1

PROGRAM WSPOMAGAJĄCY

OPANOWANIE UMIEJĘTNOŚCI CZYTANIA

W OPARCIU O

ODIMIENNĄ METODĘ NAUKI CZYTANIA

IRENY MAJCHRZAK

data rozpoczęcia realizacji programu 01.09.2010/2011

nr programu w szkolnym rejestrze programów

data zatwierdzenia do realizacji przez RP

Opracowanie: Ewa Cieślik

Kinga Dansczyk

Małgorzata Kempska

Bożena Tytuła

Justyna Zielińska - Erbel

2

Spis treści:

1. Wstęp

2. Założenia i cele programu

3. Procedura osiągnięć celów

4. Treści programowe

5. Warunki realizacji treści programowych

6. Materiały kształcenia.

3

1 . Wstęp

Współczesna, nieustannie zmieniająca się rzeczywistość wymaga od człowieka ciągłego

rozwoju, zdobywania nowej wiedzy i umiejętności. Pierwszy etap tej edukacji stanowi

przedszkole. Troska o prawidłowy, wszechstronny rozwój dziecka skłania nauczycieli do

podejmowania różnorodnych działań, które z jednej strony pobudzać mają dziecięcą aktywność

w poznawaniu świata, z drugiej zaś – uwzględniać jego indywidualne tempo rozwoju oraz

zainteresowania. Nie bez znaczenia jest fakt, że działania te mają w końcowym efekcie

przygotować wychowanka do podjęcia nauki w szkole i zapewnić mu w niej pomyślny start.

Jednym z obszarów, w których nauczyciel powinien wspomagać rozwój dziecka, jest

kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania. Dzieje się to m.in. poprzez kontakt dzieci

literaturą, zainteresowanie ich książkami.

Nasze przedszkole uczestniczy w akcjach Cała Polska czyta dzieciom oraz Czytanie jak

fruwanie. W pracy z dziećmi nauczycielki stosują również elementy metody I. Majchrzak.

Obserwacja efektów tych działań – wzrost wśród dzieci zainteresowania słowem pisanym,

podejmowanie samodzielnych prób czytania czy nawet pojawianie się umiejętności czytania

u dzieci 5-letnich, skłoniła grono pedagogiczne do opracowania Programu Wspomagającego

Opanowanie Umiejętności Czytania w oparciu o Odimienną Metodę Nauki Czytania Ireny

Majchrzak. Poszerza on założenia, zawarte w podstawie programowej i wychodzi naprzeciw

dziecięcym potrzebom i zainteresowaniom.

Jego celem jest wprowadzenie dzieci w świat pisma i rozbudzenie zainteresowań

czytelniczych. Program będzie obejmował wszystkie dzieci, uczęszczające do przedszkola, zaś

realizacja treści i osiąganie celów uzależnione będą od indywidualnych możliwości rozwojowych

wychowanków .

4

2. Założenia i cele programu

Program przeznaczony jest do realizacji w Miejskim Przedszkolu 80 w Katowicach

w grupach 3, 4, 5, 6 letnich.

Treści programu zgodne są z podstawą programową i stanowią rozszerzenie programu edukacji

przedszkolnej wspomagającego rozwój aktywności dzieci Nasze Przedszkole Małgorzaty

Kwaśniewskiej i Wiesławy Żaby – Żabińskiej.

Zagadnienia programowe realizowane będą poprzez zabawy, gry, zajęcia prowadzone w czasie

pobytu dziecka w przedszkolu.

Program zakłada wdrożenie do zajęć praktycznych:

- aktu inicjacji

- ściany pełnej liter

- targu liter

- gier w sylaby

- nazywania świata

- gier czytelniczych

- sesji czytelniczych

Program realizowany będzie przy pełnym wsparciu

działań plastycznych,

muzyczno-ruchowych,

przyrodniczo - ekologicznych,

działań z elementami teatralnymi.

Wstępując z dziećmi w świat słów, pisma, należy mieć na uwadze cele jakie stawiamy przed

dzieckiem:

Cel nadrzędny:

Pobudzanie i pogłębianie motywacji dzieci w młodszym wieku przedszkolnym do nauki czytania

poprzez stwarzanie optymalnych warunków do rozwijania ich zainteresowań czytelniczych oraz

nabywania umiejętności czytania.

Cele ogólne:

- organizowanie zabaw i różnorodnej działalność dziecka, związanej z:

prawidłowym rozwojem procesów poznawczych,

uzyskaniem dobrego poziomu koordynacji wzrokowo-ruchowej,

- stwarzanie sytuacji do częstego kontaktu z książką;

5

- dostarczanie wielu przyjemnych wrażeń poprzez aktywne uczestnictwo w zabawach

z tekstem;

- stwarzanie sytuacji edukacyjnych sprzyjających nabywaniu i rozwijaniu umiejętności

czytania

- rozwijanie zainteresowania światem pisma

- prezentowanie wzorów pięknej polskiej mowy poprzez kontakt z utworami literatury

dziecięcej;

- motywowanie do czytania podczas zabaw z pismem;

- zachęcanie do prób globalnego czytania wyrazów i krótkich tekstów;

- wzbudzanie intelektualnego i emocjonalnego stosunku do książki jako źródła wiedzy

i przeżyć;

- zachęcanie do samodzielnego korzystania z biblioteczki przedszkolnej i przestrzegania

zasad kulturalnego obchodzenia się z książką;

- formułowanie wypowiedzieć na temat poznanych utworów i ekspresyjne wyrażanie

ich treść.

3. Procedura osiągnięć celów

Metody i formy realizacji:

W pracy naszego przedszkola dominują metody czynnościowe, które angażują dziecko do

działania:

- metoda samodzielnych doświadczeń:

to tworzenie warunków do samorzutnej zabawy dziecka, do dokonywania prób, poszukiwań,

swobodnego wypowiadania się i przeżywania.

Przy tej metodzie nauczyciel jest bacznym obserwatorem, doradcą

- metoda zadań stawianych dziecku do wykonania:

pobudza aktywność dziecka w kierunku przewidzianym i określonym przez nauczyciela. Służy

nabywaniu i przyswajaniu wiedzy

- metoda ćwiczeń utrwalających zdobyte umiejętności:

usprawnianie umiejętności, które dzieci wcześniej zdobyły poprzez własne doświadczenia

i wykonywane zadania. Ćwiczenia organizuje nauczyciel bądź dzieci.

Wymienione metody będą wymagały różnych sposobów realizacji:

czynności samoobsługowe dzieci

prace dzieci związane z eksperymentowaniem, doświadczeniem

6

różnego rodzaju zabawy z uwzględnieniem zabaw twórczych

gry dydaktyczne

zajęcia w małych zespołach

kontakty nauczyciela z dziećmi w różnych sytuacjach

spacery, wycieczki

uroczystości

4. Treści programowe

Zakres edukacji

dziecka

Treści edukacyjne Umiejętności dziecka

- ewaluacja - dziecko:

Zakres

doświadczeń

językowych

dzieci

- zabawy rozwijające percepcję

słuchową

- zabawy stymulujące umiejętność

prawidłowego oddychania

- zabawy doskonalące sprawność

narządów artykulacyjnych

-wzbogacanie zasobów słownictwa

czynnego, biernego

- rozmowy indywidualne z dziećmi,

dyskusje w grupie - co się wydarzyło

w przedszkolu

- wdrażanie do słuchania innych

- dzielenie się przed grupą swoimi

przeżyciami

- opowiadanie historyjek

- rozwiązywanie zagadek

- próby układania własnych zagadek,

opowiadań, tekstów do melodii

rozpoznaje i nazywa dźwięki

naśladuje dźwięki znane

z otoczenia

rozpoznaje znajomych po

głosie

chętnie śpiewa

prawidłowo oddycha podczas

recytacji wierszy, śpiewu

chętnie uczestniczy w

ćwiczeniach ortofonicznych

jasno i komunikatywnie

wyraża swoje myśli

uczestniczy w rozmowach

wyróżnia na obrazkach znane

przedmioty

właściwie posługuje się

liczebnikami, przysłówkami,

spójnikami

wyciąga wnioski, próbuje

uogólniać i tworzyć definicje

(4,5- latki)

wiąże przyczynę ze skutkiem

7

Klasyka literatury

dziecięcej

- słuchanie baśni, opowiadań

- zapoznanie dzieci z twórczością

klasyków literatury dziecięcej

- próby oceny zachowań bohaterów

- ilustrowanie scenek do poznanego

utworu

- zabawy dramowe,

przedstawienia dla rodziców, innych

grup przedszkolnych

- wzbogacanie kącika czytelniczego

o nowe pozycje (4 ,5, 6 latki)

uważnie słucha krótkich

opowiadań, baśni, wierszyków

opowiada własnymi słowami

treść poznanego utworu

uczestniczy w próbach

inscenizowania opowiadań

potrafi wskazać bohatera

pozytywnego wykazuje

zainteresowanie książkami,

czasopismami

Pismo jako sposób

komunikowania

przekazywania

myśli-

przygotowanie

do czytania

Inicjacja - imię dziecka jako klucz

otwierający świat pisma i pierwsza

informacja pisana w przedszkolu,

mająca dla dziecka znaczenie

- zapoznanie dziecka z literami imienia

- globalne odczytywanie imion na

wizytówkach

- ćwiczenia analizy i syntezy

wzrokowo-słuchowej:

dostrzeganie różnic,

podobieństw w kształcie liter,

ich brzmieniu

porównywanie imion pod

względem długości, liczby liter,

szukanie liter wspólnych

Ściana pełna liter

- prezentacja wszystkich liter alfabetu

drukowanych i pisanych, wielkich

i małych

- wyodrębnienie liter i odkrycie ich

fonetycznej funkcji

Targ liter

- dziecko otrzymuje pasek, na którym

odnajduje wizytówkę

odnajduje swoja szafkę

ubraniową

zaznacza swoją obecność na

liście obecności

wyszukuje litery swojego

imienia wśród liter kolegów

układa swoje imię

rozróżnia i nazywa litery pisane

i drukowane

pokazuje w wyrazach

określone litery

8

w górnym rzędzie wypisane są

wszystkie litery alfabetu, a pod

spodem tylko te, które należą do

imienia dziecka

dziecko powiększa zbiór literek

poprzez wymianę z innymi dziećmi

lub nauczycielem przykleja otrzymane

litery na pasku

Czytanie ze

zrozumieniem

Gra w sylaby

- zabawy i gry z wykorzystaniem sylab

i wyrazów o prostej budowie

„Masz słowo czy nie masz słowa?”

Nazywanie świata

- przyporządkowanie odpowiedniej

nazwy (napis) do wszystkiego co

znajduje się wokół nas

- dobieranie podpisów do przedmiotów,

osób, roślin…

Najpierw wprowadzamy rzeczowniki,

przymiotniki, czasowniki,

równoważniki zdań!

Zabawa w czytanie odbywa się

w ciszy

układa wyrazy z sylab

przyporządkowuje przedmioty

i podpisy

czyta wyrazy ze zrozumieniem

Przygotowanie do

pisania

- zabawy ćwiczące koordynacje

ruchowo-wzrokową

- wykonywanie ćwiczeń kształtujących

sprawność grafomotoryczną

- doskonalenie sprawności manualnej

- rozwijanie zainteresowań pismem-

obserwowanie osób piszących

potrafi skoordynować ruch ręki

i oka

wiernie odtwarza zadane ruchy

stara się skutecznie rzucać do

celu

dba o estetykę swych prac

plastycznych

9

5. Warunki realizacji treści programowych

1. Umieszczenie w sali alfabetu w formie pasa liter pisanych i drukowanych, wielkich

i małych z uwzględnieniem dwuznaków i zmiękczeń

2. Przeprowadzenie aktu inicjacji i umieszczenie w sali imion dzieci w formie wizytówek

3. Codzienne sprawdzanie obecności dzieci poprzez ustawianie się przed swoja wizytówką

4. Umieszczenie na krzesłach imion dzieci jako znaków rozpoznawczych.

5. Przygotowanie dla każdego dziecka koperty podpisanej jego imieniem, która zwiera litery

imienia dziecka do układania oraz dużej wizytówki do zabawy.

6. Organizowanie zabaw i gier czytelniczych, doskonalących umiejętność czytania.

7. Systematycznie poszerzanie kącika czytelniczego o zestawy słowno-obrazkowe.

8. Organizowanie sesji czytania.

9. Akceptacja indywidualnych możliwości dziecka.

6. Materiały Kształcenia.

I. AKT INICJACJI

Globalne odczytywanie imion na wizytówkach.

Zapoznanie z obrazem graficznym własnego imienia.

Ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowo-słuchowej: dostrzeganie różnic

i podobieństw w kształcie liter i ich brzmieniu.

Porównywanie imion pod względem długości, liczby liter, szukanie w nich liter

wspólnych.

Przykłady zabaw:

Znam twoje imię

Dziecko dobiera jedną z wizytówek rozłożonych na podłodze i wręcza ją właścicielowi. Jeśli

żadnej nie rozpoznaje to odszukuje swoje imię.

Który samolot startuje?

Wszystkie dzieci jako samoloty stoją na lotnisku. Nauczycielka pokazuje jedną z liter

i te dzieci, które mają ją w swoim imieniu startują do lotu.

10

Krąży, krąży moje imię

Wszyscy siedzą w kole. Początkowo nauczycielka, później któreś z dzieci podaje pierwszemu

koledze wizytówkę. Kartka przechodzi z rąk do rąk, aż trafi do właściciela imienia. Po chwili

podajemy kolejną wizytówkę. Kartki krążą w kole, aż znajdą właściciela.

Kto jest, kogo nie ma

sprawdzanie obecności z wykorzystaniem wizytówek.

Zajmij miejsce

zabawy ruchowe z wykorzystaniem krzesełek oznakowanych wizytówkami.

Czyj to domek?

Odszukanie „swojego domku” (kółko z wizytówką dziecka).

Deszcz wizytówek

Szukanie wśród rozsypywanych przez nauczyciela wizytówek tej „swojej”, (wykorzystanie

muzyki).

Detektyw

Sprawdzanie przez dzieci, czy wszystkie litery ich imienia znajdują się na taśmie alfabetu,

oraz szukanie „swoich liter” w imionach kolegów.

Prezent dla kolegi

Nauczycielka rozdaje dzieciom serduszka – wizytówki. Na wskazany sygnał odczytują imiona i

wręczają je osobie, dla której jest przeznaczone

Rozdajemy wizytówki

Dzieci stoją w kole .Nauczyciel rzuca do trojga piłeczki. Dzieci z piłeczkami podchodzą

i otrzymują po 3-4 wizytówki. Ich zadaniem jest odczytanie , rozpoznanie wizytówki

z imieniem kolegi i oddanie do jego rąk.

Deszcz wizytówek

Nauczycielka rozrzuca wizytówki dzieci w górę po całej sali. Dzieci szukają swojego imienia.

Spadające liście

Nauczycielka rzuca kolejno po jednej wizytówce. Dziecko, które odgadnie czyja to wizytówka

wręcza ją właścicielowi.

Rozdajemy wizytówki

Dzieci stoją w kole. Jedno w środku z piłką. Nauczycielka pokazuje imię, a dziecko z piłką

zgaduje czyje to imię i rzuca piłkę do jego właściciela.

11

Kosz z wizytówkami

Dzieci siedzą w gromadce. Nauczycielka trzyma na kolanach kosz z wizytówkami. Chętne

dziecko wyjmuje z kosza dowolną wizytówkę. Jeśli odgadnie czyje to imię, oddaje je

właścicielowi. Jeśli nie, odkłada imię do kosza i wraca na miejsce. Do nauczycielki podchodzi

inne dziecko.

Chodzi lisek

Dzieci siedzą w kręgu. Wybrane dziecko trzyma wszystkie wizytówki i chodzi po obwodzie koła

z tyłu za dziećmi. Wszyscy mówią znany wierszyk Chodzi lisek. Na słowa tego lisek

przyodziewa. Dziecko wrzuca do środka kręgu kilka wizytówek – 2- 3 szt. Dzieci, które odgadną

swoje imię, wstają, biorą swoją wizytówkę i biegną dookoła kręgu za prowadzącym dzieckiem.

Wreszcie po obiegnięciu koła wszyscy siadają. Kolejne dziecko przybiera rolę liska itd.

Wizytówkowy pociąg

Dzieci biegają w rytmie tamburyna po sali. Na przerwę w graniu nauczycielka pokazuje czyjeś

imię. Właściciel wizytówki ustawia się za nauczycielką, a zabawa zaczyna się od początku.

Nauczycielka pokazuje kilka wizytówek aby skrócić czas zabawy, aż do wyczerpania się imion.

W ten sposób można wymyślić i zorganizować wiele zabaw.

Mam chusteczkę drukowaną

Dzieci stoją w półkolu. Chętne dziecko losuje z kosza jedną wizytówkę. Staje przodem

do dzieci, aby wszyscy ją widzieli. Śpiewa: Mam karteczkę drukowaną ładnie napisaną. Czyj to

napis, czyj to napis niech odgadnie… (np. Jacuś). Jacuś, jeśli wie czyja

to wizytówka oddaje ją właścicielowi. Jeśli nie zgadnie nie podchodzi, a dziecko

z wizytówką śpiewa od początku.

Kanon powitalny

Zabawa integracyjna p.t: Witaj … - dzieci siedzą w kole na dywanie i śpiewają piosenkę

(na melodię Panie Janie, wykonując odpowiednie gesty: klaskanie, uderzanie o uda itd.

Poznajemy swoje imiona

Kolejne przedstawianie się dzieci –wszyscy powtarzają imię swego kolegi (koleżanki); zabawa

p.t.„Imię i gest ”–dzieci podają swoje imiona łącznie z wymyślonym przez siebie gestem; grupa

naśladuje; zabawa p.t.„Wyśpiewaj swoje imię ”–dzieci układają melodię do swojego imienia;

grupa powtarza. Zabawa p.t.„Kłębek przyjaźni ”.

12

Wizytówki

Wręczanie dzieciom wizytówek z ich imionami; porównywanie imienia własnego z imionami

innych dzieci, podział imion na sylaby w połączeniu z klaskaniem, stukaniem, grą na

instrumencie; wyodrębnienie przez nauczycielkę i dziecko pierwszej głoski imienia; ozdabianie

w dowolny sposób pierwszej litery imienia.

Lista obecności

Codzienne sprawdzanie listy obecności poprzez zaznaczenie klamerką swojego imienia.

Zabawa Czyje to stopy

Na kartonie odrysowałam stopy każdego dziecka, wycięłam je i podpisałam imieniem.

Tak przygotowane szablony rozrzuciłam po dywanie i każde dziecko szukało swoich stóp,

wygrywał ten, który stanął na swoich stopach;

Zabawa Kto tu był?

Wykorzystałam podpisane szablony stóp, wybrałam losowo jedną parę a zadaniem dzieci było

odgadnąć, o kogo ślad chodzi.

Ćwiczenia z wizytówkami umieszczonymi na oparciach krzeseł:

Szukamy swojego krzesełka

Nauczycielka ustawia wszystkie krzesła na środku sali, następnie prosi, aby każde dziecko

odnalazło wśród nich swoje i odstawiło je na miejsce;

Zabawa Krzesełka w kole

Nauczycielka ustawia krzesełka w kole, dzieci znajdują swoje krzesło i siadają na nim.

Nauczycielka włącza muzykę, dzieci tańczą w takt muzyki dookoła krzesełek, kiedy muzyka

milknie, każde dziecko szuka swojego krzesełka;

Zabawa gdzie usiadłem?

Krzesełka ustawione w kole, na dźwięk tamburyna podnoszą się i chodzą w kole.

Na przerwę w graniu dzieci siadają na krześle, przy którym aktualnie stały. Zadaniem dziecka

jest odczytać, na czyim krześle usiadł;

Zabawa Kto za tobą stoi?

Dzieci podzielone na dwie grupy. Połowa siada na krzesełkach ustawionych w kole twarzą do

środka i zamyka oczy do momentu przerwy w muzyce. Pozostałe dzieci maszerują w takt muzyki

i trzymają w dłoniach wizytówki ze swoimi imionami.

Na przerwę w muzyce, dzieci zatrzymują się za krzesełkami dzieci siedzących.

13

Nie ujawniają się lecz wysuwają przed oczy dziecku siedzącemu swoją wizytówkę. Zadaniem

dziecka siedzącego jest odczytanie kto za nim stoi. Zamiana ról.

Głuchy telefon z imionami

Dzieci siedzą w rzędzie. Wyznaczone dziecko podaje koledze na ucho jedno z imion dzieci.

Kolejno każde dziecko przekazuje imię dziecka, a ostatni uczestnik zabawy mówi je na głos i

wskazuje wizytówkę z tym imieniem.

II. ŚCIANA PEŁNA LITER

Prezentacja wszystkich liter alfabetu: drukowanych i pisanych, małych i wielkich.

Wyodrębnianie liter i odkrycie ich fonetycznej funkcji.

Przykłady zabaw:

Loteryjka

Szukanie w swoim imieniu takich samych liter, jak w prezentowanym przez nauczycielkę

wyrazie. Zaznaczanie ich kulkami z plasteliny.

Król i Królowa

Wszystkie dzieci siedzą w kole na dywanie – nauczycielka pokazuje jedną literę alfabetu. Dzieci

mają za zadanie odnalezienie na swoich wizytówkach tych liter. Kto posiada w swoim imieniu tę

literę zostaje Królem lub Królową;

Imię na kopercie

Nauczycielka daje dzieciom koperty, w których znajdują się napisane na oddzielnych kartkach

litery składające się na ich imiona. Zadaniem dzieci jest złożenie swojego imienia najpierw

według wzoru, potem z pamięci. Dzieci składają swoje imiona nawzajem, wyszukiwanie liter

wspólnych.

Literowe pudełeczko

Jedno dziecko trzyma pudełko, w którym są litery z konkretnego imienia. Obok dziecka

z pudełkiem ustawia się czworo dzieci, każde z nich wyciąga jedną literę. Zadaniem dzieci jest

takie ustawienie się, by utworzyć imię kolegi. Następnie nauczycielka wrzuca do pudełeczka

literki z innego imienia.

Domki literek

Zabawa przy muzyce. Na podłodze dzieci rozkładają domki wycięte z papieru, a na nich

nauczycielka układa po jednej literze z alfabetu. Dzieci próbują nazywać te litery i wyszukać je

w alfabecie ściennym. Następnie w rytm muzyki dzieci poruszają się po sali. Gdy muzyka

ucichnie, każde dziecko podbiega do tego domku, który ma jedną literę z jego imienia.

14

Modyfikacja: ostatnią literę z jego imienia, lub do domku z literą podaną przez nauczyciela, itd.

Taniec literek

Każde dziecko odszukuje literę, która jest pierwsza w jego imieniu i przypina do swojej bluzki.

Dzieci zapraszają do tańca:

- dziecko, które ma taką samą literę w swoim imieniu,

- dziecko, którego imię kończy się tą samą literą.

Zgubione literki

każde dziecko otrzymuje kartkę, na której jest napisane jego imię, ale w zapisie brakuje jednej

literki. Zadaniem dziecka jest wskazanie brakującej literki i wyszukanie jej wśród innych

w kopercie;

Ułóż jego imię

zadaniem dzieci jest ułożenie imienia swojego kolegi (wg wzoru);

Składanie swojego imienia bez wzoru z koperty;

III. TARG LITER

Polega na wymianie z innymi dziećmi poszczególnych liter zawartych we własnym imieniu lub

nazwach wybranych do zabaw. Ten etap jest przeplatany różnorodnymi czynnościami

manualnymi, aktywizującymi dziecko i utrwalającymi poznane litery.

„Targ liter” to okres różnych zabaw i gier z wykorzystaniem liter, sylab i wyrazów o prostej

budowie.

W czasie tych zabaw dziecko powinno kojarzyć dźwięk z zapisem graficznym (głoskę z literą).

Dziecko otrzymuje pasek, na którym w górnym rzędzie wypisane są wszystkie litery

alfabetu, a pod spodem tylko te, które należą do jego imienia. Dziecko powiększa zbiór literek,

uzyskane literki przykleja na swoim pasku.

Wymiana z innymi dziećmi „swoich” liter na litery brakujące-każde dziecko ma „osobisty

kapitał”, który może powiększyć:

dostając od nauczycielki dodatkowe litery z innych wariantów własnego imienia

(np. Bartek - Bartuś),

zdobywając litery od kolegi (każdy uczestnik rysuje na karteczkach tyle swoich liter, ile

mu potrzeba, by za nie uzyskać inne).

Zdobyte litery przykleja na taśmę papieru, która staje się dyplomem do posługiwania się pismem.

Wyszukiwanie w imieniu ukrytych słów (liter można użyć wielokrotnie).

15

IV. GRA W SYLABY

To ćwiczenia, które polegają na przyporządkowaniu odpowiedniej nazwy do wszystkiego c

o znajduje się wokół nas. To zabawa w której dzieci etykietują przedmioty w sali. Im więcej liter

dziecko poznało, tym łatwiej dochodzi do rozszyfrowania znaczenia danego słowa.

Przykłady zabaw:

Wędrująca sylaba

Na kartkach papieru piszemy sylaby, dzieci losują sylaby. Następnie poruszają się w rytm

muzyki. Gdy muzyka ucichnie przyjmują dowolną pozycję na dywanie, trzymając swoją sylabę.

Nauczycielka daje jedną sylabę, którą dzieci wzajemnie sobie przekazują.

Każde dziecko, gdy otrzyma wędrującą sylabę dokłada ją do swojej sylaby i odpowiada na

pytanie:

Masz słowo, czy nie masz?

Zabawę powtarzamy zmieniając wędrującą sylabę.

Sylaba szuka pary

Nauczycielka rozdaje dzieciom sylaby. Dziecko, które rozpoczyna zabawę wybiera jedną z sylab

i mówi: „jestem sylaba ma, szukam pary” - dokończ wyraz. Można wykorzystać muzykę.

Wędrujące wyrazy

Dzieci w kręgu, mają kartki i pisaki. Ich zadaniem jest napisanie jednej sylaby i podanie dalej.

Każde dziecko do otrzymanej sylaby dopisuje litery, tak by powstał wyraz. Następnie zadaje

sylabę następnemu dziecku, itd.

V. NAZYWANIE ŚWIATA

To ćwiczenia, które polegają na przyporządkowaniu odpowiedniej nazwy do wszystkiego

co znajduje się wokół nas. To zabawa w której dzieci etykietują przedmioty w sali. Im więcej

liter dziecko poznało, tym łatwiej dochodzi do rozszyfrowania znaczenia danego słowa.

Przyporządkowanie odpowiedniej nazwy do wszystkiego, co znajduje się wokół nas.

Dobieranie podpisów do przedmiotów, osób, roślin, owoców, itd.

Najpierw wprowadzamy rzeczowniki, potem przymiotniki, przyimki, czasowniki i równoważniki

zdań.

UWAGA: Zabawa w czytanie odbywa się w ciszy.

16

Przykłady zabaw:

Magiczne pudełko

Pudełko zawierz rzeczowniki, które należy poprzypinać, ponaklejać do odpowiednich

przymiotników na sali.

Zdania

Kartki ze zdaniami ( np. Lale siedzą na półce), należy ułożyć w odpowiednich miejscach sali.

Sprawdź

Sprawdzanie czy wszystko zostało poprawnie ułożone, czyli dobrze dopasowane rzeczowniki

lub zdania.

Etykietki

Dzieci losują napisy, odczytują, wybierają odpowiednią zabawkę i układają ją na stoliku, obok

ustawiają etykietę. Lub po cichym odkryciu słowa odszukuje wzrokiem przedmiot i głośno

określa jego charakterystyczne cechy.

Składanka słowno-obrazkowa

Tworzymy bank ilustracji do około osiemdziesięciu nazw rzeczy, zwierząt, roślin. Dzieci

odnajdują właściwy obrazek do odczytanego słowa.

Przyklej mi karteczkę

Nauczycielka rozdaje dzieciom karteczki z napisanymi krótkimi zdaniami, np.: ładne spodnie,

kolorowa suknia, itp. Zadaniem dzieci jest przyklejenie jej na koledze w odpowiednim miejscu.

Kto ma karteczkę przyklejoną, odczytuje ją.

Rybak

Nauczycielka rozkłada na dywanie karteczki z rzeczownikami (ze spinaczem) odwrócone

napisem w dół, za pomocą wędki z magnesem, dzieci kolejno wyławiają rybki. Mogą je

zatrzymać tylko wtedy, gdy odczytają co jest na nich napisane.

VI. GRY CZYTELNICZE

Rozpoczynają się od gier w sylaby, aby najpierw od najprostszych sylab i składanych z nich

wyrazów przejść do tekstów uzupełnianych brakującymi wyrazami. Na karkach papieru piszemy

sylaby i rozdajemy je dzieciom pytając : „ Masz słowo czy nie masz słowa ?”

Przykłady zabaw:

Uzupełnianie zdań brakującymi wyrazami.

Dopasowywanie wyrazów (później zdań) do odpowiadających im ilustracji.

Inscenizacje, np.: „Oto Ala zbiera jagody”, itp.

17

Wykonywanie poleceń nauczyciela napisanych na kartce.

Odczytywanie zagadek i udzielanie odpowiedzi w formie słownej lub plastycznej.

Układanie zdań do historyjki, opowiadania.

Przykłady zabaw:

Zgaduj-zgadula

Na stoliku leży 6 ponumerowanych karteczek od 1 do 6. Dziecko rzuca kostką i liczy ilość

wylosowanych oczek. Wybiera karteczkę z cyfrą odpowiadającą ilości wylosowanych oczek

i odczytuje pierwsze wyrazy, np.: Cytryna jest.... Dokańcza zadanie rysunkiem lub słowni

VII. SESJE CZYTELNICZE

- Codzienne czytanie dzieciom tekstów literackich.

Propozycje zabaw:

Pory roku

Zabawa wzbogacająca słownictwo. Dzieci dzielą się spontanicznie na cztery grupy. Każda z nich

wybiera jedną porę roku. Potem wyszukuje planszę, na której została umieszczona pierwsza litera

jej nazwy: Z – zima, W – wiosna, L – lato, J – jesień. Każda grupa ze zbioru wyrazów wybiera

określenia pasujące do danej pory roku, np.: zima, lód, mróz, śnieg, bałwań, sanki, łyżwy, narty,

choinka, Gwiazdor.

Słoneczko wyrazowe

Każe dziecko dostaje z narysowanym słoneczkiem. W środku słoneczka znajduje się sylaba

napisana przez nauczycielkę. Spośród kartoników z dowolnymi sylabami, dzieci wyszukują te,

które z sylabą w słoneczku mogą utworzyć nowy wyraz.

Potrafię czytać z zamkniętymi oczami

Próby odczytywania liter, gdy nauczyciel (lub drugie dziecko) dokonuje zapisu na plecach

dziecka. Jeżeli opanowało ono już umiejętność odczytywania pojedynczych liter można przejść

do odczytywania krótkich wyrazów – trzy, czteroliterowych.

Wyrazy do tańca

W zabawie bierze udział parzysta liczba dzieci. Nauczycielka przedstawia kartoniki z wyrazami

do tańca (jeden na parę). Następnie wspólne dzielenie na sylaby i rozcinanie kartoników (wyrazy

dwusylabowe). Następnie wszystkie słowa gromadzie w jednym pojemniku. Dzieci losują po

sylabie. Nauczycielka zaprasza dzieci do tańca w parach przy muzyce. Pary dobierają się tak,

aby utworzyć wyraz i tańczą. Po zakończeniu para odczytuje słowo, które tworzy.

18

Szukaj słowa w słowie

Dzieci otrzymują kartoniki z wyrazami. Należy je tak dobrać, aby jeden wyraz był elementem

drugiego np.: listek – lis, laska – las, parasol –para, pasta – pas. Na sygnał, dzieci szukają swoją

parę. Wygrywają te, które pierwsze znajdą odpowiednie wyrazy. Odmianę tej zabawy warto

zastosować w okresie przedliterowym, zastępując napisy obrazkami.

Sesje czytania

Przyporządkowanie kartek z nazwami do otaczających dziecko przedmiotów. Wprowadzamy

słowo pisane w otoczenie dziecka. Nazwanie słowem pisanym wszystkiego, co nas otacza, np.:

mebli, zabawek, części naszego ciała, części ubrania, lalek, misiów, samochodzików, itp.

Zaczarowany świat

Dziecko codziennie losuje lub dostaje kartki z nazwami różnych przedmiotów i dokłada je do

tych przedmiotów; mówimy przy tym dzieciom, że np. świat jest zaczarowany, że wszystko jest

ukryte, dopóki nie dołożę słowa do przedmiotu, jest on ukryty

Znajdź słowo

Nauczycielka etykietuje kilkanaście przedmiotów, mebli, zabawek w sali. Dzieci losują duplikaty

tych słów szukają ich, wśród rozwieszonych napisów i porównują

Bingo wyrazowe

Każde dziecko otrzymuje jeden ze znanych im wyrazów. Nauczycielka czyta wybrane słowo

głośno, a dziecko patrzy i porównuje, czy posiada wyraz, taki sam jak nauczycielka.

Zabawy z kostką

Na poszczególnych ścianach kostki: kolory lub obrazki, np. owoców, warzyw, zwierząt itp.

Dzieci siedzą w kręgu, wybrane dziecko rzuca kostką, mówi głośno słowo, które oznacza ściana

kostki i odszukuje je wśród zestawu wyrazów przygotowanych do zabawy.

Co robię?

Nauczycielka mówi na ucho dziecku nazwę czynności, np .czyta, śmieje się, rysuje, płacze, śpi,

sprząta, biega, myje się itp. Ono ruchem pokazuje daną czynność pozostałe dzieci odgadują. Kto

pierwszy zgadnie podchodzi do zestawu wyrazów i wybiera odpowiednie określenie.

Słowniczek –kolory

Na tablicy umieszczamy paski kolorowego papieru. Dzieci losują nazwy kolorów i wieszają przy

nich odpowiednie określenia pory roku - zabawa wzbogacająca słownictwo. Dzieci dzielą się

spontanicznie na cztery grupy. Każda z nich wybiera jedna porę roku. Potem wyszukują planszę,

19

na której została umieszczona pierwsza litera jej nazwy: Z - zima, W - wiosna, L - lato, J - jesień.

Każda grupa ze zbioru wyrazów wybiera określenia pasujące do danej pory roku, np. zima,

mróz, lód, śnieg, bałwan sanki, łyżwy, narty, choinka, Gwiazdor itp.

Słoneczko wyrazowe

Każde dziecko otrzymuje kartkę z narysowanym słoneczkiem.

W środku słoneczka znajduje się sylaba pisana przez nauczycielkę. Spośród kartoników

z dowolnymi sylabami, dzieci wyszukują te, które z sylabą w słoneczku mogą utworzyć nowy

wyraz.

Potrafię czytać z zamkniętymi oczami

Próby odczytywania ciałem liter, gdy nauczyciel (lub drugie dziecko) dokonuje zapisu na piecach

dziecka. Jeżeli opanowało ono już umiejętność odczytywania pojedynczych liter można przejść

do odczytywania krótkich wyrazów (trzy, czteroliterowych )

Wyrazy do tańca

W zabawie bierze udział parzysta liczba dzieci. Nauczycielka przedstawia kartoniki z wyrazami

do tańca ( jeden na parę). Następuje wspólne dzielenie na sylaby i rozcinanie kartoników (wyrazy

dwusylabowe). Następnie wszystkie słowa gromadzi w jednym pojemniku. Dzieci losują po

sylabie. Nauczycielka zaprasza dzieci do tańca w parach przy muzyce. Pary dobierają się tak,

aby utworzyć wyraz i tańczą. Po zakończeniu para odczytuje słowo, które tworzy.

Szukaj słowa w słowie

Dzieci otrzymują kartoniki z wyrazami. Należy je tak dobrać, że jeden wyraz jest elementem

drugiego (np. listek-lis, laska-las, parasol-para, pasta-pas). Na sygnał, dzieci poszukują swoje

pary. Wygrywają te dzieci, które pierwsze znajdą odpowiednie wyrazy. Odmianę tej zabawy

warto zastosować w okresie przed literowym, zastępując napisy obrazkami.

Szukaj obrazka

Jedno z dzieci dysponuje bankiem liter. Na stole znajduje się wiele różnych obrazków. Bankier

wybiera literę, a pozostali gracze starają się znaleźć jak najwięcej obrazków rozpoczynających

się tą literą. Kto nazbiera najwięcej, zostaje bankierem. Litera raz wybrana nie bierze już udziału

w grze następnej.

Ćwiczenia oddechowe

Aby ćwiczenia oddechowe spełniały swój cel należy je przeprowadzać w przewietrzonej

sali w formie zabawy. Rozpoczynamy od ćwiczeń najłatwiejszych w czasie wykonywania,

20

których wykorzystujemy jedynie aparat oddechowy, przechodząc stopniowo do nieco

trudniejszych, połączonych z poruszaniem rąk, nóg i całego tułowia, a także wypowiadaniem

głosek.

Rodzaje ćwiczeń oddechowych

Ćwiczenia oddechowe mobilizujące wyłącznie aparat oddechowy

wprawianie w ruch lekkich przedmiotów wiszących na nitce za pomocą dmuchania

puszczanie baniek mydlanych

zdmuchiwanie mlecza

chuchanie w zamarzniętą szybę

gwizdanie na jednym wydechu

gaszenie świecy z różnej odległości

gwizdanie rytmów, itp.

Ćwiczenia oddechowe połączone z ruchami rąk i tułowia

zwijanie się w kłębek – wydech, rozwijanie się aż do pozycji stającej z rękami do góry –

wdech

wykonanie wdechu z jednoczesnym wzniesieniem rąk bokiem do góry, a następnie wolne

opuszczenie rąk, wydychając powoli powietrze

Ćwiczenia oddechowe z jednoczesnym wypowiadaniem głosek

wypuszczanie pary z lokomotywy: f-f-f-f-, sz-sz-sz,

brzęczenie pszczół, bąków, itp.: bzzzzz,

syczenie węża: ssssssssss. Itp.

Ćwiczenia na rozruszanie przepony

śmiech: wesoły, beztroski, cichy

śmiech: mężczyzny, kobiety, chłopca, dziewczynki

szczekanie psów

Fonacja

Fonacja – oznacza zdolność do wydawania głosu, do posługiwaniem się głosem.

Sposób zwierania się więzadeł głosowych podczas fonacji oraz synchronizacja momentu

ich zwarcia z momentem przepływu powietrza wydychanego decydują o tzw. nastawieniu

głosowym.

21

Powodzenie ćwiczeń fonacyjnych zależy w znacznej mierze od regularnego, prawidłowego

oddechu oraz umiejętności wydłużania fazy wydechowej, dlatego należy je wykonywać po

przeprowadzeniu podstawowych ćwiczeń oddechowych, a potem łącznie z tymi ćwiczeniami

oddechowymi, które wydłużają fazę wydechową.

Ćwiczenia usprawniające narządy mowy

Warunkiem prawidłowego wymawiania wszystkich głosek jest między innymi sprawne

działanie narządów mowy. Realizacja każdej głoski wymaga innego ruchu, innej pracy

mięśni, innego układu narządów mowy (tzn. układu artykulacyjnego) Toteż narządy mowy

trzeba ćwiczyć, taj jak sportowcy ćwiczą sprawność swoich mięśni.

Cele ćwiczeń usprawniających narządy mowy: to wypracowanie sprawnych, sprężystych oraz

celowych ruchów języka, warg i podniebienia.

Rodzaje ćwiczeń usprawniających narządy mowy

Ćwiczenia języka

wysuwanie języka – język wąski i szeroki. kierowanie języka w kąciki ust: w prawo

i lewo – przy szeroko otwartych ustach

unoszenie języka na górną wargę – język wąski szeroki ( usta szeroko otwarte).

unoszenie języka za górne zęby i cofanie go do podniebienia miękkiego.

dotykanie językiem zębów trzonowych górnych i dolnych. dotykanie językiem

poszczególnych zębów – po kolei.

oblizywanie warg ruchem okrężnym – usta szeroko otwarte.

mlaskanie czubkiem języka. mlaskanie środkiem języka. przyssanie języka

do podniebienia przy szeroko otwartych ustach.

Ćwiczenia warg

szerokie otwieranie ust i zamykanie. wysuwanie warg do przodu (jak przy samogłosce

„u”). rozchylanie warg (jak przy samogłosce „e”). Wysuwanie i rozchylanie

naprzemiennie.

układanie dolnej wargi na górną i górnej na dolną. wysunąć wargi do przodu, ściągnąć

je i przesuwać w kąciki ust ( w prawo, w lewo).

dolną wargą zasłonić dolne zęby, górną warga – górne zęby.

złączyć wargi płasko. rozciąganie warg poprzez cofnięcie kącików ust (jak przy

samogłosce „i”).

22

dmuchanie przez złączone wargi, lekko wysunięte do przodu: parskanie, cmokanie.

wymawianie samogłosek : „i-u”, a następnie „a-e-u-i-o-y”.

Ćwiczenia podniebienia miękkiego

ziewanie przy nisko opuszczonej szczęce dolnej

płukanie gardła ciepłą wodą

lekki kaszel (język wysunięty)

chrapanie na wdechu i wydechu

głębokie oddychanie

robienie śmiesznych, strasznych min

Ćwiczenia szczęki dolnej

ziewanie „paszcza lwa”

przesuwanie opuszczonej dolnej szczęki w prawo i lewo

wysuwanie do przodu i cofanie szczęki

„żucie trawy jak krowa” (ruchy okrężne szczęk, warg i policzków)

chwytanie dolnymi zębami górnej wargi

podsuwanie dolnej wargi pod górne zęby