Przydomki Przydomki królów królów

i i książątksiążąt

polskich polskich

Przydomki w Polsce były Przydomki w Polsce były nadawane:nadawane:

- od cech wyglądu;- od cech wyglądu;

- od charakteru;- od charakteru;

- od nazwy ziem, którymi - od nazwy ziem, którymi rządzili.rządzili.

Konrad Mazowiecki-rządził Konrad Mazowiecki-rządził nie tylko na Mazowszu, ale nie tylko na Mazowszu, ale

i w Małopolsce i w Małopolsce i na Kujawach.i na Kujawach.

Henryk Sandomierski- Henryk Sandomierski- rządził rządził

w księstwie dzielnicowym ze w księstwie dzielnicowym ze stolicą w Sandomierzu.stolicą w Sandomierzu.

Władysław Opolczyk – Władysław Opolczyk – rządził niewielkim rządził niewielkim

księstwem opolskim.księstwem opolskim.

Henryk III Głogowski – Henryk III Głogowski – książę głogowski.książę głogowski.

Bolesław I ChrobryBolesław I Chrobry

Bolesław I Chrobry, Bolesław I Chrobry, pierwszy król Polski, był pierwszy król Polski, był niezwykle odważnym, niezwykle odważnym, walecznym, ale również walecznym, ale również rozsądnym politykiem. rozsądnym politykiem. Przydomek „Chrobry”, Przydomek „Chrobry”, który po raz pierwszy który po raz pierwszy pojawia się na epitafium pojawia się na epitafium zmarłego monarchy zmarłego monarchy (datowane na czasy syna (datowane na czasy syna Bolesława – Mieszka II), Bolesława – Mieszka II), pochodzi od słowiańskiego pochodzi od słowiańskiego słowa słowa hrabrihrabri, które , które odpowiada polskim odpowiada polskim przymiotnikom przymiotnikom „odważny”, „mężny”, „odważny”, „mężny”, „dzielny”.„dzielny”.

Kazimierz I OdnowicielKazimierz I Odnowiciel

Mając zaledwie 22 Mając zaledwie 22 lata, Kazimierz, syn Mieszka II, lata, Kazimierz, syn Mieszka II, objął rządy w Polsce. Młody objął rządy w Polsce. Młody władca doskonale spełniał rolę władca doskonale spełniał rolę polskiego monarchy, podnosząc polskiego monarchy, podnosząc swoją ojczyznę ze zniszczeń, swoją ojczyznę ze zniszczeń, szczególnie tych będących szczególnie tych będących konsekwencją najazdu Czech na konsekwencją najazdu Czech na ziemie polskie. ziemie polskie. 

To właśnie Kazimierz przeniósł To właśnie Kazimierz przeniósł stolicę z Gniezna do Krakowa, a stolicę z Gniezna do Krakowa, a jego polityka rządzenia i jego polityka rządzenia i przeprowadzone w Polsce przeprowadzone w Polsce reformy zainspirowały Galla reformy zainspirowały Galla Anonima do nadania mu Anonima do nadania mu przydomka „Odnowiciel”. przydomka „Odnowiciel”. Kazimierz zadbał też o Kazimierz zadbał też o odpowiednią administrację odpowiednią administrację swojego państwa - podzielił swojego państwa - podzielił Polskę na prowincje oraz Polskę na prowincje oraz kasztelania, którymi zarządzali kasztelania, którymi zarządzali urzędnicy.urzędnicy.

Bolesław II SzczodryBolesław II Szczodry

Gall Anonim, pierwszy Gall Anonim, pierwszy kronikarz działający na kronikarz działający na terenach polskich, terenach polskich, określał Bolesława II, syna określał Bolesława II, syna Kazimierza Odnowiciela, Kazimierza Odnowiciela, przydomkiem „Szczodry” przydomkiem „Szczodry” (łac. (łac. larguslargus). Monarcha ). Monarcha sfinansował założenie oraz sfinansował założenie oraz rozbudowanie wielu rozbudowanie wielu klasztorów w Polsce. Uważa klasztorów w Polsce. Uważa się, że „Szczodry” jest się, że „Szczodry” jest jedynym właściwym jedynym właściwym przydomkiem Bolesława przydomkiem Bolesława (pojawia się też przydomek (pojawia się też przydomek Śmiały) i tym samym Śmiały) i tym samym najczęściej używa się go w najczęściej używa się go w literaturze naukowej. literaturze naukowej. 

Bolesław III KrzywoustyBolesław III Krzywousty

Przydomek, który zyskał w Przydomek, który zyskał w trakcie swojego życia Bolesław trakcie swojego życia Bolesław III Krzywousty był tłumaczony III Krzywousty był tłumaczony na wiele sposobów. Jedna na wiele sposobów. Jedna teoria głosi, że książę nie teoria głosi, że książę nie stronił od krzywoprzysięstwa, stronił od krzywoprzysięstwa, inna, że na jego twarzy inna, że na jego twarzy utrwalił się grymas w wyniku utrwalił się grymas w wyniku zgorszenia polityką zgorszenia polityką ówczesnych Czech i Niemiec.ówczesnych Czech i Niemiec.

Najbardziej prawdopodobne Najbardziej prawdopodobne jest jednak to, że w istocie jest jednak to, że w istocie miał miał specyficzną budowę żuchwy i specyficzną budowę żuchwy i warg. W XV wieku Jan warg. W XV wieku Jan Długosz napisał, że miał Długosz napisał, że miał niesymetryczne usta, co niesymetryczne usta, co jednak nie szpeciło władcy, a jednak nie szpeciło władcy, a wręcz przeciwnie – czyniło go wręcz przeciwnie – czyniło go bardziej atrakcyjnym.bardziej atrakcyjnym.

Władysław II WygnaniecWładysław II Wygnaniec

Władysław II Wygnaniec, Władysław II Wygnaniec, wstępując na tron Polski wstępując na tron Polski po Bolesławie Krzywoustym, miał po Bolesławie Krzywoustym, miał niezwykle silną pozycję niezwykle silną pozycję (zapewnioną mu przez ojca), a (zapewnioną mu przez ojca), a także znaczną przewagę nad także znaczną przewagę nad swoimi młodszymi braćmi (drugi swoimi młodszymi braćmi (drugi syn Krzywoustego był młodszy od syn Krzywoustego był młodszy od Władysława aż o 20 lat). Mimo to Władysława aż o 20 lat). Mimo to władcy zabrakło charyzmy w władcy zabrakło charyzmy w rządzeniu rządzeniu podzielonym państwem .podzielonym państwem .

Został on pokonany podczas Został on pokonany podczas jednego ze starć pod jednego ze starć pod Poznaniem, a następnie Poznaniem, a następnie wygnany z kraju. Uciekł wraz wygnany z kraju. Uciekł wraz z żoną i dziećmi do Niemiec, z żoną i dziećmi do Niemiec, na dwór cesarza Konrada z na dwór cesarza Konrada z dynastii Hohenstaufów.dynastii Hohenstaufów.

Mieszko III Stary Mieszko III Stary

Przydomek tego Przydomek tego władcy wziął się władcy wziął się stąd, gdyż zmarł w stąd, gdyż zmarł w sędziwym już sędziwym już wieku. Według wieku. Według innych źródeł innych źródeł przydomek ten przydomek ten otrzymał , aby otrzymał , aby odróżnić go od syna odróżnić go od syna – również Mieszka.– również Mieszka.

Leszek Biały i Leszek Leszek Biały i Leszek Czarny Czarny

Wielu monarchów Wielu monarchów zawdzięcza swoje zawdzięcza swoje przydomki przydomki szczególnym szczególnym cechom włosów, cechom włosów, które dumnie które dumnie prezentowali prezentowali sprawując władzę. sprawując władzę.

Leszek Czarny  Leszek Czarny  Polski książę, wnuk Konrada Polski książę, wnuk Konrada

Mazowieckiego, zyskał swój Mazowieckiego, zyskał swój przydomek (łac.przydomek (łac.nigerniger) ze ) ze względu na kolor włosów, lecz względu na kolor włosów, lecz przede wszystkim w celu przede wszystkim w celu odróżnienia go od niewiele odróżnienia go od niewiele starszego krewnego - Leszka starszego krewnego - Leszka Białego. On z kolei Białego. On z kolei najprawdopodobniej miał jasne najprawdopodobniej miał jasne włosy, co jednak nie było to włosy, co jednak nie było to rzadkością w rodzie piastowskim. rzadkością w rodzie piastowskim. Historycy podejrzewają więc, że Historycy podejrzewają więc, że przydomek „Biały” związany jest przydomek „Biały” związany jest z chorobą, na którą z chorobą, na którą prawdopodobnie cierpiał ten prawdopodobnie cierpiał ten polski książę z dynastii Piastów. polski książę z dynastii Piastów. Chorobą tą miałaby być Chorobą tą miałaby być fenyloketonuria, którą, obok fenyloketonuria, którą, obok innych objawów, charakteryzuje innych objawów, charakteryzuje również niedobór barwnika skóry również niedobór barwnika skóry – melaniny. To wyjaśniałoby – melaniny. To wyjaśniałoby szczególnie jasną karnację szczególnie jasną karnację Leszka.Leszka.

Władysław Laskonogi Władysław Laskonogi

Władysław z Władysław z przydomkiem przydomkiem "Laskonogi" występuje "Laskonogi" występuje po raz pierwszy w po raz pierwszy w  Kronice Wielkopolskiej. Kronice Wielkopolskiej. Za kronikarzem Janem Za kronikarzem Janem Długoszem przyjmuje Długoszem przyjmuje się, że przydomek ten się, że przydomek ten odnosił się do niezwykle odnosił się do niezwykle długich, cienkich nóg długich, cienkich nóg Władysława.Władysława.

Bolesław II Rogatka –Bolesław II Rogatka –ŁysyŁysy

Bolesław II nie pozostawił po sobie Bolesław II nie pozostawił po sobie zbyt dobrej pamięci. Nazywany był zbyt dobrej pamięci. Nazywany był najbardziej bezmyślnym Piastem. najbardziej bezmyślnym Piastem. Ciągłe konflikty z braćmi, porwania Ciągłe konflikty z braćmi, porwania przeciwników politycznych, przeciwników politycznych, otaczanie się kryminalistami (chodzi otaczanie się kryminalistami (chodzi o niemieckich najemników, którzy o niemieckich najemników, którzy nie mogąc doczekać się na wypłatę nie mogąc doczekać się na wypłatę zaległych pieniędzy od księcia łupili zaległych pieniędzy od księcia łupili niemiłosiernie całą okolicę) to tylko niemiłosiernie całą okolicę) to tylko niektóre przewiny, jakimi obarczano niektóre przewiny, jakimi obarczano księcia legnickiego. księcia legnickiego. 

Najczęściej spotykanym był „Łysy”, Najczęściej spotykanym był „Łysy”, odnoszący się do jego wyglądu odnoszący się do jego wyglądu zewnętrznego, lub „Rogatka”, zewnętrznego, lub „Rogatka”, oznaczający – jak wyjaśniał oznaczający – jak wyjaśniał kronikarz Jan Długosz – „człeka kronikarz Jan Długosz – „człeka zuchwałego i jakby bodącego zuchwałego i jakby bodącego rogami”. Kronikarze określają go rogami”. Kronikarze określają go także przydomkiem „Cudaczny”, a także przydomkiem „Cudaczny”, a niekiedy „Srogi”, co też niekiedy „Srogi”, co też jednoznacznie oddaje cechy jego jednoznacznie oddaje cechy jego charakteru.charakteru.

Bolesław V WstydliwyBolesław V Wstydliwy

Prawnuk Bolesława Prawnuk Bolesława Krzywoustego –Bolesław V Krzywoustego –Bolesław V Wstydliwy, książę krakowski i Wstydliwy, książę krakowski i sandomierski, swój intrygujący sandomierski, swój intrygujący przydomek zyskał jeszcze za przydomek zyskał jeszcze za życia. Poddani określili go życia. Poddani określili go mianem mianem pudicus,pudicus, co w łacinie  co w łacinie oznacza „skromny”, oznacza „skromny”, „wstydliwy”. Książę zasłużył „wstydliwy”. Książę zasłużył sobie na takie miano z powodu sobie na takie miano z powodu złożenia ślubów czystości wraz złożenia ślubów czystości wraz ze swoją żoną Kingą. Według ze swoją żoną Kingą. Według zapewnień pary małżeńskiej, ich zapewnień pary małżeńskiej, ich związek nigdy nie został związek nigdy nie został skonsumowany. Kinga została skonsumowany. Kinga została beatyfikowana cztery stulecia beatyfikowana cztery stulecia po swojej śmierci, stając się po swojej śmierci, stając się patronką, m.in. ubogich.patronką, m.in. ubogich.

Przemysław I Noszak Przemysław I Noszak Po 1378 książę coraz Po 1378 książę coraz

mocniej zaczął się mocniej zaczął się uskarżać na doskwierającą uskarżać na doskwierającą mu podagrę. Choroba w mu podagrę. Choroba w końcu doprowadziła końcu doprowadziła energicznego księcia do energicznego księcia do całkowitego niedowładu całkowitego niedowładu nóg, tak że Przemysław nóg, tak że Przemysław był zmuszony korzystać z był zmuszony korzystać z pomocy lektyki. Stąd też pomocy lektyki. Stąd też wziął się przydomek wziął się przydomek księcia księcia cieszyńskiego: cieszyńskiego: NoszakNoszak. . Postępująca choroba Postępująca choroba zmusiła Przemysława zmusiła Przemysława w 1396 do rezygnacji z w 1396 do rezygnacji z wpływu na politykę wpływu na politykę królestwa czeskiego. królestwa czeskiego.

Władysław I ŁokietekWładysław I Łokietek

Niektóre z opisów Niektóre z opisów dotyczących Władysława I dotyczących Władysława I Łokietka już we Łokietka już we współczesnych mu kronikach współczesnych mu kronikach zwracają uwagę na zwracają uwagę na wyjątkowo niski wzrost tego wyjątkowo niski wzrost tego monarchy. Nim monarchy. Nim wyewoluował epitet wyewoluował epitet „Łokietek”, nazywano go „Łokietek”, nazywano go także „Łokciem” lub także „Łokciem” lub „Łoktkiem”. „Łoktkiem”. 

Łokieć był jednostką Łokieć był jednostką długości. W różnych długości. W różnych regionach miał jednak różną regionach miał jednak różną wartość, jednak najczęściej wartość, jednak najczęściej było to ok. 60 cm. Część było to ok. 60 cm. Część źródeł podaje, że Władysław źródeł podaje, że Władysław mierzył nie więcej niż 150 mierzył nie więcej niż 150 cm wzrostu, a więc nie cm wzrostu, a więc nie więcej niż ok. 2,5 łokcia.więcej niż ok. 2,5 łokcia.

Kazimierz WielkiKazimierz Wielki

Był ostatnim królem z Był ostatnim królem z dynastii Piastów, synem dynastii Piastów, synem Łokietka. Jako jedyny ze Łokietka. Jako jedyny ze wszystkich władców wszystkich władców otrzymał niezwykle otrzymał niezwykle prestiżowy przydomek prestiżowy przydomek „wielki”. Dlaczego? „wielki”. Dlaczego? Spowodowane było to Spowodowane było to licznymi podbojami, jakie licznymi podbojami, jakie prowadził, oraz wieloma prowadził, oraz wieloma reformami, jakie reformami, jakie przeprowadził w państwie. przeprowadził w państwie. Dzięki niemu znacznie Dzięki niemu znacznie poprawiła się urbanizacja poprawiła się urbanizacja miast, pojawiły się drogi i miast, pojawiły się drogi i trwałe budowle, zachowane trwałe budowle, zachowane w doskonałym stanie do w doskonałym stanie do dzisiaj.dzisiaj.

Władysław III Władysław III WarneńczykWarneńczyk

Otrzymał ten przydomek po Otrzymał ten przydomek po bitwie z wojskami tureckimi, bitwie z wojskami tureckimi, w której poniósł klęskę i w której poniósł klęskę i zginął. Niestety ciała nie zginął. Niestety ciała nie odnaleziono. Legenda odnaleziono. Legenda portugalska głosi, iż król portugalska głosi, iż król przeżył bitwę pod Warną, by przeżył bitwę pod Warną, by następnie pod mianem następnie pod mianem Henrique Alemao − rycerza Henrique Alemao − rycerza św. Katarzyny z góry Synaj − św. Katarzyny z góry Synaj − osiąść w posiadłości osiąść w posiadłości Madalena do Mar na Madalena do Mar na portugalskiej Maderze, którą portugalskiej Maderze, którą miał mu podarować miał mu podarować książę Henryk Żeglarz. Tam książę Henryk Żeglarz. Tam miał się ożenić, doczekać miał się ożenić, doczekać syna i zginąć na morzu w syna i zginąć na morzu w wieku ponad 40 lat. wieku ponad 40 lat.

August II MocnyAugust II Mocny

Swój przydomek Swój przydomek zawdzięczał August zawdzięczał August Mocny atletycznej Mocny atletycznej budowie i wręcz budowie i wręcz herkulesowej sile. Bez herkulesowej sile. Bez problemu łamał problemu łamał podkowy i wyginał podkowy i wyginał żelazo. Czynił to żelazo. Czynił to najczęściej podczas suto najczęściej podczas suto zakrapianych biesiad. zakrapianych biesiad. Po jednej z takich uczt Po jednej z takich uczt zmarł w straszliwych zmarł w straszliwych cierpieniach.cierpieniach.

Dziękujemy za Dziękujemy za uwagę uwagę

Przygotowały: Przygotowały:

Ewelina KrólEwelina Król

Justyna MataczJustyna Matacz