693 uczniow, uczqcych si^ w klasach nierealizujqcych calosci programu

sporadycznie uczestniczylo w dzialaniach realizowanych w ramach programu takich jak: apel,

festyn, konkurs, film, przedstawienie itp. Daje to l^czn^ liczb? 678 095 uczniow, ktorzy

w roznym stopniu zostali poddani dzialaniom programowym.

Ogolem dotychczas, w trakcie dwunastu edycji, dzialaniami programowjoni obj^tych

zostalo ponad 9 239 018 uczniow klas V - V I I szkol podstawowych i gimnazjow.

Oswiata i wychowanie w roku szkolnym 2016/2017, Giowny Urzad Statystyczny

W ramach X I I edycji programu „Trzymaj Form?!"', zorganizowany zostal, juz po raz

siodmy, Konkurs wiedzy o zdrowym stylu zycia. Do udziatu zgloszonych zostalo ^^cznie

14 117 uczniow z 1 830 szkol, co stanowi rekordow^ ilosc uczestnikow zgloszonych

do konkursu.

W zal^czeniu uprzejmie przekazuj? Sprawozdanie z realizacji X I I edycji

Ogolnopolskiego Programu Edukacyjnego „Trzymaj Form?!", zawieraj^ce szczegoiowe

infonnacje z przebiegu realizacji.

Glowny Inspekfor Sanitamy

Zal.

1. Sprawozdanie z realizacji X I I edycji Ogolnopolskiego Programu Edukacyjnego „Trzymai Forraei" w roku szkolnym 2017/2018.

*~ w 4( i j^^

SPRAWOZDANIE Z R E A L I Z A C J I X I I E D Y C J I

OGOLNOPOLSKIEGO PROGRAMU EDUKACYJNEGO

„TRZYMAJ FORM]?!"

W R O K U SZKOLNYM 2017/2018

Otylosc uznawana jest za chorob? C5wilizacyjn4 X X I wieku i stanowi jedno z najwi^kszych

globalnych wj^wan wspolczesnego swiata. Swiatowa Organizacja Zdrowia w swoich

raportach wskazuje wr?cz na epidemi? tej choroby. W ci^gu ostatnich dwudziestu lat liczba

osob zmagaj^cych si? z nadwag^ i otylosci^ potroiia si?. W Polsce juz ponad 60% m?zczyzn

i niemalze 50% kobiet boryka si? z nadmiarem tkanki tiuszczowej. Jak wynika z najnowszej

edycji Swiatowego Indeksu Bezpieczenstwa Zywnosciowego (Global Food Security Index)

pod wzgl?dem liczby osob otylych Polska zajmuje szoste miejsce w Europie.

Najbardziej niepokoj^ doniesienia o permanentnym wzroscie wskaznika otylych dzieci

i mlodziezy. Jeszcze dwie dekady temu odsetek dzieci z nadwagq i otylosci^ w wieku

szkolnym wynosil w Polsce ok. 9%. Obecnie otylosc dotyczy juz ponad 22% uczniow szkol

podstawowych i gimnazjalnych. Zgodnie z danymi Swiatowej Organizacji Zdrowia (WHO)

w Europie w ci^gu ostatnich dwoch dziesi?cioleci cz?stosc wyst?powania otylosci potroila

si?.

Do zwi?kszonego przyrostu masy ciata dochodzi zwykle okolo 8 roku zycia i w pozniejszym

wieku wi?kszosc dzieci utrzymuje mas? ciala na tym samym poziomie w okresie dojrzewania.

Rodzice cz?sto ignoruj^ nadmiemy wzrost masy ciaia u swoich dzieci, wci^z pokutuje mylne

przekonanie o tym, ze pulchne dziecko to dziecko zdrowe. Niestety, takie podejscie i wiele

innych czynnikow, maj^ wplyw na rozwoj otyiosci, ktora nie jest tylko kwesti^ estetyczn^,

a przewlekiq choroby przyczyniaj^c^ si? do innych schorzen.'

1 A. Karney, A. Oblacinska, L. Kluba, D. Swi^tkowska, Olyhsc u dzieci i mlodziezy. Foradnik dia rodzicow dzieci w wieku od 4 do 18 lat. Instytut Matki i Dziecka

Ogolnopolski Program Edukacyjny pt. „TrzymaJ Form?!" powstal w 2006 roku

z inicjatywy Glownego Inspektoratu Sanitamego i Polskiej Federacji Producentow Zywnosci

Zwi^zek Pracodawcow.

Gtownym jego celera jest edukacja w zakresie trwalego ksztaltowania prozdrowotnych

nawykow wsrod mlodziezy szkolnej i ich rodzin poprzez promocj? zasad aktywnego stylu

zycia i zbilansowanej diety, w oparciu o odpowiedzialnosc indywidualn^ i wolny wybor

jednostki.

Dzialania podejmowane podczas realizacji programu zmierzaj^ do zwi?kszenia wiedzy

uczestnikow programu dotycz^cej wpJywu zywienia i aktywnosci fizycznej na zdrowie.

Celami szczegolowymi programu sq:

- pogl?bienie wiedzy o znaczeniu prawidlowo zbilansowanej diety i aktywnosci fizycznej dla organizmu cziowieka;

- ksztaitowanie postaw i zachowan zwi^zanych z prawidlowym zywieniem,

odpowiedni^, jakosci^ zdrowotn^ zywnosci i aktywnosci^ fizyczn^;

- dostarczenie wiedzy o informacjach zamieszczonych na opakowaniach produktow

spozywczych i umiej?tnosci korzystania z nich.

Patronat honorowy nad Programem „Trzymaj Form?!" objql:

- Minister Zdrowia;

- Minister Sportu i Turystyki;

- Minister Edukacji Narodowej;

- Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Ponadto patronami programu s :

- Instytut Zywnosci i Zywienia;

- Polskie Towarzystwo Badari nad Otylosci^;

- Federacja Konsumentow;

- Wydzial Nauki o Zywieniu Cziowieka i Konsumpcji SGGW w Warszawie.

W roku szkolnym 2017/2018 Panstwowa Inspekcja Sanitama realizowala X I I edycj?

Ogolnopolskiego Programu Edukacyjnego pt. „Trzymaj Form?!" na terenie 16 wojewodztw.

Dziaianiami programowymi zostali obj^ci uczniowie V , V I i V I I klas szkol podstawowych

oraz I I i I I I klas gimnazjalnych na terenie calego kraju.

Program w X I I edycji realizowany byl na podstawie zalozcn programowych i zaproponowanej metodyki w:

7191 szkoiach - 34,2% wszystkich szkol podstawowych i gimnazjow w Polsce

z wylqczeniem szkol dla doroslych.

Odbiorcami X I I edycji programu bylo:

555 402 uczniow I I i I I I klas gimnazjalnych oraz V - V I I klas szkol podstawowych:

- 367 295 uczniow klas V - V I I szkol podstawowych;

- 188 107 uczniow I I - I I I klas gimnazjow.

Ponadto 122 693 uczniow, ucz^cych si^ w klasach nierealizuj^cych calosci programu

sporadycznie uczestniczylo w dzialaniach realizowanych w ramach programu takich jak: apel,

festyn, konkurs, film, przedstawienie itp. Daje to i^czn^ liczb? 678 095 uczniow, ktorzy

w roznym stopniu zostali poddani dzialaniom programowym.

Podczas realizacji wszystkich dotychczasowych edycji programu dzialaniami programowymi obj^to:

622 068 ucznidw w I edycji

755 663 uczniow w I I edycji

779 658 uczniow w I I I edycji

819 849 uczniow w IV edycji

802 800 uczniow w V edycji

723 498 uczniow w V I edycji

703 159 uczniow w V I I edycji

709 720 uczniow w V I I I edycji

802 948 uczniow w I X edycji

700 566 uczniow w X edycji

840 733 uczni6w w X I edycji

- Oswiata i wychowanie w roku szkolnym 2016/20} 7. Gtowny Urz^d Statystyczn;

Ogoiem dotychczas, w trakcie dwunastu edycji, dzialaniami programowymi obj?tych zostalo

ponad 9 239 018 uczniow klas V - V I I szkol podstawowych i gimnazjow.

Liczba szkol uczestnicz^cych w programie ksztaltuje si? nast?puj4co, pocz^wszy od pierwszej edycji programu;

4 331 I edycja

5 920 11 edycja

6 188 I I I edycja

6 949 IV edycja

6 795 V edycja

7 492 V I edycja

• 7 946 V I I edycja

• 8 414 V I I I edycja

• 8 805 I X edycja

• 8 898 X edycja

o 7 372 X I edycja

Szkoly uczestniczqce w programie dolnosl^skie

kujawsko-pomorskie

lubelskie

lubuskie

Ddzkie ^ iodzkie

malopolsie

mzaowieckie ^

opolskie

podkarpackie

podlaskie

pomorskie

sl^skie

^wi^tokrzyskie

warminsko-mazurskie

wielkopolskie

zachodniopomorskie

715

a 226

600 800 1000

Wyk. 1 Liczba szkol realizuj^cych X I I edycj? programu w poszczegolnych wojew6dztwach.

W ramach tegorocznej, X I I edycji programu „Trzymaj Form?!", zorganizowany zostal Konkurs wiedzy o zdrowym stylu zycia.

Konkurs wiedzy o zdrowym stylu zycia „Trzymaj Form^!" jest dzialaniem cyklicznym

i cieszy si? stale rosn^cym zainteresowaniem uczestnikow. Do udziahi w tegorocznej, siodmej

edycji zgloszonych zostalo l^cznie 14 117 uczniow z 1 830 szkol, z ktorych do fmahi

zakwalifikowanych zostalo 19 uczestnikow. Sposrod nich, w dniu 13 czerwca br. podczas

I I I etapu - ogolnopolskiego, wylonieni zostali laureaci, fmalisci oraz zwyci^zcy Konkursu.

Zwyci?zcami V I I edycji Konkursu wiedzy o zdrowym stylu zycia „Trzyraaj Fonn?!" zostali:

I . miejsce - Paulina Dziewierz z Publicznej Szkoly Podstawowej nr 2 im. Ignacego Jana

Paderewskiego w Staszowie, woj, swi^tokrzyskie,

n . miejsce ~ Aleksandra Ossowska ze Szkoly Podstawowej im. Komela Makuszynskiego w Kobylnicy, woj. pomorskie,

I I I . miejsce - Alex Kalinowski z Zespolu Szkol Ogolnoksztalc^cych im. Adama

Mickiewicza w Gorze, woj. dolnosl^skie.

Jednym z najwazniejszych odbiorcow programu „Trzymaj Form?!" s^ rodzice. Zgodnie

z haslem Swiatowej Organizacji Zdrowia „zdrowie zaczyna si? w domu", rodzice

s^pierwszymi i najwazniejszymi nauczycielami swoich dzieci. Ksztaltowanie nawykow

zywieniowych, dobor pokarmow w diecie, stopieh aktywnosci fizycznej, ilosci czasu

sp?dzonego przed ekranem telewizora b^dz monitorem komputera, uzaleznione s^

od zachowari osob z najblizszego otoczenia. Dziecko cz?sto bezwiednie przejmuje postaw?

rodzicow. Zmiana nawykow zywieniowych nastolatka moze bye jego inicjatyw^, ale jej

realizacja nie jest mozliwa bez zaangazowania rodziny. Nastolatki, micszkaj^ce najcz?sciej

w domu rodzinnym, zazwyczaj nie maj^ mozliwosci samodzielnego decydowania

0 kupowanych produkLacli, serwowanych posilkach czy preferowanych sposobach sp?dzania

wolnego czasu. Rodzice odgrywaj^ niebagateln^ rol? rowniez w rozwoju aktywnosci

fizycznej nastolatka. Organizuj^c aktywny wypoczjmek, pomagaj^c w wyborze zaj?c

sportowych lub daj^c dobry przyklad wlasnej codziennej aktywnosci, ksztaltuj^ prozdrowotne

nawyki u dzieci.

0 realizacji programu „Trzymaj Form?!" przez szkol?, rodzice infonnowani byli glownie

w trakcie zebrari indywidualnie organizowanych dla poszczegolnych klas oraz zebran

ogolnych. Dodatkowym zrodlera informacji byly gazetki szkolne, wystawy, biuletyny oraz ulotki.

W szkolach realizuj^cych program „Trzymaj FoiTn?!" 243 487 rodzicow bralo udziai

w spotkaniach dotycz^cych zagadnieh poruszanych w programie lub realizacji programu.

Zaangazowanie najblizszych w realizacj? programu opieralo si? g}6wnie na wsparciu

rzeczowo-fmansowym szkol. Znaczna cz?sc rodzicow angazowala si? takze czynnie, zarowno

w planowanie, organizacj? oraz realizacj? projektow. W takcie trwania roku szkolnego

przeprowadzono 2622 konsultacj? z rodzicami, maj^ce na celu wypracowanie propozycji

rozwi^ah sprzyjaj^cych zwi?kszeniu aktywnosci fizycznej. Ponadto w ramach realizacji

programu organizowano wiele roznego rodzaju aktywnosci fizycznych aktywizuj^cych takze

rodzicow i opiekunow dzieci m.in. piesze wycieczki, rajdy rowerowe, splywy kajakowe.

Rodzice stanowili liczn^ grup?, kt6ra czynnie uczestniczyla w takich wydarzeniach. 104950

rodzicow/opiekunow podejmujqc aktywnosc fizycznq dawalo dobry przyklad swoim

dzieciom i motywowalo je do dzialania.

Ponadto 2 1 % rodzicow nie angazowalo si? w dzialania swoich podopiecznych. Skuteczna

edukacja zdrowotna, a co za tym idzie zdrowie dzieci, zalezy rowniez od tego, w jakim

stopniu szkola b?dzie wspolpracowala z rodzicami uczniow. O poziomie tej wspblpracy

decyduje zarowno sposob przekazywanych informacji na temat realizowanego projektu jak

rowniez zach?cenie rodzicow do angazowania si? w rozne jego etapy.

Szkola, tuz po rodzinie zajmuje giowne miejsce w hierarchii wplywu na zachowania

zdrowotne, zdrowie i zadowolenie z zycia dzieci i mlodziezy. Instytucja ta pelni w stosunku

do swoich podopiecznych funkcj? nie tylko dydaktyczn^, ale rowniez wychowawczq

i opiekuhcz^. Waznym zadaniem, jakie powinna realizowac szkola jest edukacja zdrowotna,

kt6rej glownym celem jest ksztaitowanie u uczniow nawyku dbatosci o zdrowie wlasne

i innych ludzi oraz umiej?tnosc tworzenia srodowiska sprzyjaj^cego zdrowiu. Aby skutecznie

realizowac szkoln^ profilaktyk? zdrowotn^ bardzo wazna jest wsp61praca calej spoiecznosci

szkolnej. Dzialania prozdrowotne powinny wyplywac przede wszystkim ze strony

pracownikow szkoly maj^cych najwi?kszy kontakt ze swoimi podopiecznymi, znaj^cych ich

potrzeby i oczekiwania oraz sprawnosc i kondycj? fizyczn^. Wazn^ rol? odgrywaj^

nauczyciele poszczeg61nych przedmiotow, dyrekcja, psycholodzy, pedagodzy szkolni, a takze

inni pracownicy szkoly. Ich zaangazowanie i motywacja niejednokrotnie decyduje

0 powodzeniu podj?tego wyzwania.

Program „Trzymaj Fonn?!" realizowany jest dzi?ki zaangazowaniu szkolnych

koordynatorow programu. Rol? t^ pelnili w trakcie trwania X I I edycji programu glownie

nauczyciele wychowania fizycznego (2454) oraz nauczyciele biologii / przyrody (2426),

CO stanowi 68% wszystkich szkolnych koordynatorow. Ich zainteresowanie oraz motywacja

do podj?tego zadania pozwolily skutecznie realizowac giowny eel programu, ktorym jest

podnoszenie swiadomosci uczniow dotycz^cej zywienia i aktywnosci fizycznej.

W ramach dzialah zmierzaj^cych do rozszerzania kompetencji i wzrostu motywacji szkoly

organizowaly dla nauczycieli i innych pracownikow warsztaty oraz szkolenia poswi?cone

tematyce zdrowego zywienia 1 aktywnosci fizycznej. Udzial procentowy ilosci takich

dzialan realizowanych w trakcie X I I edycji programu stanowi, w stosunku do ilosci szkol

bior^cych udzial w programie, 31%.

Ksztaltuj^c prawidiowe nawyki zywieniowe spolecznosci szkolnej w trakcie realizacji

programu „Trzymaj Form?!" szkoly zorganizowaly 5433 zaj?c, pokazow i warsztatow

kulinamych. Ponadto 5549 szkol ukladalo jadlospisy zgodnie z zasadami zbilansowanej diety.

W 60% szkol, w trakcie trwania X I I edycji programu, praktykowano spozywanie wspolnie

drugiego sniadania przez uczniow i nauczyciela. Dodatkowo pracownicy 4310 szkol

konsultowali z rodzicami istot? problemu wlasciwego zywienia. Uczniowie prowadzili takze

liczne projekty o tematyce zywieniowej.

Przykladem takich projekt6w s^:

- „Bawmy si? zdrowo na sportowo - Dzieh Sportu" - projekt edukacyjny, zrealizowany przez

uczni6w Szkoly Podstawowej w Czlopie, woj. zachodniopomorskie, ktorego glownym celem

bylo ksztaltowanie prozdrowotnych nawykow w czasie wolnym,

- „Sniadanie daje moc" - projekt edukacyjny autorstwa uczni6w Publicznej Szkoly

Podstawowej w Kopicach, woj. opolskie, ktorego realizacja miala na celu zwi?kszenie wiedzy

mlodziezy na temat zdrowego i racjonalnego odzywiania,

- „Czy wiesz co i ile jesz?" - projekt edukacyjny przygotowany przez uczni6w Publicznej

Szkoly Podstawowej nr 1 im. Marii Konopnickiej w Garwolinie, woj. mazowieckie,

polegaj^cy na wyksztalceniu umiej?tnosci obliczania kalorycznosci spozywanych pokarmow

oraz ukladania zbilansowanej diety.

W jakf sposob szkota sprzyjata poprawie nawykow zywieniowych spofecznosci szkolnej

Spotkania z ekspertem, specjslistq 2 zakresu zywienia

Organizowanie zaj^c praktycznych, warsztatow z edukacji konsumenckiej

Ukfadanie jadlospisow zgodnie z zasadami zbilansowanej diety

Konsultacja z rodzicami istoty problemu wtasciwego zywienia

Spozywanie wspdinie drugiego sniadania przez uczniow i nauczyciela

Organizacja zaj^c, pokazow, warsztatow kulinarnych I

I 17%'

Wyk. 2. Udziai procentowy przedsi?wzi?c sprzyjaj^cych poprawie nawykow spoiecznosci

szkolnej.

W racjonalnym zywieniu ogromn^ rol? odgrywa odpowiednia podaz plynow. Dzieci

i mlodziez powinny pic co najmniej 6 szklanek wody. W przypadku dni 0 intensywnym

wysilku fizycznym, jak zaj?cia WF czy inne zaj?cia sportowe, podaz plynow powinna bye

znacznie wi?ksza. Szkoly sprzyjajqc dobrej dyspozycji ucznia, maj^c na uwadze istot?

wlasciwego nawodnienia organizmu udost?pniaIy na terenie szkoly bezplatn^ wod? pitn^.

939 szkol zaraontowalo tzw. zrodelka, 1248 szkol udost?pnilo wod? w postaci dystrybutorow

galonowych, a 1087 zapewniato wod? swoim podopiecznym w inny sposob np. w dzbankach

lub butelkach. Jednak prawie polowa (3372) sposrod wszystkich szkol realizuj^cych program

nie planuje w najbhzszym czasie podejmowac dzialan zmierzaj^cych do udost?pnienia

bezplatnej wody pitnej dla uczniow.

Czy w szkole udostepniona jest bezplatnie woda pitna?

4000

3500

3000

2500

2000

1500

^ ]

I — _ .. , 1 -—

- ~ ] —ir3%

1 / % 15% ~ 1 ^ - • •- ^ - inn ' 1

4 JBt__ MMMH- i-y% - |

••47%"

Tak, w postaci zrodefka

Tak, w postaci Tak, w inny sposob Nie, ale planujemy Nie i obecnie nie dystrybutorow stworzyctakg ma planow

galonowych mozliwosc od roku udost^pnienia 2018

Wyk. 3. Udziai procentowy szkol zapewniaj^cych bezplatn^ wod? dla uczniow i pracownik6w.

Maj^c na uwadze zlozonosc celu programu „Trzymaj Form?!" szkoly podejmowaly takze

dzialania sprzyjaj^ce zwi?kszeniu aktywnosci fizycznej spoiecznosci szkolnej. Aktywnosc

fizyczna jest istotnym elementem utrzymania zdrowia, a w przydatku dzieci i mlodziezy ten

aspekt ich zachowan jest szczegolnie wazny, gdyz styl zycia z czasu dziecinstwa i dorastania

jest cz?sto powielany w okresie doroslosci. Abyzwi?kszyc poziom aktywnosci fizycznej

w6830 szkolach organizowano zawody i inne imprezy sportowe. Rownie cz?sto, bo az

w 6757 przypadkach, szkoly deklarowaly udziai uczniow w tumiejach i zawodach

mi?dzyszkolnych. Ponadto plac6wki oswiatowe organizowaly dodatkowe zaj?cia sportowe,

rozwijaj^ce pasje i zainteresowania mlodziezy. Rownie waznym oraz zwi?kszaj^cym

atrakcyjnosc zaj?c jest udziai uczniow w sporz^dzaniu propozycji planow obowi^zkowych

lekcji WF oraz tworzenie oferty zaj?c do wyboru dla uczniow w ramach obowi^zkowych

zaj?c WF. W 2412 szkolach uczniowie uczestniczyli wplanowaniu lekcji WF, natomiast

w 2952 placowkach podopieczni wsp61tworzyli ofert? zaj?c W F do wyboru. Szacunkowo

526886 uczniow szkol, 104950 rodzicow oraz 98654 pozostalych uczestnikow programu

bralo udziai w jakichkolwiek aktywnosciach ruchowych w ramach programu.

Uczniowie prowadzili takze liczne projekty, ktorych celem gl6wnym bylo zwi?kszenie

aktywnosci fizycznej. Przykladem takich projektow s^: „Aktywni zim^" - Zespol Szkol

im. JP I I w Tereszpolu, „Otylosc i nadwaga- mysl o sobie, zadbaj o zdrowie" - Niepubliczna

Szkola Podstawowa w Biematkach, „Boisko peine ruchu" - Szkola Podstawowa im. Marii

Konopnickiej w Starym Zakrzewie.

Program „Trzymaj Form?!" realizowany jest metodq projektu, ktora dla mlodych ludzi

stanowi ciekawe wyzwanie i szanse wspolpracy z innymi. Pozwala wspolnie osi^gn^c

zalozony eel, wplywa na proces zdobywanie nowej wiedzy oraz doswiadczenia, a takze

pozwala wyksztalcic umiej?tnosc radzenia sobie z zagadnieniem problemowym. W czasie

trwania X I I edycji programu 2096 szkol opracowalo, wlasny autorski projekt, 2887

placowek korzystalo z gotowych propozycji projekt6w, natomiast pozostate 2208 szkol

realizowalo program z wykorzystaniem altematywnych metod. Przygotowywane projekty

dotyczyly najcz?sciej tematyki z zakresu aktywnosci fizycznej i zbilansowanej diety. Sposrod

wszystkich opracowanych projektow 6953 dotyczyly aktywnosci fizycznej,

6791 zbilansowanej diety, a 4152 edukacji konsumenckiej.

Czy opracowano w szkole wtasny projekt edukacyjny zawierajgcy: temat, cele, zadania, osoby odpowiedzialne, terminy realizacji, sposob i

kryteria oceny efektow?

3000 2000 1000

0

40% 29%

31%

Tak • -Nie, ale korzystano

z gotowych Nie, w trakcie projektow realicaji programu

korzystano z innych metod

Wyk. 4. Udzial procentowy opracowanych przez szkoly projektow do gotowych projektow

oraz innych metod realizacji programu.

Realizacja programu „Trzymaj Form?!" niejednokrotnie opierala si? na wsp61pracy wielu

nauczycieli i pracownikow szkoly. Projekty w ramach programu przygotowywane,

planowane, realizowane oraz prezentowane byly podczas zaj?c obowi^zkowych, jak

10

i w trakcie zaj?c pozalekcyjnych. W czasie zaj?c obowi^zkowych program realizowano

w 6878 szkolach, natomiast podczas zaj?c pozalekcyjnych (wykraczaj^cych poza podstaw?

programow^) w 5016 szkolach. Srednio na dzialania sluz^ce promocji aktywnosci fizycznej

i pogl?bieniu wiedzy o prawidlowym zywieniu szkola przeznaczala od 4 do 6 godzin

lekcyjnych (45 min.).

Jednym z narz?dzi dost?pnych dla szk61, dzi?ki kt6rym mog^ one ksztaltowac i rozwijac

edukacj? zdrowotnq oraz w rzeczywisty sposob wpiywac na diet? uczniow s^ programy

Komisji Europejskiej „Mleko w szkole" oraz „Owoce i warzywa w szkole". Programy

te ksztaltuje wlasciwe nawyki zywieniowe oraz promuj^ zbilansowan^ diet?, bogat^ w owoce

i warzywa oraz produkty mleczne. W roku szkolnym 2017/2018 wsrod szkol realizuj^cych

program „Trzymaj Form?!" 5729 realizowalo program „MIeko w szkole", natomiast 5815

„Owoce i warzywa w szkole".

Oprocz „Trzymaj Form?!" szkoly angazowaly si? w realizacj? innych programow

sprzyjaj^cych ksztaltowaniu prozdrowotnych nawykow. 4536 placowek wskazalo

na realizacj? programow dotycz^cych roznych aspektow zdrowia. Szkoly najch?tniej

wl^czaly si? w reaUzacj? programow edukacyjnych z zakresu aktywnosci fizycznej

i zdrowego zywienia. Odpowiednio 6780 i 6552 szkoly wskazaly na wyb6r programow z tego

obszaru. Duzym zainteresowaniem cieszyly si? r6wniez inicjatywy poswi?cone zagadnieniom

ekologii i ochrony srodowiska - 3585 szkol, oraz higieny osobistej - 1502 szkoly. Wszelkie

dzialania profilaktyczne wplywaj^ce na ksztaitowanie prozdrowotnych zachowan korzystnie

oddzialywaj^ na spolecznosc szkoln^, jednak z uwagi na szerok^ ofert? roznorodnych

programow edukacyjnych nalezy zwr6cic uwag? na ich jakosc, efektywnosc oraz wlasciwy

dobor, zgodny ze specyfik^ potrzeb uczniow danej szkoly.

Podsumowanie:

Realizacja Ogolnopolskiego Programu Edukacyjnego ,,Trzymsi} Form?!" miala miejsce

w 7191 szkolach, z czego 5425 szkol bralo udziai w kilku kolejnych edycjach programu, 1278

szkol realizowalo program wybiorczo, w poszczegdlnych latach. Natomiast dla 488 szk61

X I I edycja programu byla pierwsz^ edycj^. W sprawozdaniu z realizacji programu w roku

szkolnym 2017/2018 5317 szkol zadeklarowafo, ze b?d^ realizowac kolejn^ X I I I edycjf

programu, a 1752 szkoly wstrzymaly si? z decyzjq o przyst^pieniu do realizacji do czasu

rozpocz?cia nowego roku szkolnego.

11

W 3900 szkoiach uczniowie biorqcy udzial w tegorocznej edycji programu uczestniczyli

we wczesniejszych dzialaniach programowych szkoly, w 2185 szkoiach cz?sc uczni6w

uczestniczyla w poprzednich edycjach natomiast dla 1106 szkol, grupa uczniow

zaangazowana w projekt stanowila zupelnie now^ grup?.

Program „Trzymaj Form?!" realizowany jest z wykorzystaniem materialow edukacyjnych

skierowanych zarowno dla mlodziezy, jaki i rodzicow. W ramach zwi?kszenia atrakcyjnosci

programu oraz zaangazowania w jego realizacj? organizowany jest rowniez konkurs dla szkol

lub poszczegolnych uczniow. Najcz?sciej wskazywanym przez koordynatorow

komponentem zach?caj^cym do realizacji programu byly materialy edukacyjne,

t^ odpowiedz wskazywalo 5437 szkol. Rownie atrakcyjnym elemcntem byly gotowe

scenariusze zaj?c (4586) oraz ciekawa tematyka (4173).

W nast?pstwie zrealizowanych dzialan szkoly dokonaly takze oceny pomocy dydaktycznych

opracowanych do programu. W tabeli ponizej przedstawiono podsumowanie ocen dla

poszczeg61nych materialow edukacyjnych.

Ocena pomocy dydaktycznych przygotowanych do realizacji programu (skala ocen:

1 -ocena najnizsza, 6 - ocena najwyzsza)

•2 3 4 5 • 6 . ; | | |

Ocena poradnika i 0,2% 0,6% 2,2% 12% 48,8% 36,2%

dla nauczycieli '

Ocena broszury ^ 0,3% 0,6% 3,1% 13,4% 48,5% 34,1%

dla uczniow i

Ocena ulotki i 0,3% 0,7% 3% 14,2% 48,6% 33,2% '

0,2% 0,4% 1,5% 8,5% 43,4% 46% |

dla rodzicow

Ocena plakatu z

Talerzem Zdrowia ,

Ocena strony 0,3% 0,5% 1,8% 10,5% 46,9% 40% \

intemetowej I

Na potrzeby programu „Trzymaj Form?!" stworzona zostala dedykowana strona

intcrnetowa. Szkoly najcz?sciej korzystaly ze strony intemetowej w celu pobrania

materialow edukacyjnych w formie elektronicznej (2555), uzyskania informacji dotycz^cych

12

tresci programowych (1896), uzyskania informacji dotycz^cych dodatkowych inicjatyw,

konkursow (914) oraz wykorzystywania w trakcie zaj?6 z uczniami (1144).

Zdecydowana wi?kszosc szkol zapewnila, ze w trakcie realizacji programu nie wyst^pily

zadne trudnosci. Dla pozostalych 611 szkol trudnosc stanowila metoda projektu, brak

wsparcia finansowego, nadmiar dodatkowych inicjatyw i programow profilaktycznych,

niewielkie zaangazowanie kadry pedagogicznej i pozostalych pracownik6w szkoly.

Najcz?sciej koordynatorzy wskaz3wali na wspolprac? z:

- samorzqdami w tym: urz?dami marszalkowskimi, starostwami powiatowymi, urz?dami miasta i gmin,

- placowkami oswiaty i kultury w tym: wyzszymi uczelniami, bibliotekami, domami kultury,

- towarzystwami ds. kultury fizycznej, osrodkami i klubami sportowymi.

Rokrocznie przygotowywane i przeprowadzone s^ szkolenia merytoryczne i metodyczne

dla pracownikow pionu Oswiaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia z wojewodzkich stacji

sanitamo-epidemiologicznych i powiatowych stacji sanitamo-epidemiologicznych oraz

szkolnych koordynatorow odpowiedzialnych za wdrozenie projektu. Szkolenia umozliwialy

koordynatorom programu w spos6b efektywny zapoznanie si? z programem - jego

zalozeniami, celem, tematyk^, metodyk^ oraz dodatkowymi inicjatywami realizowanymi

w trakcie programu.

W realizacj? X I I edycji programu aktywnie wl^czylo si? 31142 instytucji, organizacji

oraz 62676 osob na terenie calego kraju.

Wnioskuj^c, Ogolnopolski Program Edukacyjny „Trzymaj Form?!" od dwunastu lat cieszy

si? stalym zainteresowaniem i zaangazowaniem w szkoiach oraz srodowiskach lokalnych.

Interesuj^ce zalozenia programu oraz jego realizacja daje mozliwosc dzieciom i mlodziezy

zdobycia wiedzy i umiej?tnosci dotycz^cych zasad prawidlowo zbilansowanej diety

i znaczenia aktywnosci fizycznej dla zdrowia czlowieka.

Systematyczna edukacja zdrowotna w szkole jest uwazana za najbardziej oplacaln^,

dlugofalowq inwestycj? w zdrowie spoleczenstwa. Ksztaltuje u uczniow nawyk dbalosci

0 zdrowie wlasne i innych ludzi oraz umiej?tnosc tworzenia srodowiska sprzyjaj^cego

zdrowiu. Dobre zdrowie i samopoczucie uczniow jest zasobem dla edukacji, sprzyja uczeniu

13

si? i skutecznej realizacji podstawowych zadah szkoly. Realizacja progi'amu stanowi wyjscie

naprzeciw zaieceniom Swiatowej Organizacji Zdrowia (WHO) w sprawie diety, aktywnosci

fizycznej i zdrowia oraz zaieceniom Bialej Ksi?gi Komisji Europejskiej „Strategia dla Europy

w zakresie zagadnieh zdrowia zwiqzanych z zywieniem, nadwag^ i otylosci^" oraz wsparcie

realizacji stanowiska Rz^du Polskiego w tej sprawie. Na podstawie porozumienia zawartego

pomi?dzy Glownym Inspektoratem Sanitamym a Polsk^ Federacja Producentow Zywnosci

Zwi^zkiem Pracodawcow, planowana jest kontynuacja Og61nopolskiego Programu

Edukacyjnego „Trzymaj Form?!" do 2021 roku.

14