Przewodnik Biznesowy

Przewodnik Biznesowy

OSZCZĘDNOŚĆ ENERGII W FIRMIE

Mała zmiana = Wielkie korzyści

2

RWE jest pierwszą firmą energetyczną w Polsce, która rozpoczęłaedukację w zakresie racjonalnego korzystania z energiielektrycznej. Popularyzacja tak istotnych kwestii, jak efektywnośćenergetyczna i oszczędność energii elektrycznej wynikaz zaangażowania firmy w europejską misję proekologicznąGrupy RWE na rzecz ograniczania emisji dwutlenku węgla.W ramach programu „Świadoma Energia” już w październiku2007 roku zainicjowaliśmy kampanię skierowaną do gospodarstwdomowych.

Wydając „Przewodnik Biznesowy”, chcemy Państwa zachęcićdo poznania zasad, które pozwolą na bardziej efektywnewykorzystywanie energii w biznesie. Wprowadzenie prostychzmian w codzienną pracę firmy z pewnością pozytywnie wpłyniena koszty działalności i środowisko naturalne. Zwykle abyskutecznie zmniejszyć zużycie energii, trzeba ponieść niewielkiekoszty, które osiągniętym oszczędnościom bardzo szybko sięzwracają. Wdrożenie rozwiązań obniżających zużycie energiinie jest trudne i zabiera niewiele czasu, a na korzyści nie trzebadługo czekać.

Zapraszamy również na stronę internetową www.swiadomaenergia.pl,gdzie znajdą Państwo więcej informacji o programie „ŚwiadomaEnergia RWE”.

3www.swiadomaenergia.pl

RZUT OKA NA OSZCZĘDNOŚĆ

Partnerem „Przewodnika Biznesowego”jest Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Korzyści wynikające ze zmniejszenia zużycia energii .............. 6Zarządzanie energią ............................................................ 7Potencjał oszczędności energii w firmie ................................ 8Oświetlenie ...................................................................... 10Biuro ................................................................................. 14Silniki elektryczne ............................................................. 20Instalacje produkcyjne ...................................................... 24Kompensacja mocy biernej ................................................ 28Ogrzewanie ...................................................................... 30Kotły grzewcze .................................................................. 34Klimatyzacja ..................................................................... 38Urządzenia chłodnicze ....................................................... 42Urządzenia na sprężone powietrze ..................................... 46Systemy kogeneracyjne ..................................................... 50Certyfikaty energetyczne budynków ................................... 52Finansowanie inwestycji zmniejszających zużycie energii .... 54Przykładowe formularze i rejestry zużycia energii ................ 56Wzór świadectwa charakterystyki energetycznejdla budynku mieszkalnego ................................................. 59Leksykon energetyczny ...................................................... 60

SPIS TREŚCI

4

ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJW BIZNESIEEnergia elektryczna jest jednym z głównych źródeł zasilania w polskimprzemyśle. Stanowi ona 23% spośród wszystkich wykorzystywanych surowców.W usługach udział energii elektrycznej jest jeszcze większy i wynosi niemal 40%,przeważając nad pozostałymi surowcami.

23% – węgiel12% – ciepło

25% – gazziemny

9% – paliwaropopochodne

7% – pozostałe

24% – energia elektryczna

Zużycie energii finalnej w polskim przemyśle w 2007 r.

Źródło: EUROSTAT


22% – gaz ziemny9% – ciepło

12% – węgiel

8% – paliwaropopochodne

2% – pozostałe

47% – energia elektryczna

Zużycie energii finalnej w usługach w Polsce w 2007 r.

Źródło: EUROSTAT

6

KORZYŚCI WYNIKAJĄCE ZE ZMNIEJSZENIA ZUŻYCIA ENERGIINa zmniejszeniu zużycia energii elektrycznej zyskują finanse przedsiębiorstwa oraz środowisko naturalne.Działania poprawiające wydajność energetyczną wiążą się także z zachowaniem właściwych standardówi kontrolą jakości.

Korzyści finansoweEnergię na pewno warto oszczędzać. Obniżenie kosztówogólnych, w tym energii, zwiększa rentowność każdej firmy.Przy niewielkim nakładzie czasu i środków można zapewnićfirmie oszczędności na wiele lat. W niektórych przed-siębiorstwach można oszczędzić nawet do 30%.

Ochrona środowiskaRopa naftowa, węgiel i gaz to najważniejsze paliwa kopalne.Spalane bezpośrednio na terenie przedsiębiorstwa, lubpośrednio, w oddalonej od niego elektrowni, wytwarzająszkodliwe produkty uboczne. Należy do nich dwutlenekwęgla, którego emisja uznawana jest za jedną z głównychprzyczyn globalnego ocieplenia — problemu, który od-czuwany jest w postaci zmian klimatycznych i gwałtownychzjawisk pogodowych. Istnieje bezpośredni związek międzyzmniejszeniem ilości spalanych paliw kopalnych a redukcjąemisji dwutlenku węgla. Obniżenie zużycia energii elek-trycznej i ciepła zmniejsza więc obciążenie środowiskawynikające z działalności przedsiębiorstwa.

Regulacje prawneW krajach Unii Europejskiej, w tym również w Polsce, istniejeszereg regulacji prawnych dotyczących efektywności ener-getycznej. Jedną z najważniejszych dyrektyw, dotyczącychzmniejszenia zużycia energii, jest Dyrektywa 2006/32/WEw sprawie efektywności końcowego wykorzystania energiii usług energetycznych, która weszła w życie 17 maja 2006roku i nakłada na Polskę obowiązek podjęcia intensywnychdziałań prowadzących do ograniczenia zużycia energii przezodbiorców końcowych przez kolejnych dziewięć lat jejobowiązywania, począwszy od 1 stycznia 2008 roku.

JakośćWiele firm wdraża standardy kontroli jakości, takie jak normaISO 14001 dotycząca zarządzania środowiskiem. Procedurykontroli jakości wymagają od każdej firmy zbadania poziomuzużycia energii i szukania sposobów na jego obniżenie.


ZARZĄDZANIE ENERGIĄDo zarządzania energią w przedsiębiorstwie niezbędne jest poznanie charakterystyki jej poboru. Wyznaczenie osóbodpowiedzialnych za zarządzanie energią i wzrost efektywności energetycznej oraz zdefiniowanie zasad i zadańna pewno pomoże ograniczyć zużycie energii.

Charakterystyka zużycia energiiPrzed rozpoczęciem zarządzania zużyciem energii należydowiedzieć się, w jaki sposób w firmie rozkłada się pobórenergii w czasie. Prostą metodą stworzenia charakterystykizużycia energii jest odnotowywanie odczytów z licznikaw regularnych odstępach. W zależności od wymaganej dokład-ności rejestru możemy prowadzić go w okresach krótszych,np. co godzinę lub na zakończenie każdej zmiany produkcyjnej,albo dłuższych: dobowych, tygodniowych, dekadowych.Odczyty dokonane w ciągu miesiąca warto porównywaćz danymi z faktur za energię. Regularne uzupełnianie takichrejestrów pozwala na śledzenie tendencji zużycia energii orazna ich analizę, a także umożliwia szybkie reagowanie na każdyniespodziewany wzrost poboru. Przykładowa tabela, którąmożna wykorzystać do tego celu, znajduje się na stronie 57.

OdpowiedzialnośćW zależności od wielkości i stopnia złożoności przed-siębiorstwa, zarządzaniem energią może zajmować sięspecjalny zespół lub jedna osoba. Warto zdefiniowaćzakres odpowiedzialności w sposób jasny i zrozumiały.

ZasadyPo zdefiniowaniu ról dobrze jest opracować zasady zarządza-nia energią dostosowane do potrzeb przedsiębiorstwa.Dla organizacji o niewielkim zużyciu energii powinnywystarczyć zasady opisane w niniejszym przewodniku.Natomiast przedsiębiorstwa o bardziej złożonej strukturzelub większym zapotrzebowaniu na energię potrzebująrozwiązań opracowanych specjalnie dla nich, w wynikuprzeprowadzonego audytu energetycznego.

Audyt energetycznyWstępem do wprowadzenia bardziej zaawansowanychmetod zarządzania energią powinna być rzetelna ocenasposobu użytkowania energii, połączona z identyfikacjąsposobów racjonalizacji jej zużycia. Proces taki nazywa sięnajczęściej audytem energetycznym i jest wykonywany przezniezależnego specjalistę – audytora. Celem audytu jestkontrola procesów energetycznych prowadząca do wykryciai wyeliminowania nadmiernego, nieracjonalnego zużyciaenergii.

POTENCJAŁ OSZCZĘDNOŚCIENERGII W FIRMIEPonad 60% Polaków stara się oszczędnie korzystać z energii elektrycznejw miejscu pracy. Sposoby racjonalnego wykorzystywania energii różnią sięw zależności od branży i charakteru wykonywanych zajęć. W budownictwienajczęściej wyłączane są urządzenia, z których w danej chwili się nie korzysta.W punktach usługowych szczególnie często stosuje się energooszczędneświetlówki, a w sklepach najczęściej montowane są urządzenia czasowowyłączające pobór energii.

8

Działania najczęściej podejmowane w miejscu pracyw celu ograniczenia zużycia energii elektrycznej:

Źródło: IPSOS, marzec 2008 roku,próba kwotowa – pracownicy 11 różnych sektorów, Warszawa

Wyłączenie niepotrzebnego oświetlenia

Wyłączenie niewykorzystywanych urządzeń

Stosowanie energooszczędnych źródeł światła

Stosowanie energooszczędnych urządzeń

Stosowanie czasowych wyłączników energii

Ograniczanie korzystania z urządzeń zasilanych energią,rezygnacja z komfortu użytkowania

Unikanie zbytecznego korzystania z urządzeń

58%

38%

21%

9%

5%

4%

3%

10

OŚWIETLENIE

Tradycyjne oświetlenie= 80% przegrzanej energii


Do większości wykonywanych prac człowiek potrzebuje właściwegooświetlenia. Uważa się, że najlepsze jest naturalne światło słoneczne,jednak nie jest ono dostępne o każdej porze w dostatecznej ilości i częstomusi zostać zastąpione lub uzupełnione światłem sztucznym. Stałezapewnianie odpowiedniej ilości światła niezbędnego do pracy wymagadużej ilości energii elektrycznej.

Zapotrzebowanie na sztuczne oświetlenie zależy od pory roku i dnia orazwarunków atmosferycznych. W wielu firmach zapotrzebowanie na światłozmienia się w zależności od godzin pracy. Aby zwiększyć efektywnośćenergetyczną oświetlenia, należy więc wykorzystać rozwiązania, którepozwolą uzyskać maksymalną ilość światła z pobieranej energii i będąoptymalnie reagować na każdą zmianę zapotrzebowania. Niezwykleważny jest w związku z tym system sterowania. Również typy i rodzajeoświetlenia są zróżnicowane pod względem sprawności energetycznej.

12

Źródła światła� Instalacja oświetleniowa zawiera często więcej źródeł

światła, niż wynika to z rzeczywistych potrzeb. Rezygnującze zbędnej żarówki o mocy 100 W, można w ciągu rokuzaoszczędzić około 200 kWh energii elektrycznej.

� Wyłączając zbędne źródła światła, można sporo zaoszczędzić.Oprawa oświetleniowa z dwiema świetlówkami o mocy 40 Wzużywa rocznie ok. 100 kWh energii elektrycznej.

Włączniki� Każda żarówka o mocy 75 W, która świeci przez 6 godzin

na dobę, zwiększa zużycie energii o ok. 165 kWh rocznie.Jeżeli musi być włączana często, ale krótko, wartozastosować wyłączniki czasowe.

� Właściwa konfiguracja oświetlenia wpływa na zmniejszeniezużycia energii. Warto zmodernizować instalację elek-tryczną tak, by było możliwe kontrolowanie małych grup

lub pojedynczych opraw oświetleniowych. Każdaniepotrzebnie włączona oprawa oświetleniowa o mocy100 W zużywa ok. 200 kWh energii rocznie.

Czujniki ruchu� W przypadku zestawu 6 świetlówek liniowych o mocy 58 W

każda, zastosowanie czujnika ruchu może obniżyć zużycieenergii o 115 kWh rocznie.

� Aby nie zostawiać włączonego oświetlenia zewnętrznegoprzez całą noc, można zainstalować czujniki ruchu.W przypadku 300-watowej żarówki halogenowej pozwolito zaoszczędzić rocznie 105 kWh, czyli mniej więcej tyle,ile wynosi koszt instalacji takiego czujnika.

� Tam, gdzie światło jest niezbędne w ciągu nocy, wartozainstalować lampę wyładowczą, np. 70-watową wysoko-prężną lampę sodową, zamiast wspomnianej 300-watowejświetlówki halogenowej. Obniży to zużycie energiio 215 kWh w skali roku.


Miejsce pracy� Włączanie jednej świetlówki o mocy 18 W na biurku,

zamiast umieszczonej na suficie oprawy oświetleniowejz 4 świetlówkami o mocy 18 W każda, może przynieśćoszczędności rzędu 150 kWh rocznie.

Świetlówki kompaktowe� Tradycyjne żarówki są mało wydajne — przetwarzają tylko

10% energii na światło i aż 90% na ciepło. Wymianazwykłej żarówki 100-watowej na energooszczędnąświetlówkę kompaktową, zapewniającą porównywalnypoziom oświetlenia już przy mocy znamionowej 20 W,może przynieść oszczędności 200 kWh rocznie.

� Wymiana dwóch świetlówek o mocy 40 W na noweświetlówki liniowe o mocy 36 W może obniżyć zużycieenergii o 20 kWh rocznie.

� Świetlówki są znane od wielu lat, ale nowoczesnetechnologie znacznie zwiększyły ich wydajnośćenergetyczną i okres użytkowania. Wyeliminowanomigotanie, a kolor emitowanego światła jest bardziejzbliżony do naturalnego. Niektóre modele oprawświetlówkowych umożliwiają regulację jasności,a nawet barwy światła.

� W budynkach biurowych można zastosować „inteligentnesystemy oświetlania”, które automatycznie oświetlająpomieszczenia w zależności od zapotrzebowania, a takżedobierają intensywność i barwę światła odpowiedniądo pory dnia.

� Coraz bardziej popularne staje się w ostatnich latachoświetlenie diodami LED. Jest to bardzo energooszczędneźródło światła. Warto je wybrać zwłaszcza do oświetleniadekoracyjnego.

14

BIURO

Drukarka w trybie standardowym= udokumentowana strata 80% energii


Biura pełne są urządzeń zasilanych energią elektryczną, takich jak kom-putery, drukarki, faksy, fotokopiarki, niszczarki. W małej firmie nawet30% zużywanej energii elektrycznej przypada na urządzenia biurowe.Lepsza kontrola ich pracy może przynieść znaczne oszczędności. Zużycieenergii można ograniczać także podczas przerw w pracy oraz przy korzys-taniu z czajnika elektrycznego, lodówki czy kuchenki mikrofalowej.

16

Monitory� Niepotrzebnie włączony 17-calowy monitor kineskopowy

może zużywać nawet ok. 190 kWh rocznie.

� Włączenie trybu oszczędności energii na monitorzekomputera może przynieść oszczędności130–235 kWh rocznie.

� Monitory LCD zużywają dwa razy mniej energii niż staremonitory kineskopowe, ale warto pamiętać, że im większymonitor tym większe zużycie energii.

� Jeśli ustawimy w monitorze LCD jasne (najlepiej białe)tło pulpitu zamiast ciemnego, zużycie energii będziemniejsze. Na dłużej wystarczy także bateria w laptopie.

Komputery� Nowoczesne komputery dysponują funkcją oszczędzania

energii. Warto ją uaktywnić (nie jest ona aktywowanaautomatycznie). W ten sposób energia zużywana przezkomputer zostanie zredukowana o blisko 50%.

� W przypadku niektórych części komputera, takich jak np.procesor, karta graficzna czy karta dźwiękowa, istniejąspore różnice w zużyciu energii w zależności od modelu.Przy zakupie nowej części do komputera należy zwrócićuwagę na jej efektywność energetyczną.

� Laptopy, w przeciwieństwie do komputerów stacjonarnych,pracują efektywniej pod względem zużycia energii.Przy zakupie nowego sprzętu warto więc zastanowić sięnad ich wyborem.

� Włączona do gniazdka ładowarka pobiera energię nawetpo odłączeniu od niej laptopa. Warto o tym pamiętaći nie zostawiać w gniazdkach nieużywanych zasilaczy.

Kopiarki� Pozostająca bez przerwy włączona kserokopiarka może

zużywać rocznie o blisko 1 000 kWh więcej energiielektrycznej.

� Kopiarki zużywają bardzo dużo energii po pierwszymwłączeniu oraz wtedy, kiedy są włączone, ale nieużywane.


Aby zmniejszyć zużycie energii, warto włączać te urządzeniadopiero po zgromadzeniu większej ilości materiałówdo kopiowania, a po zakończeniu pracy wyłączać.

� Unikając zbędnego kopiowania dokumentów, możnazmniejszyć nie tylko zużycie tonera (atramentu) i papieru,ale również osiągnąć oszczędności sięgające kilkuset kWhenergii rocznie.

� Kopiarka wydziela duże ilości ciepła, niezależnie od poryroku. Przeniesienie kopiarki do pomieszczeniabez klimatyzacji umożliwia zaoszczędzenie nawet1 050 kWh rocznie.

Drukarki� Włączenie trybu oszczędzania energii w drukarce laserowej

przynosi co najmniej 55 kWh oszczędności rocznie.W ten sposób można zmniejszyć koszty zużycia energiielektrycznej nawet o 80%.

� Unikając drukowania wiadomości e-mail, oprócz oszczęd-ności papieru i tonera, można obniżyć zużycie energiio co najmniej 30 kWh rocznie na każdą drukarkę.

� Zużycie energii elektrycznej można ograniczyć także,zastępując starą drukarkę drukarką laserową, zgodnąze standardem „energy star”. Przyniesie to oszczędnośćponad 95 kWh energii rocznie.

Czajniki elektryczne� Do gotowania wody na herbatę najefektywniejszy ener-

getycznie jest czajnik z płytą grzewczą zamiast grzałki.Pozwala on na zagotowanie nawet najmniejszej ilościwody. Dzięki temu przygotowując jedną herbatę,nie trzeba każdorazowo gotować aż 0,5 litra wody.

� Podstawową zasadą pozwalającą oszczędzać energięjest wlewanie do czajnika tylko takiej ilości wody, którafaktycznie jest potrzebna.

18

Kuchenki mikrofalowe� Kuchenka mikrofalowa, żeby była wystarczająco wydajna,

a przy tym energooszczędna, powinna posiadaćwystarczającą moc: przynajmniej 600 W i najlepiej czterystopnie wydajności.

� Dzięki skróceniu czasu nagrzewania zmniejszy się zużycieenergii. Można to osiągnąć poprzez układanie potraww kuchence możliwe płasko, tak żeby powierzchniapoddana działaniu fal była jak największa.

Lodówki� Do lodówki należy wkładać tylko ostudzone do temperatury

pokojowej i przykryte potrawy. Dzięki temu wnętrzeurządzenia niepotrzebnie się nie ogrzewa i nie tworzy sięlód, który zwiększa zużycie energii.

� Ze względu na konieczność utrzymywania stałej temperaturyw lodówce warto pamiętać o otwieraniu drzwi urządzeniana krótko.

� Lodówka powinna stać z daleka od źródeł ciepła,w zacienionym miejscu. Między urządzeniem a ścianąpowinien być odstęp umożliwiający swobodną cyrkulacjępowietrza.

� Dla prawidłowego funkcjonowania chłodziarki ważne jestrównież regularne serwisowanie, sprawdzanie szczelnościuszczelek i ich wymiana w razie konieczności orazsystematyczne rozmrażanie.

Zmywarki do naczyń� Stosowanie zmywarek do naczyń pozwala oszczędzać

energię potrzebną do ogrzania wody. Tą samą ilościąwody zmywarka zmyje trzy razy więcej naczyń niż podczasmycia ręcznego.

� Aby maksymalnie wykorzystać możliwości zmywarki, należyzmywać naczynia, wykorzystując 100% jej pojemności.

SILNIKI ELEKTRYCZNE

20

Przestarzały silnik elektryczny= 5% traconej energii

Silniki elektryczne są częścią składową większości urządzeń elektrycznych,takich jak wentylatory, klimatyzatory, urządzenia chłodnicze, dźwigi,windy, taśmociągi itp. Silniki elektryczne zużywają najwięcej energiielektrycznej spośród wszystkich urządzeń stosowanych w przemyślei sektorze komunalnym. Napędy elektryczne wykorzystują prawie połowęzużywanej w Polsce energii elektrycznej i blisko 60% energii zużywanejw sektorze przemysłowym. Energooszczędne silniki elektryczne są droższeod standardowych o około 20%, zużywają jednak mniej energii,wykonując tę samą pracę, przynosząc znaczne oszczędności.Dodatkowym atutem silników energooszczędnych jest większaniezawodność i przeciążalność.


22

� Wyłączenie silnika o mocy 4 kW na godzinę dzienniepozwoli zaoszczędzić prawie 1 500 kWh rocznie – przyzałożeniu, że pracuje on przy obciążeniu znamionowymw ruchu ciągłym. Przy silniku o mocy 55 kW redukcjaenergii może wynieść ponad 2 MWh rocznie.

� Jeżeli silnik nie musi pracować z maksymalną wydajnościąlub obciążenie jest zmienne, instalacja falownikaz automatyczną regulacją prędkości znacznie obniży zużycieenergii, zapewniając zwrot inwestycji w ciągu 2-5 lat.Przykładowo, praca silnika o mocy 5,5 kW przyznamionowej prędkości 3 000 obrotów na minutę zużywa5,5 kWh energii na godzinę. Pracując z połową prędkościznamionowej, ten sam silnik pobiera z sieci poniżej 1 kW.Jeżeli konieczna jest duża zmienność prędkości lub częstazmiana kierunku obrotów, dodatkowe oszczędności możnauzyskać, stosując przetwornice częstotliwości z modułemzwrotu energii hamowania do sieci.

� Przełączając w układ gwiazdowy silnik o mocy znamionowej7,5 kW, pracujący przy połączeniu w trójkąt i pobierający

z sieci moc mniejszą niż 3,5 kW (jego obciążenie nieprzekracza 50%), obniżymy roczne zużycie energiio minimum 1 500 kWh. Jedynym koniecznym warunkiemjest nieprzekraczanie mocy znamionowej silnika w układziew gwiazdę (58% mocy znamionowej przy połączeniuw trójkąt). Oszczędności będą tym większe, im bardziejniedociążony będzie silnik.

� Jeżeli silnik jest stale niedociążony (czyli jego mocznamionowa jest wykorzystywana w niewielkim stopniu),warto zastąpić go silnikiem dopasowanym do faktycznegoobciążenia i pracującym z maksymalną sprawnością,co zmniejszy rachunki za energię elektryczną.

� Jeśli przestarzały silnik o mocy znamionowej 22 kW pracującynon stop z pełnym obciążeniem zastąpimy nowoczesnymsilnikiem o dużej sprawności energetycznej (np. z etykietąeff1), zaoszczędzimy w ciągu roku ponad 10 MWh.

� Bezpośrednie sprzęgnięcie napędzanego urządzeniaz silnikiem o mocy znamionowej 11 kW (poprzez wyelimi-


nowanie przekładni pasowej z napędu) może zredukowaćzużycie energii o ponad 5 MWh rocznie. Do regulacjiwydajności najlepiej użyć falownika lub silnika wielobiegowego.

� Nieprawidłowe ustawienie kół przekładni pasowejpomiędzy urządzeniem napędzanym a silnikiem możezwiększyć roczne rachunki za energię elektryczną naweto kilkaset złotych rocznie.

� Odpowiednie dobranie przełożenia przekładni do wymaga-nej wydajności znacznie obniża koszty zużywanej energii.Jeśli silnik o mocy znamionowej 22 kW napędza dmuchawę,której wydajność jest za wysoka o 40%, to zwiększającśrednicę koła pasowego na osi dmuchawy, obniżymy jejobroty i dopasujemy wydajność do wydajności optymalnej,a moc pobierana przez silnik zmaleje ponaddwukrotnie.Zamiast dławienia przepływu warto więc zmienićprzekładnię, a koszt tej inwestycji zwróci się w ciągu kilkudni. Nie jest to rozwiązanie idealne, ale znacznie tańszeod przekształtników częstotliwości.

24

INSTALACJE PRZEMYSŁOWEI URZĄDZENIA PRODUKCYJNE

Niesprawna instalacja przemysłowa= 30% niewydajnej energii

Instalacje przemysłowe mogą obejmować różnego rodzaju specjalistyczneurządzenia stosowane w różnych branżach, takie jak: suszarnie, piece,piekarniki, miksery i mieszarki, kruszarki i szlifierki, zbiorniki i kadzie,stanowiska obróbki oraz wiele innych.Są one często pomijane w planach oszczędzania energii, ponieważ uważasię je za zbyt skomplikowane i wyspecjalizowane. Jednak i tutaj możnauzyskać oszczędności.


26

� Pierwszym krokiem do racjonalnego wykorzystywaniainstalacji przemysłowych jest monitorowanie zużyciaenergii przez poszczególne urządzenia.

� Regularne sprawdzanie przebiegu zużycia energii instalacjiułatwia nie tylko śledzenie kosztów, lecz również pomagazapobiegać problemom, ponieważ wzrost zużycia energiiczęsto sygnalizuje nieprawidłowości w działaniu sprzętui może zapowiadać awarię.

� Odpowiednia konserwacja instalacji przemysłowej możeobniżyć zużycie energii o ponad 30% przy tym samympoziomie produkcji, a ponadto wpływa na niezawodność.

� Instalację należy wykorzystywać optymalnie, tzn. w sposóbmaksymalizujący jej efektywność. Jeżeli jest to możliwe,w okresach małego obciążenia lepiej jest ją wyłączyćdo momentu ponownego wzrostu zapotrzebowania.

� Istotne jest usprawnienie monitorowania i sterowaniaprocesami produkcyjnymi. Idealnym rozwiązaniem jestsystem sterowania i monitoringu, który maksymalizujeprzepustowość i minimalizuje koszty instalacji, zapewniającfirmie duże oszczędności.

Moc i energia bierna� Większość odbiorników energii elektrycznej pobiera z sieci

energię czynną i bierną. Energia czynna to ta część energiielektrycznej, która jest zamieniana na pracę użyteczną(ruch, światło, ciepło), podczas gdy energia bierna, którajest potrzebna do funkcjonowania wielu odbiorników, niejest zamieniana na pracę.

� Większość urządzeń elektrycznych wytwarza pole magnetycznei musi pobierać z sieci elektroenergetycznej energię biernąindukcyjną. Są to te urządzenia elektryczne, które zawierającewki indukcyjne (uzwojenia). Do takich urządzeń należąnp.: indukcyjne silniki elektryczne, transformatory,stateczniki lamp jarzeniowych i lamp wyładowczych,piece indukcyjne.

� Zarówno energia czynna, jak i energia bierna są wytwarzanew elektrowniach i przesyłane siecią elektroenergetyczną.

Energia bierna nie jest zużywana, ale przepływa tami z powrotem pomiędzy elektrownią i odbiorcą. Przepływzbyt dużej ilości energii biernej w sieci elektroenergetycz-nej powoduje konieczność instalowania urządzeń wytwór-czych i przetwórczych o większych mocach znamionowych,konieczność stosowania aparatów o większych prądachznamionowych oraz większych dopuszczalnych prądachzwarciowych, konieczność stosowania przewodów o więk-szych przekrojach, zmniejsza przepustowość sieci zasila-jących, zwiększa straty energii czynnej w transformatorach,sieciach oraz instalacjach odbiorczych, a także powodujespadki napięć w transformatorach i liniach zasilających.

Kompensacja� Najprostszym sposobem zmniejszenia poboru energii

biernej z sieci elektroenergetycznej jest przyłączenie bateriikondensatorów. Wytwarzają one wtedy energię biernąw pobliżu odbiornika i nie ma potrzeby transportowania jej

KOMPENSACJA MOCY BIERNEJ

28

poprzez sieć elektroenergetyczną. Po zainstalowaniuurządzenia kompensacyjnego energia bierna przepływajuż tylko pomiędzy kompensatorem mocy bierneji odbiornikiem. Mówimy wtedy o kompensacji mocy biernej.

� Urządzenie do kompensacji, czyli kompensator, składa sięz baterii kondensatorów, które w zależności od poborumocy czynnej przez odbiornik są automatycznie włączanei wyłączane.

� W związku z wciąż zwiększającą się liczbą odbiorników,które pobierają z sieci prądy nie będące już czystą sinuso-idą, pojawiają się problemy z jakością energii elektrycznej.Odbiorniki takie nazywamy nieliniowymi i należą do nichprzede wszystkim urządzenia przemysłowe (maszyny spa-walnicze, piece łukowe, piece indukcyjne, układy prostow-nicze), napędy o regulowanej prędkości obrotowej, sprzętbiurowy (komputery, kserokopiarki, faksy, drukarki), sprzętdomowy (telewizory, kuchenki mikrofalowe, energoosz-czędne źródła światła), układy zasilania awaryjnego (UPS-y).

� Pobór prądów nieliniowych wywołuje również odkształce-nie napięcia sieci zasilającej od sinusoidy, co oznacza,że w sieci oprócz napięcia o częstotliwości podstawowej50 Hz pojawiają się również składowe będące wielokrotno-ścią tej częstotliwości (harmoniczne). Ich obecność może

prowadzić do szeregu niepożądanych zjawisk, np. uszko-dzenia elementów układu elektroenergetycznego, błędóww czujnikach pomiarowych sygnałów w układach sterowania,zakłócenia w pracy zabezpieczeń układów elektroenerge-tycznych, nieprecyzyjnego działania wyłącznikówi przekaźników, zmniejszenia czułości stycznikówi przekaźników wraz ze wzrostem rzędu harmonicznych,przeciążenia przewodu neutralnego, przegrzewaniatransformatorów i silników, przeciążenia bateriikondensatorów, osłabienia izolacji przewodów w instalacjioraz izolacji uzwojeń transformatorów i silników, wzrostuprądów upływowych w instalacji oraz urządzeniachelektrycznych.

� RWE oferuje usługi w zakresie kompensacji mocy bierneji poprawy jakości zasilania w formule kontraktingowej,w której przeprowadzenie całego procesu inwestycyjnego(projekt i instalacja kompensatorów), finansowanieinwestycji i eksploatacja kompensatorów są zapewnioneprzez specjalistów.

Informacje na temat mocy biernej znajdują się takżew leksykonie energetycznym na stronie 60.

www.swiadomaenergia.pl 29

30

OGRZEWANIE

Niedomknięte drzwi= 10% wywianej energii


Urządzenia grzewcze potrzebne są w pomieszczeniach, w których przeby-wają pracownicy lub w których przechowywane są towary wymagająceodpowiedniej temperatury. Powinny więc być włączane tylko wtedy,gdy wymaga tego obecność osób lub towarów, a ich temperaturapowinna być regulowana stosownie do potrzeb.Skuteczna izolacja i uszczelnienie budynku zapobiega utracie ciepła orazchroni wnętrze przed hałasem i zanieczyszczeniami. W dużej częścibudynków izolację można znacznie poprawić. Najlepiej jest zadbaćo to podczas budowy lub remontu, gdyż wtedy jest to najbardziejefektywne i najmniej uciążliwe. Można jednak wprowadzić wielekorzystnych zmian również bez przeprowadzania generalnego remontu.Przykładowo, odpowiednie zabezpieczenie wejścia do budynku możezredukować stratę ciepła o 10%.

32

Temperatura pomieszczeń� Temperatura powinna zostać ustawiona optymalnie dla

rodzaju pomieszczenia. Podniesienie temperatury o każdy1°C ponad normę zwiększa koszty ogrzewania o 8%. W maga-zynach zalecana jest temperatura 16°C, a w biurach 20°C.

� Zamykanie drzwi między pomieszczeniami ogrzewanymii nieogrzewanymi pozwoli na obniżenie kosztówogrzewania o ok. 10%.

Grzejniki (kaloryfery)� Każdy przenośny grzejnik elektryczny może kosztować

firmę nawet 500 kWh rocznie.

� Grzejniki powinny być wyposażone w zawory termostaty-czne. Te, które nie posiadają takich zaworów, najczęściejsą nastawione na najwyższą temperaturę. Może tospowodować przegrzanie pomieszczeń, a tym samympodnieść wysokość rachunków.

� Umieszczenie za grzejnikami ekranów z izolacją termicznązmniejsza straty ciepła, a przy tym daje oszczędnośćenergii.

� Należy dopilnować, aby zawory grzejników w nieuży-wanych pomieszczeniach (w tym zawory termostatyczne)były ustawione na minimalne przepływy.

� Grzejniki nie powinny być zasłonięte. Wówczas bowiemsystem grzewczy musi pracować z większą wydajnością(na wyższych parametrach), co znacznie zwiększa stratyi koszty energii.

Budynki� W wejściu do budynku warto wyodrębnić przedsionek.

Przyjmując, że ogrzewanie przeciętnego holu recepcyjnegokosztuje 525 kWh rocznie, to aż 130 kWh może wynikaćz niepotrzebnej utraty ciepła podczas częstego otwieraniadrzwi. Podnosi ono koszty ogrzewania o ok. 10%.


� Samoprzylepne uszczelki w drzwiach zewnętrznychi oknach mogą obniżyć koszty ogrzewania o ok. 10%.Należy jednak przy tym pamiętać o konieczności za-pewnienia wentylacji minimalnym strumieniem powietrzai o odpowiednich warunkach użytkowania pomieszczenia.

� Montaż automatycznie otwieranych i zamykanych drzwiw strefie załadunku może zmniejszyć zużycie energiina ogrzewanie o ok. 25 kWh.

� Warto zainwestować w izolację murów szczelinowychi przestrzeni dachowych. Ceny takich izolacji zależne sąod różnych czynników, ale inwestycja zwraca sięnajczęściej w ciągu 5 lat.

Ciepła woda użytkowa� Gorąca woda do mycia i celów spożywczych powinna być

ogrzewana do temperatury 60–65°C. Nie jest konieczneogrzewanie wody do wyższych temperatur. Zbyt gorącamoże spowodować marnotrawstwo energii cieplnej

i osadzanie się kamienia na ściankach kotłów. Niewskazanejest również utrzymywanie niższej temperatury (choć oczy-wiście zmniejsza straty ciepła), ponieważ może prowadzićdo zakażenia bakterią Legionella.

� Izolacja termiczna podgrzewacza, rur z gorącą wodą,kołnierzy i zaworów chroni przed utratą ciepła, umożliwiającobniżenie kosztów ogrzewania wody nawet o połowę.

� Należy stosować urządzenia zmniejszające ilość zużywanejwody (perlatory, ograniczniki przepływu, zawory czasowe,baterie termostatyczne itp.). Mniejsza ilość zużywanejwody to również mniejsza ilość energii koniecznej do jejpodgrzania i mniejsze koszty.

KOTŁY GRZEWCZE

34

Przestarzały kocioł= strata na gorąco 20% energii

Kotły zapewniają ogrzewanie pomieszczeń, dostarczają ciepłą wodę użyt-kową i ciepło technologiczne. Mogą przekazywać ciepło w postaci parylub gorącej wody. Zużywają przy tym znaczną część energii pobieranejprzez przedsiębiorstwa. Ponieważ w wielu instalacjach są eksploatowaneprzez całą dobę, ich nieefektywna praca powoduje duże straty.Jednak wprowadzenie właściwych usprawnień przynosi znaczący efekt.Niecała energia dostarczona do kotła jest zamieniana na użyteczne ciepło– zawsze występują straty. Ich minimalizacja jest kluczem do oszczędności.Główne straty energii w kotłach powodowane są przez uchodzenie przezkomin ciepła zawartego w gorących gazach spalinowych (strata kominowa).Część ciepła jest rozpraszana do otoczenia z powierzchni kotła, gorącychrur i armatury. W kotłach parowych pewna ilość gorącej wody jest upusz-czana dla zapobieżenia stopniowemu zwiększaniu stężenia składnikówmineralnych w wodzie kotłowej, co powoduje tak zwaną stratę odsalaniai odmulania. Efektywność wykorzystywania energii w instalacji kotłowejzależy od wielu czynników: konstrukcji i stanu technicznego kotła orazurządzeń pomocniczych, sposobu prowadzenia eksploatacji, obciążeniakotła i rodzaju paliwa. W układach parowych sprawność znaczniepoprawia odbieranie kondensatu z instalacji i wykorzystywanie go jakowody zasilającej kocioł.


36

Dobór kotłów, modernizacja� Wszystkie nowoczesne kotły są sprawniejsze energetycznie

niż ich starsze odpowiedniki. Wymiana kotła na nowy możewięc znacznie zmniejszyć koszty zużycia energii,w zależności od uwarunkowań nawet o około 20%.

� Kotły mają często zbyt dużą wydajność w stosunku do za-potrzebowania na ciepło i pracują przy niskim obciążeniu.Ponieważ ilość ciepła wypromieniowanego z powierzchnikotła do otoczenia w niewielkim stopniu zależy od ilościciepła generowanego, przy małym obciążeniu energiawypromieniowana stanowi znaczną część energii dostar-czanej i sprawność energetyczna kotła jest mniejsza.Przewymiarowanie kotła jest zatem niekorzystne.

� Zapotrzebowanie na ciepło w zakładach zmienia się z upły-wem lat, w wielu przypadkach spada. Planując wymianękotła, należy więc dobrze przeanalizować zapotrzebowanie– nie zawsze należy instalować kocioł o wydajności takiejsamej jak dotychczas eksploatowany, może wystarczyćmniejszy.

� Istnieją różnego rodzaju urządzenia poprawiające efektyw-ność wykorzystania energii zawartej w paliwie, takie jakekonomizery oraz podgrzewacze powietrza palnikowego.Warto, aby nowy kocioł był w nie wyposażony; można takżerozważyć zainstalowanie takich urządzeń w aktualnieeksploatowanym kotle.

� Bardzo dobrą sprawnością charakteryzują się nowoczesnekotły kondensacyjne – dzięki znacznemu obniżeniu stratykominowej. Najczęściej są zasilane gazem. Są co prawdadroższe niż tradycyjne, lecz wyższy koszt może być zrekom-pensowany oszczędnością na paliwie.

Eksploatacja i konserwacja� Istotne jest okresowe serwisowanie kotłów i regulacja

palników, w szczególności ustawienie odpowiedniego(niezbyt dużego) nadmiaru powietrza do spalania(ograniczenie straty kominowej). Równie ważne jestutrzymywanie sprawności zainstalowanego wyposażeniapomiarowego.


� Aby zapobiec utracie ciepła do otoczenia, należy dbaćo dobry stan izolacji termicznej kotła, gorących ruri armatury w kotłowni (a także poza nią). Nakłady nauzupełnienie izolacji termicznej instalacji parowej i gorącejwody zwracają się bardzo szybko – w wielu przypadkach jużpo paru miesiącach. Jeżeli temperatura powierzchni kotłaprzekracza 60˚C, należy rozważyć poprawienie izolacji.

� Monitorowanie pracy kotła pozwala szybko wykryćpogorszenie jego sprawności. Można do tego wykorzystaćnowoczesny, automatyczny układ pomiarowy, ale w kotłachparowych można po prostu regularnie odczytywać stanyliczników: paliwa i pary (lub wody zasilającej). Ważnymiwskaźnikami są również parametry gazów wylotowych:temperatura i zawartość tlenu – ich podwyższeniesygnalizuje większe straty energii.

� Istotne jest, aby kotły w miarę możliwości nie pracowałyprzy małym obciążeniu. Niekorzystna jest więc praca wielukotłów, kiedy zapotrzebowanie na ciepło jest małe – lepiej,gdy pracuje mniej kotłów, w pełni obciążonych. W okre-sach zmniejszonego zapotrzebowania można wyłączać

część kotłów. Odpowiednie układy pozwalają automatyczniesterować pracą zespołu kotłów.

� Dzięki odpowiedniej eksploatacji i konserwacji kotłówgrzewczych firma może zmniejszyć koszty ogrzewanianawet o 20%.

� W grupie RWE zagadnieniami związanymi z eksploatacjąkotłowni i systemów grzewczych zajmuje się firmaRWE Polska Contracting, która oferuje pomocw przeprowadzeniu kompleksowej modernizacjioraz eksploatacji urządzeń ciepłowniczych.

38

KLIMATYZACJA

Uszkodzona klimatyzacja= 25% rozdmuchanej energii


Klimatyzacja powinna być włączona tylko wtedy, kiedy jest rzeczywiściepotrzebna. Można ją z powodzeniem wyłączyć, gdy nikt nie przebywaw pomieszczeniu. Należy również dopilnować, żeby zawsze byłaustawiona na odpowiednią temperaturę. Obniżenie temperatury o każdystopień poniżej 24˚C może zwiększyć koszty chłodzenia pomieszczeńo 8%. Duża różnica temperatur w pomieszczeniu i na zewnątrz możebyć niekorzystna dla zdrowia użytkowników. W czasie pracy instalacjiklimatyzacyjnej okna powinny być zamknięte. Chłodnice układówklimatyzacyjnych nie mogą być zasłaniane i nie powinny być montowanew nasłonecznionych miejscach.

40

Temperatura pomieszczeń� Obniżenie temperatury o każdy stopień poniżej 24˚C może

zwiększyć koszty klimatyzacji o 8%. Warto więc regularniesprawdzać ustawienia termostatów w każdym pomieszczeniu.Zazwyczaj wystarczające jest schłodzenie powietrzado 23˚C lub 24˚C.

� Ustawienie regulatora czasowego powinno być dos-tosowane do zmian czasu z zimowego na letni. Włączenieklimatyzacji o godzinę wcześniej, niż jest to konieczne, możespowodować, że koszty jej pracy będą o ok. 9% wyższe.

� Zazwyczaj w klimatyzowanych pomieszczeniach nie jestkonieczne instalowanie regulacji wilgotności powietrza.Niepotrzebna regulacja wilgotności w klimatyzowanympomieszczeniu może podwoić zapotrzebowanie na energię.

Konserwacja� Nieodpowiednie lub zanieczyszczone filtry zwiększają

koszty zużycia energii i obniżają ogólną efektywność

systemu klimatyzacji, dlatego należy stosować filtryzalecane przez producenta instalacji i i zlecać regularneich czyszczenie.

� Zanieczyszczone lub uszkodzone skraplacze mogą obniżyćefektywność chłodzenia i zwiększyć koszty klimatyzacjinawet o 25%.

� Korzystne jest zastąpienie przepustnic w centralachklimatyzacyjnych napędami z regulacją prędkościobrotowej. Inwestycja może zwrócić się w ciągu 3-5 lat.

Chłodzenie� Moc klimatyzacji należy dobrać do potrzeb użytkowników

i odpowiednio ustawić parametry pracy urządzenia.

� Należy wykorzystywać urządzenia klimatyzacyjne orazwentylatory o najwyższej sprawności – pozwoli to znacznieograniczyć koszty przedsiębiorstwa w dłuższym okresie.


� Należy wykorzystywać recyrkulację wymienianegopowietrza w systemach wentylacji ze zmiennym udziałempowietrza zewnętrznego. Pozwala to utrzymać zadaneparametry powietrza w pomieszczeniach przy znacznymograniczeniu poboru energii elektrycznej.

� Zidentyfikowanie i usunięcie z pomieszczenia źródeł ciepła,np. fotokopiarek, oraz założenie brakującej izolacji ciepłychrur zwiększa efektywność klimatyzacji.

� Izolacja rur doprowadzających zimną wodę do wymien-ników ciepła systemu klimatyzacji zwiększa efektywnośćsystemów chłodzących i obniża koszty zużycia energii.

� Żaluzje lub rolety w oknach zmniejszają nagrzewaniepomieszczenia przez promieniowanie słoneczne, ograniczającobciążenie układu klimatyzacji.

� Oddzielenie pomieszczeń klimatyzowanych od nieklimaty-zowanych (poprzez drzwi, kurtyny) redukuje zużycie energiiprzez urządzenia chłodzące.

� Wlot i wylot klimatyzowanego powietrza nie mogąznajdować się blisko siebie.

� Należy unikać jednoczesnego ogrzewania i chłodzeniapomieszczenia. Oba systemy włączone równocześnie będąpracować z pełną mocą i zużywać energię zupełnieniepotrzebnie.

Odzysk energii� Szczególnie w dużych przedsiębiorstwach należy

wykorzystywać ciepło odpadowe powstające w znacznychilościach przy wytwarzaniu chłodu w instalacjach klimatyza-cyjnych i chłodniczych. Skorelowanie wykorzystania ciepłai chłodu w różnych procesach może wpłynąć na znaczneobniżenie zapotrzebowania na poszczególne nośnikienergii w przedsiębiorstwie.

� Dobrze dobrane rozwiązania odzysku energii z wentylacjii urządzeń chłodniczych pozwalają na redukcję kosztówzakupu energii nawet o 80%. Często są to działaniao niskich nakładach w stosunku do uzyskanych efektów,stąd warto zainwestować w doradztwo, w celu zwiększeniaefektywności wykorzystania energii.

URZĄDZENIA CHŁODNICZE

42

Źle konserwowana chłodnia= 10% więcej zamrożonej energii

W niektórych sektorach przemysłu, takich jak spożywczy i chemiczny,a także w handlu, gdzie dużą rolę odgrywają magazyny chłodnicze,koszty energii zużywanej przez urządzenia chłodnicze stanowią dużączęść łącznej wartości użytkowanej energii. Stosowanie energooszczęd-nych urządzeń może przynieść znaczne korzyści finansowe. Wielesystemów chłodniczych można usprawnić tak, aby zużywały o 20%energii mniej. Większość tych usprawnień wymaga niewielkich nakładów,a inwestycja zwraca się zwykle przed upływem dwóch lat.


44

� Jeśli zamrażarka, która zużywa 1 460 kWh energii elektrycznejrocznie, wytwarza temperaturę o 2°C niższą od wymaganej,firma traci około 230 kWh energii rocznie.

� Za każdym razem po otwarciu drzwi z urządzenia chłodni-czego ucieka powietrze zimne, a do środka dociera ciepłei wilgotne. Oba te procesy zwiększają zużycie energii.Ciepłe i wilgotne powietrze po dostaniu się do wewnątrzmusi zostać schłodzone, co powoduje tworzenie się lodu,w wyniku czego urządzenie wymaga częstszego rozmraża-nia. Nie należy zatem zbędnie otwierać drzwi.

� Wzrost temperatury zanieczyszczonego parownika lub skra-placza o 3°C może zwiększyć koszty energii o 10%, dlategonależy je regularnie doglądać i czyścić.

� Należy usuwać wszelkie przecieki czynnika chłodniczego.Gaz chłodniczy jest drogi, a każde zmniejszenie jego ilościw instalacji może poważnie ograniczyć wydajność systemui podnieść koszty jego utrzymania.

� Warto dbać o stan uszczelek w drzwiach urządzeń chłodni-czych. Wymiana zużytych uszczelek najczęściej zwraca siępo niespełna roku.

� Izolacja przewodów z gazem chłodniczym oraz chłodzo-nego pomieszczenia przynosi duże oszczędności, obniżającbieżące koszty utrzymania urządzenia. Inwestycja tazwraca się najczęściej przed upływem dwóch lat.

46

URZĄDZENIA NA SPRĘŻONE POWIETRZE

Nieszczelna instalacja kompresora= 10% ulotnionej energii


Sprężone powietrze ma wiele zastosowań, często bardzo ważnych,w różnych działach przemysłu. Jest ono jednak bardzo kosztowne, gdyżjego generowanie wymaga dużych ilości energii (zwykle elektrycznej).Przykładowo, używanie narzędzia napędzanego sprężonym powietrzemmoże być nawet dziesięć razy droższe niż jego elektrycznego odpowied-nika, ponieważ tylko około 10% energii pobieranej przez kompresorjest przetwarzane na efektywną pracę. Pozostałe 90% zostaje wyemitowanew postaci ciepła. Stosując kilka prostych sposobów, można jednakzapewnić około 20% oszczędności bez ponoszenia istotnych kosztów.

48

� Używanie sprężonego powietrza do osuszania produktów,gdzie wystarczyłaby zwykła dmuchawa o mocy 3 kW,oznacza marnotrawstwo około 15 kWh w ciągu każdejgodziny pracy, czyli nawet 20 MWh rocznie.

� Jeśli na czas przerwy obiadowej kompresor o mocy 30 kWbędzie pozostawał włączony (bez obciążenia pracą), to poroku wygeneruje stratę 11 MWh energii. Używając przez8 godzin dziennie kompresora o mocy 30 kW, który powo-duje stratę 40% energii, można narazić przedsiębiorstwona niepotrzebne zużycie około 35 MWh energii elektrycznej.

� Wykorzystanie kompresora jako źródła „bezpłatnego”ciepła umożliwia odzyskanie nawet 40% pobieranejprzez niego energii.

� Bardzo dokładne oczyszczanie powietrza tam, gdzie wystar-czy zwykłe filtrowanie, może znacznie zwiększyć kosztyfiltrów i energii. Drogie jest również osuszanie, ponieważoddzielenie wilgoci wymaga schłodzenia powietrza lubcyklicznie powtarzanej regeneracji kolumn osuszających.Aby nie zwiększać zużycia energii, nie należy więc osuszaći filtrować powietrza bardziej, niż jest to wymagane.

� Wzrost temperatury zasysanego powietrza ponad opty-malną o 10°C powoduje wzrost zużycia energii o ok. 2%.

� Zanieczyszczenie wlotów powietrza do kompresora możepodnieść koszty jego eksploatacji o ok. 4%.

� Nieszczelności w fabrycznych instalacjach sprężonego po-wietrza powodują straty rzędu dziesięciu do kilkudziesięciuprocent. Należy więc naprawiać wycieki sprężonegopowietrza, bo straty mogą być naprawdę duże.

� Przy pracy zespołu sprężarek często zdarza się, że kilkaz nich pracuje równocześnie w stanie odciążenia. Jest toniekorzystne, bo długotrwały stan odciążenia (bieg jałowy)oznacza w przypadku większości sprężarek śrubowychznaczną stratę energii (ok. 40% nominalnego poborumocy, bez wykonywania pracy użytecznej). Rozwiązaniemjest stosowanie właściwych nastaw ciśnienia dla poszcze-gólnych sprężarek lub stosowanie nadrzędnego sterow-nika, właściwie zaprogramowanego (przy 3 lub większejliczbie sprężarek).


Dzięki zastosowaniu prostych rozwiązańmożna zaoszczędzić do 30% energii.

Systemy kogeneracyjne są bardziejwydajne niż tradycyjne metodywytwarzania energii elektrycznej.

SYSTEMY KOGENERACYJNE

50


� Systemy kogeneracyjne generują ciepło i energię elek-tryczną w ramach tego samego procesu. Ponieważ ciepłopowstające podczas produkcji energii elektrycznej zostajeodzyskane i wykorzystane, ogólna wydajność procesu jesto wiele wyższa niż w przypadku produkcji ciepła i energiielektrycznej osobno. Przy wytwarzaniu samej energii elek-trycznej ciepło stanowi niewykorzystany produkt uboczny.

� Energia elektryczna wytwarzana w układzie kogenera-cyjnym jest zużywana w miejscu wytworzenia, co pozwalauniknąć strat transformacji i przesyłu.

� Agregat kogeneracyjny wytwarza zwykle dwa razywięcej ciepła niż energii elektrycznej. Jest korzystnymrozwiązaniem w przypadkach, gdy przez dłuższy czas (conajmniej 4 500 godzin rocznie) istnieje zapotrzebowaniena ciepło (lub chłodzenie) i energię w stosunku 2:1.Używając absorpcyjnych urządzeń chłodniczych, możnabezpośrednio przekształcić ciepło na chłodzenie, bezwykorzystywania sprężarkowych agregatów chłodniczychzasilanych energią elektryczną.

� Większość agregatów kogeneracyjnych instalowanychu odbiorców końcowych jest opalana gazem ziemnym,ale w tej technologii wykorzystuje się także inne paliwa– takie jak olej opałowy czy biogaz.

� Systemy kogeneracyjne są dostępne w różnych mocach,można więc wybrać najodpowiedniejszy do konkretnychpotrzeb i warunków.

� Instalacja systemu kogeneracyjnego jest kosztowna,dlatego warto korzystać z fachowego doradztwa przywyborze optymalnego rozwiązania.

� W ramach Grupy RWE oferujemy kompleksową obsługęinwestycji w systemy kogeneracyjne w formule kontraktin-gowej, w tym przeprowadzenie całego procesu inwesty-cyjnego – dobór urządzeń, projekt, instalacja i eksploatacjaagregatów, a także finansowanie inwestycji.

52

CERTYFIKATY ENERGETYCZNE BUDYNKÓW

Uchwalenie przez Unię Europejską dyrektywy o jakości energetycznej budynków 2002/91/WE (Energy Performanceof Buildings Directive) jest jedną z prób zapobieżenia wzrostowi uzależnienia Unii Europejskiej od zewnętrznych dostawpaliw (ponad 50% nośników energii importowanych jest spoza UE). Praktycznie we wszystkich krajach UE budownictwojest sektorem, który w sposób najbardziej efektywny może zostać wykorzystany do tego celu, bowiem charakteryzuje sięon znaczącym i łatwym do wykorzystania potencjałem oszczędności energii. Szacunki wskazują, że średnio w budownictwiew UE zużywa się ok. 40% całej energii pierwotnej. Liczne analizy określają, że potencjał wzrostu efektywności wykorzystaniaenergii wynosi w tym przypadku co najmniej 27%, co oznacza, że o tyle można zmniejszyć zużycie energii w tym sektorze.W Polsce potencjał ten oceniany jest na ok. 36%.

Obowiązki właścicieli budynków zgodnie z wymogamiustawy – Prawo budowlane

� Od 1 stycznia 2009 roku każdy nowy, wynajmowanylub sprzedawany budynek, mieszkanie lub część budynkustanowiąca samodzielną całość techniczno-użytkowąpowinny posiadać świadectwo energetyczne. Świadectwobędzie ważne przez 10 lat, a po upływie tego okresubędzie musiało być uaktualnione. Najemca czy kupującymogą wymagać okazania świadectwa, jednak wynajmującylub zbywający budynek, mieszkanie lub obiekt usługowy,mimo iż powinien wykonać takie świadectwo, nie jest dotego prawnie zobligowany. Warto wiedzieć, że od wykona-nia świadectwa nie jest uzależniona możliwość zawarciaumowy zbycia lub wynajmu.

� W przypadku budynków użyteczności publicznej lub budyn-ków o powierzchni użytkowej powyżej 1 000 m², w którychświadczone są usługi dla licznej grupy obywateli, świadectwotakie będzie musiało być wyeksponowane w miejscuwidocznym dla wszystkich interesantów i użytkowników.

� Świadectwo energetyczne to pewnego rodzaju „energe-tyczna” wizytówka budynku. To dokument wydawany przezupoważnionego eksperta zawierający podstawowe danei wskaźniki dotyczące ochrony cieplnej budynku i zużyciaenergii w budynku (kWh/m2/rok) oraz ocenę poziomujakości energetycznej budynku w przyjętej skali ocen.


� Wdrożenie dyrektywy o jakości energetycznej budynkównakłada szereg obowiązków na ich właścicieli i zarządców.Będzie to przede wszystkim obowiązek sporządzania świa-dectw energetycznych. Ponadto właściciele budynków sązobowiązani do regularnych inspekcji kotłów (np. dlakotłów o mocy powyżej 100 kW – nie rzadziej niż co dwalata) oraz instalacji grzewczych (jedna kompleksowainspekcja instalacji grzewczej o mocy znamionowejwiększej niż 20 kW i starszej niż 15 lat). Wyniki inspekcjipowinny posłużyć do oceny prawidłowości doboru mocykotła do potrzeb budynku.

� Ponadto regularnym przeglądom będą musiały być podda-wane systemy klimatyzacyjne o efektywnej, osiągalnejmocy powyżej 12 kW. Ocenie podlegać będzie sprawnośćchłodzenia oraz dopasowanie wielkości mocy systemuklimatyzacyjnego do potrzeb budynku lub poszczególnychlokali mieszkalnych.

� W przypadku nowych budynków właściciel będzie równieżmusiał wyegzekwować na projektancie obowiązek sporzą-dzenia świadectwa energetycznego dla projektu takiego

budynku. Należy tu podkreślić, że obowiązki te będą się ściślełączyć z korzyściami w postaci oszczędności w zużyciuenergii i związaną z tym oszczędnością kosztów. Bilans tenz pewnością będzie korzystny dla właścicieli i zarządcówbudynków, a w szczególności dla użytkowników energii.

� Listę osób uprawnionych do sporządzania świadectwenergetycznych można znaleźć w ogólnodostępnej bazieteleadresowej Ministerstwa Budownictwa.

Przykładowy wzór świadectwa na stronie 59.

54

FINANSOWANIE INWESTYCJI ZMNIEJSZAJĄCYCH ZUŻYCIE ENERGIIOprócz finansowania inwestycji ze środków własnych, przedsiębiorcy mają możliwość otrzymania dofinansowania inwestycjienergooszczędnych w postaci dotacji, pożyczek i kredytów ze środków zagranicznych (najczęściej unijnych) oraz krajowych.Możliwe jest również finansowanie przez stronę trzecią, czyli przez przedsiębiorstwo wyspecjalizowane w realizacji inwestycjisłużących racjonalizacji zużycia energii. Zakłada się, że zwrot kosztów przedsięwzięcia następuje na bazie osiągniętychoszczędności energii, a zaoszczędzone pieniądze dzielone są między użytkownika instalacji i inwestora w wyznaczonymw umowie okresie. Po tym czasie z finansowych efektów modernizacji (oszczędności kosztów energii) korzysta tylkoużytkownik efektywnej instalacji, który nie poniósł w całym procesie inwestycyjnym żadnych kosztów finansowych.

Dotacje

� Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata2007-2013 – program łączący w sobie finansowanie z Fun-duszu Spójności, funduszy strukturalnych oraz z budżetukrajowego. Możliwość finansowania dużych projektówo wartości powyżej 5 mln euro.

� Regionalne Programy Operacyjne na lata 2007-2013– 16 programów przeznaczonych dla poszczególnychwojewództw, łączących w sobie finansowanie z FunduszuSpójności, funduszy strukturalnych oraz z budżetukrajowego. Możliwość finansowania mniejszych projektów,poniżej 5 mln euro.

� Fundusz Termomodernizacji i Remontów – źródło krajowe,przeznaczone na dofinansowywanie przedsięwzięć termo-modernizacyjnych, zarządzane przez Bank GospodarstwaKrajowego.

� Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i GospodarkiWodnej – źródło krajowe, pochodzące m.in. z opłat i karekologicznych. Dofinansowuje inwestycje ekologiczneo znaczeniu i zasięgu ogólnopolskim i ponadregionalnymoraz zadania lokalne, istotne z punktu widzenia potrzebśrodowiska. Udziela dotacji i pożyczek.


Kredyty� Fundusz Kredytu Technologicznego – kredyt udzielany jest

na realizację inwestycji technologicznej, którą jest zakupnowej technologii lub wdrożenie własnej nowejtechnologii.

� Również banki komercyjne oferują kredyty na zakuplub montaż wyrobów służących ochronie środowiska.

Finansowanie przez stronę trzecią� Jeśli przedsiębiorstwo nie zamierza korzystać z dotacji,

a jednocześnie nie chce obciążać swego bilansu poprzezkorzystanie z kredytu, interesującym rozwiązaniem możebyć tzw. kontrakting (ang. – contracting).

� W umowie kontraktingowej przeprowadzenie całegoprocesu inwestycyjnego służącego zmniejszeniu zużyciaenergii (dobór urządzeń, projekt, instalacja i późniejszaeksploatacja), a także finansowanie inwestycji, jestzapewnione przez wyspecjalizowane przedsiębiorstwo– tzw. kontraktora.

� Klient natomiast zobowiązuje się do wnoszenia na rzeczkontraktora opłat w uzgodnionej wysokości, zapewniającejzwrot z zainwestowanego kapitału i pokrycie kosztóweksploatacji. W przypadku przedsięwzięć energooszczęd-nych opłaty te są w całości lub w części równoważoneoszczędnościami w wydatkach na energię.

� Na rynku polskim usługi finansowania przez stronę trzeciąrealizuje m.in. spółka RWE Polska Contracting.

56

1. Dopilnowanie, aby wszystkie komputery były wyłączane na noc.

2. Uszczelnienie drzwi wewnętrznych.

3. ...

4. ...

5. ...

6.

7.

8.

9.

10.

Lp. Przykładowe zadania dla biura Wykonawca Termin

OGRANICZENIE ZUŻYCIA ENERGII


01 marca 245 286 41 1 4109 marca 286 450 164 8 2115 marca 450 648 198 6 3322 marca 648 748 100 7 1429 marca 748 862 114 7 1630 marca 862 956 94 1 94Razem 711 30 24

PRZYKŁADOWY REJESTR ZUŻYCIA ENERGII DLA UKŁADU POMIAROWEGO BEZPOŚREDNIEGO

Układ bezpośredni

Układ półpośredni, mnożna 40

Data odczytulicznika

Wskazaniepoprzednie bieżące

Zużycie energii(kWh)

Liczba dniod poprzedniego odczytu

Średnie zużycie energii(kWh/dzień)

01 marca 245 286 41 40 1 640 1 1 64009 marca 286 450 164 40 6 560 8 82015 marca 450 648 198 40 7 920 6 1 32022 marca 648 748 100 40 4 000 7 57129 marca 748 862 114 40 4 560 7 65130 marca 862 956 94 40 3 760 1 3 760Razem 28 440 30 948

PRZYKŁADOWY REJESTR ZUŻYCIA ENERGII DLA UKŁADU POMIAROWEGO POŚREDNIEGO I PÓŁPOŚREDNIEGOAby prawidłowo wykazać zużycie energii na fakturze, należy zużycie wykazane przez licznik (od wskazań do wskazań) pomnożyćprzez 40. Na fakturze do rozliczeń wartość ta jest wykazana jako mnożna. Więcej informacji na ten temat w leksykonieenergetycznym na stronie 61.

Data odczytulicznika

Wskazanie

kol. 2kol. 1 kol. 3 kol. 4 kol. 5 kol. 6 kol. 7 kol. 8

Zużycie wykazaneprzez licznik

(kol. 3 - kol. 2)

Mnożna* Zużycie energii(kWh) - mnożna 40

(kol. 4 x kol. 5)

Średnie zużycieenergii

(kWh/dzień)(kol. 6 / kol. 7)

Liczba dniod poprzedniego

odczytu

58

Układ półpośredni dwustrefowy, mnożna 20

01 marca dzienna 245 286 41 20 820 1 820nocna 500 560 60 20 1 200 1 1200

09 marca dzienna 286 450 164 20 3 280 8 410nocna 560 630 70 20 1 400 8 175




30 marca dzienna 862 956 94 20 1 880 1 1 880nocna 980 1 050 70 20 1 400 1 1 400

Razem 14 220 30 47411 000 30 367

Dataodczytulicznika

Strefa Wskazanie Zużycie energii (kWh)- mnożna 20

(kol. 4 x kol. 5)

Poprzednie Bieżące

Zużyciewykazane

przez licznik(kol. 3 - kol. 2)

Mnożna*

dzienna nocna

Średnie zużycieenergii

(kWh/dzień)

dzienna nocna

Liczba dniod poprze-

dniegoodczytu

kol. 1 kol. 2 kol. 3 kol. 4 kol. 5 kol. 6 kol. 7 kol. 9 kol. 10kol. 8


ÂWIADECTWOCHARAKTERYSTYKIENERGETYCZNEJ

dlabudynku

mieszkalnegonr

...............

Wa˝ne

do:

1)C

hara

kter

ysty

kaen

erge

tycz

nab

udyn

kuo

kreÊ

lana

jest

nap

od

staw

iep

oró

wna

nia

jed

nost

kow

ejilo

Êcin

ieo

dna

wia

lnej

ener

giip

ierw

otn

ejE

Pni

ezb´

dnej

doza

spok

ojen

iapo

trze

ben

erge

tycz

nych

budy

nku

wza

kres

ieog

rzew

ania

,chł

odze

nia,

wen

tyla

cjii

ciep

łejw

ody

u˝yt

kow

ej(e

fekt

ywno

Êçca

łko

wita

)zo

dp

ow

ied

nià

war

toÊc

iàre

fere

ncyj

nà.

2)R

ozp

orz

àdze

nie

Min

istr

aIn

fras

truk

tury

zd

nia

12kw

ietn

ia20

02r.

wsp

raw

iew

arun

ków

tech

nicz

nych

,ja

kim

po

win

nyo

dp

ow

iad

açb

udyn

kiii

chus

ytuo

wan

ie(D

z.U

.Nr

75,p

oz.

690,

zp

ózn

.zm

.),sp

ełni

enie

war

unkó

wje

stw

ymag

ane

tylk

od

lab

udyn

kuno

weg

olu

bp

rzeb

udo

wan

ego

.U

wag

a:ch

arak

tery

styk

aen

erge

tycz

nao

kreÊ

lana

jest

dla

war

unkó

wkl

imat

yczn

ych

od

nies

ieni

a–

stac

ja…

……

……

……

…..

ora

zd

lano

rmal

nych

war

unkó

wek

splo

atac

jib

udyn

kup

od

anyc

hna

str

2.

Sporzàdzajàcy

Êwiadectw

o

Imi´

inaz

wis

ko:

Nru

praw

nieƒ

budo

wla

nych

albo

nrw

pisu

dore

jest

ru:

Dat

aw

ysta

wie

nia

Dat

aP

iecz

àtka

ipo

dp

is

Stw

ierdzeniedotrzymaniawym

agaƒ

wgWT2008

2)

Zap

otr

zeb

ow

anie

naen

ergi

´p

ierw

otn

à(E

P)

Zap

otr

zeb

ow

anie

naen

ergi

´ko

ƒco

wà

(EK

)

Bud

ynek

oce

nian

y12

3,2

kWh/

(m2 r

ok)

Bud

ynek

oce

nian

y11

1kW

h/(m

2 ro

k)

Bud

ynek

wg

WT

2008

130,

0kW

h/(m

2 ro

k)

Obliczeniowezapotrzebowaniena

nieodnawialnàenergi´pierw

otnà1

)

050

100

150

200

250

300

350

400

450

500

>50

0

Wg

wym

agaƒ

WT

2008

2)

bud

ynek

now

yW

gw

ymag

aƒW

T20

082)

bud

ynek

prz

ebud

ow

any

EP-budynek

oceniany123,2kW

h/(m

2 rok)

Budynek

oceniany

Ro

dza

jbud

ynku

Ad

res

bud

ynku

Ca∏

oÊç

/Cz´

Êçb

udyn

ku

Ro

kza

koƒc

zeni

ab

udo

wy

/ro

ko

dd

ania

do

u˝yt

kow

ania

Ro

kb

udo

wy

inst

alac

ji

Licz

ba

loka

lim

iesz

kaln

ych

Pow

ierz

chni

au˝

ytko

wa

(Af,

m2 )

Cel

wyk

onan

iaÊw

iade

ctw

abu

dyne

kno

wy

budy

nek

istn

iejà

cyna

jem

/spr

zeda

˝ro

zbud

owa

foto

graf

iab

udyn

ku

Wzó

rśw

iade

ctw

ach

arak

tery

styk

iene

rget

yczn

ejdl

abu

dynk

um

iesz

kaln

ego

60

KilowatogodzinaEnergia elektryczna mierzona jest w watogodzinach. Do określenia zuży-

cia energii w gospodarstwach domowych najczęściej używamy

terminu kilowatogodzina, która jest wielkością energii zużywaną

przez urządzenie o mocy 1000 watów, czyli jednego kilowata

(np. żelazko) w okresie jednej godziny. Dla tej wielkości

używany jest skrót: kWh.

1 kWh = 1 * 1 000 W*60*60s = 3 600 000 Ws = 3 600 000 J.

W przemyśle i na hurtowym rynku energii używane są większe

jednostki: megawatogodziny (MWh), gigawatogodziny (GWh)

i terawatogodziny (TWh). Pomiędzy poszczególnymi wielkościami za-

chodzi zależność:

1 000 Wh = 1 kWh; 1 000 kWh = 1 MWh; 1 000 MWh = 1 GWh;

1 000 GWh = 1 TWh

Moc znamionowaMoc znamionowa to wartość znamionowa mocy, przy której urządzenie

pracuje prawidłowo, zgodnie z normami lub zaleceniami producenta.

Wartość ta zazwyczaj podawana jest na tabliczce znamionowej

na obudowie urządzenia, razem z innymi parametrami istotnymi dla

pracy danego urządzenia. Zazwyczaj oznaczana jest symbolem PN

i podawana w watach (W) lub koniach mechanicznych (KM).

Tabliczka znamionowaTabliczka znamionowa to trwale przymocowany do urządzenia krótki

opis, zawierający podstawowe informacje, takie jak: nazwa, producent,

rok produkcji, numer seryjny, podstawowe parametry, np. moc znamionowa,

masa, ładowność, warunki pracy, np. napięcie zasilające, sposób

podłączenia. Z tabliczki znamionowej wynika, do jakiej instalacji powinno

zostać podłączone urządzenie: czy do jedno-, czy trójfazowej.

220/230 V ~ – napięcie znamionowe instalacji jednofazowej

380/400 V ~ – napięcie znamionowe instalacji trójfazowej

Prąd przemienny i prąd stałyPrąd stały to prąd elektryczny o tym samym kierunku przepływu.

Jest on używany np. w technice telekomunikacyjnej do pracy

przekaźników, lamp elektronowych i tranzystorów.

Prąd przemienny to prąd elektryczny, którego moc i kierunek zmieniają się

okresowo (zwykle pięćdziesiąt razy na sekundę, czyli z częstotliwością

określoną jako 50 herców - 50 Hz). Ponieważ transformatory mogą dowolnie

przekształcać i transportować tego rodzaju prąd bez znaczących strat, jest

on wykorzystywany do przesyłania energii elektrycznej na duże odległości.

Moc biernaMoc (energia) bierna występuje wyłącznie w obwodach prądu zmien-

nego. Przepływa między źródłem a odbiornikiem i nie jest zamieniana

na pracę. Jest potrzebna do wzbudzania zmiennych pól magnetycznych

silników, magnesowania rdzeni transformatorów oraz ładowania pojem-

ności linii przesyłowych napowietrznych i kablowych. Przepływ mocy

biernej od źródła do odbiornika obciąża kable i linie

energetyczne, co zmniejsza ich przepustowość, wywołuje dodatkowe

spadki napięć i powoduje straty mocy czynnej.

LEKSYKON ENERGETYCZNYLEKSYKON ENERGETYCZNYLEKSYKON ENERGETYCZNYLEKSYKON ENERGETYCZNY


Moc bierną pobierają wszystkie urządzenia indukcyjne. Najwięcej mocy

biernej pobierają silniki asynchroniczne, szczególnie te pracujące

na biegu jałowym, słabo obciążone transformatory, zgrzewarki,

spawarki oraz nieobciążone linie przesyłowe i długie linie kablowe.

Kompensacja mocy biernej polega na dołączeniu odpowiednich

urządzeń kompensujących (baterii kondensatorów). Dzięki temu nie

trzeba jej przesyłać od wytwórcy do odbiorcy, więc tymi samymi liniami

elektroenergetycznymi można przesłać większą moc czynną.

Moc elektrycznaJest to ilość energii elektrycznej dostarczana w jednostce czasu.

Moc elektryczną mierzymy w watach [W]. 1 W to energia 1 J (dżula)

dostarczana w czasie 1 sekundy.

Tablica rozdzielczaUrządzenie, z którego rozchodzą się poszczególne obwody elektryczne

instalacji. W tablicy rozdzielczej umieszczone są zabezpieczenia

(bezpieczniki topikowe, wyłączniki samoczynne oraz różnicowe).

Często zamontowany jest tam również licznik energii elektrycznej

i niedostępne użytkownikowi (oplombowane) zabezpieczenie główne.

PrzyłączeOdcinek lub element sieci elektroenergetycznej służący do połączenia

urządzeń, instalacji lub wewnętrznej sieci odbiorcy (klienta)

o określonej mocy przyłączeniowej z siecią przedsiębiorstwa energety-

cznego (Operatora Sieci Dystrybucyjnej), które na danym obszarze

świadczy usługę dystrybucji energii elektrycznej.

Wyłącznik nadmiarowo-prądowy (bezpiecznik elektryczny)Element osprzętu elektrycznego zabezpieczający odbiornik i instalację przed

nadmiernym prądem mogącym je zniszczyć lub uszkodzić. Topikowy bez-

piecznik elektryczny zawiera drut oporowy ulegający zniszczeniu pod wpły-

wem działania prądu elektrycznego przekraczającego określoną wartość,

powodując przerwę w obwodzie elektrycznym. Zużyty bezpiecznik należy

wyrzucić, a w jego miejsce wkręcić nowy o tych samych parametrach.

Obecnie do zabezpieczenia obwodów elektrycznych coraz częściej stosuje się

wyłączniki automatyczne, wielokrotnego działania, które także powodują

przerwę, gdy w obwodzie przepływa zbyt duży prąd. Po przełączeniu się

wyłącznika wystarczy przestawić dźwignię napędu. Bezpiecznik automaty-

czny zabezpiecza obwód również w przypadku długotrwałego przeciążenia

sieci prądem mniejszym niż prąd zwarciowy.

Liczniki energii elektrycznejLiczniki elektryczne to urządzenia mierzące ilość przepływającej energii

elektrycznej. Pomiary wskazane przez licznik są podstawą do rozliczeń

kupowanej energii. W zależności od rodzaju sieci zasilającej (w przy-

padku prądu przemiennego) możemy wyróżnić: liczniki jednofazowe

(używane przeważnie w mieszkaniach, małych sklepach i małych

zakładach usługowych) i trójfazowe (w mieszkaniach, w których nie ma

gazu i konieczne jest używanie kuchenek elektrycznych, w domach,

sklepach i zakładach rzemieślniczych, czyli wszędzie tam, gdzie

występuje duży pobór energii elektrycznej).

W zależności od zasady działania możemy wyróżnić: liczniki indukcyjne

(z wirującą aluminiową tarczą, której prędkość obrotu jest uzależniona

od ilości pobieranej energii; im większy pobór energii, tym tarcza się

„szybciej” obraca) oraz liczniki elektroniczne (układ scalony zlicza liczbę

impulsów, których ilość zależy od pobieranej energii elektrycznej).

62

MnożnaDla dużych poborów mocy stosuje się specjalne liczniki transforma-

torowe współpracujące z siecią zasilającą za pośrednictwem przekład-

ników prądowych, gdzie od strony zasilania płynie prąd przewyższający

możliwości konstrukcyjne zwykłego licznika, np. 200A, natomiast

od strony podłączenia licznika dochodzi prąd nie większy niż 5A.

Informację o mocy energii elektrycznej, zarówno po stronie pierwotnej

(zasilania), jak i po stronie wtórnej (podłączenia licznika) znajdziemy

na tabliczce informacyjnej umieszczonej na obudowie licznika,

np. 200A/5A (matematycznie 200A/5A=40), tzn., że licznik włączony

przez takie urządzenia (przekładniki) wykazuje pobór energii 40 razy

mniejszy, niż faktycznie ma to miejsce po stronie zasilania. Aby prawi-

dłowo wykazać pobraną energię, na fakturze zużycie wykazane przez

licznik w tym przypadku mnoży się przez 40.

Układy pomiaroweUkłady pomiarowe ze względu na sposób pomiaru dzielimy na:

bezpośrednie, półpośrednie i pośrednie.

Bezpośredni pomiar energii najczęściej stosowany jest w gospo-

darstwach domowych, gdzie zapotrzebowanie na moc i energię jest

niewielkie. W układzie tym obwody prądowe liczników włączone są

bezpośrednio w obwód objęty pomiarem, a obwody napięciowe

liczników zasilane są napięciem obwodu objętego pomiarem.

Półpośredni pomiar energii to taki, w którym obwody prądowe

liczników zasilane są przez przekładniki prądowe zainstalowane

w obwodzie objętym pomiarem, a obwody napięciowe liczników

zasilane są napięciem obwodu objętego pomiarem.

Układ pomiaru półpośredniego służy do zasilania odbiorcy z sieci

do 1 kV, w którym liczniki zasilane są przez przekładniki prądowe

zainstalowane w obwodzie objętym pomiarem, a obwody napięciowe

zasilane są napięciem obwodu objętego pomiarem.

Pośredni pomiar energii stosowany jest w obwodach wysokiego

napięcia. Obwody prądowe liczników zasilane są przez przekładniki

prądowe zainstalowane w obwodzie objętym pomiarem, a obwody

napięciowe liczników zasilane są przez przekładniki napięciowe.

Urządzenia energooszczędneUrządzenia energooszczędne są to urządzenia zużywające małą ilość

energii w stosunku do pracy, jaką wykonują. W grupie urządzeń obję-

tych etykietowaniem oznaczone są one etykietami A lub A+ i A++.

Mimo że urządzenia energooszczędne mogą być droższe w zakupie,

różnica w cenie zwróci się już po kilku miesiącach lub kilku latach,

a sprzęt będzie działał dłużej niż tradycyjny.

Sieć elektroenergetyczna (przewody napowietrzne, kable)Jest to zbiór przewodów oraz urządzeń elektrycznych połączonych

ze sobą w sposób umożliwiający przesłanie energii wytworzonej

w elektrowniach, następnie jej przetworzenie (zmianę poziomu

napięcia) i dostarczenie jej do budynków.

W miastach sieć niskiego napięcia wykonana jest najczęściej w postaci

sieci kablowej, z kablami ukrytymi pod ziemią. Na obszarach rzadziej

zaludnionych i na wsi – w postaci linii napowietrznych.

Wysokie, średnie, niskie napięcieWysokie napięcie to napięcie elektryczne obejmujące zakres od 60 kV

do 220 kV. Występuje ono w sieciach wysokich napięć (sieciach

przesyłowych), wykorzystywanych do przesyłania energii na duże

odległości od źródeł wytwarzania energii (elektrowni).


Średnie napięcie to napięcie elektryczne obejmujące zakres od 1 kV do

60 kV. Występujące w sieciach średnich napięć (sieciach dystrybucyjnych

na terenach lokalnych spółek dystrybucyjnych, takich jak RWE Stoen

Operator), wykorzystywanych do rozprowadzania energii na niewielkie

odległości. W Polsce przeważnie stosowane jest napięcie 15 kV.

Niskie napięcie to napięcie elektryczne do 1 kV (w przypadku prądu

przemiennego o częstotliwości do 60 Hz) lub do 1,5 kV (w przypadku

prądu stałego). Występuje ono w sieciach niskich napięć doprowadzają-

cych energię do indywidualnych odbiorców. Gospodarstwa domowe

i mniejsze budynki z reguły są zaopatrywane w niskie napięcie przez

przyłącze prądu 3-fazowego, 230/400 Volt.

EnergiaEnergia odnawialna, tzw. energia zielona, to energia wytwarzana

w odnawialnych źródłach energii (np. wiatrowych, wodnych czy wyko-

rzystujących biomasę). Energia odnawialna stanowi coraz większy udział

energii sprzedawanej odbiorcom końcowym.

W ramach dostosowania polskiego ustawodawstwa do dyrektyw unijnych

zapotrzebowanie na energię odnawialną w Polsce gwałtownie rośnie

– z 5,8 TWh w 2007 roku do oczekiwanych 13,4 TWh w 2010 roku, co stanowi

odpowiednio 5,1% i 10,4% energii sprzedawanej klientom końcowym.

Energia z kogeneracji, tzw. energia czerwona, to energia elektryczna

wytwarzana w elektrociepłowniach w skojarzeniu z produkcją ciepła.

Firmy sprzedające energię elektryczną odbiorcom końcowym muszą

kupować odpowiednią ilość energii wytworzonej w skojarzeniu propor-

cjonalnie do całkowitej ilości energii sprzedawanej odbiorcom końcowym.

W 2006 roku udział ten stanowił 15%, a w 2010 będzie to już 16%.

Wytwarzanie, dystrybucja, przesył, sprzedażWytwarzanie: podsektor elektroenergetyki, który zajmuje się

produkcją energii elektrycznej. Obecna struktura polskiego podsektora

to wielu niezależnych wytwórców.

Przesył: transport energii elektrycznej siecią przesyłową wysokiego

napięcia (220 i 400 kV) od wytwórców do dystrybutorów. W Polsce sieć

przesyłowa należy do Polskich Sieci Elektroenergetycznych, a zarządza

nią operator systemu przesyłowego – firma PSE-Operator SA.

Dystrybucja: transport energii sieciami dystrybucyjnymi wysokiego

(110 kV), średniego (15 kV) i niskiego (400V) napięcia w celu dostarczenia

jej odbiorcom. Zarządzaniem sieciami dystrybucyjnymi zajmują się Opera-

torzy Systemów Dystrybucyjnych, w Warszawie RWE Stoen Operator.

Sprzedaż: jest odpłatnym dostarczaniem energii elektrycznej odbiorcy

(klientowi) przez przedsiębiorstwo energetyczne takie jak np. RWE

Polska, które prowadzi taką działalność na podstawie ważnej koncesji

na warunkach cywilno-prawnej umowy sprzedaży. Umowa sprzedaży

energii powinna zawierać m.in. postanowienia dotyczące ilości

sprzedawanej energii elektrycznej z podziałem na okresy umowne,

sposobu ustalania cen i warunków wprowadzania zmian, sposobu

rozliczeń, odpowiedzialności stron za niedotrzymanie warunków

umowy, okresu jej obowiązywania i warunków rozwiązania.

Przewodnik Biznesowy

Documents

Transcript of Przewodnik Biznesowy