Przeg Gaz 3-2009 · w europejski system sieci gazowych. ... Mimo i¿ samorz¹d gospodarczy ......

MAGAZYN IZBY GOSPODARCZEJ GAZOWNICTWA

wrz

esie

ń 2

00

9

nr3 (23)

cena 14 zł (w tym 7% VAT)

Rozmowa z dr. Miko³ajem Budzanowskimwiceministrem skarbu pañstwa

PROJEKTPRAWA GAZOWEGOPROJEKTPRAWA GAZOWEGO

Temat wydania:Temat wydania:

Rozmowa z dr. Miko³ajem Budzanowskimwiceministrem skarbu pañstwa

Inteligentne opomiarowanieInteligentne opomiarowanie

Rada Programowa

przewodnicz¹cy Mieczys³aw Men¿yñski

wiceprzewodnicz¹cyCezary Mróz – cz³onek zarz¹du IzbyGospodarczej Gazownictwa

cz³onkowie:Maja Girycka– Górnoœl¹ska Spó³ka Gazownictwa Sp. z o.o. w Zabrzu

W³odzimierz Kleniewski– Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA

Leszek £uczak– Wielkopolska Spó³ka GazownictwaSp. z o.o.

Marzena Majdzik– Dolnoœl¹ska Spó³ka GazownictwaSp. z o.o. we Wroc³awiu

Bo¿ena Malaga-Wrona– Karpacka Spó³ka GazownictwaSp. z o.o. w Tarnowie

Ma³gorzata Polkowska– Operator Gazoci¹gów Przesy³owychGAZ–SYSTEM S.A.

Andrzej Schoeneich– dyrektor Izby Gospodarczej Gazownictwa

Emilia Tomalska– Mazowiecka Spó³ka Gazownictwa Sp. z o.o.Katarzyna Wróblewicz – Pomorska Spó³ka Gazownictwa Sp. z o.o. w Gdañsku

Joanna Zakrzewska– Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA

Wydawca: Izba Gospodarcza Gazownictwa01-224 Warszawa, ul. Kasprzaka 25tel.(+48) 022 691 87 80tel./faks (+48) 022 691 87 81e-mail: [email protected]

Przygotowanie i opracowanie redakcyjne:Fundacja Klubu 50000-549 Warszawa, ul. Piêkna 24/26tel. (+48) 022 628 06 28, 625 56 04tel./faks (+48) 022 628 83 92e-mail: [email protected] lub [email protected]

Redaktor naczelny: Adam Cymertel. kom. 0 602 625 474e-mail: [email protected]

Projekt graficzny:Jolanta Krafft-PrzeŸdziecka

DTP: BARTGRAFEwa Ksiê¿opolska-Bisiñskatel. (+48) 022 625 55 48e-mail: [email protected]

Mo¿e zabrzmi to zbyt patetycznie, ale sektor gazowy w Polsce znalaz³ siê w szczególnym momencie historycznym. Po pierwsze, dlatego ¿e po latach debatuda³o siê wreszcie uruchomiæ realny proces dywersyfikacji kierunków dostaw gazu. I nie chodzi tylko o kontrakt z Katarem i terminalLNG, ale równie¿ o rozpoczête przygotowania do inwestycji w interkonektory na zachodnieji po³udniowej granicy, a wiêc w³¹czenie Polskiw europejski system sieci gazowych. Po drugie, dlatego ¿e strategiczne decyzje w zakresie dywersyfikacji skutkuj¹ planami inwestycyjnymi w zakresie rozbudowy infrastrukturyprzesy³owej na du¿¹ skalê, szczególnie w rejonie Polski pó³nocno-zachodniej. Po trzecie wreszcie, Polska w³¹czona w europejski system gazowy – ze swoim potencja³em rynkowym – zyskuje zupe³nie now¹ pozycjê negocjacyjn¹ na rynkach miêdzynarodowych w kontraktach importowychi mo¿e ju¿ planowaæ udzia³ w rynku eksportowym. Taki stan rzeczy jest bez w¹tpienia zas³ug¹ obecnej ekipy rz¹dowej, ale te¿ zas³ug¹ zarz¹dów PGNiG SA i GAZ–SYSTEM S.A., które wykaza³y siêzdolnoœci¹ do negocjowania i podpisywania historycznych kontraktów na dostawy i umiejêtnoœci¹ stworzenia precyzyjnej i realnej strategii realizacjizwi¹zanych z nimi wielkich inwestycji, a tak¿e zapewnienia ich finansowania. Trzeba powiedzieæ otwarcie. Potencja³ sektora gazowego w Polsce by³by bez w¹tpienia wiêkszy, gdyby zdolnoœciom zarz¹dczym naszych koncernów gazowych towarzyszy³a jasno okreœlona strategia pañstwa dla sektora gazowego, dobre i przejrzyste rozwi¹zania systemowe,przyjazne instytucje regulacji i nadzoru. Tymczasem postêp w budowaniudobrego otoczenia rynkowego i tworzenia niezbêdnych rozporz¹dzeñ systemowych dokonuje siê w tempie niezadowalaj¹cym. Mimo i¿ samorz¹d gospodarczy – jak Izba Gospodarcza Gazownictwa – inicjuje powstawanie wielu gotowych projektów regulacji, opracowanychprzez najlepszych ekspertów, machina legislacyjna zbyt wolno je przetwarza.Najnowszym z nich jest projekt prawa gazowego, otwieraj¹cy ca³kowicie nowe perspektywy dla prawnego kszta³towania rozwoju rynkuenergetycznego w Polsce, zgodnego z nowymi dyrektywami unijnymi. Co wa¿niejsze, zgodny z perspektywicznymi zamierzeniami rz¹du, zapisanymi w za³o¿eniach polityki energetycznej pañstwa do 2030 roku.Sprawne procedowanie w sprawie przyjêcia prawa gazowego by³oby najlepszym potwierdzeniem szczególnego okresu historycznego polskiego gazownictwa.

Adam Cymerredaktor naczelny

II KONGRES POLSKIEGO PRZEMYS£U GAZOWNICZEGO

Na posiedzeniu 24 wrzeœnia br. Zarz¹d Izby Gospodarczej Gazownictwa przy-j¹³ kierunkowe za³o¿enia programowe i organizacyjne II Kongresu PolskiegoPrzemys³u Gazowniczego, który odbêdzie siê 14–16 kwietnia 2010 rokuw Wiœle. O patronat honorowy poproszeni zostan¹ ministrowie gospodarki,skarbu pañstwa i œrodowiska, rektor AGH, a tak¿e prezesi PGNiG SA i OGPGAZ–SYSTEM SA. Wiod¹ce has³o kongresu i jego program przygotowane zostan¹ przez RadêProgramow¹. Za organizacjê odpowiada Biuro IGG. Rola Komitetu Organi-zacyjnego oraz pe³nienie funkcji techniczno-marketingowych i doradztwabie¿¹cego powierzone zostan¹ Radzie Programowej „Przegl¹du Gazowni-czego”.

S p i s t r e œ c i

p r z e g l ¹ d g a z o w n i c z y w r z e s i e ñ 2 0 0 94

Zdjêcie na ok³adce – © Mazowiecka Spó³ka Gazownictwa

TEMAT WYDANIA9 Projekt prawa gazowego. Andrzej Schoeneich omawia za³o¿enia do projektu

prawa gazowego, przygotowane przez IGG we wspó³pracy z kacelari¹ prawn¹11 Prawo gazowe to dobry pomys³ – uwa¿a Mariusz Swora, prezes URE13 Energetyka to równie¿ gaz – twierdzi S³awomir Krystek, dyrektor generalny

Izby Gospodarczej Energetyki i Ochrony Œrodowiska14 Prawo gazowe powinno byæ wydzielone – twierdzi pose³ Andrzej Czerwiñski,

przewodnicz¹cy parlamentarnego zespo³u ds. energetyki16 Odosobniony pomys³ czy europejski standard? Mecenas Jerzy Baehr

i radca prawny Maciej Szambelañczyk prezentuj¹ europejskie wzory prawa gazowego

NASZ WYWIAD18 Prze³omowy moment na rynku gazu – Rozmowa dr. Miko³ajem Budzanowskim,

wiceministrem skarbu pañstwa

PUBLICYSTYKA20 Dylematy europejskiego rynku gazu – omawia Andrzej Schoeneich po konferencji IGG w Juracie22 Regulator czy w³aœciciel planowania rozwoju? Adam Cymer przedstawia kontrowersje zwi¹zane

z propozycjami URE dotycz¹cymi zatwierdzania planów rozwoju operatorów systemów dystrybucyjnych23 Inteligentne opomiarowanie w polskim gazownictwie – szanse i zagro¿enia. Dariusz Dzirba

dokonuje wszechstronnej analizy uwarunkowañ prawnych i ekonomicznych zwi¹zanych z wprowadzeniem nowych technologii w zakresie systemów pomiarowych

REPORTA¯28 Mistrzowskie wieczory u Paderewskiego. Wielkie wydarzenia muzyczne

odbywaj¹ce siê od 10 lat w posiad³oœci Ignacego Paderewskiego w K¹œnej Dolnej omawia Bo¿ena Malaga-Wrona

PGNiG SA30 W równowadze z otoczeniem. Strategiê zrównowa¿onego rozwoju

i odpowiedzialnego biznesu przyjêt¹ w Grupie Kapita³owej PGNiG SA prezentuje Marzena Strzelczak

GRUPA KAPITA£OWA PGNiG SA32 Stawiamy na rozwój. Marzena Majdzik charakteryzuje projekty inwestycyjne

Dolnoœl¹skiej Spó³ki Gazownictwa. 34 „Bezpieczny Mieszkaniec” ponownie w szko³ach. Maja Girycka omawia akcjê edukacyjn¹ prowadzon¹

w szko³ach podstawowych przez Górnoœl¹sk¹ Spó³kê Gazownictwa 36 Inteligentny pomiar to ju¿ fakt. Doœwiadczenia Karpackiej Spó³ki Gazownictwa w zakresie

wprowadzania inteligentnego opomiarowania omawiaj¹ Iwona Dudowicz i Adam Jarek38 Cz³owiek – najlepsza inwestycja – oto dewiza Mazowieckiej Spó³ki Gazownictwa, która uruchomi³a

Technikum Gazownicze w £odzi w ramach Programu Operacyjnego „Kapita³ ludzki”. Pisze o tym Emilia Tomalska40 Œwiêta Barbara w blasku fleszy. Katarzyna Wróblewicz prezentuje efekt konserwacji

o³tarza œw. Barbary w gdañskiej bazylice, wykonanej dziêki wsparciu Pomorskiej Spó³ki Gazownictwa 42 Kaliskie innowacje. Rafa³ Liebersbach i Leszek £uczak omawiaj¹ efekty konkursu „Innowacje 2009”,

og³oszonego w Wielkopolskiej Spó³ce Gazownictwa

GAZ–SYSTEM S.A. 44 Terminal LNG coraz bli¿ej. Aneta Szczepañska omawia stan realizacji

strategicznej inwestycji, jak¹ jest gazoport w Œwinoujœciu

TECHNOLOGIA46 Skuteczna technika hamowania korozji. Krzysztof Szo³kowski

omawia najnowsz¹ technologiê ochrony przed korozj¹, wyró¿nion¹na tegorocznych Targach ExpoGas w Kielcach

OSOBOWOŒÆ 48 Cichy bohater transformacji. Postaæ Aleksandra Findziñskiego,

wieloletniego prezesa PGNiG SA, prezentuje Adam Cymer

G.EN GAZ ENERGIA S.A. 52 Eventy kreatorem wizerunku marki – twierdzi Micha³ Szymczak

SPORT 53 XXII Mistrzostwa Polski w Tenisie Ziemnym

o Puchar Prezesa PGNiG omawia Marek Dudkiewicz

28

16

44

Min¹³, choæ nie dla wszystkich, czas wa-kacji i odpoczynku. Dla IGG okres letni ob-fitowa³ w wiele istotnych wydarzeñ. Rozpo-czêliœmy go od organizacji – pod koniecczerwca br. – konferencji „Nowe regulacjedotycz¹ce inwestycji w sektorze gazo-wniczym”, w której jako prelegenci udzia³wziêli m.in. przedstawiciele MinisterstwaGospodarki i Urzêdu Dozoru Technicznego.W trakcie konferencji omówiono zagadnie-nia zwi¹zane ze s³u¿ebnoœci¹ przesy³u, a tak¿e z inwestycjami w zakresie terminaluregazyfikacyjnego skroplonego gazu ziem-nego w Œwinoujœciu, w œwietle tzw. spec-ustawy.

Tradycyjnie, odbyliœmy równie¿ miê-dzynarodow¹ konferencj¹ w Juracie (2–4 wrzeœnia 2009 r.) pod has³em „Roz-wój rynku gazu w warunkach kryzy-su”. Prezentacja referatów wybitnychekspertów i praktyków zarówno z Polski,jak i z zagranicy (Rosja, Niemcy i S³owa-cja), wywo³a³y bardzo ciekawe dyskusje.

Wychodz¹c naprzeciw rosn¹cym stan-dardom w gazownictwie œwiatowym i wy-tycznym III Dyrektywy Gazowej, oficjalnieog³oszonej 14 sierpnia 2009 r., Izba Gospo-darcza Gazownictwa, po spotkaniach wy-jaœniaj¹cych z udzia³em Urzêdu Regulacji Energetyki, 3 wrzeœnia br. powo³a³a Zespó³ds. Inteligentnego Opomiarowania w Gazownictwie. Prace tego zespo³u doty-czyæ bêd¹ kwestii zwi¹zanych z analiz¹ po-trzeb i rozpoczêciem instalacji inteligentne-go opomiarowania paliw gazowych rozpro-wadzanych sieci¹ w Polsce.

Realizuj¹c postanowienia I KongresuPolskiego Przemys³u Gazowniczego i Wal-nego Zgromadzenia Cz³onków IGG z 7 kwietnia 2009 r., Izba GospodarczaGazownictwa kontynuuje dzia³ania narzecz przygotowania projektu odrêbnej ustawy „Prawo gazowe”. Dla realizacjipowy¿szego celu powo³any zosta³ przyIGG Zespó³ ds. Prawa Gazowego, którybêdzie nadzorowa³ prace nad ww. doku-mentem oraz uczestniczy³ w kontaktach z Ministerstwem Gospodarki i w³aœciwymipodkomisjami sejmowymi. Inicjatywa tazyska³a poparcie Ministerstwa Gospodarki,by³a równie¿ jednym z istotniejszych pun-któw spotkañ przedstawicieli IGG z minister Joann¹ Strzelec-£obodziñsk¹.Wiêcej na ten temat na stronach 9–19.

Realizuj¹c postanowienia uchwa³y Wal-nego Zgromadzenia Cz³onków IGG, w czerwcu br. wyst¹piliœmy do wszystkichcz³onków IGG z komunikatem o wykonanie

„Analizy dynamiki nak³adów inwestycyj-nych w infrastrukturê polskiego rynkugazowniczego z uwzglêdnieniem œrod-ków kierowanych do podmiotów gospo-darczych zrzeszonych w IGG”. W celu ze-brania danych koniecznych do sporz¹dze-nia ww. analizy zwróciliœmy siê do wszyst-kich cz³onków IGG z proœb¹ o udzia³ w ba-daniu opinii. Badania powy¿sze dotycz¹m.in. podstawowych problemów zwi¹za-nych z funkcjonowaniem firm bran¿y gazo-wniczej na polskim rynku. Maj¹ one cha-rakter wewnêtrzny i ich wyniki maj¹ s³u¿yæcz³onkom IGG. Pozyskane dane mia³y umo¿liwiæ przygotowanie raportu koñco-wego, który nastêpnie mia³ zostaæ przeka-zany wszystkim zainteresowanym firmomcz³onkowskim bior¹cym udzia³ w ankiecie.Analiza – zgodnie z naszymi zamierzeniami– mia³a s³u¿yæ pomoc¹ firmom wykonaw-czym w budowaniu efektywniejszego pla-nu rozwoju, opartego na bazie potrzeb in-westycyjnych, a firmom inwestuj¹cym mia-³a pozwoliæ na dok³adniejsze okreœleniemo¿liwoœci realizacji projektowanych pla-nów. Wszystkie firmy inwestorskie nades³a-³y swoje ankiety. Niestety, wiêkszoœæ firmwykonawczych nie odpowiedzia³a na nasz¹proœbê i nie wype³ni³a ankiety, stawiaj¹ctym samym pod znakiem zapytania realiza-cjê podjêtej przez nas inicjatywy.

W lipcu br. ukaza³o siê wspierane (pa-tronat) przez Izbê Gospodarcz¹ Gazowni-ctwa wydawnictwo pt. „GazownictwoPolskie. Z³ota ksiêga gazownictwa w Pol-sce”. Powy¿sze wydawnictwo zyska³o du¿euznanie wœród zainteresowanych firm. Oprócz rysu historycznego przedstawia onorównie¿ informacje dotycz¹ce mo¿liwoœcirozwoju polskiej bran¿y gazowniczej w naj-bli¿szych latach. W albumie znajduj¹ siêm.in. prezentacje wa¿niejszych przedsiê-biorstw gazowniczych, które odp³atnie zde-cydowa³y siê uczestniczyæ w ww. przed-siêwziêciu, zamieszczaj¹c swoj¹ charaktery-stykê oraz informacje o produktach i us³u-gach. Ca³oœæ opracowania jest przygotowa-na w wersji polsko-angielskiej i ilustrowanapiêknymi zdjêciami.

Zainteresowanych kwestiami bezpie-czeñstwa energetyczno-klimatycznegozapraszamy do udzia³u w konferencji podtakim w³aœnie tytu³em. Odbêdzie siê ona 9 listopada br. w AGH w Krakowie.Konfrencjê tê IGG organizuje na proœbêKonfederacji Pracodawców Polskich. Oma-wiane bêd¹ nastêpuj¹ce tematy: 1) dywer-syfikacja Ÿróde³ paliw energetycznych oraz

wyzwania zwi¹zane z pakietem klimaty-cznym oraz 2) zmiany zapotrzebowania naenergiê a ochrona œrodowiska.

Jako organizacja wspieraj¹ca PolskieZrzeszenie In¿ynierów i Techników Sanitar-nych zapraszamy wszystkich zainteresowa-nych na XXXVIII Zjazd Gazowników Pol-skich, który odbêdzie siê w Tarnowie 15–17 paŸdziernika 2009 r. Has³em zjazdujest „Z histori¹ i now¹ strategi¹ – w bez-pieczn¹ przysz³oœæ polskiego gazowni-ctwa.” W ramach zjazdu realizowane bêd¹dwa bloki tematyczne: 1) rynek gazu i bez-pieczeñstwo dostaw oraz 2) przesy³ i dystry-bucja gazu.

W najbli¿szej przysz³oœci zamierzamykontynuowaæ prace nad d³ugofalowymmodelem regulacji dzia³alnoœci operatorówsystemu dystrybucyjnego. W zakresie tymdzia³a wspólny zespó³ z³o¿ony z przedstawi-cieli spó³ek gazownictwa, URE oraz dorad-ców IGG. Przewidujemy, i¿ prace zwi¹zane z tym tematem bêd¹ trwa³y przynajmniejdo I kw. 2010 r.

Kontynuujemy równie¿ dzia³ania wy-jaœniaj¹ce w sprawie wprowadzenia obowi¹zku wype³niania przez gazowychoperatorów systemów dystrybucyjnychkilkudziesiêciostronicowego kwestiona-riusza dotycz¹cego planów rozwoju,które maj¹ sk³adaæ operatorzy w ra-mach projektu Transition Facility2006.018.02–04 „Wdra¿anie konkuren-cyjnego rynku energii”. W zakresie tymzespó³ z³o¿ony z przedstawicieli spó³ekgazownictwa i IGG przed³o¿y³ do Urzê-du Regulacji Energetyki i doradców UREbardzo szczegó³owe zastrze¿enia co dopodstaw kompetencyjnych narzucaniaprzez URE nowych obowi¹zków, niema-j¹cych podstaw prawnych nawet w no-wej III Dyrektywie Gazowej. Zakwestio-nowano równie¿ czêœæ szczegó³owychtabel i wzorów informacyjnych przygo-towanych przez spó³ki doradcze URE.Spotkania wyjaœniaj¹ce w tej sprawie s¹kontynuowane. �

Z ¿ycia Izby Gospodarczej Gazownictwa

AgnieszkaRudzka

p r z e g l ¹ d g a z o w n i c z y w r z e s i e ñ 2 0 0 9 5

WYDARZENIA

6 p r z e g l ¹ d g a z o w n i c z y w r z e s i e ñ 2 0 0 9

� W lipcu i wrzeœniu 2009 r. przedstawiciele Izby Gospo-darczej Gazownictwa spotykali siê z Joann¹ Strzelec-£obodziñ-sk¹, podsekretarz stanu w Ministerstwie GospodarkI orazdyrektorami departamentu ropy i gazu oraz energetyki.

W trakcie spotkañ omówiono m.in. za³o¿enia do projektuustawy o korytarzach przesy³owych celu publicznego. Usta-wa dotyczy znacz¹cych u³atwieñ w realizacji inwestycji prowa-dzonych nie tylko przy budowie i modernizacji sieci przesy³owej,ale równie¿ wszystkich sieci dystrybucyjnych (œredniego i niskie-go ciœnienia). Izba lobbuje ten projekt wraz z innymi kompe-tentnymi izbami gospodarczymi oraz wielkimi firmami energe-tycznymi, takimi jak PSE – Operator S.A., PERN S.A., OGPGAZ–SYSTEM S.A. i inne. Problemem jest uzyskanie wsparciadla tego projektu innych wa¿nych instytucji, w tym Minister-stwa Infrastruktury.

W kwestii nowelizacji prawa energetycznego przedstawi-ciele IGG zwrócili uwagê, i¿ kilka zapisów w projektowanej no-welizacji, dotycz¹cych sfery gazowniczej, jest niezgodnychz konstytucj¹ i przepisami unijnymi. Szczegó³owe opinie w tejsprawie zosta³y zg³oszone bezpoœrednio do w³aœciwej podkomisjisejmowej (uwagi IGG do projektu nowelizacji ustawy ,,Prawoenergetyczne’’ na www.igg.pl). Minister Strzelec-£obodziñskazapowiedzia³a, ¿e mo¿liwe bêdzie spotkanie w tej sprawie z au-torami projektu nowelizacji ustawy ,,Prawo energetyczne’’.

Z uwagi na podjête przez IGG dzia³ania na rzecz wyod-rêbnienia prawa gazowego, minister Strzelec-£obodziñska,popieraj¹c ten zamys³, zwróci³a uwagê na nowe zasady przy-gotowywania ustaw i zwiêkszon¹ rolê Rz¹dowego CentrumLegislacyjnego.

W trakcie spotkañ podjêto równie¿ temat projektu ustawyo efektywnoœci energetycznej w aspekcie jednoznacznegoobjêcia gazownictwa t¹ ustaw¹, w tym tzw. bia³ymi certyfi-katami. Przedstawiciele IGG poinformowali, i¿ bran¿a gazowni-cza wysunê³a powa¿ne zarzuty odnoœnie do kolejnej,IX wersji ustawy o efektywnoœci energetycznej, która pomija¿ywotne interesy klientów – odbiorców gazu ziemnego.

W kwestii nowelizacji ustawy o kontroli jakoœci paliw(wsparcia CNG w tej regulacji) uzgodniono, i¿ pod nadzorempani minister bêd¹ prowadzone rozmowy wyjaœniaj¹ce z De-partamentem Energetyki Ministerstwa Gospodarki, dotycz¹cekonkretnych zapisów proponowanych przez IGG.

Podczas spotkañ z minister Joann¹ Strzelec-£obodziñsk¹przedstawiciele IGG wskazali na potrzebê jak najszybszegoprzyjêcia przez rz¹d „Polityki energetycznej Polski do 2030 r.”oraz podpisania przez ministra gospodarki bardzo oczekiwane-go przez bran¿ê rozporz¹dzenia o funkcjonowaniu tzw. syste-mu gazowego.

� 30 wrzeœnia 2009 r.Osiem konsorcjów, skupia-j¹cych w sumie 25 firm z dziewiêciu krajów, z³o¿y³ownioski o udzia³ w postêpo-waniu na wybór wykonawcyterminalu gazu skroplonego(LNG) w Œwinoujœciu. W gronie podmiotów, którechc¹ zbudowaæ pierwszy

w Polsce terminal LNG, s¹ firmy m.in. z Korei, Kanady, Hi-szpanii, Francji i Wielkiej Brytanii. Wœród wnioskodawcówznalaz³y siê spó³ki, które maj¹ doœwiadczenie w realizacjiterminali LNG zarówno na rynku europejskim, jak i azja-tyckim oraz amerykañskim. NajpóŸniej w I dekadzie listo-pada 2009 r. zostan¹ wybrane cztery konsorcja, które bêd¹zaproszone do sk³adania ofert wstêpnych w terminie do 31 grudnia 2009 r.

� 29 wrzeœnia 2009 r. Operator Gazoci¹gów Przesy³o-wych GAZ–SYSTEM S.A. uruchomi³ now¹ sprê¿arkê na T³oczniGazu Jeleniów. Pozwoli to na ci¹g³¹ pracê t³oczni i nieprzerwa-ny odbiór gazu zakontraktowanego z Niemiec przez punktw Lasowie ko³o Zgorzelca. W istotny sposób poprawi to bezpie-czeñstwo importu gazu z tego kierunku. Rozbudowa T³oczniGazu Jeleniów ma bardzo du¿e znaczenie dla realizowanegoprzez GAZ–SYSTEM S.A. projektu rozbudowy punktu w Laso-wie i zwiêkszania mo¿liwoœci transportu gazu z kierunku Nie-miec. Do koñca 2011 roku GAZ–SYSTEM S.A. planuje zwiêk-szyæ techniczn¹ mo¿liwoœæ odbioru gazu z kierunku niemieckie-go z obecnego 0,9 do 1,5 mld m szeœc. gazu rocznie. Abyumo¿liwiæ przesy³ dodatkowych iloœci gazu spó³ka wybudujei zmodernizuje na terenie Dolnego Œl¹ska ponad 200 km gazo-ci¹gów wysokiego ciœnienia.

� 18 wrzeœnia br. Operator Gazoci¹gów Przesy³owychGAZ–SYSTEM S.A. oraz czeski operator systemu przesy³owegoRWE Transgas Net, s.r.o. podjêli wspólne dzia³ania w celu wybu-dowania po³¹czenia pomiêdzy systemami gazowniczymi Czechi Polski w okolicach Cieszyna/�eský T�šín. Zak³ada siê, i¿ inter-konektor umo¿liwi przesy³ 500 mln m3 gazu ziemnego roczniez Republiki Czeskiej do Polski od 2011 r. W sytuacjach awaryj-nych gazoci¹g pozwoli równie¿ na transport gazu w kierunkuprzeciwnym, z wykorzystaniem czêœciowej przepustowoœci po-³¹czenia.

� 14 wrzeœnia br. Operator Gazoci¹gów Przesy³owychGAZ–SYSTEM S.A. podpisa³ z Instytutem Nafty i Gazu (Instytu-cj¹ Wdra¿aj¹c¹) umowê na dofinansowanie projektu „Gazoci¹gW³oc³awek–Gdynia” w ramach Programu Operacyjnego ,,In-frastruktura i œrodowisko’’ 2007–2013. Przedmiotem umowyjest udzielenie dofinansowania na realizacjê projektu „W³oc³a-wek–Gdynia” w wysokoœci ponad 30 mln z³otych – prawie30% kwoty wydatków kwalifikowanych poniesionych w tokurealizacji inwestycji. Inwestycja bêdzie realizowana w latach2009–2011.

� 7 wrzeœnia br. Operator Gazoci¹gów Przesy³owychGAZ–SYSTEM S.A. podpisa³ umowê z ILF Consulting Engi-neers Polska w sprawie przygotowania projektu budowla-nego i wykonawczego gazoci¹gu wysokiego ciœnieniaRembelszczyzna–Gustorzyn o ³¹cznej d³ugoœci 176 kmi œrednicy 700 DN. Do zadañ wykonawcy bêdzie nale¿a³ouzyskanie decyzji œrodowiskowej dla inwestycji i decyzjilokalizacyjnej, a tak¿e prawomocnego pozwolenia na bu-dowê. Termin zakoñczenia opracowania dokumentacjiprojektowej, wraz z uzyskaniem prawomocnego pozwo-lenia na budowê, planowany jest na koniec pierwszego

kwarta³u 2011 r. Po tym etapie mo¿liwe bêdzie og³oszenieprzetargu na budowê gazoci¹gu. Zakoñczenie inwestycjiplanowane jest na 2013 rok.

� 31 sierpnia br. W I pó³roczu 2009 roku Grupa Ka-pita³owa PGNiG osi¹gnê³a 10,25 mld z³ przychodów zesprzeda¿y, czyli o prawie 1 mld z³ wiêcej ni¿ w analogicz-nym okresie ubieg³ego roku. Na poziomie wyniku nettospó³ka odnotowa³a stratê w wysokoœci 493 mln z³ wobec1 mld z³ zysku netto w analogicznym okresie ubieg³egoroku. Mimo to realizacja wyników za³o¿onych w rocznychplanach dotycz¹cych dzia³alnoœci finansowej GK PGNiGnie jest zagro¿ona.

Wyniki finansowe GK PGNiG za pierwsze pó³rocze wy-raŸnie pokazuj¹, ¿e szczególnie niekorzystny by³ dla spó³-ki I kwarta³, w którym zanotowano stratê w wysokoœci399 mln z³. Natomiast w drugim II kwartale 2009 rokuosi¹gniête wyniki finansowe s¹ zdecydowanie lepsze –

strata netto by³a ju¿ ponad czterokrotnie ni¿sza ni¿w pierwszych trzech miesi¹cach i wynios³a 94 mln z³. Toœwiadczy o stopniowej zmianie niekorzystnego dla GK PGNiG trendu.

� 31 sierpnia 2009 r. Operator Gazoci¹gów Przesy³o-wych GAZ–SYSTEM S.A. – Pion Krajowa Dyspozycja Gazuoraz PGNiG SA – Oddzia³ Operator Systemu Magazyno-wania podpisali „Porozumienie o wspó³pracy miêdzyope-ratorskiej”. Podpisane porozumienie w szczegó³owy spo-sób reguluje zasady technicznej i operacyjnej wspó³pracyw zakresie wymiany informacji zwi¹zanej z us³ugamiœwiadczonymi przez operatorów. Okreœla te¿ zasadywspó³dzia³ania w przypadku wyst¹pienia zak³óceñ jakoœcipaliwa gazowego, a tak¿e w sytuacjach awaryjnych maj¹-cych wp³yw na funkcjonowanie systemu wspó³pracuj¹ce-go oraz zwi¹zanych z bezpieczeñstwem energetycznymkraju.


NOWI CZ£ONKOWIE IZBY GOSPODARCZEJ GAZOWNICTWA

1. AIUT Sp. z o.o. z siedzib¹ w Gliwicach przy ul. Wyczó³-kowskiego 113. Firma zatrudnia oko³o 200 osób i operujew sferze systemów telemetrycznych liczników mediów(gaz, ciep³o, LPG), automatyki, robotyki, systemów CMMS.Przedmiotem dzia³alnoœci spó³ki jest projektowanie, reali-zacja, a tak¿e integracja systemów automatyki przemys³o-wej oraz komputerowych systemów nadzoru i sterowaniazarówno w kraju, jak i za granic¹. Firma posiada wielolet-nie doœwiadczenie w sektorach: motoryzacyjnym, energe-tycznym, hutniczym, metalurgicznym, petrochemicznym,gazowym, cementowo-wapienniczym, spo¿ywczym orazpapierniczym (www.aiut.com.pl)

2. ALSI SERWIS Sp. z o.o. z siedzib¹ w Poznaniu przy ul. Ko-rzennej 9. Firma zatrudnia 15 osób. Dzia³a w sferze serwi-su stacji gazowych. Zajmuje siê równie¿ projektowaniemsystemów AKPiA i elektrycznych, doborem i sprzeda¿¹ na-wanialni oraz legalizacj¹ gazomierzy przemys³owych i do-mowych.

3. EMERSON PROCESS MANAGEMENT Sp. z o.o. z siedzib¹w Warszawie przy ul. Konstruktorskiej 11a. Firma zatrudnia43 osoby. Zakres jej dzia³alnoœci obejmuje sprzeda¿ urz¹dzeñAKPiA i systemów sterowania, naprawy gwarancyjne i pogwa-rancyjne oraz szkolenia (www.emersonprocess. pl)

4. FLUOR S.A. z siedzib¹ w Gliwicach przy ul. Prymasa Stefa-na Wyszyñskiego 11. Spó³ka zatrudnia ponad 500 osób. Za-kres jej dzia³alnoœci obejmuje m.in. projektowanie budowla-ne, technologiczne, urbanistyczne i architektonicznez uwzglêdnieniem wszystkich faz projektowania, pocz¹wszyod koncepcji po rozruch i eksploatacjê, zarz¹dza budow¹i koordynuje inwestycje w imieniu klienta. Œwiadczy us³ugidla klientów przemys³u rafineryjnego, petrochemicznego,chemicznego i energetycznego (www.fluor.com).

5. GASCONTROL POLSKA Sp. z o.o. z siedzib¹ przy ul. Œwiê-tego Jerzego 7D/69 w Cieszynie. Firma zatrudnia 10 osób.W zakres jej dzia³alnoœci wchodzi m.in. produkcja stacji re-dukcyjno-pomiarowych, nawaniania wtryskowego, stacjiochrony katodowej, filtrów, podgrzewaczy itd. Zajmuje siê

te¿ budow¹ gazoci¹gów, nawiertami, balonowaniem gazo-ci¹gów, ochron¹ antykorozyjn¹, gazyfikacj¹ i budow¹ ko-t³owni, prowadzi równie¿ dzia³alnoœæ konsultingow¹ pomiê-dzy rynkiem polskim i czeskim (www.gascontrol.cz).

6. Instytut Studiów Energetycznych z siedzib¹ w Warsza-wie przy ul. Œniadeckich 17. Firma zatrudnia 5 osób. Sta-nowi unikalne centrum eksperckie i doradcze dla instytucjicentralnych, energetyki, chemii przemys³owej, obszarówR&D oraz inwestycji technologicznych (www.ise.com.pl).

7. In¿ynieria Gazu i Ropy POLSLOTAN Anatol Tkacz z sie-dzib¹ w Bocianie 20A, gm. Ko³biel. Jest to firma doradczaw zakresie prowadzenia dzia³alnoœci gospodarczej i zarz¹-dzania, zajmuje siê te¿ badaniem rynku i opinii publicznej.

8. P.H.U. UNICON Waldemar Bidacha z siedzib¹ we Francisz-kowie przy ul. Szkolnej 55A. Firma zajmuje siê handlem hur-towym, badaniem i analiz¹ techniczn¹, badaniami naukowy-mi i pracami rozwojowymi w dziedzinie nauk technicznychi szkoleniami technicznymi. Celem dzia³alnoœci firmy jestwsparcie techniczne we wdra¿aniu systemów przemys³owychw bran¿y teletechnicznej, gazowniczej i energetycznej, jakrównie¿ ich sprzeda¿ (www.unicon.info.pl).

9. P.L. ENERGIA Spó³ka Akcyjna z siedzib¹ w Krzywop³o-tach 42, gm. Karlino. Firma zatrudnia 62 osoby. Spó³ka zo-sta³a powo³ana do realizacji projektów energetycznych.Podstawowy zakres dzia³ania to realizacja projektów zwi¹-zanych z zagospodarowaniem gazu ziemnego i ropy nafto-wej ze z³ó¿ gazowych i ropno-gazowych, wykorzystanieenergii pierwotnej poprzez monta¿ pomp ciep³a, silników,turbin gazowych i solarów s³onecznych oraz budowa syste-mów energetycznych na bazie gazu ziemnego, CNG i LNG(www.plenergia.pl).

10. Przedsiêbiorstwo Wielobran¿owe METKOM Tomasz Królz siedzib¹ w ¯orach przy ul. Bocznej 8. Firma zatrudnia18 osób i specjalizuje siê w ofercie kompleksowych roz-wi¹zañ dla kompletnych instalacji ruroci¹gowych. Jakopartner przemys³u zaopatruje firmy wyposa¿aj¹ce obiek-ty przemys³owe oraz przedsiêbiorstwa ró¿norodnychbran¿, takich jak energetyka, chemia, petrochemia, prze-mys³ stoczniowy i przemys³ budowy maszyn (www.met-kom.com.pl).


WYDARZENIA

� 14 sierpnia br. w Dzienniku Urzêdowym UE opubli-kowana zosta³a dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady2009/73/WE z 13 lipca 2009 r. dotycz¹ca wspólnych zasadrynku wewnêtrznego gazu ziemnego i uchylaj¹ca dyrektywê2003/55/WE.

� Sierpieñ br. W po³owie sierpnia 2009 r. rozpoczê³y siêprace budowlane zwi¹zane z powstaniem T³oczni Gazu Go-leniów, która umo¿liwi transport gazu z terminalu LNGw Œwinoujœciu. Bêdzie to piêtnasta t³ocznia w systemie prze-sy³owym zarz¹dzanym przez GAZ–SYSTEM S.A. Przed prze-kazaniem placu budowy generalnemu wykonawcy uzyskanopozwolenia na budowê dla poszczególnych elementów in-westycji, takich jak t³ocznia, sieæ gazowa, przy³¹cze elektro-energetyczne, przy³¹cze telekomunikacyjne czy droga dojaz-dowa. Wykonano równie¿ prace geodezyjne zwi¹zane z wy-tyczeniem obiektów t³oczni oraz wytyczeniem terenu podbudowê. Zakoñczenie budowy T³oczni Gazu Goleniów pla-nowane jest na czwarty kwarta³ 2010 roku.

� 30 lipca br. Walne Zgromadzenie Wspólników powo-³a³o Krzysztofa ¯uka na cz³onka Rady Nadzorczej spó³ki Pol-skie LNG sp. z o.o.

� 28 lipca br. W po³owie wrzeœnia PGNiG SA rozpoczniebadania sejsmiczne w Danii. Ich celem jest poszukiwaniez³ó¿ wêglowodorów na koncesji po³o¿onej w po³udniowejczêœci Danii, w pobli¿u granicy niemieckiej. Wykonawc¹ pracbêdzie Geofizyka Toruñ. W opinii specjalistów, koncesjaw Danii daje szansê na odkrycie z³ó¿ ropy naftowej w utwo-rach dolomitu g³ównego podobnego do tego, w którymznajduj¹ siê z³o¿a w rejonie gorzowskim i pomorskim. – W podobnej strefie na wschód od koncesji PGNiG znajdu-je siê 13 niemieckich z³ó¿ ropy naftowej i gazu ziemnego (m.in. Grimmem i Reinkenhagen), a dalej na wschód po³o¿o-ne s¹ polskie z³o¿a m. in. Wysoka Kamieñska, Kamieñ Po-morski, Maszewo. Na przeciwleg³ym, po³udniowym brzeguomawianego basenu znajduj¹ siê z³o¿a rejonu gorzowskie-go, a dalej na zachód liczne z³o¿a niemieckie i holenderskie

– powiedzia³ Waldemar Wójcik, wiceprezes zarz¹du PGNiGds. górnictwa naftowego.

� 5 lipca br. Polskie LNG sp. z o.o. otrzyma³o decyzjêo pozwoleniu na budowê terminalu regazyfikacyjnego skro-plonego gazu ziemnego w Œwinoujœciu w czêœci l¹dowej,podpisan¹ przez Marcina Zydorowicza, wojewodê zachod-niopomorskiego. Polskie LNG otrzyma³o ju¿ decyzje œrodo-wiskowe dla inwestycji dotycz¹ce zarówno czêœci l¹dowej,jak i czêœci morskiej, z których wynika, ¿e inwestycja jestbezpieczna dla obszarów sieci Natura 2000 i nie narusza ichintegralnoœci. Polskie LNG og³osi³o tak¿e procedurê udostêp-niania terminalu LNG dla zainteresowanych firm (tzw. proce-dura open season). Jej celem jest ustalenie zapotrzebowaniarynku na us³ugi w zakresie regazyfikacji, a tak¿e zapewnie-nie dostêpu do nowo budowanej infrastruktury na równo-prawnych i przejrzystych zasadach dla wszystkich zaintere-sowanych uczestników rynku gazu.

� 22–26.06.2009 br. odby³a siê w Moskwie Miêdzyna-rodowa wystawa „Nafta i Gaz 2009”. Tradycyjnie ju¿ wœródwystawców nie zabrak³o firm nale¿¹cych do Grupy Kapita³o-wej PGNiG. Oprócz PGNiG SA, grupê reprezentowa³y takwa¿ne spó³ki jak PNiG Kraków sp. z o.o., PNiG Jas³o sp. z o.o., ZUN Naftomet sp. z o.o., ZRG Krosno sp. z o.o.,BUG Gazobudowa sp. z o.o., BSiPG Gazoprojekt sp. z o.o.

MIOGE to jedna z najwiêkszych i najbardziej presti¿o-wych wystaw sektora oil & gas, organizowanych w Fede-racji Rosyjskiej. Wystawa jest organizowana systematycz-nie od 1993 roku gromadzi kilkuset wystawców, przedewszystkim z obszaru WNP. W tegorocznym MIOGE udzia³wziê³o oko³o 900 wystawców z 40 krajów. O skali popu-larnoœci tej imprezy œwiadczy fakt, i¿ organizatorzy oceni-li, ¿e wystawê odwiedzi³o oko³o 28 000 goœci z ca³egoœwiata. Wystawa nale¿y do imprez presti¿owych, którychznaczenie roœnie z roku na rok. Wystawie towarzyszy³„Russian Petroleum and Gas Congress”. W konferencji tejuczestniczyli m.in. Miros³aw Dobrut, wiceprezes zarz¹duPGNiG SA ds. gazownictwa i handlu, oraz prof. Stanis³awRychlicki, przewodnicz¹cy Rady Nadzorczej PGNiG.

6–9 paŸdziernika br. w Bu-enos Aires odby³a siê 24. Œwiatowa KonferencjaGazownicza. Od 1931 rokuMiêdzynarodowa Unia Ga-zownicza organizuje co trzy

lata (IGU) miêdzy-narodowe konferencje, w których udzia³bior¹ przedsiêbiorstwa i specjaliœci reprezentuj¹cy ró¿nega³êzie przemys³u gazowniczego na œwiecie. IGU liczy 102 cz³onków, z których 71 to krajowe stowarzyszenia zewszystkich kontynentów. Po raz pierwszy konferencja zosta³a zorganizowanaw Buenos Aires – na terenach targowych La Ruralw centrum miasta. Na powierzchni 16 tys. m2 zgro-madzi³o siê 200 wystawców prezentuj¹cych najnow-

sze osi¹gniêcia technologiczne w technice gazowni-czej oraz ponad 5000 goœci. Argentyñczyk ErnestoLópez Anadón, prezes IGU, wybrany na okres trzy-letni 2006–2009, by³ odpowiedzialny za zorganizo-wanie konferencji w Buenos Aires. Nad przygotowa-niem konferencji pracowa³ zespó³ 750 ekspertów.Spotkanie zdominowa³y takie tematy jak globalnewyzwanie energetyczne: przegl¹d strategii dla gazunaturalnego do 2030 roku; wk³ad przemys³u gazunaturalnego w zagwarantowanie dostaw, bezpie-czeñstwa i œrodowiska naturalnego oraz integracjaregionalna rynków gazu jako podstawowy czynnikdla zrównowa¿onego wzrostu gospodarczego.W najbli¿szym numerze naszego pisma opublikuje-my najwa¿niejsze uchwa³y i zalecenia konferencji.

TEMAT WYDANIA


Jednym z elementów rz¹dowego projektu ,,Polityki ener-getycznej Polski do roku 2030” jest g³eboka przebudowaprawa energetycznego. Izba Gospodarcza Gazownictwa

popiera ten zamiar i – wychodz¹c naprzeciw planom Mini-sterstwa Gospodarki – inicjuje plan uchwalenia ustawy ,,Pra-wo gazowe’’ jako komplementarnego projektu do nowego,przebudowanego prawa energetycznego. IGG, we wspó³-pracy z kancelari¹ prawn¹ Grynhoff WoŸny Maliñski, przy-gotowa³a projekt za³o¿eñ do ustawy ,,Prawo gazowe’’, któ-rego omówienie w³aœnie prezentujemy.

POWODY ZMIAN PRAWA ENERGETYCZNEGO

Powodów, które przemawiaj¹ za wyodrêbnieniem w pol-skim systemie prawa odrêbnej ustawy, zawieraj¹cej wy³¹-cznie regulacje zwi¹zane z rynkiem gazowym, jest co naj-mniej kilka, a wynikaj¹ one z g³êbokich ró¿nic pomiêdzy po-szczególnymi mediami energetycznymi.

Przede wszystkim gaz jest paliwem pierwotnym, nie-przetworzonym, a energia elektryczna jest ju¿ energi¹ prze-tworzon¹ (co do zasady uwa¿an¹ za energiê finaln¹). Wp³y-wa to zasadniczo na mo¿liwoœæ substytuowania obu rodza-jów energii. O ile gaz mo¿na stosunkowo prosto zast¹piæ in-nym noœnikiem energii (wêgiel, olej opa³owy, pelety, propanbutan itd.), ¿eby zaspokoiæ te same potrzeby, o tyle w przy-padku energii elektrycznej jest to ju¿ niemo¿liwe.

Bior¹c pod uwagê t¹ zasadnicz¹ ró¿nicê i wynikaj¹cez niej konsekwencje (odmienne funkcjonowanie syste-mów przesy³owych i dystrybucyjnych, aspekty zwi¹zanez zapewnieniem ci¹g³oœci dostaw i zagro¿enia zwi¹zanez ewentualnym ich ograniczeniem czy wstrzymaniem,kwestie zwi¹zane z dostêpem do rynku, koniecznoœci¹ za-pewnienia dostêpu do magazynowania – ca³kowicie ró¿nedla elektroenergetyki i gazownictwa), uzasadnione jest,¿eby regulacje zwi¹zane z rynkiem gazowym znalaz³y siêw odrêbnym akcie prawnym, w³aœciwym tylko dla gazo-wnictwa.

Ponadto, uchwalenie ustawy ,,Prawo gazowe’’ znacznieprzybli¿y Polskê do podobnych rozwi¹zañ stosowanych ju¿w 17 krajach UE i umo¿liwi wykonanie zobowi¹zañ wobec

Komisji Europejskiej zwi¹zanych z realizacj¹ celów wspólnejpolityki energetycznej.

Ta kwestia ma kluczowe znaczenie. Polityka energety-czna stanowi jeden z najistotniejszych obszarów dzia³alnoœciKomisji Europejskiej, która po drugim strategicznym przegl¹-dzie sytuacji energetycznej okreœli³a d³ugoterminowe celepolityki energetycznej dla pañstw Unii Europejskiej, tj. zró-wnowa¿one wytwarzanie energii, konkurencyjnoœæ orazbezpieczeñstwo dostaw, a tak¿e wskaza³a na dzia³ania zmie-rzaj¹ce do osi¹gniêcia tych celów.

Warunkiem realizacji wy¿ej okreœlonych dzia³añ jest za-pewnienie zgodnoœci prawa krajowego z prawem unijnym,a zw³aszcza przyjêcie aktów prawnych sk³adaj¹cych siê naIII Pakiet Energetyczny – ma on bowiem ,,zapewniæ skute-czniejsz¹ konkurencjê i stworzyæ warunki sprzyjaj¹ce inwe-stycjom, dywersyfikacji dostaw i ich bezpieczeñstwu”.W komunikacie z 11 marca 2009 r.* KE wprost wskazuje, ¿e,,powa¿ny niepokój budzi niepe³ne wdro¿enie prawodaw-stwa europejskiego w dziedzinie energii elektrycznej i gazu.Niedawne doœwiadczenia z rosn¹cymi cenami energii po-twierdzaj¹, ¿e integracja rynku oraz zintensyfikowanie han-dlu transgranicznego powinny nale¿eæ do najwa¿niejszychpriorytetów. Dlatego tak wa¿ne jest prawid³owe wdro¿enierozporz¹dzeñ w sprawie energii elektrycznej i gazu przezwszystkie pañstwa cz³onkowskie. Komisja apeluje do pañstwcz³onkowskich, organów regulacyjnych i ca³ej bran¿y o mo¿-liwie jak najpilniejsze podejmowanie stosownych dzia³añ.Trzeci pakiet, dotycz¹cy rynku wewnêtrznego, ma na celuuzupe³nienie obowi¹zuj¹cego obecnie prawodawstwa UEi nie mo¿e on s³u¿yæ jako wyt³umaczenie w przypadkach nie-pe³nego wdro¿enia obowi¹zuj¹cych przepisów drugiego pa-kietu, dotycz¹cego rynku wewnêtrznego. Komisja Europej-ska bêdzie rozwa¿a³a wszczêcie postêpowania w przypad-kach uchybieñ zobowi¹zaniom pañstw cz³onkowskich w przy-padkach niezapewnienia zgodnoœci z przepisami dyrektywi rozporz¹dzeñ w sprawie energii elektrycznej i gazu”.

W stosunku do Polski powa¿ne zastrze¿enie ze strony KEbudzi brak implementacji przepisów obecnie obowi¹zuj¹-cych dyrektyw i rozporz¹dzeñ:1) w zakresie regulacji cen jako œrodka niewspó³mierne

i nadmiernie ograniczaj¹cego konkurencjê;2) w zakresie nadzoru regulacyjnego w dziedzinie przejrzy-

stoœci i konkurencji na rynku.Powa¿ne zastrze¿enia zwi¹zane s¹ równie¿ z brakiem wy-pe³nienia obowi¹zków w zakresie:

3) udostêpniania maksymalnych zdolnoœci przesy³owych;4) alokacji zdolnoœci przesy³owej i zarz¹dzania ograniczenia-

mi w przesyle;5) zasad bilansowania i op³at za niezbilansowanie;6) publikowania uaktualnieñ dotycz¹cych dostêpnoœci krót-

koterminowych us³ug;

Projekt prawa gazowego

Najwy¿szy czas na prawo gazowe. Nie maj¹ju¿ sensu kolejne nowelizacje ustawy ,,Prawo energetyczne’’, bo – choæby z powodukilkudziesiêciu nowelizacji – obarczona jest licznymi wadami i nie spe³nia podstawowychfunkcji, jak np. jej zrozumienie przez zwyk³egokonsumenta.

Andrzej Schoeneich

7. podawania d³ugoterminowych prognoz dostêpnych zdol-noœci przesy³owych.Oznacza to, ¿e w celu wykonania zobowi¹zañ wynikaj¹-

cych z cz³onkostwa w Unii Europejskiej oraz w celu zagwa-rantowania bezpieczeñstwa energetycznego Polski niezbêd-ne jest przede wszystkim mo¿liwie szybkie podjêcie dzia³añlegislacyjnych i przyjêcie ustawodawstwa odzwierciedlaj¹-cego dotychczasowy unijny dorobek prawny i nowe wymo-gi wynikaj¹ce z III pakietu. Z uwagi na specyfikê sektora ga-zowego i jego odrêbnoœæ od innych bran¿, a tak¿e znaczn¹liczbê regulacji unijnych dotycz¹cych wy³¹cznie gazowni-ctwa, celowe jest kompleksowe uregulowanie wszystkichzagadnieñ zwi¹zanych z tym sektorem w jednym akcie pra-wnym – co zapewni spójnoœæ dzia³añ podejmowanych przezPolskê z dzia³aniami postulowanymi przez Komisjê Europej-sk¹. Rozdzielenie regulacji dotycz¹cych gazu i energii elek-trycznej stanowiæ bêdzie logiczn¹ konsekwencjê osobnegoregulowania tych rynków w Unii Europejskiej, o czym œwiad-czy dotychczasowe uchwalenie osobnych dyrektyw i rozpo-rz¹dzeñ dla gazu i dla elektroenergetyki, a tak¿e istnienieosobnego forum regulacji dla rynku energii elektrycznej (Flo-rencja) i dla gazu (Madryt).

Uchwalenie nowej ustawy ,,Prawo gazowe’’ znacznieprzybli¿y Polskê do wykonania zobowi¹zañ wobec KomisjiEuropejskiej, zwi¹zanych z realizacj¹ celów wspólnej polity-ki energetycznej, zw³aszcza w odniesieniu do projektów no-wej infrastruktury (wœród której najwa¿niejsze miejscew opinii KE zajmuje infrastruktura gazowa).

PRAWO GAZOWE A PRAWO ENERGETYCZNE

Do prawa gazowego powinny zostaæ przeniesione co dozasady wszystkie unormowania dotycz¹ce sektora gazowe-go, znajduj¹ce siê obecnie w prawie energetycznym, któremia³yby dalej obowi¹zywaæ. Nie dotyczy³oby to przepisówustrojowych dotycz¹cych organu regulacyjnego – PrezesaUrzêdu Regulacji Energetyki, które pozosta³yby w prawieenergetycznym. Podobne rozwi¹zanie funkcjonuje m.in.w odniesieniu do rynków: telekomunikacyjnego i pocztowe-go, maj¹cych wspólnego regulatora – Prezesa Urzêdu Ko-munikacji Elektronicznej, którego ustrój uregulowany jestw ustawie ,,Prawo telekomunikacyjne’’.

Ponadto w prawie energetycznym nale¿y pozostawiæ –przynajmniej w istotnej czêœci dotycz¹cej gazownictwa –przepisy dotycz¹ce kszta³towania polityki energetycznejpañstwa (przy czym w trakcie szczegó³owych prac nale¿yrozwa¿yæ przeniesienie do prawa gazowego przepisów doty-cz¹cych obowi¹zków przedsiêbiorstw sieciowych zwi¹za-nych ze sporz¹dzaniem planów rozwoju, a tak¿e obowi¹z-ków zwi¹zanych ze wspó³prac¹ z gminami przy sporz¹dzaniuprzez gminy planów zaopatrzenia w ciep³o, energiê elektry-czn¹ i paliwa gazowe oraz za³o¿eñ do takich planów).

Do prawa gazowego proponujemy w sposób oczywistyinkorporowanie obowi¹zków przedsiêbiorstw gazowych wy-nikaj¹cych z ustawy z 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasa-dach postêpowania w sytuacjach zagro¿enia bezpieczeñstwa

paliwowego pañstwa i zak³óceñ na rynku naftowym(DzU nr 52, poz. 343 oraz z 2008 r. nr 157, poz. 976).

Natomiast, jako osobny akt prawny pozosta³aby ustawaz 24 kwietnia 2009 r. o inwestycjach w zakresie terminalu re-gazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Œwinoujœciu(i inwestycjach towarzysz¹cych). Jest to akt prawny o cha-rakterze epizodycznym i w³¹czanie go do prawa gazowegonie mia³oby ¿adnego uzasadnienia, zw³aszcza ¿e Izba Gospo-darcza Gazownictwa wspólnie z innymi organizacjami i izba-mi energetycznymi lobbuje za przygotowywan¹ ustaw¹o korytarzach przesy³owych.

Ponadto, w prawie gazowym, zgodnie z zasadami te-chniki prawodawczej, nie powinny byæ powtarzane postano-wienia obowi¹zuj¹cych bezpoœrednio rozporz¹dzeñ unij-nych, jak np. rozporz¹dzenie Parlamentu Europejskiego i Ra-dy (WE) nr 715/2009 z 13 lipca 2009 r. w sprawie warun-ków dostêpu do sieci przesy³owych gazu ziemnego i uchyla-j¹ce rozporz¹dzenie (WE) nr 1775/2005 (rozporz¹dzeniedostêpowe).

Za³o¿enia ogólne projektu prawa gazowego s¹ zatemczytelne i nie koliduj¹ z zapisami ustawy ,,Prawo energety-czne’’. Jego odrêbnoœæ jednak – wobec prawa energetyczne-go – pozwala na bardziej wnikliwe i obszerne potraktowaniezagadnieñ wa¿nych dla sektora gazowego, które w dotych-czasowej regulacji ustawowej nie znajdowa³y odpowiednioprecyzyjnych zapisów. Choæby dlatego, ¿e prawo energety-czne nie uwzglêdnia ró¿nego stopnia rozwoju rynkuenergii elektrycznej i gazu ziemnego. Ustawa ,,Prawoenergetyczne’’ zawiera wiele sztucznych wspólnych miano-wników w odniesieniu do ró¿nych bran¿. Oznacza to, ¿ewspólne regulacje (zasadne dla energii elektrycznej) niekie-dy nie znajduj¹ zastosowania dla gazownictwa i wp³ywaj¹negatywnie na jego rozwój lub ich stosowanie komplikujedzia³alnoœæ przedsiêbiorstw gazowych. Na przyk³ad mo¿natu wskazaæ na wspólne dla obu bran¿ definicje (pomimo za-sadniczych ró¿nic pomiêdzy tymi bran¿ami), wspólne okreœ-lenie zadañ operatorów systemów, bilansowanie, instytucjêsprzedawcy z urzêdu (adekwatn¹ dla rynku energii elek-trycznej, a mniej – dla rynku paliw gazowych, wspólne re-gulacje w odniesieniu do umów energetycznych, wspólneobowi¹zki w zakresie sporz¹dzania planów rozwoju czywspólne regulacje dotycz¹ce przy³¹czania odbiorców). Na-le¿y zatem wyeliminowaæ lub zmodyfikowaæ instytucjeprawne, które w odniesieniu do bran¿y gazowej s¹ zbêd-ne lub utrudniaj¹ jej rozwój i prowadzenie dzia³alnoœciprzez przedsiêbiorstwa energetyczne, tworz¹c dodatkowekoszty dla odbiorców.

Prawo gazowe powinno uszczegó³owiæ unormowaniaprawne wa¿ne dla sektora w zakresie takich zagadnieñ, jak:1) œrodowisko regulacyjne. Ustawa ,,Prawo gazowe’’ po-

winna regulowaæ kompetencje prezesa URE w odniesie-niu do bran¿y gazowej, z uwzglêdnieniem wy³¹cznie spe-cyfiki tej bran¿y (pozycjê ustrojow¹ prezesa URE w dal-szym ci¹gu powinny regulowaæ przepisy prawa energety-cznego). System regulacji nale¿y tak skonstruowaæ, abyrównowa¿yæ interesy odbiorców gazu ziemnego (ochronaprzed nadmiernym, nieuzasadnionym wzrostem cen) orazinteresy przedsiêbiorstw energetycznych.


TEMAT WYDANIA


PRAWO GAZOWE TO DOBRY POMYS£

Koncepcja wyodrêbnienia z ustawy,,Prawo energetyczne’’ przepisówdotycz¹cych gazu ziemnego i tymsamym uchwalenia nowej ustawy,,Prawo gazowe’’ z pewnoœci¹ za-

s³uguje na uwagê. Odwo³uj¹c siê do praktyki legislacyjnejpañstw europejskich, ³atwo mo¿na znaleŸæ wzorce do po-równañ – odrêbne ustawodawstwo gazowe wystêpuje w kil-kunastu pañstwach. W Polsce regulacja sektora gazu ziemne-go jest przedmiotem unormowañ nowelizowanej obecnieustawy ,,Prawo energetyczne’’ i nie ma szans, aby wyodrêb-nienie czêœci gazowej nast¹pi³o w jej ramach. Projekt nowe-lizacji nie zawiera jednak zasadniczo propozycji przepisówimplementuj¹cych nowe prawodawstwo unijne (tzw. trzecipakiet liberalizacyjny). Przygotowanie przepisów prawa im-plementuj¹cych trzeci pakiet bêdzie dobrym momentem narozstrzygniêcie równie¿ kwestii systemowych, a w ich ra-mach tego, z ilu cz³onów powinien sk³adaæ siê „korpus” pra-wa energetycznego.

Przygl¹daj¹c siê nowym przepisom unijnym oraz historii legi-slacji liberalizuj¹cej unijny rynek gazu ziemnego i energii elek-trycznej, mo¿na zauwa¿yæ pewne punkty wspólne dla regula-cji obu rynków (unbundling, TPA), ale równie¿ wiele odrêbno-œci. Wynika to z niesymetrycznego rozwoju rynków energiielektrycznej i gazu. To jest z pewnoœci¹ jeden z argumentów,który mo¿na rozwa¿aæ, postuluj¹c ich separacjê legislacyjn¹.Wydaje siê dobrym pomys³em, aby polskie prawo energe-tyczne sk³ada³o siê z cz³onów obejmuj¹cych wyjête niejakopoza nawias przepisy wspólne (czêœæ definicji, zasady ogólne,architektura rynku, ustrój organów, procedurê) oraz czêœæ ma-terialnoprawn¹, obejmuj¹c¹ specyfikê poszczególnych bran¿(gazownictwa, elektroenergetyki, ciep³ownictwa). Alternaty-w¹ mo¿e byæ klaryfikacja podzia³u materii legislacyjnej w ra-mach jednostek redakcyjnych jednego aktu prawnego (dzia-³ów, rozdzia³ów). Po³¹czenie wyodrêbnienia prawa gazowegoz tak¹ w³aœnie zmian¹ o charakterze systemowym oraz z im-plementacj¹ trzeciego pakietu liberalizacyjnego daje gwaran-cjê efektywnoœci z techniczno-legislacyjnego punktu widzenia.Dobrze by by³o, aby wysi³ek legislacyjny podjêty w tym za-kresie zakoñczy³ siê przyjêciem odpowiednich aktów praw-nych jeszcze przed koñcem obecnej kadencji Sejmu. Podsu-mowuj¹c, wyodrêbnienie prawa gazowego to dobry pomys³,który powinien byæ zrealizowany w ramach szerszej koncepcjizmian w systemie prawa energetycznego.

Dr MARIUSZ MACIEJ SWORA,prezes Urzêdu Regulacji Energetyki

2) magazyny paliwa gazowego. W ustawie ,,Prawo gazowe’’nale¿y uregulowaæ wszystkie zagadnienia zwi¹zane z korzysta-niem z podziemnych magazynów gazu. Podziemne magazynygazu ziemnego stanowi¹ jeden z najwa¿niejszych elementówsystemu gazowniczego. Umo¿liwiaj¹ one optymalizacjê pro-wadzenia wydobycia gazu ziemnego, zapewniaj¹c stabilny od-biór nadwy¿ek gazu zwi¹zanych z sezonowymi nierównomier-noœciami odbioru. Pozwalaj¹ tak¿e na gospodarowanie wystê-puj¹cymi okresowo nadwy¿kami kontraktowymi zwi¹zanymiz klauzulami take or pay oraz na pokrywanie zapotrzebowaniarynku w okresach zwiêkszonego popytu na gaz;3) zapasy paliw. Ustawa ,,Prawo gazowe’’ powinna w kom-

pleksowy sposób regulowaæ kwestie zwi¹zane z obowi¹z-kowymi zapasami gazu ziemnego. Przepisy ustawy o za-pasach nale¿y przenieœæ do ustawy ,,Prawo gazowe’’.

4) zmiana modelu regulacji procesów cenotwórczych narynku gazu. Polski system regulacji jest systemem re-strykcyjnym, nienastawionym na rozwój rynku. Celemstrategicznym powinna byæ stopniowa liberalizacja rynku,wspieraj¹ca wdra¿anie mechanizmów konkurencyjnych wobszarze dostaw gazu ziemnego (pojawienie siê alterna-tywnych dostawców). W tym aspekcie niezwykle istotnejest przejœcie od restrykcyjnej regulacji cen gazu ziemne-go (skutkuj¹cej brakiem mo¿liwoœci odzyskiwania w tary-fie pe³nych kosztów pozyskania gazu oraz ryzyka handlo-wego) do regulacji rynkowej, gwarantuj¹cej zapobiega-nie praktykom nadu¿ywania pozycji dominuj¹cej przezwiod¹cego dostawcê, tworz¹cej jednoczeœnie dogodnewarunki do rozwoju konkurencji na rynku;

5) kalkulacja oraz zatwierdzanie taryf. Przepisy ustawy,,Prawo gazowe’’ (oraz aktów wykonawczych) okreœlaj¹-ce zasady kalkulacji oraz zatwierdzania taryf, powinnygwarantowaæ stabilnoœæ i przewidywalnoœæ otoczenia re-gulacyjnego w segmencie przesy³u, dystrybucji oraz ma-gazynowania gazu ziemnego. Konieczne jest ustalenied³ugookresowych (np. 10–15 lat) wspó³czynników zwro-tu z zaanga¿owanego kapita³u oraz odpowiednie zwiêk-szenie taryf na transport i magazynowanie gazu pozwala-j¹cych na pokrycie wysokich kosztów inwestycji. Takierozwi¹zanie jest niezwykle istotne zarówno dla:� osi¹gniêcia pe³nej odtwarzalnoœci maj¹tku przesy³owe-

go, dystrybucyjnego i magazynowego (zatrzymanieprocesu dekapitalizacji maj¹tku) oraz

� rozbudowy krajowej infrastruktury transportu i maga-zynowania gazu ziemnego (w tym likwidacja bia³ychplam i w¹skich garde³, zapewnienie pojemnoœci maga-zynowej pod potrzeby utrzymywania obowi¹zkowychrezerw gazu, rozbudowa pojemnoœci magazynowychw celu zapewnienia efektywnego funkcjonowania za-sady TPA w obszarze magazynowania);

6) plany rozwoju. Mimo ¿e plany rozwoju nie s¹ dla przed-siêbiorstw energetycznych wi¹¿¹ce i brak jest obecniebezpoœrednich sankcji (w postaci kary pieniê¿nej) w przy-padku ich niesporz¹dzenia lub nieprzed³o¿enia projektuplanu prezesowi URE do uzgodnienia, nale¿y podkreœliæ,¿e uzgadnianie projektów planów rozwoju pozostajew œcis³ym zwi¹zku z wydawaniem przez prezesa URE de-cyzji w sprawie zatwierdzania taryf. Plany rozwoju s¹ bo-

wiem dla regulatora podstawowym Ÿród³em wiedzy o za-mierzeniach inwestycyjnych przedsiêbiorstw sieciowychi stanowi¹ jedn¹ z podstaw w procesie kalkulacji taryf i ichzatwierdzania przez prezesa URE. Obserwacja dotychczasowej praktyki regulacyjnej sk³a-

nia do wniosku, ¿e w postêpowaniu w sprawie uzgodnieniaprojektu planu rozwoju nastêpuje w rzeczywistoœci weryfi-kacja planowanych nak³adów inwestycyjnych jako kosztówuzasadnionych prowadzenia dzia³alnoœci gospodarczej. Prze-pisy ustawy ,,Prawo gazowe’’ powinny zatem jednoznaczniewskazywaæ, czy prezes URE mo¿e opieraæ swoje rozstrzyg-niêcia w sprawie zatwierdzania taryf na ustaleniach wynika-j¹cych z postêpowania w przedmiocie uzgodnienia planówrozwoju. Wiêcej co do zamiarów URE w tej sprawie w innymartykule tego numeru ,,Przegl¹du Gazowniczego”;7) dzia³alnoœæ operatorska. Przepisy ustawy ,,Prawo gazo-

we’’ powinny wprost dopuszczaæ mo¿liwoœæ prowadzeniaprzez operatorów systemów dzia³alnoœci innej ni¿,,operatorska”. Z uwagi na obecn¹ treœæ przepisów prawaenergetycznego w praktyce regulacyjnej operatorom za-kazuje siê prowadzenia dzia³alnoœci innej ni¿,,operatorska”, mimo i¿ czêœæ takiej dzia³alnoœci prowa-dzona by³aby w celu optymalizacji posiadanego maj¹tku(wynajem niewykorzystanych pomieszczeñ i sprzêtu, wy-korzystanie zasobów ludzkich do wykonywania prac zle-conych, np. prace na instalacji odbiorcy);

8) powielanie infrastruktury (gazoci¹gi równoleg³e).W polskim prawie brak jest przepisów reguluj¹cych zasa-dnoœæ budowy równoleg³ych gazoci¹gów w przypadku,gdy mo¿liwoœci przepustowoœci istniej¹cych gazoci¹gówna danym terenie nie s¹ w pe³ni wykorzystane. Mo¿liwejest zatem ,,powielanie” infrastruktury sieciowej (gazoci¹-gów), czyli funkcjonowanie na tym samym obszarze,,gazoci¹gów równoleg³ych”. Powielanie infrastrukturysieciowej mo¿e wp³ywaæ na podniesienie kosztów eks-ploatacji. Zgodnie z art. 4 ust. 4 obecnej dyrektywy gazo-wej, ,,(...) Pañstwa cz³onkowskie mog¹ odmówiæ udziele-nia kolejnego zezwolenia na budowê lub eksploatacjê sy-stemu gazoci¹gów dystrybucyjnych na ka¿dym okreœlo-nym obszarze, je¿eli takie systemy gazoci¹gowe zosta³yju¿ zbudowane lub gdy przewidywana jest ich budowa natym obszarze oraz gdy istniej¹ca albo proponowana prze-pustowoœæ systemu nie jest w pe³ni wykorzystana”;

9) sprzedawca z urzêdu. Zgodnie z art. 3 ust. 3 dyrektywygazowej, ,,Pañstwa cz³onkowskie przyjmuj¹ odpowiednieœrodki w celu ochrony odbiorców koñcowych i zapewnia-j¹ wysoki stopieñ ochrony konsumenta, a zw³aszcza zape-wniaj¹ odpowiednie œrodki ochrony s³abych ekonomi-cznie odbiorców, w³¹czaj¹c w to odpowiednie œrodkichroni¹ce ich przed od³¹czeniem. W tym kontekœcie mo-g¹ przyj¹æ odpowiednie œrodki w celu ochrony odleg³ychodbiorców, pod³¹czonych do systemu gazowego. Pañ-stwa cz³onkowskie mog¹ wyznaczyæ dostawcê «z urzê-du» dla odbiorców pod³¹czonych do sieci gazowej”. Prze-s³anki dyrektywy gazowej wskazuj¹, ¿e zakres dzia³aniasprzedawcy z urzêdu powinien byæ ograniczony do sytua-cji wyj¹tkowych – taki sprzedawca ma zapewniæ ci¹g³oœædostarczania w przypadku wstrzymania dostarczania

przez innego sprzedawcê. Ponadto, zgodnie z przepisamidyrektywy gazowej, powy¿sza instytucja nie jest obliga-toryjna i powinna byæ wprowadzona tylko wtedy, gdy s³a-by ekonomicznie odbiorca nie jest dostatecznie chronio-ny. W Polsce istniej¹ odpowiednie instytucje oraz mecha-nizmy, które chroni¹ takich odbiorców (Prezes URE, UOKiK). W zwi¹zku z powy¿szym, brak jest koniecznoœcidzia³ania sprzedawcy z urzêdu na rynku gazowym w Pol-sce b¹dŸ dzia³anie sprzedawcy z urzêdu powinno byæ ograniczone jedynie do sytuacji wyj¹tkowych. Wystêpujetu istotna ró¿nica co do rozwi¹zañ wynikaj¹cych z dyrek-tywy elektroenergetycznej – dominuj¹cej w obecnymprawie energetycznym.

PRAWO GAZOWE A III PAKIET ENERGETYCZNY

14 sierpnia br. opublikowane zosta³y w Dzienniku Urzê-dowym UE akty prawne sk³adaj¹ce siê na III Pakiet Energe-tyczny. Dyrektywa gazowa powinna zostaæ implementowa-na do ustawodawstwa ka¿dego pañstwa cz³onkowskiegow terminie 18 miesiêcy po jej wejœciu w ¿ycie

Koniecznoœæ implementowania dyrektywy gazowej doustawodawstwa krajowego to najlepsza okazja, by uchwaliæprawo gazowe, porz¹dkuj¹ce kompleksowo w polskim pra-wie wszystkie regulacje wynikaj¹ce z dyrektywy. Nie po-przez ,,doklejanie ich” do prawa energetycznego poprzezkolejn¹ jego nowelizacjê, a poprzez now¹ ustawê ,,Prawogazowe’’. Jest to tym bardziej uzasadnione i konieczne, ¿edyrektywa gazowa wskazuje rozwi¹zania systemowe, klu-czowe dla sektora gazowego.

1. Rozdzia³ dzia³alnoœci przesy³owej od produkcji i obrotu.Ustawa ,,Prawo gazowe’’ powinna gwarantowaæ przepro-wadzenie skutecznego rozdzielenia dzia³alnoœci przesy³owejod dzia³alnoœci w zakresie obrotu i produkcji. Chodzi o tzw.faktyczny rozdzia³ dzia³alnoœci w zakresie przesy³ania gazuziemnego od dzia³alnoœci w zakresie produkcji i dostaw,w ramach przedsiêbiorstw zintegrowanych pionowo. Zgod-nie z postanowieniami dyrektywy gazowej, w celu dokona-nia wspomnianego rozdzia³u pañstwo cz³onkowskie mo¿ewybraæ jedno z nastêpuj¹cych rozwi¹zañ:

a) przeprowadzenie pe³nego wydzielenia w³asnoœciowego(OU – ownership unbundling) – opcja OU zak³ada(w pewnym uproszczeniu) zakaz jednoczesnego sprawo-wania przez ten sam podmiot kontroli nad przedsiêbior-stwem dostawczym lub wytwórczym i nad przedsiêbior-stwem przesy³owym (przy czym w przypadku sprawowa-nia takiej jednoczesnej kontroli przez pañstwo cz³onkow-skie, nie uznaje siê za ten sam podmiot dwóch oddziel-nych podmiotów publicznych sprawuj¹cych kontrolê –z jednej strony – nad przedsiêbiorstwem przesy³owym,a z drugiej – nad przedsiêbiorstwem dostawczym lub pro-dukcyjnym). W ramach OU nie jest jednak wykluczoneposiadanie przez przedsiêbiorstwo dostawcze lub produk-cyjne udzia³ów mniejszoœciowych w przedsiêbiorstwieprzesy³owym – je¿eli nie prowadzi to do z³amania powy-¿szego zakazu jednoczesnej kontroli;


TEMAT WYDANIA


ENERGETYKA TO RÓWNIE¯ GAZ

Inicjatywa Izby Gospodarczej Ga-zownictwa, by z prawa energetycz-nego wydzieliæ segment dedykowa-

ny sektorowi gazowemu i stworzyæ now¹ ustawê ,,Prawo ga-zowe’’, nie powinna budziæ niczyjego zdziwienia ani tym bar-dziej sprzeciwu. Szczególnie ¿e roœnie rola sektora gazowegow polityce energetycznej pañstwa, a zatem regulacje z nimzwi¹zane bêd¹ musia³y byæ rozwiniête, by precyzyjniej po-rz¹dkowaæ jego funkcjonowanie, a przede wszystkim stworzyæwarunki dla dalszego rozwoju. Doœwiadczenia zwi¹zane z funkcjonowaniem prawa energe-tycznego nie s¹ mo¿e najlepsze (zbyt rygorystyczna regulacja,k³opoty z interpretacj¹ wielu zapisów, wielokrotna noweliza-cja), ale dowodz¹, ¿e jeœli proces jego tworzenia jest poprze-

dzony rzetelnymi konsultacjami z partnerami spo³ecznymi,efekty s¹ zawsze lepsze ni¿ wówczas, gdy regulacje powstaj¹tylko w zaciszu gabinetów prawników i urzêdników. Z zado-woleniem zatem, jako Izba Gospodarcza Energetyki i OchronyŒrodowiska, powitamy naszych partnerów z Izby Gospodar-czej Gazownictwa, którzy – wp³ywaj¹c na kszta³t prawa gazo-wego – wzmocni¹ pozycjê konsultacyjn¹ elektroenergetyki,bo w wielu sprawach – jak na przyk³ad nierozwi¹zany od latnieszczêsny problem „prawa drogi” – nasz interes jest wspól-ny. Prawo energetyczne nie przestanie byæ konstytucj¹ dlasektora energii w zakresie rozwi¹zañ systemowych i instytucjirynku, na przyk³ad roli regulatora. Nic nie stoi natomiast naprzeszkodzie, by w kwestiach szczegó³owych zapisy ustawowezosta³y dedykowane poszczególnym rynkom – elektroenerge-tyki, gazu i ciep³a. Sk³ania przecie¿ ku temu prawo unijne,szczególnie w nowej, trzeciej dyrektywie. Nasza przychylnoœædla inicjatywy stworzenia prawa gazowego jest w pewnymsensie interesowna. Prawo gazowe oznaczaæ bêdzie nadanienowej rangi temu sektorowi, stworzenie mu korzystnych ramrozwoju, a na to liczy sektor elektroenergetyki. Choæby z tegopowodu, ¿e elektroenergetyka oparta na gazie to jedenz przysz³oœciowych kierunków rozwoju.

S£AWOMIR KRYSTEK,dyrektor generalny Izby Gospodarczej Energetyki i Ochrony Œrodowiska

b) ustanowienie niezale¿nego operatora systemu (ISO – In-dependent System Operator) – przy czym model ISOmo¿e znaleŸæ zastosowanie w sytuacji, gdy w momenciewejœcia w ¿ycie Dyrektywy Gazowej system przesy³owynale¿eæ bêdzie do przedsiêbiorstwa zintegrowanego pio-nowo. W ramach tej opcji sieæ przesy³owa bêdzie mog³apozostaæ w³asnoœci¹ przedsiêbiorstwa zintegrowanegopionowo, jednak¿e zarz¹dzana musi byæ wówczas przezpodmiot odrêbny w³aœcicielsko od tego przedsiêbiorstwa(ISO), i spe³niaj¹cy szereg wymogów wskazanych w prze-pisach dyrektywy (np. posiadanie odpowiednich zasobówfinansowych, technicznych, kadrowych);

c) ustanowienie niezale¿nego operatora systemu przesy³o-wego (ITO – Independent Transmission Operator) –w przypadku, gdy w momencie wejœcia w ¿ycie nowej dy-rektywy system przesy³owy nale¿eæ bêdzie do przedsiê-biorstwa zintegrowanego pionowo, pañstwo cz³onkow-skie mo¿e zdecydowaæ o niestosowaniu wydzielenia w³as-noœciowego, i wyznaczyæ niezale¿nego operatora systemuprzesy³owego. W ramach tej opcji w³asnoœæ sieci przesy³o-wej bêdzie mog³a pozostaæ w ramach przedsiêbiorstwazintegrowanego pionowo, jednak¿e zarz¹dzana musi byæwówczas przez podmiot wyodrêbniony w strukturze tegoprzedsiêbiorstwa (ITO) i spe³niaj¹cy wiele odrêbnychi opisanych szczegó³owo wymogów (takich jak niezale¿-noœæ decyzyjna, posiadanie organu nadzoruj¹cego, obo-wi¹zek opracowania przez ITO programu zgodnoœci, któ-rego wype³niania przestrzegaæ bêdzie niezale¿ny inspektordo spraw zgodnoœci).

2. Wyznaczanie oraz certyfikacja OSP. Ustawa ,,Prawo ga-zowe’’ powinna zawieraæ przepisy reguluj¹ce przebieg

postêpowania przed prezesem URE w sprawie certyfikacjiprzedsiêbiorstw, które maj¹ zostaæ wyznaczone na opera-tora systemu przesy³owego (OSP). Dyrektywa gazowa zak³ada, ¿e ka¿de przedsiêbiorstwo

bêd¹ce w³aœcicielem systemu przesy³owego powinno dzia³aæjako operator systemu przesy³owego (OSP), przy czym niedotyczy to sytuacji, w której pañstwo cz³onkowskie podjê³odecyzjê o zastosowaniu modelu ISO lub ITO. Przed wyzna-czeniem na OSP przedsiêbiorstwo (które ma zostaæ wyzna-czone na takiego operatora) bêdzie musia³o uzyskaæ certyfi-kacjê od organu regulacyjnego dzia³aj¹cego w danym pañ-stwie cz³onkowskim; w ramach procedury certyfikacji organregulacyjny bêdzie bada³, czy przedsiêbiorstwo spe³niawszystkie wymogi OU. W postêpowaniu w przedmiociecertyfikacji OSP przewidziany jest równie¿ udzia³ KomisjiEuropejskiej.3. Certyfikacja OSP kontrolowanego przez osoby spoza UE.

Ustawa ,,Prawo gazowe’’ powinna regulowaæ procedurê,w ramach której prezes URE dokonuje certyfikacji OSPkontrolowanego przez podmioty spoza UE – z uwzglê-dnieniem szczególnych przes³anek udzielenia takiej certy-fikacji, wskazanych w dyrektywie gazowej.

4. Zobowi¹zanie OSP do budowy po³¹czeñ transgrani-cznych. Ustawa ,,Prawo gazowe’’ powinna rozszerzyæ za-kres zadañ OSP poprzez zobowi¹zanie OSP do inwesto-wania w transgraniczn¹ infrastrukturê przesy³ow¹.Zgodnie z postanowieniami dyrektywy gazowej, ka¿dy

OSP powinien zwiêkszaæ transgraniczn¹ zdolnoœæ przesy³o-w¹ w celu zintegrowania europejskiej infrastruktury przesy-³owej, tak aby mo¿liwe by³o zaspokojenie zapotrzebowaniana tak¹ zdolnoœæ.

5. Wydzielenie prawne OSM. Ustawa ,,Prawo gazowe’’powinna zagwarantowaæ rozdzielenie prawne dzia³alnoœciw zakresie magazynowania gazu ziemnego od innych ro-dzajów dzia³alnoœci.W praktyce oznacza to, ¿e operator systemu magazyno-

wania bêdzie funkcjonowa³ jako odrêbny podmiot (odrêbnaspó³ka kapita³owa), jednak¿e bêdzie móg³ byæ kontrolowanyprzez przedsiêbiorstwo zajmuj¹ce siê obrotem lub produkcj¹(przedsiêbiorstwo takie bêdzie mog³o posiadaæ pakiet wiêk-szoœciowy udzia³ów lub akcji w kapitale zak³adowym opera-tora systemu magazynowania).

Dyrektywa gazowa reguluje równie¿ wiele bardzo szcze-gó³owych kwestii zwi¹zanych z funkcjonowaniem rynku ga-zowego, obejmuj¹cych prawa i obowi¹zki przedsiêbiorstwgazowniczych i praw konsumentów. Dotyczy to miêdzy in-nymi nastêpuj¹cych zagadnieñ:� zwiêkszenia wymogów dotycz¹cych poufnoœci. Przepi-

sy ustawy ,,Prawo gazowe’’ powinny zobowi¹zywaæ ope-ratorów systemów przesy³owych oraz operatorów syste-mów magazynowania do nieujawniania poufnych infor-macji handlowych innym podmiotom wchodz¹cymw sk³ad tego samego przedsiêbiorstwa zintegrowanegopionowo;

� dostêpu stron trzecich do magazynowania. Ustawa,,Prawo gazowe’’ powinna okreœlaæ zasady dostêpu do in-stalacji magazynowych, jak równie¿ zobowi¹zywaæ ope-ratorów systemów magazynowania do konsultowaniaz u¿ytkownikami instalacji magazynowych ogólnych wa-runków korzystania z tych instalacji (np. regulaminów)przed ich opublikowaniem;

� nowych obowi¹zków dotycz¹cych operatorów syste-mów dystrybucyjnych. Ustawa ,,Prawo gazowe’’ po-winna wzmocniæ nadzór regulacyjny nad operatorami sy-stemów dystrybucyjnych, jak równie¿ gwarantowaæ usta-nowienie przez operatorów systemów dystrybucyjnych(bêd¹cych czêœci¹ przedsiêbiorstwa zintegrowanego pio-nowo) inspektorów do spraw zgodnoœci;

� zamkniêtych systemów dystrybucyjnych. W ustawie,,Prawo gazowe’’ mo¿e pojawiæ siê pojêcie ,,zamkniêtegosystemu dystrybucyjnego”, którego operator bêdziemóg³ zostaæ zwolniony z wymogu zatwierdzania taryfyprzez prezesa URE;

� uprawnieñ do zmiany dostawcy. W ustawie ,,Prawo ga-zowe’’ nale¿y precyzyjnie uregulowaæ procedurê zmianydostawcy na wniosek odbiorcy;

� wzmocnienia ochrony praw odbiorców. Ustawa ,,Pra-wo gazowe’’ powinna zawieraæ przepisy wzmacniaj¹cepozycjê odbiorcy na rynku gazu ziemnego. Dotyczy tozw³aszcza wdra¿ania inteligentnych systemów pomiaro-wych (smart meetering) – przy czym wdro¿enie tych sys-temów mo¿e zostaæ uzale¿nione od ekonomicznej ocenykosztów i korzyœci wynikaj¹cych z tego rozwi¹zania dlakonsumentów i rynku lub od oceny, która forma inteli-gentnego pomiaru by³aby uzasadniona i op³acalna z eko-nomicznego punktu widzenia oraz obowi¹zków w zakre-sie zapewnienia konsumentom dostêpu do danych doty-cz¹cych zu¿ycia gazu (w kolejnym numerze ,,Przegl¹duGazowniczego” postaramy siê przybli¿yæ wyniki prac Ze-spo³u ds. Inteligentnego Opomiarowania, który dzia³aw ramach IGG);


TEMAT WYDANIA

Kolejna nowelizacja ustawy „Prawoenergetyczne”, nad któr¹ w³aœnie pra-cujemy w Sejmie, praktycznie wymu-

szona zosta³a przez now¹ dyrektywê unijn¹ – III Pakiet Energe-tyczny. Wydawa³o siê, ¿e prace nad tym potrwaj¹ kilka tygodnii zakoñczymy proces jej implementacji do prawa krajowego. Oka-za³o siê jednak, ¿e zg³oszono z ró¿nych œrodowisk setki uwag i ro-bi siê z tego potê¿na nowelizacja ustawy. Musieliœmy siêgn¹æ poopinie ekspertów, by wskazali, które decyzje powinny byæ podjê-te w pierwszej kolejnoœci, by nie zaburzyæ ci¹g³oœci funkcjonowa-nia prawa, a które mog¹ byæ negocjowane d³u¿ej. Bardzo wiele postulatów pochodzi od sektora gazowniczego. Nie-które z nich, wskazuj¹ce na niekonstytucyjnoœæ proponowanychregulacji, w oczywisty sposób bêd¹ uwzglêdnione. O wielu kwe-stiach szczegó³owych bêdziemy jeszcze dyskutowaæ, bowiem ma-my pozwolenie od marsza³ka Sejmu, by prace nad nowel¹ usta-

wy mog³y trwaæ do koñca paŸdziernika. Bêdziemy mogli powo³aæekspertów, aby przyj¹æ najlepsze rozwi¹zania. Ta sytuacja wskazuje, jak bardzo ju¿ dzisiaj ustawa „Prawoenergetyczne” sta³a siê skomplikowana. Coraz wiêcej parla-mentarzystów i ekspertów zwraca uwagê na koniecznoœæ uru-chomienia prac nad now¹ ustaw¹ i rozdzielenia prawa energe-tycznego na sektory. S¹ bowiem cechy specyficzne dla elektro-energetyki i dla sektora gazowego, wymagaj¹ce ró¿nych regu-lacji i odrêbnych rozporz¹dzeñ. Równie¿ ze strony Minister-stwa Gospodarki p³yn¹ sygna³y, ¿e czas chyba pomyœleæo stworzeniu niezale¿nego prawa dla elektroenergetyki, gazui ciep³ownictwa. Decyzje zapadn¹ prawdopodobnie po tej no-welizacji prawa, bo ogrom drobnych, ale bardzo istotnychzmian z punktu widzenia poszczególnych segmentów rynkuenergii wskazuje, ¿e uzasadnione jest wydzielenie dla nich od-rêbnego prawa. Nie przes¹dzam sprawy, ale jeœli zwarzyæ, ¿ew poprzedniej kadencji Sejmu by³o 38 nowelizacji prawaenergetycznego, a w tej ju¿ oko³o 10, czas chyba najwy¿szyprzyst¹piæ do pisania nowej ustawy, ju¿ podzielonej, dedyko-wanej osobno dla sektora gazu, elektroenergetyki i ciep³ow-nictwa. Pierwotnie uwa¿aliœmy, ¿e powinna to byæ jedna usta-wa podzielona na trzy rozdzia³y. Dzisiaj jest coraz wiêcej argu-mentów, by powsta³y niezale¿ne prawa. Z mojego punktu wi-dzenia powinno byæ to rozdzielone.

ANDRZEJ CZERWIÑSKIpose³ na Sejm, przewodnicz¹cy parlamentarnegozespo³u ds. energetyki

PRAWO GAZOWE POWINNO BYÆ WYDZIELONE


� ochrony odbiorców wra¿liwych. W ustawie ,,Prawo gazo-we’’ nale¿y zdefiniowaæ odbiorców podlegaj¹cych szcze-gólnej ochronie (odbiorcy wra¿liwi), mo¿liwe jest równie¿zagwarantowanie takim odbiorcom ci¹g³oœci dostaw;

� obowi¹zków w zakresie przechowywania dokumen-tacji. Ustawa ,,Prawo gazowe’’ powinna zobowi¹zywaæprzedsiêbiorstwa energetyczne dostarczaj¹ce gaz doprzechowywania danych dotycz¹cych prowadzonej dzia-³alnoœci, przez co najmniej 5 lat oraz do udostêpnianiatych danych prezesowi URE, prezesowi UOKIK oraz Ko-misji Europejskiej;

� modyfikacji procedury wydawania zwolnieñ dla,,nowej infrastruktury”. Przepisy ustawy ,,Prawo gazo-we’’, okreœlaj¹ce zasady zwolnieñ ,,nowej infrastrukturygazowej” z obowi¹zków zwi¹zanych z dostêpem strontrzecich, powinny byæ dostosowane do nowych wymo-gów dyrektywy gazowej.Dyrektywa gazowa zobowi¹zuje równie¿ pañstwa cz³on-

kowskie do wspó³pracy na rzecz promowania solidarnoœci regio-nalnej i dwustronnej – ustawa mo¿e zatem ustalaæ zasady takiejwspó³pracy w celu zabezpieczenia dostaw gazu ziemnego.

Integralnym dokumentem III Pakietu Energetycznegojest równie¿ rozporz¹dzenie dostêpowe, które okreœlaw szczegó³owy sposób warunki dostêpu do systemów prze-sy³owych oraz warunki dostêpu do magazynowania. Uregu-lowanie wspomnianych warunków dostêpu mo¿liwe jest napoziomie aktów wykonawczych do ustawy ,,Prawo gazo-we’’. Niektóre kwestie wynikaj¹ce z rozporz¹dzenia dostê-powego mog¹ jednak¿e zostaæ unormowane na poziomie ustawy. Nale¿¹ do nich na przyk³ad:1) taryfy OSP. Przepisy ustawy ,,Prawo gazowe’’ (lub aktów

wykonawczych) powinny gwarantowaæ, ¿e zasady ustala-nia taryf stosowanych przez operatorów systemów prze-sy³owych bêd¹ zgodne z zasadami wynikaj¹cymi z rozpo-rz¹dzenia dostêpowego. Zgodnie z nim, taryfy lub meto-dy ich wyliczania stosowane przez operatorów systemówprzesy³owych powinny byæ przejrzyste, uwzglêdniaæ po-trzebê zachowania integralnoœci systemu oraz potrzebêjego udoskonalania, odzwierciedlaæ rzeczywiœcie ponie-sione koszty w zakresie, w jakim koszty te odpowiadaj¹kosztom ponoszonym przez operatora sieci o porówny-walnej wydajnoœci i strukturze, gwarantowaæ odpowiednizwrot nak³adów inwestycyjnych, a w stosownych przy-padkach uwzglêdniaæ wyniki analizy porównawczej taryfprzeprowadzonej przez organa regulacyjne.Pañstwa cz³onkowskie mog¹ zdecydowaæ, ¿e taryfy mo¿-

na ustalaæ tak¿e z wykorzystaniem mechanizmów rynko-wych, takich jak aukcje, pod warunkiem ¿e mechanizmy tei wynikaj¹ce z nich dochody s¹ zatwierdzone przez organ re-gulacyjny.

Taryfy dla u¿ytkowników sieci powinny byæ niedyskrymi-nacyjne i ustalane oddzielnie dla poszczególnych punktówwejœcia do systemu przesy³owego lub wyjœcia z niego. Me-chanizmy alokacji kosztów oraz metody ustalania stawekw odniesieniu do punktów wejœcia i punktów wyjœcia po-winny byæ zatwierdzane przez krajowe organa regulacyjne.Po up³ywie dwóch lat od wejœcia w ¿ycie rozporz¹dzenia (tj. do 3 wrzeœnia 2011 roku) wy³¹czona bêdzie mo¿liwoœæ

obliczania op³at sieciowych na podstawie œcie¿ek kontrak-towych;2) us³ugi zwi¹zane z dostêpem stron trzecich do instala-

cji magazynowych i instalacji LNG. Przepisy ustawy,,Prawo gazowe’’ (lub aktów wykonawczych) powinny okreœlaæ szczegó³owy sposób œwiadczenia us³ug magazy-nowania paliwa gazowego oraz us³ug œwiadczonych przezoperatora systemu LNG;

3) alokacja zdolnoœci i zarz¹dzanie ograniczeniami doty-cz¹ce instalacji magazynowych oraz instalacji LNG.Przepisy ustawy ,,Prawo gazowe’’ (lub aktów wykonaw-czych) powinny okreœlaæ zasady dotycz¹ce mechanizmówalokacji zdolnoœci magazynowej i procedur zarz¹dzaniaograniczeniami;

4) wymogi przejrzystoœci dotycz¹ce instalacji LNG oraz in-stalacji magazynowych. Przepisy ustawy ,,Prawo gazowe’’(lub aktów wykonawczych) powinny zobowi¹zywaæ OSMoraz operatorów systemu LNG do podawania do wiadomo-œci publicznej informacji o œwiadczonych us³ugach;

5) zasady bilansowania i op³aty za niezbilansowanie.Przepisy ustawy ,,Prawo gazowe’’ (lub aktów wykonaw-czych) powinny gwarantowaæ, ¿e system przesy³owy bê-dzie bilansowany jedynie na podstawie regu³ rynkowych. III Pakiet Energetyczny zak³ada tak¿e wzmocnienie nieza-

le¿noœci krajowych regulatorów rynku energii, rozszerzeniezakresu ich uprawnieñ i obowi¹zków, a tak¿e uregulowanieprawne wzajemnych relacji pomiêdzy prezesem a agencj¹.Kompetencje regulatorów znajduj¹ siê zarówno w dyrekty-wie gazowej, jak i w rozporz¹dzeniu dostêpowym, a tak¿ew rozporz¹dzeniu ustanawiaj¹cym agencjê (Agencjêds. Wspó³pracy Organów Regulacji Energetyki).

Trudno sobie wyobraziæ, by tak szczegó³owe kwestie,uznane w III Pakiecie Energetycznym za kluczowe dla rozwo-ju rynku gazowego w krajach wspólnoty europejskiej, mo¿-na by³o wprowadziæ do polskiego prawa poprzez kolejn¹ no-welizacjê obecnego prawa energetycznego. Jedyne rozs¹-dne rozwi¹zanie to szybkie uruchomienie procesu legislacyj-nego, zmierzaj¹cego w kierunku uchwalenia nowej ustawy,,Prawo gazowe’’.

Jak mo¿na s¹dziæ po wypowiedziach prominentnychprzedstawicieli w³adz (publikujemy je w tym numerze kwar-talnika), nie brak zwolenników tego pomys³u. A zatem kli-mat sprzyja inicjatywie Izby Gospodarczej Gazownictwa,która – nie zapominajmy – jest organizacj¹ lobbystyczn¹i nie mo¿e wyrêczaæ w³aœciwych organów rz¹dowych,np. Rz¹dowego Centrum Legislacji. Zamierzeniem inicjato-rów jest, by procedury legislacyjne zwi¹zane z uchwaleniemustawy ,,Prawo gazowe’’ dobieg³y koñca w terminie wyzna-czonym przez III Pakiet Energetyczny – tj. 18 miesiêcy – naimplementacjê jego zapisów w prawie krajowym, a wiêc w praktyce do koñca kadencji obecnego parlamentu. �

Andrzej Schoeneich

Autor jest dyrektorem Biura Izby Gospodarczej Gazownictwa.

* Communication from the Commission to the Council and the Eu-ropean Parliament – Report on progress in creating the internal gasand electricity market {SEC(2009)287}, http://eur-lex.euro-pa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2009:0115:FIN:EN:PDF


TEMAT WYDANIA

Prawo gazowe

Odosobniony pomys³ czy europejski standard?

Przyk³adem w tym zakresie mo¿e byæ np. ustawaz 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produk-tów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postê-

powania w sytuacjach zagro¿enia bezpieczeñstwa paliwo-wego pañstwa i zak³óceñ na rynku naftowym. Zagadnieniaobjête t¹ ustaw¹, wynikaj¹ce z przepisów wspólnotowych,zosta³y umieszczone w odrêbnym akcie prawnym, co wcalenie musi byæ regu³¹.

Powi¹zanie w ramach jednego aktu prawnego wszyst-kich istotnych sektorów rynku energii niesie ze sob¹, obokpewnych korzyœci, liczne mankamenty. Niew¹tpliwie uregu-lowanie wszystkich sektorów energetycznych w jednej usta-wie powoduje, i¿ sektory te – w p³aszczyŸnie regulacyjnej –zosta³y sprowadzone do „wspólnego mianownika”. Z tymjednak zwi¹zana jest pokusa po stronie ustawodawcy, abyw odniesieniu zarówno do rynku gazu, ciep³a jak i elektro-energetyki stosowaæ zbli¿one (lub wrêcz identyczne) narzê-dzia prawne, wbrew istniej¹cym pomiêdzy nimi ró¿nicom.Z drugiej strony, odmienne – jak by nie by³o – uwarunkowa-nia poszczególnych sektorów powoduj¹, ¿e prawo energe-tyczne jest poprzeplatane regulacjami odnosz¹cymi siê wy-³¹cznie do wybranych adresatów. W efekcie uk³ad poszcze-gólnych zagadnieñ w ramach prawa energetycznego zdaje siêbardzo chaotyczny. Jednoczeœnie na chaos ten wp³ywa nie-w¹tpliwie kilkadziesi¹t – od 1997 r. (sic!) – nowelizacji pra-wa energetycznego. W trakcie wszystkich prac legislacyj-nych poszczególne energetyczne œrodowiska bran¿owe zg³a-sza³y swoje postulaty. Dzia³o siê tak nawet wtedy, gdy w za-

³o¿eniu nowelizacja mia³a dotyczyæ w zasadzie wy³¹czniejednego z nich.

Zasadnoœæ odrêbnoœci rozwi¹zañ dla rynków energiielektrycznej i gazu dostrzega od pocz¹tku prawodawca unij-ny, opracowuj¹c odrêbne dyrektywy i rozporz¹dzenia dlatych sektorów. Konsekwentnie uczyni³ to tak¿e w tzw. Trze-cim Pakiecie Liberalizacyjnym. W kontekœcie wielu prowa-dzonych ostatnio dyskusji wydaje siê, ¿e np. zagadnieniewprowadzenia inteligentnych liczników powinno byæ w innysposób uregulowane w sektorze elektroenergetycznym i ga-zowym (w tym ostatnim mo¿na mieæ istotne w¹tpliwoœci codo sensu takiej regulacji). Przy podobnych, olbrzymich kosz-tach realizacji powy¿szej inicjatywy w sektorze energii elek-trycznej i gazu, tylko w tym pierwszym mo¿emy mówiæo przekonuj¹cych korzyœciach z tych rozwi¹zañ dla odbior-ców i œrodowiska naturalnego. Przyk³ad ten pokazuje, i¿ poraz kolejny warto poprzeæ ideê stworzenia odrêbnego aktuprawnego, który regulowa³by wy³¹cznie sektor paliw gazo-wych. Warto podkreœliæ, i¿ rozwi¹zanie, w którym rynek ga-zu poddany jest odrêbnej regulacji wcale nie nale¿y do rzad-koœci. Zdecydowana wiêkszoœæ pañstw unijnych (np. Zjed-noczone Królestwo, Dania, Hiszpania, Austria, Wêgry, Esto-nia, Litwa, Wêgry, Grecja, Finlandia czy Irlandia) posiada od-rêbne ustawodawstwo dotycz¹ce rynku gazu. Dowodzi to, i¿wiele ustawodawstw pañstw cz³onkowskich Unii Europej-skiej opar³o strukturê regulacji rynku energii na odmiennychza³o¿eniach od za³o¿eñ ustawodawcy polskiego. Oczywiœcie,odrêbna regulacja dla sektora energii elektrycznej i gazuw wybranych pañstwach nie mo¿e byæ argumentem samymw sobie. Za odrêbnymi aktami prawnymi w tym zakresieprzemawia bowiem przede wszystkim specyfika i odrêbnoœæka¿dego z tych sektorów. Wydaje siê, ¿e ich rozdzieleniemo¿e zapobiec niefortunnemu aplikowaniu rozwi¹zañ wy-pracowanych w ramach jednego rynku energii do drugiego.Jest bowiem pewnym truizmem stwierdzenie, i¿ o ile gene-ralnie rynki energii elektrycznej i gazu s¹ do siebie zbli¿one,to na p³aszczyŸnie rozwi¹zañ szczegó³owych mog¹ wystêpo-waæ istotne ró¿nice. W tym kontekœcie, w zwi¹zku z plano-wan¹ reform¹ prawa energetycznego w Polsce, znajdujeszerokie uzasadnienie odrêbne podejœcie do sektora energiielektrycznej i gazu i pog³êbiona refleksja nad polskim pra-wem gazowym.

Sama decyzja o wprowadzeniu w ¿ycie odrêbnego pra-wa gazowego poci¹ga za sob¹ koniecznoœæ analizy kszta³-

Polskie prawo energetyczne w sposób kompleksowy reguluje szeroko rozumiany rynek energii w Polsce. Taki stan prawny jest,jak siê zdaje, wynikiem za³o¿enia ustawodawcy, i¿ ca³oœæ zagadnieñ zwi¹zanychz energetyk¹ (w szerokim ujêciu tego s³owa) powinna znaleŸæ siê w jednym akcie prawnym. Z drugiej jednak strony, analiza obowi¹zuj¹cych przepisów pokazuje, i¿ polski ustawodawca nie jest w tym za³o¿eniu konsekwentny.

Jerzy Baehr, Maciej Szambelañczyk


tu nowej regulacji. Niew¹tpliwie, punktem wyjœcia przytworzeniu nowej ustawy bêd¹ obecne rozwi¹zania obowi¹-zuj¹ce w ramach prawa energetycznego. Niemniej jednakpo¿¹dane wydaje siê wyjœcie poza te ramy i uwzglêdnienietych zagadnieñ, które w polskich przepisach s¹ „niedore-gulowane” lub wrêcz którym krajowy ustawodawcaw ogóle nie poœwiêci³ uwagi. W tym zakresie pomocne mo-g¹ byæ badania prawnoporównawcze, uwzglêdniaj¹ce roz-wi¹zania przyjête w innych pañstwach cz³onkowskich UniiEuropejskiej.

Analizy wybranych ustawodawstw (np. Austrii, Danii, Es-tonii, Hiszpanii i Wêgier) pokazuj¹, i¿ zasadniczo zakres nor-mowania poszczególnych praw gazowych jest zbie¿nyprzedmiotowo z regulacjami prawa energetycznego (odno-sz¹cymi siê do sektora gazowego). Wynika to, oczywiœcie,z transpozycji dyrektyw unijnych w ka¿dym z tych pañstwm.in. w zakresie pierwszego i drugiego pakietu liberalizacyj-nego. Niemniej jednak, szczegó³owa analiza poszczególnychsystemów prawnych ukazuje rozwi¹zania, które polski usta-wodawca móg³by wzi¹æ pod uwagê, tworz¹c odrêbne pra-wo gazowe. Nie jest celem niniejszego artyku³u omówie-nie wszystkich zagadnieñ w tym zakresie. Warto jednak od-

nieœæ siê do przyk³adowych rozwi¹zañ, które mog¹ ulepszyæobecnie obowi¹zuj¹ce regulacje.

Ciekawym zagadnieniem jest fakt, i¿ liczne zagraniczneprawa gazowe (np. w Austrii, Danii, Hiszpanii czy na Wê-grzech) okreœlaj¹ zasady rozwoju infrastruktury w zakresietzw. prawa drogi. Powszechnoœæ regulowania zagadnieñprawa drogi w ustawach gazowych mo¿e stanowiæ istotnyargument przemawiaj¹cy za zastosowaniem analogicznychrozwi¹zañ na gruncie prawa polskiego. Wprowadzone nie-dawno rozwi¹zania w zakresie s³u¿ebnoœci przesy³u nie za-spokajaj¹ bowiem wszystkich potrzeb sektora (w zakresienp. zajmowania pasów dróg publicznych, relacji z nadleœnic-twami itd.). Kolejnym zagadnieniem, którego implementacjêmo¿na rozwa¿yæ (na wzór np. rozwi¹zañ wêgierskich) jestkwestia uregulowania transportu transgranicznego paliw ga-zowych. Warte rozwa¿enia wydaj¹ siê równie¿ zagadnieniaodpowiedzialnoœci cywilnej przedsiêbiorstw energetycznych.Kwestie te bowiem nie s¹ objête regulacjami obecnego pra-wa energetycznego. Tymczasem nowelizacja, nad któr¹ pra-cuje obecnie Sejm, dotyka tego zagadnienia, lecz wy³¹czniew kontekœcie sektora energii elektrycznej.

Jednym z argumentów podnoszonych przez przeciwni-ków odrêbnego prawa gazowego jest teza, jakoby odrêbnaustawa gazowa powodowa³a koniecznoœæ podwójnegounormowania kwestii dotycz¹cych regulatora (w gaziei w elektrycznoœci). Tymczasem sytuacje takie (tj. swoiste„przeregulowanie” tych zagadnieñ) s¹ stosunkowo rzadkie.W znakomitej wiêkszoœci wypadków (np. Estonia, Austria,Dania) ustawodawcy odwo³uj¹ siê do odrêbnych ustawustrojowych lub ustawy reguluj¹cej sektor elektroenerge-tyczny (Wêgry). Przyk³ady te pokazuj¹, ¿e unormowaniekwestii regulacyjnych w ustawach gazowych mo¿e ograni-czaæ siê do okreœlenia kompetencji regulatora wobec przed-siêbiorców gazowych, natomiast kwestie ustrojowe i proce-duralne mog¹ byæ zasadniczo normowane w odrêbnych ak-tach prawnych.

Na zakoñczenie warto zwróciæ uwagê na obszernoœæustaw gazowych w Europie. Poza nielicznymi wyj¹tkami(np. regulacje duñskie) ustawy te cechuj¹ siê stosunkowodu¿¹ objêtoœci¹. Œwiadczyæ to mo¿e o tym, i¿ regulacja sek-tora paliw gazowych jest zagadnieniem na tyle istotnym, ¿emo¿e zas³ugiwaæ na objêcie jej odrêbnym aktem prawnym.

Ponad dziesiêcioletnie doœwiadczenie w stosowaniu pra-wa energetycznego oraz przeprowadzenie szerokich analizprawnoporównawczych powinny stanowiæ dobr¹ podstaw¹dla podjêcia konstruktywnej dyskusji nad zakresem regulacjiprawa gazowego w Polsce. Jak ju¿ wspomniano powy¿ej,uchwalenie odrêbnego prawa gazowego wydaje siê uzasad-nione nie tylko doœwiadczeniami prawodawcy unijnegoi wielu pañstw cz³onkowskich Unii Europejskiej, ale przedewszystkim natur¹ rynku gazu, odrêbn¹ od rynku energiielektrycznej. �

dr Jerzy Baehrstarszy partner w Kancelarii WKB Wierciñski Kwieciñski Baehr

Maciej Szambelañczykradca prawny w Kancelarii WKB Wierciñski Kwieciñski BaehrFo

t. M

SG


TEMAT WYDANIA

Rozmowa z dr. MIKO£AJEMBUDZANOWSKIM, podsekretarzem stanuw Ministerstwie Skarbu Pañstwa

Prze³omowymomentna rynku gazu

Czy rozpoczêcie budowy gazoportu w Œwinoujœciui kontrakt katarski na dostawy LNG wyznaczaj¹ ca³ko-wicie nowy etap rozwoju polskiego rynku gazu?W ostatnim czasie pojawi³y siê dwa impulsy, które powo-

duj¹, ¿e rynek gazu w Polsce bêdzie w najbli¿szym czasie ule-ga³ g³êbokiej zmianie. Pierwszy to realne uruchomienie dywer-syfikacji Ÿróde³ kierunków dostaw gazu. Przez d³ugie lata to-czy³y siê na ten temat dyskusje, ale w rzeczywistoœci nie po-wstawa³y ¿adne projekty dywersyfikacyjne. Dopiero w ostat-nich dwóch latach podjêto zdecydowane dzia³ania w tym za-kresie i zaproponowano konkretny program. Ostro¿na posta-wa instytucji unijnych w dialogu energetycznym pomiêdzyRosj¹ a Uni¹ Europejsk¹ dodatkowo sk³oni³a polski rz¹d doprzyjêcia w³asnego programu zapewnienia bezpieczeñstwadostaw gazu. Zosta³ on ujêty w tzw. specustawie, która jestwyznacznikiem kierunków dzia³ania w tym zakresie. Ustawawprowadza konkretne rozwi¹zania, wymienia projekty – ter-minal LNG, osiem gazoci¹gów, magazyny gazu – a wiêc wska-zuje na najpilniejsze inwestycje do zrealizowania w segmen-cie gazowym. Drugim filarem tego programu jest dywersyfika-cja surowcowa. Gaz sprowadzany z innego kierunku ni¿wschodni stanowi zupe³nie now¹ jakoœæ. Otwarcie siê na ry-nek LNG – choæ wzbudza³o i nadal wzbudza pewne kontro-wersje ze wzglêdu na jego cenê – to wejœcie w ten segmentœwiatowego rynku gazu, który pozwoli nam w przysz³oœcistaæ siê krajem nie tylko importuj¹cym, ale równie¿ eksportu-j¹cym gaz. To zupe³nie nowy, historyczny moment dla sektoragazowego w Polsce.

Drugim impulsem, który mo¿e znacz¹co zmieniæ rynek ga-zu w Polsce, jest polityka klimatyczna Unii Europejskiej. Doniedawna kwestia ta by³a traktowana doœæ marginalnie przezpolski przemys³. Kiedy jednak wspólnotowa polityka klimaty-czna zaczê³a byæ przek³adana na konkretne rozwi¹zania legis-lacyjne, przedsiêbiorcy z sektorów o najwy¿szej emisji CO2zorientowali siê, ¿e projekty inwestycyjne musz¹ podporz¹d-kowaæ regulacjom unijnym. Dyrektywa z 2003 roku, dotycz¹-ca handlu emisjami, u nas prawie niezauwa¿ona przez admini-

stracjê rz¹dow¹ i przemys³, sprawi³a wiele zamieszania ju¿w 2007 roku, gdy rozpoczê³y siê szczegó³owe/konkretne dys-kusje nad pakietem klimatyczno-energetycznym, nak³adaj¹-cym doœæ ostry re¿im w zakresie redukcji emisji CO2. Pakiet,,3x20”, wymuszaj¹cy niskoemisyjn¹ produkcjê energii,staje siê wielkim wyzwaniem dla polskiego sektora energety-cznego, ale otwiera bardzo du¿e pole do zagospodarowania,a mianowicie obszar produkcji energii elektrycznej z wykorzy-staniem gazu, który z natury rzeczy jest czystszy ni¿ wêgiel.Statystycznie odbiegamy bardzo od krajów europejskich, jeœlichodzi o energetykê gazow¹. Tam udzia³ gazu w produkcjienergii elektrycznej siêga 24 proc., u nas nie przekracza 7 proc.

Czy ta historyczna zmiana siê dokona? Czy ambitnyplan zwi¹zany z realizacj¹ terminalu LNG zostanie zrea-lizowany w terminie?Przygotowaliœmy bardzo precyzyjny harmonogram realiza-

cji wszystkich inwestycji. Oprócz samego terminalu plan obej-muje budowê falochronu, potê¿nej inwestycji na g³êbokimmorzu oraz zwi¹zanego z nim portu zewnêtrznego, a tak¿esieci gazowej. Inwestycje te realizowane bêd¹ na bardzotrudnym terenie, objêtym programem Natura 2000 i parkiemkrajobrazowym. Po to powsta³a specustawa, by maksymalnieu³atwiæ przygotowanie inwestycji, st¹d spójny harmonogramdla wszystkich instytucji i przedsiêbiorstw uczestnicz¹cychw realizacji tej skomplikowanej inwestycji oraz szczegó³owyplan pozyskania œrodków. Mamy przecie¿ do czynienia z gi-gantyczn¹ kwot¹ – prawie 10 mld z³otych – która do 2014 ro-ku musi pokryæ koszty tego przedsiêwziêcia. Jak na razie, in-westycja realizowana jest w terminie. Na bie¿¹co monitoruje-my przebieg procesu inwestycyjnego we wszystkich jego seg-mentach i eliminujemy wszystkie rodzaje ryzyka, które mog³y-by zagroziæ utrzymaniu w ryzach harmonogramu prac. Obec-nie nie widaæ najmniejszych nawet zagro¿eñ dla utrzymaniawyznaczonych dla tej inwestycji ram czasowych. W³aœnie jes-teœmy w trakcie wy³aniania w trybie zamówieñ publicznychg³ównego realizatora tej inwestycji. Do 30 wrzeœnia, do prze-targu zg³osi³o siê osiem konsorcjów. Z tej liczby wy³onione zo- Fo

t. A

nna

Wêg

lew

ska


stan¹ cztery konsorcja, które do koñca roku powinny z³o¿yæwstêpne oferty. Bêdziemy zwracaæ szczególn¹ uwagê na wia-rygodnoœæ i terminow¹ realizacjê inwestycji.

Monta¿ finansowy dla tej inwestycji jest ju¿ przygoto-wany?Monta¿ finansowy jest przygotowywany przez prezesa

GAZ–SYSTEMU. Znaczne œrodki zgromadzi³a sama spó³ka, jestwstêpne porozumienie z bankiem PKO BP, spore wsparcie fi-nansowe pochodziæ bêdzie ze œrodków unijnych, z ProgramuOperacyjnego ,,Infrastruktura i œrodowisko’’, a 80 mln euro natê inwestycjê przeznaczono dla energetyki z europejskiegofunduszu ratunkowego. Prowadzimy rozmowy z EuropejskimBankiem Inwestycyjnym i liczymy na dofinansowanie w wyso-koœci 300 mln euro. Projekt zosta³ ju¿ zarejestrowany, podlegateraz procedurze weryfikacyjnej. EBI chce siê zaanga¿owaæw finansowanie tej inwestycji. Ma na tym polu ju¿ pewne do-œwiadczenie, jako ¿e ostatnio wspó³finansowa³ równie¿ termi-nal w Rotterdamie. Na pozosta³e œrodki sk³adaj¹ siê kredytykomercyjne. Ze wzglêdu na du¿e zainteresowanie instytucji fi-nansowych t¹ inwestycj¹, mimo kryzysu nie przewidujemytrudnoœci z ich pozyskaniem. Mówimy o in¿ynierii finansowejnie tylko dla terminalu, ale tak¿e dla budowy oko³o tysi¹ca ki-lometrów gazoci¹gów. Banki zadeklarowa³y wolê wsparciaGAZ–SYSTEMU po¿yczkami w wysokoœci ok. miliarda euro.

Projekt inwestycyjny wygl¹da na dopracowany wewszystkich szczegó³ach. Ale czy równie precyzyjna jestprognoza dotycz¹ca popytu na ten gaz, skoro jego ce-na budzi tyle kontrowersji?W¹tpliwe s¹ oceny wskazuj¹ce, ¿e ten gaz bêdzie znacznie

dro¿szy, np. o 20 procent. To nieporozumienie. Cena tego ga-zu bêdzie cen¹ uœrednion¹, kszta³tuj¹c¹ siê na podstawie cengazu z ró¿nych Ÿróde³. Bêdzie on mia³ zatem jedn¹ cenê, a to,jak ta cena siê ukszta³tuje, zale¿y od wielu czynników, doœætrudnych dzisiaj do przewidzenia. Trzeba równie¿ braæ poduwagê, ¿e na finalny poziom ceny wp³ywaæ bêdzie cena z d³u-goterminowego kontraktu, korygowana przez ceny z kontrak-tów spotowych, na których mo¿na sporo zaoszczêdziæ. Wartopamiêtaæ równie¿, ¿e przewidywanie cen musi uwzglêdniaækolosalne zmiany na rynku LNG. Ten rynek w Europie rozwija siêniezwykle szybko. Obecnie jest 13 terminali LNG, nasz jestczternasty, a planowanych jest 15 kolejnych. Na rynku poja-wia siê nowy gracz – Australia, a wiêc po stronie poda¿y rodzi siêdostawca, który mo¿e wyprzedziæ nawet Katar. Do 2020 r. wie-le mo¿e siê zmieniæ, co wp³ynie na obni¿kê ceny LNG, tak¿eu nas. Jeœli chodzi o zapotrzebowanie – analizujemy przewidy-wan¹ sytuacjê na rynku w latach 2015–2020, zale¿n¹ od roz-woju energetyki opartej na gazie i od rozwoju sektora chemi-cznego, najwiêkszego odbiorcy gazu. Jeœli pojawia siê zainte-resowanie ofert¹ prywatyzacyjn¹ sektora chemicznego, tomo¿na wyjœæ z za³o¿enia, ¿e inwestor chce jego rozwoju,a wiêc perspektywy dostaw dla sektora gazowego s¹ dobre.Wspomnia³em ju¿, ¿e bardzo powa¿nie nale¿y myœleæ równie¿o naszej aktywnoœci na rynku eksportu gazu. Trzeba tak¿e braæpod uwagê rozwój naszego rynku wewnêtrznego. Docelowow bilansie energetycznym Polski LNG mo¿e osi¹gn¹æ poziomco najmniej 20 procent.

Du¿e po³acie kraju s¹ wci¹¿ jeszcze niezgazyfikowane, naprzyk³ad na pó³nocnym wschodzie Polski. Budowa terminalu

bêdzie wiêc mia³a pozytywne skutki dla firm i odbiorców indy-widualnych w kraju.

Wspomnia³ pan o interkonektorach jako jednym ze Ÿró-de³ dywersyfikacji dostaw gazu...Po rozbudowaniu interkonektor z Niemcami w Lasowie

ko³o Zgorzelca ma mieæ przepustowoœæ ok. 1,5 mld m3.GAZ–SYSTEM sprawdzi, jakie jest zainteresowanie przesy³emgazu planowanym po³¹czeniem w okolicach Cieszyna. Ope-rator zbiera zamówienia na moce przesy³owe interkonektoragazowego z Czechami. Planowany interkonektor ma umo¿-liwiæ przesy³ 0,5 mld m3 gazu rocznie z Czech do Polski od2011 roku. Potencjalnie mo¿liwe jest jeszcze po³¹czenie zeS³owacj¹, jeœli s³owacki operator zainteresuje siê tak¹ inwe-stycj¹. Po³¹czenia z s¹siednimi krajami wymagaj¹ naszejwzmo¿onej uwagi.

Czy rozwojowi rynku gazu w Polsce nie sprzyja³obyodejœcie od re¿imu taryfowego, blokuj¹cego wzrosti zniechêcaj¹cego inwestorów do budowania konku-rencyjnego rynku?Z punktu widzenia wiêkszoœciowego w³aœciciela najwiêk-

szego polskiego operatora na rynku gazowym, oczywistejest, ¿e korzystniej by³oby, gdyby spó³ka mog³a wiêcej zara-biaæ, a nie byæ ograniczana re¿imem regulatora. Uwolnieniucen sprzyja Komisja Europejska, ale trudno dzisiaj powie-dzieæ, czy proces ten przyniesie efekty ju¿ dziœ czy za parêlat. Powolna liberalizacja rynku na pewno jednak bêdzie siêdokonywaæ, a wiêc polityka taryfowa musi zostaæ – nawetstopniowo – zmieniona, tak aby operatorzy mogli zarabiaæ.To jest kwestia czasu. Ale, byæ mo¿e, bêdzie tak – wzorem in-nych krajów Unii Europejskiej – ¿e na pocz¹tku wprowadzo-na zostanie taryfa wolnorynkowa w segmencie przemys³o-wym, a dopiero póŸniej równie¿ w segmencie odbiorcówkoñcowych. Uwolnienie cen ma ogromne znaczenie dlaPGNiG. Nie nale¿y zapominaæ, ¿e PGNiG coraz aktywniej za-czyna dzia³aæ na rynkach miêdzynarodowych. W nied³ugimczasie powstanie oddzia³ PGNiG w Egipcie, jako ¿e spó³kaotrzyma³a koncesjê w zachodniej czêœci tego kraju na wydo-bycie ropy i gazu.

Obok problemów wynikaj¹cych z polityki taryfowejw sektorze gazowym mówi siê, ¿e równie¿ prawoenergetyczne nie sprzyja rozwojowi rynku. Czy w³aœci-ciel PGNiG podziela opiniê, ¿e powinno powstaæ osob-ne prawo gazowe?Okazjonalna regulacja w postaci specustawy dedykowanej

terminalowi LNG wskazuje, ¿e legislacja mo¿e sprzyjaæ rozwo-jowi sektora gazowniczego, na przyk³ad w zakresie usprawnie-nia procesów inwestycyjnych. Rosn¹ca rola rynku gazu w pol-skiej gospodarce upowa¿nia do tego, by pomyœleæ o wzmac-nianiu jego roli równie¿ poprzez odpowiednie regulacje praw-ne. Skoro takie rozwi¹zania praktykowane s¹ w wielu krajachUnii Europejskiej, nale¿y powa¿nie rozwa¿yæ ich przydatnoœærównie¿ w Polsce. Jeœli takie rozwi¹zanie sprzyja³oby wiêkszejprzejrzystoœci systemu funkcjonowania rynku gazu, jasnemuokreœleniu pozycji i kompetencji operatorów i instytucji tegorynku oraz rozwojowi sieci gazowych, na pewno by³obywskazane.

Dziêkujê za rozmowê. �Rozmawia³ Adam Cymer


PUBLICYSTYKA

W yg³oszony przez Mariê Belov¹ z rosyjskiego Insty-tutu Energetyki i Finansów referat pt. „Perspekty-wy dostaw gazu ziemnego z Rosji do Europy

w œwietle aktualnych prognoz produkcji gazu w Rosji,prognoz zu¿ycia w krajach importuj¹cych gaz ziemny,a tak¿e poda¿y i popytu w krajach WNP” opiera³ siê naprzyjêtej pod koniec sierpnia 2009 r. przez rosyjski rz¹d (nie-opublikowanej jeszcze) „Polityce energetycznej FederacjiRosyjskiej do 2030 r.”. Z tego nowego dokumentu wynikam.in., ¿e rysuj¹ siê nowe wielkie perspektywy wydobywczedla Gazpromu, który obecnie aktualizuje swoj¹ strategiê, po-niewa¿ uzyska³ wiele nowych koncesji na pola eksploatacyj-ne gazu ziemnego (i ropy naftowej). Wielkim problemempozostaje nadmiar oczekiwañ rynku wewnêtrznego Rosji,który nie ograniczy³ swojego zapotrzebowania, i mimo kry-zysu wzrost wydobywanego przez Gazprom gazu jest „zja-dany” przez firmy rosyjskie. Gazprom d¹¿y do wyhamowa-nia tego wzrostu, wprowadzaj¹c kwartalne podwy¿ki cen.Wstêpnie uzgodniono, ¿e wzrost cen w skali roku nie prze-kroczy 26%. Referuj¹ca wskaza³a, ¿e Grupa Gazpromu pod-pisa³a z europejskimi koncernami energetycznymi wiele no-wych, wieloletnich kontraktów na dostawy gazu do Europy,a obecne umowy przed³u¿y³a do roku 2030–2035, a nawet2040. Dlatego Rosja bardziej ufa swoim potwierdzonymprognozom (35% dostaw do UE w roku 2020) ni¿ zapowie-dziom Komisji Europejskiej, ¿e dostawy te zostan¹ ustabilizo-wane na poziomie poni¿ej 30% (tj. ok. 600 mld m3 gazu).Maria Belova zwróci³a uwagê na „nieokreœlonoœæ” w polity-ce energetycznej Unii Europejskiej, która mo¿e stanowiæ re-alne zagro¿enie dla producentów w zakresie „bezpieczeñ-stwa popytu” na rynku UE. Rosja z du¿¹ niecierpliwoœci¹ oczekuje na jednoznaczne w tym aspekcie stanowisko UE.

Du¿e poruszenie wywo³a³ wyg³oszony przez Jana Klepa-æa, dyrektora generalnego Slovak Gas Association, referatpt. „Jak zwiêkszyæ bezpieczeñstwo dostaw gazu naS³owacjê i do Europy Œrodkowej”. Z przebiegu dyskusji, któ-ra wywi¹za³a siê na temat tego bardzo interesuj¹cego refe-ratu, wynika³o, ¿e gazownictwo s³owackie, postrzegane jako

g³ówna droga przesy³u rosyjskiego gazu do Europy (20% ogólnego przesy³u do UE), ma powa¿ne dylematy zwi¹zanez koniecznoœci¹ dywersyfikacji dostaw. 14-dniowa przerwa(styczeñ 2009 r.) w dostawach gazu spowodowa³a du¿ywstrz¹s, czego nastêpstwem jest próba wykreowania przezgazownictwo s³owackie na forum unijnym projektu gazoci¹-gu „Pó³noc–Po³udnie” (Dania, LNG Œwinoujœcie, Polska Za-chodnia, Czechy – poparcie RWE, S³owacja, Wêgry, Chorwa-cja – LNG Omisalj). Równie¿ neutralne do tej porystanowisko w sprawie Nabucco jest obecnie weryfikowane.Jan Klepac zaprosi³ stronê polsk¹ do udzia³u w tej dyskusjipodczas zbli¿aj¹cej siê konferencji „Bezpieczeñstwo energe-tyczne Europy Œrodkowej i Centralnej”, która odbêdzie siê w Bratys³awie 24–25 listopada 2009 roku.

Referat wyg³oszony przez Marcelinê Go³êbiewsk¹ pt. „Relacje gazowe Rosja – Ukraina od 1991 r. Perspek-tywy uregulowania sytuacji” potwierdzi³ tezê Marii Belo-vej, ¿e obecnie najwiêkszym problemem dla Rosji s¹ stosun-ki gazowe z Ukrain¹, w tym coraz mniejsze zapotrzebowa-nie na gaz rosyjski, sk³adane przez stronê ukraiñsk¹. Z pun-ktu widzenia Gazpromu, byæ mo¿e, nast¹pi³o faktyczne we-

Konferencja Izby Gospodarczej Gazownictwa

Tegoroczna miêdzynarodowa konferencja IGG w Juracie (2–4 wrzeœnia br.) odby³a siê pod has³em „Rozwój rynku gazu w warunkachkryzysu”.

Andrzej Schoeneich

Dylematyeuropejskiego rynku gazu

Konferencjê otworzy³ Miros³aw Dobrut, prezes IGG.


jœcie Ukrainy w sferê oddzia³ywania unijnych regulacji dlarynku gazu, co oznacza rozszerzenie strefy ryzyka zwi¹zane-go z liberalizacj¹ rynków (rozszerzenie zasady TPA). Jedno-czeœnie trzeba zwróciæ uwagê, ¿e po podpisaniu w pier-wszym kwartale 2009 r. kontraktów na zakup i tranzyt gazunast¹pi³o pozorne uporz¹dkowanie relacji kontraktowychGazpromu z Naftogazem, poniewa¿ prawne zapisy kontrak-tów s¹ naruszane w imiê doraŸnych interesów stron (dalszepróby wykorzystywania podmiotów z rajów podatkowych).Trwa os³abianie Naftogazu na rynku wewnêtrznym (wyciska-nie najbardziej intratnych podsegmentów), a perspektywauregulowania tej sytuacji mo¿e siê pojawiæ dopiero po wy-borach prezydenckich.

„Niemieckie doœwiadczenia na europejskich gazo-wych rynkach spotowych – korzyœci w aktualnej sytuacjigospodarki œwiatowej” przedstawi³ E.ON Ruhrgas AG – dr Christoph Merkel. Uwzglêdniaj¹c aspekt historyczny roz-woju i integrowania europejskich sieci gazu ziemnego w la-tach 1970–2009, trzeba stwierdziæ, ¿e istniej¹cy (i bêd¹cyw budowie) uk³ad gazoci¹gów rozwija³ siê (prawie wy³¹-cznie) wskutek potrzeb rynkowych. Obecnie coraz wiêksz¹rolê odgrywa regulacja tego rynku i niemiecki regulator ¿¹-da utworzenia jednego (i jedynego) niemieckiego obszarurynkowego, podczas gdy jeszcze w 2006 r. w Niemczech by-³o 19 obszarów rynkowych na gaz zaazotowany i gaz wyso-kometanowy. Od 1 paŸdziernika 2009 r. maj¹ funkcjonowaæ4 obszary rynkowe na gaz wysokometanowy. E.ON (Ruh-rgas) aktywnie wspiera konkurencjê na europejskich rynkachgazu (i energii elektrycznej) m.in. poprzez udostêpnianie„bazowej p³ynnoœci” oraz eliminacjê w¹skich garde³ w za-kresie mocy przesy³owych. W wyst¹pieniu podkreœlono, ¿ew aktualnej sytuacji gospodarki œwiatowej wystêpuj¹ ewi-dentne korzyœci, takie jak niskie ceny dla konsumentów, re-akcja cen bezpoœrednio na zmiany zachodz¹ce w zakresiepoda¿y i popytu, i nastêpuje szybsze dostosowywanie siêstruktur w gazownictwie. Wzmo¿ona konkurencja, rywaliza-cja w obliczu nadpoda¿y gazu powoduj¹, ¿e spotowe rynkigazu ugruntowuj¹ siê w wiêkszoœci krajów europejskich.

Referat pt. „Smart Metering – szanse dla obrotu ener-gi¹” przedstawi³ przedstawiciel E.ON Ruhrgas – AndreasPotetzki. Dziêki wyk³adowi uczestnicy konferencji uzyskalibardzo interesuj¹ce informacje o instalowaniu urz¹dzeñ po-miarowych (w tym dla gazu i wody) na terenie Niemiec napodstawie dyrektywy UE z 2006 r. Przewiduje siê, ¿e obo-wi¹zek stosowania SMT (Smart Meter) bêdzie wystêpowa³ w nowo budowanych i rewitalizowanych budynkach od po-cz¹tku 2010 r. Obecnie w Niemczech panuje status quo zewzglêdu na bariery w postaci wysokich kosztów systemo-wych i braku standardów technicznych oraz niejasnoœci pra-wne (III Dyrektywa Gazowa opublikowana 14.08.2009 r. mad³ugi okres implementacyjny). E.ON Ruhrgas spodziewa siêw niedalekiej przysz³oœci rewolucji w komunikacji z klientem,niemniej jednak w dyskusji zwrócono uwagê na diametralneró¿nice miêdzy rynkami polskim i niemieckim, wynikaj¹ce z odmiennoœci rozliczeñ za energiê elektryczn¹ i energiê za-wart¹ w gazie ziemnym.

W referacie prezesa S³awomira Œliwiñskiego pt. „Niezbê-dny rozwój sieci przesy³owej w Polsce” podkreœlono

szczególnie aspekty techniczne mo¿liwoœci wykonania stra-tegicznych dla bezpieczeñstwa energetycznego pañstwa obiektów gazowniczych, takich jak terminal LNG, gazoci¹gi:Szczecin–Gdañsk, Gustorzyn–Odolanów, Szczecin–Lwóweki inne. Podstawowym problemem jest zapewnienie dla reali-zacji tych inwestycji œrodków finansowych, poniewa¿ ³¹cznawartoœæ inwestycji w prawid³owy rozwój systemu gazowni-czego wymaga do roku 2013–2014 nak³adów w wysokoœcico najmniej 5 mld z³. Zak³ada siê, ¿e czêœæ tych œrodkówOGP GAZ–SYSTEM S.A. uzyska z Unii Europejskiej, ponie-wa¿ projekty te s¹ ujête w rz¹dowym Programie Operacyj-nym ,,Infrastruktura i œrodowisko’’ – Narodowa StrategiaSpójnoœci 2007–2013.

W referacie prezesa Stanis³awa £êtowskiego pt. „Uwa-runkowania rozwoju przedsiêbiorstwa dystrybucji gazuna przyk³adzie Pomorskiej Spó³ki Gazownictwa Sp. z o.o.”podkreœlono zgodnoœæ dzia³añ spó³ki z zatwierdzon¹ map¹celów i kierunków dzia³añ strategicznych, z uwzglêdnieniempreferowanego scenariusza umiarkowanego rozwoju. Spó³-ka posiada równie¿ plany rozwoju na lata 2009–2013, uzgo-dnione z prezesem URE. Spó³ka ma bardzo du¿e szanse ró-wnie¿ na pozyskanie œrodków unijnych na budowê systemudystrybucji gazu ziemnego na terenach niezgazyfikowanych,w tym równie¿ sieci dystrybucyjnych wysokiego ciœnienia.Kluczowa dla spó³ki jest dywersyfikacja kierunków zasilaniai bezpieczeñstwa dostaw. Wzrostu wolumenu dystrybuowa-nego gazu spó³ka doszukuje siê w elektroenergetyce oraz energii odnawialnej (biogazownictwo). Dzia³ania te ozna-czaj¹ m.in., ¿e w 2013 r. w stosunku do roku 2007 w PSGnast¹pi przyrost iloœci dystrybuowanego gazu o 25%.

Dyskusjê i polemiczne uwagi wywo³a³ referat UrszuliRo¿nowskiej, dyrektor Pomorskiego Oddzia³u Obrotu Gazu,pt. „Relacje Pomorskiego Oddzia³u Obrotu Gazu z oto-czeniem.” Niektórzy dyskutanci zwrócili uwagê, ¿e pozyty-wne aspekty odpowiedzialnoœci spo³ecznej biznesu nie po-winny dominowaæ nad podstawowymi zadaniami Grupy Ka-pita³owej PGNiG (w tym zadaniami operatorów systemudystrybucyjnego), numeratywnie wymienionymi w prawieenergetycznym. Generalnie jednak zgodzono siê, ¿e wzrostsatysfakcji i zadowolenia zarówno klientów, jak i pracowni-ków, podnosi wiarygodnoœæ i pozytywne postrzeganie markica³ej Grupy PGNiG, a tym samym wzrost zainteresowania in-westorów i efektywnoœæ ³añcucha technologicznego firm ga-zowniczych.

Prof. dr hab. in¿. Waldemar Kamrat, prorektor Politech-niki Gdañskiej, moderator konferencji, podsumowuj¹c obra-dy, wyrazi³ opiniê, ¿e mimo narastaj¹cych zagro¿eñ i przesu-wania siê kryzysu w Polsce na rok 2010, rozwój i realizacjanie tylko kluczowych, ale równie¿ modernizacyjnych inwe-stycji musi byæ prowadzona m.in. w celu z³agodzenia tegokryzysu. Niewielkie spadki w wolumenie sprzeda¿y i przesy-le gazu w Polsce (nie przekraczaj¹ 10%) nie powinny w is-totny sposób naruszyæ dotychczasowych strategii, zw³aszczapreferowanych przez pañstwo. Polska, jako aktywny cz³onek Unii Europejskiej, wraz z innymi krajami Europy Œrodkowej,powinna zintensyfikowaæ dzia³ania na forum Komisji Euro-pejskiej w celu przyjêcia jednolitej i solidarnej „Polityki ener-getycznej Unii Europejskiej”. �


PUBLICYSTYKA

Spó³ki gazowe zg³asza³y ju¿ do firmkonsultingowych URE wiele uwagmerytorycznych do prezentowanej

metodologii. W wiêkszoœci uwagi te niezosta³y uwzglêdnione, a spó³ki nie otrzy-ma³y ¿adnej odpowiedzi na swoj¹ kore-spondencjê. Z wyj¹tkiem dwóch tzw.konferencji uzgadniaj¹cych nie przepro-wadzono ¿adnych spotkañ, konsultacjiani warsztatów z przedstawicielami spó-³ek gazownictwa b¹dŸ IGG, co znacznieograniczy³o mo¿liwoœci wypracowaniaoptymalnego, satysfakcjonuj¹cego UREoraz bran¿ê rozwi¹zania.

Skutek jest taki, ¿e zaprezentowanana konferencji 21 wrzeœnia br. „Meto-dologia oceny przedsiêwziêæ inwestycyj-nych energetycznych przedsiêbiorstwsieciowych” nie tylko nie spe³nia stawia-nych przed ni¹ oczekiwañ (poprawa ja-koœci i obiektywizmu oceny planów roz-woju), ale ze wzglêdu na liczne b³êdy,stanowi krok wstecz w stosunku do sta-nu obecnego.

Sytuacja jest doœæ paradoksalna. 7 wrzeœnia br. Adam Szejnfeld, sekretarzstanu w Ministerstwie Gospodarki oznaj-mi³ na konferencji prasowej, ¿e Minister-stwo Gospodarki przygotowa³o nowe„Zasady konsultacji przeprowadzanychpodczas przygotowywania dokumentówrz¹dowych”, których celem jest prowa-dzenie konsultacji ju¿ na etapie tworze-nia za³o¿eñ projektów, a nie dopiero go-towych dokumentów. Program ten marównie¿ na celu poprawê jakoœci prze-prowadzanych konsultacji oraz szerszew³¹czenie obywateli w proces tworzeniaprawa. Minister Szejnfeld doda³, ¿e w ra-mach uruchomionego w ministerstwiedrugiego etapu projektu tworzenia„lepszego prawa” powsta³ program re-dukcji obci¹¿eñ administracyjnych, maj¹-

cy na celu zmniejszenie obowi¹zków in-formacyjnych firm o 25 proc. do koñca2010 roku. Tymczasem przedstawicieltej samej administracji rz¹dowej nakonferencji zorganizowanej dwa tygo-dnie póŸniej zaprezentowa³ dokumen-ty wskazuj¹ce na dok³adnie odwrotneplany – zdecydowane zwiêkszenie wy-mogów informacyjnych wobec rzeko-mo ca³kowicie niezale¿nych energety-cznych przedsiêbiorstw, przy braku ja-kichkolwiek powa¿nych konsultacji w tej sprawie.

UCI¥¯LIWE OBOWI¥ZKI INFORMACYJNE

W zaprezentowanej przez URE me-todologii uderza przede wszystkim zdu-miewaj¹ca chêæ pozyskania jak najwiêk-szej liczby danych od operatorówniezwi¹zanych z sednem planu rozwoju(inwestycyjno-finansowego). Iloœæ da-nych oczekiwanych przez prezesa UREjest zdecydowanie wiêksza ni¿ dotych-czas. Zakres wymaganych informacji jestznacz¹co szerszy ni¿ wynika to z treœciart. 16 ust. 3 prawa energetycznego. Ta-kie podejœcie narusza podstawow¹ zasa-dê prawa administracyjnego, która sta-nowi, ¿e organa administracji publicznejdzia³aj¹ na podstawie przepisów prawa.Zebranie niezbêdnych danych oraz wy-pe³nienie arkuszy w obecnym etapie in-formatyzacji spó³ek gazownictwa bêdziewymaga³o wielkiego nak³adu pracy. Jestto o tyle k³opotliwe, ¿e spó³ki staraj¹ siêoptymalizowaæ swoje zatrudnienie i okresowe obci¹¿enie du¿ej liczby osóbdodatkow¹ prac¹ zwi¹zan¹ z przygoto-waniem i raportowaniem na potrzebyplanów rozwoju z pewnoœci¹ wp³ynie nakoszty zatrudnienia.

Ale jest jeszcze jeden aspekt sprawy.Ta ogromna wymagana liczba danychjest nie tylko trudna do zaakceptowania,ale mo¿e równie¿ prowadziæ do brakupe³nego zrozumienia przez operatorówcelowoœci raportowanych danych w ra-mach planów rozwoju, co mo¿e groziæryzykiem „mechanicznego” podejœcia doich przygotowywania oraz uzgadniania.Tym bardziej ¿e proponowany model oceny zupe³nie nie uwzglêdnia mo¿liwo-œci zaistnienia zdarzeñ jednorazowych(takich jak np. przestawienia odbiorcówna inny rodzaj gazu, mo¿liwoœæ przenie-sienia siê odbiorcy do innego OSD), któ-re mog¹ mieæ du¿y wp³yw na dzia³alnoœæ i wyniki OSD. Brak mechanizmu uwzglê-dniania takich zdarzeñ budzi silne obawyo sposób traktowania takich nadzwyczaj-nych zdarzeñ i mo¿liwoœæ ich uwzglê-dnienia w planach rozwoju (nie ma na-wet takiego miejsca w tabelkach!).

Co gorsza, w metodologii zaprezen-towanej przez URE dostrzec mo¿na chêædyktowania rozwi¹zañ wyraŸnie ingeru-j¹cych w plany strategiczne spó³ek dys-trybucyjnych. Zgodnie z polityk¹ korpo-racyjn¹ Grupy Kapita³owej PGNiG, spó³kiOSD s¹ objête systemem zarz¹dzaniaprzez cele, które s³u¿¹ realizacji strategi-cznych interesów Grupy Kapita³owejPGNiG. Dlaczego URE chce oceniaæ tecele, skoro nie le¿y to w jego kompeten-cjach, lecz faktycznego w³aœciciela,którym jest Skarb Pañstwa reprezento-wany przez Ministerstwo Skarbu Pañ-stwa (i Ministerstwo Gospodarki)? Nato-miast narzucanie operatorom innych ce-lów dzia³ania jest w³¹czeniem regulatoraw uprawnienia i obowi¹zki w³aœcicielskie.Rozwi¹zanie takie budzi powa¿ne w¹tpli-woœci co do mo¿liwoœci realizacji w œwietle zapisów kodeksu spó³ek han-dlowych o nadzorze korporacyjnym oraz prawa energetycznego. Czy UREchce wprowadziæ dualizm zarz¹dczy?

TARYFA DLA BIEDNYCH CZY BOGATYCH?

Zaproponowana przez URE metodo-logia wyraŸnie sugeruje uzale¿nienie po-ziomu taryf od poziomu dochodów mie-szkañców. Na jakiej podstawie? Cenygazu dla gospodarstw domowych wy-znaczane s¹ g³ównie przez cenê paliwa

Ju¿ wiele miesiêcy trwa dyskusja pomiêdzy URE a operatoramisystemów dystrybucyjnych (spó³kami gazownictwa) w sprawiemetodologii opracowywania i oceny planów rozwoju.

Regulator czy w³aœciciel planowania rozwoju?Adam Cymer

dokoñczenie na str. 51


Inteligentne opomiarowanie jest powszechnie przyjêtympolskim t³umaczeniem angielskiego okreœlenia smart me-tering. Pojêcie inteligentnego opomiarowania nie jest je-

dnoznacznie zdefiniowane, dlatego spróbujê przybli¿yæ tookreœlenie. Jest to zagadnienie wa¿ne – w wielu dokumen-tach unijnych i w dyskusjach pojêcie to jest coraz czêœcieju¿ywane, wiêc istotne jest dobre rozumienie tego terminu.

Stowarzyszenie European Smart Metering Alliance(ESMA) definiuje inteligentne opomiarowanie, traktuj¹c jakoelementy definicyjne cechy, które ono powinno mieæ, takie jak:

� automatyczne przetwarzanie, transmitowanie, zarz¹dzanie i wy-korzystywanie danych pomiarowych,

� dwukierunkowa komunikacja pomiêdzy urz¹dzeniami pomiaro-wymi i uk³adami nadzorczymi,

� automatyczne zarz¹dzanie urz¹dzeniami pomiarowymi, � dostêp do aktualnych i czytelnych informacji na temat zu¿ycia

dla odpowiednich podmiotów i posiadanych przez nich syste-mów, w³¹cznie z konsumentami energii,

� obs³uga us³ug zwiêkszaj¹cych wydajnoœæ zu¿ycia energiii systemu energetycznego (generowanie, przesy³, dystrybucja,a zw³aszcza zu¿ycie koñcowe). Istnieje pewna nadmiarowoœæ oraz niespójnoœæ tej defi-

nicji. Niektóre elementy okreœlaj¹ cechy fizyczne (technolo-gii), inne – cechy funkcjonalne. W moim przekonaniu, do-datkow¹ cech¹ istotn¹ dla takich systemów powinna byæich elastycznoœæ, tzn. mo¿liwoœæ dostosowywania dozmiennych szczegó³owych potrzeb, mog¹cych pojawiaæ siêw miarê rozwoju tej technologii. Nie jest to warunek trud-ny do spe³nienia – o inteligencji tego typu uk³adów decy-duje zwykle oprogramowanie, które jest stosunkowo naj-³atwiej modyfikowalne. Dyskusyjny jest równie¿ obligato-ryjny zapis o dwukierunkowej komunikacji pomiêdzy urz¹-dzeniem pomiarowym (licznikiem) a centrami nadzorczymi.Wydaje siê, ¿e powinien byæ zast¹piony mniej restrykcyj-nym warunkiem mo¿liwoœci dwukierunkowej komunikacjipomiêdzy odbiorc¹ a centrami nadzorczymi. To wystarcza-j¹ce kryterium dla dopuszczenia mo¿liwoœci aktywnego od-dzia³ywania odbiorcy. Dwa wymienione sformu³owania

powoduj¹ ró¿ne konsekwencje – zw³aszcza w pierwszymprzypadku determinuj¹ wyposa¿enie licznika choæby w ele-mentarny uk³ad wprowadzania/modyfikacji danych do-stêpny z poziomu u¿ytkownika.

Bardziej czytelna i zrozumia³a jest opisowa definicja inte-ligentnego opomiarowania:

Jest to opomiarowanie dostarczaj¹ce u¿ytkowniko-wi/klientowi bie¿¹cych i ci¹g³ych danych dotycz¹cych zu¿y-cia i kosztu danego medium (np. gazu, wody, elektrycznoœci)oraz umo¿liwiaj¹ce komunikacjê (dwukierunkow¹) z centra-mi nadzorczymi dostawców, pozwalaj¹c¹ klientowi na akty-wn¹ (tzn. maj¹c¹ wp³yw na zu¿ycie i koszt) postawê jakoodbiorcy danego medium.

Po¿¹danym warunkiem jest opcja porównywania zu¿y-cia/kosztów z danymi historycznymi.

W domyœle uwa¿a siê, ¿e wszystkie wymienione wy¿ejfunkcje powinny byæ dostêpne na poziomie inteligentnegourz¹dzenia pomiarowego (licznika gazu, energii), niemniej s¹te¿ prezentowane pogl¹dy, ¿e zwrotny kana³ komunikacjipowinien byæ – co prawda – skierowany do klienta, ale nie-koniecznie bezpoœrednio do urz¹dzenia pomiarowego,np. za poœrednictwem internetu. Mo¿liwe jest te¿ rozwi¹za-nie polegaj¹ce na komunikacji licznika z komputerem dobo-wym odbiorcy. Zauwa¿my, ¿e pozwala to na wykorzystaniepodobnej, jeœli nie wiêkszej, funkcjonalnoœci – wygodniejjest porównywaæ np. archiwalne zu¿ycie na du¿ym ekraniemonitora w mieszkaniu ni¿ na liczniku umieszczonym cza-sem na zewn¹trz mieszkania. Poza tym takie podejœcie po-zwala na uruchomienie funkcji inteligentnego opomiarowa-nia ju¿ na bazie prostych systemów automatycznego odczy-tu (cyfryzacja sygna³u + kana³ komunikacji), ograniczaj¹ckoszty urz¹dzeñ (liczników).

W literaturze czêsto pojawiaj¹ siê skróty zwi¹zane z pojê-ciem inteligentnego opomiarowania czy automatycznego od-czytu urz¹dzeñ pomiarowych dla odbiorców indywidualnych.Zwykle u¿ywa siê skrótów: AMM (Advanced Meter Manage-ment), AMI (Advanced Meter Infrastructure) czy AMR (Auto-matic Meter Reading) z zakresem pojêciowym dla tych okreœleñod najszerszego do najwê¿szego – w podanej kolejnoœci.

Najbardziej rozpowszechniona jest ostatnia klasa tychsystemów, tzn. uk³ady AMR, z tym ¿e nie ka¿dy system AMRmo¿e byæ uznawany za system inteligentnego opomiarowa-nia. Niemniej wiêkszoœæ nowoczesnych systemów AMRspe³nia w podstawowych punktach przytoczone wczeœniej

Z uwagi na rosn¹ce zainteresowanie w Polscetzw. inteligentnym opomiarowaniem, a tak¿e na nowe uwarunkowania legislacyjne,wynikaj¹ce z dyrektyw unijnych warto omówiæ zagadnienia z nim zwi¹zane.

Inteligentne opomiarowaniew polskim gazownictwie– szanse i zagro¿eniaDariusz Dzirba

TECHNOLOGIA

definicje, a z pewnoœci¹ mog¹ staæ siê baz¹ dla takich syste-mów. Wiele zagadnieñ jest te¿ analogicznych, dlatego poda-wane informacje odnosz¹ce siê bezpoœrednio do systemówAMR w wiêkszoœci mog¹ byæ zastosowane równie¿ do szer-szych klas systemów.

ZALETY

systemów inteligentnego opomiarowania s¹ powszechnieznane i opisywane szeroko w literaturze fachowej. Niemniej,w wiêkszoœci, szczególnie w odniesieniu do systemów AMR,sprowadzane s¹ one wy³¹cznie do istotnego wzrostu wydaj-noœci systemu inkasa (od kilkunastu do kilkudziesiêciu razy).Powszechnie uwa¿a siê, ¿e w³aœnie efekty ekonomiczne, wy-nikaj¹ce wprost ze wzrostu wydajnoœci odczytów, zmniej-szenia kosztów pracy ludzkiej, przetwarzania danych, ogra-niczenia administracji itp., by³y podstawow¹ przes³ank¹ dowdra¿ania takich systemów. W przypadku inteligentnegoopomiarowania mamy dodatkowe mo¿liwoœci zwi¹zanez potencjaln¹ optymalizacj¹ zu¿ycia danego medium zaró-wno przez odbiorcê, jak i sprzedawcê.

Zalety systemów mog¹ byæ:– ekonomiczne,– marketingowe,– organizacyjne,– zwi¹zane z bezpieczeñstwem.

Podzia³ ten ma charakter porz¹dkowy – wiele cech i zaletsystemu z zakresu np. marketingowego czy organizacyjnegoprzek³ada siê poœrednio na efekty ekonomiczne.

Niektóre cechy systemów inteligentnego opomiaro-wania, bêd¹ce zaletami z punktu widzenia odbiorcy(np. czêstsze odczyty motywuj¹ce do oszczêdnoœcii zmniejszenia zu¿ycia, u³atwienie w zmianie sprzedawcy),nie musz¹ byæ zaletami z punktu widzenia dostawcy –niemniej w wiêkszoœci systemy te przynosz¹ korzyœci obustronom.

Zalety ekonomiczne

� Zmniejszenie nieuprawnionego poboru i kradzie¿y gazu.� Zwiêkszenie wydajnoœci pracy inkasentów (liczba odczy-

tanych urz¹dzeñ w jednostce czasu).� Eliminacja odczytów nieskutecznych, wynikaj¹cych z nie-

dostêpnoœci urz¹dzeñ pomiarowych.� Poprawa struktury odczytów, polegaj¹ca na dostosowa-

niu czêstotliwoœci odczytów do profilu zu¿ycia i motywu-j¹ca do racjonalizacji zu¿ycia.

� Poprawienie pewnoœci i jakoœci odczytów (praktyczniebrak b³êdów i przek³amañ).

� U³atwienie zarz¹dzaniem kontami „problemowych” u¿y-tkowników oraz u³atwienie windykacji.

� Zwiêkszenie szybkoœci przep³ywu œrodków pieniê¿nychpomiêdzy klientem a firm¹.

Zalety marketingowe

� Podwy¿szenie jakoœci i „elegancji” us³ug poprzez mo¿li-woœæ odczytu bez potrzeby ingerowania klienta – popra-

wienie wizerunku marketingowego firmy jako nowoczes-nej i przyjaznej dla klienta.

� Zmniejszenie liczby skarg i reklamacji (uzasadnionych)klientów na odczyty niezgodne ze stanem faktycznym.

� Podniesienie poziomu obs³ugi klientów.� Umo¿liwienie dostêpu do danych pomiarowych w takim

stopniu, w jakim jest to w danym momencie potrzebneprzedsiêbiorstwu gazowniczemu.

� U³atwienie dla prowadzenia tzw. segmentacji klientów.� Podniesienie poziomu konkurencyjnoœci w stosunku do

innych dostawców noœników/mediów energetycznychoraz innych firm zajmuj¹cych siê œwiadczeniem us³ug od-czytowych w sposób tradycyjny.

Zalety organizacyjne

� Wiêksza mo¿liwoœæ (elastycznoœæ) w dostosowaniu doewentualnych nowych rozwi¹zañ z zakresu taryf (promo-cje, zni¿ki, zmienne taryfy czasowe itp.).

� £atwiejsze dostosowanie do ewentualnego przysz³egosposobu rozliczeñ gazu na bazie energii, a nie objêtoœci.

� £atwiejsze uruchomienie procedur odczytu przy przy³¹-czeniu, wy³¹czeniu, zmianie u¿ytkownika.

Zalety zwi¹zane z bezpieczeñstwem

� Zwiêkszenie bezpieczeñstwa pracy i bezpieczeñstwa inka-sentów (w przypadku systemów czêœciowo zautomatyzo-wanych z udzia³em czynnika ludzkiego).

� Zwiêkszenie poczucia bezpieczeñstwa klientów.� Mo¿liwoœæ udostêpniania teraz lub w przysz³oœci tzw.

us³ug dodanych, np. uk³ad detekcji wycieku gazu z syste-mem automatycznego odciêcia, pod³¹czenie systemu an-tyw³amaniowego, wezwanie pomocy medycznej itp.Skala oszczêdnoœci wynikaj¹ca ze zwiêkszonej wydajno-

œci zale¿y od rodzaju systemu, skali wdro¿enia i konkretnychwarunków (koszt pracy, organizacja systemu inkasa itp.).W literaturze podaje siê, ¿e zastosowanie systemów AMR(w odniesieniu do tradycyjnego systemu) zwiêksza liczbê od-czytów od 10 do 100 razy. Podobnie jest w wypadku zmniej-szenia nieuprawnionych poborów – liczba kradzie¿y zmniej-sza siê o 5–15%.

Przes³anki bezpieczeñstwa wynikaj¹ zarówno z eliminacji(g³ównie subiektywnego) zagro¿enia mieszkañców przestêp-czoœci¹, jak i z mo¿liwoœci nowych technologii, które pozwa-laj¹ np. na automatyczne odciêcie wyp³ywu gazu.

W³aœnie us³ugi dodatkowe s¹ argumentem za rozpowsze-chnieniem systemów inteligentnych. Mo¿liwa jest implementa-cja us³ug zwi¹zanych z detekcj¹ nieszczelnoœci systemu gazo-wego w mieszkaniu, na³o¿enia w³asnych (klientów) ograniczeñi limitów na zu¿ycie oraz innych funkcji niezwi¹zanych bezpo-œrednio z gazownictwem, np. pod³¹czanie uk³adów alarmo-wych czy systemów bezpieczeñstwa dla osób starszych b¹dŸniepe³nosprawnych (przycisk alarmowego wezwania). Oczywi-œcie, te ostatnie us³ugi wymagaj¹ wspó³dzia³ania (w tym techni-cznego) z systemami policji czy s³u¿by zdrowia.

Niew¹tpliwie systemy inteligentnego opomiarowaniaoferuj¹ odbiorcy pe³n¹ informacjê nawet o chwilowym czy


TECHNOLOGIA


okresowym zu¿yciu, co wp³ywa na mo¿liwoœæ efektywniej-szego i oszczêdniejszego gospodarowania energi¹. W kon-sekwencji – w ujêciu globalnym – ma to pozytywny wp³ywna œrodowisko naturalne.

Wady i problemy

� Wysoki pocz¹tkowy koszt inwestycji i instalacji. � Konieczna relatywnie du¿a (albo œciœle adresowana do

poszczególnych grup odbiorców) skala przedsiêwziêcia.� Trudnoœæ w integracji z istniej¹cymi systemami bilingowymi.� Problemy socjalne wynikaj¹ce z ewentualnego zmniejsze-

nia liczby pracowników (inkasentów).� Ró¿norodnoœæ stosowanych technologii, rozwi¹zañ, pro-

toko³ów komunikacyjnych, zwiêkszaj¹ca ryzyko nietrafio-nej inwestycji.

� Mo¿liwoœæ „inwigilacji” naruszaj¹cej prywatnoœæ klientów.� Koniecznoœæ wprowadzania dodatkowych mechanizmów

zwi¹zanych z ochron¹ danych pomiarowych.� Brak podobnych zalet jak w elektroenergetyce, zwi¹za-

nych z dostosowaniem i ³atw¹ zmiennoœci¹ taryfy do pro-filu zu¿ycia odbiorcy (interaktywnoœæ odbiorcy).

TECHNOLOGIA

Nawet skrótowe przedstawienie stosowanych technolo-gii w systemach inteligentnego opomiarowania przekraczaramy i za³o¿enia niniejszego artyku³u. Powszechnie stosowa-na jest technologia mikroprocesorowa i zaawansowanetechnologie komunikacyjne. Szczególnie w tej ostatniej dzie-dzinie u¿ywa siê wielu rozwi¹zañ. Do odczytu pomiaru sto-sowane s¹ ró¿ne techniki, takie jak:� systemy z odczytem z wyjœcia impulsowego (kontaktron),� systemy z odczytem z wyjœcia impulsowego (encoder),� systemy z odczytem optycznym,� systemy zintegrowane (liczniki elektroniczne).

Systemy z odczytem optycznym s¹ tu stosunkowo no-wym rozwi¹zaniem. Sta³y siê dostêpne dziêki miniaturyzacjii istotnemu obni¿eniu kosztów elementów optoelektroni-cznych. Ich idea jest niezwykle prosta – „elektroniczne oko”zastêpuje odczyt ludzki. S¹ to tzw. systemy OCR i ICR(Optical Character Recognition i Intelilgent Character Recog-nition) bazuj¹ce na technologiach automatycznego, elektroni-cznego rozpoznawania okreœlonych ci¹gów znaków.

Praktycznie implementacja takiego systemu polega na tym,¿e do pola odczytowego gazomierza (lub innego urz¹dzenia po-miarowego) instalowana jest uproszczona kamera lub skaner,które przetwarzaj¹ obraz w postaæ cyfrow¹ w³aœciw¹ do transmi-sji danych. Oznacza to, ¿e nie jest wymagana jakakolwiek mo-dyfikacja b¹dŸ ingerencja w uk³ady mechaniczne i konstrukcyjnegazomierza – uk³ad optyczny mo¿e byæ adaptowany do dowol-nego typu gazomierza (licznika), gdy¿ w istocie zastêpuje ludzkiorgan wzroku. Konieczne jest zaimplementowanie doœæ zaawan-sowanych algorytmów obliczeniowych, co jeszcze kilka lat temuhamowa³o komercyjne wykorzystanie tych uk³adów.

Zalet¹ tych systemów jest praktycznie ca³kowite unieza-le¿nienie siê od typu/rodzaju urz¹dzeñ pomiarowych – mo-g¹ to byæ zarówno liczniki nowoczesne, jak i stare.

Jedn¹ z wa¿niejszych kwestii jest problem komunikacjiz innymi urz¹dzeniami i centrami nadzorczymi.

Oczywiœcie, odpowiedni¹ funkcjonalnoœæ – w tym wy-padku dwukierunkow¹ wymianê informacji, mo¿na uzyskaæna bazie dowolnego wymienionego wy¿ej medium. Najczê-œciej mówimy o logicznym kanale ³¹cznoœci, który mo¿e sk³a-daæ siê z ró¿nych (³¹czonych) implementacji fizycznych wy-mienionych wy¿ej technologii.

W poszczególnych spó³kach gazownictwa mamy do czynie-nia z wieloma wdro¿eniami systemów automatycznego odczy-tu AMR. Zwykle s¹ to wdro¿enia w skali od kilkudziesiêciu dokilkuset odbiorców, wykorzystuj¹ce uk³ady miêdzy innymiPlum, Aiut, Matrix. Prace zwi¹zane z testowaniem uk³adówAMR i pilota¿owymi wdro¿eniami na rzecz PGNiG SA realizo-wa³ te¿ Instytut Nafty i Gazu Oddzia³ Warszawa.

UWARUNKOWANIA PRAWNE, LEGISLACJA

W ustawodawstwie unijnym ju¿ od kilku lat wskazywa-no automatyczny odczyt liczników jako jeden z zalecanychœrodków dzia³ania dla dystrybucji, wynikaj¹cy z otwarcia nakonkurencjê. W sposób bardziej konkretny i bezpoœredniowykorzystuj¹cy okreœlenie „inteligentnego opomiarowania”problematyka ta jest poruszona w dyrektywie ParlamentuEuropejskiego i Rady (opublikowanej w sierpniu 2009 r.),dotycz¹cej wspólnych zasad rynku wewnêtrznego gazuziemnego i uchylaj¹cej dyrektywê 2003/55/WE.

W Polsce problem inteligentnego opomiarowaniaznalaz³ wyraz w przyjêtej 3 czerwca br. „Deklaracji wsprawie wprowadzenia inteligentnego opomiarowania dlapolskiego systemu elektroenergetycznego”, której sygna-tariuszami byli: Urz¹d Regulacji Energetyki, KrajowaAgencja Poszanowania Energii, Federacja Konsumentów,Stowarzyszenie Konsumentów Polskich, Forum OdbiorcówEnergii Elektrycznej i Gazu. Dokument wskazuje na poten-cjalne korzyœci, jakie powinny przynieœæ systemy inteligen-tnego opomiarowania zarówno dla odbiorców, jak i do-stawców mediów oraz wzywa przedsiêbiorstwa sektoraelektroenergetycznego do propagowania i wdro¿enia tegorozwi¹zania.

Istniej¹ systemy wykorzystuj¹ce nastêpuj¹ce me-dia ³¹cznoœci:

� radiowy klasyczny (pasma ma³ej mocy niewyma-gaj¹ce dodatkowych zezwoleñ),

� radiowy GSM/GPRS,� radiowy Bluetooth,� telefoniczny kablowy,� satelitarny,� bazuj¹cy na sieciach energetycznych (PLC),� hybrydowy – mieszany,� inny (internet, telewizja kablowa, okablowanie

bezpoœrednie itp.)� technologie przysz³oœciowe (Wireless USB, ZigBee,

RFiD itp.).


TECHNOLOGIA

WARTO ZDEFINIOWAÆ STRATEGIÊPOSTÊPOWANIA DLA POLSKIEGOGAZOWNICTWA W TEJ DZIEDZINIE.1. Z punktu widzenia metrologicznego, tj. samej istoty po-

miaru, fakt czy mierzymy wolumen gazu czy wielkoœæenergii elektrycznej, iloœæ wody czy ciep³a nie ma wiêksze-go znaczenia. Oczywiœcie, inna jest natura pomiaru pier-wotnego, ale po przetworzeniu wielkoœci analogowejw postaæ cyfrow¹ rodzaj mierzonego medium jest spraw¹drugorzêdn¹ – proces obróbki sygna³u, z dok³adnoœci¹ doalgorytmu przeliczenia jest identyczny. Byæ mo¿e, dlate-go czêsto próbuje siê sprowadziæ wszystkie media dowspólnego mianownika, sugeruj¹c stosowanie tych sa-mych rozwi¹zañ i oczekuj¹c identycznych korzyœci nieza-le¿nie od specyfiki danego medium. Z funkcjonalnegopunktu widzenia ró¿nica jest jednak niezwykle istotnachoæby w przypadku pomiarów gazu i energii elektrycznej– wynika z odmiennych cech obu (elektroenergetycznegoi gazowego) systemów. Na przyk³ad bezw³adnoœæ systemugazowniczego jest istotnie wiêksza ni¿ systemu elek-troenergetycznego. Wy³¹czenie odpowiedniej liczby od-biorników energii elektrycznej powoduje w ujêciu syste-mowym w zasadzie natychmiastowy wp³yw na systemenergetyczny; analogiczne wy³¹czenie odbiorników ga-zu – z uwagi na akumulacyjne cechy sieci przesy³u i dys-trybucji gazu – wywo³a tak¹ reakcjê z bardzo istotnymopóŸnieniem. Podobnie, o ile zmiana (w uk³adzie doby)w wykorzystaniu niektórych odbiorników energii elek-trycznej jest mo¿liwa, to taka sama zmiana zachowañklientów w odniesieniu do odbiorników gazu jest du¿omniej prawdopodobna, zak³adaj¹c typowe wykorzysta-nie gazu do przygotowywania posi³ków, podgrzewaniawody i ogrzewania.Oznacza to, ¿e o ile racjonalne mo¿e byæ sk³onienie do

zmiany zachowañ odbiorców energii elektrycznej w czasie

rzeczywistym, np. poprzez dynamiczne wprowadzaniezmiennych taryf (choæby przy u¿yciu technologii inteligen-tnego opomiarowania), to du¿o trudniej jest przyj¹æ podob-n¹ metodologiê w stosunku do indywidualnych odbiorcówgazu. Ró¿nic pomiêdzy metrologi¹ w przypadku odbiorcy in-dywidualnego dla obu bran¿ jest znacznie wiêcej.� Licznik elektryczny ³atwo jest zdalnie w³¹czyæ i wy³¹czyæ,

gazowy – bezkonfliktowo jedynie wy³¹czyæ. � W wypadku licznika elektrycznego – w przeciwieñstwie do

licznika gazowego – mamy naturaln¹ dostêpnoœæ Ÿród³aenergii elektrycznej.

� Problemy iskrobezpieczeñstwa wystêpuj¹ jedynie w przy-padku liczników gazowych (niejednokrotnie implikuje towykonanie uk³adów w odpowiedniej technologii).

� Liczniki gazu s¹ czêsto po³o¿one na zewn¹trz posesjii pracuj¹ w zewnêtrznych warunkach atmosferycznych(uk³ady musz¹ wytrzymywaæ temperatury do -30 stopniCelsjusza, a przegl¹danie np. danych archiwalnych na ba-zie takiego gazomierza nie zawsze jest najwygodniejszymrozwi¹zaniem).

� Problem pomiaru energii elektrycznej jest skutecznie roz-wi¹zany, kwestie metrologiczne i organizacyjne wynikaj¹-ce z ewentualnych rozliczeñ na bazie energii, a nie objê-toœci gazu s¹ dopiero przed nami.Podane przyk³ady dobrze ilustruj¹ powa¿ne problemy wy-

nikaj¹ce ze specyfiki danego medium i wskazuj¹ na konie-cznoœæ du¿ej ostro¿noœci przy unifikacji/wprowadzaniu roz-wi¹zañ technicznych oraz rozwi¹zañ legislacyjnych wspólnychdla gazu i elektroenergetyki. Wydaje siê, ¿e w ka¿dej sytuacjinale¿y uwzglêdniæ specyfikê danej bran¿y. Jest to kolejnyargument wzmacniaj¹cy postulaty wyodrêbnienia w najbli¿-szych latach prawa gazowego. 2. Pewnym niebezpieczeñstwem obserwowanym w tej dzie-

dzinie jest traktowanie inteligentnego opomiarowaniai inteligentnych liczników jako atrakcyjnej, nowej techno-logii, do której mo¿na „w³o¿yæ” obok niezbêdnych i po-

� Nale¿y umo¿liwiæ oparcie wprowadzenia inteligentnych sy-stemów pomiarowych na ocenie gospodarczej. Je¿eli z oce-ny takiej wyniknie, ¿e wprowadzenie tego rodzaju syste-mów pomiarowych jest racjonalne z gospodarczego punktuwidzenia i op³acalne tylko dla konsumentów o okreœlonympoziomie zu¿ycia gazu, pañstwa cz³onkowskie powinnymóc to uwzglêdniæ przy wdra¿aniu inteligentnych syste-mów pomiarowych.

� W celu promowania efektywnoœci energetycznej, pañ-stwa cz³onkowskie lub – w przypadku gdy pañstwocz³onkowskie tak postanowi³o – organ regulacyjny, zde-cydowanie zalecaj¹ przedsiêbiorstwom gazowym opty-malizacjê wykorzystania gazu, na przyk³ad poprzez do-starczanie us³ug w zakresie zarz¹dzania energi¹, rozwójinnowacyjnych formu³ cenowych lub poprzez wprowa-dzanie, w stosownych przypadkach, inteligentnych sys-temów pomiarowych lub inteligentnych sieci.

� Pañstwa cz³onkowskie zapewniaj¹ wdro¿enie inteligen-tnych systemów pomiarowych, które pozwol¹ na aktywneuczestnictwo konsumentów w rynku dostaw gazu. Wdro-¿enie tych systemów pomiarowych mo¿e byæ uzale¿nioneod ekonomicznej oceny wszystkich d³ugoterminowych ko-sztów i korzyœci dla rynku oraz indywidualnego konsu-menta lub od oceny, która forma inteligentnego pomiarujest uzasadniona z ekonomicznego punktu widzenia i naj-bardziej op³acalna oraz w jakim czasie ich dystrybucja jestwykonalna.

Ocena taka odbywa siê w terminie do trzech lat powejœciu w ¿ycie niniejszej dyrektywy z zastrze¿eniemtakiej oceny, pañstwa cz³onkowskie lub jakikolwiekwyznaczony przez nie w³aœciwy organ przygotowujeharmonogram wdra¿ania inteligentnych systemów po-miarowych.

Zalecenia III Dyrektywy Gazowej dotycz¹ce inteligentnego opomiarowania:


trzebnych funkcji wiele opcji dodatkowych. Ich implemen-tacja podra¿a koszty, a wykorzystanie bywa problematy-czne. Zachowanie równowagi pomiêdzy potrzebamia ekonomik¹ przedsiêwziêcia wydaje siê kluczem do suk-cesu w szerszym wdro¿eniu tych rozwi¹zañ. Zauwa¿my,¿e sama inteligencja licznika nie powinna byæ celem, aleœrodkiem do celu. £atwo o pope³nienie b³êdu konstrukcjiurz¹dzenia maj¹cego funkcje wykorzystywane w niewiel-kim stopniu.

3. Rozwi¹zañ na poziomie globalnym (krajowym, europej-skim) wymagaj¹ problemy zwi¹zane z szerszym wprowa-dzeniem systemów inteligentnego opomiarowania w ga-zownictwie. Sygnalizuje to równie¿ przytoczona wczeœniejdeklaracja z 3.06.2009 r. Nale¿y zw³aszcza (w œcis³ejwspó³pracy z gremiami europejskimi):

� precyzyjnie zdefiniowaæ pojêcie i funkcjonalnoœæ inteli-gentnego opomiarowania z uwzglêdnieniem specyfiki ga-zownictwa,

� precyzyjnie zdefiniowaæ pojêcie i funkcjonalnoœæ inteligen-tnego licznika z uwzglêdnieniem specyfiki gazownictwa,

� zapewniæ ochronê prywatnoœci odbiorców (ochrona da-nych pomiarowych),

� opracowaæ niezbêdne standardy zw³aszcza odnoœnie doprotoko³ów komunikacyjnych,

� okreœliæ, na czym szczegó³owo mo¿e polegaæ „aktyw-noœæ” odbiorcy/licznika gazu w aspekcie ci¹g³ej mo¿liwo-œci komunikacji z dostawc¹.Podstawowym zadaniem – zgodnie z wymogami dyrektywy

i przytoczonymi wy¿ej zapisami – bêdzie dokonaniew podmiotach bran¿y gazowniczej analizy ekonomicznej od-noœnie do racjonalnoœci biznesowej wprowadzania tego typurozwi¹zañ. Niew¹tpliwie, mimo wskazanych zalet, podstawow¹

przes³ank¹ wprowadzenia rozwi¹zañ inteligentnego opomiaro-wania dla przedsiêbiorstwa powinna byæ zasadnoœæ ekonomi-czna. Byæ mo¿e – w okresie przejœciowym – o ile op³acalnoœæ biz-nesowa okaza³aby siê problematyczna, pewnym rozwi¹zaniemmog³oby byæ wprowadzenie takiej us³ugi jako opcjonalnej nazasadach „zwrotu kosztów” dla przedsiêbiorstwa.4. Z pewnoœci¹ cenne s¹ praktyczne doœwiadczenia zwi¹za-

ne z wdra¿aniem i eksploatacj¹ takich systemów.W zwi¹zku z tym racjonalne jest wspieranie (ekonomi-cznie uzasadnionych) wdro¿eñ z tego zakresu czy testo-wanie technologii rozwojowych. W przypadku sprawdzo-nych systemów (inteligentnego opomiarowania lub AMRz mo¿liwoœci¹ migracji do takich systemów) wydaje siê ce-lowe postêpowanie dwutorowe:

� lokalne wdra¿anie niewielkich systemów tam, gdzie po-winny przynieœæ najwiêksze i najszybsze korzyœci (odbior-cy indywidualni o aktualnie rejestrowanym zu¿yciu nie-adekwatnym do warunków, odbiorcy trudno dostêpnio œrednim i du¿ym zu¿yciu, ma³e osiedla o zabudowie je-dnorodzinnej, inni wyselekcjonowani odbiorcy, du¿e, no-wo oddawane do u¿ytku bloki z istniej¹cym okablowa-niem strukturalnym itp.),

� analiza ekonomiczna, o której wy¿ej mowa, zgodnie z za-leceniami dyrektywy dla wdro¿enia w wiêkszej skali, do-tycz¹ca szczegó³owych uwarunkowañ, op³acalnoœci, okre-su zwrotu inwestycji, niezbêdnych nak³adów, docelowychgrup klienckich itp.Poruszone tutaj zagadnienia bêd¹ zapewne przedmiotem

prac w GK PGNiG SA oraz w dedykowanym zespole przy Iz-bie Gospodarczej Gazownictwa. �

Dariusz Dzirbadyrektor biura w departamencie strategii PGNiG

ZESPÓ£ DS. INTELIGENTNEGO OPOMIAROWANIA W GAZOWNICTWIE

Maj¹c na uwadze rosn¹ce standardy w gazownictwie œwiatowym oraz wytyczne zawartew nowej III Dyrektywie Gazowej, prezes zarz¹du Izby Gospodarczej Gazownictwa, po konsultacjach z Urzêdem Regulacji Energetyki,powo³a³ 3 wrzeœnia 2009 r. Zespó³ ds. InteligentnegoOpomiarowania w Gazownictwie.

1. Arkadiusz Chmielewski (APATOR METRIX S.A.) 2. Dariusz Dzirba (PGNiG SA) 3. Artur Gabryœ (AIUT Sp. z o.o.) 4. Dariusz Jarczyk (GSG Sp. z o.o.) 5. Adam Jarek (KSG Sp. z o.o.) 6. Jacek Jaworski (Instytut Nafty i Gazu) 7. Krzysztof Kostrubiec (MSG Sp. z o.o.) 8. Miros³aw Patej (BIATEL S.A.)

9. Leszek Puzdrowski (WSG Sp. z o.o.), 10. Grzegorz Ros³onek (PGNiG SA O/CLPB) 11. Pawe³ S³omiñski (PSG Sp. z o.o.) 12. Pawe³ Œwiszcz (DSG Sp. z o.o.) 13. Zygmunt Tr¹ba (INTERGAZ Sp. z o.o.) 14. Zdzis³aw Wojdanowski

(ITRON Polska Sp. z o.o.)

Pracom zespo³u przewodniczy Dariusz Dzirba. G³ówne zadanie zespo³u to wypracowaniekierunków dzia³añ (strategii) sektora gazowego, zapewniaj¹cych realizacjê zobowi¹zañ unijnychi krajowych dotycz¹cych wdra¿ania inteligentnego opomiarowania. Zespó³ bêdzie równie¿ wspó³pracowa³ z instytucjami pañstwowymi w zakresie przygotowania rozwi¹zañ technicznychi implementacji prawnych z uwzglêdnieniem doœwiadczeñ œwiatowych oraz korzyœci dla konsumentów.

O dbywaj¹ce siê co dwa lata, nazmianê z festiwalem muzykikameralnej „Bravo Maestro”,

„Mistrzowskie wieczory” zgromadzi³ylicznych mi³oœników klasycznychdŸwiêków. Na trzy dni tej muzycznejuczty z³o¿y³y siê doskona³e wykonaniautworów m.in. Mozarta, Schumanna,Schuberta i Brahmsa, prezentowaneprzez znanych ju¿ wiernej publicznoœcik¹œniañskich koncertów – KonstantegoAndrzeja Kulkê, Krzysztofa Jakowicza,

Krzysztofa B¹kowskiego, AndrzejaGêbskiego, Stefana i Paw³a Kamasów,Tomasza Strahla, Rafa³a Kwiatkowskie-go i Andrzeja Wróbla.

„Mistrzowskie wieczory” po razpierwszy odby³y siê w 1999 roku. Odtego czasu kszta³towa³a siê oryginalnaformu³a festiwalu. Jak nigdzie indziej w Polsce, Centrum Paderewskiego dys-ponuje nietypow¹, ale doskona³¹ naletni sezon sal¹ koncertow¹, powsta³¹w zaadaptowanej do tych celów stodo-le. Pierwotne przeznaczenie budynkunie zapowiada³o tego, co okaza³o siêju¿ po pierwszym koncercie – w obiek-cie jest doskona³a akustyka, co zgodniepotwierdzaj¹ wystêpuj¹cy w K¹œnejDolnej artyœci. Drug¹ znamienn¹ cech¹„Mistrzowskich wieczorów” jest ichrodzinny charakter. Wspólnie koncertu-j¹ tu znani rodzice ze swymi latoroœla-mi oraz ich przyjaciele. To sprawia, ¿esierpniowe spotkania w K¹œnej s¹ nietylko mistrzowskie, ale i... rodzinne.Goœcie mog¹ równie¿ wybraæ siê na

spacer po otaczaj¹cym obiekt parkupe³nym sêdziwych drzew, poœród któ-rych natrafi¹ na rozleg³e stawy, a mo¿etak¿e atmosferê, z której ch³on¹³ i czer-pa³ natchnienie I. J. Paderewski. W mie-si¹cach letnich bowiem mistrz gra³ nafortepianie pod go³ym niebem, najczê-œciej na skraju parku, gdzie specjalniewynoszono fortepian. Tym niesamowi-tym koncertom przys³uchiwa³a siêmiejscowa ludnoœæ.

K¹œna Dolna by³a domem artystyprzez szeœæ lat (1897–1903). Malowni-czo po³o¿ona w dolinie rzeki Bia³ej, po-œród pagórków i skamienia³oœci tworz¹-cych dziœ rezerwat „Skamienia³e Mia-sto”, spe³nia³a oczekiwania Paderew-skiego. Zauroczony ciê¿kowickimi ska-mienia³oœciami przypominaj¹cymigrzyby, zwierzêta czy piramidy, chcia³kupiæ otaczaj¹cy teren i utworzyæ pen-sjonat wypoczynkowy. Niestety, spot-ka³ siê z nieoczekiwan¹ odmow¹ zestrony magistratu, który motywowa³sw¹ decyzjê potrzeb¹ utrzymania natych terenach pastwisk dla byd³a. Cie-kawszy by³ drugi argument. Otó¿ ma-gistrat wyrazi³ troskê o moralnoœæ miej-scowej ludnoœci, która by³aby nara¿onana zgorszenie widokiem roznegli¿owa-nych letniczek i letników. Tak wiêc I. J.Paderewski, nie zrealizowa³ swojegopomys³u. Niestety, równie¿ plany osied-

,,Mistrzowskie wieczory”u Paderewskiego


W sierpniu, ju¿ po raz szósty, wnêtrza i otoczenie dworu wybitnego Polaka – Ignacego Jana Paderewskiego – w K¹œnejDolnej wype³ni³y dŸwiêki muzyki œwiatowej s³awy kompozytorów w prawdziwie mistrzowskich wykonaniach polskich artystów. Centrum Paderewskiego Tarnów – K¹œna Dolna zorganizowa³o pe³n¹ muzycznych wra¿eñ imprezê.

Koncert w stodole.

lenia siê na sta³e w K¹œnej okaza³y siênierealne. Z roku na rok powiêksza³ siêdeficyt maj¹tku i nawet zmiany niego-spodarnych zarz¹dców nie pomaga³y.W jednym z wywiadów dla „KurieraWarszawskiego” w listopadzie 1901roku mówi³: „Mam doœæ Galicji (...).Mia³em zamiar podró¿owaæ jeszcze kil-ka lat, a potem na sta³e osi¹œæ wœródswoich, lecz pozna³em wkrótce, ¿e jes-tem za ubogi, aby ten cel urzeczywi-stniæ, a mo¿e zbyt przyzwyczajony dostosunków europejskich, aby daæ radêz krukami swojskimi. To specjalny ga-tunek, a szczególnie te, co siê powsiach wa³êsaj¹, te z mianem poczciw-ców, z manierami wielkopañskimi i z but¹ rycersk¹ dotkliwie da³y mi siêwe znaki. Tak, to wygl¹da na paradoks,ale proszê mi wierzyæ, jam doœæ bogatyna Szwajcariê, Pary¿ i Londyn, ale sta-nowczo za ubogi, by osi¹œæ na wsi i go-

spodarzyæ w Galicji”. Rozstanie z K¹œ-n¹ nie by³o dla artysty ³atwe, a ¿yczli-woœæ i sympatia miejscowej ludnoœcipotêgowa³y ¿al rozstania z tym urokli-wym miejscem.

K¹œna Dolna pozosta³a jedyn¹ za-chowan¹ posiad³oœci¹ I. J. Paderewskie-

go, w której wnêtrzach zwiedzaæ mo¿e-my pomieszczenia z umeblowaniemg³ównie XIX-wiecznym. Meble w ogrom-nej wiêkszoœci zosta³y sprowadzonespecjalnie na potrzeby muzeum. Jedynieniektóre pochodz¹ z czasu, kiedyI. J. Paderewski bywa³ w K¹œnej Dolnej.

Najbardziej egzotyczny jest pokójchiñski. Inspiracj¹ do umeblowania po-mieszczenia by³a fascynacja Paderew-skiego sztuk¹ Dalekiego Wschodu.Znajduje siê tutaj gabinet utrzymany w stylach I po³owy XIX wieku, a tak¿esypialnia, w której zobaczyæ mo¿emysedes w formie taboretu, nale¿¹cy dopierwotnego wyposa¿enia dworu zaczasów Paderewskiego. W muzeumznajduje siê równie¿ oryginalny, spro-wadzony po d³ugich poszukiwaniachfortepian, na którym grywa³ Paderew-ski w parku dworskim. W zaadaptowa-nych pomieszczeniach dworku utwo-

rzono ekspozycjê, bêd¹c¹ obecnie jed-n¹ z najwiêkszych atrakcji na tereniePogórza Karpackiego.

Zachêcam do odwiedzenia tegoniezwyk³ego miejsca, które z roku narok piêknieje, przysparzaj¹c ciê¿kowic-kiej ziemi kolejnych mi³oœników. A bê-dzie ku temu doskona³a okazja, gdy¿ w ramach XXXVIII Zjazdu Gazowni-ków Polskich, który odbêdzie siê w Tarnowie 15–17 paŸdziernika br. or-ganizatorzy zaplanowali program tury-styczny obejmuj¹cy wizytê u Paderew-skiego w K¹œnej Dolnej. �

Bo¿ena Malaga-Wrona

Bibliografia: Franciszek Pulit, Dom w Oj-czyŸnie.

Koncert na ganku.

Koncert w parku.


PGNiG SA

Zarówno w kontekœcie odpowiedzialnoœci wobecnaszych pracowników i klientów, jak i w aspekcieposzanowania œrodowiska naturalnego idee te s¹

wa¿nym elementem naszej strategii biznesowej. Pozatym fakt, ¿e ju¿ ponad 80 proc. firm bran¿y energety-cznej na œwiecie posiada i realizuje strategiê zrównowa-¿onego rozwoju zobowi¹zuje podmioty grupy, dzia³aj¹-ce w kraju i za granic¹, do podejmowania wyzwañw tym zakresie. Spó³ki i oddzia³y Grupy Kapita³owejPGNiG maj¹ bogat¹ tradycjê anga¿owania siê w ¿ycie lo-kalne spo³ecznoœci, w których funkcjonuj¹. Niemniej je-dnak, w listopadzie 2008 roku wraz z og³oszeniem stra-tegii biznesowej Grupy PGNiG rozpoczêto projekt wy-pracowania dla niej kompleksowej strategii zrównowa-¿onego rozwoju i odpowiedzialnego biznesu. Dziêki jejwdro¿eniu dotychczasowe dzia³ania w zakresie odpo-wiedzialnoœci spo³ecznej zyska³y nowy wymiar, równo-czeœnie podjêto wyzwanie ich pe³nego zintegrowaniaz dzia³alnoœci¹ biznesow¹ Grupy Kapita³owej PGNiG.

Strategia Zrównowa¿onego Rozwoju i Odpowie-dzialnego Biznesu GK PGNiG na lata 2009–2015 zo-sta³a oficjalnie przyjêta przez Zarz¹d GK PGNiG20 lipca 2009 roku. Z chwil¹ jej przyjêcia zosta³a rów-nie¿ ustalona jej struktura zarz¹dzania w Grupie PGNiG.

W strategii wyznaczono szeœæ g³ównych priorytetów:� dba³oœæ o klienta,� dialog i wspó³praca z partnerami spo³ecznymi i bizne-

sowymi,

� poszanowanie œrodowiska naturalnego,� bezpieczne i przyjazne miejsce pracy,� rozszerzenie dzia³alnoœci biznesowej zgodnie z ide¹

zrównowa¿onego rozwoju.Szósty to rzetelna, spójna komunikacja i marketing,

które przenikaj¹ ka¿dy z powy¿szych obszarów. Dzia³a-nia w ramach tych szeœciu filarów dotycz¹ wszystkich ob-szarów odpowiedzialnego biznesu: miejsca pracy, œrodo-wiska naturalnego, rynku, spo³ecznoœci lokalnej. Uznaje-my, ¿e pozycja lidera rynku nak³ada na nas wspó³odpo-wiedzialnoœæ za jego rozwój tak, by odbywa³ siê on z po-szanowaniem potrzeb i oczekiwañ interesariuszy orazœrodowiska naturalnego.

Kolejnym etapem wdra¿ania strategii zrównowa¿o-nego rozwoju w GK PGNiG jest przygotowywanie indy-widualnych planów rozwoju spó³ek i oddzia³ów, zgod-nych ze strategi¹ CSR, opartych na strategii grupy,ale uwzglêdniaj¹cych lokalne potrzeby i mo¿liwoœci.GK PGNiG zdecydowa³a siê równie¿ na przygotowanieraportu spo³ecznego, który bêdzie najlepszym podsumo-waniem dotychczasowych osi¹gniêæ, a zarazem prezen-tacj¹ zadeklarowanych na kolejne lata dzia³añ. Raportuka¿e siê w paŸdzierniku 2009 roku.

Z MYŒL¥ O ŒRODOWISKU

W 2009 roku PGNiG SA po raz kolejny realizowa³oprojekt „PGNiG bezpiecznie nad wod¹” promuj¹cypiêkny sport, jakim jest ¿eglarstwo, a równoczeœnie bez-pieczne i ekologiczne korzystanie z uroków natury. Pier-wsza, ubieg³oroczna edycja tej akcji prowadzona podhas³em „PGNiG bezpieczne Mazury” znalaz³a siê w te-gorocznym raporcie Forum Odpowiedzialnego Biznesujako jedna z dobrych praktyk CSR. To zreszt¹ niejedynainicjatywa GK PGNiG dostrze¿ona przez forum. Mianemdobrej praktyki wyró¿ni³o ono tak¿e akcjê edukacyjno--informacyjn¹ ,,Ekostyle’’, zrealizowan¹ przez Pomorsk¹Spó³kê Gazownictwa. Jej uwieñczeniem by³o wydanieprzez spó³kê wewnêtrznego ,,Ekoelementarza’’ – prze-wodnika ekologicznego stylu ¿ycia dla pracowników.Klienci spó³ki otrzymali ekologiczne torby.

W równowadze z otoczeniemMarzena Strzelczak

Silna pozycja rynkowa i finansowa PGNiGstwarza mo¿liwoœci kontynuacji rozpoczêtych wczeœniej procesów modernizacyjnych i inwestycyjnych. Grupie zale¿y, by realizowaæ je zgodniez zasadami zrównowa¿onego rozwoju.


Nasza konferencjaby³a pierwszymtak szerokim,ogólnopol-skim spotkaniemprzedsta-wicieli energetyki,administracjipañstwowej i publicznej,poœwiê-conym tematycezrówno-wa¿onegorozwoju.


Spó³ki PGNiG anga¿uj¹ siê w sponsoring sportu, ³¹-cz¹c w ten sposób zaanga¿owanie spo³eczne ze swoimicelami marketingowymi. To forma wspó³pracy oczekiwa-na przez naszych partnerów, dlatego wiele podmiotówPGNiG wspiera lokalne kluby i imprezy sportowe. Wartorównie¿ wspomnieæ o projekcie ogólnopolskim – w paŸ-dzierniku 2008 roku PGNiG SA podjê³o wspó³pracêz Polskim Zwi¹zkiem Towarzystw Wioœlarskich (PZTW).Mamy nadziejê, ¿e w ten sposób przyczynimy siê do po-pularyzacji wioœlarstwa jako sportu szczególnie kojarz¹-cego siê ze wspania³¹ przyrod¹ oraz sukcesami naszychmistrzów olimpijskich z Pekinu.

Z MYŒL¥ O KULTURZE

PGNiG uczestniczy te¿ w wielu przedsiêwziêciachistotnych dla polskiej kultury i sztuki – zarówno w wy-miarze ogólnopolskim, jak i lokalnym, poprzez sieægazowni, oddzia³ów i spó³ek nale¿¹cych do Grupy Ka-pita³owej PGNiG. Gazownie Krakowska i Sandomier-ska od lat sponsoruj¹ znacz¹ce i znane przedsiêwziê-cia kulturalne, np. Misteria Paschalia, konkursy szopekkrakowskich czy Festiwal Filmów Niezwyk³ych. Wiel-kopolska Spó³ka Gazownictwa od d³ugiego ju¿ czasuwspiera Poznañski Chór Ch³opiêcy, a tak¿e konkursyskrzypcowe im. Henryka Wieniawskiego.

Z MYŒL¥ O NAUCE

Wszystkie spó³ki GK PGNiG czerpi¹ z dorobku naukœcis³ych, dlatego szczególnie bliska jest nam ich popula-ryzacja wœród dzieci i m³odzie¿y. W 2008 roku PGNiGpodjê³o wspó³pracê z Festiwalem Nauki w Warszawie,a w 2009 roku nie tylko j¹ kontynuujemy, ale objêliœmypatronatem równie¿ Dolnoœl¹ski i Trójmiejski FestiwalNauki, spotkania naukowe w Krakowie, Lublinie i Olszty-nie. Warto dodaæ, ¿e zale¿y nam tak¿e na zaanga¿owa-niu merytorycznym, dlatego na terenie obiektów PGNiGorganizowane s¹ spotkania m³odych entuzjastów naukœcis³ych, prezentacje i pokazy, m.in. w laboratoriumPGNiG. Oddzia³ PGNiG SA w Odolanowie od lat wspie-ra akcjê „Lato z helem”, podczas której prowadzone s¹ró¿nego rodzaju zajêcia edukacyjne dla dzieci i m³odzie-¿y, a tak¿e uczestniczy w Europejskim Programie Eduka-cyjnym poœwiêconym kriogenice.

Z MYŒL¥ O ROZWOJU RYNKUI BRAN¯Y

Wspó³praca z oœrodkami naukowymi jest sta³ym ele-mentem aktywnoœci GK PGNiG. Dotyczy to projektówo charakterze biznesowym, ale tak¿e wspó³pracy przy or-ganizacji ró¿nego rodzaju sesji naukowych czy konferen-cji. PGNiG wystêpuje na nich w podwójnej roli. Z jednejstrony, jako uczestnik merytoryczny tych spotkañ – prak-tycznie ¿adna istotna konferencja bran¿owa nie odby-wa siê bez udzia³u przedstawicieli PGNiG. Z drugiej stro-ny, jesteœmy czêsto sponsorem tych wa¿nych dla bran¿y

wydarzeñ. Udzia³ w rozwoju bran¿y, zarówno poprzezcz³onkostwo, jak i udzia³ w pracach badawczych, konsul-tacjach itd. GK PGNiG uznaje za jeden ze swoich priory-tetów, wa¿ny element dialogu z otoczeniem, w tym ad-ministracj¹ publiczn¹, Urzêdem Regulacji Energetyki orazszeroko rozumianymi przedstawicielami bran¿y.

ODPOWIEDZIALNA ENERGIA

PGNiG zorganizowa³o 17 czerwca br. konferencjê„Odpowiedzialna energia” pt. „Wyzwania zrównowa¿o-nego rozwoju w bran¿y energetycznej”. Jej celem by³ozainicjowanie dyskusji sektorowej wokó³ tematyki odpo-wiedzialnego biznesu. Nasza konferencja by³a pier-wszym tak szerokim, ogólnopolskim spotkaniem przed-stawicieli energetyki, administracji pañstwowej i pub-licznej, poœwiêconym tematyce zrównowa¿onegorozwoju.

Podczas spotkania „Odpowiedzialna energia” mia³otak¿e miejsce wyj¹tkowe wydarzenie, które okazaæ siêmo¿e w d³u¿szej perspektywie kamieniem milowymw dzia³aniach na rzecz zrównowa¿onego rozwoju i od-powiedzialnego biznesu w bran¿y energetycznej. Preze-si najwiêkszych polskich przedsiêbiorstw energety-cznych: EDF Polska, Enea, Gaz–System, GDF Suez Ener-gia Polska, PGNiG, Tauron, Vattenfall Poland oraz, oczy-wiœcie, PGNiG podpisali wspóln¹ „Deklaracjê zrówno-wa¿onego rozwoju bran¿y energetycznej”. Sygnata-riusze deklaracji uznali m.in. potrzebê d¹¿enia do bez-pieczeñstwa energetycznego i zrównowa¿onego roz-woju poprzez zapewnienie sprawnego funkcjonowa-nia rynków.

Spotkanie by³o nie tylko wymian¹ pogl¹dów i opinii,ale ma szanse staæ siê pocz¹tkiem ciekawej i nowator-skiej wspó³pracy. Mamy nadziejê, ¿e nie by³o jednorazo-we i stanowiæ bêdzie pocz¹tek cyklu corocznych spot-kañ, a mo¿e równie¿ innych inicjatyw.

Zamierzamy kontynuowaæ wysi³ki na rzecz upowsze-chnienia idei zrównowa¿onego rozwoju i odpowiedzial-nego biznesu firm energetycznych, poniewa¿ jesteœmyprzekonani, ¿e sposób dzia³ania jest równie wa¿ny jakrezultaty. �

Marzena Strzelczak jest pe³nomocnikiem ds. strategii zrówno-wa¿onego rozwoju i odpowiedzialnego biznesu w GK PGNiG.

DOLNOŒL¥SKA SPÓ£KA GAZOWNICTWA

C zasy tylko z pozoru nie sprzyjaj¹ takim dzia³a-niom – dekoniunktura w budownictwie ma têdobr¹ stronê, ¿e zwiêksza konkurencjê na ryn-

ku wykonawców i oferowane przez nich stawki w na-turalny sposób spadaj¹. Obni¿y³y siê te¿ ceny mate-ria³ów, co w sumie spowodowa³o, ¿e zadania inwe-stycyjne s¹ teraz realizowane za kwoty znacznie ni¿-sze ni¿ 2–3 lata temu.

A jak zachowuj¹ siê nasi potencjalni klienci? Ichzachowanie jest odzwierciedleniem sytuacji w ca³ejgospodarce… zdecydowanie spowolni³o budownic-two mieszkaniowe (przede wszystkim deweloperzy),przemys³ ogranicza i opóŸnia planowane rozpoczêciepoboru gazu, instytucje obcinaj¹ wydatki i rezygnuj¹ze zmiany ogrzewania na gazowe itp.

Te czynniki negatywnie wp³ywaj¹ na wynik anali-zy ekonomicznej, ale w powi¹zaniu z korzystniejszy-mi (ni¿szymi) nak³adami na realizacjê bilans praktycz-nie „wychodzi na zero”.

Optymistyczne prognozy dla polskiej gospodarkiostatecznie przekona³y nas, ¿e inwestowaæ teraz war-to, a nawet trzeba, aby zd¹¿yæ we w³aœciwym czasiezrealizowaæ zaplanowane zadania.

Naturalnymi obszarami, na których mo¿emy spo-dziewaæ siê najwiêkszego rozwoju rynku s¹ okolicedu¿ych aglomeracji, bogate gminy, tereny stref ak-tywnoœci gospodarczej. I tam przede wszystkim pla-nujemy rozbudowê naszych sieci.

NA POCZ¥TKU…

Pierwsze sygna³y o potrzebie gazyfikacji p³yn¹ za-zwyczaj od samych mieszkañców. Spó³ka nadal jestw sytuacji, w której potencjalnych chêtnych do przy-³¹czenia jest wiêcej ni¿ pozwalaj¹ na to nasze mo¿li-woœci finansowe. Pomimo zwiêkszania co roku nak³a-dów na rozbudowê sieci i przy³¹czanie s¹ to wci¹¿œrodki niewystarczaj¹ce i realizacjê niektórych zadañodsuwaæ musimy na dalsze lata. Dodatkow¹ barier¹jest ma³a efektywnoœæ gazyfikacji opartych jedynie naodbiorcach domowych. Dopiero pozyskanie klientówprzemys³owych na gazyfikowanych obszarach znacz-nie poprawia wynik ekonomiczny i najczêœciej decy-duje o przyjêciu zadania do realizacji.

EFEKTYWNOŒÆ…

Podstaw¹ do podjêcia decyzji o gazyfikacji jestpozytywny wynik analizy efektywnoœci przeprowa-dzonej metod¹ zdyskontowanych przep³ywów finan-sowych wg standardu UNIDO, liczonej w okresieamortyzacji sieci, tj. 22 lat.

Stworzony specjalnie na potrzeby naszej spó³ki, napodstawie opisanej powy¿ej metodologii, arkusz UNIDO jest niezast¹pionym narzêdziem, wspomagaj¹-cym wykonywanie analiz i pozwalaj¹cym w ³atwy spo-sób wykonywaæ wielowariantowe obliczenia. Bez takiejpomocy trudno dziœ wyobraziæ sobie podejmowaniedecyzji o realizacji inwestycji rozwojowych…

PRZYGOTOWANIA…

W ostatnich latach przyjêliœmy zasadê, aby przedprzyst¹pieniem do realizacji gazyfikacji podpisaæ list

Marzena Majdzik

Na przekór kryzysowi i spadaj¹cemu popytowi na energiênie zwolniliœmy tempa inwestycji rozwojowych, a nawet wiêcej…przyspieszyliœmy je!

Stawiamy na rozwój

Rury przygotowane do u³o¿enia.


Optymistyczneprognozy dla polskiejgospodarkiostatecznieprzekona³ynas, ¿e inwe-stowaæ terazwarto.

intencyjny z lokalnymi w³adzami, w którym zaintere-sowane strony (operator przysz³ej sieci, sprzedawcagazu, wójt gminy) zobowi¹¿¹ siê do œcis³ej wspó³pra-cy i pomocy w osi¹gniêciu zamierzonego celu. Formu-³a ta, jak do tej pory, dobrze siê sprawdza. W³adze lo-kalne chêtnie nag³aœniaj¹ temat w mediach, dziêkiczemu przedsiêwziêcie staje siê bardziej wiarygodnew oczach mieszkañców, co potem przek³ada siê nawiêksz¹ liczbê przy³¹czeñ.

Mo¿emy pochwaliæ siê tak¿e dobrymi relacjamii wspó³prac¹ z Dolnoœl¹skim Oddzia³em Obrotu Ga-zem w zakresie rozpoznania rynku i kontaktów z po-tencjalnymi klientami. Przeprowadziliœmy ju¿ wspól-nie, z dobrym skutkiem, kilka akcji marketingowych,spotkañ z mieszkañcami gazyfikowanych obszarówitp. W przypadku II grupy przy³¹czeniowej, to najczê-œciej doradcy biznesowi DOOG „wy³awiaj¹” klientów,prowadz¹ z nimi pierwsze bezpoœrednie rozmowy, po-magaj¹ w wype³nieniu wniosku, doradzaj¹ w spra-wach technicznych. S³u¿by DSG w³¹czaj¹ siê ju¿ naetapie okreœlania warunków przy³¹czenia i zawieraniaumów przy³¹czeniowych.

REALIZACJA…

Najd³u¿szy i przysparzaj¹cy najwiêcej problemówjest etap opracowania dokumentacji wraz z uzyska-niem decyzji o pozwoleniu na budowê. Pierwotnie za-modelowane trasy gazoci¹gów s¹ w wiêkszoœci przy-padków zmieniane z powodu braku zgody na ichprzebieg przez dzia³ki prywatne. Nie u³atwiaj¹ namte¿ zadania zarz¹dcy dróg, stawiaj¹c niejednokrotniewygórowane wymagania dotycz¹ce np. odtworzenianawierzchni, ochrony drzewostanu itp. Tematem na

oddzielny artyku³ jest ustanawianie s³u¿ebnoœci prze-sy³u i ustalanie op³at z tym zwi¹zanych. Aktualneprzepisy wci¹¿ w sposób zadowalaj¹cy nie rozwi¹zuj¹pojawiaj¹cych siê problemów.

Najwiêksze przedsiêwziêcia realizowane ostatnioprzez nasz¹ spó³kê: � gazyfikacja dalszej czêœci gminy Kobierzyce – po

doprowadzeniu gazu, 3 lata temu, do strefy prze-

mys³owej koncernu LG, przysz³a kolej na klientówindywidualnych z piêciu miejscowoœci tej dyna-micznie rozwijaj¹cej siê gminy. W sierpniu rozpo-czê³a siê budowa sieci, a gaz pop³ynie do domówjeszcze jesieni¹ tego roku;

� w fazie przygotowania dokumentacji projekto-wej jest gazyfikacja gminy Miêkinia, zakresemobejmuj¹ca m.in. doprowadzenie gazu do du¿ejstrefy przemys³owej oraz wytwórni mas bitu-micznych; pierwszy i zarazem najwiêkszy etaptej gazyfikacji zamierzamy zakoñczyæ w paŸ-dzierniku 2010 r.

� gazyfikacja miejscowoœci Mokronos Górny i Mo-kronos Dolny w gminie K¹ty Wroc³awskie – ob-szar przeznaczony pod budownictwo mieszka-niowe, g³ównie jednorodzinne – wiêkszoœæ do-mów jest ju¿ u¿ytkowanych lub w trakcie realiza-cji i jest to ostatni moment, aby wybudowaæ tamsieæ gazow¹ i pozyskaæ tak¹ liczbê klientów, abyinwestycja by³a op³acalna, poniewa¿ po dokona-niu przez mieszkañców wyboru innego sposobuogrzewania znacznie trudniej przekonaæ ich dojego zmiany. �

Fot. Tomasz £aska, kierownik Dzia³u Inwestycji i Remon-tów OZG Wroc³aw

33

Dolnoœl¹ska Spó³ka Gazownictwasp. z o.o.ul. Ziêbicka 44, 50-507 Wroc³awtel. (+48) 071 336 65 66, (+48) 071 364 94 00faks (+48) 071 336 78 17


Uk³adanie gazoci¹gu w wykopie.

Przyk³adowa analiza UNIDO.

GÓRNOŒL¥SKA SPÓ£KA GAZOWNICTWA

Akcja Bezpieczny Mieszkaniec to ju¿ nie tylkobillboardy, spoty radiowe i plakaty, ale przedewszystkim dzia³anie edukacyjne prowadzone

wœród najm³odszych u¿ytkowników gazu. Tegorocznaakcja realizowana jest wœród uczniów szkó³ podsta-wowych na terenie œl¹skich miast: Chorzowa, Œwiêto-ch³owic oraz Kêdzierzyna-KoŸle. Podczas zajêæ lekcyj-nych uczniowie klas I–III poznaj¹ pochodzenie i za-stosowanie gazu oraz ucz¹ siê zasad bezpiecznegokorzystania z takich mediów jak gaz i energia elek-tryczna. Najm³odsi w trakcie zajêæ uczulani s¹ na nie-pokoj¹ce zapachy, mog¹ce towarzyszyæ ulatniaj¹ce-mu siê gazowi, luŸno zwisaj¹ce rury gazowe i kable

sieci elektrycznej oraz wszelkie nieprawid³owoœcizwi¹zane z instalacj¹ gazow¹ i elektryczn¹. Zajêciaprowadzone s¹ przez wykwalifikowan¹ kadrê peda-gogiczn¹ na podstawie konspektu opracowanegoprzez specjalistów z bran¿y – gazowników i elektry-ków, a ich poziom dostosowany jest do najm³od-szych.

Ka¿dy uczeñ bior¹cy udzia³ w zajêciach w ramachakcji Bezpieczny Mieszkaniec otrzymuje pami¹tkowydyplom i gad¿et – domek antystresowy, który swoimcharakterem dobrze wkomponowuje siê w przes³anieakcji – dbamy o mieszkañców, zdrowie i ¿ycie swojei swoich najbli¿szych. Domek oznakowany jest nume-rem telefonu bezpieczeñstwa 032 303 5 303, podktórym mo¿na zg³aszaæ zauwa¿one nieprawid³owoœciw instalacjach.

Podsumowaniem zajêæ lekcyjnych jest konkursprac plastycznych wykonanych przez uczniów. Naj-ciekawsze prace, przedstawiaj¹ce obraz bezpieczeñ-stwa w oczach dzieci zostan¹ nagrodzone cennymi

Bezpieczny Mieszkaniecponownie w szko³ach

We wrzeœniu do szkó³ podstawowych po raz kolejny zawita³a akcjaBezpieczny Mieszkaniec. To ju¿ czwartaedycja akcji – prowadzonejwspólnie przez Górnoœl¹sk¹ Spó³kêGazownictwa (GSG) i firmê Vattenfall– promuj¹cej bezpieczne korzystaniez gazu i energii elektrycznej.

Maja Girycka



W tegorocz-nej edycji akcji weŸmieudzia³ prawie6 tysiêcyuczniów szkó³ podstawo-wych.

nagrodami. Wyró¿nione prace wykorzystywane s¹w kalendarzach i materia³ach promocyjnych GSG,a w formie plakatów zdobi¹ œciany w siedzibie spó³ki.

W tegorocznej edycji akcji weŸmie udzia³ prawie6 tysiêcy uczniów szkó³ podstawowych.

Bezpieczny Mieszkaniec to promowanie bezpie-czeñstwa i walka z kradzie¿ami gazu i pr¹du elek-trycznego. W ramach akcji zorganizowano cykl bez-p³atnych szkoleñ dla s³u¿b odpowiedzialnych za bez-pieczeñstwo. W szkoleniach tych wziê³o udzia³ prawie200 przedstawicieli spó³dzielni mieszkaniowych, stra-¿y miejskich i po¿arnych, a tak¿e policji.

Akcja promuje telefon bezpieczeñstwa 032 3035 303, pod którym ka¿dy mo¿e zg³osiæ zauwa¿onenielegalne pod³¹czenie do sieci gazowej, podejrzeniekradzie¿y gazu, uszkodzenia i nietypowe elementysieci i infrastruktury gazowej. Wszystkie zg³oszeniapod tym numerem telefonu – czynnego ca³¹ dob¹ –s¹ szczegó³owo sprawdzane. Sygna³y o kradzie¿ymo¿na równie¿ zg³aszaæ, wysy³aj¹c informacje mailem pod adresem [email protected]

Bezpieczny Mieszkaniec goœci na zajêciach lekcyj-nych u najm³odszych uczniów ju¿ po raz trzeci. Do tejpory w akcji wziê³o udzia³ 140 szkó³ podstawowychz Bytomia, Czêstochowy, Gliwic, Rudy Œl¹skiej i Za-brza. W zajêciach edukacyjnych uczestniczy³y prawie23 tys. uczniów ponad tysi¹ca klas I–III.

Akcja, poza dzia³aniem edukacyjnym, przynosikonkretne efekty w postaci coraz wiêkszej liczby wy-krywanych i likwidowanych przypadków nielegalne-

go poboru paliwa gazowego (NPPG). Dziêki m.in.zg³oszeniom na telefon bezpieczeñstwa i sprawnymdzia³aniom s³u¿b ds. wykrywania nielegalnego pobo-ru paliwa gazowego tylko w pierwszym pó³roczu2009 roku wykryto i zlikwidowano 212 przypadkównielegalnego poboru gazu. W porównaniu z analo-

gicznym okresem 2008 roku wzrost wykrywalnoœciwyniós³ 31% – w I pó³roczu 2008 roku wykryto 161 przypadków NPPG. Zamieszczony wykres przed-stawia wzrost wykrywalnoœci nielegalnego poborupaliwa gazowego w okresie 1 stycznia 2009 roku –

1 lipca 2009 roku w porównaniu z analogicznymokresem 2008 roku.

Z analizy wykresu wynika nie tylko wzrost w ogól-nej liczbie zwi¹zanej z NPPG, ale równie¿ wzrostw grupie zwi¹zanej z nielegalnym poborem na podej-œciach po zdemontowanych gazomierzach. Jest onwynikiem zarówno przeprowadzanych cyklicznie akcji,

jak i zwiêkszaj¹cej siê œwiadomoœci klientów, którzy co-raz bardziej zdaj¹ sobie sprawê z niebezpieczeñstwa,jakie niesie nieumiejêtne i bezprawne korzystanie z ga-zu oraz energii elektrycznej, jak równie¿ z gro¿¹cych imw tym przypadku karnych konsekwencji. �

Na zdjêciach – najm³odsi uczniowie w trakcie zajêælekcyjnych prowadzonych w ramach akcji BezpiecznyMieszkaniec.

Górnoœl¹ska Spó³ka Gazownictwasp. z o.o. w Zabrzuul. Szczêœæ Bo¿e 11, 41-800 Zabrze tel. (+48) 032 373 50 00,faks (+48) 032 271 78 01e-mail: [email protected]; www.gsgaz.pl

Porównanie danych NPPG – od 01.01.2009 roku do 31.07.2009 roku orazod 01.07.2008 roku do 31.07.2008 roku

KARPACKA SPÓ£KA GAZOWNICTWA

S ystem IMR to system telemetryczny przeznaczonydo zdalnego odczytu liczników zu¿ycia wszystkichtypów mediów. Tworzy spójny system telemetrii,

umo¿liwiaj¹cy miêdzy innymi zdalny odczyt gazomierzyró¿nych producentów wyposa¿onych w modu³y teleme-tryczne przy wykorzystaniu ró¿norodnych technik trans-misji danych. Zgromadzone przez system dane pomiaro-

we mog¹ byæ udostêpniane do systemów informatycz-nych dystrybutora mediów, takich jak Billing, SCADA,GiS, ERP.

Pilota¿owe wdro¿enie systemu IMR w naszej spó³-ce rozpoczêto w 2006 roku na wyznaczonej do tegocelu wyodrêbnionej sieci dystrybucyjnej. Swoim za-

kresem objê³o reprezentatywn¹ grupê 1200 gazomie-rzy typu G4 i G6. Proces wdro¿enia przeprowadzonona bazie systemu IMR firmy AIUT, jedynego dostêp-nego wówczas w Polsce systemu posiadaj¹cego swo-je eksploatacyjne wdro¿enia w innych bran¿ach ener-getycznych.

Wraz z firm¹ AIUT grupa specjalistów z KSG, podkierownictwem mgr. in¿. Adama Jarka, kierownika BiuraPomiarów i £¹cznoœci, przeprowadzi³a analizê mo¿liwo-œci wykorzystania IMR w realiach KSG i wypracowa³a za-kres wdro¿enia oraz sposób integracji systemu z istniej¹-cymi w KSG systemami bilingowymi, obecnie eksploato-wanymi i planowanymi do wdro¿enia.

Pilota¿owe wdro¿enie systemu IMR w KSG mia³opozwoliæ na ocenê jego sprawnoœci w nastêpuj¹cychp³aszczyznach: � warstwie sprzêtowej – dotycz¹cej sprawnoœci dzia-

³ania przystawek telemetrycznych wspó³pracuj¹-cych z gazomierzami ró¿nych producentów (m.in.firm Actaris, InterGaz, Metrix),

� warstwie komunikacyjnej – dotycz¹cej sposobówprzekazu danych odczytowych, poprzez testowa-nie przekazywania danych odczytowych za po-œrednictwem sieci komórkowych (wiadomoœciSMS) oraz poprzez stacjonarne koncentratoryzbiorcze wykorzystuj¹ce inne media, z u¿yciemprzenoœników danych PSION,

� warstwie oprogramowania bazodanowego – doty-cz¹cej mo¿liwoœci oprogramowania firmy AIUTw zakresie obs³ugi odczytów i przekazywania ichdo systemów bilingowych KSG oraz mo¿liwoœciprzetworzenia odczytów przez obecnie eksploato-wany w KSG system MeGaz i wdra¿any SystemZbierania i Przetwarzania Danych Pomiarowych(SZiPDP),

� kompleksowej us³udze wsparcia i utrzymania sys-temu przez pracowników KSG, firmê AIUT i firmy,dostawców systemów bilingowych.

Po przeprowadzeniu wdro¿enia pilota¿owego, ze-spó³ roboczy pozytywnie oceni³ wyniki wdro¿enia i opra-cowa³ projekty regulacji w tym zakresie, a nastêpnieprzedstawi³ uzyskane wyniki i rezultaty zarz¹dowi KSG.

W nastêpstwie przeprowadzonego pilota¿u wdro-¿ony w KSG system zdalnego odczytu gazomierzy opar-to g³ównie na pracy inkasentów (obchodowych). Sk³adasiê on z nastêpuj¹cych elementów:

Karpacka Spó³ka Gazownictwa jako pierwsza spó³ka dystrybucyjnaw bran¿y gazowniczej w kraju rozpoczê³a proces wdra¿ania Systemu Telemetrii IMR (Integrated Meter Reading), przeznaczonego do zdalnego odczytuwskazañ gazomierzy u ma³ych odbiorców gazu.

Iwona Dudowicz, Adam Jarek

Inteligentny odczyt to ju¿ fakt


Aktualizacjawzorców uk³adów

o nowej konfiguracji

Serwer IMR

BazaodczytowaMeGaz

Aktualizacja trasy.Przepisanie odczytów

do bazy danych


� radiowych rejestratorów impulsów (tzw. przystawki teleme-tryczne), instalowanych bezpoœrednio na lub przy gazomierzachwyposa¿onych w impulsatory,

� kompaktowych gazomierzy z wbudowanym modu³em radio-wym i zdalnie sterowanym zaworem otwarcia/zamkniêcia do-stawy paliwa gazowego,

� przenoœników danych odczytowych (komputer typu PSIONz nak³adk¹ radiow¹, s³u¿¹cy do akwizycji pomiarów z przysta-wek telemetrycznych i zdalnego sterowania zaworem),

� serwera IMR – odpowiedzialnego za rejestracjê przystawekw zakresie ich parametrów jakoœciowych, monta¿owych i trans-misyjnych oraz za zbieranie wiadomoœci SMS z koncentratorówi gazomierzy kompaktowych, umo¿liwiaj¹cych generacjê takichwiadomoœci,

� systemu MeGaz (lub SZiPDP) – odpowiedzialnego za rejestracjêdanych odczytowych, ich rozliczanie, tworzenie tras inkasenc-kich itd.

DZIA£ANIE SYSTEMU

Radiowe rejestratory impulsów zliczaj¹ impulsy ge-nerowane przez impulsatory gazomierza i okresowo wy-sy³aj¹ dane transmisj¹ radiow¹, wykorzystuj¹c nielicen-cjonowane, ogólnodostêpne pasmo 433 MHz. Nak³ad-ka radiowa wspó³pracuj¹ca z terminalem dorêcznym ty-pu PSION odbiera i rejestruje automatycznie wysy³anekomunikaty. W ten sposób dane gromadzone s¹ przezinkasenta w urz¹dzeniu PSION w trakcie wykonywaniatrasy odczytu. Zasiêg komunikacji radiowej wynosi ok. 50–150 m i pozwala na odczyt w trakcie przejœcialub wolnego przejazdu ulic¹ przy posesji bez konieczno-œci zatrzymywania siê.

Ka¿de urz¹dzenie jest skojarzone w bazie odczyto-wej z numerem gazomierza/odbiorcy. Tym samym od-czytane zdalnie pomiary s¹ jednoznacznie identyfikowa-ne w systemie IMR, bilingowym i oprogramowaniu nakomputerze PSION.

Oprogramowanie inkasenckie komputerów PSIONpodczas obchodu trasy rejestruje: pomiary zu¿ycia gazu,stany baterii i statusy wykonania zaplanowanych akcji.Dane te s¹ przesy³ane do bazy odczytowej oprogramo-wania zarz¹dzaj¹cego serwera IMR. W ten sposób dys-trybutor gazu ma mo¿liwoœæ prowadzenia bardzo pro-stego i wydajnego sposobu odczytu oraz wykorzysty-wania danych do rozliczania odbiorców w oprogramo-waniu bilingowym lub windykacyjnym.

W wybranych lokalizacjach zdalny odczyt gazomie-rzy rozbudowano do systemu stacjonarnego, wykorzy-stuj¹c koncentratory oraz gazomierze GALLUS 2002IMR z wbudowanym, zdalnie sterowanym zaworemotwarcia/zamkniêcia dostaw paliwa gazowego. Wymie-nione urz¹dzenia zasilane s¹ bateryjnie i umo¿liwiaj¹ lo-kaln¹ komunikacjê radiow¹ z gazomierzami wyposa¿o-nymi w przystawki telemetryczne oraz komunikacjêz serwerem IMR.

EFEKTY WDRO¯ENIOWE

W systemie stacjonarnym rejestratory przesy³aj¹ po-miary do znajduj¹cego siê w pobli¿u koncentratora lubdo gazomierza GALLUS 2002 IMR. Dane zgromadzone

w ten sposób s¹ nastêpnie transmitowane do serweratelemetrycznego IMR z wykorzystaniem dostêpnych pu-blicznych ³¹czy komunikacyjnych, takich jak sieæ GSM,linia telefoniczna, internet itp. Transmisja danychz obiektu mo¿e nast¹piæ w zdefiniowanym czasie, na ¿¹-danie lub w wyniku wyst¹pienia zdarzenia (np. przekro-czenia progowej wartoœci zu¿ycia dobowego).

W wyniku przeprowadzonych prac wdro¿enio-wych stwierdzono bardzo du¿¹ przydatnoœæ testowa-nego systemu IMR. G³ówne zalety wdra¿anego syste-mu to: � zwiêkszenie skutecznoœci odczytów gazomierzy

(do 99,9%), � zwiêkszenie szybkoœci odczytu – jeden odczyt trwa

ok. 1–2 sekund, � mo¿liwoœæ zwiêkszenia czêstotliwoœci odczytów po-

przez zastosowanie koncentratorów, � wiêksza szybkoœæ wykonania zlecenia ZUD-ów na

wstrzymanie/wznowienie dostaw paliwa gazowego– brak potrzeby bezpoœredniego dostêpu do gazo-mierza,

� zdyscyplinowanie odbiorców gazu w zakresie uisz-czania op³at za odebrane paliwo gazowe,

� zautomatyzowanie ca³ego procesu odczytu gazomie-rzy i przetwarzania danych odczytowych, i wyelimi-nowanie tym samym b³êdów spowodowanych czyn-nikiem ludzkim.Wymienione zalety systemu IMR w znacznym stop-

niu wp³ywaj¹ korzystnie na wynik finansowy spó³ki orazobs³ugê naszych klientów ZUD-ów i ich odbiorców ga-zu. Dlatego zdecydowano siê na szersze stosowanie sys-temu.

Obecnie dziêki nabytemu doœwiadczeniu pracowni-cy spó³ki samodzielnie prowadz¹ eksploatacjê i dalsz¹rozbudowê systemu o nowe punkty odczytowe z wyko-rzystaniem systemu telemetrycznego IMR. W KSG z po-wodzeniem pracuje ju¿ ok. 3800 gazomierzy GALLUS2002 IMR oraz ponad 1200 gazomierzy z przystawkamitelemetrycznymi. Z uwagi na du¿e korzyœci wynikaj¹cez eksploatacji systemu IMR, jeszcze do koñca obecnegoroku planuje siê w KSG monta¿ nastêpnych ok. 1800gazomierzy GALLUS 2002 IMR i ok. 10000 gazomierzyz przystawkami telemetrycznymi. �

Iwona Dudowicz, specjalista ds. pomiarów i ³¹cznoœci

Adam Jarek, kierownik Biura Pomiarów i £¹cznoœci

Konsultacje: Dariusz Kie³basa, specjalista ds. pomiarów i ³¹cznoœci

Pracewdro¿eniowepotwierdzaj¹du¿¹przydatnoœætestowanegosystemu IMR.

Karpacka Spó³ka Gazownictwasp. z o.o. w Tarnowieul. Wita Stwosza 7, 33-100 Tarnówtel. (+48) 014 632 31 00, faks (+48) 014 632 31 11,sekr.(+48) 014 632 31 12www.ksg.pl

MAZOWIECKA SPÓ£KA GAZOWNICTWA

Mazowiecka Spó³ka Gazownictwa objê³a pa-tronatem nowo tworzone Technikum Ga-zownicze w Zespole Szkó³ Ponadgimnazjal-

nych nr 3 w £odzi w marcu 2008 roku. Po roku odpowstania klasy o profilu gazowniczym wspólne dzia-³ania uzyska³y nie tylko poparcie lokalnych w³adzoœwiatowych i samorz¹dowych. Projekt: „Komplek-sowy program podnoszenia kwalifikacji zawodowychuczniów Zespo³u Szkó³ Ponadgimnazjalnych nr 3 w £odzi we wspó³pracy z Mazowieck¹ Spó³k¹Gazownictwa sp. z o.o.” z³o¿ony do £ódzkiego Urzê-du Marsza³kowskiego w grudniu 2008 roku, w wyni-ku przeprowadzonej oceny formalnej i merytorycznejzosta³ przyjêty do dofinansowania uchwa³¹ Zarz¹duWojewództwa £ódzkiego z 15 kwietnia 2009 r. Dofi-nansowanie projektu wynosi 1 273 764 z³ i pocho-dzi ze œrodków Programu Operacyjnego „Kapita³ludzki” na lata 2007–2013, w ramach EuropejskiegoFunduszu Spo³ecznego (EFS). W ostatnim dniu rokuszkolnego 2008/2009, 19 czerwca, w³aœnie w siedzi-bie szko³y dosz³o do uroczystego podpisania umowyna realizacjê projektu, a tym samym projekt oficjalnieruszy³.

ZA£O¯ENIA

G³ównym celem projektu jest zwiêkszenie atrak-cyjnoœci kszta³cenia zawodowego dla specjalnoœci ga-zowniczej. Projekt obejmie docelowo 150 uczniów zespecjalizacji gazownictwo i urz¹dzenia sanitarne, któ-rzy uzyskaj¹ specjalistyczne umiejêtnoœci zawodowe,oraz grupê 26 nauczycieli, dla których przewidzianodzia³ania doskonal¹ce. Ponadto, w ramach projektu„Partner’’ zespó³ szkó³ ponadgimnazjalnych zostaniedoposa¿ony w materia³y dydaktyczne, niezwykleistotne dla pozyskania szerokiej wiedzy z zakresu ga-zownictwa. Warto podkreœliæ, i¿ znaczn¹ czêœæ szko-leñ przeprowadzanych w ramach projektu stanowiæbêd¹ zajêcia pozalekcyjne, jednak¿e wartoœæ dodanaw postaci uzyskanych kwalifikacji i doœwiadczeñ dlauczestników projektu bêdzie stanowiæ niebagateln¹przewagê na rynku pracy.

G³ówne zadania do przeprowadzenia w ramachprojektu: � kursy specjalistyczne dla uczniów w zakresie

zgrzewacza polietylenu, spawacza elektrycznegooraz kursy na uprawnienia elektryczne;

Emilia Tomalska

Cz³owiek – najlepsza inwestycja

Mazowiecka Spó³ka Gazownictwa w latach 2009–2011 przeznaczy ponad milion z³otych na realizacjê specjalistycznych kursów zawodowychi podnoszenie kwalifikacji uczniów oraz nauczycieli klasy gazowniczej, przy czym 100% œrodków zrefunduje spó³ce UE w ramach Programu Operacyjnego „Kapita³ ludzki”.


� warsztaty doradztwa zawodowego z uwypukleniemumiejêtnoœci miêkkich oczekiwanych przez praco-dawców na wspó³czesnym rynku pracy;

� wizyty studialne do obiektów zwi¹zanych z bran¿¹gazownicz¹;

� udzia³ w targach gazowniczych dla uczniów oraz na-uczycieli zawodu;

� seminarium naukowe dla nauczycieli zawodu i innychspecjalnoœci;

� utworzenie „Biblioteki gazownika i mechanika” wy-posa¿onej w ksi¹¿ki oraz czasopisma specjalistyczne.

REALIZACJA

Mazowiecka Spó³ka Gazownictwa jako lider projek-tu odpowiedzialna jest za prowadzenie projektu po-cz¹wszy od realizacji zadañ zgodnie z przyjêtym harmo-nogramem, przez promocjê i organizacjê, a¿ do rozlicze-nia projektu przed Urzêdem Marsza³kowskim i sprawoz-dawczoœci. Zespó³ zarz¹dzaj¹cy projektem, stworzonyz pracowników MSG, skoncentrowa³ siê w pierwszychmiesi¹cach na organizacji projektu. Przede wszystkimwytypowano uczniów oraz nauczycieli do udzia³uw projekcie oraz przygotowano dokumenty formalne,dziêki czemu ju¿ w pierwszych dniach wrzeœnia mog³odojœæ do podpisania wszystkich deklaracji uczestnictwa.Dokonano równie¿ wyboru wykonawcy kursów specja-listycznych oraz zakupu odzie¿y roboczej dla ich uczest-ników, w zwi¹zku z czym pierwsze zajêcia dla grupy spa-wacza elektrycznego i zgrzewacza polietylenu rozpocz-n¹ siê na prze³omie wrzeœnia i paŸdziernika br. Opraco-wano tak¿e program warsztatów pt. „Pracownik XXIwieku”. Ponadto, na bazie katalogu pozycji ksi¹¿kowychi czasopism dokonano doposa¿enia „Biblioteki gazowni-ka i mechanika’’. Przekrój tematyczny zakupionychksi¹¿ek jest niezwykle szeroki – od zagadnieñ bhp w ga-zownictwie, poprzez obowi¹zuj¹ce normy i standardytechniczne, budowê i eksploatacjê sieci i instalacji gazo-wych, a¿ po nowoczesne technologie. Prenumerata cza-sopism fachowych stanowiæ bêdzie równie¿ doskona³e

uzupe³nienie wiedzy o nowych rozwi¹zaniach i przed-siewziêciach realizowanych w bran¿y gazowniczej.

W projektach realizowanych ze œrodków unijnychniezwykle istotne jest równie¿ w³aœciwe oznakowanie.Dlatego opracowano szatê graficzn¹ projektu oraz stro-nê internetow¹ www.zsp3.com/projekt, na której znaj-dowaæ siê bêd¹ wszystkie bie¿¹ce informacje dotycz¹cepodejmowanych dzia³añ. Ponadto w siedzibach lidera(MSG) oraz partnera (ZSP) pojawi³y siê ju¿ tablice infor-macyjne z charakterystycznym logo Europejskiego Fun-duszu Spo³ecznego.

Wiêkszoœæ zadañ szkoleniowych w ramach projektuprzewidziana jest do realizacji w roku 2010. Do koñca ro-ku 2009 poza specjalistycznymi kursami dla pierwszych66 osób przewidziano jeszcze trzy wizyty studialne. Zapla-nowane przez zespó³ zarz¹dzaj¹cy projektem wizytacjeobiektów gazowniczych (w tym zak³adów, t³oczni, maga-zynów czy odwiertów ropy i gazu) pozwol¹ uczestnikomprojektu zrozumieæ i poznaæ sektor gazowniczy.

Projekt „Kompleksowy program podnoszenia kwalifi-kacji zawodowych uczniów Zespo³u Szkó³ Ponadgimna-zjalnych nr 3 w £odzi we wspó³pracy z Mazowieck¹ Spó³-k¹ Gazownictwa sp. z o.o.” uzyska³ wysoki priorytet i zro-zumienie. Zdobyta przez uczestników projektu wiedza,wykraczaj¹ca poza standardowy zakres przewidziany dlaœredniego kszta³cenia zawodowego, pozwala widzieæw przysz³ych absolwentach technikum gazowniczegoprzede wszystkim wysoko wyspecjalizowanych pracowni-ków bran¿y gazowniczej. Strony zaanga¿owane w pro-jekt, w tym Mazowiecka Spó³ka Gazownictwa, zdaj¹ so-bie sprawê, i¿ inwestycja w ludzi to przede wszystkim in-westycja w przysz³oœæ… �

Mazowiecka Spó³kaGazownictwa sp. z o.o.ul. Krucza 6/14, 00-537 Warszawatel. (+48) 022 667 39 00faks (+48) 022 667 37 46www.msgaz.pl


Na potrzebyprojektuopracowanostronêinternetow¹www.zsp3.com/projekt

Niecodzienne miejsce i tym samym podnios³aatmosfera konferencji prasowej by³y opraw¹dla oficjalnego zakoñczenia kilkumiesiêcznych

prac konserwatorskich przy jedynym w Trójmieœciegotyckim o³tarzu œw. Barbary, mieszcz¹cym siê w Ba-zylice Mariackiej w Gdañsku. Przedstawiciele Pomor-skiej Spó³ki Gazownictwa wyst¹pili na konferencji w podwójnej roli – jako jej wspó³organizatorzy, alete¿ jako szczególni goœcie – fundatorzy renowacji.

Dlaczego spó³ka wybra³a w³aœnie ten o³tarz i tenrodzaj odpowiedzialnego wsparcia potrzeb lokalnejspo³ecznoœci? – Uczestnicz¹c w corocznych uroczy-stoœciach barbórkowych, zauwa¿yliœmy, ¿e „nasz” o³-tarz wymaga konserwacji. W zwi¹zku z tym postano-

wiliœmy zaanga¿owaæ siê w proces jego renowacji –powiedzia³ podczas konferencji prasowej Adam Kie-lak, prezes Pomorskiej Spó³ki Gazownictwa. Jedno-czeœnie wyjaœni³ dziennikarzom ogromn¹ wartoœæ o³-tarza œw. Barbary dla pomorskich gazowników, przy-wo³uj¹c tradycjê inaugurowania gdañskich uroczy-stoœci barbórkowych w Bazylice Mariackiej i wyj¹tko-w¹ wiêŸ ³¹cz¹c¹ pracowników spó³ki z patronk¹ ichbran¿y. To w³aœnie Barbarze sk³adaj¹ oni corocznyho³d i kwiaty, ale równie¿ zapalaj¹ znicze i modl¹ siêw intencji rodzin kolegów, tak jak w chwili tragediigórników kopalni Halemba.

Tomasz Korzeniowski, gospodarz konferencji pra-sowej i g³ówny konserwator zabytków Bazyliki Ma-riackiej, podkreœli³ wybitn¹ klasê artystyczn¹ o³tarzaœw. Barbary, o której œwiadcz¹ z³ocone i polichromo-wane rzeŸby, ale równie¿ bardzo cenne malowid³a,które dziêki przeprowadzonym pracom zostaj¹ po razpierwszy udostêpnione na szerok¹ skalê. O trudachkonserwacji i ich wspania³ym rezultacie opowiedzia³a

Konferencja prasowa w Bazylice Mariackiej w Gdañsku, podczas której zaprezentowano efekt konserwacji o³tarza œw. Barbary, sfinansowanej przez Pomorsk¹ Spó³kêGazownictwa, zgromadzi³a przedstawicieli najwa¿niejszych trójmiejskich mediów.

POMORSKA SPÓ£KA GAZOWNICTWA

Œwiêta Barbara w blasku fleszyKatarzyna Wróblewicz


Adam Kielak, prezes PSG, zosta³ zasypany pytaniami dziennikarzy.

Tomasz Korzeniewski relacjonuje przebieg prac konserwatorskich.

Zauwa¿y-liœmy, ¿e „nasz” o³tarz wymaga konserwacji.W zwi¹zkuz tym postano-wiliœmy zaanga¿owaæsiê w procesjego renowacji.

Ewa Lisiak, dyplomowana konserwatorka, która wrazz Agnieszk¹ Fejzer dokona³a renowacji o³tarza. Przypracach konserwatorskich zastosowano niecodzienn¹metodê, polegaj¹c¹ na uzupe³nieniu z³oceñ poprzeznanoszenie mieszaniny spoiwa z 24-karatowym,sprowadzonym z W³och, sproszkowanym z³otem.Metoda ta, w przeciwieñstwie do pokrywania po-wierzchni p³atkami z³ota, pozwoli³a na precyzyjne od-wzorowanie pierwotnej barwy z³oceñ.

Niezwykle interesuj¹cym momentem konferencjiprasowej by³a multimedialna prezentacja przebiegukonserwacji. Niecodzienny pomys³ rejestracji kolej-nych etapów przeprowadzonych prac mo¿na podzi-wiaæ na stronie internetowej Pomorskiej Spó³ki Ga-

zownictwa oraz Bazyliki Mariackiej w Gdañsku. Pre-zentacja zawiera wyj¹tkowe panoramy o³tarza,z wszelkimi detalami i zbli¿eniami niemo¿liwymi dodostrze¿enia w oryginale, oraz informacje o o³tarzui procesie jego konserwacji. Wszyscy internauci mog¹równie¿ porównaæ efekt „przed” z tym „po” reno-wacji, a tak¿e dokonaæ wirtualnego zamkniêciai otwarcia o³tarza.

Uroczyste otwarcie i poœwiêcenie odnowionegoo³tarza œw. Barbary odby³o siê 15 sierpnia 2009 roku,w œwiêto Wniebowziêcia Najœwiêtszej Maryi Panny,podczas uroczystej mszy œwiêtej koncelebrowanejw Bazylice Mariackiej w Gdañsku przez arcybiskupaS³awoja Leszka G³ódzia, metropolitê gdañskiego. Nazakoñczenie mszy œwiêtej ksi¹dz arcybiskup i ksi¹dzinfu³at Stanis³aw Bogdanowicz, proboszcz BazylikiMariackiej, w asyœcie kap³anów udali siê w procesjido o³tarza œw. Barbary, gdzie wraz z Adamem Kiela-kiem, prezesem PSG, dokonali uroczystego przeciêciawstêgi i otwarcia o³tarza.

Jako jedni z pierwszych odnowione oblicze o³tarzaœw. Barbary mieli okazjê podziwiaæ uczestnicy sierp-niowego spotkania Rady Programowej „Przegl¹duGazowniczego”, które tym razem zorganizowanow Gdañsku.

Wszystkich przyje¿d¿aj¹cych do Gdañska zachê-cam do odwiedzenia Bazyliki Mariackiej. Przed o³ta-rzem umieszczona jest tabliczka z logo PomorskiejSpó³ki Gazownictwa, wiêc nie mo¿na nie trafiæ do na-szej oz³oconej Barbary. �

Pomorska Spó³ka Gazownictwasp. z o.o.ul. Wa³owa 41/43, 80-858 Gdañsktel. (+48) 058 326 35 00 faks (+48) 058 326 35 04e-mail: [email protected], www.psgaz.pl

p r z e g l ¹ d g a z o w n i c z y w r z e s i e ñ 2 0 0 9 41Rada Programowa „Przegl¹du Gazowniczego”podczas wizyty w bazylice.

Arcybiskup S³awoj Leszek G³ódŸ i ksi¹dz infu³atStanis³aw Bogdanowicz przed o³tarzem.

WIELKOPOLSKA SPÓ£KA GAZOWNICTWA

W paŸdzierniku 2008 r. og³oszono konkurs„Innowacje 2009”. Po kilku miesi¹cachwp³ynê³o piêæ prac konkursowych. Jury

w sk³adzie: Józef Wo³oszczuk, dyrektor ZG w Kali-szu, Maria Gêbka, wicedyrektor ds. technicznych,Przemys³aw Hozanowski, kierownik Dzia³u Eks-ploatacji Infrastruktury Gazowniczej, Joanna Janicka,

kierownik Dzia³u Zarz¹dzania Personelem,i Krystyna Nowak, kierownik Dzia³u Or-ganizacji i Koordynacji Przetargów, z za-dowoleniem stwierdzi³o, ¿e zg³oszoneprojekty innowacyjne cechuje bardzo wy-soki poziom.

Po d³ugich dysputach komisja konkurso-wa postanowi³a przyznaæ nagrodê I stopniaDominikowi Gradeckiemu za wskazaniedróg wykorzystania zasobów projektuGEOPORTAL. GOV. PL w codziennej pracyZG w Kaliszu. Zwyciêzca konkursu pokaza³,jak mo¿na pewne funkcje wpisane w tenprojekt zastosowaæ do budowy map siecigazowych, do wykonywania pomiarówd³ugoœci sieci oraz powierzchni wybranychobszarów. D. Gradecki zademonstrowa³w swej pracy ró¿ne mo¿liwoœci wykorzysta-nia mapy cyfrowej jako narzêdzia wspoma-gaj¹cego dzia³ania wielu firm, bez potrzeby posiada-nia specjalistycznego oprogramowania.

Nagrodê II stopnia otrzymali Tomasz B¹k i £u-kasz Filipiak za projekt usprawnienia i tym sa-mym skrócenia czasu realizacji przy³¹czy do ga-zowej sieci. Po pierwsze – przygotowali w Exceluprogram kalkulacji, pozwalaj¹cy po wprowadzeniukilku danych szybko dokonaæ wyceny przy³¹cza, sie-ci lub sieci z przy³¹czem. Z tego narzêdzia mog¹ ko-rzystaæ rejony dystrybucji gazu. Dziêki niemu szyb-ciej dokonuje siê wyceny, forma wstêpna wycenyjest jednakowa we wszystkich RDG, a ryzyko po-my³ki w wycenie sprowadzono w³aœciwie do zera. Podrugie – T. B¹k i £. Filipiak zaproponowali wysy³aniedo wykonawców skanowanych zleceñ na wykonanieprzy³¹cza tylko drog¹ elektroniczn¹. Dziêki temumo¿na znacznie skróciæ czas potrzebny na przyjêcielub odrzucenie zlecenia przez danego wykonawcê(swoj¹ decyzjê wykonawca równie¿ przekazuje tele-fonicznie lub poczt¹ elektroniczn¹), szybciej mo¿naw zwi¹zku z tym rozpocz¹æ tak¿e prace projektowe.To rozwi¹zanie mo¿e przynieœæ ZG w Kaliszu zmniej-szenie kosztów wysy³ki poczt¹ oko³o 800 zleceñ rocznie. Po trzecie – autorzy zaproponowali skano-wanie niezbêdnych materia³ów i przesy³anie ich dro-g¹ elektroniczn¹ do wykonawców projektów. Korzy-œci podobne jak w przypadku nowoczesnej drogiekspediowania zleceñ do wykonawców.

Nagroda III stopnia przypad³a Dominikowi Stoiñ-skiemu za pracê „Odciêcie gazu w przy³¹czachniskiego i œredniego ciœnienia, w³¹czanych do ga-zoci¹gu od góry, za pomoc¹ gotowego elementu –

Kaliskie innowacjeRafa³ Liebersbach i Leszek £uczak

Dyrekcja Zak³adu Gazowniczego w Kaliszu – oddzia³u Wielkopolskiej Spó³ki Gazownictwa – postanowi³a zdopingowaæ pracowników do szukanianowych rozwi¹zañ technicznych i organizacyjnych, które pozwol¹ lepiej i szybciej realizowaæ ró¿ne zadania.

Dominik Gradecki.



DominikGradecki zademon-strowa³w swej pracyró¿ne mo¿liwoœciwykorzy-stania mapycyfrowej jako narzêdziawspoma-gaj¹cegodzia³aniawielu firm.

króæca-trójnika, tak zwanego krasnala. Autor pro-jektu wykona³ trzpieñ umo¿liwiaj¹cy blokowanie ga-zu we wspomnianych wy¿ej przy³¹czach. Zastosowa-nie trzpienia zwiêksza skutecznoœæ i bezpieczeñstwowykonywanych prac gazoniebezpiecznych na przy³¹-czach gazowych i i umo¿liwia zamkniêcie dop³ywugazu do odbiorców niep³ac¹cych za paliwo gazowebez potrzeby wchodzenia do danej nieruchomoœci.Korzyœci p³yn¹ce z tego rozwi¹zania to: – skuteczne odciêcie dop³ywu gazu tak¿e w przy³¹-

czach œredniego ciœnienia;

– monta¿ trzpienia nie wi¹¿e siê z wyp³ywem gazudo atmosfery;

– nie nastêpuje uszkodzenie elementów przy³¹cza; – trzpieñ, tani w wykonaniu i eksploatacji, mo¿e byæ

wykorzystywany wielokrotnie. D. Stoiñski w swej pracy zwróci³ uwagê na to,

¿e najbardziej k³opotliwe s¹ prace gazoniebezpiec-zne wykonywane na przy³¹czach œredniego ciœni-enia. Przyspawanie ³aty wymaga obni¿enia ciœni-enia gazu w sieci danego sektora, a odciêcie dop³y-wu gazu do przy³¹cza wymaga zastosowania spe-cjalistycznego sprzêtu STOP-SYSTEM. Aby zamoco-waæ STOP-SYSTEM, trzeba dospawaæ do przy³¹czaspecjalny króciec. To rozwi¹zanie jest drogie i praco-ch³onne. Trzpieñ blokuj¹cy D. Stoiñskiego, wprowa-dzany do króæca-trójnika za pomoc¹ przyrz¹du dohermetycznego nawiercania gazoci¹gów, takie zada-nie bardzo u³atwia i obni¿a koszty.

Wysok¹ ocenê uzyska³y pozosta³e prace konkur-sowe. Zespó³ w sk³adzie: Robert Piszczerowicz, Kin-ga Paw³owska, Anna Szczygiel i Micha³ Wyrzy-kowski opracowa³ poszerzenie programu e-kance-laria. Program ten pozwoli³ w ZG w Kaliszu zast¹piætradycyjn¹ formê obiegu dokumentów ksiêgowychw formie papierowej wy³¹cznie form¹ elektroni-cznego obiegu. Rozbudowany program e-kancelariipozwala elektronicznie opisywaæ, akceptowaæ i za-twierdzaæ faktury i dokumenty zakupowe, dziêki cze-mu obieg dokumentów uleg³ wielkiemu przyspiesze-niu. Program umo¿liwia bie¿¹c¹ kontrolê i monitoring„wêdrówki” dokumentów, w³aœciw¹ ochronê doku-mentów oryginalnych, eliminuje przypadki zaginiêciadokumentów, u³atwia dekretacjê faktur i kontrolêprawid³owego przypisywania wydatków do konkret-nych stanowisk kosztów, u³atwia te¿ szybki dostêp dodokumentów archiwalnych. Rozszerzony program e-kancelarii stosuje siê w ZG w Kaliszu, a od nieda-wna tak¿e w Oddziale Zarz¹d Przedsiêbiorstwa WSG.Wkrótce e-kancelaria bêdzie implementowana w po-zosta³ych oddzia³ach WSG.

Autorem pi¹tej pracy konkursowej by³ M. Grze-siak. Zaproponowa³ on zmiany w badaniach marke-tingowych prowadzonych w celu pozyskania no-wych odbiorców gazu. �

Zainteresowani skorzystaniem z nagrodzonych projektówinnowacyjnych opracowanych przez pracowników ZGw Kaliszu proszeni s¹ o skontaktowanie siê z Dzia³em Orga-nizacji i Przetargów Oddzia³u ZG w Kaliszu WielkopolskiejSpó³ki Gazownictwa.

Wielkopolska Spó³ka Gazownictwasp. z o.o.ul. Grobla 15, 61-859 Poznañtel. (+48) 061 854 53 50, 854 51 00faks (+48) 061 852 39 23e-mail: [email protected]

Trzpieñ blokuj¹cy

GAZ–SYSTEM S.A. bêdzie nadzorowa³ powstanie terminalu, którego budowa zosta³a uznana za inwestycjê strategiczn¹dla Polski, zgodn¹ z planami dywersyfikacjiŸróde³ i dróg dostaw gazu ziemnego.GAZ–SYSTEM S.A. jest równie¿ odpowiedzialny za zorganizowanie finansowania dla tej inwestycji. Operator Gazoci¹gów Przesy³owych GAZ–SYSTEM S.A. jest w³aœcicielem spó³kiPolskie LNG sp. z o.o., powo³anejdo budowy i eksploatacji terminalu skroplonego gazu ziemnego (LNG) w Œwinoujœciu.

15lipca 2009 roku Polskie LNG sp. z o.o. otrzy-ma³o decyzjê o pozwoleniu na budowê ter-minalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu

ziemnego w Œwinoujœciu w czêœci l¹dowej, wydan¹przez Marcina Zydorowicza, wojewodê zachodniopo-morskiego.

6 sierpnia 2009 r. spó³ka Polskie LNG og³osi³a proce-durê wyboru generalnego realizatora inwestycji (GRI)dla terminalu LNG w Œwinoujœciu. Procedura ma charak-ter otwarty i jest dwuetapowa. Podmioty zainteresowa-ne budow¹ terminalu LNG do 30 wrzeœnia 2009 r. mo-g¹ sk³adaæ wnioski o dopuszczenie do udzia³u w postê-powaniu. W listopadzie 2009 r. odbêdzie siê kwalifikacjaczterech oferentów oraz zostanie wys³ane zaproszeniedo sk³adania ofert wstêpnych. Mo¿na je bêdzie sk³adaæ

do 31 grudnia 2009 r. Nastêpnie odbêd¹ siê negocjacjez oferentami, po których, do 12 kwietnia 2010 r., bêd¹oni mogli sk³adaæ oferty ostateczne. Podpisanie umowyz generalnym realizatorem inwestycji terminalu LNG w Œwinoujœciu planowane jest na po³owê 2010 roku.

Natomiast 18 sierpnia 2009 r. spó³ka og³osi³a proce-durê wyboru wykonawcy us³ug nadzoru dla terminaluLNG w Œwinoujœciu. Do zadañ wykonawcy bêdzie nale-¿a³ nadzór nad realizacj¹ robót budowlanych, monta¿o-wych i instalacyjnych we wszystkich obszarach inwesty-cji, a zw³aszcza weryfikacja dokumentacji projektowej,prowadzenie odbiorów, udzia³ w czynnoœciach rozrucho-wych, rozliczanie zakresu rzeczowego i finansowego oraz inne, wynikaj¹ce z przepisów prawa.

Procedura, tak jak w przypadku wyboru generalne-go realizatora inwestycji, ma charakter otwarty i jestdwuetapowa. Do 7 paŸdziernika 2009 r. podmioty zain-teresowane realizacj¹ us³ug nadzoru dla terminalu LNGw Œwinoujœciu mog¹ sk³adaæ wnioski o dopuszczenie doudzia³u w postêpowaniu. W paŸdzierniku 2009 r. odbê-dzie siê kwalifikacja czterech oferentów, po czym zosta-nie wys³ane zaproszenie do sk³adania ofert wstêpnych.Termin ich z³o¿enia up³ywa 31 listopada 2009 r. Nastêp-nie odbêd¹ siê negocjacje z oferentami, po których, do15 lutego 2010 r., bêd¹ oni mogli sk³adaæ oferty ostate-czne. Podpisanie umowy z wykonawc¹ us³ug nadzoruterminalu LNG w Œwinoujœciu planowane jest na luty2010 roku.

Oba postêpowania prowadzone s¹ zgodnie z art. 31ust. 1 ustawy z 24 kwietnia 2009 r. o inwestycjach w za-kresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazuziemnego w Œwinoujœciu w procedurze negocjacyjnej okreœlonej przez obowi¹zuj¹cy w spó³ce Polskie LNG re-gulamin udzielania zamówieñ w zwi¹zku z inwestycj¹ w zakresie terminalu LNG. Regulamin ten zosta³ spo-rz¹dzony w odniesieniu do dyrektyw Unii Europej-skiej i obowi¹zuj¹cego w Polsce ustawodawstwa. Re-gulamin jest dostêpny na stronie internetowej spó³ki www.polskielng.pl

W zwi¹zku z du¿ym zainteresowaniem og³oszonymipostêpowaniami o wybór generalnego wykonawcy i wykonawcy us³ug nadzorów – spó³ka Polskie LNG zor-ganizowa³a konferencjê (2 wrzeœnia 2009 roku) „Budo-wa terminalu regazyfikacyjnego LNG – faza wyboru wy-konawców”. W konferencji uczestniczyli przedstawi-ciele 60 firm budowlanych, doradczych i projektowychz ca³ego œwiata. Wœród uczestników by³y m.in. spó³kiz Hiszpanii, W³och, Japonii, Korei, Kanady, Belgii, Francji,Wielkiej Brytanii oraz Polski. Celem konferencji by³o za-poznanie potencjalnych wykonawców z projektem bu-dowy terminalu regazyfikacyjnego LNG oraz z „Regula-

Terminal LNG coraz bli¿ej

OPERATOR GAZOCI¥GÓW PRZESY£OWYCH GAZ–SYSTEM S.A.


Designed by FAMA, www.fama.net.pl

minem udzielania zamówieñ w zwi¹zku z przygotowa-niem, realizacj¹ i finansowaniem inwestycji w zakresieterminalu LNG”. Podczas konferencji przedstawicielespó³ki Polskie LNG szczegó³owo przedstawili wymaganiawobec generalnego wykonawcy inwestycji oraz nadzo-ru inwestorskiego. Przekazano tak¿e wytyczne do doku-mentów sk³adanych w trakcie postêpowania.

20 sierpnia 2009 r. w Szczecinie podpisano porozumie-nie o wspó³pracy pomiêdzy Polskim LNG sp. z o.o.,Operatorem Gazoci¹gów Przesy³owych GAZ–SYSTEMS.A., Urzêdem Morskim w Szczecinie a Zarz¹dem Mor-skich Portów Szczecin i Œwinoujœcie S.A.

Porozumienie okreœla zasady wspó³pracy pomiêdzystronami, w tym zakresy rzeczowe i harmonogramy po-szczególnych podprojektów. W wyniku ich realizacjimo¿liwe bêdzie ostateczne zakoñczenie i oddanie doeksploatacji terminalu LNG w Œwinoujœciu w czerwcu2014 roku.

W zwi¹zku z podpisanym porozumieniem strony zo-bowi¹za³y siê do realizacji okreœlonych zadañ: � Urz¹d Morski w Szczecinie – wybudowanie infra-

struktury morskiej (infrastruktura zapewniaj¹ca do-stêp do portu zewnêtrznego w Œwinoujœciu – falo-chron os³onowy o d³ugoœci oko³o 3 km, tory podej-œciowe portu zewnêtrznego wraz z obrotnic¹ i syste-mem oznakowania nawigacyjnego, niezbêdnym dlabezpiecznego i bezkolizyjnego ruchu statków LNG);

� Zarz¹d Morskich Portów Szczecin i Œwinoujœcie –wybudowanie koniecznej dla funkcjonowania termi-nalu LNG infrastruktury nabrze¿a roz³adunkowego,spe³niaj¹cej wymagania techniczne okreœlone w „Za-³o¿eniach budowlanych dla pirsu”, w tym: – stanowisko statkowe, platforma roz³adunkowa,

platforma technologiczna, ³¹czniki komunikacyjnepomiêdzy falochronem os³onowym a wy¿ej wy-mienionymi platformami, a tak¿e infrastruktura umo¿liwiaj¹ca zamontowanie instalacji do prze-sy³u LNG i poboru wody z morza, które s¹ niezbê-dne do rozpoczêcia prac budowlanych i wyposa-¿eniowych realizowanych przez Polskie LNG;

– wyposa¿enie stanowiska statkowego w urz¹dzaniacumownicze, odbojowe i nawigacyjne, realizacjarobót czerpalnych, uzyskanie ca³kowitej zdolnoœcioperacyjnej infrastruktury portowej;

� Polskie LNG i Operator Gazoci¹gów Przesy³o-wych GAZ–SYSTEM S.A. – obie spó³ki zobowi¹-za³y siê do wspó³pracy z Urzêdem Morskimw Szczecinie i Zarz¹dem Morskich Portów Szcze-cin i Œwinoujœcie w zakresie realizacji zadañ wyni-kaj¹cych ze specustawy. GAZ–SYSTEM S.A. – bezpoœrednio lub poprzez koor-

dynatora – bêdzie uzgadnia³ wszelkie zagadnienia zwi¹-zane z harmonogramem dotycz¹cym prac Urzêdu Mor-skiego w Szczecinie oraz Zarz¹du Morskiego PortuSzczecin i Œwinoujœcie.

21 sierpnia 2009 r. zasta³o podpisane porozumieniedotycz¹ce organizowania finansowania dla projektu bu-dowy terminalu do odbioru skroplonego gazu ziem-

nego (LNG) w Œwinoujœciu. Dokument podpisaliprzedstawiciele Operatora Gazoci¹gów Przesy³owychGAZ–SYSTEM S.A., Polskiego LNG sp. z o.o. oraz PKO BP S.A., któremu powierzono rolê koordynatora or-ganizacji pierwszego etapu finansowania konsorcjalne-go przez banki komercyjne.

7 wrzeœnia 2009 r. Operator Gazoci¹gów Przesy³o-wych GAZ–SYSTEM S.A., we wspó³pracy z PKO BP, zor-ganizowa³ warsztaty informacyjne dla banków zaintere-sowanych udzia³em w konsorcjum finansuj¹cym budo-wê terminalu do odbioru skroplonego gazu ziemnego(LNG) w Œwinoujœciu. W spotkaniu udzia³ wziêli przed-stawiciele 13 du¿ych banków, miêdzy innymi: Pekao S.A.,Societe Generale, BRE Bank S.A., Bank Handlowy, BGK,BNP Paribas, Caylon, Deutsche Bank, ING, The Bankof Tokyo Mitsubishi UFJ Ltd, West LB. Podczas spotka-nia zaprezentowano stan realizacji budowy termina-lu LNG, za³o¿enia techniczne projektu, sposób orga-nizacji i zarz¹dzania ca³ym przedsiêwziêciem oraz mo-del finansowania inwestycji.

Po ustaleniu ostatecznego sk³adu konsorcjum i roliposzczególnych banków, konsorcjum bêdzie kontynuo-wa³o prace nad przygotowaniem mandate letter. Doku-ment ten bêdzie wi¹¿¹cy dla uczestników konsorcjum, a jego podpisanie ma nast¹piæ do koñca bie¿¹cego roku.Ostateczne podpisanie umów i zamkniêcie procesu finansowania inwestycji zostanie zakoñczone w I kwar-tale 2010 roku, przed wyborem generalnego wykonaw-cy inwestycji.

Planuje siê, ¿e ok. 30% wartoœci inwestycji bêdziepochodziæ ze œrodków w³asnych GAZ–SYSTEM S.A., któ-re zostan¹ wniesione do Polskiego LNG poprzez pod-wy¿szenie kapita³u zak³adowego. Pozosta³e pieni¹dzebêd¹ pochodzi³y z miêdzynarodowych instytucji finanso-wych (EBI oraz EBOiR) oraz banków komercyjnych, któ-re wejd¹ w sk³ad konsorcjum. Zak³ada siê tak¿e pozys-kanie œrodków unijnych (z tzw. recovery plan).

GAZ–SYSTEM S.A. nie wyklucza równie¿ finanso-wania budowy terminalu LNG z udzia³em Agencji Ubez-pieczeñ Kredytów Eksportowych oraz generalnego reali-zatora inwestycji, je¿eli warunki tego finansowania bêd¹atrakcyjne.

Sp³ata zad³u¿enia nast¹pi z dodatnich przep³ywów fi-nansowych generowanych przez spó³kê Polskie LNG odmomentu przekazania inwestycji do eksploatacji. �

Opr. Aneta Szczepañska


Operator Gazoci¹gów Przesy³owychGAZ–SYSTEM S.A.ul. Mszczonowska 4, 02-337 Warszawatel. (+48) 022 220 18 00faks (+48) 022 220 16 06www.gaz-system.pl

Planuje siê, ¿e ok. 30%wartoœci inwestycji bêdzie pochodziæ ze œrodkóww³asnychGAZ–SYSTEMS.A.

ZARYS PROBLEMU

Najbardziej newralgiczne punkty natrasach przebiegu gazoci¹gów, takie jakprzejœcia w rurze ochronnej pod drogamii liniami kolejowymi s¹, i by³y, miejscamipodwy¿szonego ryzyka uszkodzenia ru-roci¹gu. Wszystko zaczyna siê od Ÿle za-montowanych p³óz dystansowych lub ichbraku, a tak¿e Ÿle dobranej izolacji prze-ciwkorozyjnej. Do tego dochodz¹ wa-

runki terenowe, drgania gruntu, wysokipoziom wód gruntowych i gazoci¹gw takim punkcie mo¿e staæ siê w najbli¿-szej przysz³oœci potencjalnym miejscemkosztownego remontu. Problem staje siênajbardziej widoczny, gdy wykonane po-miary elektrochemiczne wykazuj¹ galwa-niczne lub elektrolityczne po³¹czenie pr¹-dowe pomiêdzy gazoci¹giem a rur¹ochronn¹. W punkcie po³¹czenia rura ga-zowa nara¿ona jest na wp³yw ró¿norod-nych pr¹dów b³¹dz¹cych, w konsekwen-cji mog¹cych doprowadziæ do jej perfora-cji i do niekontrolowanego wycieku gazu.

Dotychczas inwestor mia³ do wyboruremont rury przewodowej, odkrycie jejpoprzez usuniêcie rury ochronnej,a z tym wi¹¿¹ce siê wy³¹czenie gazoci¹guz eksploatacji, wymianê rury przewodo-wej, zamkniêcie drogi lub równie kosz-towne przeprowadzenie nowego prze-wiertu z zastosowaniem by-passu i tech-nologii hermetycznej. D³ugotrwa³e zwar-cie pr¹dowe mo¿e doprowadziæ do per-foracji rury, jej degradacji, a potencjalnywyciek gazu mo¿e stworzyæ mieszankêwybuchow¹ i w jej konsekwencji kata-strofê pod drog¹ lub torami kolejowymi.

ROZWI¥ZANIE

Jedyn¹ alternatyw¹ ca³kowitej wy-miany gazoci¹gu i chroni¹cej go rury jestzastosowanie nowoczesnej technologiiAtagor Casing Filler – technologii polega-j¹cej na wype³nieniu wnêtrza ruryochronnej neutraln¹, antykorozyjn¹ ma-s¹, gwarantuj¹c¹ zatrzymanie procesówkorozyjnych, które zasz³y ju¿ zarówno napowierzchni uszkodzonego gazoci¹gu,

jak i na wewnêtrznej powierzchni ruryochronnej. Technologia ta daje mo¿li-woœæ neutralizacji zwarcia elektrolitycz-nego i galwanicznego ruroci¹gu w rurzeochronnej.

Materia³ wype³niaj¹cy i technologiajego wt³aczania gwarantuj¹ wype³nienieca³ej wolnej przestrzeni, korozja nie maju¿ mo¿liwoœci dalszego rozwoju, ponie-wa¿ materia³ wype³niaj¹cy wypiera wodêi tlen.

ZASADA POSTÊPOWANIA

Po odkopaniu koñcówek ruryochronnej, ich oczyszczeniu i zamkniêciugumowymi manszetami nastêpuje wspa-wanie króæców odpowietrzaj¹co-nape³-niaj¹cych od góry oraz króæca drena¿o-wego od do³u (rys. 2). Tak przygotowanarura nape³niana jest mas¹ wprost z cy-sterny. Wt³aczane p³ynne medium matemperaturê 60–70°C, a gêstoœæ mniej-sz¹ ni¿ woda, dziêki czemu szczelnie wy-pe³nia ca³¹ przestrzeñ, wypychaj¹c do-datkowo zalegaj¹c¹ w rurze wodê po-przez drena¿. Masa zastyga w kilka go-dzin do postaci miêkkiego ¿elu, któryw razie rozszczelnienia instalacji przepu-œci ulatniaj¹cy siê pod ciœnieniem gaz dorury wêchowej.

Przedstawiona powy¿ej technolo-gia z powodzeniem stosowana jestw Polsce od 2007 r. Firma Atagor doko-na³a kilkudziesiêciu wype³nieñ na gazo-ci¹gach eksploatowanych zarównoprzez OGP GAZ–SYSTEM, jak i spó³kigazownicze. Dotychczas remonty w tejtechnologii wykonywane by³y tylko nagazoci¹gach, w których stan po³¹cze-nia galwanicznego rur trwa³ wiele lati nie by³o mo¿liwoœci wykonania pracremontowych polegaj¹cych na wymia-nie uszkodzonego odcinka gazoci¹gu.W najbli¿szym czasie – zgodnie z no-wym standardem technicznym IGG –

Skuteczna technikahamowania korozjiKrzysztof Szo³kowski

Nowoczesna technologia Atagor Casing Filler pozwala na ostateczne rozwi¹zanie problemu rur zwartych pod drogamii torami kolejowymi oraz innymi przeszkodami terenowymi.

Rys. 1. Wnêtrze rury ochronnej, widoczneœlady korozji i zdegradowanej izolacji.

Rys. 2. Rury przygotowane do wt³oczeniamasy.


TECHNOLOGIA

prace wykonywane bêd¹ równie¿ przybudowie nowych instalacji, zw³aszczana skrzy¿owaniach gazoci¹gów z nowobudowanymi drogami.

Z doœwiadczenia firmy Atagor napodstawie przeprowadzonych prac narurach gazowych przechodz¹cychw rurze ochronnej wynika, ¿e: � koñcówki rur ochronnych s¹ zazwy-

czaj otwarte (swobodna penetracjawody) albo zamkniête materia³emniestanowi¹cym w³aœciwej barierydla wód gruntowych, w³aœciwie ka¿-dy taki uk³ad wype³niony jest czê-œciowo wod¹;

� zdarza siê, ¿e rury przewodowe dy-stansowane s¹ od ochronnej metalo-wymi p³ozami dystansowymi dospa-wanymi do niej (rys. 4), brakuje izola-cji przeciwkorozyjnej rury gazowej,istnieje swobodny przep³yw pr¹du po-miêdzy rurami;

� nowe uk³ady z rur¹ ochronn¹ s¹ czê-sto b³êdnie projektowane – propo-nuje siê w nich materia³ wype³niaj¹-cy w postaci chudego betonu (w tych warunkach utrzymuje siêsta³a wilgoæ i mo¿liwe s¹ mechanicz-ne uszkodzenia izolacji rury przewo-dowej, np. przy drganiach rury spo-wodowanych du¿ym ruchem samo-chodowym b¹dŸ kolejowym). Wykorzystuj¹c technologiê Atagor

Casing Filler rury ochronne mo¿na wy-pe³niaæ:

1. Podczas remontów istniej¹cychprzejœæ ruroci¹gów w rurach ochron-nych w celu: � zatrzymania czynnych procesów ko-

rozyjnych wewn¹trz rury ochronneji na powierzchni rury przewodowej;

� wyeliminowania z wnêtrza ruryochronnej powietrza, wody i wilgoci;

� szczelnego zamkniêcia rur ochron-nych;

� gwarancji pe³nego wype³nienia wol-nej przestrzeni wnêtrza rury ochron-nej umo¿liwiaj¹cej inspekcjê ewen-tualnego wycieku gazu; 2. Przy wykonywaniu nowych

przejœæ ruroci¹gu w rurze ochronnej,które ma zapewniæ: � wype³nienie wolnej przestrzeni i zneu-

tralizowanie negatywnego wp³ywuodkszta³ceñ spowodowanych prac¹ruroci¹gu w przysz³oœci (naprê¿enia,uszkodzenia dystansów spowodowa-ne ruchem ruroci¹gu, pojawiaj¹ce siêzwarcia metaliczne i elektrolityczne);

� mo¿liwoœæ w³aœciwej wspó³pracyz zastosowanymi p³ozami dystanso-wymi; dziêki trwa³ej plastycznoœciniwelowanie drgañ z gruntu (ruchdrogowy, kolejowy itp.);

� nieprzenikanie czynników sprzyjaj¹-cych powstawaniu korozji (wodyi powietrza);

� mo¿liwoœæ, w razie koniecznoœci,wysuniêcia rury przewodowej z ruryochronnej.

* * *

Reasumuj¹c, technologia przeznaczo-na jest zarówno dla istniej¹cych rurochronnych, jak i nowo budowanych in-stalacji. W fazie eksploatacji gwarantujeinwestorowi niezawodnoœæ pracy orazminimalne koszty u¿ytkowania (jest prak-tycznie bezobs³ugowa). Podczas opraco-wywania technologii pod uwagê wziêtoszczególnie bezpieczeñstwo ekologicznemateria³u, dlatego wype³nienie stanowimieszaninê zwi¹zków chemicznie neutral-nych i nieszkodliwych dla œrodowiska na-turalnego (ewentualny wyciek nie powo-duje zagro¿enia dla œrodowiska). Stoso-wanie technologii Atagor Casing Fillerw d³u¿szej perspektywie zapobiega wyso-kim kosztom zwi¹zanym z likwidacj¹ wy-cieku gazu, zw³aszcza gdy nie jest mo¿li-we przerwanie ci¹g³oœci dostaw.

Potwierdzeniem niezawodnoœci tech-nologii s¹ raporty z badañ s³u¿b odpo-wiedzialnych za ochronê elektroche-miczn¹, wyniki pomiarów z czujnikówkorozymetrycznych, które nie wykazu-j¹ dalszych procesów korozyjnychw zaizolowanych rurach oraz pozytyw-na opinia specjalistów z bran¿y.Technologia wype³nieñ otrzyma³a wy-ró¿nienie na tegorocznych targachExpoGas w Kielcach. �

Rys. 3. T³oczenie masy z cysterny.

Rys. 4. Dospawane metalowe dystanse,powoduj¹ce zwarcie galwaniczne.



OSOBOWOŒÆ

Do gazownictwa trafi³ w 1966 ro-ku – do gazowni warszawskiej.Jeszcze na studiach, na pi¹tym

roku wydzia³u in¿ynierii sanitarnej Poli-techniki Warszawskiej. Jako sta¿ysta –taka by³a wówczas praktyka – musia³poznaæ wszystkie dzia³y gazowni, szcze-gólnie techniczne. Co by³o sporym wy-zwaniem, bo technika w gazownictwieby³a ró¿na od sanitarnej, wiêc musia³ siêwiele uczyæ, a podstaw teoretycznychnie by³o, bo nie by³o wówczas studiówgazowniczych. Byæ mo¿e, to doœwiad-czenie sprawi³o, ¿e wiele lat póŸniej by³inicjatorem stworzenia szkolnictwa ga-zowniczego. I tego œredniego zawodo-wego, i wy¿szego, na warszawskiej po-litechnice.

Po roku praktyki Aleksander Findziñ-ski otrzyma³ stanowisko technologaw biurze projektowym sieci Warszaw-skiego Okrêgowego Zak³adu Gazownic-twa, który swym zasiêgiem obejmowa³województwa warszawskie, ³ódzkie,bia³ostockie i olsztyñskie.

Prawdziwe wyzwania pojawi³y siêjednak dopiero w latach 70. ub.w. M³o-dy jeszcze technolog, ale ju¿ na stano-wisku dyrektora ds. eksploatacji, a od1975 roku dyrektora technicznegow okrêgu warszawskim, musia³ zmierzyæ

siê z operacj¹ przestawienia ca³ej War-szawy na gaz ziemny. To by³a najwiêk-sza operacja w Polsce. Obejmowa³a po-nad 300 000 odbiorców. I wi¹za³a siêz wielkimi problemami technicznymi.Z powodu nieszczelnoœci sieci gazowychtrzeba by³o czêsto zamykaæ ca³e ulice.Warszawianie pewnie ju¿ tego nie pa-miêtaj¹, ale to wówczas zamkniêto No-wy Œwiat dla ruchu, doraŸnie, na okresremontu, a trwa to do dzisiaj. – Z tymiremontami mia³em ca³kiem inny pro-blem – mówi dzisiaj Aleksander Findziñ-ski. – Natury sentymentalnej. Przecie¿gazownia warszawska zaczê³a siê odwybudowania wzd³u¿ Ludnej, przezKsi¹¿êc¹ do placu Zamkowego ca³egoci¹gu latarni gazowych. Nie chcia³empozwoliæ, by to zosta³o zniszczone.I uda³o siê trochê tej historii gazownic-twa warszawskiego utrzymaæ – na Sa-dybie, na Agrykoli, w pobli¿u £azienekKrólewskich. To miêdzy innymi ocalonewówczas materialne elementy historii,stanowi¹ dzisiaj zbiory Muzeum Ga-zownictwa przy ulicy Kasprzaka.

Nie tylko sentymenty mia³y wów-czas znaczenie. Z opowieœci ówczesne-go dyrektora technicznego wci¹¿ prze-bija nuta ¿alu, ¿e tamte czasy, choæ pe³-ne ambitnych planów, charakteryzowa³

przede wszystkim dramatyczny brakwszystkiego – technologii, sprzêtu, ma-teria³ów. Wszystko to sprawia³o, ¿e ros³oryzyko zagro¿eñ – wycieków gazu, wy-buchów, wypadków. I bol¹czka naj-wiêksza – niedobory gazu. Priorytetemby³y dostawy dla wielkiego przemys³u,konsument nieustannie doœwiadcza³ograniczeñ. Zapewne te doœwiadczeniasprawi³y, ¿e póŸniej – w latach 80. ub.w.– gdy Aleksander Findziñski mia³ wp³ywna funkcjonowanie gazownictwa, jedn¹z jego pierwszych decyzji by³o odwo³a-nie ograniczeñ systemowych dla konsu-mentów.

Nawet jednak w gospodarce niedo-borów gazownictwo stara³o siê rozwi-jaæ. Dziêki porozumieniom bran¿owymz niemieckimi, francuskimi i w³oskimikoncernami gazowymi zaczê³y poja-wiaæ siê nowe technologie. Pozwoli³y naunowoczeœnienie budowanych sieciprzesy³owych, zastosowano technikêdostarczania gazu cysternami do budo-wanych na nowych osiedlach mieszka-niowych stacji redukcyjnych, moderni-zowano techniki poszukiwañ i wydoby-cia krajowego.

Co wa¿niejsze jednak, dokonanokolejnych przekszta³ceñ organizacyj-nych sektora gazowniczego w Polsce,zbli¿aj¹c jego model do normalnychstruktur gospodarczych. – Dziêki prze-myœlanym koncepcjom dyrektora Tom-baka – wspomina Aleksander Findziñski– sektor gazownictwa unikn¹³ niefor-tunnych eksperymentów dokonywa-nych na pocz¹tku lat 80. ub.w. w sek-torze wêglowym. Dokonano jedynegow Polsce udanego przekszta³ceniadwóch zjednoczeñ – górnictwa nafto-wego i przemys³u gazowniczego –w jedno pañstwowe PrzedsiêbiorstwoGórnictwa Naftowego i Gazownictwa.Zadanie by³o o tyle trudne, ¿e by³o to ol-brzymie przedsiêbiorstwo, zatrudniaj¹ceoko³o 50 000 osób, sk³adaj¹ce siê z po-nad 20 firm i trzeba by³o z tego stwo-rzyæ zwarty organizm zgodny z ustaw¹o przedsiêbiorstwie pañstwowym. Toby³a mordercza praca. Ja by³em wów-czas I zastêpc¹ dyrektora Kaczmarczyka,pracowali z nami dyrektorzy Brach, We-il, Tokarzewski, Schoeneich, Rey. Mu-sieliœmy nie tylko budowaæ now¹ firmê,ale przekonaæ do niej dyrektorów samo-dzielnych wczeœniej przedsiêbiorstw,którzy niezbyt chêtnie wyzbywali siê

Cichy bohatertransformacjiS¹ kraje, w których szefowie wielkich pañstwowych koncernówpe³ni¹ swe funkcje a¿ do emerytury, a w ich po¿egnaniuuczestnicz¹ szefowie rz¹dów. S¹ kraje, w których nawet najbardziej zas³u¿onych mened¿erów w wa¿nych sektorach gospodarki traktuje siê jak pionki na politycznej szachownicy, które mo¿na dowolnie przesuwaæ i str¹caæ. Niestety, Polska nale¿y do tej drugiej grupy. I s¹ ludzie, którzy wspó³tworzyli polsk¹ historiê najnowsz¹, a doœwiadczylitakiej polityki. Nale¿y do nich Aleksander Findziñski, jedna z najwa¿niejszych postaci polskiego gazownictwa, cichy bohater wielkiej polskiej transformacji.

Adam Cymer


swojej suwerennoœci. Uda³o siê. Naszapraca zosta³a doceniona póŸniej,w 1996 roku, gdy dokonywa³a siê ko-mercjalizacja przedsiêbiorstwa i ówcze-sny minister Skarbu Pañstwa – Wies³awKaczmarek – zaproponowa³, byœmywszyscy – jako centrala przedsiêbior-stwa – zostali pierwszym zarz¹dem spó³-ki akcyjnej. Rok 1989 r. zasta³ polskiegazownictwo zmienione organizacyjnie,ale w dalszym ci¹gu pozostaj¹ce w cie-niu górnictwa wêglowego. Nawet po-¿yczki z Banku Œwiatowego i Europej-skiego Banku Inwestycyjnego adreso-wane by³y do wêgla, choæ to gazownic-two mia³o przygotowan¹ precyzyjn¹,d³ugofalow¹ strategiê rozwoju. Notabe-ne okaza³o siê, ¿e warto by³o to zrobiæ,bo okaza³o siê, ¿e górnicy nie zdo³ali za-proponowaæ ¿adnych pomys³ów na ichwykorzystanie i ponad 300 mln USDtrafi³o jednak do sektora gazowniczego.Z ogromnym po¿ytkiem. Du¿e œrodkiposz³y na budowê zbiornika gazu w ka-wernach solnych w Mogilnie. Z tychœrodków dokona³ siê miêdzy innymiwielki postêp w zakresie poszukiwañi wydobycia gazu, dziêki inwestycjomw nowe technologie i informatyzacjê.Dzisiejsze œwiatowe sukcesy polskichfirm geofizycznych maj¹ swój pocz¹tekw tamtych latach technologicznej rewo-lucji.

Ekipa premiera Mazowieckiego mia-³a spore k³opoty, by rozwi¹zaæ problemypolskiego górnictwa. Mia³a natomiastznakomity kontakt z sektorem gazowni-czym, bo ten mia³ przygotowan¹ strate-giê dzia³ania. Jej prezentacji dokona³Aleksander Findziñski na posiedzeniukomitetu ekonomicznego Rady Mini-strów w 1992 roku, ju¿ jako dyrektorgeneralny PGNiG po wygranym kon-kursie na to stanowisko. – Naszymg³ównym problemem w pierwszymokresie transformacji – mówi dzisiajAleksander Findziñski – by³o to, ¿e nowapolityka, struktury i prawo zaczyna³y siêdopiero kszta³towaæ, a musieliœmy szyb-ko zast¹piæ stary uk³ad RWPG-owski,który zapewnia³ nam w miarê stabiln¹sytuacjê do roku 1990, ale ju¿ rok póŸ-niej wyczerpa³ siê. W wyniku zmianustrojowych firma zaczê³a p³aciæ za do-stawy gazu dolarami po cenach rynko-wych, ale dostarcza³a go odbiorcom pocenach urzêdowych, co, oczywiœcie, po-wodowa³o trudnoœci w finansowaniukolejnych dostaw.

Ma³o tego. Nie by³o ¿adnego kon-traktu handlowego na dostawy gazuz ZSRR, takiego, który normowa³by wa-runki dostaw i by³by uznawany przezs¹dy w sytuacji jakichkolwiek sporówwymagaj¹cych miêdzynarodowego ar-bitra¿u. I ju¿ wówczas podjêto decyzjê,

¿e konieczne s¹ rozmowy z koncernamizachodnimi o mo¿liwoœciach dostaw ga-zu z tych krajów. Dywersyfikacja wiêcby³a w planach ju¿ w tamtych latach.Rozmowy by³y prowadzone z Dani¹,w których pojawia³ siê pomys³ gazoci¹-gu Polpipe do Niechorza, który do dzi-siaj pozosta³ tylko pomys³em. Rozpoczê-³y siê równie¿ pierwsze rozmowy z Nor-wegami, bardzo ju¿ nawet zaawanso-wane po dwóch latach negocjacji, aleutknê³y na rentownoœci ca³ego projektu.Norwegowie nie widzieli mo¿liwoœci fi-nalizowania umowy z powodu polskichcen urzêdowych, które nie pozwala³y nazbilansowanie kosztów dostaw. PóŸniejwznowione rozmowy z Norwegami, zaczasów premiera Buzka, by³y tylko na-wi¹zaniem do wczeœniej wynegocjowa-nych warunków wspó³pracy. Po drodzeby³y jeszcze prowadzone rozmowyz Holendrami na temat dostaw ich gazu,prawie zakoñczone sukcesem, ale osta-tecznie zablokowane przez wicepremie-ra Steinhoffa. – Co ciekawe, w 1991 czy1992 roku zorientowa³em siê, ¿e Fran-cuzi i Anglicy, importuj¹cy gaz z Algierii,zainteresowali siê mo¿liwoœciami do-staw gazu LNG – wspomina AleksanderFindziñski. – Pojechaliœmy tam równie¿,ale skoñczy³o siê na wstêpnych rozmo-wach i rozpoznaniu rynku. Mowa by³ao inwestycjach na poziomie kilku mldUSD, co w tamtych czasach by³o ca³ko-wicie nierealne.

Ostatecznie jednak problem dostawgazu do Polski rozstrzygnê³o porozu-mienie miêdzyrz¹dowe z Rosj¹, wyne-gocjowane przez rz¹dy obu krajóww 1993 roku i podpisane uroczyœciew Pa³acu na Wodzie w £azienkach Kró-lewskich przez polskiego wicepremieraGoryszewskiego i rosyjskiego £obano-wa. – Takiego kontraktu, jaki zawartona podstawie porozumienia miêdzyrz¹-dowego, nie wynegocjuje ju¿ niktz ¿adnymi firmami z Zachodu czyWschodu. Tak atrakcyjnego cenowo,tak elastycznego. Problemem jest nato-miast to, ¿e niepotrzebnie by³ renego-cjowany w 2003 roku. Gdyby nie to,bylibyœmy dzisiaj w bardzo dobrej sytu-acji i Rosjanie nic by nie mogli zrobiæw œwietle prawa miêdzynarodowego.Ale to ju¿ jest polityka, nie sprawa czy-sto handlowa – mówi Aleksander Fin-dziñski. I dodaje: – Polityka jest z³ymdoradc¹ w biznesie. Mam z ni¹ z³e sko-

PPiieerrwwsszzyy zzaarrzz¹¹dd PPGGNNiiGG SSAA zz 11999966 rrookkuu.. NNaa zzddjjêêcciiuu:: pprreezzeess AAlleekkssaannddeerr FFiinnddzziiññsskkii ww oottoocczzeenniiuu cczz³³oonnkkóóww zzaarrzz¹¹dduuoorraazz ddyyrreekkttoorróóww ((oodd lleewweejj:: BBoolleess³³aaww RReeyy,, WWiittoolldd WWeeiill,, AAnnddrrzzeejj BBrraacchh,, JJaannuusszz TTookkaarrzzeewwsskkii,, AAnnddrrzzeejj SScchhooeenneeiicchh))..

jarzenia. Gdy przyszed³em w 1966 rokudo gazowni warszawskiej, prowadzoneby³y bardzo atrakcyjne rozmowy z Ro-sjanami i Niemcami z NRD. Chodzi³oo budowê gazoci¹gu przez Polskê. I niewiadomo dlaczego Gomu³ka storpedo-wa³ to porozumienie i planowany gazo-ci¹g poszed³ przez Czechos³owacjê, roz-budowany póŸniej w kierunku Austrii.To by³ pierwszy strategiczny b³¹d.

Opowieœæ prezesa Findziñskiego natemat okolicznoœci negocjowania kon-traktu jamalskiego zas³uguje na ksi¹¿kê,nie krótkie wspomnienie. To nieprawdo-podobny splot faktów, emocji, rzetel-nych negocjacji biznesowych, prawnychwybiegów i zabiegów politycznych. By³czysty rachunek ekonomiczny, ale i hi-storyczne urazy. Gdyby taka ksi¹¿ka po-wsta³a, nie by³oby dzisiaj sensacyjnychpytañ o udzia³ spó³ki Gas-Tradingw spó³ce EuRoPol GAZ s.a., bo okolicz-noœci historyczne wskazuj¹, ¿e by³o torozwi¹zanie konieczne z punktu widze-nia prawa i korzystne dla interesów Pol-

ski, bo pozwala³o – po raz pierwszy – nanasz udzia³ w eksporcie gazu. Gdyby ta-ka ksi¹¿ka powsta³a, nie by³oby zasko-czenia, gdy pojawi³a siê inicjatywa bu-dowy gazoci¹gu ba³tyckiego.

– Pamiêtam takie spotkanie z szefemGazpromu w 1994 roku, w jego gigan-tycznym gabinecie w Moskwie – wspo-mina Aleksander Findziñski. – To by³ow okresie powstawania gazoci¹gu ja-malskiego i Wiachiriew mia³ pretensje,¿e po naszej stronie s¹ opóŸnienia.Stwierdzi³ wówczas, ¿e jeœli to siê niezmieni, to oni zrezygnuj¹ z „jama³u”i rozpoczn¹ inn¹ inwestycjê. I podszed³do œciany, ods³oni³ kotarê zza której wy-³oni³a siê plansza z projektem gazoci¹guNord Stream.

Na pocz¹tku polskiej transformacjibyliœmy wielcy. Norwegowie witali pre-zesa Findziñskiego w Stavanger, w sie-dzibie Statoil, jako powa¿nego partnerazza „¿elaznej kurtyny”. Szef niemiec-kiego Rhurgas zaprasza³ go na swój ju-bileusz, by w kuluarach pytaæ, czy war-

to wykupiæ udzia³y w Gazpromie. – Poco? – spyta³ Findziñski. – Za udzia³ w ra-dzie nadzorczej. I wie pan – mówi dzi-siaj by³y prezes PGNiG – by³em bliskipodobnej decyzji i, byæ mo¿e, bylibyœmydzisiaj w radzie nadzorczej Gazpromu.

W kwietniu 1999 roku AleksanderFindziñski zosta³ nagle odwo³any zestanowiska przez polityków z koalicjiAWS, dwa miesi¹ce po tym, jak dopi¹³kontrakt z Holendrami na pierwsz¹ pol-sk¹ dywersyfikacjê dostaw gazu, za-blokowan¹ przez polityków tej samejformacji.

Czy nie ¿al – pytam prezesa PGNiGprzez 13 lat, w najciekawszym i najwa¿-niejszym okresie narodzin III Rzeczypo-spolitej. – Nie. Moj¹ pracê zawsze trak-towa³em jako s³u¿bê publiczn¹. Bo taktraktuje siê pracê w gazownictwie w ca-³ym cywilizowany œwiecie. I gdy wro-s³em w gazownictwo, mia³em poczucie,¿e s³u¿ê spo³eczeñstwu. �

Adam Cymer


OSOBOWOŒÆ

Tematyka obrad: � bezpieczeństwo dostaw gazu � dystrybucja gazu� przesył gazu � rynek gazu

Zjazd odbędzie się w dniach 15–17 października 2009 roku w Tarnowie. Towarzyszyć mu będzie wystawa urządzeń, sprzętu i materiałów dla gazownictwa.

organizują

XXXVIII Zjazd Gazowników Polskich połaczony z jubileuszem 90-lecia Polskiego Zrzeszenia Inżynierów i Techników Sanitarnych

pod hasłem:

„ Z historią i nową strategią – w bezpieczną przyszłość gazownictwa”

INFORMACJE : Zarząd Główny Polskiego Zrzeszenia Odział PZITS w TarnowieInżynierów i Techników Sanitarnych. tel. 014 621 68 14tel/faks: 022 826 28 94, faks 014 621 68 13e-mail: [email protected]


PUBLICYSTYKA

gazowego, a tak¿e us³ug magazynowa-nia, przesy³u, tranzytu, dystrybucji itp.Koszty dystrybucji s¹ tylko jedn¹ ze sk³a-dowych ceny (jedn¹ z mniejszych) i OSDnie mog¹ byæ karane za ewentualnywzrost innych komponentów miernika(np. wzrost ceny gazu). Tylko kilkanaœcieprocent gospodarstw w kraju ma dostêpdo gazu ziemnego – i nie s¹ to gospodar-stwa najbiedniejsze. Czy maj¹ one byæposzkodowane (np. przez brak przy³¹-czenia do sieci) tylko dlatego, ¿e poziomdochodów innej grupy gospodarstwzmniejszy³ siê?

Dochodowoœæ mieszkañców jakokryterium poziomu taryf jest nierównymtraktowaniem klientów, zw³aszcza ¿ewy¿sza œrednia nie oznacza, i¿ wszyscymieszkañcy danego rejonu s¹ bogatsi odmieszkañców rejonów ubo¿szych. Po-nadto wyznaczanie œredniego udzia³ukosztów paliwa gazowego w bud¿ecieprzeciêtnego gospodarstwa nie mapraktycznego sensu, bo inny jest udzia³w przypadku gospodarstwa korzystaj¹-cego z ogrzewania gazowego, inny dlagospodarstwa wykorzystuj¹cego gaz dopodgrzewania wody u¿ytkowej, a jesz-cze inny dla gospodarstwa wykorzystuj¹-cego gaz jedynie do podgrzewania posi³-ków. Przy wziêciu œrednich dochodów namieszkañca mo¿e dojœæ do takiego ab-surdu, ¿e nawet przy zerowych stawkachdystrybucyjnych statystyczne gospodar-stwo nie bêdzie mog³o korzystaæ z ga-zu ze wzglêdu na cenê noœnika.

Uzale¿nienie poziomu taryf od pozio-mu dochodów mieszkañców stoi w wyraŸnej sprzecznoœci z obowi¹zkiemtraktowania klientów w sposób niedys-kryminacyjny, co wynika zarówno z „In-strukcji ruchu i eksploatacji sieci dystry-bucyjnej” zatwierdzonej przez prezesaURE, jak i z samej ustawy (art. 9c prawaenergetycznego: operator systemu dys-trybucyjnego stosuje obiektywne i prze-jrzyste zasady zapewniaj¹ce równe trak-towanie u¿ytkowników systemu). Prawoenergetyczne wyraŸnie stanowi równie¿o tym, ¿e Urz¹d Regulacji Energetyki za-pewnia, aby w taryfie przenoszono uza-sadnione koszty dzia³alnoœci. Nie ma tam

mowy o uzale¿nianiu taryfy od dochodo-woœci spo³eczeñstwa.

UTAJNIENIE KRYTERIÓW OCENY PLANU

I wreszcie rzecz najwa¿niejsza i bu-dz¹ca najwiêksze w¹tpliwoœci. Zaprezen-towana metodologia oceny planu rozwo-ju nie daje jednoznacznej odpowiedzi,w jaki sposób oceniane bêd¹ przez pre-zesa URE zamierzenia rozwojowe opera-torów. Udostêpnione materia³y nie za-wieraj¹ klarownego podejœcia (kryte-riów) oceny, które bêd¹ stosowane przezprezesa URE w procesie uzgadniania pla-nów rozwoju poszczególnych operato-rów. Obszernoœæ danych i informacji, wy-nikaj¹ca z przedstawionych materia³ów,wskazuje na to, ¿e celem nowej koncep-cji jest pozyskanie szczegó³owych danychod operatorów, bez wskazania zasad, ja-kie bêdzie stosowaæ prezes URE, podej-muj¹c decyzjê o akceptacji (lub nie) po-szczególnych planów rozwoju. Zdziwie-nie i niepokój budzi utajnienie kryteriówoceniania planu przez Urz¹d Regulacji Energetyki, bo tak chyba nale¿y rozumieæutajnienie docelowych algorytmów, któ-re bêd¹ stosowane do oceny. Tymczasemwydawa³oby siê, ¿e zarówno dzia³alnoœæoperatorów, jak i urzêdu powinna byætransparentna. Brak transparentnoœci kry-teriów, na podstawie których prezes UREbêdzie dokonywa³ rozstrzygniêcia w za-kresie uzgodnienia planu rozwoju, budziznaczny niepokój i uzasadnione w¹tpli-woœci. Stosownie do treœci art. 11 KPA,organa administracji publicznej powinnywyjaœniaæ stronom zasadnoœæ przes³anek,którymi kieruj¹ siê przy za³atwieniu spra-wy, aby w ten sposób w miarê mo¿noœcidoprowadziæ do wykonania przez stronydecyzji bez potrzeby stosowania œrod-ków przymusu. Stanowisko zaprezento-wane przez firmy konsultingowe UREstoi z przywo³an¹ powy¿ej norm¹ w jas-krawej sprzecznoœci.

DOWOLNOŒÆ POJÊÆ I TERMINÓW

Obok zasadniczych w¹tpliwoœci me-rytorycznych, które budzi zaprezentowa-na metodologia oceny planów rozwoju,nie mniejszy niepokój budzi zdumiewaj¹-ca swoboda w stosowaniu terminologii.Co oznacza zwrot „uzasadniony” i jakie

kryteria musi spe³niæ inwestycja, aby zo-sta³a uznana za uzasadnion¹? Dla czê-œci inwestycji policzenie tych wskaŸni-ków w ogóle nie jest mo¿liwe ani uza-sadnione (np. inwestycje w bezpie-czeñstwo sieci). Co oznacza pytanie:czy cykl odtwarzania maj¹tku siecio-wego jest powy¿ej wieku granicznego?Nale¿y doprecyzowaæ pojêcie wiekugranicznego, aby spó³ki mog³y w³aœci-wie planowaæ odtworzenie maj¹tku.Niezbêdne jest doprecyzowanie pojê-cia awarii i sposobu mierzenia czasu a-warii. A przy okazji mo¿e nale¿y wyjaœ-niæ autorom metodologii, ¿e ich oczeki-wanie (przez zastosowanie Zrównowa-¿onej Karty Wyników) na zaplanowa-nie liczby awarii na nastêpne lata niejest mo¿liwe. Podobnie jak nie jestmo¿liwe okreœlenie iloœci niedostarczo-nych paliw gazowych ze wzglêdu na awarie, gdy¿ spó³ki nie dysponuj¹ mo¿-liwoœci¹ pomiaru niedostarczonych ilo-œci gazu.

W pytaniu: czy przyjêto uzasadnio-ny poziom jednostkowych nak³adówinwestycyjnych (JNI)? autorzy metodo-logii zdaj¹ siê pow¹tpiewaæ w zdolno-œci planistyczne autorów planów. Nale-¿y zwróciæ uwagê, i¿ poziom JNI zale¿yod struktury portfela inwestycji, tj. pro-porcji inwestycji zwi¹zanych z rozbu-dow¹ sieci, budow¹ stacji SRP oraz z samymi przy³¹czeniami. Nale¿y raczejdoprecyzowaæ, co oznacza zwrot„uzasadniony” i jaki jest uzasadnionypoziom JNI. Wskazana jest tak¿e zmia-na podejœcia i zastosowanie kryteriumoceny poszczególnych projektów in-westycyjnych odrêbnie, zarówno podk¹tem celowoœci, zakresu rzeczowego,jak i nak³adów finansowych.

Szkoda, ¿e przygotowywany przezmiesi¹ce dokument (i za niema³e pie-ni¹dze, skoro jego bud¿et siêga prawie0,5 mln z³) ma tak wiele wad i rodzi takwiele w¹tpliwoœci. Mo¿na mieæ powa¿-ne w¹tpliwoœci, czy zaproponowanametodologia przygotowywania planówrozwoju poprawi i zobiektywizuje pro-ces ich oceny, oraz czy cena za jejwprowadzenie nie bêdzie zbyt wysoka.Wydaje siê, i¿ zaproponowane roz-wi¹zania s¹ nieadekwatne i niewspó³-mierne do uzyskania zamierzonych efektów. �

Adam Cymer

Regulator czy w³aœciciel planowania rozwoju?

dokoñczenie ze str. 22


MATERIA£ PROMOCYJNY

P iknik Naukowy Polskiego Radia i Centrum Nauki Ko-pernik to najwiêksza w Europie plenerowa imprezapopularyzuj¹ca naukê. Odbywa siê od 1997 roku co-

rocznie na Rynku Nowego Miasta i Podzamczu w Warsza-wie, za ka¿dym razem przyci¹gaj¹c t³umy zwiedzaj¹cych. W 2005 roku piknik zosta³ wyró¿niony przez Komisjê Euro-pejsk¹ jako jeden z 10 wzorcowych europejskich projektów

obszaru ,,Nauka i spo³eczeñstwo’’. Jest on inspiracj¹ do wie-lu inicjatyw popularyzuj¹cych naukê, m.in. do powstania w Warszawie Centrum Nauki Kopernik.

Co roku w pikniku uczestniczy oko³o 250 instytucji z Pol-ski i zagranicy (m.in. z Austrii, Belgii, Bu³garii, Chin, Czech,Danii, Egiptu, Estonii, Finlandii, Francji, Grecji, Irlandii, Litwy,Maroka, Portugalii, Republiki Federalnej Niemiec, Rosji, S³o-wacji, S³owenii, USA, Szwecji, Wêgier, Wielkiej Brytanii,W³och).

Instytucje naukowe, przedsiêbiorstwa, uczelnie, instytutybadawcze, muzea, instytucje kultury, fundacje zwi¹zanez nauk¹ oraz ko³a naukowe prezentuj¹ tu swoje osi¹gniêciaoraz ods³aniaj¹ kulisy codziennej pracy. Pokazuj¹ naukêw sposób zrozumia³y dla odbiorców w ró¿nym wieku, wyko-rzystuj¹c eksperymenty, pokazy, a czêsto tak¿e interaktywneeksponaty. Na pikniku reprezentowane s¹ ró¿ne dyscypliny

naukowe, zarówno nauki œcis³e, przyrodnicze, spo³eczne, jaki humanistyczne.

W tym ogromnym przedsiêwziêciu 30 maja 2009 roku,ju¿ po raz czwarty, udzia³ wziê³a spó³ka G.EN., która dziêkiwspó³pracy z Ambasad¹ Republiki Federalnej Niemiec w War-szawie mog³a zaprezentowaæ swoje stoisko w Wiosce Euro-pejskiej. G.EN. GAZ zaprezentowa³ zasadê dzia³ania ogniwapaliwowego pozyskuj¹cego i przetwarzaj¹cego energiê s³o-neczn¹, a wszelkie w¹tpliwoœci zwi¹zane z tym ekologi-

Micha³ Szymczak

Eventykreatoremwizerunku marki

W bie¿¹cym roku spó³ka G.EN. GAZ ENERGIAbra³a aktywny udzia³ w wielu wydarzeniach,wœród których na szczególn¹ uwagê zas³ugujeXIII Piknik Naukowy oraz X edycja Festiwalu Sportu.


cznym i innowacyjnym urz¹dzeniem wyjaœnia³ Zdzis³aw Ma-tysiak, prezes Stowarzyszenia Ekoenergia Cieszyn, cz³onekPolskiego Stowarzyszenia Wodoru i Ogniw Paliwowych.Stoisko odwiedzi³o wiele osób, które zadawa³y pytania doty-cz¹ce miêdzy innymi wytwarzania energii przy jednoczes-nym poszanowaniu œrodowiska naturalnego.

Drug¹, zorganizowan¹ z rozmachem imprez¹, w któr¹zaanga¿owa³a siê spó³ka G.EN., by³ X Festiwal Sportu. Uro-czystoœci z nim zwi¹zane odby³y siê 7–8 sierpnia 2009 rokuwe W³adys³awowie.

Zgodnie z tradycj¹, od 2000 roku na reprezentacyjnym de-ptaku, biegn¹cym tu¿ obok Oœrodka Przygotowañ Olimpij-skich w Cetniewie, umieszczane s¹ odlane z br¹zu gwiazdy,upamiêtniaj¹ce najwybitniejszych sportowców i trenerów.

Dotychczas we W³adys³awowie uhonorowano w sumie74 gwiazdy sportu, do których w tym roku do³¹czy³y: OtyliaJêdrzejczak (p³ywanie), Leszek Blanik (gimnastyka), AdamKorol (wioœlarstwo), Kazimierz Szczerba (boks) oraz MarianKasprzyk (boks). W tym roku uhonorowana zosta³a równie¿– poœmiertnie – Kamila Skolimowska (lekkoatletyka). Ods³o-niêto pami¹tkow¹ tablicê poœwiêcon¹ mistrzyni olimpijskiejw rzucie m³otem.

Podczas tegorocznej, jubileuszowej edycji przedstawicielspó³ki G.EN. mia³ zaszczyt wrêczyæ wyró¿nienie za wybitneosi¹gniêcia sportowe ,,Z³otemu Delfinkowi’’, czyli Otylii Jêd-rzejczak.

G³ównym punktem X Festiwalu Sportu by³o, oczywiœcie,ods³oniêcie pami¹tkowych gwiazd, choæ przez ca³y czastrwania festiwalu odbywa³y siê liczne wydarzenia z udzia³emsportowców, zaproszonych goœci, dziennikarzy i wczasowi-czów – konferencja prasowa, bieg na jedn¹ milê morsk¹,turniej tenisa ziemnego z udzia³em gwiazd sportu, zawodyp³ywackie dla dzieci i m³odzie¿y oraz mecz pi³karski miêdzydru¿yn¹ premiera Donalda Tuska a lokalnymi seniorami,wspomaganymi przez sportowców.

Zgodnie z filozofi¹ dzia³ania, G.EN. od wielu lat konsek-wentnie uczestniczy w imprezach lokalnych i wydarzeniachmasowych, buduj¹c w ten sposób wizerunek nowoczesneji otwartej na spo³ecznoœci lokalne spó³ki.

W czasach, gdy tradycyjne media prezentuj¹ niezliczon¹iloœæ reklam event marketing, który bazuje na bezpoœrednichkontaktach z mark¹ i firm¹ zyskuje popularnoœæ, a tak¿e pe³-ni rolê skutecznego instrumentu public relations. �

G.EN. GAZ ENERGIA S.A. ul. Obornicka 235, 60-650 Poznañtel. (+48) 061 822 67 01fax (+48) 061 822 67 31e-mail:[email protected]

SPORT

27–30 sierpnia 2009 roku w £odzi na kortach Miejskiego Klubu Tenisowego, SKS Start oraz Topspin odby³y siê XXII Mistrzostwa Polski w Tenisie Ziemnym o Puchar Prezesa PGNiG. Organizatorem zawodów by³ MSG sp. z o.o., Oddzia³ IT w Warszawie oraz PGNiG SA, MOOG Gazownia £ódzka i MSG sp. z o.o. Oddzia³ Zak³ad Gazowniczy £ódŸ.

Frekwencja dopisa³a – w zawodach udzia³ wziê³o ponad 100 zawodniczek i zawodników z 20 firm.

W £odzi tenisowa braæ gazownicza spotka³a siê ju¿ czterokrot-nie. Tradycj¹ dotychczasowych ³ódzkich spotkañ by³a bardzo sprzy-jaj¹ca aura. Tym razem pogoda sp³ata³a figla. W czwartek nawszystkich trzech obiektach gry rozpoczêto z opóŸnieniem.

Pogoda w sobotê ponownie da³a siê ostro we znaki uczestni-kom i organizatorom. Kilka innych turniejów odwo³ano, nasz móg³siê odbyæ dziêki dwóm obiektom pod dachem. Do dyspozycjiuczestników by³y korty na SKS Start oraz hala MOSiR w Pabiani-cach. Mimo trudnoœci uda³o siê rozegraæ wiele pojedynków, w tymkilka fina³ów. Fina³ weteranów wygra³ wiecznie m³ody Stefan Tara-packi z Sanoka. W finale gry podwójnej seniorów zwyciêzcami zo-stali: para W. Nowak\P. Fic z Sanoka, po walce z D. Krakowia-kiem/W. WoŸniakiem (Gaz–System Warszawa). W finale gry po-dwójnej open P. Doliñski w parze z S. Garusem (PBG Poznañ) po-konali sanock¹ parê M. Hanus/W. Panek.

Atmosfera wzajemnego zrozumienia pomog³a prze¿yæ z uœmie-chem przed³u¿aj¹cy siê dzieñ i zakoñczyæ spotkaniem integracyj-nym na WawrzkowiŸnie pod Be³chatowem.

Na szczêœcie, w niedzielê pogoda okaza³a siê ju¿ bardziej ³aska-wa. Rozegrano wszystkie zaplanowane fina³y. Fina³ gry pojedynczejw kategorii open wygra³ M. Jab³oñski (Centrala PGNiG), pokonu-

j¹c g³adko (6:2, 6:0) P. Fica z Sanoka. W kategorii seniorów po razkolejny wygra³ D. Krakowiak (Gaz–System Warszawa), po zwyciê-stwie (6:4, 6:0) nad W. Nowakiem (Sanok).

W rywalizacji pañ na pocz¹tek rozegrano fina³ gry pojedynczej.Po raz kolejny mistrzyni¹ zosta³a H. Piskorek (PBG – Poznañ), po-konuj¹c J. Siergiej z ZZGNiG Zielona Góra (6:1, 6:1).

W grze podwójnej kobiet do rywalizacji stanê³a ponownieH. Piskorek (PBG Poznañ) w parze z J. Pietras (ZZGNiG ZielonaGóra). Ich przeciwniczkami by³y E. Król i K. Chrzanowska (Sa-nok). Tego dnia to by³ najbardziej zaciêty pojedynek i zgroma-dzi³ najwiêksz¹ publicznoœæ. Zwyciê¿y³a para poznañsko-zielo-nogórska (6:2, 2:6, 10\2).

Podczas uroczystoœci zamkniêcia turnieju wrêczono trofea i na-grody. Wszyscy uczestnicy, poza zwyciêzcami, otrzymali pami¹tko-we dyplomy. Uczestnicy wyje¿d¿ali w dobrych nastrojach i z posta-nowieniem spotkania w roku przysz³ym.

Wielu pozytywnych wra¿eñ dostarczy³a obserwacja gry wete-rana, Stefana Tarapackiego. Pan Stefan nie móg³ z nami zostaæ dokoñca, gdy¿ udawa³ siê na nastêpne zawody tenisowe.

XXII Mistrzostwa Polski w Tenisie Ziemnym o Puchar Prezesa PGNiG, £ódŸ 27–30 sierpnia 2009

Marek Dudkiewicz


Tegoroczne zawody nie przynios³y zaskakuj¹cych rezulta-tów. Debiutanci musz¹ chyba jeszcze trochê poczekaæ naswoje „piêæ minut”. Stara gwardia trzyma siê mocno. W po-równaniu z 2008 rokiem awansowa³a ekipa z Sanoka. Miej-my nadziejê, ¿e w przysz³ym roku rywalizacja tegorocznych

zwyciêzców z PGNiG Centrala doda „kolorytu” sportowegotej imprezie.

Wiêcej informacji na temat bie¿¹cych oraz przysz³ych zawo-dów mo¿na znaleŸæ na www.tenisgaz.pl

Do zobaczenia w roku 2010. �

WYNIKI

GRA POJEDYNCZA MÊ¯CZYZN GRUPA OPEN

1. Jab³oñski Marcin – PGNiG SA Centrala Warszawa

2. Fic Pawe³ – PGNiG SA O/Sanok

3–4. Krajewski Zbigniew – PGNiG SA Centrala WarszawaJankowiak Arkadiusz – PBG SA Poznañ

GRA POJEDYNCZA MÊ¯CZYZN GRUPA SENIORZY

1. Krakowiak Dariusz – Gaz–System O/Warszawa

2. Nowak Wac³aw – PGNiG SA O/Sanok

3–4. Skurczyñski Dariusz – PSG sp. z o.o. O/ZG GdañskS³omczyñski Tomasz – Instytut Nafty i Gazu, Kraków

GRA POJEDYNCZA MÊ¯CZYZN GRUPA WETERANI

1. Tarapacki Stefan – PGNiG Oddzia³ Sanok

2. Chotkowski Andrzej – MSG sp. z o.o. O/ZG Warszawa

3–4. Koczela Marek – KSG sp. z o.o. TarnówMatysik Bogdan – PN Diament Zielona Góra

GRA PODWÓJNA MÊ¯CZYZN GRUPA OPEN

1. Doliñski Pawe³/Garus S³awomir – PBG SA Poznañ

2. Hanus Marek/Panek Waldemar – PGNiG SA O/Sanok

3–4. Skurczyñski Dariusz/Sopoæko Jaros³aw – PSG sp. z o.o. O/ZG Gdañsk

Czub Marcin/Rechnio Piotr – Gaz–System O/Warszawa/

PGNiG SA Centrala Warszawa

GRA PODWÓJNA MÊ¯CZYZN GRUPA SENIORZY

1. Fic Pawe³/Nowak Wac³aw – PGNiG Oddzia³ Sanok

2. Krakowiak Dariusz/WoŸniak Wojciech – Gaz–System O/Warszawa

3–4. Jab³oñski Marcin/Schoeneich Andrzej – PGNiG SA Centrala Warszawa

Barañski W³odzimierz/Nowak Radzis³aw – PGNiG SA O/Zielona Góra

GRA POJEDYNCZA KOBIET

1. Piskorek Hanna – PBG SA Poznañ

2. Siergiej Jolanta – PGNiG O/Zielona Góra

3–4. Kamola Marta – PGNiG SA Centrala Warszawa Rymkiewicz Marzena – PGNiG SA Centrala Warszawa

GRA PODWÓJNA KOBIET

1. Pietras Jolanta/Piskorek Hanna – PGNiG SA O/Zielona Góra/

PBG SA Poznañ

2. Chrzanowska Krystyna/Krol Ewa – PGNiG SA O/Sanok

3–4. Rymkiewicz Marzena/Stêpniak Beata – PGNiG SA Centrala Warszawa

3–4. Czarkowska Agata/Kwiecieñ Agnieszka – PN Diament Zielona Góra

KLASYFIKACJA DRU¯YNOWA

Miejsce Firma Pkt.

1 PGNiG SA O/Sanok 162

2 PGNiG SA Centrala Warszawa 137

3 PBG SA Poznañ 100

4 PGNiG SA O/Zielona Góra 79

5 Gaz–System O/Warszawa 76

6 KSG sp. z o.o. Tarnów 45

7 PSG sp. z o.o. O/ZG Gdañsk 39

8 MSG sp. z o.o. O/ZG Warszawa 33

9 PN Diament Zielona Góra 22

10 Gaz–System O/Rembelszczyzna 19

SPORT


Wszystkie sprawy załatwisz teraz w jednym miejscu.

Przeg Gaz 3-2009 · w europejski system sieci gazowych. ... Mimo i¿ samorz¹d gospodarczy ......

Documents

Transcript of Przeg Gaz 3-2009 · w europejski system sieci gazowych. ... Mimo i¿ samorz¹d gospodarczy ......