PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY …PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY...

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY 7 i 8 Celem oceniania jest zbadanie poziomu wiedzy i umiejętności ucznia, określenie jego mocnych stron oraz

wskazywanie ewentualnych braków w dotychczasowej nauce.

OCENIE PODLEGAJĄ: WAGA OCEN:

ZASADY WYSTAWIANIA OCEN:

SPRAWDZIAN

3

Sprawdziany pisemne, muszą być zapowiadane przynajmniej z tygodniowym wyprzedzeniem i poprzedzone lekcją podsumowującą dany dział. Sprawdzian na zakończenie działu jest obowiązkowy, w razie nieobecności uczeń pisze sprawdzian na kolejnej lekcji, albo w terminie ustalonym z nauczycielem. Ocena na podstawie uzyskanych punktów w przeliczeniu na procenty.

KONKURSY Za udział w konkursie uczeń otrzymuje cząstkową ocenę bardzo dobrą (5), a zajęcie wysokiego miejsca lub wyróżnienia gratyfikowane jest oceną celującą (6).

KARTKÓWKA/ ODPOWIEDŹ USTNA

2

Nauczyciel ma prawo sprawdzać bieżącą wiedzę uczniów za pomocą krótkich kartkówek (pisemnych form sprawdzania wiedzy nie dłuższych niż 15 minut trwania lekcji) lub w formie odpowiedzi ustnej podczas każdej lekcji. Kartkówki nie muszą być zapowiadane. Zakres materiału – 3 ostatnie lekcje.

PRACA DŁUGOTERMIONOWA

Projekt długoterminowy, prezentacja – oceniany efekt pracy i zaangażowanie ucznia.

PRACA NA LEKCJI

1

Karty pracy, przygotowanie mapy myśli, praca na podstawie tekstu źródłowego, rozwiązywanie zadań na podstawie tabel, schematów itp.

TEORIA Znajomość nazw i symboli pierwiastków oraz nazw i wzorów związków chemicznych; znajomość definicji oraz terminologii chemicznej. Wiedza teoretyczna sprawdzana ustnie poprzez odpytywanie, albo pisemnie w formie krótkich (5 minutowych) wejściówek.

Oceniana na podstawie plusów i minusów.

AKTYWNOŚĆ - dobrowolna wypowiedź na omawiany temat lub wykraczająca poza omawiany materiał, - przygotowanie pomocy dydaktycznej, - przeprowadzenie i omówienie doświadczenia, Oceniany efekt pracy i zaangażowanie ucznia.

NIEPRZYGOTOWANIE Uczeń ma możliwość zgłoszenia nieprzygotowania 2 razy w ciągu półrocza. Jest to odnotowane w dzienniku. Nieprzygotowanie powinno być zgłaszane na początku lekcji, najpóźniej podczas sprawdzania listy obecności i może obejmować: brak pracy domowej, brak zeszytu lub brak gotowości do odpowiedzi. Nie dotyczy to zapowiedzianych sprawdzianów i kartkówek. Po wykorzystaniu limitu uczeń otrzymuje za każde nieprzygotowanie ocenę niedostateczną.

✓ Uczeń, który przez cały semestr nie wykorzysta żadnego nieprzygotowania, otrzymuje cząstkową ocenę bardzo dobrą (5).

ZESZYT/ ZADANIE DOMOWE

Uczeń ma obowiązek prowadzić zeszyt przedmiotowy. Zeszyt jest sprawdzany i oceniany, co najmniej raz w ciągu roku. Uczeń zobowiązany jest uzupełnić braki w notatkach i wiadomościach oraz odrobić pracę domową, jeśli był nieobecny w szkole, bez względu na przyczynę nieobecności.

Zadania domowe o niewielkim stopniu trudności mogą być oceniane za pomocą plusów i minusów (na ocenę cząstkową złoży się 5 kolejnych zadań).

• za nieprawidłowo odrobioną pracę domową uczeń nie otrzymuje oceny niedostatecznej, ale ma obowiązek ją poprawić na następną lekcję, w przeciwnym przypadku uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY 7 i 8

✓ Skala procentowa na poszczególne oceny zgodna z WZO.

a) od 0 do 29,99% - niedostateczny; b) od 30% do 35,99 % - dopuszczający minus; c) od 36% do 42,99 % - dopuszczający; d) od 43% do 49,99% - dopuszczający plus; e) od 50% do 57,99% - dostateczny minus; f) od 58% do 66,99% - dostateczny; g) od 67% do 74,99% - dostateczny plus; h) od 75% do 79,99% - dobry minus; i) od 80% do 85,99% - dobry; j) od 86% do 89,99% - dobry plus; k) od 90% do 93,99% - bardzo dobry minus; l) od 94% do 96,99% - bardzo dobry; m) od 97% do 99,99% - bardzo dobry plus; n) 100% - celujący.

✓ Schemat oceniania na podstawie plusów i minusów:

+++++ pięć plusów ocena cząstkowa bardzo dobry (5) ++++- cztery plusy jeden minus ocena cząstkowa dobry (4) +++-- trzy plusy dwa minusy ocena cząstkowa dostateczny (3) ++--- dwa plusy trzy minusy ocena cząstkowa dopuszczający (2) +---- lub ----- jeden plus cztery minusy lub pięć minusów ocena cząstkowa niedostateczny (1)

✓ Poprawianie ocen cząstkowych:

Uczeń ma prawo przystąpić do poprawy każdej oceny. Ocenę z chemii można poprawić w ciągu dwóch tygodni

od momentu jej otrzymania. W przypadku ocen poprawianych liczy się ocena wyższa.

✓ Uczeń chcący otrzymać ocenę klasyfikacyjną roczną lub semestralną wyższą niż przewidywana uzgadnia warunki jej weryfikacji z nauczycielem przedmiotu. Warunki i tryb uzyskania oceny klasyfikacyjnej wyższej niż przewidywana zgodne z WZO.

✓ Nauczyciel jest zobowiązany, na podstawie opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej publicznej poradni specjalistycznej, dostosować wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono trudności w uczeniu się, w tym specyficzne trudności, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom.

✓ Średnia śródroczna/roczna ustalana jest na podstawie średniej ważonej zgodnie z WZO.

Wagi ocen:

1. Sprawdzian, test, konkursy przedmiotowe – waga 3 i kolor czerwony w dzienniku.

2. Odpowiedź ustna, kartkówka, praca długoterminowa (np. projekt, prezentacja) – waga 2 i kolor niebieski w

dzienniku.

3. Inne np. teoria, karty pracy, praca na lekcji, praca w grupach, zadania domowe, zeszyt przedmiotowy,

aktywność, nieprzygotowanie – waga 1 i kolor zielony w dzienniku.


W szczególności ocenie podlegają następujące osiągnięcia edukacyjne:

1. Znajomość i umiejętność korzystania z terminów oraz pojęć chemicznych do opisu zjawisk

i właściwości, w tym:

• odpowiedź ucznia udzielana na lekcji;

• dyskusja prowadzona na lekcji;

• poprawne stosowanie sprzętu chemicznego;

• projektowanie i opisywanie doświadczeń, prowadzenie obserwacji i wyciąganie wniosków;

• rozwiązywanie zadań domowych.

2. Umiejętność prowadzania obliczeń w różnych sytuacjach praktycznych, w tym:

• rozwiązywanie zadań związanych ze stosowaniem praw chemicznych;

• przygotowywanie roztworów o określonym stężeniu procentowym i odważanie substratów do

doświadczeń chemicznych;

• rozwiązywanie zadań związanych ze stężeniem procentowym.

3. Umiejętność odczytywania i korzystania z informacji przedstawionej w formie tekstu, tabeli,

wykresu, rysunku, schematu i fotografii i oraz przetwarzania i interpretowania tych informacji,

w tym:

• praca z podręcznikiem, literaturą popularnonaukową i programami komputerowymi;

• analiza diagramów, wykresów, schematów, tabel i rysunków;

• opisywanie przebiegu doświadczeń za pomocą rysunków.

4. Umiejętności stosowania zintegrowanej wiedzy do objaśniania zjawisk przyrodniczych, wskazywania i analizowania

współczesnych zagrożeń dla człowieka i środowiska, w tym:

• twórcze dyskusje poruszające problemy zagrożeń i ochrony środowiska;

• praca metodą projektów;

• analiza wyników badań środowiska przeprowadzonych przez uczniów w najbliższej okolicy.

5. Umiejętność stosowania zintegrowanej wiedzy do rozwiązywania problemów, w tym:

• twórcze rozwiązywanie problemów – dostrzeganie i analiza problemu oraz planowanie metod jego

rozwiązania;

• twórcze projektowanie eksperymentów chemicznych wykonywanych na lekcji lub w domu – kojarzenie faktów,

przeprowadzanie obserwacji i wyciąganie wniosków;

• rozwiązywanie zadań – wypisywanie danych i szukanych, określanie toku postępowania,

przedstawianie wyników i ich interpretacja.


KLASA 7- wymagania na poszczególne oceny szkolne

Chemia | Świat chemii | Klasa 7 AUTOR: Anna Warchoł

Wymagania podstawowe

Uczeń:

Wymagania ponadpodstawowe

Uczeń:

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca

Dział 1. Rodzaje i przemiany materii

• obserwuje mieszanie stykających się substancji;

• opisuje ziarnistą budowę materii;

• podaje wzory chemiczne związków: CO2, H2O, NaCl;

• podaje przykłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych zachodzących w otoczeniu człowieka;

• definiuje pojęcie mieszaniny chemicznej;

• odróżnia mieszaninę jednorodną od niejednorodnej.

• wymienia powtarzające się elementy podręcznika i wskazuje rolę, jaką odgrywają;

• wskazuje w swoim najbliższym otoczeniu produkty przemysłu chemicznego;

• na podstawie umieszczonych na opakowaniach oznaczeń wskazuje substancje niebezpieczne w swoim otoczeniu;

• wymienia najważniejsze zasady, których należy przestrzegać na lekcjach chemii;

• podaje nazwy najczęściej używanych sprzętów i szkła laboratoryjnego, wskazuje ich zastosowanie;

• wskazuje inne przykładowe źródła wiedzy;

• wymienia różne dziedziny chemii oraz wskazuje przedmiot ich zainteresowań;

• wymienia chemików polskiego pochodzenia, którzy wnieśli istotny wkład w rozwój chemii;

• interpretuje podstawowe piktogramy umieszczane na opakowaniach;

• opisuje zasady postępowania w razie nieprzewidzianych zdarzeń mających miejsce w pracowni chemicznej;

• wyjaśnia, jak należy formułować obserwacje, a jak wnioski;

• odnajduje stronę internetową serwisu wsipnet dla uczniów korzystających w podręczników WSiP, analizuje zwartość, dokonuje rejestracji;

• odróżnia obserwacje od wniosków, wskazuje różnice;

• wyjaśnia, jaki wpływ na szybkość procesu dyfuzji ma stan skupienia stykających się ciał;

• porównuje właściwości różnych substancji;

• analizuje i porównuje odczytane z układu okresowego lub tablic chemicznych informacje na temat właściwości fizycznych różnych substancji;

• projektuje doświadczenia pokazujące różną szybkość procesu dyfuzji;

• tłumaczy, skąd pochodzą symbole pierwiastków chemicznych, podaje przykłady;

• przewiduje właściwości stopu na podstawie właściwości jego składników.



Uczeń:


Uczeń:


• wykonuje proste czynności laboratoryjne: przelewanie cieczy, ogrzewanie w probówce i zlewce, sączenie;

• planuje doświadczenia potwierdzające ziarnistość materii;

• opisuje właściwości substancji będących głównymi składnikami stosowanych na co dzień produktów, np. soli kamiennej, cukru, mąki, wody, miedzi, żelaza, cynku, glinu, węgla i siarki;

• przeprowadza obliczenia z wykorzystaniem pojęć: masa, gęstość i objętość;

• sługuje się pojęciami: substancja prosta (pierwiastek chemiczny) oraz substancja złożona (związek chemiczny);

• posługuje się symbolami pierwiastków: H, O, N, Cl, Br, I, S, C, P, Si, Na, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Cu, Al, Pb, Sn, Ag, Hg, Au, Ba;

• opisuje doświadczenia chemiczne, rysuje proste schematy;

• interpretuje proste schematy doświadczeń chemicznych;

• tłumaczy, na czym polegają zjawiska: dyfuzji, rozpuszczania, zmiany stanu skupienia;

• bada właściwości wybranych substancji (np. stan skupienia, barwę, rozpuszczalność w wodzie, oddziaływanie z magnesem, przewodnictwo elektryczne, przewodnictwo cieplne);

• projektuje i wykonuje doświadczenia, w których bada właściwości wybranych substancji (np. rozpuszczalność w benzynie, kruchość, plastyczność);

• odczytuje z układu okresowego lub tablic chemicznych gęstość, temperaturę topnienia

• odczytuje informacje z rysunku lub zdjęcia oraz wykonuje obliczenia z wykorzystaniem pojęć: masa, gęstość i objętość;

• odróżnia metale od niemetali na podstawie ich właściwości, klasyfikuje pierwiastki jako metale i niemetale;

• podaje kryterium podziału substancji;

• wyjaśnia różnicę między pierwiastkiem a związkiem chemicznym;

• zapisuje wzory sumaryczne pierwiastków występujących w postaci cząsteczkowej;

• wyjaśnia, w jaki sposób skład mieszaniny wpływa na jej właściwości;

• porównuje mieszaniny i związki chemiczne (sposób otrzymywania, rozdziału, skład jakościowy, ilościowy, zachowywanie właściwości składników).



Uczeń:


Uczeń:


• wymienia drobiny, z których są zbudowane pierwiastki i związki chemiczne;

• opisuje różnice w przebiegu zjawiska fizycznego i reakcji chemicznej;

• wymienia przykłady mieszanin jednorodnych i niejednorodnych;

• sporządza mieszaniny i rozdziela je na składniki (np. wody i piasku, wody i soli kamiennej, kredy i soli kamiennej, siarki i opiłków żelaza, wody i oleju jadalnego, wody i atramentu).

i temperaturę wrzenia wskazanych substancji;

• poszukuje w różnych dostępnych źródłach informacji na temat właściwości fizycznych substancji, np. twardości w skali Mohsa;

• dokonuje pomiarów objętości, masy, wyznacza gęstość substancji o dowolnym kształcie;

• podaje przykłady pierwiastków – metali i niemetali oraz związków chemicznych;

• podaje wspólne właściwości metali;

• wymienia właściwości niemetali;

• wymienia niemetale, które w warunkach normalnych występują w postaci cząsteczkowej;

• porównuje właściwości metali i niemetali;

• podaje przykłady związków chemicznych, zarówno tych zbudowanych



Uczeń:


Uczeń:


z cząsteczek, jak i zbudowanych z jonów;

• planuje i wykonuje doświadczenia ilustrujące zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną;

• opisuje rolę katalizatora reakcji chemicznej;

• opisuje cechy mieszanin jednorodnych i niejednorodnych;

• podaje kryteria podziału mieszanin;

• wskazuje te różnice między właściwościami fizycznymi składników mieszaniny, które umożliwiają ich rozdzielenie;

• opisuje różnice między mieszaniną a związkiem chemicznym lub pierwiastkiem;

• opisuje proste metody rozdziału mieszanin.

Dział 2. Budowa materii

• opisuje i charakteryzuje skład atomu (jądro: protony i neutrony, elektrony);

• zdaje sobie sprawę, że poglądy na temat budowy materii zmieniały się na przestrzeni dziejów;

• zdaje sobie sprawę, że protony i neutrony nie są najmniejszymi cząstkami materii, że nie należy

• opisuje, w jaki sposób zmieniały się poglądy na temat budowy materii, w sposób chronologiczny

• określa znaczenie badań Marii Skłodowskiej-Curie dla rozwoju wiedzy na



Uczeń:


Uczeń:


• opisuje budowę układu okresowego (grupy i okresy);

• podaje numery i nazwy grup.

• odczytuje z układu okresowego podstawowe informacje o pierwiastkach (symbol, nazwę, liczbę atomową, masę atomową, rodzaj pierwiastka – metal lub niemetal);

• definiuje pierwiastek jako zbiór atomów o danej liczbie atomowej;

• odszukuje w układzie okresowym pierwiastek na podstawie jego położenia (nr grupy i okresu); odczytuje jego i symbol i nazwę;

• ustala liczbę protonów, elektronów i neutronów w atomie danego pierwiastka, gdy dane są liczby atomowa i masowa;

• definiuje pojęcie elektrony powłoki zewnętrznej – elektrony walencyjne;

• wskazuje liczbę elektronów walencyjnych dla pierwiastków grup: 1., 2., 13.–18.;

• definiuje pojęcie izotopu;

nazywać ich cząstkami elementarnymi;

• za pisuje symbolicznie informacje na temat budowy atomu w postaci

E𝑍𝐴 ;

• interpretuje zapis E𝑍𝐴 ;

• wyjaśnia związek między liczbą powłok elektronowych i liczbą elektronów walencyjnych w atomie pierwiastka a jego położeniem w układzie okresowym;

• zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków, których liczba atomowa nie przekracza 20;

• wyjaśnia związek między podobieństwem właściwości pierwiastków zapisanych w tej samej grupie układu okresowego a budową atomów i liczbą elektronów walencyjnych;

• podaje przykłady pierwiastków mających odmiany izotopowe;

• określa skład jądra atomowego izotopu

podaje nazwiska uczonych, którzy przyczynili się do tego rozwoju;

• przelicza masę atomową wyrażoną w jednostce masy atomowej (u) na gramy, wyniki podaje w notacji wykładniczej;

• porównuje aktywność chemiczną pierwiastków należących do tej samej grupy na przykładzie litowców i fluorowców;

• porównuje aktywność chemiczną pierwiastków należących do tego samego okresu na przykładzie okresu trzeciego;

• omawia sposoby wykorzystywania zjawiska promieniotwórczości;

• opisuje wpływ pierwiastków promieniotwórczych na organizmy;

• oblicza masę atomową wskazanego pierwiastka na podstawie liczb masowych i zawartości

temat zjawiska promieniotwórczości;

• wyjaśnia zjawiska promieniotwórczości naturalnej i sztucznej;

• rozróżnia rodzaje promieniowania;

• zapisuje równania rozpadu

i –;

• oblicza zawartość procentową trwałych izotopów występujących w przyrodzie na podstawie masy atomowej pierwiastka i liczb masowych tych izotopów.



Uczeń:


Uczeń:


• wyjaśnia różnice w budowie atomów izotopów wodoru;

• wymienia dziedziny życia, w których izotopy znalazły zastosowanie.

opisanego liczbami: atomową i masową;

• definiuje pojęcie masy atomowej (średnia mas atomów danego pierwiastka z uwzględnieniem jego składu izotopowego).

procentowej trwałych izotopów występujących w przyrodzie.

Dział 3. Wiązania i reakcje chemiczne

• definiuje pojęcie wartościowości jako liczby wiązań, które tworzy atom, łącząc się z atomami innych pierwiastków;

• obserwuje doświadczenia, z pomocą formułuje obserwacje i wnioski;

• definiuje pojęcia: reakcje egzotermiczne i reakcje endotermiczne;

• wskazuje substraty i produkty, określa typ reakcji.

• definiuje pojęcie jonów;

• opisuje, jak powstają jony;

• opisuje, czym różni się

atom od cząsteczki;

• interpretuje zapisy H2, 2H, 2H2 itp.;

• wyjaśnia pojęcie

elektroujemności;

• na przykładzie cząsteczek HCl, H2O, CO2, NH3, CH4 opisuje powstawanie wiązań kowalencyjnych, zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne tych cząsteczek;

• porównuje właściwości związków kowalencyjnych i jonowych (stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie, temperatury topnienia

• wyjaśnia dlaczego gazy szlachetne są bierne chemicznie;

• zapisuje elektronowo mechanizm powstawania jonów na przykładzie Na, Mg, Al, Cl, S;

• opisuje powstawanie wiązania jonowego – efektu przekazywania elektronów walencyjnych;

• ilustruje graficznie powstawanie wiązań jonowych;

• opisuje rolę elektronów walencyjnych w łączeniu się atomów tych samych pierwiastków;

• na przykładzie cząsteczek H2, Cl2, N2 opisuje

• podaje regułę dubletu i oktetu;

• wyjaśnia różnice między drobinami: atomem, cząsteczką, jonem: kationem i anionem;

• odróżnia wzory elektronowe, kreskowe, strukturalne;

• wyjaśnia różnice między sposobem powstawania wiązań jonowych, kowalencyjnych i kowalencyjnych spolaryzowanych;

• wyjaśnia, na czym polega polaryzacja wiązania;

• wyjaśnia, w jaki sposób polaryzacja wiązania wpływa na właściwości związku;

• wyjaśnia, dlaczego mimo polaryzacji wiązań między atomami tlenu i atomem węgla w cząsteczce tlenku węgla(IV) wiązanie nie jest polarne.



Uczeń:


Uczeń:


i wrzenia, przewodnictwo ciepła i elektryczności);

• ustala wzory sumaryczne związków dwupierwiastkowych utworzonych przez pierwiastki o wskazanej wartościowości;

• oblicza masy cząsteczkowe tlenków;

• wskazuje reakcje egzotermiczne i endotermiczne w swoim otoczeniu;

• zapisuje proste równania reakcji na podstawie zapisu słownego;

• opisuje, na czym polega reakcja syntezy, analizy i wymiany;

• dobiera współczynniki w równaniach reakcji chemicznych.

powstawanie wiązań kowalencyjnych;

• ilustruje graficznie powstawanie wiązań kowalencyjnych;

• przewiduje rodzaj wiązania między atomami na podstawie różnicy elektroujemności atomów tworzących wiązanie;

• wskazuje związki, w których występuje wiązanie kowalencyjne spolaryzowane;

• odczytuje z układu okresowego wartościowość maksymalną dla pierwiastków grup 1., 2., 13., 14., 15., 16. i 17. (względem tlenu i wodoru);

• rysuje wzory strukturalne cząsteczek związków dwupierwiastkowych (o wiązaniach kowalencyjnych) o znanych wartościowościach pierwiastków;

• na przykładzie tlenków dla prostych związków dwupierwiastkowych ustala: nazwę na podstawie wzoru

• przewiduje właściwości związku na podstawie rodzaju wiązań i weryfikuje przewidywania, korzystając z różnorodnych źródeł wiedzy;

• ustala wzory sumaryczne chlorków i siarczków;

• wyjaśnia, dlaczego nie we wszystkich przypadkach związków może rysować wzory strukturalne;

• rozwiązuje chemografy;

• korzystając z proporcji, wykonuje obliczenia dotyczące stechiometrii równań reakcji.



Uczeń:


Uczeń:


sumarycznego, wzór sumaryczny na podstawie nazwy;

• oblicza masy cząsteczkowe związków chemicznych, dokonuje prostych obliczeń związanych z zastosowaniem prawa stałości składu, np. pozwalające ustalać wzory sumaryczne związków o podanym stosunku masowym, wyznacza indeksy stechiometryczne dla związków o znanej masie atomowej itp.;

• samodzielnie formułuje obserwacje i wnioski;

• zapisuje równania reakcji o większym stopniu trudności;

• wyjaśnia różnicę między substratem, produktem i katalizatorem reakcji, zna ich miejsce w równaniu reakcji;

• podaje przykłady różnych typów reakcji;

• dokonuje prostych obliczeń związanych z



Uczeń:


Uczeń:


zastosowaniem prawa zachowania masy.

Dział 4. Gazy

• wykonuje lub obserwuje doświadczenie potwierdzające, że powietrze jest mieszaniną;

• opisuje skład i właściwości powietrza;

• mienia źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza;

• opisuje właściwości fizyczne i chemiczne azotu, tlenu, wodoru, tlenku węgla(IV).

• opisuje, na czym polega powstawanie dziury ozonowej;

• projektuje doświadczenia potwierdzające skład powietrza;

• odczytuje z układu okresowego i innych źródeł informacje o azocie, helu, argonie, tlenie i wodorze;

• pisze równania reakcji otrzymywania: tlenu, wodoru i tlenku węgla(IV) (np. rozkład wody pod wpływem prądu elektrycznego, spalanie węgla);

• planuje i wykonuje doświadczenie pozwalające wykryć CO2 w powietrzu wydychanym z płuc;

• opisuje obieg tlenu w przyrodzie;

• opisuje rolę atmosfery ziemskiej;

• wskazuje i porównuje źródła i wielkość emisji zanieczyszczeń do atmosfery;

• analizuje dane statystyczne dotyczące emisji i obecności szkodliwych substancji w atmosferze;

• zapisuje równania reakcji otrzymywania wodorków (syntezy siarkowodoru, amoniaku, chlorowodoru i metanu);

• wyjaśnia, dlaczego gazy szlachetne są bardzo mało aktywne chemicznie; wymienia ich zastosowanie;

• planuje i/lub wykonuje doświadczenia dotyczące badania właściwości tlenu, wodoru i tlenku węgla(IV);

• porównuje właściwości poznanych gazów;

• przewiduje skutki działalności człowieka i opisuje przewidywane zmiany atmosfery;

• wyciąga wnioski na podstawie przeanalizowanych danych;

• projektuje działania na rzecz ochrony atmosfery;

• proponuje sposoby zapobiegania powiększaniu się dziury ozonowej;

• na podstawie mas atomowych helowców i mas cząsteczkowych innych składników powietrza przewiduje różnice w gęstości składników powietrza w stosunku do powietrza;

• opisuje i porównuje proces pasywacji i patynowania oraz wskazuje metale, których te procesy dotyczą.

• oblicza wartość masy atomowej pierwiastków azotu, tlenu, na podstawie zawartości procentowej izotopów występujących w przyrodzie.



Uczeń:


Uczeń:


• opisuje proces rdzewienia żelaza, wymienia jego przyczyny;

• proponuje sposoby zabezpieczania przed rdzewieniem produktów zawierających w swoim składzie żelazo;

• wymienia zastosowanie tlenków: tlenku wapnia, tlenku glinu, tlenku krzemu(IV), tlenków żelaza, tlenków węgla, tlenków siarki;

• ustala wzory sumaryczne tlenków i wodorków, podaje ich nazwy;

• oblicza masy cząsteczkowe tlenków i wodorków.

• projektuje doświadczenia pozwalające wykryć tlen, wodór, tlenek węgla(IV);

• opisuje obieg azotu w przyrodzie;

• opisuje właściwości gazów powstających w procesach gnilnych;

• na podstawie właściwości proponuje sposób odbierania gazów;

• tłumaczy na przykładach zależności między właściwościami substancji a jej zastosowaniem;

• wskazuje czynniki przyspieszające proces rdzewienia;

• projektuje doświadczenia pozwalające ocenić wpływ wilgoci w powietrzu na przebieg korozji;

• porównuje skuteczność różnych sposobów zabezpieczania żelaza i jego stopów przed rdzewieniem;

• wymienia i opisuje właściwości najbardziej rozpowszechnionych tlenków w przyrodzie;



Uczeń:


Uczeń:


• dla tlenków i wodorków wykonuje proste obliczenia wykorzystujące prawo stałości składu oraz prawo zachowania masy;

• porównuje zawartość procentową węgla w tlenkach węgla(II) i (IV);

• korzystając z proporcji, wykonuje obliczenia na podstawie ilościowej interpretacji równań reakcji syntezy tlenków i wodorków.

Dział 5. Woda i roztwory wodne

• bada zdolność do rozpuszczania się różnych substancji w wodzie;

• podaje przykłady substancji, które rozpuszczają się w wodzie, tworząc roztwory właściwe;

• definiuje wielkość fizyczną – rozpuszczalność; podaje jednostkę, w jakiej jest wyrażona, oraz parametry (temperaturę i ciśnienie dla gazów, temperaturę dla substancji stałych i ciekłych);

• opisuje obieg wody w przyrodzie;

• podaje nazwy procesów fizycznych zachodzących podczas zmiany stanu skupienia wody;

• wskazuje punkt poboru wody dla najbliższej mu okolicy, stację uzdatniania wody i oczyszczalnię ścieków;

• opisuje budowę cząsteczki wody;

• podaje przykłady substancji, które nie

• opisuje wpływ działalności człowieka na zanieczyszczenie wód;

• wskazuje różnice między wodą destylowaną, wodociągową i mineralną;

• wyjaśnia, jaką rolę odgrywa woda w życiu organizmów, rolnictwie i procesach produkcyjnych;

• analizuje zużycie wody w swoim domu i proponuje sposoby racjonalnego gospodarowania wodą;

• wymienia etapy oczyszczania ścieków;

• wskazuje, co należy zrobić, aby poprawić czystość wód naturalnych w najbliższym otoczeniu;

• wyjaśnia, dlaczego woda dla jednych substancji jest rozpuszczalnikiem, a dla innych nie;

• opisuje, w jaki sposób można odróżnić roztwory właściwe od koloidów;

• wykonuje obliczenia dotyczące ilości

• wymienia i charakteryzuje klasy czystości wody.



Uczeń:


Uczeń:


• wymienia wielkości charakteryzujące roztwór oraz podaje ich symboliczne oznaczenie.

rozpuszczają się w wodzie, tworząc koloidy i zawiesiny;

• wymienia czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania substancji stałych w wodzie;

• charakteryzuje roztwór nasycony, nienasycony i przesycony; wskazuje odpowiadające im punkty na wykresie rozpuszczalności;

• wykonuje proste obliczenia dotyczące ilości substancji, jaką można rozpuścić w określonej ilości wody we wskazanej temperaturze;

• interpretuje treść zadania: odczytuje i zapisuje podane i szukane wielkości;

• rozwiązuje proste zadania polegające na wyznaczeniu jednej z wielkości ms, mr, mrozp. lub cp, mając pozostałe dane;

• wyjaśnia, na czym polega proces rozcieńczania i zatężania roztworu.

• planuje i wykonuje doświadczenia wykazujące wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji stałych w wodzie;

• rysuje i interpretuje krzywe rozpuszczalności;

• porównuje zależności rozpuszczalności ciał stałych i gazów od temperatury;

• wyjaśnia, w jaki sposób z roztworu nasyconego można otrzymać roztwór nienasycony i odwrotnie;

• oblicza stężenie procentowe roztworu nasyconego w danej temperaturze (z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności);

• oblicza stężenie procentowe roztworu powstałego w wyniku rozcieńczenia lub zatężenia roztworu;

• posługuje się pojęciem gęstości rozpuszczalnika lub roztworu w celu

substancji, jaka może się strącić po oziębieniu roztworu nasycanego;

• oblicza stężenie procentowe roztworu powstałego w wyniku zmieszania określonych ilości roztworów o znanym stężeniu.



Uczeń:


Uczeń:


wyznaczenia masy rozpuszczalnika lub masy roztworu;

• oblicza rozpuszczalność substancji w danej temperaturze, znając stężenie procentowe jej roztworu nasyconego w tej temperaturze.


KLASA 8 - wymagania na poszczególne oceny szkolne

AUTORZY: Hanna Gulińska, Janina Smolińska Chemia | Ciekawa chemia | Klasa 8

Dział 6. Wodorotlenki a zasady

Wymagania na ocenę

dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą

Uczeń:

• definiuje wskaźnik;

• wyjaśnia pojęcie:

wodorotlenek;

• wskazuje metale aktywne

i mniej aktywne;

• wymienia dwie metody

otrzymywania wodorotlenków;

• stosuje zasady bezpiecznego

obchodzenia się ze stężonymi

zasadami (ługami);

• wymienia przykłady

zastosowania wodorotlenków

sodu, potasu, magnezu

i wapnia;

• definiuje zasadę na podstawie

dysocjacji elektrolitycznej.

Uczeń:

• wymienia rodzaje wskaźników;

• podaje przykłady tlenków metali reagujących

z wodą;

• pisze ogólny wzór wodorotlenku oraz wzory

wodorotlenków wybranych metali;

• nazywa wodorotlenki na podstawie wzoru;

• pisze równania reakcji tlenków metali z wodą;

• pisze równania reakcji metali z wodą;

• podaje zasady bezpiecznego obchodzenia

się z aktywnymi metalami i zachowuje

ostrożność w pracy z nimi;

• opisuje właściwości wodorotlenków sodu,

potasu, wapnia;

• tłumaczy dysocjację elektrolityczną zasad;

• definiuje elektrolity i nieelektrolity;

• tłumaczy, czym różni się wodorotlenek od

zasady.

Uczeń:

• sprawdza doświadczalnie działanie wody na

tlenki metali;

• zna zabarwienie wskaźników w wodzie

i zasadach;

• sprawdza doświadczalnie działanie wody na

metale;

• bada właściwości wybranych wodorotlenków;

• interpretuje przewodzenie prądu elektrycznego

przez zasady;

• pisze równania dysocjacji elektrolitycznej

przykładowych zasad;

• pisze ogólne równanie dysocjacji

elektrolitycznej zasad;

• na podstawie tabeli rozpuszczalności

wodorotlenków wskazuje wodorotlenki dobrze

rozpuszczalne, słabo rozpuszczalne i trudno

rozpuszczalne w wodzie.

Uczeń:

• przedstawia za pomocą

modeli przebieg reakcji

tlenków metali z wodą;

• potrafi zidentyfikować

produkty reakcji

aktywnych metali

z wodą;

• tłumaczy, w jakich

postaciach można

spotkać wodorotlenek

wapnia i jakie ma on

zastosowanie;

• przedstawia za pomocą

modeli przebieg

dysocjacji

elektrolitycznej

przykładowych zasad.

Przykłady wymagań nadobowiązkowych


Wymagania na ocenę


Uczeń:

• zna kilka wskaźników służących do identyfikacji wodorotlenków;

• wie, jak zmienia się charakter chemiczny tlenków metali wraz ze wzrostem liczby atomowej metalu;

• zna pojęcie alkaliów;

• rozwiązuje zadania problemowe związane z tematyką wodorotlenków i zasad.


Dział 7. Kwasy

Wymagania na ocenę


Uczeń:

• podaje przykłady tlenków

niemetali reagujących z wodą;

• zna wzory sumaryczne trzech

poznanych kwasów;

• podaje definicje kwasów jako

związków chemicznych

zbudowanych z atomu (atomów)

wodoru i reszty kwasowej;

• podaje przykłady kwasów

beztlenowych: chlorowodorowego

i siarkowodorowego;

• zapisuje wzory sumaryczne

poznanych kwasów beztlenowych;

• zna nazwę zwyczajową kwasu

chlorowodorowego;

• zna zagrożenia wynikające

z właściwości niektórych kwasów;

• wymienia właściwości wybranych

kwasów;

• podaje przykłady zastosowań

wybranych kwasów;

• wie, co to jest skala pH;

• rozumie pojęcie: kwaśne opady;

• wymienia skutki kwaśnych

opadów.

Uczeń:

• definiuje kwasy jako produkty

reakcji tlenków kwasowych

z wodą;

• nazywa kwasy tlenowe na

podstawie ich wzoru;

• zapisuje równania reakcji

otrzymywania dowolnych kwasów

tlenowych w reakcji odpowiednich

tlenków kwasowych z wodą;

• wskazuje we wzorze kwasu resztę

kwasową oraz ustala jej

wartościowość;

• zapisuje wzory strukturalne

poznanych kwasów;

• zapisuje wzory sumaryczne

i strukturalne kwasów

beztlenowych oraz podaje nazwy

tych kwasów;

• zapisuje równania otrzymywania

kwasów beztlenowych;

• wymienia właściwości wybranych

kwasów;

• wyjaśnia zasady bezpiecznej

pracy z kwasami, zwłaszcza

stężonymi;

• zachowuje ostrożność w pracy

z kwasami;

Uczeń:

• zapisuje równania reakcji otrzymywania

kwasów (siarkowego(IV), siarkowego(VI),

fosforowego(V), azotowego(V)

i węglowego) w reakcji odpowiednich

tlenków kwasowych z wodą;

• podaje, jakie barwy przyjmują wskaźniki

w roztworach kwasów;

• rysuje modele cząsteczek poznanych

kwasów (lub wykonuje ich modele

przestrzenne);

• ustala wzory kwasów (sumaryczne

i strukturalne) na podstawie ich modeli;

• zna trujące właściwości chlorowodoru,

siarkowodoru i otrzymanych (w wyniku ich

rozpuszczenia w wodzie) kwasów;

• sprawdza doświadczalnie zachowanie się

wskaźników w rozcieńczonym roztworze

kwasu solnego;

• zna i stosuje zasady bezpiecznej pracy

z kwasami: solnym i siarkowodorowym;

• bada pod kontrolą nauczyciela niektóre

właściwości wybranego kwasu;

• bada działanie kwasu solnego na żelazo,

cynk i magnez;

• bada przewodzenie prądu elektrycznego

przez roztwory wybranych kwasów;

Uczeń:

• przeprowadza pod kontrolą

nauczyciela reakcje wody z tlenkami

kwasowymi: tlenkiem siarki(IV),

tlenkiem fosforu(V), tlenkiem

węgla(IV);

• oblicza na podstawie wzoru

sumarycznego kwasu wartościowość

niemetalu, od którego kwas bierze

nazwę;

• tworzy modele kwasów

beztlenowych;

• wyjaśnia metody otrzymywania

kwasów beztlenowych;

• układa wzory kwasów z podanych

jonów;

• przedstawia za pomocą modeli

przebieg dysocjacji elektrolitycznej

wybranego kwasu;

• opisuje wspólne właściwości

poznanych kwasów;

• rozumie podział kwasów na kwasy

nieorganiczne (mineralne) i kwasy

organiczne;

• wyjaśnia, co oznacza pojęcie: odczyn

roztworu;

• tłumaczy sens i zastosowanie skali

pH;


Wymagania na ocenę


• zapisuje równania dysocjacji

elektroli-tycznej poznanych

kwasów;

• definiuje kwas na podstawie

dysocjacji elektrolitycznej;

• wskazuje kwasy obecne

w produktach spożywczych

i środkach czystości w swoim

domu;

• wie, jakie wartości pH oznaczają,

że rozwór ma odczyn kwasowy,

obojętny lub zasadowy;

• wyjaśnia pochodzenie kwaśnych

opadów;

• wie, w jaki sposób można

zapobiegać kwaśnym opadom;

• bada odczyn opadów w swojej

okolicy.

• wymienia nazwy zwyczajowe kilku

kwasów organicznych, które można

znaleźć w kuchni i w domowej apteczce;

• bada zachowanie się wskaźników

w roztworach kwasów ze swojego

otoczenia;

• bada odczyn (lub określa pH) różnych

substancji stosowanych w życiu

codziennym;

• omawia, czym różnią się od siebie formy

kwaśnych opadów: sucha i mokra;

• bada oddziaływanie kwaśnych opadów na

rośliny.

• przygotowuje raport z badań odczynu

opadów w swojej okolicy;

• proponuje działania zmierzające do

ograniczenia kwaśnych opadów.


Uczeń:

• zna kilka wskaźników służących do identyfikacji kwasów;

• zna wzory i nazwy innych kwasów tlenowych i beztlenowych niż poznanych na lekcjach;

• wie, jakie są właściwości tych kwasów;

• zna zastosowanie większości kwasów mineralnych;

• przedstawia metody przemysłowe otrzymywania poznanych kwasów;

• proponuje doświadczenie mające na celu opracowanie własnej skali odczynu roztworu;

• stosuje zdobyte wiadomości w sytuacjach problemowych.


Dział 8. Sole

Wymagania na ocenę


Uczeń:

• definiuje sól;

• podaje budowę soli;

• wie, jak tworzy się nazwy soli;

• wie, co to jest reakcja zobojętniania;

• wie, że produktem reakcji kwasu

z zasadą jest sól;

• podaje definicję dysocjacji

elektrolitycznej;

• wie, że istnieją sole dobrze, słabo

i trudno rozpuszczalne w wodzie;

• podaje przykłady soli obecnych

i przydatnych w codziennym życiu

(w kuchni i łazience);

• wie, w jakim celu stosuje się sole

jako nawozy mineralne;

• zna główny składnik skał

wapiennych.

Uczeń:

• przeprowadza pod nadzorem

nauczyciela reakcję zobojętniania

kwasu z zasadą w obecności

wskaźnika;

• pisze równania reakcji otrzymywania

soli w reakcji kwasów z zasadami;

• podaje nazwę soli, znając jej wzór;

• pisze równania reakcji kwasu

z metalem;

• pisze równania reakcji metalu

z niemetalem;

• wie, jak przebiega dysocjacja

elektrolityczna soli;

• podaje nazwy jonów powstałych w

wyniku dysocjacji elektrolitycznej soli;

• pisze w formie cząsteczkowej

równania reakcji otrzymywania soli

wybranymi metodami;

• sprawdza doświadczalnie, czy sole

są rozpuszczalne w wodzie;

• korzysta z tabeli rozpuszczalności

soli i wskazuje sole dobrze, słabo

i trudno rozpuszczalne w wodzie;


równania reakcji soli z kwasami oraz

soli z zasadami;

• podaje nazwy soli obecnych w

organizmie człowieka;

• podaje wzory i nazwy soli obecnych

i przydatnych w życiu codziennym;

• rozumie pojęcia: gips i gips palony.

Uczeń:

• pisze równania reakcji tlenków

zasadowych z kwasami;


kwasowych z zasadami;


kwasowych z tlenkami zasadowymi;

• ustala wzór soli na podstawie nazwy

i odwrotnie;

• przeprowadza w obecności

nauczyciela reakcje tlenków

zasadowych z kwasami, tlenków

kwasowych z zasadami oraz tlenków

kwasowych z tlenkami zasadowymi;

• przeprowadza w obecności

nauczyciela reakcje metali

z kwasami;

• bada, czy wodne roztwory soli

przewodzą prąd elektryczny;

• pisze równania dysocjacji

elektrolitycznej soli;

• pisze w sposób jonowy i jonowy

skrócony oraz odczytuje równania

reakcji otrzymywania soli wybranymi

metodami;

• ustala na podstawie tabeli

rozpuszczalności wzory i nazwy soli

dobrze, słabo i trudno

rozpuszczalnych w wodzie;

• przeprowadza reakcję strącania;

• pisze równania reakcji strącania

w formie cząstkowej i jonowej;

• podaje wzory i właściwości wapna

palonego i gaszonego;

Uczeń:

• planuje doświadczalne otrzymywanie

soli z wybranych substratów;

• przewiduje wynik doświadczenia;

• zapisuje ogólny wzór soli;

• przewiduje wyniki doświadczeń

(reakcje tlenku zasadowego

z kwasem, tlenku kwasowego

z zasadą, tlenku kwasowego

z tlenkiem zasadowym);

• weryfikuje założone hipotezy

otrzymania soli wybraną metodą;

• interpretuje równania dysocjacji

elektrolitycznej soli;

• interpretuje równania reakcji

otrzymywania soli wybranymi

metodami zapisane w formie

cząsteczkowej, jonowej i jonowej

w sposób skrócony;

• omawia przebieg reakcji strącania;

• doświadczalnie strąca sól z roztworu

wodnego, dobierając odpowiednie

substraty;

• wyjaśnia, w jakich warunkach

zachodzi reakcja soli z zasadami

i soli z kwasami;

• tłumaczy, na czym polega reakcja

kwasów z węglanami i identyfikuje

produkt tej reakcji;

• tłumaczy rolę mikro-

i makroelementów;

• wyjaśnia rolę nawozów mineralnych;


Wymagania na ocenę


• podaje wzór i właściwości gipsu

i gipsu palonego;

• doświadczalnie wykrywa węglany

w produktach pochodzenia

zwierzęcego (muszlach i kościach);

• omawia rolę soli w organizmach;

• podaje przykłady zastosowania soli

do wytwarzania produktów

codziennego użytku.

• wyjaśnia różnicę w procesie

twardnienia zaprawy wapiennej

i gipsowej;

• podaje skutki nadużywania nawozów

mineralnych.


Uczeń:

• korzysta z różnych źródeł informacji dotyczących soli, nie tylko tych wskazanych przez nauczyciela;


• formułuje problemy i dokonuje analizy/syntezy nowych zjawisk dotyczących soli;

• zna nazwy potoczne kilku soli;

• podaje właściwości poznanych soli;

• zna pojęcia: katoda i anoda; wie, na czym polega elektroliza oraz reakcje elektrodowe;

• rozumie, na czym polega powlekanie galwaniczne.


Dział 9. Węglowodory

Wymagania na ocenę


Uczeń:

• rozumie pojęcia: chemia

nieorganiczna, chemia organiczna;

• wie, w jakich postaciach występuje

węgiel w przyrodzie;

• pisze wzory sumaryczne, zna

nazwy czterech początkowych

węglowodorów nasyconych;

• zna pojęcie: szereg homologiczny;

• zna ogólny wzór alkanów;

• wie, jakie niebezpieczeństwo

stwarza brak wystarczającej ilości

powietrza podczas spalania


• wskazuje źródło występowania

etenu w przyrodzie;

• pisze wzór sumaryczny etenu;

• zna zastosowanie etenu;

• pisze ogólny wzór alkenów i zna

zasady ich nazewnictwa;

• podaje przykłady przedmiotów

wykonanych z polietylenu;

• pisze ogólny wzór alkinów i zna

zasady ich nazewnictwa;

• pisze wzór sumaryczny etynu

(acetylenu);

• zna zastosowanie acetylenu;

• wskazuje źródła występowania

węglowodorów w przyrodzie.

Uczeń:

• wymienia odmiany pierwiastkowe

węgla;

• wyjaśnia, które związki chemiczne

nazywa się związkami organicznymi;

• pisze wzory strukturalne

i półstrukturalne dziesięciu

początkowych węglowodorów

nasyconych;

• wyjaśnia pojęcie: szereg

homologiczny;

• tłumaczy, jakie niebezpieczeństwo

stwarza brak wystarczającej ilości

powietrza podczas spalania


• opisuje właściwości fizyczne etenu;

• podaje przykłady przedmiotów

wykonanych z tworzyw sztucznych;

• bada właściwości chemiczne etenu;

• opisuje właściwości fizyczne

acetylenu;

• zna pochodzenie ropy naftowej

i gazu ziemnego;

• wyjaśnia zasady obchodzenia się

z cieczami łatwopalnymi;

• zna właściwości i zastosowanie

przynajmniej trzech produktów

przerobu ropy naftowej.

Uczeń:

• podaje przykład doświadczenia

wykazującego obecność węgla

w związkach organicznych;

• pisze równania reakcji spalania

węglowodorów nasyconych przy

pełnym i ograniczonym dostępie

tlenu;

• buduje model cząsteczki i pisze wzór

sumaryczny i strukturalny etenu;


alkenów oraz reakcji przyłączania

wodoru i bromu;

• wyjaśnia, na czym polega reakcja

polimeryzacji;

• uzasadnia potrzebę

zagospodarowania odpadów tworzyw

sztucznych;

• buduje model cząsteczki oraz pisze

wzór sumaryczny i strukturalny etynu;

• opisuje metodę otrzymywania

acetylenu z karbidu;


alkinów oraz reakcji przyłączania

wodoru i bromu;

• zna właściwości gazu ziemnego

i ropy naftowej;

• wyjaśnia, na czym polega destylacja

frakcjonowana ropy naftowej;

• opisuje właściwości i zastosowanie

produktów przerobu ropy naftowej.

Uczeń:

• tłumaczy, dlaczego węgiel tworzy

dużo związków chemicznych;

• wyjaśnia, w jaki sposób właściwości

fizyczne alkanów zależą od liczby

atomów węgla w ich cząsteczkach;

• bada właściwości chemiczne

alkanów;

• uzasadnia nazwę: węglowodory

nasycone;

• podaje przykład doświadczenia,

w którym można w warunkach

laboratoryjnych otrzymać etylen;

• wykazuje różnice we właściwościach

węglowodorów nasyconych

i nienasyconych;

• zapisuje przebieg reakcji

polimeryzacji na przykładzie

tworzenia się polietylenu;

• omawia znaczenie tworzyw

sztucznych dla gospodarki człowieka;

• bada właściwości chemiczne etynu;

• wskazuje podobieństwa we

właściwościach alkenów i alkinów;

• wyjaśnia rolę ropy naftowej i gazu

ziemnego we współczesnym świecie;

• wyjaśnia, na czym polega proces

krakingu i uzasadnia jego celowość.



Wymagania na ocenę


Uczeń:

• wie, co to oznacza, że atom węgla jest tetraedryczny;

• wie, co to są cykloalkany i węglowodory aromatyczne;

• rozumie i wyjaśnia pojęcie izomerii;

• zna inne polimery, np. polipropylen;

• zna wzory sumaryczne i nazwy alkanów o liczbie atomów węgla 11–15;



Dział 10. Pochodne węglowodorów

Wymagania na ocenę


Uczeń:

• definiuje alkohol i podaje ogólny

wzór alkoholi monohydroksylowych;

• wymienia właściwości alkoholu

metylowego i alkoholu etylowego;

• zapisuje wzór grupy karboksylowej;

• wymienia właściwości kwasów

tłuszczowych;

• wie, że sole kwasów tłuszczowych

to mydła;

• definiuje ester jako produkt reakcji

kwasu z alkoholem;

• zna wzór grupy aminowej;

• wie, co to są aminy i aminokwasy.

Uczeń:

• pisze wzory sumaryczne

i strukturalne alkoholi o krótkich

łańcuchach;

• wyjaśnia pojęcia: grupa

karboksylowa i kwas karboksylowy;

• pisze wzory, omawia właściwości

kwasu octowego i kwasu

mrówkowego;

• podaje przykłady nasyconych

i nienasyconych kwasów

tłuszczowych oraz pisze ich wzory;

• prawidłowo nazywa sole kwasów

karboksylowych;

• wie, co to jest twardość wody;

• wie, jaką grupę funkcyjną mają estry;

• zna budowę cząsteczki aminy (na

przykładzie metyloaminy);

• opisuje budowę cząsteczki

aminokwasu.

Uczeń:

• wyjaśnia pojęcie: grupa funkcyjna;

• omawia właściwości alkoholu



alkoholi;

• omawia działanie alkoholu


• omawia właściwości kwasu octowego

i kwasu mrówkowego;


i równania dysocjacji elektrolitycznej

kwasów: mrówkowego i octowego;


kwasów tłuszczowych;

• wyjaśnia, czym różnią się tłuszczowe

kwasy nasycone od nienasyconych;

• pisze równania reakcji kwasu

oleinowego z wodorem i z bromem;

• pisze równanie reakcji otrzymywania

stearynianu sodu;

• omawia zastosowanie soli kwasów

karboksylowych;

• wskazuje występowanie estrów;

• pisze wzory, równania reakcji

otrzymywania i stosuje poprawne

nazewnictwo estrów;

• omawia właściwości fizyczne estrów;

• wymienia przykłady zastosowania

estrów;

• opisuje właściwości: metyloaminy

i glicyny.

Uczeń:

• wyjaśnia proces fermentacji

alkoholowej;

• podaje przykłady alkoholi

polihydroksylowych – glicerolu oraz

glikolu etylenowego;

• pisze wzory sumaryczne

i strukturalne alkoholi

polihydroksylowych;

• omawia właściwości fizyczne alkoholi

polihydroksylowych i podaje

przykłady ich zastosowania;

• bada właściwości rozcieńczonego

roztworu kwasu octowego;


równania reakcji kwasów

karboksylowych (mrówkowego

i octowego) z metalami, tlenkami

metali i z zasadami;

• wyprowadza ogólny wzór kwasów

karboksylowych;

• bada właściwości kwasów

tłuszczowych;

• omawia warunki reakcji kwasów

tłuszczowych z wodorotlenkami

i pisze równania tych reakcji;

• omawia przyczyny i skutki twardości

wody;

• opisuje doświadczenie otrzymywania

estrów;

• pisze równania reakcji hydrolizy

estrów;

• doświadczalnie bada właściwości

glicyny;


Wymagania na ocenę


• wyjaśnia, w jaki sposób obecność

grup funkcyjnych wpływa na

właściwości związków;

• wyjaśnia, na czym polega wiązanie

peptydowe.


Uczeń:

• zna wzory i nazwy wybranych fluorowcopochodnych;

• zna izomery alkoholi;

• zna wzory innych kwasów, np. wzór kwasu szczawiowego;

• pisze wzory i równania reakcji otrzymywania dowolnych estrów (w tym wosków i tłuszczów);

• podaje przykłady peptydów występujących w przyrodzie;



Dział 11. Substancje o znaczeniu biologicznym

Wymagania na ocenę


Uczeń:

• definiuje tłuszcze;

• podaje przykłady występowania

tłuszczów w przyrodzie;

• wie, że aminokwasy są

podstawowymi jednostkami

budulcowymi białek;

• podaje skład pierwiastkowy białek;

• wie, że białko można wykryć za

pomocą reakcji

charakterystycznych

(rozpoznawczych);

• omawia pochodzenie włókien

białkowych i ich zastosowanie;

• zna wzór glukozy;

• wyjaśnia, z jakich surowców

roślinnych otrzymuje się sacharozę;

• zna wzór sumaryczny skrobi;

• zna wzór celulozy;

• wymienia właściwości celulozy;

• wymienia rośliny będące źródłem

pozyskiwania włókien

celulozowych;

• wskazuje zastosowania włókien

celulozowych.

Uczeń:

• omawia pochodzenie tłuszczów i ich

właściwości fizyczne;

• odróżnia tłuszcze roślinne od

zwierzęcych oraz stałe od ciekłych;

• wie, jak odróżnić tłuszcz od oleju

mineralnego;

• omawia rolę białek w budowaniu

organizmów;

• omawia właściwości fizyczne białek;

• omawia reakcję ksantoproteinową

i biuretową jako reakcje

charakterystyczne dla białek;

• omawia wady i zalety włókien

białkowych;

• pisze równanie reakcji otrzymywania

glukozy w procesie fotosyntezy;

• wyjaśnia pojęcia: cukier

i węglowodany;

• pisze wzór sumaryczny sacharozy;

• omawia występowanie i rolę skrobi

w organizmach roślinnych;

• pisze wzór sumaryczny skrobi

i celulozy;

• omawia rolę celulozy w organizmach

roślinnych;

• wyjaśnia budowę cząsteczki celulozy;

• omawia wady i zalety włókien

celulozowych.

Uczeń:

• pisze wzór cząsteczki tłuszczu

i omawia jego budowę;

• wyjaśnia, na czym polega próba

akroleinowa;

• tłumaczy pojęcie: reakcja

charakterystyczna (rozpoznawcza);

• wyjaśnia rolę tłuszczów w żywieniu;

• wyjaśnia rolę aminokwasów w

budowaniu białka;

• wyjaśnia pojęcia: koagulacja

i denaturacja białka;

• bada właściwości glukozy;

• pisze równanie reakcji spalania

glukozy i omawia znaczenie tego

procesu w życiu organizmów;

• wyjaśnia różnice między glukozą

a fruktozą;

• bada właściwości sacharozy;

• pisze równanie hydrolizy sacharozy

i omawia znaczenie tej reakcji dla

organizmów;

• omawia rolę błonnika w odżywianiu;

• wymienia zastosowania celulozy;

• tłumaczy wady i zalety włókien na

podstawie ich składu chemicznego.

Uczeń:

• wykazuje doświadczalnie

nienasycony charakter oleju

roślinnego;

• tłumaczy proces utwardzania

tłuszczów;

• doświadczalnie sprawdza skład

pierwiastkowy białek i wyjaśnia

przemiany, jakim ulega spożyte

białko w organizmach;

• bada działanie temperatury i różnych

substancji na białka;

• wykrywa białko w produktach

spożywczych, stosując reakcje

charakterystyczne;

• wykrywa glukozę w owocach

i warzywach, stosując reakcję

charakterystyczną (rozpoznawczą)

– próbę Trommera;

• bada właściwości skrobi oraz

przeprowadza reakcję

charakterystyczną (rozpoznawczą)

skrobi;

• proponuje doświadczenie

pozwalające zbadać właściwości

celulozy;

• porównuje właściwości skrobi

i celulozy;

• identyfikuje włókna celulozowe

i białkowe;

• wyjaśnia potrzebę oszczędnego

gospodarowania papierem.



Wymagania na ocenę


Uczeń:

• zna inne reakcje charakterystyczne dla glukozy, np. próbę Tollensa;

• potrafi wyjaśnić, co to jest struktura pierwszorzędowa, drugorzędowa (trzeciorzędowa) białek;

• zna przykłady włókien sztucznych, wie, jaką mają budowę;

• wymienia sposoby konserwowania żywności i podaje przykłady środków konserwujących żywność;

• analizuje etykiety artykułów spożywczych i wskazuje zawarte w nich dodatki (np. barwniki, przeciwutleniacze, środki, konserwujące i in.).

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY …PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY...

Documents

Transcript of PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY …PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY...