PROWADZENIE PROCESU KSZTAŁCENIA I

WALIDACJI EFEKTÓW UCZENIA SIĘ

W WARUNKACH WPROWADZENIA KRK dr inż. Tomasz Saryusz-Wolski

dr inż. Dorota Piotrowska Eksperci bolońscy

POLITECHNIKA ŁÓDZKA

SEMINARIUM BOLOŃSKIE

dla prorektorów ds. kształcenia „Uczelnie wobec zmiany systemu kształcenia” Warszawa-Miedzeszyn, 26-27 czerwca 2012 r.

Co już mamy (powinniśmy mieć):

Kierunkowe efekty kształcenia;

Efekty kształcenia zdefiniowane dla przedmiotów;

Sposoby weryfikacji zakładanych efektów kształcenia

osiąganych przez studenta;

Wdrożony wewnętrzny system zapewnienia jakości

kształcenia;

Nowe programy studiów (w tym plany studiów);

Nowe uchwały i zarządzenia;

Jaka jest nasza perspektywa długoterminowa?

„System uczenia się” w miejsce „systemu

nauczenia”

System zorientowany na studenta” w

miejsce systemu „zorientowanego na

nauczyciela”

Uczelnia jako kluczowy aktor w systemie

„uczenia się przez całe życie”

System nauczania system uczenia się

• W systemie nauczania nauczyciel „ przekazuje wiedzę” a student ją „przyswaja”

• W systemie uczenia się student osiąga efekty kształcenia a nauczyciel mu w tym pomaga

• Granica pomiędzy systemem nauczania a systemem uczenia się nigdy „nie jest ostra” – Zawsze występuje (w obu systemach) nauczanie i

uczenie się

System zorientowany na nauczyciela

System zorientowany na studenta

• W systemie zorientowanym na nauczyciela proces dydaktyczny jest konstruowany z punktu widzenia dogodności dla kadry np.: – Kadra „naucza tego co umie” (najchętniej to czym zajmuje się naukowo ) –

potrzeba obciążenia dydaktycznego kadry – Równomierność obciążenia pracą jest rozpatrywana z punktu widzenia kadry a

nie studentów • Równa liczna godzin dydaktycznych kadry a nie równa liczba godzin pracy studentów

(punktów ECTS )

• W systemie zorientowanym na studenta proces dydaktyczny jest konstruowany z punktu widzenia efektów kształcenia jakie student ma osiągnąć np.: – Zdefiniowane efekty kształcenia oraz metody i kryteria sprawdzania czy

student je osiągnął – Elastyczne i zróżnicowane formy wspomagania studentów w ich uczeniu się – Zapewnienie warunków do uczenia się a nie do nauczania – …….

• „Granica nigdy nie jest ostra”

Uczenie się przez całe życie

• Włączenie uczelni w system uczenia się przez całe życie to: – prowadzenie działalności dydaktycznej również poza

programami prowadzącymi do uzyskania kwalifikacji – edukacja pozaformalna czyli szkolenia, kursy itd.

– Uznawanie kompetencji uzyskanych w wyniku nieformalnego uczenia się (samokształcenia i uczenia się mimowolnego)

– Elastyczne programy studiów pozwalające na gromadzenie punktów ECTS „pochodzących z różnych źródeł” i uzyskanych w różnym czasie.

Jakie działania należy podjąć w najbliższej przyszłości?

Efektywne prowadzenie procesu kształcenia wymaga ciągłego doskonalenia we wszystkich jego obszarach i elementach.

Jak identyfikować te obszary?

Dobrze

funkcjonujący wewnętrzny system

zapewnienia jakości kształcenia

„wychwytuje” obszary

wymagające doskonalenia

Elementy wewnętrznego systemu zapewnienia jakości kształcenia-możliwe

obszary doskonalenia

• Przejrzysta struktura podejmowania decyzji w zarządzaniu jakością; • Udział wszystkich aktorów procesu w podejmowaniu istotnych

decyzji dotyczących jakości kształcenia; • Monitorowanie losów absolwentów w celu oceny efektów

kształcenia na rynku pracy; • Monitorowanie i okresowe przeglądy programów kształcenia, • Zasady oceniania studentów, doktorantów i słuchaczy oraz

weryfikacja efektów ich kształcenia; • Ocena jakości kadry prowadzącej i wspierającej proces kształcenia,

w tym także przez studentów, doktorantów i słuchaczy, oraz realizowanej polityki kadrowej;

• Ocena infrastruktury dydaktycznej ; • …

Obszary wymagające szczególnej uwagi:

• Mierzalność/sprawdzalność zapisanych efektów kierunkowych i przedmiotowych/modułowych

• Weryfikacja i walidacja efektów kształcenia

1. Mierzalność/sprawdzalność zapisanych efektów kierunkowych i

przedmiotowych/modułowych

Co to są efekty kształcenia? Określają, co uczący się powinien wiedzieć, rozumieć i potrafić

wykonać po zakończeniu procesu uczenia się -

( w ramach przedmiotu, modułu, programu itp.)

Efekty uczenia się zostały ujęte w trzech kategoriach:

- Wiedzy- wiedza teoretyczna i faktograficzna –

- zasób powiązanych ze sobą faktów, zasad, teorii i doświadczeń

przyswojonych przez osobę uczącą się.

- Umiejętności- Kognitywne i psychomotoryczne

zdolność wykorzystania wiedzy oraz wyćwiczonych sprawności

do wykonywania zadań oraz rozwiązywania problemów.

- Kompetencji społecznych- zdolność do autonomicznego i odpowiedzialnego

wykonywania powierzonych zadań; gotowość do uczenia się przez całe życie

ERK Poziom 6

Poziom 7

Poziom 8

Wie

dza

Zaawansowana wiedza w danej dziedzinie pracy i nauki obejmująca krytyczne rozumienie jej teorii i zasad.

Wysoce wyspecjalizowana wiedza, której część stanowi najnowsza wiedza w danej dziedzinie pracy lub nauki, będąca podstawą oryginalnego myślenia lub badań. Krytyczna świadomość zagadnień w zakresie wiedzy w danej dziedzinie oraz na styku różnych dziedzin

Wiedza na najbardziej zaawansowanym poziomie w danej dziedzinie pracy lub nauki oraz na styku różnych dziedzin

Um

ieję

tno

ści

Zaawansowane umiejętności wykazywania się biegłością i innowacyjnością potrzebną do rozwiązywania złożonych i nieprzewidywalnych problemów w specjalistycznej dziedzinie pracy lub nauki.

Specjalistyczne umiejętności rozwiązywania problemów potrzebne do badań lub działalności innowacyjnej w celu tworzenia nowej wiedzy i procedur oraz integrowania wiedzy z różnych dziedzin

Najbardziej zaawansowane i wyspecjalizowane umiejętności i techniki w tym synteza i ocena, potrzebne do rozwiązywania krytycznych problemów badaniach lub działalności innowacyjnej oraz do poszerzania i ponownego określania istniejącej wiedzy lub praktyki zawodowej

(In

ne

) K

om

pet

en

cje

Zarządzanie złożonymi technicznymi lub zawodowymi działaniami lub projektami, ponoszenie odpowiedzialności za podejmowane decyzje w nieprzewidywalnych kontekstach związanych z pracą lub nauką, ponoszenie odpowiedzialności za zarządzanie rozwojem zawodowym jednostek i grup.

Zarządzanie i przekształcanie kontekstów związanych z pracą lub nauką, które są złożone, nieprzewidywalne i wymagają nowych podejść strategicznych. Ponoszenie odpowiedzialności za przyczynianie się do rozwoju wiedzy i praktyki zawodowej lub za dokonywanie przeglądów strategicznych wyników zespołów.

Wykazywanie się znaczącym autorytetem, innowacyjnością, autonomią, etyką naukową i zawodową oraz trwałym zaangażowaniem w rozwój nowych idei i procesów w najważniejszych kontekstach pracy zawodowej lub nauki, w tym badań.

Europejskie Ramy Kwalifikacji – poziomy 6 do 8

ERK Poziom 6

Poziom 7

Poziom 8

Wie

dza

Zaawansowana wiedza w danej dziedzinie pracy i nauki obejmująca krytyczne rozumienie jej teorii i zasad.

Wysoce wyspecjalizowana wiedza, której część stanowi najnowsza wiedza w danej dziedzinie pracy lub nauki, będąca podstawą oryginalnego myślenia lub badań. Krytyczna świadomość zagadnień w zakresie wiedzy w danej dziedzinie oraz na styku różnych dziedzin

Wiedza na najbardziej zaawansowanym poziomie w danej dziedzinie pracy lub nauki oraz na styku różnych dziedzin

Um

ieję

tno

ści

Zaawansowane umiejętności wykazywania się biegłością i innowacyjnością potrzebną do rozwiązywania złożonych i nieprzewidywalnych problemów w specjalistycznej dziedzinie pracy lub nauki.

Specjalistyczne umiejętności rozwiązywania problemów potrzebne do badań lub działalności innowacyjnej w celu tworzenia nowej wiedzy i procedur oraz integrowania wiedzy z różnych dziedzin

Najbardziej zaawansowane i wyspecjalizowane umiejętności i techniki w tym synteza i ocena, potrzebne do rozwiązywania krytycznych problemów badaniach lub działalności innowacyjnej oraz do poszerzania i ponownego określania istniejącej wiedzy lub praktyki zawodowej

(In

ne

) K

om

pet

en

cje

Zarządzanie złożonymi technicznymi lub zawodowymi działaniami lub projektami, ponoszenie odpowiedzialności za podejmowane decyzje w nieprzewidywalnych kontekstach związanych z pracą lub nauką, ponoszenie odpowiedzialności za zarządzanie rozwojem zawodowym jednostek i grup.

Zarządzanie i przekształcanie kontekstów związanych z pracą lub nauką, które są złożone, nieprzewidywalne i wymagają nowych podejść strategicznych. Ponoszenie odpowiedzialności za przyczynianie się do rozwoju wiedzy i praktyki zawodowej lub za dokonywanie przeglądów strategicznych wyników zespołów.

Wykazywanie się znaczącym autorytetem, innowacyjnością, autonomią, etyką naukową i zawodową oraz trwałym zaangażowaniem w rozwój nowych idei i procesów w najważniejszych kontekstach pracy zawodowej lub nauki, w tym badań.

Europejskie Ramy Kwalifikacji – poziomy 6 do 8

WIEDZA efekt przyswajania informacji poprzez uczenie się W kontekście europejskich ram kwalifikacji wiedzę opisuje się jako teoretyczną lub faktograficzną

UMIEJĘTNOŚCI zdolność do stosowania wiedzy i korzystania z know-how w celu wykonywania zadań i rozwiązywania problemów. umiejętności określa się jako kognitywne (obejmujące myślenie logiczne, intuicyjne i kreatywne) oraz praktyczne (obejmujące sprawność i korzystanie z metod, materiałów, narzędzi i instrumentów)

(INNE) KOMPETENCJE udowodniona zdolność stosowania wiedzy,

umiejętności i zdolności osobistych kompetencje określane są w kategoriach odpowiedzialności i autonomii

Uczyłem mojego psa

gwizdać

Nie widzę, żeby umiał

gwizdać

Powiedziałem, że go uczyłem

gwizdać a nie, że on umie gwizdać

Dlaczego zdefiniowanie założonych efektów kształcenia jest konieczne?

Jak prawidłowo zdefiniować efekty kształcenia ?

• Taksonomia B. Blooma • Taksonomia Marzano's • Taksonomia Dave’a • Taksonomia celów nauczania wg B. Niemierki.

Jedna z konkluzji z konferencji “Walidacja akademicka w kontekście Europejskich Ram Kwalifikacji”

Warszawa, 8 – 10 listopada 2011 r.

„Taksonomia Blooma jest dziś szeroko używana …. i w chwili obecnej nie ma lepszego narzędzia……..”

Educational objectives a efekty kształcenia

• Educational objectives

to cele wynikowe kształcenia

• Cele wynikowe kształcenia

to efekty kształcenia

Educational objectives a efekty kształcenia

• Educational objectives

to cele wynikowe kształcenia

• Cele wynikowe kształcenia

to efekty kształcenia

Bloom’s Taxonomy of Educational Objectives

KOMPETENCJE

Domena Kognitywna

-dotycząca wiedzy

Domena Afektywna -uczucia i postawy

Domena Psychomotoryczna

-dotycząca umiejętności

TWORZENIE

OCENIANIE

ANALIZOWANIE

STOSOWANIE

ROZUMIENIE

ZAPAMIĘTYWANIE

Po

zio

m z

aaw

anso

wan

ia

DOMENA KOGNITYWNA (dotycząca wiedzy- zmodyfikowana przez L. ANDERSONA)

zapamiętywanie

pojmowanie

stosowanie

analizowanie

ocenianie

tworzenie

Pozi

om

op

ero

wan

ia w

ied

zą

II

III

Tworzenie prostych produktów lub form

Tworzenie złożonych produktów lub form

Tworzenie wiedzy

I

8

7

6

Trzeci wymiar piramidy domeny kognitywnej taksonomii Blooma-Andersona

Efekty kształcenia- koncepcja SMART

KAŻDY EFEKT KSZTAŁCENIA

MUSI MIEĆ WSZYSTKIE PONIŻSZE CECHY:

S – specific – szczegółowy, konkretny – efekty kształcenia powinny być szczegółowo

opisane, dotyczyć konkretnych oczekiwań co do tego jaką wiedzę i umiejętności student

powinien osiągnąć po zakończeniu kursu.

M – measurable – mierzalny – Do każdego zdefiniowanego efektu kształcenia muszą

pojawić się jasne kryteria jego oceny – czy i jakim stopniu został osiągnięty.

A – acceptable/accurate – akceptowalny/trafny – Każdy efekt powinien być przedyskutowany i skonsultowany z wytycznymi zewnętrznymi dla przedmiotu

R – realistic – realistyczny – możliwy do osiągnięcia poprzez realizację przedmiotu ( zdefiniowane efekty kształcenia nie mogą się odnosić do działań ( treści, form dydaktycznych), których dany przedmiot nie obejmuje.

T – time-scaled – Efekty kształcenia dla danego przedmiotu powinny być osiągalne w zdefiniowanym przez program czasie.

Zapis efektów kształcenia za pomocą czasowników opisujących działanie – „action verbs”

• Efekty kształcenia dla przedmiotu, modułu powinny być zapisane za pomocą czasowników opisujących działanie – „action verbs”

• Zapis efektów za pomocą „action verbs” umożliwia spełnienie wymagania

– SMART – mogą być szczegółowe i konkretne

– Powoduje że są one mierzalne – sprawdzalne

• W literaturze istnieje wiele przykładów czasowników opisujących działanie „action verbs”

Zwroty czasownikowe „action verbs”

użyteczne w definiowaniu efektów kształcenia

( wg zaktualizowanej taksonomii Bloom’a)

Definicja Zwroty czasownikowe dla danego poziomu

Zwroty czasownikowe- wersja angielska

WIEDZA

1. ZAPAMIĘTYWANIE– umiejętność przywoływania informacji

Definiować, duplikować, listować, powtarzać, przywoływać, wymieniać, kopiować, odtwarzać, reprodukować

Define, duplicate, list, memorize, recall, repeat, reproduce, state

2. ROZUMIENIE– umiejętność interpretowania idei i koncepcji

klasyfikować,opisywać, dyskutować, wyjaśniać, zlokalizować, wybierać, raportować, rozpoznawać, tłumaczyć, parafrazować

Classify, describe, discuss, explain, identify, locate, recognize, report, select, translate, paraphrase

3. STOSOWANIE – umiejętność wykorzystania nabytych informacji w nowy sposób

wybierać, demonstrować, przedstawiać, stosować, interpretować, operować, planować, schemtayzować, organizować,produkować, rozwiązywać, używać, zapisywać.

Choose, demonstrate, dramatize, employ, illustrate, interpret, operate, schedule, sketch, solve, use, write

4. ANALIZOWANIE– umiejętność rozróżniania poszczególnych składowych informacji

oceniać, oszacować, analizować, krytykować, ułożyć, testować, rozpoznać, rozdzielać, podkreślać, oddzielać, egzaminować, kwestionować, testować

Appraise, compare, contrast, criticize, differentiate, discriminate, distinguish, examine, experiment, question, test

2. Weryfikacja i walidacja efektów kształcenia

„Kwalifikacja”- definicja*

„Qualification” means a formal outcome of an

assessment and validation process which is

obtained when a competent body determines

that an individual has achieved learning

outcomes to given standards;

„kwalifikacja” oznacza formalny wynik procesu oceny i walidacji uzyskany w

sytuacji, w której właściwy organ stwierdza, że dana osoba osiągnęła efekty uczenia się

zgodne z określonymi standardami

*THE EUROPEAN QUALIFICATIONS FRAMEWORK FOR LIFELONG LEARNING (EQF)

assessment rzeczownik

ocena wymiar wycena

szacunek opodatkowanie

oszacować szacowanie weryfikacja wyliczenie

kwota należności ocenianie naliczanie

„Assessment” to …???

OCENIANIE/WYSTAWIANIE OCEN czy też może raczej…

WERYFIKACJA/SPRAWDZENIE CZY…

Weryfikacja:

sprawdzenie prawdziwości, przydatności lub

prawidłowości czegoś

Walidacja:

ogół czynności mających na celu zbadanie

odpowiedniości, trafności lub dokładności czegoś

Weryfikacja – potwierdzenie, przez przedstawienie dowodu obiektywnego, że zostały

spełnione wyspecyfikowane wymagania.

Walidacja – potwierdzenie, poprzez przedstawienie dowodu obiektywnego, że zostały

spełnione wymagania dotyczące konkretnego, zamierzonego

użycia lub zastosowania.

§ 5. 1. Program studiów dla kierunku studiów, poziomu i profilu kształcenia określa:

1) formę studiów (stacjonarne lub niestacjonarne); 2) liczbę semestrów i liczbę punktów ECTS konieczną dla

uzyskania kwalifikacji odpowiadających poziomowi studiów; 3) moduły kształcenia — zajęcia lub grupy zajęć — wraz z

przypisaniem do każdego modułu zakładanych efektów kształcenia oraz liczby punktów ECTS;

4) sposoby weryfikacji zakładanych efektów kształcenia osiąganych przez studenta;

§ 2. Ocena programowa obejmuje ocenę:

a) związku kierunku studiów ze strategią rozwoju uczelni, w tym jej misją,

b) opracowanych przez jednostkę zakładanych efektów kształcenia w odniesieniu do efektów kształcenia opisanych w Krajowych Ramach Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego,

c) programu studiów, w tym realizacji zakładanych efektów kształcenia oraz sposobów weryfikacji osiągniętych efektów kształcenia,

Pierwsze pytania jakie powinien sobie zadać nauczyciel opracowujący swój przedmiot/moduł

1. Jakie efekty kształcenia osiągnie student? 2. Jak student zademonstruje osiągnięcie

określonych efektów? 3. Jak sprawdzę czy student osiągnął założone efekty

kształcenia i w jakim stopniu ? Związek

„Lo-La”

Learning outcomes – Learning assessment

Oczekiwane myślenie nauczyciela o przedmiocie (w kategoriach efektów uczenia się)

Jakie chcę mieć, mam mieć ! rezultaty mojej pracy ze

studentami – efekty kształcenia studentów ?

Jak sprawdzę czy student osiągnął

efekty uczenia się?

Oczekiwane myślenie nauczyciela o przedmiocie (w kategoriach efektów uczenia się)

Jakie chcę mieć, mam mieć ! rezultaty mojej pracy ze

studentami – efekty kształcenia studentów ?

Jakich treści programowych

użyję, aby studenci osiągnęli

efekty uczenia się ?

W jaki sposób będę pomagał

studentom osiągnąć założone

efekty uczenia się ? Ile pracy musi włożyć student

aby osiągnąć efekty uczenia się ? - ECTS

Jak sprawdzę czy student osiągnął

efekty uczenia się?

2 perspektywy patrzenia na przedmiot…

Cele

kształcenia

Założone

Efekty kształcenia

Metody kształcenia

Metody weryfikacji

Metody weryfikacji

Metody uczenia się

Efekty kształcenia

• Główną siłą napędową osiągania przez studenta efektów uczenia się jest przygotowywanie się do egzaminów i innych form weryfikacji efektów kształcenia

• Dzięki jasnemu pokazaniu wymagań

sprawdzających student ma jasność jakich efektów uczenia się od niego oczekujemy

• Egzamin nie może polegać na

zaskakiwaniu studenta • Nie należy również egzaminować z

wiedzy zapamiętanej, ale z wiedzy stosowanej- umiejętności twórczych

Efekty kształcenia

dla programu kształcenia

Efekty

kształcenia dla

przedmiotu

Określenie kryteria oceny/weryfikacji

efektów kształcenia

Określenie akceptowalnego

poziomu lub poszczególnych poziomów oceny stopnia

osiągnięcia każdego efektu kształcenia

Określenie metod weryfikacji

Określenie metod i treści

kształcenia

Metody weryfikacji czyli sprawdzania czy

student osiągnął efekt kształcenia

EFEKT KSZTAŁCENIA

TEST EGZAMIN USTNY

SPRAWOZDANIE Z LABORATORIUM

PROJEKT PREZENTACJA

EFEKT 1 x

EFEKT 2 x x

EFEKT 3 x

Efekty kształcenia i kryteria weryfikacji

Student potrafi pracować w grupie

EFEKT KSZTAŁCENIA DLA

PRZEDMIOTU Dzieli się równo pracą

Wypełnia obowiązki w ramach przydzielonej roli w grupie

Słucha innych

KRYTERIUM WERYFIKACJI

Student potrafi pracować w grupie

KRYTERIA/ POZIOM

OSIĄGNIĘCIA

Niesatysfakcjonujący

(2)

Satysfakcjonujący

(3)

Bardzo dobry

(5)

Dzieli się równo pracą

Bazuje na pracy innych

Wykonuje całość powierzonej mu pracy

Wykonuje wszystkie obowiązki oraz pomaga innym

Wykonuje swoje obowiązki w

ramach grupy

Bazuje na pracy innych musi być często upominany

Wykonuje prawie wszystkie zadania związane z powierzoną rolą lecz czasami musi być upomniany

Odgrywa wszystkie powierzone role z dużym zaangażowaniem bez potrzeby pilnowania go.

Słucha innych

Nie dopuszcza innych do głosu

Słucha innych lecz z małym zaangażowaniem

Zachowuje odpowiednie proporcje w słuchaniu i wypowiadaniu się

Efekty kształcenia

dla programu kształcenia

Efekty

kształcenia dla

przedmiotu

Określenie kryteria oceny/weryfikacji

efektów kształcenia

Określenie akceptowalnego

poziomu lub poszczególnych poziomów oceny stopnia

osiągnięcia każdego efektu kształcenia

Określenie metod weryfikacji

Określenie metod i treści

kształcenia

Student potrafi pracować w grupie

KRYTERIA/ POZIOM

OSIĄGNIĘCIA

Niesatysfakcjonujący

(2)

Satysfakcjonujący

(3)

Bardzo dobry

(5)

Dzieli się równo pracą

Bazuje na pracy innych

Wykonuje całość powierzonej mu pracy

Wykonuje wszystkie obowiązki oraz pomaga innym

Wykonuje swoje obowiązki w

ramach grupy

Bazuje na pracy innych musi być często upominany

Wykonuje prawie wszystkie zadania związane z powierzoną rolą lecz czasami musi być upomniany

Odgrywa wszystkie powierzone role z dużym zaangażowaniem bez potrzeby pilnowania go.

Słucha innych

Nie dopuszcza innych do głosu

Słucha innych lecz z małym zaangażowaniem

Zachowuje odpowiednie proporcje w słuchaniu i wypowiadaniu się

2.Jednostka opracowuje i stosuje spójny opis zakładanych celów i efektów kształcenia ocenianego kierunku oraz system potwierdzający ich osiąganie.

1) Zakładane przez jednostkę efekty kształcenia odnoszące się do danego programu studiów, stopnia i profilu, kształcenia są zgodne z wymogami KRK oraz koncepcją rozwoju kierunku;

2) efekty kształcenia danego programu zostały sformułowane w sposób zrozumiały i są sprawdzalne,

3) jednostka stosuje przejrzysty system oceny efektów kształcenia, umożliwiający weryfikację zakładanych celów i ocenę osiągania efektów kształcenia na każdym etapie kształcenia; system ten jest powszechnie dostępny

2.3 Analiza i ocena systemu weryfikacji efektów kształcenia, w tym:

• objęcia tym systemem wszystkich kategorii efektów kształcenia (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne), oraz wszystkich etapów kształcenia;

• możliwości zmierzenia i oceny efektów kształcenia na poszczególnych jego etapach, prawidłowości ustalonych procedur, metod (dobór do ocenianego kryterium) i ocen, ze szczególnym uwzględnieniem procesu dyplomowania;

2.3 Analiza i ocena systemu weryfikacji efektów kształcenia, w tym:

• objęcia tym systemem wszystkich kategorii efektów kształcenia (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne), oraz wszystkich etapów kształcenia;

• możliwości zmierzenia i oceny efektów kształcenia na poszczególnych jego etapach, prawidłowości ustalonych procedur, metod (dobór do ocenianego kryterium) i ocen, ze szczególnym uwzględnieniem procesu dyplomowania;

WERYFIKACJI/ SPRAWDZENIA CZY…

- standaryzacji wymagań, zapewnienia przejrzystości i obiektywizmu formułowania ocen;

- w przypadku prowadzenia kształcenia na odległość: czy weryfikacja uzyskanych efektów kształcenia prowadzona jest na bieżąco…

- analiza skali i przyczyn odsiewu.

- ocena dostępności informacji na temat stosowanego systemu oceny efektów kształcenia.

CZY TEŻ WERYFIKACJI ?

• W systemie kwalifikacji zbudowanym w oparciu o Polską Ramę Kwalifikacji nadawanie kwalifikacji może odbywać się (na równi) na podstawie efektów uczenia się uzyskanych – Na drodze edukacji formalnej

• Czyli kształcenia (prowadzonego przez instytucje) prowadzące do nadawania kwalifikacji

– W drodze edukacji poza-formalnej • Czyli szkoleń i kursów

– W wyniku nieformalnego uczenia się • Czyli samokształcenia i mimowolnego uczenia się

• W każdym z tych przypadków musi mieć miejsce proces walidacji

Nadawanie Kwalifikacji

Walidacja efektów kształcenia kwalifikacji

• „proces, w wyniku którego uczący się otrzymuje od upoważnionej instytucji formalny dokument stwierdzający, że osiągnął określony zestaw efektów uczenia się. „ „W przypadku, gdy zestaw ten wpisany jest do krajowego rejestru kwalifikacji, wydany dokument oznacza, że osoba ta jest posiadaczem danej kwalifikacji.”

wg słownika zaaprobowanego przez Komitet Sterujący ds. KRK w

lipcu 2011 r., i w sierpniu tego samego roku także przez Międzyresortowy Zespół do spraw uczenia się przez całe życie, w tym Krajowych Ram Kwalifikacji.

Walidacja efektów kształcenia w edukacji formalnej

Proces kształcenia

Efekty kształcenia i kryteria weryfikacji

Standard

kwalifikacji

- Efekty kształcenia

Weryfikacja efektów kształcenia – cząstkowych

Weryfikacja

efektów

kształcenia

kwalifikacji

Nadanie

kwalifikacji

Walidacja cząstkowych

efektów kształcenia

WALIDACJA

Walidacja efektów kształcenia uzyskanych w edukacji poza-formalnej i w wyniku nieformalnego uczenia się

Standard

kwalifikacji

Efekty uczenia się W

ery

fikacja

efe

któ

w

ucze

nia

się

Nadanie

kwalifikacji

Proces kształcenia

Efekty kształcenia zapisane dla

kształcenia poza-formalnego

Weryfikacja efektów kształcenia

Do

kum

en

tow

anie

efe

któ

w k

szta

łcen

ia

Kształcenie uzupełniające

Uczenie

się

nie

form

aln

e

Identyfikacja

efektów

kształcenia

Działania

wspomagające

Nadanie

certyfikatu –

niebędącego

kwalifikacją

WALIDACJA

Podsumowanie…

• Prowadzenie kształcenia w nowej rzeczywistości to nie tylko zmiana programów kształcenia, ale głębokie przemiany w sposobie prowadzenia procesu dydaktycznego i pracy nauczyciela ze studentami.

• Zdefiniowanie kryteriów i metod weryfikacji efektów kształcenia jest podstawowym warunkiem efektywnego wdrożenia Polskiej Ramy Kwalifikacji

• Jasno zdefiniowane kryteria weryfikacji efektów kształcenia są również podstawowym narzędziem budowy systemów zapewnienia jakości kształcenia.

• Następnym etapem wdrażania KRK jest/ będzie walidacja i uznawanie kompetencji/ efektów uczenia się uzyskanych poza kształceniem formalnym ( w tym poza szkolnictwem wyższym).

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ