Przedmiotowe Zasady Oceniania - dostosowane do specyfiki przedmiotu opracowane na podstawie:

- Rozporządzenia MEN z 10 czerwca 2015 r. Dz.U.2015.poz.843 w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy

w szkołach publicznych.

- Statutu ZSZ i L w Zgorzelcu – rozdział XIII &40 - &51 ; rozdział XVI &53 - &73

Przedmiotowe Zasady Oceniania z Wos-u poziom rozszerzony klasa 2

Opracowała -Dorota Burda

1. Zasady ogólne

- Każdy uczeń jest oceniany zgodnie z zasadami sprawiedliwości.

Uczniowie zostają poinformowani o Przedmiotowych Zasadach Oceniania (PZO) na początku roku szkolnego, a o ewentualnych poprawkach natychmiast po ich wprowadzeniu.

2. Ocenie podlega

1. Znajomość i rozumienie treści programowych.

2. Opisywanie zjawisk, procesów i zależności z użyciem terminologii stosowanej w naukach .

3. Umiejętność czytania i interpretacji pojęć występujących w różnych pomocach naukowych (podręcznikach, atlasach, mapach itp.).

4. Celowe korzystanie z różnych nowych źródeł wiedzy wraz z możliwością wykorzystania zasobów Internetu

5. Szczegółowe kryteria oceniania:

Wymagania Wymagania Wymagania

Wymagania Wymagania

konieczne dopełniające wykraczające

podstawowe rozszerzające

(ocena (ocena bardzo (ocena celująca)

(ocena dostateczna) (ocena dobra)

Temat dopuszczająca) dobra)

Zagadnienia

lekcji Uczeń potrafi to,

Uczeń potrafi to, Uczeń potrafi to, co

Uczeń potrafi to, co co na ocenę

co na ocenę na ocenę

na ocenę dobrą, bardzo dobrą,

dopuszczającą, oraz: dostateczną, oraz:

Uczeń: oraz: oraz:

Społeczeństwo

Życie – socjologia – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – ocenia sposoby

zbiorowe i – formy życia terminów: terminów: terminów: zbiór terminów: socjologia rozwiązywania

jego społecznego zbiorowość, stosunki socjologia, więź społeczny, styczność ogólna, socjologia konfliktów

reguły – normy społeczne, społeczna, zależność przestrzenna, szczegółowa,

społeczne społeczność, społeczna, działanie styczność społeczna, łączność psychiczna,

– instytucje społeczeństwo, społeczne, para, krąg sankcje, anomia innowacja,

społeczne norma społeczna, społeczny, – wymienia i opisuje rytualizm,

– anomia instytucja społeczna, publiczność, rodzaje więzi wycofanie, bunt,

– konflikty konflikt społeczny wspólnota, wartości, społecznych alienacja

społeczne – przedstawia konformizm – charakteryzuje – przedstawia wpływ

– rozwiązywanie rodzaje norm – charakteryzuje zadania instytucji poglądów Augusta

konfliktów społecznych formy życia społecznych Comte’a, Herberta

społecznych – wymienia społecznego – opisuje przyczyny, Spencera, Emila

przykłady instytucji – wymienia i opisuje przejawy i skutki Durkheima, Maxa

społecznych formy zbiorowości anomii Webera na badania

– podaje źródła – omawia rodzaje – omawia sposoby socjologiczne

konfliktów norm społecznych rozwiązywania – charakteryzuje fazy społecznych – opisuje funkcje konfliktów konfliktu norm społecznych społecznego. – przedstawia przykłady instytucji społecznych – podaje elementy konfliktów społecznych

Socjalizacja – socjalizacja – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – porównuje różne – ocenia wpływ

i pierwotna i terminów: terminów: natura terminów: dewiacja, modele socjalizacji czynników

kontrola wtórna wychowanie, ludzka, socjalizacja stygmatyzacja – opisuje typy socjalizacji na

społeczna – modele socjalizacja, pierwotna, – charakteryzuje socjalizacji przystosowanie

socjalizacji uspołecznienie socjalizacja wtórna, różne modele – omawia młodych ludzi do

– czynniki – uzasadnia, porządek społeczny, socjalizacji mechanizmy funkcjonowania w

socjalizacji dlaczego człowiek kontrola społeczna, – opisuje czynniki procesów zbiorowości – kontrola jest istotą społeczną resocjalizacja socjalizacji socjalizacyjnych – ocenia skutki społeczna – tłumaczy, jaki – charakteryzuje – omawia teorię stygmatyzacji – stygmatyzacja wpływ na człowieka etapy socjalizacji stygmatyzacji społecznej społeczna ma kontrola – wymienia czynniki społecznej – ocenia skutki – resocjalizacja społeczna socjalizacji – tłumaczy, na czym resocjalizacji – opisuje formy i polega proces środki kontroli resocjalizacji społecznej

Grupy – podział grup – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia wpływ – ocenia różne

społeczne społecznych, terminów: grupa terminów: piramida terminów: kategoria liczebności, interakcji style kierowania

– czynniki społeczna, interakcja Maslowa, pozycja statystyczna, i więzi społecznych, grupą

grupotwórcze społeczna społeczna, rola kategoria celów, wartości i – cechy grupy – wymienia cechy społeczna, status socjologiczna, norm oraz poczucia społecznej grupy społecznej społeczny kategoria społeczna, odrębności i

– pozycja i rola – omawia – charakteryzuje grupy odniesienia wspólnoty na społeczna funkcjonowanie rodzaje grup – wymienia czynniki sposób – status małej grupy społecznych grupotwórcze funkcjonowania społeczny społecznej – opisuje klasyfikację – omawia rodzaje ról grupy społecznej – grupy potrzeb według społecznych i ich – charakteryzuje odniesienia Abrahama Maslowa wpływ na grupy odniesienia i funkcjonowanie omawia ich wpływ grupy społecznej na społeczne – opisuje różne style funkcjonowanie kierowania grupą jednostki

Rodzina – rodzina w – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – przedstawia i – charakteryzuje – porównuje

ujęciu terminu: rodzina terminów: opisuje charakter i modele rodziny ze tradycyjny model historycznym i – wymienia cechy konkubinat, związek formy rodziny na względu na typ rodziny ze

współczesnym współczesnej rodziny partnerski przestrzeni wieków małżeństwa, współczesnym

– cechy – omawia cechy – charakteryzuje wielkość, podział – ocenia różne

współczesnej współczesnej rodziny funkcje rodziny i władzy i miejsce postawy

rodziny – charakteryzuje sposoby ich realizacji zamieszkania rodzicielskie

– modele nowe formy rodziny przez rodziny – ocenia sytuację

rodziny – opisuje sytuację współczesne współczesnej – nowe formy współczesnej rodziny – omawia postawy rodziny w Polsce

rodziny w Polsce rodzicielskie – funkcje rodziny

Podziały – zróżnicowanie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – ocenia społeczne

społeczne społeczne terminów: struktura terminów: terminów: system terminów: skutki nierówności – struktura i społeczna, klasa, stratyfikacja kastowy, ruchliwość kooptacja, zasada społecznych

warstwa warstwa społeczna, system pozioma, ruchliwość kumulatywnych społeczna – przedstawia klasowy, system pionowa, awans, korzyści – ruchliwość przyczyny warstwowy, degradacja – opisuje i społeczna zróżnicowania struktura klasowo– – porównuje różne porównuje strukturę

– nierówności społecznego warstwowa, rodzaje stratyfikacji społeczeństwa społeczne struktura społeczno- społecznej polskiego czasów zawodowa, – omawia procesy PRL i współcześnie ruchliwość społeczne, które społeczna mają wpływ na – opisuje różne trwałość i stabilność rodzaje stratyfikacji stratyfikacji społecznej społecznej – omawia przyczyny, – charakteryzuje przejawy i skutki różne rodzaje nierówności struktury społecznej społecznych – wymienia przyczyny i rodzaje ruchliwości społecznej

Problemy – wykluczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – charakteryzuje – opisuje następstwa – ocenia

życia społeczne terminu: bezrobocie terminów: rodzaje bezrobocia wykluczenia perspektywy ludzi społeczne- – problem – charakteryzuje wykluczenie – omawia przyczyny i społecznego młodych w Polsce

go w bezrobocia przyczyny i skutki społeczne, polityka przejawy – omawia Polsce – sytuacja bezrobocia społeczna wykluczenia instrumenty

– perspektywy – omawia sposoby społecznego aktywnej polityki ludzi młodych zwalczania – charakteryzuje i społecznej bezrobocia ocenia sytuację – charakteryzuje niepełnosprawnych główne problemy w Polsce społeczne w Polsce i – omawia problemy i omawia możliwości ocenia perspektywy ich rozwiązania ludzi młodych w Polsce

Zmiana – przyczyny – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – ocenia ruchy

społeczna zmian terminów: zmiana terminów: proces terminów: terminów: dyfuzja, społeczne na

społecznych społeczna, społeczny, rozwój transformacja feminizm, ruch przykładzie ruchu

– reakcje na rewolucja, reformy społeczny, regres ustrojowa, ruch niepodległościowy kobiet, ruchu

zmiany – omawia przyczyny i społeczny, postęp radykalny, ruch non-violence, ruch niepodległościowe

społeczne skutki zmian społeczny, ruch reformatorski, ruch praw obywatelskich go i ruchu praw

– typy społecznych społeczny emancypacyjny – charakteryzuje obywatelskich

społeczeństw – charakteryzuje – omawia sposoby i ruchy społeczne na – społeczeństwo społeczeństwo formy zmian przykładzie ruchu współczesne współczesne społecznych oraz kobiet, ruchu – formy zmian – omawia istotę i ocenia ich wpływ na niepodległościoweg społecznych: złożoność ruchów jednostkę i o i ruchu praw rewolucja i społecznych społeczeństwo obywatelskich reformy – opisuje reakcje na – ruchy zmiany społeczne społeczne – wymienia i – ruch kobiet charakteryzuje typy – ruch społeczeństw niepodległościo- wy – ruch praw obywatelskich

Naród i – czynniki – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – ocenia postawy

mniejszości narodotwórcze terminów: naród, terminów: terminów: terminu: wobec ojczyzny i – koncepcje symbole narodowe, świadomość tożsamość rekulturacja narodu

narodowe narodu patriotyzm narodowa, narodowa, – przedstawia – ocenia

– tożsamość – wymienia czynniki kosmopolityzm, asymilacja, poglądy Johanna G. negatywne

narodowa narodotwórcze rasizm, ksenofobia, Herdera i Romana postawy związane

– postawy antysemityzm, szowinizm, Dmowskiego na z postrzeganiem

wobec ojczyzny i nacjonalizm, wielokulturowość genezę państwa narodu

narodu mniejszość – opisuje koncepcję – wyjaśnia

– szowinizm narodowa, etniczno-kulturową i przyczyny, przejawy i – rasizm mniejszość etniczna polityczną tworzenia skutki zanikania – antysemityzm – charakteryzuje się narodu tożsamości – mniejszości czynniki – przedstawia narodowej narodowe i narodotwórcze negatywne postawy etniczne w – opisuje postawy związane z Polsce wobec ojczyzny i postrzeganiem – sytuacja narodu narodu prawna – przedstawia – charakteryzuje mniejszości mniejszości sytuację prawną etnicznych i narodowe i etniczne mniejszości narodowych w Polsce narodowych i etnicznych w Polsce

Procesy – integracja – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – omawia wybrane – ocenia politykę

narodowo- narodów w terminu: integracja terminów: migracja, terminów: integracja unie regionalne państw wobec

ściowe i świecie – omawia przyczyny i imigrant kulturowa, świata imigrantów

społeczne zachodnim przejawy konfliktów – omawia przyczyny i repatriant, uchodźca – wymienia – ocenia problem

między narodami przejawy integracji w – omawia konflikty przykłady imigrantów w

charakterystyka świecie zachodnim etniczne na ważniejszych Polsce

konfliktów – charakteryzuje przykładzie Hiszpanii konfliktów, wojen i między politykę państw i byłej Jugosławii aktów narodami wobec imigrantów – charakteryzuje terrorystycznych na – konflikty na – przedstawia problem imigrantów świecie świecie przeszkody w w Polsce – polityka procesie integracji państw wobec imigrantów w imigrantów Europie

– integracja kulturowa i polityka

integracji

– imigranci w Polsce

Państwo i polityka Instytucja – definicja – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia, na czym – wyjaśnia znaczenie – charakteryzuje i – ocenia wpływ

państwa państwa terminów: państwo, polega proces terminu: porównuje teorie zasady

– procesy władza państwowotwórczy legitymizacja dotyczące genezy samostanowienia

państwowo-twór – wymienia cechy – charakteryzuje – przedstawia różne państwa narodów na

cze państwa cechy państwa koncepcje definicji kształtowanie się

– geneza – opisuje funkcje państwa współczesnej państwa państwa – tłumaczy, na czym Europy

– współczesne – tłumaczy, na czym polega zasada państwa polega samostanowienia – funkcje prawomocność narodów państwa władzy – opisuje firmy – cechy państwa legitymizacji władzy – prawomocność władzy

– państwo a naród

Obywatel i – wzorce – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – przedstawia – ocenia postawę

obywatel- obywatelstwa terminów: terminów: prawo terminów: historyczne i obywatelskiego

two – nabywanie i obywatelstwo, krwi, prawo ziemi obywatelskość, współczesne nieposłuszeństwa

zrzekanie się narodowość – omawia zasady cnota obywatelska przykłady obywatelstwa – przedstawia prawa nabywania i obywatelskiego – obywatelstwo i obowiązki zrzekania się nieposłuszeństwa a narodowość obywatela w świetle obywatelstwa – prawa i Konstytucji RP polskiego obowiązki – porównuje cechy

obywatela charakterystyczne polskiego obywatelstwa z – opisuje i – obywatelstwo wyznacznikami porównuje wzorce unijne narodowości obywatelstwa na – wymienia przestrzeni dziejów uprawnienia – charakteryzuje wynikające z postawę posiadania obywatelskiego obywatelstwa nieposłuszeństwa unijnego – omawia uznany kanon cnot obywatelskich

Polityka i – polityka – – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – omawia poglądy – opisuje i ocenia

kultura interpretacja terminu: polityka terminu: przywódca terminów: mąż Arystotelesa, Niccola kulturę polityczną

polityczna pojęcia – przedstawia różne polityczny stanu, kultura Machiavellego, Carla w Polsce

– politycy – interpretacje pojęcia – opisuje cechy polityczna Schmitta i Michela przywódcy polityki charakterystyczne – opisuje proces Foucaulta na istotę polityczni – przywódców kreowania polityki mężowie stanu politycznych przywódców – przedstawia – polityka a – wyjaśnia zależności politycznych i klasyfikację moralność między polityką a sposoby polityków według – kultura moralnością sprawowania przez teorii Maxa Webera polityczna nich władzy – wyjaśnia związki – typy kultury – omawia elementy między zjawiskami politycznej kultury politycznej politycznymi a – wymienia i czynnikami charakteryzuje kulturowymi rodzaje kultury politycznej

Ideologie, – światopogląd i – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – ocenia ideologie

doktryny i ideologia terminów: ideologia, terminów: terminów: faszyzm, terminów: totalitarne

programy – ideologia – doktryna polityczna, światopogląd, nazizm, komunizm, korporacje, socjalizm – ocenia doktrynę

polityczne doktryna – program polityczny konserwatyzm, socjalizm, idea utopijny, socjalizm konserwatyzmu, program – charakteryzuje liberalizm, wodzostwa, naukowy, zasada liberalizmu, – prawica i zależności między socjaldemokracja, korporacje, subsydiarności, socjaldemokracji i lewica światopoglądem, chrześcijańska marksizm, rewolucja solidaryzm chrześcijańskiej – ideologie ideologią, doktryną i demokracja proletariacka, społeczny demokracji totalitarne programem – tłumaczy źródła dyktatura – porównuje – faszyzm politycznym współczesnych proletariatu, doktrynę – nazizm doktryn politycznych stalinizm konserwatyzmu, – komunizm – charakteryzuje – charakteryzuje liberalizmu, – doktryna doktrynę historyczne i socjaldemokracji i konserwatywna konserwatyzmu, współczesne chrześcijańskiej – doktryna liberalizmu, sposoby klasyfikacji demokracji liberalna socjaldemokracji i nurtów myśli – zestawia cechy

– doktryna chrześcijańskiej politycznej charakterystyczne socjalistyczna demokracji – omawia cechy ideologii charakterystyczne totalitarnych ideologii

totalitarnych

– wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – przedstawia – ocenia ordynację

Systemy partyjne Partia polityczna terminów: partia terminów: partia terminów: koteria zależności między większościową i – funkcje partii polityczna, masowa, system arystokratyczna, systemem partyjnym proporcjonalną

politycznych ordynacja wyborcza jednopartyjny, klub polityczny, a systemem – rodzaje partii – omawia cechy system dwupartyjny, system wyborczym politycznych charakterystyczne system dwuipółpartyjny, – porównuje – systemy partii politycznej wielopartyjny bez system ordynację partyjne partii dominującej, wielopartyjny z większościową z

– system system wyborczy partią dominującą, proporcjonalną partyjny a – opisuje funkcje ordynacja – charakteryzuje system partii politycznych większościowa, polską i europejską wyborczy – charakteryzuje ordynacja scenę polityczną wybrane systemy proporcjonalna, próg partyjne i podaje ich wyborczy przykłady – przedstawia proces powstawania partii politycznych – charakteryzuje różne rodzaje partii politycznych – opisuje wybrane systemy partyjne i podaje ich przykłady

Społeczeń- – podmioty – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – przedstawia, – ocenia wpływ

stwo społeczeństwa terminu: terminów: terminów: kapitał porównuje i ocenia kapitału

obywatel- obywatelskiego społeczeństwo stowarzyszenie, społeczny, poglądy Johna społecznego na

kie – kapitał obywatelskie fundacja organizacja pożytku Locke’a, Georga rozwój społeczny – wymienia – opisuje podmioty publicznego Wilhelma Hegla i społeczeństwa

– organizacje podmioty społeczeństwa – przedstawia Alexisa de obywatelskiego

pozarządowe w społeczeństwa obywatelskiego rozumienie Tocqueville’a Polsce obywatelskiego – omawia czynniki społeczeństwa dotyczące – organizacje wpływające na obywatelskiego na społeczeństwa pożytku funkcjonowanie przestrzeni dziejów obywatelskiego publicznego społeczeństwa – określa, jaki wpływ obywatelskiego na rozwój – charakteryzuje społeczeństwa rodzaje organizacji obywatelskiego pozarządowych w ma kapitał społeczny

Polsce – charakteryzuje zasady i cele funkcjonowania organizacji pozarządowych w Polsce

Modele demokracji

Demokracja – wartości – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia, na czym – ocenia znaczenie

– zasady będące terminów: terminów: cenzus, terminów: plebiscyt, polega zjawisko fal i przestrzeganie

i fundamentem demokracja, demokracja inicjatywa ludowa, demokratyzacji oraz zasad i wartości procedury współczesnej wolność, równość, bezpośrednia, jakie są jego demokratycznych

demokracji sprawiedliwość, demokracja – przedstawia uwarunkowania i we współczesnej – zasady wybory przedstawicielska rodzaje równości i skutki demokracji demokracji – omawia wartości (pośrednia), sprawiedliwości – omawia polskie – fale będące demokratyzacja, – charakteryzuje tradycje demokratyzacji fundamentem referendum wybory w Polsce demokratyczne – współczesnej – charakteryzuje – omawia formy demokratyczne demokracji zasady współczesnej demokracji wybory demokracji bezpośredniej i – formy – omawia zasady podaje ich przykłady demokracji prawa wyborczego – wymienia i opisuje bezpośredniej rodzaje referendów

– polskie tradycje demokratyczne

Modele – formy – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – charakteryzuje i ustrojowe współczesnych terminów: terminów: system terminów: reżim terminów: ocenia relacje

państw państw monarchia, polityczny, wotum polityczny, federacja, kontrasygnata, między państwem

demokraty- – formy państw republika, państwo zaufania, wotum konfederacja, unia, konstruktywne a Kościołem w

cznych złożonych unitarne, państwo nieufności, państwo system wotum nieufności, Polsce

– modele złożone wyznaniowe, parlamentarno- weto zawieszające ustrojowe – wymienia rodzaje państwo ateistyczne, gabinetowy, system – porównuje modele państw form rządów państw konkordat kanclerski, system ustrojowe demokraty- współczesnych – charakteryzuje prezydencki, system współczesnych cznych – określa rodzaje rodzaje form rządów półprezydencki, państw – system reżimu politycznego państw system demokratycznych parlamentarno- państw współczesnych parlamentarno- – przedstawia relacje gabinetowy współczesnych – omawia rodzaje komitetowy, między władzą – system – podaje rodzaje reżimu politycznego odpowiedzialność ustawodawczą i kanclerski ustroju terytorialno- państw polityczna, wykonawczą w – system prawnego państw współczesnych odpowiedzialność systemie prezydencki współczesnych – przedstawia konstytucyjna, parlamentarno- – system rodzaje ustroju państwo neutralne gabinetowym, półprezydencki terytorialno- światopoglądowo kanclerskim, – system prawnego państw – opisuje modele prezydenckim, parlamentarno- współczesnych ustrojowe półprezydenckim i komitetowy współczesnych parlamentarno- – relacja państw komitetowym pomiędzy demokratycznych państwem a – charakteryzuje Kościołem systemy polityczne USA, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Francji i Szwajcarii – omawia relacje między władzą świecką i duchowną we współczesnym państwie

Władza – aparat – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – omawia zależności – ocenia zasadność

Ustawoda- państwowy terminów: organ terminów: urząd, terminów: aparat między funkcjonowania

wcza w – parlament i państwa, parlament, legislatywa, państwowy, tryb parlamentarną i immunitetu

państwie jego funkcje mandat, immunitet kadencja, większość sesyjny, tryb partyjną parlamentarnego

demokraty- – struktura parlamentarny zwykła, większość permanencji, działalnością w Polsce. cznym parlamentu – przedstawia rolę i bezwzględna, komisja zwyczajna, parlamentarzystów

– zadania izb większość komisja funkcjonowanie parlamentu kwalifikowana, nadzwyczajna, parlamentu ordynacja wyborcza, komisja śledcza, – wybory klub parlamentarny, kworum, system parlamentarne koalicja rządowa, większościowy, – mandat opozycja system parlamentarny – charakteryzuje proporcjonalny, – immunitet funkcje parlamentu mandat wolny, parlamentarny – omawia sposoby mandat – koalicja i podejmowania imperatywny, opozycja decyzji na forum immunitet formalny, parlamentu immunitet – opisuje sposoby materialny, przeprowadzania dyscyplina klubowa wyborów do – omawia parlamentu, klasyfikację organów – wyjaśnia, jaką rolę państwowych w działalności – przedstawia parlamentarzystów strukturę pełni mandat parlamentu poselski i immunitet – wymienia sposoby funkcjonowania parlamentu – charakteryzuje rolę i zadania komisji

parlamentarnych – wyjaśnia sposób powstawania koalicji rządowej i opozycji oraz relacje między nimi

Władza – egzekutywa – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – charakteryzuje – ocenia wady i Wykonaw- – głowa terminów: głowa terminów: terminów: relacje między zalety monarchii i cza w państwa państwa, rząd egzekutywa, egzekutywa władzą wykonawczą republiki państwie – rząd w – charakteryzuje biurokraci polityczna, a władzą – ocenia wpływ

Demokraty- państwie rodzaje głów – omawia funkcje i egzekutywa ustawodawczą i biurokratów na

cznym demokratyczny państwa zasady organizacji urzędnicza elektoratem w sposób

m – opisuje skład i władzy wykonawczej – omawia czynniki systemie funkcjonowania

– biurokracja zadania rządu – charakteryzuje wpływające na prezydenckim, państwa

sposoby wybierania pozycję premiera w półprezydenckim, głów państwa i rządzie i państwie parlamentarno– zakres ich – przedstawia rolę gabinetowym, kompetencji biurokratów w parlamentarno– zarządzaniu komitetowym i państwem kanclerskim

Współ-czesna – partycypacja – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – charakteryzuje – ocenia wpływ

obywatelska terminów: terminów: terminów: ruchy bezpieczeństwa

demokracja – bezpieczeństwo emancypacja, partycypacja obywatelskiego socjalnego na

bezpieczeństwo socjalne, patologia, demagogia obywatelska, sprzeciwu i stabilność systemu

problemy i socjalne korupcja – podaje sposoby i antyglobalizm, emancypacji oraz ich demokratycznego

zagrożenia – ruchy – opisuje rodzaje przykłady walki z alterglobalizm, znaczenie dla – ocenia wpływ

obywatelskiego korupcji i podaje jej korupcją na populizm, nepotyzm, współczesnej korupcji na

sprzeciwu i przykłady przykładzie Polski klientelizm demokracji funkcjonowanie

emancypacji – opisuje wpływ – omawia cechy – przedstawia wpływ państwa i relacje

– patologie życia bezpieczeństwa charakterystyczne nepotyzmu i między

publicznego socjalnego na partycypacji klientelizmu na obywatelami a

– korupcja stabilność systemu obywatelskiej funkcjonowanie państwem

– demagogia demokratycznego – przedstawia państwa – porównuje i

– populizm narzędzia demokratycznego ocenia zjawiska

– nepotyzm i partycypacji populizmu i

klientelizm obywatelskiej demagogii oraz ich

– opisuje zjawiska wpływ na

populizmu i współczesną

demagogii oraz ich demokrację

wpływ na – ocenia wpływ

współczesną nepotyzmu i

demokrację klientelizmu na

funkcjonowanie

państwa

demokratycznego

System polityczny RP

Konstytucja – konstytucja i – wyjaśnia znaczenie – opisuje funkcje – prezentuje – omawia system – formułuje

jej funkcje terminu: konstytucja konstytucji atrybuty konstytucji rządów w Polsce, argumenty

Rzeczy- – zasady ustroju – wymienia zasady – charakteryzuje jako ustawy – przedstawia relacje uzasadniające lub

RP ustroju zasady ustroju zasadniczej między prawem odrzucające

pospolitej

– system rządów Rzeczypospolitej Rzeczypospolitej – omawia polskie krajowym i konieczność

Polskiej

w Polsce Polskiej Polskiej tradycje międzynarodowym, zmiany Konstytucji

– suwerenność a konstytucyjne w tym unijnym RP

prawo – przedstawia – ocenia realną

międzynarodowe strukturę Konstytucji możliwość zmiany

RP z 1997 r., ustawy

– procedura – opisuje procedurę zasadniczej.

zmiany zmiany ustawy

konstytucji zasadniczej

– stany – charakteryzuje

nadzwyczajne rodzaje stanów – stan wojenny nadzwyczajnych, – stan sposoby ich wyjątkowy wprowadzania i – stan klęski kompetencje żywiołowej organów państwa w tym zakresie

Parlament – sejm i senat – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – opisuje skład, – ocenia rolę i Rzeczy-pospolitej – wybory terminów: sejm, terminów: czynne terminów: dieta zadania i funkcje zadania senatu w

– posłowie i senat prawo wyborcze, poselska, organów strukturze

Polskiej senatorowie – charakteryzuje bierne prawo absolutorium, wewnętrznych parlamentaryzmu

– organy sejmu i skład i zadania wyborcze, inicjatywa interpelacja sejmu i senatu polskiego

senatu parlamentu ustawodawcza, poselska, zapytanie – charakteryzuje – polskiego Zgromadzenie poselskie uprawnienia funkcjonowanie Narodowe – omawia rolę i parlamentu sejmu i senatu – charakteryzuje zadania senatu w wynikające z – skrócenie strukturę i funkcje strukturze członkostwa w Unii kadencji parlamentu parlamentaryzmu Europejskiej parlamentu polskiego polskiego – funkcje – opisuje cechy – charakteryzuje parlamentu charakterystyczne sposób – Zgromadzenie wyborów do sejmu i funkcjonowania Narodowe senatu sejmu i senatu – omawia obowiązki, – określa zadania i uwarunkowania, w uprawnienia posłów jakich może nastąpić i senatorów skrócenie kadencji – tłumaczy, na czym parlamentu w Polsce polega kontrolna – opisuje proces funkcja parlamentu legislacyjny w

– omawia rolę i parlamencie polskim zadania – przedstawia tryb Zgromadzenia uchwalania ustawy Narodowego budżetowej – wymienia uprawnienia parlamentu w zakresie powoływania i odwoływania organów władzy publicznej

Prezydent – model – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – omawia – ocenia pozycję

Rzeczy-pospolitej prezydentury w terminów: inicjatywa terminów: terminów: uwarunkowania i Prezydenta RP w

Polsce ustawodawcza, weto desygnacja, Rada prezydentura skutki zawieszenia systemie

Polskiej – zasady wyboru ustawodawcze Bezpieczeństwa arbitrażowa, arbitraż lub usunięcia ustrojowym

prezydenta – określa Narodowego ustrojowy, arbitraż Prezydenta RP z państwa polskiego

– kadencja uprawnienia – charakteryzuje polityczny, Rada urzędu prezydenta Prezydenta RP zasady wyboru Gabinetowa, – wyjaśnia, w jakich – uprawnienia wobec parlamentu, Prezydenta RP odpowiedzialność okolicznościach wobec rządu i władzy – omawia konstytucyjna, następuje parlamentu, sądowniczej uprawnienia odpowiedzialność opróżnienie urzędu rządu, władzy – wymienia Prezydenta RP polityczna, Prezydenta RP sądowniczej, kompetencje wobec parlamentu, prerogatywy – wymienia – prezydent a Prezydenta RP w w relacjach z rządem – przedstawia model najistotniejsze bezpieczeństwo zakresie oraz wobec władzy prezydentury w prerogatywy państwa bezpieczeństwa sądowniczej Polsce Prezydenta RP – uprawnienia w państwa – przedstawia – opisuje pozycję polityce kompetencje prezydenta w zagranicznej Prezydenta RP w systemie rządów w

– zakresie Polsce odpowiedzialno bezpieczeństwa – omawia zakres ść prezydenta państwa i w polityce odpowiedzialności zagranicznej Prezydenta RP

Rada – procedura – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia – ocenia pozycję

Ministrów powołania rządu terminów: premier, terminu: służba terminów: rząd okoliczności, w premiera w

Rzeczy- – zmiana minister, wojewoda cywilna większościowy, rząd jakich powoływany systemie

pospolitej rządów i – wymienia – omawia skład Rady mniejszościowy, jest rząd ustrojowym

Polskiej ministrów kompetencje Rady Ministrów administracja mniejszościowy oraz państwa polskiego

– Ministrów – opisuje procedurę zespolona, określa sposób jego – ocenia sposób

odpowiedzialno powoływania rządu administracja funkcjonowania funkcjonowania

ść polityczna – przedstawia niezespolona służby cywilnej w

Rady Ministrów strukturę i zadania – przedstawia Polsce

– rząd administracji uwarunkowania, w mniejszościowy rządowej jakich może nastąpić – administracja – charakteryzuje zmiana rządu i rządowa kompetencje ministrów w trakcie – kompetencje wojewody trwania kadencji wojewody sejmu – służba cywilna – omawia sposób w Polsce pociągania całej Rady Ministrów i poszczególnych ministrów do odpowiedzialności politycznej przed sejmem – omawia zadania i sposób funkcjonowania

służby cywilnej w Polsce

Sądy i – struktura – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia, jaką rolę – ocenia znaczenie

trybunały sądownictwa w terminu: wymiar terminów: skarga terminów: kasacja, w państwie pełni skargi Polsce sprawiedliwości konstytucyjna, pismo procesowe Krajowa Rada konstytucyjnej dla

– konstytucyjne – przedstawia odpowiedzialność – omawia strukturę i Sądownictwa funkcjonowania

zasady działania strukturę konstytucyjna kompetencje – omawia elementy państwa

sądów sądownictwa w – opisuje strukturę Krajowej Rady skargi konstytucyjnej – Sąd Najwyższy Polsce sądownictwa w Sądownictwa – Krajowa Rada – wymienia Polsce – przedstawia Sądownictwa konstytucyjne – charakteryzuje strukturę Sądu – Trybunał zasady działania konstytucyjne Najwyższego, Konstytucyjny sądów zasady działania Trybunału Stanu, – skarga sądów Trybunału konstytucyjna – omawia Konstytucyjnego – Trybunał kompetencje Sądu – opisuje sposób Stanu Najwyższego, funkcjonowania Trybunału Stanu, Trybunału Trybunału Konstytucyjnego Konstytucyjnego – tłumaczy, jaką funkcję pełni skarga konstytucyjna

Organy – Najwyższa Izba – wymienia zadania i – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – przedstawia – ocenia zasadność

kontroli Kontroli działalność Urzędu terminów: zasada terminu: kasacja strukturę NIK, prowadzenia

państwo- – Urząd Rzecznika Praw apolityczności, – omawia zadania i prokuratury i IPN lustracji w Polce

wej, Rzecznika Praw Obywatelskich lustracja działalność IPN – omawia sposób ochrony Obywatelskich – opisuje zadania i – charakteryzuje – wymienia osoby powoływania prawa – Krajowa Rada działalność policji działalność podlegające prezesa Najwyższej i zaufania Radiofonii i kontrolną NIK obowiązkowi Izby Kontroli, pub-licznego Telewizji – przedstawia lustracyjnemu rzecznika praw

– prokuratura zadania i działalność – charakteryzuje obywatelskich, – policja KRRiT procedurę Krajowej Rady – Instytut lustracyjną Radiofonii i Telewizji, Pamięci – opisuje zadania i prokuratora Narodowej działalność UOKiK generalnego, – procedura – przedstawia prezesa Instytutu lustracyjna zadania i działalność Pamięci Narodowej, – Urząd Ochrony UKE prezesa Urzędu Konkurencji i Komunikacji Konsumentów Elektroniczne – Urząd Komunikacji Elektronicznej

Samorząd – samorząd – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – omawia procedurę – ocenia

terytorial- – formy terminów: terminu: terminów: uchwalania budżetu funkcjonowanie

ny w Polsce samorządu samorząd, gmina, decentralizacja subwencja, dotacja jednostek samorządu

– struktura powiat, – charakteryzuje – przedstawia zakres samorządowych terytorialnego w

samorządu województwo różne formy zadań samorządu – wyjaśnia, kto i w Polsce

terytorialnego – przedstawia samorządu terytorialnego jaki sposób sprawuje – zadania strukturę samorządu – omawia cechy – określa warunki, w nadzór nad samorządu terytorialnego w charakterystyczne jakich może się samorządem terytorialnego Polsce samorządu dobyć referendum terytorialnym – organy terytorialnego w lokalne samorządu Polsce – wymienia źródła terytorialnego – opisuje zadania dochodów – referendum własne gminy, samorządu lokalne powiatu i lokalnego – źródła województwa dochodów – przedstawia skład i samorządów zadania organów

– procedura stanowiących i

uchwalania wykonawczych

budżetu gminy, powiatu i

– nadzór nad województwa

samorządem

terytorialnym

Kultura, media, edukacja

Kultura i – kultura w – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – ocenia zjawiska

pluralizm ujęciu terminów: kultura, terminów: terminów: folklor, terminów: pluralizmu

kulturowy opisowym i kultura wysoka, subkultura, kontrkultura, etnografia, kulturowego i

normatywnym kultura masowa, akceptacja pluralizm kulturowy, folkloryzm wielokulturowości,

– kultura kultura narodowa, – omawia źródła i wielokulturowość, – porównuje cechy a także ich wpływ

elitarna, kultura ludowa, cechy multikulturalizm charakterystyczne życie społeczne

masowa, tolerancja charakterystyczne – wyjaśnia różnice kultury wysokiej i oraz kulturalne

narodowa i – wymienia cechy kultury wysokiej i między opisową a masowej oraz

ludowa charakterystyczne masowej oraz normatywną kultury narodowej i

– kontrkultura kultury wysokiej i kultury narodowej i definicją kultury ludowej

– subkultura masowej oraz ludowej – opisuje formy – określa zależność

– religia a kultury narodowej i – opisuje rodzaje folkloru między religią a

kultura ludowej subkultur i podaje – omawia przyczyny kulturą i życiem

– proces ich przykłady narodzin publicznym w Polsce

przejścia od – porównuje kontrkultury i – omawia proces

pluralizmu postawy tolerancji i charakteryzuje różne przechodzenia od

kulturowego do akceptacji rozumienia tego pluralizmu

wielokulturowoś pojęcia kulturowego do

ci wielokulturowości

Współcze- – aborcja – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – formułuje własne – ocenia

s ne spory – eutanazja terminów: aborcja, terminów: inżynieria terminu: eugenika stanowisko w sporze osiągnięcia

świato- pogladowe – kara śmierci eutanazja genetyczna, GMO – przedstawia – przedstawia inżynierii

– genetyka – omawia istotę – omawia założenia argumenty genetycznej

– inżynieria współczesnych osiągnięcia inżynierii Powszechnej popierające lub – ocenia etyczną

genetyczna sporów genetycznej deklaracji o genomie krytykujące różne stronę badań

– prawa światopoglądowych – charakteryzuje ludzkim i prawach postawy wobec genetycznych

mniejszości na przykładzie problem człowieka sporów – ocenia

seksualnych aborcji, eutanazji i równouprawnienia – omawia etyczną światopoglądowych uregulowania

kary śmierci mniejszości stronę badań prawne dotyczące

seksualnych genetycznych aborcji i kary

śmierci w Polsce

– ocenia problem

równouprawnienia

mniejszości seksualnych

Opinia – kształtowanie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – przedstawia – ocenia wpływ

publiczna się opinii terminu: opinia terminów: sondaż, terminów: public historię badań opinii opinii publicznej publicznej publiczna ankieta, wywiad, relations, marketing publicznej na życie społeczne

– rola opinii – wyjaśnia różnice sonda polityczny, próba – wymienia ośrodki i polityczne na

publicznej między opinią – omawia rolę opinii reprezentatywna badań opinii przykładzie

– marketing publiczną a opinią publicznej – przedstawia proces publicznej w Polsce współczesnej społeczny społeczną – opisuje najczęściej kształtowania się – porównuje public Polski – historia badań stosowane metody opinii publicznej relations z opinii publicznej badania opinii – opisuje public marketingiem – metody badań publicznej relations i marketing politycznym opinii publicznej polityczny – ośrodki – przedstawia wpływ badania opinii opinii publicznej na publicznej w decyzje polityczne Polsce

– wpływ opinii publicznej na decyzje

polityczne

Środki – media na – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – przedstawia – ocenia rolę i masowego świecie i w terminu: media terminu: globalna terminu: tabloid zadania Rady Etyki funkcje mediów w

przekazu Polsce – omawia funkcje wioska – charakteryzuje Mediów polskim życiu

– funkcje mediów – przedstawia kierunki rozwoju publicznym

mediów – tłumaczy, na czym klasyfikację środków mediów na świecie i – niezależność i polega zasada masowego przekazu w Polsce pluralizm wolności słowa – określa, na czym – uzasadnia, mediów polega niezależność i dlaczego media – etyka mediów pluralizm mediów nazywane są i dziennikarzy „czwartą władzą” – omawia etyczne zasady mediów i pracy dziennikarzy

Edukacja – rozwój – omawia zadania – wyjaśnia, na czym – wyjaśnia znaczenie – analizuje rozwój – ocenia wpływ

w XXI w. szkolnictwa współczesnej szkoły polega proces terminu: edukacja szkolnictwa na współczesnej – zadania szkoły w zakresie nauczania uczenia się przez nieformalna przestrzeni dziejów szkoły na

współczesnej i wychowania całe życie – charakteryzuje – omawia programy kształtowanie się

– edukacja – charakteryzuje rolę wpływ współczesnej unijne realizujące społeczeństwa

wobec wyzwań społeczną szkoły szkoły na ideę uczenia się informacyjnego

społeczeństwa dawniej i kształtowanie się przez całe życie – ocenia wpływ

informacyjnego współcześnie społeczeństwa uczenia się przez

– kształcenie informacyjnego całe życie na

ustawiczne współczesne

– edukacja a społeczeństwo

rynek pracy

3. Formy sprawdzania wiadomości i umiejętności: /dostosowane do specyfiki przedmiotu /

testy

prace klasowe

próbne matury

odpowiedzi pisemne (kartkówki)

zadania domowe

ćwiczenia sprawdzające wybrane umiejętności i wiedzę

aktywność na lekcji

praca samodzielna (karty pracy, referaty,prezentacje multimedialne itp.)

udział w konkursach i olimpiadach.

4.Ogólne kryteria oceny / opisać kryteria specyficzne dla danego przedmiotu/

Stopień celujący - 6

Stopień ten otrzymuje uczeń, który:

- twórczo rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania,

- pomysłowo i oryginalnie rozwiązuje nietypowe zadania,

- bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach przedmiotowych lub olimpiadach pokrewnych,

- posiada wiedzę wykraczającą poza obowiązujący program nauczania.

Stopień bardzo dobry - 5

Stopień ten otrzymuje uczeń, który opanował pełen zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych programem nauczania oraz potrafi:

- sprawnie poruszać się w tematyce programowej przedmiotu

- samodzielnie rozwiązywać problemy,

- wykazać się znajomością pojęć i terminów oraz umiejętnością poprawnego ich zastosowania w sytuacjach typowych i nietypowych,

- posługiwać się poprawnie terminologią specjalistyczną

- samodzielnie zdobywać wiedzę i umiejętności,

- przeprowadzać prawidłową analizę związków przyczynowo-skutkowych, zachodzących pomiędzy elementami treści programowych,

- w oparciu o źródła przeprowadzić analizę procesów i określić ich konsekwencje.

Stopień dobry - 4

Stopień ten otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności przewidziane podstawą programowa oraz wybrane elementy programu nauczania, a także potrafi:

- samodzielnie wyjaśniać typowe zależności,

- posługiwać się terminologią chemiczną z nielicznymi potknięciami i błędami,

- sprawnie rozwiązywać zadania przewidziane podstawą programową z danego przedmiotu,

- przeprowadzić prostą analizę związków przyczynowo-skutkowych zachodzących pomiędzy elementami treści programowych,

Stopień dostateczny - 3

Stopień ten otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności przewidziane podstawą programową, co pozwala mu na:

- wykazanie się znajomością i rozumieniem podstawowych pojęć i terminów z danego przedmiotu

- stosowanie poznanych pojęć i terminów w sytuacjach typowych,

- wskazywanie elementarnych związków przyczynowo-skutkowych zachodzących pomiędzy pojęciami zawartymi w podstawie programowej danego przedmiotu.

Stopień dopuszczający - 2

Stopień ten otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności przewidziane podstawą programową w takim zakresie, że potrafi:

- samodzielnie lub z niewielka pomocą nauczyciela wykonać ćwiczenia i zadania o niewielkim stopniu trudności,

- wykazać się znajomością i rozumieniem najprostszych pojęć i terminów z danego przedmiotu ,

- wskazać elementarne związki pomiędzy podstawowymi pojęciami z danego przedmiotu.

Stopień niedostateczny - 1

Stopień ten otrzymuje uczeń, który nie opanował podstawowych wiadomości i umiejętności wynikających z programu nauczania oraz:

- nie radzi sobie ze zrozumieniem najprostszych pojęć i terminów z danego przedmiotu,

- nie potrafi nawet przy pomocy nauczyciela wykonać najprostszych ćwiczeń

- nie wykazuje najmniejszych chęci współpracy w celu uzupełnienia braków oraz nabycia podstawowej wiedzy i umiejętności.

5.Ustalenie oceny śródrocznej, rocznej

1. Wagi ocen cząstkowych:

testy - 4

prace klasowe – 5

próbne matury - 5

odpowiedzi pisemne (kartkówki) - 3

zadania domowe - 2

ćwiczenia sprawdzające wybrane umiejętności i wiedzę - 3

aktywność na lekcji - 2

praca samodzielna (karty pracy,) – 4

praca samodzielna (referaty, prezentacje multimedialne itp.) - 3

udział w konkursach i olimpiadach – 5.

6. Ustalenie oceny śródrocznej, rocznej

1. O zagrożeniu oceną niedostateczną nauczyciel informuje ucznia, jego rodziców na miesiąc przed klasyfikacją.

2. Ocena okresowa (roczna) nie jest średnią arytmetyczną uzyskanych ocen cząstkowych.

3. Oceny ze sprawdzianów i prac pisemnych mają decydujący wpływ na ocenę okresową (roczną), a oceny z prac dodatkowych i innych form aktywności ucznia wpływają

na podwyższenie oceny.

4. Ocenę roczną wystawia się na podstawie ocen uzyskanych w ciągu całego roku.

5. Wszystkie sprawy sporne, nie ujęte w PZO będą rozstrzygane zgodnie z WSO oraz rozporządzeniem MEN