Program nauczania, przeznaczony dla IV etapu edukacyjnego ...pewnych zmian, moe to zrobi zgodnie ze...

Program nauczania, przeznaczony dla IV etapu edukacyjnego, zosta� dopuszczonydo u�ytku szkolnego przez Ministra Edukacji Narodowej na podstawie opiniirzeczoznawców: mgr. Marka Sadowskiego i mgr. in�. Krzysztofa Szota.

Numer dopuszczenia: DPN-5002-05/08

Wszelkie prawa zastrze�one. Nieautoryzowane rozpowszechnianie ca�o�cilub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione.Wykonywanie kopii metod� kserograficzn�, fotograficzn�, a tak�e kopiowanieksi��ki na no�niku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszeniepraw autorskich niniejszej publikacji.

Wszystkie znaki wyst�puj�ce w tek�cie s� zastrze�onymi znakamifirmowymi b�d� towarowymi ich w�a�cicieli.

Autor oraz Wydawnictwo HELION do�o�yli wszelkich stara�, by zawartew tej ksi��ce informacje by�y kompletne i rzetelne. Nie bior� jednak �adnejodpowiedzialno�ci ani za ich wykorzystanie, ani za zwi�zane z tym ewentualnenaruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz WydawnictwoHELION nie ponosz� równie� �adnej odpowiedzialno�ci za ewentualneszkody wynik�e z wykorzystania informacji zawartych w ksi��ce.

Redaktor prowadz�cy: Joanna Zar�ba

Projekt ok�adki: Maciej Pasek

Fotografie na ok�adce zosta�y wykorzystane za zgod� iStockPhoto Inc.

Wydawnictwo HELIONul. Ko�ciuszki 1c, 44-100 GLIWICEtel. 32 231 22 19, 32 230 98 63e-mail: [email protected]: http://helion.pl (ksi�garnia internetowa, katalog ksi��ek)

Drogi Czytelniku!Je�eli chcesz oceni t� ksi��k�, zajrzyj pod adreshttp://helion.pl/user/opinie?infopnMo�esz tam wpisa swoje uwagi, spostrze�enia, recenzj�.

ISBN: 978-83-246-1074-7

Copyright © Helion 2010

Printed in Poland.

Spis tre�ci

1. Informatyka a technologia informacyjna 5

2. Charakterystyka i za�o�enia programu 8

3. Podstawa programowa kszta�cenia ogólnegow zakresie informatykidla szkó� ponadgimnazjalnych 12

4. Standardy wymaga� egzaminacyjnychz informatyki 14

5. Cele kszta�cenia i wychowania 17

6. Procedury osi�gania celów 26

7. Zadania szko�yw zakresie edukacji informatycznej 30

8. Ramowy podzia� materia�u nauczania 32

9. Tre�ci nauczaniai przewidywane osi�gni�cia uczniów 34

10. Metody kontroli i oceny osi�gni�� uczniów 75

11. Zakres mo�liwych modyfikacjiprogramu nauczania 83

4 IN F O R M A T Y K A . PR O G R A M N A U C Z A N I A

1. Informatykaa technologia informacyjna

Informatyka a technologia informacyjna

Jednym z g�ównych celów edukacji informatycznej jest stworze-nie sytuacji, w której ka�dy cz�owiek d��y�by do zwi�kszeniaumiej�tno�ci w zakresie pos�ugiwania si� technologi� informa-cyjn�. Chodzi o opanowanie jej w takim samym stopniu, jakumiej�tno�ci podstawowych niezb�dnych do �ycia w spo�ecze�-stwie — czytania, pisania, liczenia. Technologia informacyjnastaje si� dziedzin� wiedzy nieodzown� w spo�ecze�stwie informa-cyjnym, a ponadto stanowi �rodek do przyspieszenia indywidu-alnego rozwoju cz�owieka. Aby osi�gn� wymienione tu cele napoziomie edukacji, nale�y stworzy uczniom mo�liwo�ci pozna-nia podstaw i zastosowa� technologii informacyjnej oraz przygo-towania si� do jej stosowania w praktyce.

Z technologi� informacyjn� mamy do czynienia w sytuacji,gdy korzystamy z narz�dzi informatycznych. Informatyka poja-wia si� w momencie, gdy zaczynamy tworzy co� nowego przyu�yciu istniej�cych narz�dzi. Granica jest nieostra i trudno cza-sami zauwa�y, �e ju� j� przekroczyli�my. Wyró�niaj�ca informa-tyk� potrzeba twórczego i jednocze�nie logicznego my�lenia po-woduje, �e dyscyplina ta staje si� dziedzin�, w któr� anga�uj� si�ludzie ze specyficznymi predyspozycjami i uzdolnieniami. Nieka�dy mo�e wi�c skutecznie rozwija si� w tym zakresie. Z koleitechnologia informacyjna wymaga jedynie wicze� i wiedzy, jestwi�c przeznaczona dla wszystkich, którzy chc� z niej korzysta.

W ostatnich latach zauwa�alny jest niezwykle szybki rozwójnauk informatycznych i ich zastosowa�. Technologia informacyj-na i informatyka to dziedziny, których wykorzystanie i dost�p-no� stale wzrastaj�, a tempo zachodz�cych zmian jest tu niepo-równywalne z innymi dyscyplinami. Wida to równie� w zakresieedukacji informatycznej. Stale obni�a si� wiek ucznia rozpoczy-naj�cego rozwój w tym kierunku, w zwi�zku z czym zmieniaj� si�warunki, w jakich odbywa si� edukacja informatyczna.


Przedmioty informatyczne pojawiaj� si� w procesie edukacji nacoraz ni�szych poziomach: w szko�ach podstawowych, nawet w okre-sie wczesnoszkolnym. Kszta�cenie w tym kierunku ma ogromnywp�yw na rozwój ucznia, co sprawia, �e nale�y szczególnie uwa�a,by by�o ono prawid�owo ukierunkowane. M�ody cz�owiek musimie �wiadomo� istniej�cych zagro�e� i samodzielnie dokonywaodpowiedniego wyboru narz�dzi informatycznych. Rola nauczycie-la technologii informacyjnej w pocz�tkowym okresie jest niezwykleistotna, od niego bowiem zale�y prawid�owy rozwój ucznia w tymzakresie. Bardzo trudno jest naprawi b��dy pope�nione na samympocz�tku nauki. Ucze� cz�sto nie wie, z jak szerok� dziedzin� mado czynienia, nie zdaje sobie sprawy z istnienia informatyki i tech-nologii informacyjnej oraz ró�nic dziel�cych te dwa poj�cia.

Wa�nym elementem w edukacji informatycznej na wszystkichpoziomach jest ci�g�o�. Kolejne etapy powinny by kontynuacj�i rozszerzeniem przygotowania informatycznego rozpocz�tegowe wcze�niejszym okresie. Istotne jest, aby nauczyciele prowadz�-cy zaj�cia na poziomie gimnazjum i szko�y podstawowej w�a�ci-wie realizowali programy nauczania, uwzgl�dniaj�c tre�ci obo-wi�zuj�ce na danym etapie.

Edukacja informatyczna obecnie rozpoczyna si� ju� na pozio-mie szko�y podstawowej, a nast�pnie kontynuowana jest w gim-nazjum. Mimo �e nazwa przedmiotu obejmuj�cego te dziedzinywiedzy to „informatyka”, na tych etapach mamy do czynieniaprzede wszystkim z technologi� informacyjn�. W szkole ponad-gimnazjalnej ci�g dalszy tego procesu kszta�cenia odbywa si�w ramach przedmiotu „technologia informacyjna”, natomiast nazaj�ciach z przedmiotu „informatyka” rozszerza si� wcze�niejwprowadzane zagadnienia o tre�ci wchodz�ce w�a�nie w zakres in-formatyki. Warto tu zwróci uwag� na odr�bno� przedmiotów„technologia informacyjna” i „informatyka”. Oto ró�nice mi�dzynimi:

IN F O R M A T Y K A A T E C H N O L O G I A I N F O R M A C Y J N A 7

� „Technologia informacyjna” jest przedmiotemobowi�zkowym realizowanym we wszystkich klasach.

� „Informatyka” nie jest przedmiotem obowi�zkowym.Realizowana jest wy��cznie w klasach, w którychzaplanowano rozszerzenie edukacji informatycznejprzez dodanie tego przedmiotu.

� „Technologia informacyjna” nie jest przedmiotemmaturalnym.

� „Informatyka” jest przedmiotem maturalnymznajduj�cym si� w grupie przedmiotów obowi�zkowychdo wyboru (od roku szkolnego 2008/2009). Egzaminmaturalny z informatyki mo�na wi�c zdawa zarównona poziomie podstawowym, jak i rozszerzonym.

� „Technologia informacyjna” nie stanowi poziomupodstawowego dla przedmiotu „informatyka”, chocia�wchodzi w zakres wymaga� maturalnych tego przedmiotu.Obejmuje ona zagadnienia zwi�zane z zastosowaniaminarz�dzi informatycznych.


2. Charakterystyka i za�o�enia programu

Charakterystyka i za�o�enia programu

Program nauczania realizowany w klasach przygotowuj�cych uczniaszko�y ponadgimnazjalnej do egzaminu maturalnego z informa-tyki musi obejmowa materia� obowi�zuj�cy na takim egzami-nie oraz prac� z uczniem w zakresie rozwoju jego samodzielnegoi twórczego my�lenia, rozwi�zywania problemów, konstruowaniaalgorytmów. W konsekwencji absolwenci tych klas powinni bydobrze przygotowani do studiów informatycznych i innych w dzie-dzinie nauk �cis�ych.

Przedstawiony tu program zawiera materia� przeznaczony dlaszkó� ponadgimnazjalnych. Zosta� on tak dobrany, aby przygo-towa ucznia do kontynuacji nauki na studiach wy�szych. Reali-zacja programu powinna pomóc mu w podj�ciu decyzji o konty-nuowaniu nauki oraz wyborze kierunku studiów. Du�y naciskpo�o�ono wi�c na takie dyscypliny, jak algorytmika i programo-wanie. S� one w szczególny sposób zwi�zane z realizacj� przedmiotu„informatyka” oraz pozwalaj� m�odemu cz�owiekowi na dokona-nie �wiadomego wyboru w�asnej przysz�o�ci. Pozosta�e zagadnie-nia wchodz�ce w zakres informatyki s� rozwini�ciem tematówporuszanych ju� wcze�niej w ramach technologii informacyjnej.Proponowany program przewiduje w�a�ciwe przygotowanie uczniado egzaminu maturalnego z informatyki, co wi��e si� bezpo-�rednio z wyborem przez niego dalszego kierunku kszta�cenia.Wa�na jest równie� odpowiednia konstrukcja prezentowanego tuprogramu — chodzi�o o to, by jego zrealizowanie nie przekracza-�o dost�pnych mo�liwo�ci. Ramowy podzia� materia�u nauczaniapokazuje, jak� wiedz� i umiej�tno�ci musi mie ucze�, aby przy-st�pi do egzaminu maturalnego zarówno na poziomie podsta-wowym, jak i rozszerzonym. Materia� zebrany w ksi��ce odzwier-ciedla podzia� na te dwa poziomy.

Wersja podstawowa umo�liwia realizacj� podstawy progra-mowej z uwzgl�dnieniem standardów wymaga� egzaminacyjnychw tym zakresie. Wymaga od ucznia samodzielnej pracy, a od na-uczyciela prawid�owego ukierunkowania rozwoju i dzia�a� pod-opiecznego. Je�li nauczyciel ma do dyspozycji niewielk� liczb� go-

CH A R A K T E R Y S T Y K A I Z A � O � E N I A P R O GR A M U 9

dzin, lecz chce przygotowa ucznia do egzaminu maturalnegoz informatyki — nawet na poziomie podstawowym — nie unikniekonieczno�ci zlecania uczniowi dodatkowej pracy w domu.

Wersja rozszerzona to realizacja podstawy programowej z uwzgl�-dnieniem standardów wymaga� egzaminacyjnych w zakresie roz-szerzonym. Umo�liwia ona wykorzystanie wi�kszej liczby godzinna wiczenia, zadania i sprawdziany tworzone na wzór zada� ma-turalnych, co w znacznym stopniu u�atwia prac� nauczyciela.Ponadto daje szans� na realizacj� projektów indywidualnych i ze-spo�owych, co równie� jest istotne w procesie prawid�owego roz-woju m�odego cz�owieka.

Nie wszyscy uczniowie zainteresowani s� egzaminem matu-ralnym z informatyki. Wybieraj�c jednak ten przedmiot, maj�nadziej� na intensywny rozwój w tym kierunku. To obejmujemi�dzy innymi pobudzenie szybkiego, logicznego my�lenia orazumiej�tno�ci samodzielnych dzia�a� w ró�nych dziedzinach z wy-korzystaniem komputera i narz�dzi informatycznych. Wspó�czesny�wiat oczekuje od absolwenta szko�y ponadgimnazjalnej podstawwiedzy z przedmiotów ogólnokszta�c�cych, przede wszystkimjednak wymaga umiej�tno�ci ��czenia ró�norodnej wiedzy orazefektywnego jej wykorzystania. Do osi�gni�cia tego celu niezb�d-nym narz�dziem sta� si� komputer. Technologia informacyjnaprzygotowuje ucznia do jego u�ytkowania, natomiast informaty-ka pobudza do twórczego my�lenia i proponowania nowych zasto-sowa�. Realizacja zagadnie� informatycznych wp�ywa wi�c narozwój ucznia w ró�nych dziedzinach, co ma bezpo�redni wp�ywna jego przysz�o�.

Nale�y równie� podkre�li, jak istotne jest to, by wiedza informa-tyczna by�a skorelowana z innymi przedmiotami. Dzi�ki temum�ody cz�owiek rozumie znaczenie komputera jako narz�dzia us�u-gowego w ró�nych dziedzinach nauki i �ycia, a w przysz�o�ci b�-dzie potrafi� wybra i zastosowa b�d� skonstruowa potrzebnemu narz�dzia s�u��ce do wspomagania pracy lub rozwi�zania po-stawionego problemu. Korelacja z innymi przedmiotami ogól-nokszta�c�cymi ma równie� na celu u�wiadomienie uczniowi, i�wiedza z ró�nych przedmiotów wzajemnie si� przenika, wspomagai uzupe�nia, a wspó�czesny cz�owiek musi by osob� o wysokimpoziomie wiedzy ogólnej oraz rozleg�ych horyzontach i nie mo�e


ogranicza si� do jednej w�skiej dziedziny. Integracja mi�dzyprzed-miotowa powinna odbywa si� na dwóch poziomach, czyli na lek-cjach informatyki (przez dobór zada� z ró�nych dziedzin i kszta�-cenie z ich wykorzystaniem umiej�tno�ci informatycznych) orazna lekcjach innych przedmiotów (przez wykorzystanie przygoto-wania informatycznego do pracy nad wybranymi zagadnieniami).

Jednym z najwa�niejszych problemów w nauczaniu informa-tyki jest wykszta�cenie umiej�tno�ci algorytmicznego my�lenia.Cz�sto spotykamy si� z pytaniem: „W jaki sposób wprowadzaalgorytmik�, aby uczniowie zacz�li w�a�ciwie wyobra�a sobie al-gorytmy i wykazywa �wiadom� inicjatyw� w ich realizacji?”.Przedstawiony program nauczania opracowano w taki sposób, abywspomóc nauczyciela w tym zakresie. Algorytmika i programo-wanie obejmuj� ponad po�ow� czasu przeznaczonego na realizacj�przedmiotu „informatyka”. Pozytywny efekt mo�na uzyska jedy-nie dzi�ki du�ej liczbie praktycznych wicze� i w�a�ciwej kolejno-�ci wprowadzania poszczególnych zagadnie�. Materia� dotycz�cyalgorytmiki nale�a�oby zacz� realizowa ju� od klasy pierwszej,ale to uzale�nione jest dodatkowo od ustalonej siatki godzin. Na-le�y te� zwróci uwag� na fakt, �e podstawa programowa dla gim-nazjum zak�ada wprowadzanie zagadnie� algorytmicznych ju� natym poziomie kszta�cenia. Prawid�owa edukacja gimnazjalna w za-kresie algorytmiki daje uczniowi szans� �wiadomego wyboru kon-tynuacji nauki w tej dziedzinie w szkole ponadgimnazjalnej. Przy-padkowy wybór przedmiotu „informatyka” mo�e by przyczyn�pó�niejszych problemów i rozczarowania.

Przedstawiony tu program nauczania zosta� skonstruowanyw ten sposób, aby pomóc nauczycielowi. Jednym z podstawowychzada� realizowanych przez nauczyciela jest wyrównywanie ró�nicw zakresie umiej�tno�ci uczniów, którzy mieli ju� kontakt z kszta�ce-niem informatycznym na poziomie gimnazjum i szko�y podsta-wowej. Kolejnym zadaniem jest wdra�anie ucznia do samodzielneji twórczej pracy, pobudzanie do rozwi�zywania problemów, szyb-kiego i logicznego my�lenia z wykorzystaniem algorytmicznejwyobra�ni. Niezwykle istotne jest równie� przygotowanie uczniado pracy zespo�owej przy wykonywaniu niektórych projektów in-formatycznych. Umiej�tno� ta okazuje si� przydatna na przy-k�ad w realizacji projektów programistycznych, gdzie mamy do czy-

CH A R A K T E R Y S T Y K A I Z A � O � E N I A P R O GR A M U 11

nienia z in�ynieri� oprogramowania. Uczymy samodzielno�ciw rozwi�zywaniu problemów, w tym analizy zadania, prawid�owe-go doboru narz�dzi s�u��cych do jego wykonania i d��enia do opty-malnego rozwi�zania, co sprawia, �e ucze�, otrzymuj�c odpowied-nie narz�dzia i materia�y, pobudzany jest do rozwoju i kreatywnejpracy. W ten sposób — przy zaanga�owaniu zarówno ucznia, jaki nauczyciela — realizacja programu nauczania daje najlepsze efekty.

Opracowany program nauczania zak�ada aktywn� postaw� na-uczyciela. Je�li prowadz�cy zaj�cia b�dzie chcia� dokona w nimpewnych zmian, mo�e to zrobi zgodnie ze wskazówkami znajdu-j�cymi si� w rozdziale 11., „Zakres mo�liwych modyfikacji progra-mu nauczania”. Szczególnie korzystna mo�e okaza si� korelacjaz innymi przedmiotami �cis�ymi, przede wszystkim z matematyk�.

Proponowany tu program wychodzi naprzeciw zmianom wpro-wadzanym w zakresie edukacji informatycznej na poziomie szko�yponadgimnazjalnej. Dostosowany jest on do wymogów stawianychosobom zdaj�cym egzamin maturalny z informatyki zarówno napoziomie podstawowym, jak i rozszerzonym. Obejmuje podstaw�programow� oraz standardy egzaminacyjne obowi�zuj�ce na egza-minie maturalnym z informatyki od roku szkolnego 2008/2009.

Program ten zawiera elementy niezb�dne do jego pe�nej realiza-cji, takie jak podstawa programowa i standardy wymaga� egzami-nacyjnych obowi�zuj�ce uczniów zdaj�cych egzamin maturalnyw roku szkolnym 2008/2009 i w nast�pnych latach, ponadto celekszta�cenia i wychowania oraz procedury osi�gania tych celów,zadania szko�y w zakresie edukacji informatycznej, ramowy po-dzia� materia�u nauczania i szczegó�owe tre�ci nauczania wrazz przewidywanymi osi�gni�ciami uczniów, analiz� metod kontrolii oceny osi�gni� oraz zakres mo�liwych modyfikacji.

W tre�ciach programowych znajduj�cych si� w rozdziale 9.,„Tre�ci nauczania i przewidywane osi�gni�cia uczniów”, materia�dodatkowy przewidziany do realizacji w wersji rozszerzonej wy-ró�niony zosta� pogrubieniem. Uwzgl�dnione tam zagadnienianie s� zawarte ani w podstawie programowej, ani w standardachegzaminacyjnych.


3. Podstawa programowakszta�cenia ogólnegow zakresie informatykidla szkó� ponadgimnazjalnych

Podstawa programowa kszta�cenia ogólnego

Przedstawiona poni�ej podstawa programowa kszta�cenia ogólnegow zakresie informatyki jest zawarta w rozporz�dzeniu MinistraEdukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2007 roku, zmieniaj�cymrozporz�dzenie w sprawie podstawy programowej wychowaniaprzedszkolnego oraz kszta�cenia ogólnego w poszczególnych typachszkó�.

3.1. Cele edukacyjne a) Przygotowanie do �wiadomego wyboru kierunku i zakresudalszego kszta�cenia informatycznego.

b) Wykszta�cenie umiej�tno�ci samodzielnego korzystaniaz komputera dla realizacji wybranych zada� edukacyjnychoraz innych celów poznawczych.

3.2. Zadania szko�y a) Stworzenie warunków do poznawania wybranych zagadnie�,poj� i metod informatyki jako dyscypliny naukowej oraz jejnajwa�niejszych zastosowa�.

b) Kszta�cenie samodzielno�ci intelektualnej,odpowiedzialno�ci za w�asny rozwój, gotowo�cido podejmowania i rozwi�zywania z�o�onych zada�,z uwzgl�dnieniem �rodków i metod informatyki.

c) Rozwijanie umiej�tno�ci pracy zespo�owej przez realizacj�projektów grupowych.

3.3. Tre�ci nauczania a) Algorytmika i programowanie:� metodyczna analiza i modelowanie umiarkowanie

z�o�onych problemów i procesów z ró�nych dziedzin,

PO D S T A W A P R O G R A M O W A K S Z T A � C E N I A O G Ó L N E G O 13

� przegl�d algorytmów klasycznych,� wybrane techniki projektowania algorytmów i struktur

danych: programowanie strukturalne, zst�puj�ce,abstrakcja danych, metoda kolejnych u�ci�le�,

� elementy analizy algorytmów,� indywidualna i zespo�owa realizacja projektów

programistycznych w wybranym j�zyku wysokiegopoziomu.

b) Bazy danych:� podstawowe formy organizacji informacji w bazach

danych,� budowa relacyjnych baz danych,� wyszukiwanie informacji w relacyjnych bazach danych

z u�yciem j�zyka zapyta�,� projektowanie prostych relacyjnych baz danych.

c) Multimedia. Sieci komputerowe:� sprawne i �wiadome korzystanie z multimediów

i tworzenie w�asnych materia�ów multimedialnych,� przetwarzanie informacji w ró�nej postaci (w tym

wizualnej i d�wi�kowej),� budowa i dzia�anie sieci komputerowych,� tworzenie i publikowanie w�asnych materia�ów w sieci.

d) Tendencje w rozwoju informatyki i jej zastosowa�

3.4. Osi�gni�cia a) Formu�owanie sytuacji problemowej, jej modelowaniei rozwi�zywanie z u�yciem metod informatycznych.

b) Ocenianie poprawno�ci i efektywno�ci rozwi�za� i ichtestowanie. Tworzenie dokumentów rozwi�za�.

c) Wyszukiwanie informacji w bazach danych i projektowanieprostych baz danych.

d) Tworzenie opracowa� multimedialnych. e) Sprawne korzystanie z us�ug sieci komputerowych w pracyz informacjami swoimi i obcymi.

f) Planowanie pracy i nadzór nad przebiegiem wykonywaniaprojektów realizowanych zespo�owo z wykorzystaniemprogramów komputerowych.


4. Standardy wymaga�egzaminacyjnych z informatyki

Standardy wymaga� egzaminacyjnych

Przedstawione poni�ej standardy wymaga� egzaminacyjnych w za-kresie informatyki s� zawarte w rozporz�dzeniu Ministra EdukacjiNarodowej z dnia 28 sierpnia 2007 roku, zmieniaj�cym rozporz�-dzenie w sprawie standardów wymaga�, b�d�cych podstaw� prze-prowadzania sprawdzianów i egzaminów.

4.1. Wiadomo�ci i rozumienieZdaj�cy zna i rozumie podstawowe poj�cia, metody, narz�dziai procesy zwi�zane z informatyk� i technologi� informacyjn�:

Tabela 4.1. Standardy wymaga� egzaminacyjnych z informatyki w zakresiewiadomo�ci i rozumienia

POZIOM PODSTAWOWY POZIOM ROZSZERZONY

1. opisuje �rodki, narz�dziai metody informatyki pos�uguj�csi� poprawn� terminologi�informatyczn�,

2. zna rol�, funkcje i zasady pracysprz�tu komputerowego,

3. charakteryzuje typowe narz�dziainformatyczne i ichzastosowania,

4. zna podstawow� terminologi�zwi�zan� z sieciamikomputerowymi: rodzaje sieci,protoko�y, opisuje podstawoweus�ugi sieciowe i sposobyochrony zasobów,

5. omawia przydatno�i wiarygodno� ró�nych �róde�i zbiorów informacji orazu�yteczno� sposobów i formich reprezentowania,

6. zna sposoby reprezentowaniainformacji w komputerze,

jak na poziomie podstawowym oraz:1. zna i opisuje zasady

administrowania sieci�komputerow�,

2. charakteryzuje sposobyreprezentowania informacjiw komputerze,

3. zna systemy liczbowe maj�cezastosowanie w informatyce,

4. zna techniki algorytmicznei algorytmy:a) metod� „dziel i zwyci��aj”,b) metod� zach�ann�,c) iteracj� i rekurencj�,d) badaj�ce w�asno�ci

liczb ca�kowitych,e) wyszukiwania

i porz�dkowania(sortowania),

f) schemat Hornera,

ST A N D A R D Y W Y M A G A � E G Z A M I N A C Y J N Y C H 15

Tabela 4.1. Standardy wymaga� egzaminacyjnych z informatyki w zakresiewiadomo�ci i rozumienia — ci�g dalszy


7. zna podstawowe algorytmyi techniki algorytmiczne:a) algorytmy badaj�ce w�asno�ci

liczb ca�kowitychi naturalnych,

b) algorytmy wyszukiwaniai porz�dkowania(sortowania),

c) algorytmy na tekstach,d) proste algorytmy

szyfrowania,e) metod� „dziel i zwyci��aj”,f) iteracj� i rekurencj�,

8. zna zasady programowaniastrukturalnego,

9. zna podstawowe w�asno�cialgorytmów,

10. zna podstawowe poj�ciazwi�zane z relacyjnymibazami danych,

11. zna i opisuje zasadyetyczne i prawne zwi�zanez wykorzystywaniem informacjii oprogramowania.

g) algorytmy na tekstach,h) algorytmy numeryczne,i) algorytmy kompresji,

5. zna wybrane struktury danychi ich realizacj�,

6. zna zasady programowaniaobiektowego.


4.2. Korzystanie z informacjiZdaj�cy stosuje posiadan� wiedz� do rozwi�zywania zada� teo-retycznych i praktycznych:

Tabela 4.2. Standardy wymaga� egzaminacyjnych z informatyki w zakresiekorzystania z informacji


1. pos�uguje si� typowymiprogramami u�ytkowymi,

2. wykorzystuje wybrane�rodowisko programistycznedo zapisywania, uruchamianiai testowania programu,

3. korzysta z zasobów i us�ug siecikomputerowych,

4. stosuje metody wyszukiwaniai przetwarzania informacjiw relacyjnych bazach danych,

5. stosuje podstawowe algorytmyi struktury danychw rozwi�zywaniu problemówinformatycznych,

6. dobiera w�a�ciwy program(u�ytkowy lub samodzielnienapisany) do rozwi�zywanegozadania,

7. wykorzystuje zdobyt� wiedz�i umiej�tno�ci do rozwi�zywaniazada� z ró�nych dziedzinnauczania i problemów z �yciacodziennego.

jak na poziomie podstawowym oraz:1. stosuje metody wyszukiwania

i przetwarzania informacjiw relacyjnych bazach danychz wykorzystaniem ró�nychtechnik i narz�dzi,

2. stosuje kolejne etapy prowadz�cedo otrzymania poprawnegorozwi�zania problemu:od sformu�owania specyfikacjiproblemu po testowanierozwi�zania,

3. stosuje narz�dzia i technikiinformatyczne do modelowaniai symulacji procesów orazzjawisk.

4.3. Tworzenie informacjiZdaj�cy stosuje metody informatyczne do rozwi�zywania pro-blemów:

CE L E K S Z T A � C E N I A I W Y C H O W A N I A 17

Tabela 4.3. Standardy wymaga� egzaminacyjnych z informatyki w zakresietworzenia informacji


1. tworzy specyfikacj� problemu,proponuje i analizuje jegorozwi�zanie,

2. formu�uje informatycznerozwi�zanie problemuprzez dobór algorytmu orazodpowiednich struktur danychi realizuje je w wybranym j�zykuprogramowania,

3. projektuje relacyjne bazy danychi wykorzystuje do ich realizacjisystem bazy danych,

4. wykorzystuje ró�norodne �ród�ai zasoby informacji do tworzeniadokumentów tekstowychi multimedialnych.

jak na poziomie podstawowym oraz:1. projektuje i przeprowadza

wszystkie etapy na drodze dootrzymania informatycznegorozwi�zania problemu,

2. wykorzystuje metodyinformatyki w rozwi�zywaniuproblemów,

3. uzasadnia poprawno�,z�o�ono� i efektywno�rozwi�zania problemu,

4. projektuje relacyjne bazy danychi proste aplikacje bazodanowe,

5. tworzy dokumenty sieciowei multimedialne z u�yciemzaawansowanych technik,w tym programowania,

6. opisuje nowe zastosowanianarz�dzi informatykii antycypuje ich konsekwencje dla�ycia spo�ecznego, gospodarczego(korzy�ci i zagro�enia).

5. Cele kszta�cenia i wychowaniaCele kszta�cenia i wychowania

Uczniowie przechodz�cy przez kolejne etapy edukacji informatycz-nej powinni nie tylko pog��bia swoj� wiedz�, ale tak�e rozwija za-interesowania i umiej�tno�ci pozwalaj�ce mi�dzy innymi na:� sprawne pos�ugiwanie si� zaawansowanymi �rodkami,

narz�dziami i metodami informatyki;� korzystanie z us�ug sieci komputerowych;� wyszukiwanie informacji w bazach danych i tworzenie

prostych relacyjnych baz danych;� formu�owanie sytuacji problemowej, jej modelowanie

i projektowanie rozwi�zania z u�yciem technologiiinformacyjnej oraz metod informatyki;


� ocenianie wybranych w�asno�ci uzyskanych rozwi�za�oraz dokumentowanie tych rozwi�za�;

� wykorzystywanie sieci do publikowania w�asnychmateria�ów oraz zbierania i przetwarzania danych;

� planowanie wspó�pracy i zespo�owe wykonywanie projektówinformatycznych;

� ocenianie korzy�ci oraz dostrzeganie etycznychi spo�ecznych aspektów rozwoju zastosowa� informatyki.

Nie wolno jednak zapomina o realizacji celów wychowawczych.Przestrzeganie ustalonych zachowa� oraz przyj�tych zasad jest bar-dzo wa�ne w spo�ecze�stwie informacyjnym, �yj�cym w �wiecietechniki komputerowej i ró�norodnych informacji.

5.1. Cele edukacyjnePodstawowym celem edukacyjnym jest przygotowanie ucznia dozaawansowanego stosowania �rodków, narz�dzi i metod technolo-gii informacyjnej oraz informatyki w ró�nych dziedzinach �yciai kolejnych etapach kszta�cenia. Jest to wi�c d��enie do wykszta�ceniaosób sprawnie funkcjonuj�cych w �wiecie informacyjnym, nabyciaprzez nich umiej�tno�ci wykorzystywania technik komunikacji i ko-rzystania z informacji, a tak�e wspomagania ich w przygotowywaniusi� do doros�ego �ycia, �wiadomego wyboru kierunku i dalszej naukiw zakresie informatyki (lub dziedziny pokrewnej).

Wa�nym celem edukacyjnym jest ponadto wykszta�cenie umie-j�tno�ci samodzielnego korzystania z komputera i zastosowa� in-formatyki przy realizacji wybranych zada� edukacyjnych oraz innychcelów poznawczych. Chodzi tu o nauk� �wiadomego i sprawnegopos�ugiwania si� komputerem, a tak�e narz�dziami i metodamiinformatyki. Wa�ne jest równie� wskazanie mu drogi do celowegoi odpowiedzialnego tworzenia warsztatu pracy intelektualnej.

Kolejnym celem edukacyjnym jest przygotowanie ucznia do�wiadomego wyboru kierunku dalszego kszta�cenia w zakresie in-formatycznym lub innych, pokrewnych dziedzinach.

CELE KS ZTA�CEN IA I WYCHOWA NIA 19

5.1.

1. O

gó

lne

cele

ed

uka

cyjn

e —

ksz

ta�c

eni

e w

za

kre

sie

po

dst

aw

ow

ym

Tab

ela

5.1

. Ogó

lne

cele

edu

kacy

jne

kszt

a�ce

nia

w z

akre

sie

pods

taw

owym

DZI

A

OG

ÓLN

E C

ELE

EDU

KA

CYJ

NE

ALG

OR

YTM

IKA

I PR

OG

RA

MO

WA

NIE

Ana

lizow

anie

i fo

rmu�

owan

ie in

form

atyc

znyc

h ro

zwi�

za�

pros

tych

pro

blem

ów z

ró�n

ych

dzie

dzin

prz

ez d

obór

odp

owie

dnie

go al

gory

tmu

i str

uktu

ry d

anyc

h or

az re

aliz

acj�

w wy

bran

ym j�

zyku

pro

gram

owan

ia.

Znaj

omo�

pod

staw

owyc

h al

gory

tmów

i st

osow

anie

ich

przy

real

izac

ji za

da�.

Znaj

omo�

i u

mie

j�tno

� st

osow

ania

pod

staw

owyc

h te

chni

k al

gory

tmic

znyc

h.St

osow

anie

pod

staw

owyc

h st

rukt

ur d

anyc

h pr

zy re

aliz

acji

algo

rytm

ów.

Znaj

omo�

zas

ad st

rukt

ural

izac

ji pr

ogra

mów

.K

onst

ruow

anie

algo

rytm

ów zg

odni

e z p

odan

� spe

cyfik

acj�

.W

ykon

ywan

ie p

odst

awow

ych

oper

acji

na p

likac

h z w

ykor

zyst

anie

m p

olec

e� p

likow

ych.

Okr

e�la

nie p

odst

awow

ych

w�as

no�c

i alg

oryt

mów

, tak

ich

jak

sko�

czon

o�,

z�o�

ono�

ob

licze

niow

a, ef

ekty

wno�

.K

onst

ruow

anie

pro

gram

ów w

wyb

rany

m j�

zyku

pro

gram

owan

ia w

ysok

iego

poz

iom

u.K

orzy

stan

ie z

wybr

aneg

o �r

odow

iska p

rogr

amist

yczn

ego

do za

pisy

wani

a, u

ruch

amia

nia

i tes

towa

nia p

rogr

amów

.R

ealiz

acja

nie

wiel

kich

pro

jektó

w pr

ogra

mist

yczn

ych.

Znaj

omo�

spo

sobó

w re

prez

ento

wani

a dan

ych

liczb

owyc

h w

kom

pute

rze i

syst

emów

liczb

owyc

h wy

korz

ysty

wany

ch w

info

rmat

yce.

20 INF ORMATYKA . PRO GRA M NAUC ZANI A

DZI

A

OG

ÓLN

E C

ELE

EDU

KA

CYJ

NE

BAZY

DA

NYC

HZn

ajom

o� p

odst

awow

ych

form

org

aniz

acji

info

rmac

ji w

baza

ch d

anyc

h.Zn

ajom

o� p

odst

awow

ych

poj�

zwi�

zany

ch z

rela

cyjn

ymi b

azam

i dan

ych.

Proj

ekto

wani

e pro

styc

h re

lacy

jnyc

h ba

z dan

ych.

Um

iej�t

no�

��cz

enia

tabe

l odp

owie

dnim

i typ

ami r

elac

ji.U

mie

j�tno

� o

kre�

lani

a pod

staw

owyc

h w�

a�ci

wo�c

i dan

ych

grom

adzo

nych

w b

azie

.Zn

ajom

o� m

etod

wys

zuki

wani

a i p

rzet

warz

ania

info

rmac

ji w

rela

cyjn

ych

baza

ch d

anyc

h.U

mie

j�tno

� d

obor

u od

powi

edni

ego

prog

ram

u na

rz�d

ziow

ego

do ro

zwi�

zani

a zad

ania

.W

yszu

kiwa

nie i

nfor

mac

ji w

rela

cyjn

ych

baza

ch d

anyc

h z u

�yci

em j�

zyka

zapy

ta�.

Def

inio

wani

e kry

terió

w wy

szuk

iwan

ia o

raz p

odsu

mow

a� d

anyc

h w

bazi

e dan

ych.

Um

iej�t

no�

stos

owan

ia g

rafic

znej

prez

enta

cji i

nfor

mac

ji.R

ealiz

acja

nie

wiel

kich

pro

jektó

w ba

zoda

nowy

ch.

MU

LTIM

EDIA

Um

iej�t

no�

spra

wneg

o i o

dpow

iedz

ialn

ego

korz

ysta

nia z

mul

timed

iów.

Um

iej�t

no�

prz

etwa

rzan

ia in

form

acji

w ró

�nej

post

aci,

w ty

m w

izua

lnej

i d�w

i�ko

wej.

Um

iej�t

no�

twor

zeni

a w�a

snyc

h m

ater

ia�ó

w m

ultim

edia

lnyc

h.Zn

ajom

o� p

oj�

kom

pres

ji st

ratn

ej i

bezs

trat

nej.

Roz

ró�n

iani

e ora

z zna

jom

o� w

ad i

zale

t gra

fiki w

ekto

rowe

j i ra

stro

wej.

Um

iej�t

no�

twor

zeni

a gra

fiki w

ekto

rowe

j i 3D

.Zn

ajom

o� r

epre

zent

acji

dany

ch n

ielic

zbow

ych

w ko

mpu

terz

e.


SYST

EMY

I SIE

CI

KO

MPU

TERO

WE

Znaj

omo�

bud

owy i

dzi

a�an

ia si

eci k

ompu

tero

wych

.Zn

ajom

o� u

s�ug

sieci

owyc

h i s

praw

ne z

nich

kor

zyst

anie

.U

mie

j�tno

� tw

orze

nia i

pub

likow

ania

w si

eci w

�asn

ych

mat

eria

�ów.

Znajo

mo�

zag

ro�e

� zw

i�za

nych

z pr

ac� k

ompu

tera

w si

eci o

raz s

poso

bów

zabe

zpiec

zani

a si�

prze

d ni

mi.

Znaj

omo�

pod

staw

owyc

h za

da�

syst

emu

oper

acyj

nego

.

ASP

EKTY

ETY

CZN

E,PR

AW

NE

I SPO

EC

ZNE

W Z

AST

OSO

WA

NIA

CH

INFO

RM

ATY

KI.

TEN

DEN

CJE

W R

OZW

OJU

INFO

RM

ATY

KI

Wsk

azyw

anie

kor

zy�c

i wyn

ikaj

�cyc

h z r

ozwo

ju i

wsze

chst

ronn

ego

wyko

rzys

tani

ain

form

atyk

i w ró

�nyc

h dz

iedz

inac

h �y

cia.

Znaj

omo�

i p

rzes

trze

gani

e prz

episó

w pr

awny

ch d

otyc

z�cy

ch o

chro

ny w

�asn

o�ci

inte

lekt

ualn

ej.Pr

zest

rzeg

anie

zasa

d et

yki.


5.1.

2. O

gó

lne

ce

le e

duk

acy

jne

— k

szta

�ce

nie

w z

akr

esi

e r

ozs

zerz

ony

mTa

be

la 5

.2. O

góln

e ce

le e

duka

cyjn

e ks

zta�

ceni

a w

zak

resi

e ro

zsze

rzon

ym

DZI

A

OG

ÓLN

E C

ELE

EDU

KA

CYJ

NE

ALG

OR

YTM

IKA

I PR

OG

RA

MO

WA

NIE

Ana

lizow

anie

i fo

rmu�

owan

ie in

form

atyc

znyc

h ro

zwi�

za�

pros

tych

i um

iark

owan

ie z�

o�on

ych

prob

lem

ów z

ró�n

ych

dzie

dzin

prz

ez d

obór

odp

owie

dnie

go al

gory

tmu

i str

uktu

ry d

anyc

h or

azre

aliz

acj�

w wy

bran

ym j�

zyku

pro

gram

owan

ia.

Znaj

omo�

pod

stawo

wych

i z�

o�on

ych

algo

rytm

ów o

raz s

toso

wani

e ich

prz

y rea

lizac

ji za

da�.

Znaj

omo�

i u

mie

j�tno

� st

osow

ania

pod

stawo

wych

ora

z zaa

wans

owan

ych

tech

nik

algo

rytm

iczn

ych.

Stos

owan

ie o

dpow

iedn

ich

stru

ktur

dan

ych

przy

real

izac

ji al

gory

tmów

.Zn

ajom

o� i

um

iej�t

no�

stos

owan

ia za

sad

stru

ktur

aliz

acji

prog

ram

ów.

Kon

stru

owan

ie al

gory

tmów

prz

ez p

rojek

towa

nie i

real

izac

j� ws

zyst

kich

kol

ejny

ch et

apów

prow

adz�

cych

do

otrz

yman

ia p

opra

wneg

o ro

zwi�

zani

a pos

tawi

oneg

o pr

oble

mu.

Kon

stru

owan

ie p

rost

ych

baz d

anyc

h z w

ykor

zyst

anie

m o

pera

cji n

a plik

ach.

Okr

e�la

nie,

anal

izow

anie

i uz

asad

nian

ie w

�asn

o�ci

algo

rytm

ów, w

tym

pop

rawn

o�ci

, z�o

�ono

�ci

oblic

zeni

owej

(cza

sowe

j i p

ami�

ciow

ej), e

fekt

ywno

�ci,

sko�

czon

o�ci

ora

z opt

ymal

no�c

i.K

onst

ruow

anie

pro

gram

ów w

wyb

rany

m j�

zyku

pro

gram

owan

ia w

ysok

iego

poz

iom

u.K

orzy

stan

ie z

wybr

aneg

o �r

odow

iska p

rogr

amist

yczn

ego

do za

pisy

wani

a, u

ruch

amia

nia i

test

owan

iapr

ogra

mów

.Pl

anow

anie

i re

aliz

acja

indy

widu

alny

ch o

raz z

espo

�owy

ch p

rojek

tów

prog

ram

istyc

znyc

h.Zn

ajom

o�,

char

akte

ryzo

wani

e i st

osow

anie

spos

obów

repr

ezen

towa

nia d

anyc

h lic

zbow

ych

w ko

mpu

terz

e ora

z sys

tem

ów li

czbo

wych

wyk

orzy

styw

anyc

h w

info

rmat

yce.


BAZY

DA

NYC

HZn

ajom

o� f

orm

org

aniz

acji

info

rmac

ji w

baza

ch d

anyc

h.Zn

ajom

o� p

odst

awow

ych

poj�

zwi�

zany

ch z

rela

cyjn

ymi b

azam

i dan

ych.

Um

iej�t

no�

dob

oru

odpo

wied

nieg

o pr

ogra

mu

narz

�dzi

oweg

o do

rozw

i�za

nia z

adan

ia.

Proj

ekto

wani

e rel

acyj

nych

, wie

lota

belo

wych

baz

dan

ych

z uwz

gl�d

nien

iem

odp

owie

dnic

h re

lacj

ior

az k

ontr

oli i

nteg

raln

o�ci

dan

ych.

Um

iej�t

no�

okr

e�la

nia z

aawa

nsow

anyc

h w�

a�ci

wo�c

i dan

ych

grom

adzo

nych

w b

azie

.Zn

ajom

o� m

etod

wys

zuki

wani

a i p

rzet

warz

ania

info

rmac

ji w

rela

cyjn

ych

baza

ch d

anyc

h.Za

awan

sowa

ne w

yszu

kiwa

nie i

nfor

mac

ji w

rela

cyjn

ych

baza

ch d

anyc

h z u

�yci

em j�

zyka

zapy

ta�.

Def

inio

wani

e z�o

�ony

ch k

ryte

riów

wysz

ukiw

ania

ora

z pod

sum

owa�

dan

ych

w ba

zie d

anyc

h.U

mie

j�tno

� st

osow

ania

gra

ficzn

ej pr

ezen

tacj

i inf

orm

acji

i ich

pod

sum

owa�

.Pl

anow

anie

wsp

ó�pr

acy i

zesp

o�ow

e wyk

onyw

anie

pro

jektu

rela

cyjn

ej ba

zy d

anyc

h.

MU

LTIM

EDIA

Um

iej�t

no�

spra

wneg

o i o

dpow

iedz

ialn

ego

korz

ysta

nia z

mul

timed

iów.

Um

iej�t

no�

prz

etwa

rzan

ia in

form

acji

w ró

�nej

post

aci,

w ty

m w

izua

lnej

i d�w

i�ko

wej.

Um

iej�t

no�

twor

zeni

a w�a

snyc

h m

ater

ia�ó

w m

ultim

edia

lnyc

h.Zn

ajom

o� m

etod

kom

pres

ji pl

ików

mul

timed

ialn

ych.

Znaj

omo�

poj

� k

ompr

esji

stra

tnej

i be

zstr

atne

j.R

ozró

�nia

nie o

raz z

najo

mo�

wad

i za

let g

rafik

i wek

toro

wej i

rast

rowe

j.U

mie

j�tno

� tw

orze

nia z

aawa

nsow

anyc

h an

imac

ji z w

ykor

zyst

anie

m el

emen

tów

prog

ram

owan

ia.

Znaj

omo�

rep

reze

ntac

ji da

nych

nie

liczb

owyc

h w

kom

pute

rze.

Um

iej�t

no�

zesp

o�ow

ego

twor

zeni

a opr

acow

a� i

publ

ikac

ji m

ultim

edia

lnyc

h.


DZI

A

OG

ÓLN

E C

ELE

EDU

KA

CYJ

NE

SYST

EMY

I SIE

CI

KO

MPU

TER

OW

EZn

ajom

o� b

udow

y i d

zia�

ania

ora

z eks

ploa

tacj

a sie

ci k

ompu

tero

wych

.Zn

ajom

o� u

s�ug

w sie

ciac

h ko

mpu

tero

wych

i sp

rawn

e kor

zyst

anie

z ni

ch.

Um

iej�t

no�

wyk

orzy

styw

ania

siec

i do

publ

ikow

ania

w�a

snyc

h m

ater

ia�ó

w or

az g

rom

adze

nia d

anyc

h.U

mie

j�tno

� tw

orze

nia i

pub

likow

ania

w si

eci w

�asn

ych

mat

eria

�ów

oraz

opr

acow

a�m

ultim

edia

lnyc

h z w

ykor

zyst

anie

m el

emen

tów

prog

ram

owan

ia.

Znaj

omo�

zag

ro�e

� zw

i�za

nych

z pr

ac� k

ompu

tera

w si

eci o

raz s

poso

bów

zabe

zpie

czan

ia si

�pr

zed

nim

i.Zn

ajom

o� p

odst

awow

ych

zada

� sy

stem

u op

erac

yjne

go.

ASP

EKTY

ETY

CZN

E,PR

AW

NE

I SPO

EC

ZNE

W Z

AST

OSO

WA

NIA

CH

INFO

RM

ATY

KI.

TEN

DEN

CJE

W R

OZW

OJU

INFO

RM

ATY

KI

Wsk

azyw

anie

kor

zy�c

i wyn

ikaj

�cyc

h z r

ozwo

ju i

wsze

chst

ronn

ego

wyko

rzys

tani

a inf

orm

atyk

iw

ró�n

ych

dzie

dzin

ach

�yci

a.Zn

ajom

o� i

prz

estr

zega

nie p

rzep

isów

praw

nych

dot

ycz�

cych

och

rony

w�a

sno�

ci in

tele

ktua

lnej

.Pr

zest

rzeg

anie

zasa

d et

yki.

Znaj

omo�

naj

nows

zych

osi�

gni�

w za

kres

ie te

chni

k in

form

atyc

znyc

h i t

ende

ncji

w da

lszym

ich

rozw

oju.

Znaj

omo�

wie

lu za

stos

owa�

kom

pute

rów

w ró

�nyc

h dz

iedz

inac

h �y

cia.

CE L E K S Z T A � C E N I A I W Y C H O W A N I A 25

Cele kszta�cenia i wychowania

5.1.3. Szczegó�owe cele edukacyjneCele zawarte w podstawie programowej s� celami ogólnymi, którenie u�ci�laj� zada� i umiej�tno�ci ucznia, a wyznaczaj� jedynieg�ówne kierunki zamierze� edukacyjnych. Maj� wi�c one charakterhas�owy i nie precyzuj� zakresu materia�u, tematyki zaj� eduka-cyjnych ani szczegó�owych umiej�tno�ci uczniów. Na przyk�adstwierdzenie „definiowanie z�o�onych kryteriów wyszukiwaniaoraz podsumowa� danych w bazie danych” nie daje nauczycielowiszczegó�owych wskazówek, które pozwoli�yby na osi�gni�cie tegocelu ogólnego. Do tego s�u�� cele szczegó�owe, wyra�nie okre�laj�-ce, jakie wiadomo�ci i umiej�tno�ci maj� zosta opanowane.„Ucze� potrafi…” — po tych s�owach najcz��ciej okre�lany jestcel operacyjny mówi�cy o szczegó�owym zadaniu czy umiej�tno�ci,jakie opanuje ucze�. W rozdziale 9., „Tre�ci nauczania i przewidy-wane osi�gni�cia uczniów”, cele szczegó�owe zosta�y przedstawio-ne jako operacyjne, okre�laj�ce umiej�tno�ci, czyli zamierzoneosi�gni�cia edukacyjne. Cele operacyjne opisuj� wi�c przewidywa-ne osi�gni�cia m�odego cz�owieka przez nazwanie szczegó�owychzada� (operacji), które ucze� potrafi wykona (na przyk�ad:„Ucze� potrafi przy u�yciu kreatora sum cz��ciowych dokonapodsumowa� danych zawartych w tabeli”). Zaproponowany ze-staw celów mo�e by traktowany przez nauczyciela realizuj�cegoten program nauczania jako baza wyj�ciowa, któr� mo�e on do-datkowo wzbogaca o kolejne cele.

5.2. Cele wychowawczePodczas realizacji programu nauczania nale�y zwróci uwag� nietylko na realizacj� celów edukacyjnych, ale równie� na jego bardzoistotne aspekty wychowawcze. Cele wychowawcze nale�y wi�zaz aktualn� tematyk� zaj� i realizowa w ca�ym cyklu kszta�cenia.Znajomo� zasad bezpiecznego korzystania ze sprz�tu komputero-wego i u�ytkowania oprogramowania oraz przyj�cie odpowiednichpostaw i zachowa� s� bardzo wa�ne w czasach wszechstronnegoi powszechnego zastosowania komputera. Dotyczy to zw�aszczagrupy uczniów, z której spora cz�� wiadomie podejmie decyzj�o wyborze kierunku i zakresu dalszego kszta�cenia informatycznego.


Dlatego realizacja celów wychowawczych jest absolutn� koniecz-no�ci�. Nie wolno przy tym pomin� takich celów, jak:� przestrzeganie i propagowanie prawa autorskiego

poprzez wpojenie poszanowania w�asno�ci intelektualnej;� zwrócenie uwagi na etyczne aspekty przestrzegania prawa

autorskiego ze szczególnym naciskiem na publikacje w siecii korzystanie z licencjonowanego oprogramowania;

� przestrzeganie i stosowanie zasad etycznego zachowania si�w sieci;

� wyrobienie nawyku weryfikowania informacjizamieszczonych w sieci;

� przestrzeganie i bezwzgl�dne stosowanie profilaktykiantywirusowej;

� przestrzeganie zasad zwi�zanych z bezpiecze�stwemi higien� pracy;

� kszta�towanie umiej�tno�ci pracy samodzielneji wspó�dzia�ania w zespole;

� przygotowanie do podejmowania samodzielnych decyzji;� kszta�towanie odpowiedzialno�ci za w�asny rozwój.

6. Procedury osi�gania celówProcedury osi�gania celów

6.1. Osi�ganie celów edukacyjnychInformatyka jest przedmiotem fakultatywnym, co oznacza, �e najej lekcje ucz�szczaj� jedynie ci uczniowie, którzy wybrali taki profilkszta�cenia, a liczba godzin przeznaczonych na realizacj� programunauczania nie jest sta�a i mo�e by zró�nicowana. Liczba godzindo dyspozycji nauczyciela ma ogromny wp�yw na osi�gni�cie za�o-�onych celów. Mi�dzy szko�ami mog� wyst�powa ró�nice w licz-bie godzin, a wymagania musz� by jednolite. Sprostanie im w za-kresie obu poziomów nauczania informatyki w szko�ach, któreprzewidzia�y zbyt ma�� liczb� zaj�, b�dzie zdecydowanie trudniej-sze i b�dzie wymaga�o dodatkowego wysi�ku zarówno od uczniów,jak i nauczycieli.

PR O C E D U R Y O S I � G A N I A C E L Ó W 27

Od nauczyciela informatyki zarówno szko�a, jak i uczniowieoczekuj�, �e oprócz uczenia i przygotowywania uczniów do egza-minu maturalnego oraz podj�cia przez nich dalszego kszta�ceniainformatycznego b�dzie wzbogaca� swój warsztat pracy, ci�gle si�doskonali�, posiada� wiedz�, umiej�tno�ci i do�wiadczenie odpo-wiednie do zakresu i poziomu wiedzy informatycznej niezb�dnejdo nauczania tego przedmiotu jako dyscypliny naukowej na pozio-mie szko�y ponadgimnazjalnej. W szczególno�ci oczekuje si�, �e b�-dzie on:� zna� podstawy informatyki i jej matematycznego pod�o�a

oraz powi�za� z innymi dziedzinami nauki;� zna� zaawansowane metody wykorzystywania oraz

programowania narz�dzi informatycznych takich, jakedytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, system zarz�dzaniabaz� danych, wybrane programy edukacyjne;

� posiada� praktyczn� znajomo� przynajmniej dwóchj�zyków programowania wy�szego poziomu, w tym j�zykaalgorytmicznego i j�zyka do tworzenia prezentacji w sieci;

� zna� podstawowe metody algorytmicznego rozwi�zywaniaproblemów;

� zna� podstawowe struktury danych;� zna� budow� typowej lokalnej sieci komputerowej oraz

sieci Internet, w tym zasad funkcjonowania architekturyklient-serwer;

� mia� osobiste do�wiadczenia w zakresie pracy w ró�nychsystemach operacyjnych i systemach sieciowych orazadministrowania sieci� komputerow� na potrzeby swoichzaj�.

Od nauczyciela wymagane jest równie� stosowanie ró�norod-nych i do� specyficznych metod nauczania. Oto kilka wskazówekdotycz�cych realizacji programu nauczania, w których nauczyciel:� dostosowuje cele i metody nauczania do zmian

zachodz�cych w informatyce, technologii informatyczneji technologii informacyjnej;

� opracowuje i stosuje w praktyce metody nauczania poj�i kszta�towania umiej�tno�ci informatycznych;


� opracowuje i stosuje w praktyce metody modelowaniaproblemów i ich rozwi�zywania, przedstawiania rozwi�za�w postaci algorytmicznej oraz otrzymywania rozwi�za�za pomoc� wybranych narz�dzi informatycznych, w tymrównie� programów w�asnych;

� zna podstawowe zastosowania informatyki w innychdziedzinach kszta�cenia i stosuje w praktyce nauczanieinformatyki zintegrowane z innymi przedmiotamioraz wspó�pracuje w tym zakresie z nauczycielami innychprzedmiotów;

� projektuje i stosuje w nauczaniu zespo�owe metody pracy,w tym zespo�owy projekt programistyczny;

� doradza uczniom w zakresie wyboru drogi dalszegokszta�cenia w szkole wy�szej o specjalno�ci informatycznejlub pokrewnej;

� projektuje i rozwija metody oceniania osi�gni� ucznióww zdobywaniu umiej�tno�ci i kompetencji informatycznych;

� rozwi�zuje wraz z uczniami zadania maturalne i omawiasamodzielne rozwi�zania uczniów, analizuj�c kluczeodpowiedzi i wzorcowe rozwi�zania; wskazuje b��dyi wyja�nia przyczyny ich powstania.Jak uczy�? Nie ma tu recept, nie istnieje jedna spójna teoria dy-

daktyki informatyki. Nie nale�y jednak zamiast lekcji informatykiprowadzi kursów komputerowych ucz�cych obs�ugi danego, kon-kretnego programu, gdy� znacznie wa�niejsze s� ogólne zasady re-alizacji pewnych zada� i u�ycie komputera do ich rozwi�zywania.

Czego wi�c uczymy? Wa�ne s� cechy i mo�liwo�ci programóworaz to, czego nale�y od nich oczekiwa. Nie uczymy bowiem ob-s�ugi edytora tekstu, arkusza kalkulacyjnego, programu graficznegoczy prezentacyjnego, lecz edycji tekstu, oblicze� komputerowych,grafiki komputerowej i sposobów przekazywania informacji. Uczymywi�c, do czego s�u�� pewne typy programów, co programy po-winny oferowa, co mo�na zrobi w danym programie, czegowarto szuka, w jaki sposób komputer u�atwia �ycie.

Jak dobiera� zadania dla uczniów? Zadania musz� by kon-kretne, potrzebne i wci�gaj�ce, sk�aniaj�ce ucznia do aktywno�cii zaanga�owania.

PR O C E D U R Y O S I � G A N I A C E L Ó W 29

6.2. Osi�ganie celów wychowawczychNauczyciel musi by nie tylko ci�gle doskonal�cym si� �ród�emwiedzy, ale równie� kreatorem postaw i zachowa�. Uczniowie po-winni czu si� w pracowni komputerowej wspó�odpowiedzialnymigospodarzami, którym w miar� mo�liwo�ci nale�y przydzieli inne,wi�ksze prawa u�ytkowników sieci lokalnych ani�eli uczniom klasnieinformatycznych. Zostan� dzi�ki temu obdarzeni nie tylkowi�kszym zaufaniem, ale i odpowiedzialno�ci�. Jest to wi�c �wia-dome dzia�anie wychowawcze.

Aby osi�gn� za�o�one w programie cele wychowawcze, nauczy-ciel powinien:� zapewni przestrzeganie nakazów prawnych i norm

etycznych w korzystaniu z technologii informacyjnejw pracowni szkolnej;

� zapewni i chroni bezpiecze�stwo danych oraz prywatno�innych osób;

� wykorzystywa pe�ne mo�liwo�ci narz�dzi sieciowych doposzukiwania, gromadzenia i przetwarzania informacji,komunikacji elektronicznej, tworzenia stron i serwisówinternetowych, prezentacji multimedialnych orazudost�pniania ich w sieci z poszanowaniem w�asno�ciintelektualnej i prawa autorskiego;

� korzysta z licencjonowanego oprogramowaniaedukacyjnego;

� w miar� mo�liwo�ci tworzy w�asne pomocez wykorzystaniem narz�dzi informatycznych,na przyk�ad j�zyka programowania;

� posiada umiej�tno� realizacji zespo�owych projektówprogramistycznych;

� wpaja uczniom zasad� weryfikowania informacjipochodz�cych z globalnej sieci.


7. Zadania szko�y w zakresieedukacji informatycznej

Zadania szko�y w edukacji informatycznej

Zgodnie z obowi�zuj�c� podstaw� programow� kszta�cenia ogól-nego w zakresie informatyki na szko�y nak�ada si� okre�lone za-dania. Obejmuj� one nast�puj�ce sfery dzia�a�:� Stworzenie warunków umo�liwiaj�cych realizacj� edukacji

informatycznej, w tym poznawanie okre�lonych zagadnie�i metod zwi�zanych z informatyk� jako dyscyplin� naukow�.

� Pobudzanie rozwoju i indywidualnej pracy uczniaz zastosowaniem narz�dzi i metod informatycznych.Praca ta powinna wp�ywa na kszta�towanie samodzielno�ciintelektualnej, �wiadomo�ci i odpowiedzialno�ci za w�asnyrozwój i podejmowane decyzje. Nale�y tu tak�e uwzgl�dnirozwijanie umiej�tno�ci rozwi�zywania zada� o charakterzez�o�onym, wymagaj�cych w�asnej inicjatywy, analizy i ocenywybranego rozwi�zania.

� Pobudzanie rozwoju umiej�tno�ci pracy w zespole,�wiadomego i przemy�lanego podzia�u zada� orazodpowiedzialno�ci za realizowany fragment danegoprzedsi�wzi�cia przez wykonywanie projektów grupowych,na przyk�ad o charakterze programistycznym.

7.1. Baza sprz�towa — wyposa�enieszkolnej pracowni komputerowej

Pracownia komputerowa, w której odbywaj� si� zaj�cia z zakresuinformatyki, musi by tak zorganizowana i zawiera taki sprz�tkomputerowy, aby mo�liwa by�a realizacja zaj� z wykorzystaniemoprogramowania obowi�zuj�cego na egzaminie maturalnym.W miar� up�ywu czasu, zgodnie ze zmianami oprogramowaniaegzaminacyjnego, sprz�t komputerowy powinien by odnawianyodpowiednio do wymaga� programowych.

Ponadto komputery w pracowni, w której prowadzone s� lekcje,powinny by po��czone sieci� lokaln� z dost�pem do sieci rozleg�ejInternet. Dodatkowym wyposa�eniem pracowni powinny by urz�-dzenia peryferyjne, takie jak drukarka udost�pniona sieciowo, skaner,

ZA D A N I A S Z K O � Y W E D U K A C J I I N F O R M A T Y C Z N E J 31

kamery internetowe, cyfrowy aparat fotograficzny, s�uchawki i mi-krofony przy ka�dym stanowisku. Ogromn� pomoc dla nauczycielaprowadz�cego zaj�cia stanowi projektor multimedialny pod��-czony do komputera nauczycielskiego, b�d�cy sta�ym elementempracowni.

7.2. OprogramowanieKomputery znajduj�ce si� w pracowni komputerowej, w którejodbywaj� si� zaj�cia z zakresu informatyki, powinny zawieraoprogramowanie zgodne z list� programów do wyboru dla zdaj�-cego egzamin maturalny z informatyki. Uczniowie przygotowu-j�cy si� do egzaminu musz� pracowa z wykorzystaniem progra-mów, z których b�d� mogli korzysta podczas egzaminu. Ma tobezpo�redni wp�yw na wyniki zdawanego egzaminu oraz u�atwiaprac� nauczycielowi przygotowuj�cemu zdaj�cych. W miar� up�ywuczasu nale�y oprogramowanie aktualizowa, jednocze�nie obser-wuj�c zmiany programów obowi�zuj�cych na maturze z informa-tyki. Aktualna lista �rodowisk, j�zyków programowania (kompi-latorów) i programów u�ytkowych, z której mog� wybiera zdaj�cyegzamin maturalny z informatyki, jest og�aszana na stronie Cen-tralnej Komisji Egzaminacyjnej w Warszawie: www.cke.edu.pl — niepó�niej ni� na dziesi� miesi�cy przed terminem egzaminu matu-ralnego.

W sk�ad oprogramowania niezb�dnego przy realizacji przed-miotu „informatyka” powinny wchodzi nast�puj�ce programy:� system operacyjny,� edytor tekstów,� arkusz kalkulacyjny,� program do tworzenia prezentacji multimedialnych,� program do tworzenia baz danych i zarz�dzania nimi,� edytory grafiki wektorowej i rastrowej,� edytor stron WWW,� narz�dzia komunikacyjne sieci lokalnej i rozleg�ej,� kompilator j�zyka wysokiego poziomu,� program archiwizuj�cy,� przegl�darka internetowa,� oprogramowanie antywirusowe.


Powy�sze wyliczenie nie obejmuje wszystkich programów —mo�na je uzupe�ni o inne programy przydatne podczas realizacjimateria�u, na przyk�ad o oprogramowanie multimedialne zwi�-zane z filmem, d�wi�kiem czy obrazem.

8. Ramowy podzia�materia�u nauczania

Ramowy podzia� materia�u nauczania

Ramowy podzia� materia�u nauczania okre�la dok�adnie, ile godzinlekcyjnych mamy przeznaczy na realizacj� danego materia�u.Przewidujemy, �e przy jednej godzinie lekcyjnej tygodniowo ogó�czasu do dyspozycji to 36 godzin w roku szkolnym. W zwi�zku z tym30 godzin w��czamy do ramowego planu, natomiast kolejne 6 go-dzin przeznaczamy na indywidualne dzia�ania nauczyciela. Tedodatkowe godziny mog� by wykorzystane na sprawdzanie wia-domo�ci i umiej�tno�ci, powtarzanie zrealizowanego materia�u,wprowadzanie nowo�ci technicznych dotycz�cych sprz�tu kom-puterowego czy nowego oprogramowania, przed�u�enie czasuprzeznaczonego na realizacje projektów czy pisanie programów.

W klasach, w których realizowany jest przedmiot „informaty-ka”, prowadzone s� równie� zaj�cia z technologii informacyjnej.Przedmiot „technologia informacyjna” stanowi baz� dla infor-matyki, dlatego jego realizacja powinna by zaplanowana wcze-�niej lub równolegle. W siatce godzin nale�y ustali tak� kolej-no� realizacji tych przedmiotów, aby nie powsta�y niezgodno�ci.Najlepszym rozwi�zaniem by�oby poprowadzenie technologiiinformacyjnej w wymiarze co najmniej dwóch godzin w cyklukszta�cenia ju� w klasie pierwszej. Informatyka z kolei równie�powinna pojawi si� ju� w klasie pierwszej i by realizowanaprzez trzy lata. Zaproponowane poni�ej rozwi�zania uzale�niones� od liczby godzin przewidzianych w cyklu nauczania danej klasy.Podzia� podstawowy (cztery godziny w cyklu kszta�cenia) umo�-liwia realizacj� podstawy programowej z uwzgl�dnieniem stan-dardów egzaminacyjnych na poziomie podstawowym. W tymprzypadku w klasie pierwszej przewiduje si� realizacj� technologiiinformacyjnej, a w klasie drugiej i trzeciej informatyki. Podzia�rozszerzony obejmuj�cy podstaw� programow� z uwzgl�dnieniem

RA M O W Y P O D Z I A � M A T E R I A � U N A U C Z A N I A 33

standardów egzaminacyjnych na poziomie rozszerzonym to sze� go-dzin lekcyjnych w cyklu kszta�cenia. Równie� w tym wypadku tech-nologia informacyjna powinna by zrealizowana w klasie pierwszej,natomiast zaj�cia z informatyki powinny rozpocz� si� ju� w klasiepierwszej i by kontynuowane przez trzy lata. W tabeli 8.1 przed-stawiona zosta�a propozycja podzia�u materia�u nauczania.

Tabela 8.1. Podzia� materia�u nauczania

LP. DZIA PODZIA GODZINDLA ZAKRESUPODSTAWOWEGO

4 godz. w cyklukszta�cenia

(110 godz.)

PODZIA GODZINDLA ZAKRESUROZSZERZONEGO

6 godz. w cyklukszta�cenia

(170 godz.)

1. Algorytmikai programowanie

60 90

2. Bazy danych 28 48

3. Multimedia 8 10

4. Systemy i siecikomputerowe

10 18

5. Aspekty etyczne,prawne i spo�ecznew zastosowaniachinformatyki. Tendencjew rozwoju informatykii jej zastosowa�

4 4

Rozk�ad godzinowy dla podzia�u podstawowego, czyli 4 godzinyw cyklu kszta�cenia (110 godzin lekcyjnych):

kl. II — 2 godziny tygodniowo (60 godzin lekcyjnych)kl. III — 2 godziny tygodniowo (50 godzin lekcyjnych)

Rozk�ad godzinowy dla podzia�u rozszerzonego, czyli 6 godzinw cyklu kszta�cenia (170 godzin lekcyjnych):

kl. I — 2 godziny tygodniowo (60 godzin lekcyjnych)kl. II — 2 godziny tygodniowo (60 godzin lekcyjnych)kl. III — 2 godziny tygodniowo (50 godzin lekcyjnych)


lubkl. I — 1 godzina tygodniowo (30 godzin lekcyjnych)kl. II — 3 godziny tygodniowo (90 godzin lekcyjnych)kl. III — 2 godziny tygodniowo (50 godzin lekcyjnych)

9. Tre�ci nauczaniai przewidywane osi�gni�ciauczniów

Tre�ci nauczania i przewidywane osi�gni�cia uczniów

9.1. Kszta�cenie w zakresie podstawowymPrzedstawione w tym rozdziale tre�ci nauczania i przewidywaneosi�gni�cia uczniów odpowiadaj� realizacji podstawy programo-wej z uwzgl�dnieniem standardów egzaminacyjnych na poziomiepodstawowym. Stanowi� one szczegó�ow� informacj� — zarównodla nauczyciela, jak i dla ucznia — dotycz�c� zakresu wiadomo�cii umiej�tno�ci obowi�zuj�cych na egzaminie maturalnym z infor-matyki na poziomie podstawowym.

TRE�C I NAUCZA NIA I PR ZEWIDYWA NE OS I� GNI �C IA UCZ N IÓW 35

9.1.

1. A

lgo

rytm

ika

Tab

ela

9.1

. Tre

�ci

nauc

zani

a i

szcz

egó�

owe

umie

j�tn

o�ci

ucz

nia

w z

akre

sie

algo

rytm

iki

na p

ozio

mie

pod

staw

owym

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

WP

RO

WA

DZE

NIE

DO

ALG

OR

YTM

IKI

Wpr

owad

zeni

e do

algo

rytm

ów. P

oj�c

ie al

gory

tmu.

Roz

umie

poj

�cie

: alg

oryt

m.

Potr

afi p

oda

prz

yk�a

dowe

algo

rytm

y zw

i�za

ne z

�yci

em co

dzie

nnym

,in

nym

i nau

czan

ymi p

rzed

mio

tam

i itp

.

Etap

y roz

wi�z

ywan

ia za

da�

za p

omoc

� kom

pute

ra.

Spec

yfik

acja

zada

nia:

dan

e wej�

ciow

e i d

ane

wyj�c

iowe

. Zas

toso

wani

e spe

cyfik

acji

zada

nia

w re

aliz

acji

algo

rytm

ów.

Popr

awni

e def

iniu

je pr

oble

m i

form

u�uj

e jeg

o sp

ecyf

ikac

j�.Zn

a i st

osuj

e eta

py ro

zwi�

zywa

nia z

ada�

za p

omoc

� kom

pute

ra(o

d sf

orm

u�ow

ania

spec

yfik

acji

prob

lem

u po

test

owan

ie ro

zwi�

zani

a).

Rea

lizuj

e roz

wi�z

anie

pro

blem

u et

apam

i:�

zap

lano

wani

e dzi

a�a�

,�

wyd

ziel

enie

pod

prob

lem

ów i

okre

�leni

e zal

e�no

�ci m

i�dz

y ni

mi,

� s

kons

truo

wani

e alg

oryt

mów

rozw

i�zu

j�cy

ch p

odpr

oble

my,

� a

naliz

a tyc

h al

gory

tmów

i ok

re�le

nie o

góln

ego

algo

rytm

uro

zwi�

zuj�

cego

pro

blem

.D

okon

uje a

naliz

y pr

oste

go za

dani

a ora

z opr

acow

uje a

lgor

ytm

zgod

nyze

spec

yfik

acj�

.

Spos

oby r

epre

zent

owan

ia al

gory

tmów

: opi

s s�o

wny,

lista

kro

ków,

sche

mat

blo

kowy

, drz

ewo

algo

rytm

u,pr

ogra

m.

Zna r

ó�ne

spos

oby r

epre

zent

owan

ia al

gory

tmów

, w ty

m o

pis s

�own

y,lis

t� k

rokó

w, sc

hem

at b

loko

wy, d

rzew

o al

gory

tmu,

pro

gram

.

36 INF ORMATYKA . PR OGRA M NAUC ZANI A

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Rea

lizac

ja w

ybra

nych

algo

rytm

ów p

rzy

u�yc

iuró

�nyc

h sp

osob

ów ic

h re

prez

ento

wani

a:�

sch

emat

blo

kowy

— g

rafic

zna p

reze

ntac

jaal

gory

tmu,

� l

ista k

rokó

w —

s�ow

na p

reze

ntac

ja al

gory

tmu,

� p

rogr

am w

wyb

rany

m j�

zyku

pro

gram

owan

iawy

soki

ego

pozi

omu

— p

rakt

yczn

a rea

lizac

jaal

gory

tmu.

Rea

lizuj

e alg

oryt

my,

stos

uj�c

ró�n

e spo

soby

ich

repr

ezen

towa

nia,

w ty

msc

hem

at b

loko

wy, l

ist� k

rokó

w, p

rogr

am w

j�zy

ku p

rogr

amow

ania

wyso

kieg

o po

ziom

u.W

yodr

�bni

a ele

men

ty sk

�ado

we al

gory

tmu.

Dob

iera

w�a

�ciw

y sp

osób

rozw

i�za

nia

i pre

zent

acji

algo

rytm

udo

kon

kret

nego

pro

blem

u.Za

pisu

je ro

zwi�

zani

e zad

ania

w p

osta

ci al

gory

tmu

ze sp

ecyf

ikac

j�w

wybr

anej

prze

z sie

bie n

otac

ji.Fo

rmu�

uje i

nfor

mat

yczn

e roz

wi�z

anie

pro

steg

o pr

oble

mu

prze

z dob

órod

powi

edni

ch st

rukt

ur d

anyc

h or

az al

gory

tmu

i rea

lizuj

e je w

wyb

rany

mj�z

yku

prog

ram

owan

ia.

Wyk

orzy

stuj

e ró�

ne m

etod

y alg

oryt

mic

zne i

algo

rytm

y kla

sycz

nedo

rozw

i�zy

wani

a pro

steg

o pr

oble

mu

oraz

�wia

dom

ie w

ybie

ra w

�a�c

iwy

spos

ób ro

zwi�

zani

a zad

ania

.W

ykor

zyst

uje z

doby

t� w

iedz

� i u

mie

j�tno

�ci d

o ro

zwi�

zywa

nia p

rost

ych

zada

� z r

ó�ny

ch d

zied

zin.

Rea

lizuj

e nie

wiel

kie p

rojek

ty p

rogr

amist

yczn

e.A

lgor

ytm

y lin

iowe

i al

gory

tmy z

war

unka

mi

(roz

ga��

zien

iam

i). R

ealiz

acja

wyb

rany

chal

gory

tmów

. Roz

wi�z

ywan

ie ró

wna�

:lin

iowe

go i

kwad

rato

wego

.

Rozu

mie

poj�c

ia: a

lgor

ytm

lini

owy,

algo

rytm

z wa

runk

ami (

rozg

a��z

ieni

ami).

Stos

uje a

lgor

ytm

y lin

iowe

i al

gory

tmy

z war

unka

mi (

rozg

a��z

ieni

ami)

przy

rozw

i�zy

wani

u pr

oble

mów

.Id

enty

fikuj

e met

od� p

rogr

amow

ania

lini

oweg

o i z

war

unka

mi

wyko

rzys

tan�

w p

rzyk

�ado

wych

algo

rytm

ach.

Real

izuj

e alg

oryt

my:

rozw

i�zy

wani

a rów

nani

a lin

iowe

go i

kwad

rato

wego

itp.


Itera

cja.

Def

inio

wani

e ite

racj

i. R

ealiz

acja

algo

rytm

ów z

zast

osow

anie

m it

erac

ji: w

yzna

czan

ieel

emen

tów,

obl

icza

nie s

umy i

iloc

zynu

ora

z inn

edz

ia�a

nia n

a ci�

gach

licz

bowy

ch, a

lgor

ytm

ywy

kony

wane

na t

ekst

ach

(�a�c

ucha

ch) i

tabl

icac

h.

Roz

umie

poj

�cia

: ite

racj

a, w

zór i

tera

cyjn

y.Po

traf

i def

inio

wa i

tera

cj�.

Stos

uje p

rzy r

ealiz

acji

algo

rytm

ów m

etod

� ite

racj

i.Id

enty

fikuj

e wyk

orzy

stan

� met

od� i

tera

cji w

prz

yk�a

dowy

ch al

gory

tmac

h.R

ealiz

uje p

odst

awow

e alg

oryt

my

itera

cyjn

e: wy

znac

zani

e ele

men

tów,

oblic

zani

e sum

y i il

oczy

nu o

raz i

nne d

zia�

ania

na c

i�ga

ch li

czbo

wych

,pr

oste

algo

rytm

y wy

kony

wane

na t

ekst

ach

(�a�c

ucha

ch) o

raz t

ablic

ach

itp.

Rek

uren

cja.

Def

inio

wani

e rek

uren

cji.

Proc

edur

y-fu

nkcj

e rek

uren

cyjn

e. Za

mia

naite

racj

i na r

ekur

encj

�. R

ealiz

acja

alg

oryt

mów

z za

stos

owan

iem

reku

renc

ji: o

blic

zani

e siln

ilic

zby

natu

raln

ej, w

yzna

czan

ie el

emen

tów

ci�g

uFi

bona

ccie

go. A

naliz

a war

to�c

i zm

ienn

ych

w pr

zyk�

adow

ych

algo

rytm

ach

reku

renc

yjny

ch.

Roz

umie

poj

�cia

: rek

uren

cja,

wzó

r rek

uren

cyjn

y, za

le�n

o� r

ekur

ency

jna.

Potr

afi p

oda

prz

yk�a

dy za

stos

owan

ia re

kure

ncji

oraz

pow

i�za

syt

uacj

e�y

ciow

e z ro

zwi�

zani

ami r

ekur

ency

jnym

i.Po

traf

i def

inio

wa z

ale�

no�c

i rek

uren

cyjn

e ora

z odp

owie

dnie

proc

edur

y-fu

nkcj

e rek

uren

cyjn

e.Po

traf

i dok

onyw

a za

mia

ny m

etod

y ite

racy

jnej

wyk

orzy

stan

ejw

algo

rytm

ie n

a rek

uren

cyjn

�.Id

enty

fikuj

e wyk

orzy

stan�

met

od� r

ekur

encji

w p

rzyk

�ado

wych

algo

rytm

ach.

Rea

lizuj

e pod

staw

owe a

lgor

ytm

y re

kure

ncyj

ne: o

blic

zani

e siln

i lic

zby

natu

raln

ej, w

yzna

czan

ie el

emen

tów

ci�g

u Fi

bona

ccie

go it

p.St

osuj

e met

od� r

ekur

encj

i prz

y re

aliz

acji

pods

tawo

wych

algo

rytm

ów.

Met

oda „

dzie

l i zw

yci�

�aj”

.R

ozum

ie p

oj�c

ie: m

etod

a „dz

iel i

zwyc

i��a

j”.

Potr

afi d

efin

iowa

i st

osow

a m

etod

� „dz

iel i

zwyc

i��a

j” w

odp

owie

dnic

hsy

tuac

jach

.


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Iden

tyfik

uje w

ykor

zyst

an� m

etod

� „dz

iel i

zwyc

i��a

j” w

prz

yk�a

dowy

chal

gory

tmac

h.

Kry

ptog

rafia

i kr

ypto

anal

iza.

Met

ody

szyf

rowa

nia.

Roz

umie

poj

�cia

: kry

ptog

rafia

, kry

ptoa

naliz

a, al

gory

tmy

kryp

togr

afic

zne.

Potr

afi w

ymie

ni p

odst

awow

e met

ody

szyf

rowa

nia.

REA

LIZA

CJA

ALG

OR

YTM

ÓW

Wyz

nacz

anie

naj

wi�k

szeg

o ws

póln

ego

dzie

lnik

ai n

ajm

niejs

zej w

spól

nej w

ielo

krot

no�c

i dwó

ch li

czb

natu

raln

ych:

� w

yzna

czan

ie n

ajwi

�ksz

ego

wspó

lneg

o dz

ieln

ika —

algo

rytm

Euk

lides

a,�

wyz

nacz

anie

najm

niejs

zej w

spól

nej w

ielok

rotn

o�ci

.

Wyz

nacz

a naj

wi�k

szy

wspó

lny d

ziel

nik

dwóc

h lic

zb n

atur

alny

chal

gory

tmem

Euk

lides

a.W

yzna

cza n

ajm

niejs

z� w

spól

n� w

ielo

krot

no�

dwó

ch li

czb

natu

raln

ych,

wyko

rzys

tuj�

c alg

oryt

m o

blic

zaj�

cy n

ajwi

�ksz

y ws

póln

y dzi

elni

k.

Wyz

nacz

anie

war

to�c

i wie

lom

ianu

, poz

ycyj

nesy

stem

y lic

zbow

e i re

prez

enta

cja

dany

chlic

zbow

ych

w ko

mpu

terz

e:�

wyz

nacz

anie

war

to�c

i wie

lom

ianu

sche

mat

emH

orne

ra,

� p

ozyc

yjne

syst

emy

liczb

owe s

toso

wane

w in

form

atyc

e — sy

stem

dwó

jkow

y (b

inar

ny),

ósem

kowy

(okt

alny

) i sz

esna

stko

wy(h

eksa

decy

mal

ny) —

def

inic

ja, z

amia

nalic

zb za

pisa

nych

w p

odan

ych

syst

emac

h,

Wyz

nacz

a war

to�

wie

lom

ianu

sche

mat

em H

orne

ra.

Roz

umie

poj

�cia

: sys

tem

licz

bowy

, poz

ycyj

ny sy

stem

licz

bowy

.Zn

a def

inic

je sy

stem

u dw

ójko

wego

(bin

arne

go),

ósem

kowe

go (o

ktal

nego

)i s

zesn

astk

oweg

o (h

eksa

decy

mal

nego

) ora

z za

mie

nia

liczb

y za

pisa

new

tych

syst

emac

h lic

zbow

ych

na sy

stem

dzi

esi�

tny

i odw

rotn

ie.

Zam

ieni

a lic

zby z

dow

olne

go p

ozyc

yjne

go sy

stem

u lic

zbow

ego

na d

zies

i�tn

y z za

stos

owan

iem

sche

mat

u H

orne

ra.

Zam

ieni

a lic

zby z

syst

emu

dzie

si�tn

ego

na d

owol

ny in

ny p

ozyc

yjny

syst

emlic

zbow

y.


� z

amia

na li

czb

z dow

olne

go p

ozyc

yjne

go sy

stem

ulic

zbow

ego

na d

zies

i�tn

y z z

asto

sowa

niem

sche

mat

u H

orne

ra,

� z

amia

na li

czb

z sys

tem

u dz

iesi�

tneg

o na

dow

olny

pozy

cyjn

y sys

tem

licz

bowy

,�

rep

reze

ntac

ja d

anyc

h lic

zbow

ych

w ko

mpu

terz

e—

repr

ezen

tacj

a bin

arna

licz

b ca

�kow

itych

i nie

ca�k

owity

ch, r

epre

zent

acja

sta�

opoz

ycyj

nai z

mie

nnop

ozyc

yjna

licz

b.

Zna r

epre

zent

acje

dan

ych

liczb

owyc

h w

kom

pute

rze,

w ty

m re

prez

enta

cj�

bina

rn� l

iczb

ca�k

owity

ch i

niec

a�ko

wity

ch, s

ta�o

pozy

cyjn

� rep

reze

ntac

j�lic

zb, z

mie

nnop

ozyc

yjn�

repr

ezen

tacj

� lic

zb, p

oj�c

ie m

anty

sy i

cech

y.

Gen

erow

anie

licz

b pi

erws

zych

i ba

dani

e, cz

y lic

zba

jest p

ierw

sza:

� r

ozk�

ad n

a czy

nnik

i pie

rwsz

e.

Roz

umie

poj

�cie

: lic

zba p

ierw

sza.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m sp

rawd

zaj�

cy, c

zy d

ana

liczb

a je

st p

ierw

sza,

dok

onuj

ero

zk�a

du li

czby

na c

zynn

iki p

ierw

sze.

Alg

oryt

my

na te

ksta

ch (�

a�cu

chac

h).

Rea

lizuj

e alg

oryt

my

wyko

nywa

ne n

a tek

stac

h, n

a prz

yk�a

d wy

szuk

iwan

iewz

orca

w te

k�ci

e, sp

rawd

zani

e, cz

y te

kst j

est p

alin

drom

em.

Prze

szuk

iwan

ie ci

�gu

liczb

oweg

o:�

prz

eszu

kiwa

nie l

inio

we ta

blic

y jed

nowy

mia

rowe

j.W

ykor

zyst

uje m

etod

y lin

iowe

prz

y pr

zesz

ukiw

aniu

ci�g

u lic

zbow

ego.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m p

rzes

zuki

wani

a lin

iowe

go ta

blic

y jed

nowy

mia

rowe

j.

Znaj

dowa

nie n

ajwi

�ksz

ego

lub

najm

niejs

zego

elem

entu

w ci

�gu

liczb

owym

:�

zna

jdow

anie

naj

wi�k

szeg

o el

emen

tu w

ci�g

ulic

zbow

ym,

� z

najd

owan

ie n

ajm

niejs

zego

elem

entu

w ci

�gu

liczb

owym

.

Real

izuj

e alg

oryt

m zn

ajdow

ania

najw

i�ks

zego

elem

entu

w ci

�gu

liczb

owym

.R

ealiz

uje a

lgor

ytm

zna

jdow

ania

naj

mni

ejsz

ego

elem

entu

w ci

�gu

liczb

owym

.


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Spra

wdza

nie m

onot

onic

zno�

ci ci

�gu

liczb

oweg

o:sp

rawd

zani

e, cz

y ci�

g lic

zbow

y jes

t ros

n�cy

lub

mal

ej�cy

.

Roz

umie

poj

�cie

: mon

oton

iczn

o� c

i�gu

licz

bowe

go.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m sp

rawd

zaj�

cy, c

zy ci

�g li

czbo

wy je

st ro

sn�c

ylu

b m

alej�

cy.

Sort

owan

ie ci

�gu

liczb

oweg

o:�

por

z�dk

owan

ie p

rzez

wyb

ór,

� p

orz�

dkow

anie

prz

ez w

staw

iani

e,�

por

z�dk

owan

ie b

�bel

kowe

.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m p

orz�

dkow

ania

prz

ez w

ybór

.R

ealiz

uje a

lgor

ytm

por

z�dk

owan

ia p

rzez

wst

awia

nie.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m p

orz�

dkow

ania

b�b

elko

wego

.

Zast

osow

anie

met

ody

„dzi

el i

zwyc

i��a

j”:

� j

edno

czes

ne zn

ajdo

wani

e naj

mni

ejsze

goi n

ajwi

�ksz

ego

elem

entu

,�

prz

eszu

kiwa

nie b

inar

ne ci

�gu

upor

z�dk

owan

ego.

Wyk

orzy

stuje

meto

d� „d

ziel i

zwyc

i��aj”

prz

y rea

lizac

ji wyb

rany

ch al

gory

tmów

.R

ealiz

uje a

lgor

ytm

jedn

ocze

sneg

o zn

ajdo

wani

a na

jmni

ejsz

ego

i najw

i�ks

zego

elem

entu

.Re

aliz

uje a

lgor

ytm

prz

eszu

kiwa

nia b

inar

nego

upo

rz�d

kowa

nego

ci�g

ulic

zbow

ego.

Wyb

rane

algo

rytm

y kr

ypto

graf

iczn

e.R

ealiz

uje p

rzyk

�ado

we al

gory

tmy k

rypt

ogra

ficzn

e, w

tym

szyf

rypo

dsta

wien

iowy

i pr

zest

awie

niow

y.W

ASN

OC

I ALG

OR

YTM

ÓW

Z�o�

ono�

cza

sowa

algo

rytm

ów. A

naliz

a z�o

�ono

�ci

czas

owej

wybr

anyc

h al

gory

tmów

.R

ozum

ie p

oj�c

ia: z

�o�o

no�

obl

icze

niow

a, z�

o�on

o� c

zaso

wa.

Potr

afi w

yzna

cza

z�o�

ono�

cza

sow�

algo

rytm

ów.

Z�o�

ono�

pam

i�ci

owa a

lgor

ytm

ów. A

naliz

az�

o�on

o�ci

pam

i�ci

owej

wybr

anyc

h al

gory

tmów

.R

ozum

ie p

oj�c

ie: z

�o�o

no�

pam

i�ci

owa.

Potr

afi w

yzna

cza

z�o�

ono�

pam

i�ci

ow� a

lgor

ytm

ów.

W�a

sno�

ci al

gory

tmów

: efe

ktyw

no�

, pop

rawn

o�,

sko�

czon

o�,

opty

mal

no�

. Ana

liza p

odst

awow

ych

w�as

no�c

i wyb

rany

ch al

gory

tmów

.

Roz

umie

poj

�cia

: w�a

sno�

ci al

gory

tmów

, efe

ktyw

no�

algo

rytm

u,po

praw

no�

algo

rytm

u, sk

o�cz

ono�

alg

oryt

mu,

opt

ymal

no�

algo

rytm

u.O

ceni

a efe

ktyw

no�

i sk

o�cz

ono�

wyb

rany

ch al

gory

tmów

.


9.1.

2. P

rog

ram

ow

ani

e

Tab

ela

9.2

. Tre

�ci

nauc

zani

a i

szcz

egó�

owe

umie

j�tn

o�ci

ucz

nia

w z

akre

sie

prog

ram

owan

ia n

a po

ziom

ie p

odstaw

owym

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

J�zy

ki p

rogr

amow

ania

— p

oj�c

ie, k

lasy

fikac

ja,

przy

k�ad

y. P

reze

ntac

ja p

rzyk

�ado

wych

pro

gram

óww

ró�n

ych

j�zyk

ach

prog

ram

owan

ia. P

odst

awow

eza

sady

i m

etod

y pro

gram

owan

ia. Z

najo

mo�

poj

�:

tran

slato

r, ko

mpi

lato

r, in

terp

rete

r, de

buge

r, lin

ker.

Roz

umie

poj

�cia

: j�z

yk p

rogr

amow

ania

, tra

nsla

tor,

kom

pila

tor,

inte

rpre

ter,

debu

ger,

linke

r.Zn

a kla

syfik

acje

j�zy

ków

prog

ram

owan

ia: i

mpe

raty

wne i

dek

lara

tywn

e,ni

skie

go p

ozio

mu

i wys

okie

go p

ozio

mu.

Potr

afi w

ymie

ni i

skla

syfik

owa

pod

staw

owe j

�zyk

i pro

gram

owan

ia.

Kom

pilu

je i u

ruch

amia

prz

yk�a

dowe

pro

gram

y na

pisa

ne w

ró�n

ych

j�zyk

ach

prog

ram

owan

ia.

Zna i

rozu

mie

pod

staw

owe z

asad

y i m

etod

y pro

gram

owan

ia.

Elem

enty

zint

egro

wane

go sy

stem

u pr

ogra

mow

ania

,w

tym

um

iej�

tno�

pis

ania

, kom

pilo

wani

ai u

ruch

amia

nia p

rogr

amów

za p

omoc

� wyb

rane

goko

mpi

lato

ra.

Kor

zyst

a z w

ybra

nego

�rod

owisk

a pro

gram

istyc

zneg

o (n

a prz

yk�a

dko

mpi

lato

ra),

w kt

órym

zapi

suje,

kom

pilu

je, u

ruch

amia

i te

stuje

prog

ram

y.

Wpr

owad

zeni

e do

prog

ram

owan

ia:

� s

truk

tura

pro

gram

u,�

ope

racj

e wej�

cia-w

yj�c

ia,

� z

mie

nne i

ich

dekl

arac

ja,

� s

ta�e

i ic

h de

klar

acja

,�

wyr

a�en

ia ar

ytm

etyc

zne,

rela

cje i

oper

ator

y log

iczn

e,

Zna p

odst

awow

� str

uktu

r� p

rogr

amu.

Kor

zyst

a w p

rogr

amac

h z p

odst

awow

ych

oper

acji

wej�c

ia i

wyj�c

ia.

Potr

afi d

ekla

rowa

zm

ienn

e i w

ykor

zyst

ywa

je w

pro

gram

ach.

Potr

afi d

ekla

rowa

sta

�e i

wyko

rzys

tywa

je w

pro

gram

ach.

Zna p

odst

awow

e wyr

a�en

ia ar

ytm

etyc

zne,

rela

cje i

ope

rato

ry lo

gicz

neor

az st

osuj

e je w

pro

gram

ach.


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

� p

riory

tety

rela

cji i

dzi

a�a�

,�

kom

enta

rze.

Zna p

riory

tety

rela

cji i

dzi

a�a�

char

akte

ryst

yczn

e dla

dan

ego

j�zyk

apr

ogra

mow

ania

ora

z uwz

gl�d

nia j

e prz

y pisa

niu

prog

ram

ów.

Stos

uje k

omen

tarz

e prz

y pisa

niu

prog

ram

ów.

Pods

tawo

we k

onst

rukc

je al

gory

tmic

zne:

� i

nstr

ukcj

a pus

ta,

� i

nstr

ukcj

a prz

ypisa

nia,

� i

nstr

ukcj

a z�o

�ona

,�

ins

truk

cje w

arun

kowe

,�

ins

truk

cja w

ybor

u,�

ins

truk

cje i

tera

cyjn

e.U

mie

j�tno

� k

orzy

stan

ia w

impl

emen

tacj

ach

z pod

staw

owyc

h ko

nstr

ukcj

i alg

oryt

mic

znyc

h.

Zna p

odst

awow

e kon

stru

kcje

algo

rytm

iczn

e, w

tym

inst

rukc

j� pu

st�,

inst

rukc

j� pr

zypi

sani

a, in

stru

kcj�

z�o�

on�,

inst

rukc

je wa

runk

owe,

inst

rukc

j� wy

boru

, ins

truk

cje i

tera

cyjn

e.St

osuj

e w p

rogr

amac

h po

wy�s

ze k

onst

rukc

je al

gory

tmic

zne.

Pros

te ty

py d

anyc

h:�

typ

y ca�

kowi

te,

� t

ypy r

zecz

ywist

e,�

typ

znak

owy,

� t

yp lo

gicz

ny.

Rea

lizac

ja o

pera

cji z

wyk

orzy

stan

iem

pro

styc

h ty

pów

dany

ch o

raz i

ch za

stos

owan

ie w

pro

gram

ach.

Roz

umie

poj

�cie

: pro

ste t

ypy

dany

ch.

Zna

pros

te ty

py d

anyc

h, w

tym

typy

ca�k

owite

, typ

y rz

eczy

wist

e,ty

p zn

akow

y, ty

p lo

gicz

ny.

Wyk

onuj

e ope

racj

e na p

rost

ych

typa

ch d

anyc

h.K

orzy

sta w

pro

gram

ach

z pro

styc

h ty

pów

dany

ch.

Potr

afi w

dan

ej sy

tuac

ji pr

oble

mow

ej w

ybra

w�a

�ciw

y typ

dan

ych

dla w

ykor

zyst

ywan

ych

zmie

nnyc

h.St

rukt

ural

izac

ja p

rogr

amu:

� d

efin

iowa

nie p

roce

dur-f

unkc

ji,�

zm

ienn

e lok

alne

i gl

obal

ne,

Roz

umie

pod

staw

owe z

asad

y i c

el st

rukt

ural

izac

ji pr

ogra

mu.

Potr

afi w

ydzi

ela

frag

men

ty p

rogr

amu

i def

inio

wa p

roce

dury

-funk

cje.


� p

aram

etry

form

alne

i ak

tual

ne,

� p

rzek

azyw

anie

par

amet

rów

w pr

oced

urac

h-fu

nkcj

ach.

Zast

osow

anie

w im

plem

enta

cjac

h pr

oced

ur-fu

nkcj

iz p

aram

etra

mi.

Um

iej�t

no�

wyb

oru

w�a�

ciwe

gow

dane

j syt

uacj

i spo

sobu

prz

ekaz

ywan

ia p

aram

etró

w.

Roz

umie

ró�n

ice m

i�dz

y zm

ienn

ymi l

okal

nym

i i g

loba

lnym

i ora

z�w

iado

mie

kor

zyst

a z w

ybra

nego

typu

zmie

nnyc

h w

prog

ram

ach.

Roz

umie

ró�n

ice m

i�dz

y pa

ram

etra

mi f

orm

alny

mi i

aktu

alny

mi.

Zna s

poso

by p

rzek

azyw

ania

par

amet

rów

w pr

oced

urac

h-fu

nkcj

ach

i �wi

adom

ie st

osuj

e je p

odcz

as re

aliz

acji

prog

ram

ów.

Stru

ktur

alne

typy

dan

ych:

� �

a�cu

chy

(w ty

m o

pera

cje n

a tek

�cie

),�

tab

lice (

w ty

m je

dnow

ymia

rowe

i wie

lowy

mia

rowe

),�

rek

ordy

-stru

ktur

y (w

tym

tabl

ice re

kord

ów-st

rukt

ur).

Rea

lizac

ja p

rogr

amów

z wy

korz

ysta

niem

stru

ktur

alny

ch ty

pów

dany

ch.

Roz

umie

poj

�cie

: str

uktu

raln

e typ

y da

nych

.Po

traf

i def

inio

wa t

yp �a

�cuc

howy

.Zn

a i k

orzy

sta z

pre

defin

iowa

nych

ope

racj

i na t

ek�c

ie.

Rea

lizuj

e pro

gram

y z w

ykor

zyst

anie

m ty

pu �a

�cuc

howe

go.

Potr

afi d

efin

iowa

typ

tabl

icow

y, w

tym

tabl

ice j

edno

wym

iaro

wei w

ielo

wym

iaro

we.

Rea

lizuj

e pro

gram

y z w

ykor

zyst

anie

m ty

pu ta

blic

oweg

o.Po

traf

i def

inio

wa t

yp re

kord

owy-

stru

ktur

alny

.Po

traf

i def

inio

wa t

ablic

e rek

ordó

w-st

rukt

ur.

Rea

lizuj

e pro

gram

y z w

ykor

zyst

anie

m ty

pu re

kord

oweg

o-st

rukt

ural

nego

,w

tym

tabl

ic re

kord

ów-st

rukt

ur.

Dob

iera

stru

ktur

y da

nych

odp

owie

dnio

do

prze

twar

zany

ch in

form

acji.

Wyk

orzy

stuj

e typ

y st

rukt

ural

ne, w

tym

typ

�a�c

ucho

wy, t

ablic

owy

i rek

ordo

wy-st

rukt

ural

ny d

o im

plem

enta

cji a

lgor

ytm

ów.


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Plik

owe o

pera

cje w

ej�ci

a-wyj

�cia

:�

rod

zaje

plik

ów,

� d

efin

icja

i et

apy p

rzet

warz

ania

plik

ów,

� p

odst

awow

e ope

racj

e na p

likac

h.R

ealiz

acja

pro

gram

ów z

zast

osow

anie

m o

pera

cji

plik

owyc

h.

Zna i

pot

rafi

defin

iowa

ró�

ne ty

py p

lików

, w ty

m te

ksto

we, b

inar

ne.

Zna i

real

izuj

e eta

py p

rzet

warz

ania

plik

ów.

Zna i

kor

zyst

a z p

odst

awow

ych

oper

acji

na p

likac

h.R

ealiz

uje p

rogr

amy

z wyk

orzy

stan

iem

typu

plik

oweg

o, w

tym

impo

rtuj

eda

ne z

plik

ów ze

wn�t

rzny

ch, e

kspo

rtuj

e wyn

iki d

o pl

ików

zewn

�trz

nych

.

9.1.

3. B

azy

da

nych

Tab

ela

9.3

. Tre

�ci

nauc

zani

a i

szcz

egó�

owe

umie

j�tno

�ci

uczn

ia w

zak

resi

e ba

z da

nych

na

pozi

omie

pod

staw

owym

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

BA

ZOD

AN

OW

E FU

NK

CJE

AR

KU

SZA

KA

LKU

LAC

YJN

EGO

Pods

tawo

we za

sady

twor

zeni

a tab

eli

stan

owi�

cej b

az� d

anyc

h.

Zna i

rozu

mie

poj

�cie

: baz

a dan

ych.

Zna i

stos

uje r

egu�

y, ja

kim

pod

lega

tabe

la st

anow

i�ca

�ród

�o d

anyc

h.Po

traf

i zgr

omad

zi w

plik

u te

ksto

wym

dan

e b�d

�ce b

az� d

anyc

h.Im

port

uje d

ane u

mie

szcz

one w

plik

u te

ksto

wym

do

tabe

li ar

kusz

a kal

kula

cyjn

ego.

Zapi

suje

zgro

mad

zone

w ta

beli

dane

w p

liku

teks

towy

m, s

tosu

j�c o

dpow

iedn

ie zn

aki s

epar

acji.

Wys

zuki

wani

ein

form

acji

w ta

beli

przy

u�yc

iu au

tofil

tru

oraz

filtr

u za

awan

sowa

nego

.

Kor

zyst

a z au

tofil

tru

w ce

lu w

ysel

ekcj

onow

ania

dan

ych.

Potr

afi s

toso

wa z

�o�o

ne k

ryte

ria w

ybor

u w

filtr

ach

zaaw

anso

wany

ch.

Stos

uje o

dpow

iedn

i rod

zaj f

iltru

w ce

lu w

ybra

nia p

otrz

ebny

ch w

dan

ej sy

tuac

ji in

form

acji.


Twor

zeni

epo

dsum

owa�

dan

ych.

Potr

afi z

asto

sowa

fun

kcje

stan

dard

owe a

rkus

za d

o po

dsum

owa�

dan

ych.

Zna p

oj�c

ie: s

uma p

o�re

dnia

.W

ie, d

o cz

ego

u�yw

a si�

sum

po�

redn

ich,

pot

rafi

je st

osow

a.

Potr

afi d

okon

a p

odsu

mow

a� d

anyc

h za

wart

ych

w ta

beli

przy

u�y

ciu

krea

tora

sum

cz��

ciow

ych.

Potr

afi d

okon

a k

orek

ty i

zam

iany

kry

terió

w po

dsum

owa�

w is

tnie

j�cy

m ze

staw

ieni

u su

m p

o�re

dnic

h.R

ozum

ie p

oj�c

ie: t

abel

a prz

esta

wna.

Wie

, do

czeg

o s�u

�� ta

bele

prz

esta

wne.

Wsk

azuj

e, do

jaki

ch d

anyc

h m

o�na

zast

osow

a ta

bele

prz

esta

wne.

Potr

afi w

ykon

a ze

staw

ieni

e pod

sum

owa�

dan

ych

przy

u�y

ciu

krea

tora

tabe

l prz

esta

wnyc

h.Po

traf

i dok

ona

zmia

ny i

usta

wie�

opc

ji w

istni

ej�c

ej ta

beli

prze

staw

nej.

Gra

ficzn

a pre

zent

acja

dany

ch n

a wyk

resa

ch.

Potr

afi d

obra

odp

owie

dni t

yp w

ykre

su d

o pr

ezen

towa

nych

na n

im d

anyc

h.U

mie

twor

zy r

ó�ne

go ty

pu w

ykre

sy d

o da

nych

zawa

rtyc

h w

tabe

lach

i ta

bela

ch p

rzes

tawn

ych.

Potr

afi u

stal

i o

dpow

iedn

ie o

pcje

wykr

esu

i for

mat

owa

pos

zcze

góln

e jeg

o el

emen

ty.

Potr

afi z

apre

zent

owa

gra

ficzn

ie ro

zwi�

zani

a zad

a� i

prob

lem

ów z

inny

ch d

zied

zin

nauk

i szk

olne

j(ró

wnan

ie i

uk�a

d ró

wna�

, wyn

iki p

omia

rów

fizyc

znyc

h lu

b ch

emic

znyc

h, an

aliz

a ryn

ku p

racy

).

REL

AC

YJN

A B

AZA

DA

NYC

H

Pods

tawy

rela

cyjn

ejba

zy d

anyc

h.Zn

a i ro

zum

ie p

oj�c

ia: s

yste

m za

rz�d

zani

a dan

ymi,

rela

cyjn

a baz

a dan

ych.

Roz

umie

, czy

m s�

pol

a i re

kord

y.N

a prz

yk�a

dzie

istn

iej�

cej r

elac

yjne

j baz

y da

nych

wym

ieni

a obi

ekty

zwi�

zane

z ta

kim

i baz

ami

(tabe

le, k

were

ndy,

form

ular

ze, r

apor

ty, m

akro

defin

icje)

.


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Tabe

le w

rela

cyjn

ej b

azie

dany

ch i

rela

cje m

i�dz

yni

mi.

Potra

fi za

impo

rtowa

tab

ele z

istni

ej�ce

j baz

y dan

ych,

arku

sza k

alku

lacyj

nego

czy p

liku

teks

towe

go.

Potr

afi z

apro

jekto

wa u

k�ad

tabe

l, un

ikaj

�c p

owta

rzan

ia d

anyc

h.Tw

orzy

tabe

le p

rzy u

�yci

u kr

eato

ra ta

bel o

raz w

wid

oku

proj

ektu

.Po

traf

i ust

ali

w�a

�ciw

o�ci

pól

.Zn

a poj

�cia

: klu

cz g

�ówn

y ora

z klu

cz o

bcy.

Wid

zi k

orzy

�ci w

ynik

aj�c

e ze s

toso

wani

a klu

czy g

�ówn

ych.

�cz

y ta

bele

odp

owie

dnim

i rel

acja

mi.

Roz

ró�n

ia p

odst

awow

e typ

y rel

acji

mi�

dzy t

abel

ami,

potr

afi j

e naz

wa.

Proj

ektu

je ta

bele

, uwz

gl�d

niaj

�c ró

�ne t

ypy d

anyc

h.

Wpr

owad

zani

e,wy

szuk

iwan

ie, e

dycj

ai u

suwa

nie d

anyc

hbe

zpo�

redn

io w

tabe

lach

i pop

rzez

form

ular

ze.

Zna r

ó�ne

form

aty d

anyc

h.W

ie, j

ak w

prow

adzi

dan

e bez

po�r

edni

o do

tabe

li lu

b po

prze

z for

mul

arz.

Wie

, jak

kor

zyst

a z

form

ular

zy d

o wp

rowa

dzan

ia, w

yszu

kiwa

nia i

edyc

ji da

nych

.Po

traf

i por

z�dk

owa

tabe

le i

prze

gl�d

a w

ybra

ne re

kord

y pr

zez

sort

owan

ie je

dno-

i wie

lopa

ram

etro

we.

Potr

afi d

ruko

wa t

abel

e i fo

rmul

arze

.Tw

orzy

i m

odyf

ikuj

e for

mul

arze

ora

z for

man

ty za

pom

oc� k

reat

ora i

w w

idok

u pr

ojek

tu.

Dod

aje e

tyki

ety,

form

anty

, nag

�ówe

k lu

b st

opk�

do

form

ular

za, z

mie

nia j

ego

szat

� gra

ficzn

�.

Wys

zuki

wani

ein

form

acji

w re

lacy

jnej

bazi

e dan

ych

z u�y

ciem

kwer

end.

Sam

odzi

elni

e pro

jektu

je pr

oste

zapy

tani

a, k

orzy

staj

�c z

wido

ku p

rojek

tu o

raz k

reat

orów

ró�n

ego

typu

kwe

rend

.K

onst

ruuj

e pol

a obl

icze

niow

e, wp

rowa

dza k

orek

ty.


Stos

uje o

dpow

iedn

ie k

ryte

ria i

para

met

ry d

o wy

szuk

iwan

ia d

anyc

h.Tw

orzy

kwe

rend

y obl

icza

j�ce

pod

sum

owan

ia.

Twor

zy ze

staw

ieni

a krz

y�ow

e, od

powi

edni

o de

finiu

j�c k

ryte

ria, n

ag�ó

wki w

iers

zy i

kolu

mn.

Twor

zy k

were

ndy f

unkc

jona

lne g

ener

uj�c

e tab

ele,

aktu

aliz

uj�c

e dan

e, us

uwaj

�ce i

do�

�cza

j�ce

dan

e.Pr

zygo

towa

nie z

esta

wie�

wybr

anyc

h da

nych

w ra

port

ach.

Twor

zy p

rost

e rap

orty

prz

y u�y

ciu

narz

�dzi

a Aut

orap

ort.

Wie

, jak

kor

zyst

a z

krea

tora

rapo

rtów

do

gene

rowa

nia d

owol

nych

rodz

ajów

rapo

rtów

.Po

traf

i gru

powa

inf

orm

acje

w ra

porc

ie.

Wie

, kie

dy k

orzy

sta

z po

dsum

owan

ia st

atys

tycz

nego

.Pr

zygo

towu

je ra

port

do

druk

u.

Och

rona

baz

y dan

ych.

Roz

umie

kon

iecz

no�

chro

nien

ia zg

rom

adzo

nych

dan

ych

prze

d os

obam

i nie

powo

�any

mi

do k

orzy

stan

ia z

nich

i ic

h pr

zetw

arza

nia.

Potr

afi s

toso

wa p

odst

awow

e mec

hani

zmy

chro

ni�c

e plik

baz

y da

nych

prz

ed je

go o

twar

ciem

i ewe

ntua

ln� p

rzyp

adko

w� lu

b ce

low�

mod

yfik

acj�

.R

ozum

ie k

onie

czno

� w

ykon

ywan

ia k

opii

bezp

iecz

e�st

wa (n

a prz

yk�a

d pr

zy w

prow

adza

niu

i tes

towa

niu

kwer

end

funk

cjon

alny

ch).


9.1.

4. M

ultim

ed

ia

Tab

ela

9.4

. Tre

�ci

nauc

zani

a i

szcz

egó�

owe

umie

j�tn

o�ci

ucz

nia

w z

akre

sie

mul

tim

edió

w n

a po

ziom

ie p

odstaw

owym

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

D�w

i�k

w ko

mpu

terz

e.Po

traf

i wym

ieni

kilk

a typ

ów p

lików

d�w

i�ko

wych

ora

z pod

a ic

h za

stos

owan

ie.

Zna m

etod

y kom

pres

ji pl

ików

d�w

i�ko

wych

.Po

traf

i prz

epro

wadz

i k

onwe

rsj�

mi�

dzy r

ó�ny

mi f

orm

atam

i d�w

i�ku

.Po

traf

i nag

ra g

�os i

spec

jaln

e efe

kty d

�wi�

kowe

.Po

traf

i zas

toso

wa f

iltry

kor

yguj

�ce i

wzb

ogac

aj�c

e d�w

i�k.

Potr

afi p

rzep

rowa

dzi

edyc

j�, m

ikso

wani

e i m

onta

� d�

wi�k

u, w

ykor

zyst

uj�c

mat

eria

�y w

�asn

eor

az b

azy

goto

wych

efek

tów

d�wi

�kow

ych.

Potr

afi p

os�u

�y s

i� fa

chow

� ter

min

olog

i�.

Zna s

poso

by re

prez

ento

wani

a d�w

i�ku

w k

ompu

terz

e.

Gra

fika k

ompu

tero

wa.

Zna p

odst

awow

e poj

�cia

zwi�

zane

z gr

afik

� ras

trow

� i w

ekto

row�

.O

bja�

nia p

odst

awow

e ró�

nice

pom

i�dz

y gr

afik

� ras

trow

� a w

ekto

row�

.Zn

a wad

y i za

lety

gra

fiki r

astr

owej

i wek

toro

wej.

Zapi

suje

plik

i gra

ficzn

e w ró

�nyc

h fo

rmat

ach.

Stos

uje k

ompr

esj�

stra

tn� i

bez

stra

tn� p

lików

gra

ficzn

ych,

rozu

mie

j�c,

jaki

ma o

na w

p�yw

na w

ielk

o�

plik

ów i

jako

� o

braz

u.Zn

a spo

soby

repr

ezen

towa

nia o

braz

u w

kom

pute

rze.

Przy

goto

wuje

graf

ik� p

rzez

nacz

on� n

a str

on� W

WW

.R

ozum

ie, j

aki w

p�yw

na w

ydru

kowa

n� g

rafik

� maj

� atr

ybut

y obr

azu

i par

amet

ry u

�yte

j dru

kark

i.


9.1.

5. S

yste

my

i sie

ci k

om

put

ero

we

Tab

ela

9.5

. Tre

�ci

nauc

zani

a i

szcz

egó�

owe

umie

j�tn

o�ci

ucz

nia

w z

akre

sie

system

ów i

sie

ci k

ompu

tero

wyc

h na

poz

iom

ie p

odstaw

owym

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Prze

gl�d

syst

emów

oper

acyj

nych

.W

ymie

nia p

odst

awow

e fun

kcje

syst

emu

oper

acyj

nego

:�

wyk

onyw

anie

pro

gram

ów,

� o

pera

cje w

ej�ci

a-wyj

�cia

,�

zar

z�dz

anie

syst

emem

plik

ów,

� k

omun

ikac

ja,

� p

rzek

azyw

anie

kom

unik

atów

,�

wyk

rywa

nie b

��dó

w.R

ozró

�nia

pod

staw

owe s

yste

my o

pera

cyjn

e.Zn

a poj

�cia

: �ro

dowi

sko

wiel

odos

t�po

we, w

ielo

zada

niow

o�,

j�dr

o sy

stem

u, w

irtua

lna m

aszy

na.

Pods

tawo

we za

dani

asy

stem

u op

erac

yjne

go.

Zna p

odst

awow

e zad

ania

syst

emu

oper

acyj

nego

, do

któr

ych

nale

��:

� z

arz�

dzan

ie p

roce

sam

i,�

zar

z�dz

anie

pam

i�ci

� ope

racy

jn�,

� z

arz�

dzan

ie p

likam

i,�

zar

z�dz

anie

syst

emem

wej�

cia-w

yj�c

ia,

� z

arz�

dzan

ie p

ami�

ci� p

omoc

nicz

� (dy

skow

�),

� p

raca

w si

eci,

� s

yste

m o

chro

ny.

Roz

umie

, na c

zym

pol

ega i

jak

prze

bieg

a int

erpr

etac

ja p

olec

e� (w

iers

z pol

ece�

, pow

�oka

).


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Budo

wa i

dzia

�ani

e sie

ciko

mpu

tero

wych

. Us�u

gisi

ecio

we.

Zna p

odst

awow

e us�u

gi si

ecio

we.

Rozr

ó�ni

a rod

zaje

sieci

ze w

zgl�d

u na

ich

zakr

esy:

LAN

, MA

N, W

AN

.Po

traf

i opi

sa n

iekt

óre z

e sk�

adni

ków

u�yw

anyc

h w

sieci

(kar

ty si

ecio

we, o

kabl

owan

ie si

ecio

we,

urz�

dzen

ia si

ecio

we).

Potr

afi o

pisa

top

olog

ie si

ecio

we (t

opol

ogia

mag

istra

li, g

wiaz

dy, p

ier�

cien

ia, p

e�ny

ch p

o��c

ze�,

mie

szan

a).

Potr

afi o

pisa

tec

hnol

ogie

siec

iowe

(met

ody d

ost�

pu d

o sie

ci).

Potr

afi o

pisa

rol

� urz

�dze

� s�u

��cy

ch d

o ro

zbud

owy

sieci

(wzm

acni

aki,

konc

entr

ator

y, m

osty

,pr

ze��

czni

ki, r

oute

ry, b

ram

y).

Prot

oko�

y sie

ciow

e.M

odel

OSI

.Po

traf

i wyj

a�ni

, cz

ym je

st p

roto

kó� i

zest

aw p

roto

ko�ó

w.Zn

a fun

kcje

posz

czeg

ólny

ch w

arst

w m

odel

u O

SI.

Potr

afi o

kre�

li, c

zy d

any

kom

pute

r mo�

e si�

kom

unik

owa

z in

nym

i kom

pute

ram

i w si

eci.

Potr

afi w

ymie

ni n

azwy

pod

staw

owyc

h pr

otok

o�ów

siec

iowy

ch i

opisa

ich

w�a

sno�

ci.

Zest

aw p

roto

ko�ó

wTC

P/IP

.R

ozum

ie, n

a czy

m p

oleg

a pod

zia�

na w

arst

wy ze

staw

u pr

otok

o�ów

TC

P/IP

i po

równ

uje g

o z m

odel

emO

SI.

Om

awia

spos

ób p

rzes

y�an

ia d

anyc

h m

i�dz

y pr

otok

o�am

i TC

P/IP

.Zn

a poj

�cie

: pak

iet d

anyc

h (i

u�yw

a go)

.Sz

czeg

ó�ow

o an

aliz

uje w

arst

w� si

ecio

w�, u

�ywa

j�c p

oj�

: pro

tokó

� IP,

kla

sy ad

resó

w IP

, adr

esac

ja IP

,ad

resy

zast

rze�

one,

rodz

aje a

dres

owan

ia, m

aska

, pod

sieci

, ser

wer D

NS.


Bezp

iecz

e�st

woin

form

acji

w sie

ciac

h.Zn

a zag

ro�e

nia z

wi�z

ane z

pra

c� k

ompu

tera

w si

eci:

nisz

cz�c

e pro

gram

y, sn

iffer

, pod

szyw

anie

i na�

lado

wnic

two.

Pot

rafi

podj

� d

zia�

ania

pre

wenc

yjne

.Zn

a ró�

ne sp

osob

y za

bezp

iecz

e� p

rzed

zagr

o�en

iam

i, ta

kie j

ak: s

zyfr

owan

ie, c

erty

fikat

y cy

frow

e,za

bezp

iecz

enia

syst

emów

ope

racy

jnyc

h, za

pora

fire

wall,

filtr

owan

ie p

akie

tów.

Rozu

mie

koni

eczn

o� s

toso

wani

a pro

gram

ów an

tywi

ruso

wych

i sys

tem

atyc

znej

aktu

aliz

acji

bazy

wiru

sów.

Potr

afi w

ykon

a k

opie

bez

piec

ze�s

twa s

woic

h da

nych

.Zn

a pod

staw

y ko

dowa

nia d

anyc

h.

Twor

zeni

ei p

ublik

owan

ie w

�asn

ych

mat

eria

�ów

w sie

ci.

Zna s

truk

tur�

ora

z pod

staw

owe z

nacz

niki

dok

umen

tu H

TML.

Potra

fi stw

orzy

i m

odyf

ikow

a w

itryn

� WW

W z

wyko

rzys

tani

em te

kstu

, tab

el, o

dpow

iedni

ch fo

rmat

ówgr

afik

i.D

ostr

zega

kor

zy�c

i zwi

�zan

e ze s

toso

wani

em ar

kusz

y st

ylów

.Pr

zygo

towu

je w�

asne

mat

eria

�y g

rafic

zne d

o st

rony

WW

W.

Publ

ikuj

e w si

eci w

�asn

e mat

eria

�y.

Zna i

stos

uje o

bowi

�zuj

�ce z

asad

y pra

wne d

otyc

z�ce

pra

wa au

tors

kieg

o.


9.1.

6. A

spe

kty

ety

czne

, pra

wne

i sp

o�e

czne

w z

ast

oso

wa

nia

ch in

form

aty

ki.

Tend

enc

je w

ro

zwo

ju in

form

aty

ki i

jej z

ast

oso

wa

�

Tab

ela

9.6

. Tre

�ci

nauc

zani

a i

szcz

egó�

owe

umie

j�tno

�ci

uczn

ia w

zak

resi

e as

pekt

ów e

tycz

nych

, pra

wny

ch i

spo

�ecz

nych

w z

asto

sow

ania

chin

form

atyk

i or

az w

zak

resi

e te

nden

cji

w r

ozw

oju

info

rmat

yki

i jej

zas

toso

wa�

na

pozi

omie

pod

staw

owym

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Asp

ekty

etyc

zne,

praw

ne i

spo�

eczn

ew

zast

osow

ania

chin

form

atyk

i.

Okr

e�la

kor

zy�c

i wyn

ikaj

�ce z

rozw

oju

i wsz

echs

tron

nego

wyk

orzy

stan

ia in

form

atyk

i w ró

�nyc

hdz

iedz

inac

h �y

cia.

Zna

prze

pisy

pra

wne d

otyc

z�ce

wyk

orzy

styw

ania

, prz

etwa

rzan

ia i

publ

ikow

ania

info

rmac

ji—

pra

wo a

utor

skie

.Pr

zest

rzeg

a zas

ad et

yki.

Dos

trze

ga b

arie

ry, j

akie

dot

ycz�

na p

rzyk

�ad

osób

nie

pe�n

ospr

awny

ch ch

c�cy

ch k

orzy

sta

z os

i�gn

i�

info

rmat

yki.

Kie

runk

i roz

woju

info

rmat

yki i

jej

zast

osow

a�.

Potr

afi w

ymie

ni w

iele

zast

osow

a� k

ompu

teró

w w

ró�n

ych

dzie

dzin

ach

�yci

a.

9.2.

Ksz

ta�c

eni

e w

za

kre

sie

ro

zsze

rzo

nym

Prze

dsta

wion

e w

tym

roz

dzia

le t

re�c

i na

ucza

nia

i pr

zewi

dywa

ne o

si�gn

i�ci

a uc

znió

w od

powi

adaj

� re

aliz

acji

pods

tawy

pro

gram

owej

z uwz

gl�d

nien

iem

stan

dard

ów eg

zam

inac

yjny

ch n

a po

ziom

ie ro

zsze

rzon

ym. S

tano

wi� o

nesz

czeg

ó�ow

� in

form

acj�

— z

arów

no d

la n

aucz

ycie

la, j

ak i

dla

uczn

ia —

dot

ycz�

c� z

akre

su w

iado

mo�

ci i

umie

-j�t

no�c

i obo

wi�z

uj�c

ych

na eg

zam

inie

mat

ural

nym

z in

form

atyk

i na p

ozio

mie

rozs

zerz

onym

.


9.2.

1. A

lgo

rytm

ika

Tab

ela

9.7

. Tre

�ci

nauc

zani

a i

szcz

egó�

owe

umie

j�tn

o�ci

ucz

nia

w z

akre

sie

algo

rytm

iki

na p

ozio

mie

roz

szer

zony

m

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

WP

RO

WA

DZE

NIE

DO

ALG

OR

YTM

IKI

Wpr

owad

zeni

e do

algo

rytm

ów.

Poj�c

ie al

gory

tmu.

Roz

umie

poj

�cie

: alg

oryt

m.

Potr

afi p

oda

prz

yk�a

dowe

algo

rytm

y zwi

�zan

e z �y

ciem

codz

ienn

ym, i

nnym

ina

ucza

nym

i prz

edm

iota

mi i

tp.

Etap

y roz

wi�z

ywan

ia za

da�

za p

omoc

�ko

mpu

tera

. Spe

cyfik

acja

zada

nia:

dan

ewe

j�cio

we i

dane

wyj

�cio

we. Z

asto

sowa

nie

spec

yfik

acji

zada

nia w

real

izac

ji al

gory

tmów

.

Popr

awni

e def

iniu

je pr

oble

m i

form

u�uj

e jeg

o sp

ecyf

ikac

j�.

Zna i

stos

uje e

tapy

rozw

i�zy

wani

a zad

a� za

pom

oc� k

ompu

tera

(od

sfor

mu�

owan

ia sp

ecyf

ikac

ji pr

oble

mu

po te

stow

anie

rozw

i�za

nia)

.R

ealiz

uje r

ozwi

�zan

ie p

robl

emu

etap

ami:

� z

apla

nowa

nie d

zia�

a�,

� w

ydzi

elen

ie p

odpr

oble

mów

i ok

re�le

nie z

ale�

no�c

i mi�

dzy

nim

i,�

sko

nstr

uowa

nie a

lgor

ytm

ów ro

zwi�

zuj�

cych

pod

prob

lem

y,�

ana

liza t

ych

algor

ytm

ów i o

kre�

lenie

ogól

nego

algo

rytm

u ro

zwi�z

uj�c

ego

prob

lem.

Dok

onuj

e ana

lizy p

rost

ego

i um

iark

owan

ie z�

o�on

ego

zada

nia o

raz o

prac

owuj

eal

gory

tm zg

odny

ze sp

ecyf

ikac

j�.

Spos

oby r

epre

zent

owan

ia al

gory

tmów

: opi

ss�o

wny,

list

a kro

ków,

sche

mat

blo

kowy

,dr

zewo

algo

rytm

u, p

rogr

am.

Zna r

ó�ne

spos

oby r

epre

zent

owan

ia al

gory

tmów

, w ty

m o

pis s

�own

y, li

st� k

rokó

w,sc

hem

at b

loko

wy, d

rzew

o al

gory

tmu,

pro

gram

.


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Rea

lizac

ja w

ybra

nych

algo

rytm

ów p

rzy

u�yc

iu ró

�nyc

h sp

osob

ów re

prez

ento

wani

a:�

sch

emat

blo

kowy

— g

rafic

zna p

reze

ntac

jaal

gory

tmu,

� l

ista k

rokó

w —

s�ow

na p

reze

ntac

jaal

gory

tmu,

� p

rogr

am w

wyb

rany

m j�

zyku

prog

ram

owan

ia w

ysok

iego

poz

iom

u—

pra

ktyc

zna r

ealiz

acja

algo

rytm

u.

Rea

lizuj

e alg

oryt

my,

stos

uj�c

ró�n

e spo

soby

ich

repr

ezen

towa

nia,

w ty

m sc

hem

atbl

okow

y, li

st� k

rokó

w, p

rogr

am w

j�zy

ku p

rogr

amow

ania

wys

okie

go p

ozio

mu.

Wyo

dr�b

nia e

lem

enty

sk�a

dowe

algo

rytm

u.D

obie

ra w

�a�c

iwy

spos

ób ro

zwi�

zani

a i p

reze

ntac

ji al

gory

tmu

do k

onkr

etne

gopr

oble

mu.

Zapi

suje

rozw

i�za

nie z

adan

ia w

pos

taci

algo

rytm

u ze

spec

yfik

acj�

, w w

ybra

nej

prze

z sie

bie n

otac

ji.Fo

rmu�

uje i

nfor

mat

yczn

e roz

wi�z

anie

pro

steg

o i u

mia

rkow

anie

z�o�

oneg

opr

oblem

u pr

zez d

obór

odp

owied

nich

stru

ktur

dan

ych

(w ty

m st

rukt

ur d

ynam

iczny

ch)

oraz

mo�

liwie

najle

psze

go al

gory

tmu

i rea

lizuj

e je w

wyb

rany

m j�

zyku

pro

gram

owan

ia.W

ykor

zyst

uje r

ó�ne

met

ody a

lgor

ytm

iczn

e i al

gory

tmy k

lasy

czne

do ro

zwi�

zywa

nia p

robl

emu

oraz

�wia

dom

ie w

ybie

ra w

�a�c

iwy

spos

ób ro

zwi�

zani

aza

dani

a.W

ykor

zyst

uje z

doby

t� w

iedz

� i u

mie

j�tno

�ci d

o ro

zwi�

zywa

nia p

rost

ych

i um

iark

owan

ie z�

o�on

ych

zada

� z r

ó�ny

ch d

zied

zin.

Indy

widu

alni

e i ze

spo�

owo

real

izuj

e pro

jekty

pro

gram

istyc

zne.

Alg

oryt

my

linio

we i

algo

rytm

y z w

arun

kam

i(r

ozga

��zi

enia

mi).

Rea

lizac

ja w

ybra

nych

algo

rytm

ów. R

ozwi

�zyw

anie

równ

a�:

linio

wego

i kw

adra

towe

go.

Roz

umie

poj

�cia

: alg

oryt

m li

niow

y, al

gory

tm z

waru

nkam

i (ro

zga�

�zie

niam

i).St

osuj

e alg

oryt

my

linio

we i

algo

rytm

y z w

arun

kam

i (ro

zga�

�zie

niam

i) pr

zyro

zwi�

zywa

niu

prob

lem

ów.

Iden

tyfik

uje w

ykor

zyst

an� m

etod

� pro

gram

owan

ia li

niow

ego

i z w

arun

kam

iw

przy

k�ad

owyc

h al

gory

tmac

h.R

ealiz

uje a

lgor

ytm

y: ro

zwi�

zywa

nie r

ówna

nia l

inio

wego

, roz

wi�z

ywan

ie ró

wnan

iakw

adra

towe

go, s

tabi

lny a

lgor

ytm

rozw

i�zu

j�cy r

ówna

nie k

wadr

atow

e itp

.


Itera

cja.

Def

inio

wani

e ite

racj

i. R

ealiz

acja

algo

rytm

ów z

zast

osow

anie

m it

erac

ji:wy

znac

zani

e ele

men

tów,

obl

icza

nie s

umy

i ilo

czyn

u or

az in

ne d

zia�

ania

na c

i�ga

chlic

zbow

ych,

algo

rytm

y wy

kony

wane

na te

ksta

ch (�

a�cu

chac

h) i

tabl

icac

h.

Roz

umie

poj

�cia

: ite

racj

a, w

zór i

tera

cyjn

y.Po

traf

i zde

finio

wa i

tera

cj�.

Stos

uje m

etod

� ite

racj

i prz

y re

aliz

acji

algo

rytm

ów.

Iden

tyfik

uje w

ykor

zyst

an� m

etod

� ite

racj

i w p

rzyk

�ado

wych

algo

rytm

ach.

Rea

lizuj

e alg

oryt

my i

tera

cyjn

e: wy

znac

zani

e ele

men

tów,

obl

icza

nie s

umy

i ilo

czyn

u or

az in

ne d

zia�

ania

na c

i�ga

ch li

czbo

wych

, pro

ste i

z�o�

one a

lgor

ytm

ywy

kony

wane

na t

ekst

ach

(�a�c

ucha

ch) o

raz t

ablic

ach

(na p

rzyk

�ad

znaj

dowa

nie

podc

i�gó

w o

okre

�lony

ch w

�asn

o�ci

ach)

itp.

Rek

uren

cja.

Def

inio

wani

e rek

uren

cji.

Proc

edur

y-fu

nkcj

e rek

uren

cyjn

e. Za

mia

naite

racj

i na r

ekur

encj

�. R

ealiz

acja

algo

rytm

ówz z

asto

sowa

niem

reku

renc

ji: o

blic

zani

e siln

ilic

zby n

atur

alne

j, wy

znac

zani

e ele

men

tów

ci�g

u Fi

bona

ccie

go, w

ie�e

Han

oi. A

naliz

awa

rto�

ci zm

ienn

ych

w pr

zyk�

adow

ych

algo

rytm

ach

reku

renc

yjny

ch.

Roz

umie

poj

�cia

: rek

uren

cja,

wzó

r rek

uren

cyjn

y, za

le�n

o� r

ekur

ency

jna.

Potr

afi p

oda

prz

yk�a

dy za

stos

owan

ia re

kure

ncji

oraz

pow

i�za

syt

uacj

e �yc

iowe

z roz

wi�z

ania

mi r

ekur

ency

jnym

i.Po

trafi

defin

iowa

zal

e�no

�ci r

ekur

ency

jne o

raz o

dpow

iedni

e pro

cedu

ry-fu

nkcje

reku

renc

yjne

.Po

traf

i dok

onyw

a za

mia

ny m

etod

y ite

racy

jnej

wyk

orzy

stan

ej w

algo

rytm

iena

reku

renc

yjn�

.Id

enty

fikuj

e wyk

orzy

stan

� met

od� r

ekur

encj

i w p

rzyk

�ado

wych

algo

rytm

ach.

Rea

lizuj

e alg

oryt

my

reku

renc

yjne

: obl

icza

nie s

ilni l

iczb

y na

tura

lnej,

wyz

nacz

anie

elem

entó

w ci

�gu

Fibo

nacc

iego

, wie

�e H

anoi

itp.

Dok

onuj

e ana

lizy

wart

o�ci

zmie

nnyc

h w

przy

k�ad

owyc

h al

gory

tmac

hre

kure

ncyj

nych

.St

osuj

e met

od� r

ekur

encj

i prz

y re

aliz

acji

algo

rytm

ów.


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Met

oda „

dzie

l i zw

yci�

�aj”

.R

ozum

ie p

oj�c

ie: m

etod

a „dz

iel i

zwyc

i��a

j”.

Potr

afi d

efin

iowa

i st

osow

a m

etod

� „dz

iel i

zwyc

i��a

j” w

odp

owie

dnic

hsy

tuac

jach

.Id

enty

fikuj

e wyk

orzy

stan

� met

od� „

dzie

l i zw

yci�

�aj”

w p

rzyk

�ado

wych

algo

rytm

ach.

Rea

lizuj

e alg

oryt

my z

wyk

orzy

stan

iem

met

ody „

dzie

l i zw

yci�

�aj”

.

Prog

ram

owan

ie za

ch�a

nne.

Roz

umie

poj

�cie

: pro

gram

owan

ie za

ch�a

nne.

Iden

tyfik

uje w

ykor

zyst

an� m

etod

� pro

gram

owan

ia za

ch�a

nneg

o w

przy

k�ad

owyc

hal

gory

tmac

h.R

ealiz

uje a

lgor

ytm

y z w

ykor

zyst

anie

m m

etod

y zac

h�an

nej.

Kry

ptog

rafia

i kr

ypto

anal

iza.

Met

ody s

zyfr

owan

ia.

Roz

umie

poj

�cia

: kry

ptog

rafia

, kry

ptoa

naliz

a, al

gory

tmy k

rypt

ogra

ficzn

e.Po

traf

i wym

ieni

pod

staw

owe m

etod

y sz

yfro

wani

a.


REA

LIZA

CJA

ALG

OR

YTM

ÓW

Wyz

nacz

anie

naj

wi�k

szeg

o ws

póln

ego

dzie

lnik

a i n

ajm

niejs

zej w

spól

nej

wiel

okro

tno�

ci d

wóch

licz

b na

tura

lnyc

h:�

wyz

nacz

anie

naj

wi�k

szeg

o ws

póln

ego

dzie

lnik

a — al

gory

tm E

uklid

esa,

� w

yzna

czan

ie n

ajm

niejs

zej w

spól

nej

wiel

okro

tno�

ci.

Wyz

nacz

a naj

wi�k

szy

wspó

lny d

ziel

nik

dwóc

h lic

zb n

atur

alny

ch al

gory

tmem

Eukl

ides

a.W

yzna

cza n

ajm

niejs

z� w

spól

n� w

ielo

krot

no�

dwó

ch li

czb

natu

raln

ych,

wyko

rzys

tuj�

c alg

oryt

m o

blic

zaj�

cy n

ajwi

�ksz

y ws

póln

y dzi

elni

k.

Wyz

nacz

anie

war

to�c

i wie

lom

ianu

,po

zycy

jne s

yste

my l

iczb

owe i

repr

ezen

tacj

ada

nych

licz

bowy

ch w

kom

pute

rze:

� w

yzna

czan

ie w

arto

�ci w

ielo

mia

nusc

hem

atem

Hor

nera

,�

szy

bkie

pod

nosz

enie

do

pot�

gi,

� p

ozyc

yjne

syst

emy l

iczb

owe s

toso

wane

w in

form

atyc

e — sy

stem

dwó

jkow

y(b

inar

ny),

ósem

kowy

(okt

alny

)i s

zesn

astk

owy (

heks

adec

ymal

ny)

— d

efin

icja

, zam

iana

licz

b za

pisa

nych

w po

dany

ch sy

stem

ach,

real

izac

japo

dsta

wowy

ch o

pera

cji a

rytm

etyc

znyc

hw

poda

nych

syst

emac

h,

Wyz

nacz

a war

to�

wie

lom

ianu

sche

mat

em H

orne

ra.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m sz

ybki

ego

podn

osze

nia

do p

ot�g

i z w

ykor

zyst

anie

msc

hem

atu

Hor

nera

.R

ozum

ie p

oj�c

ia: s

yste

m li

czbo

wy, p

ozyc

yjny

syst

em li

czbo

wy.

Zna d

efin

icje

syst

emu

dwój

kowe

go (b

inar

nego

), ós

emko

wego

(okt

alne

go)

i sze

snas

tkow

ego

(hek

sade

cym

alne

go) o

raz z

amie

nia l

iczb

y za

pisa

ne w

tych

syst

emac

h lic

zbow

ych

na sy

stem

dzi

esi�

tny

i odw

rotn

ie.

Wyk

onuj

e pod

staw

owe o

pera

cje a

rytm

etyc

zne w

syst

emac

h lic

zbow

ych:

dwój

kowy

m, ó

sem

kowy

m i

szes

nast

kowy

m.

Zam

ieni

a lic

zby z

dow

olne

go p

ozyc

yjne

go sy

stem

u lic

zbow

ego

na d

zies

i�tn

yz z

asto

sowa

niem

sche

mat

u H

orne

ra.

Zam

ienia

licz

by z

syste

mu

dzies

i�tne

go n

a dow

olny

inny

poz

ycyj

ny sy

stem

licz

bowy

.W

ykon

uje p

odst

awow

e dzi

a�an

ia ar

ytm

etyc

zne w

ró�n

ych

pozy

cyjn

ych

syst

emac

hlic

zbow

ych.


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA�

zam

iana

licz

b z d

owol

nego

poz

ycyj

nego

syst

emu

liczb

oweg

o na

dzi

esi�

tny

z zas

toso

wani

em sc

hem

atu

Hor

nera

,�

zam

iana

licz

b z s

yste

mu

dzie

si�tn

ego

na d

owol

ny p

ozyc

yjny

syst

em li

czbo

wy,

� w

ykon

ywan

ie p

odst

awow

ych

dzia

�a�

aryt

met

yczn

ych

w ró

�nyc

h sy

stem

ach

liczb

owyc

h,�

rep

reze

ntac

ja d

anyc

h lic

zbow

ych

w ko

mpu

terz

e — re

prez

enta

cja b

inar

nalic

zb ca

�kow

itych

i ni

eca�

kowi

tych

,re

prez

enta

cja s

ta�o

pozy

cyjn

ai z

mie

nnop

ozyc

yjna

licz

b.

Zna r

epre

zent

acje

dan

ych

liczb

owyc

h w

kom

pute

rze,

w ty

m re

prez

enta

cj� b

inar

n�lic

zb ca

�kow

itych

i ni

eca�

kowi

tych

, sta

�opo

zycy

jn� r

epre

zent

acj�

liczb

,zm

ienn

opoz

ycyj

n� re

prez

enta

cj� l

iczb

, poj

�cie

man

tysy

i ce

chy.

Gen

erow

anie

licz

b pi

erws

zych

i ba

dani

e,cz

y lic

zba j

est p

ierw

sza:

� r

ozk�

ad n

a czy

nnik

i pie

rwsz

e,�

sito

Era

tost

enes

a.

Roz

umie

poj

�cie

: lic

zba p

ierw

sza.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m sp

rawd

zaj�

cy, c

zy d

ana l

iczb

a jes

t pie

rwsz

a, d

okon

uje r

ozk�

adu

liczb

y na c

zynn

iki p

ierw

sze.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m g

ener

uj�c

y lic

zby

pier

wsze

— si

to E

rato

sten

esa.

Alg

oryt

my

na te

ksta

ch (�

a�cu

chac

h).

Rea

lizuj

e alg

oryt

my

wyko

nywa

ne n

a tek

stac

h, n

a prz

yk�a

d wy

szuk

iwan

ie w

zorc

aw

tek�

cie,

spra

wdza

nie,

czy t

ekst

jest

pal

indr

omem

.Pr

zesz

ukiw

anie

ci�g

u lic

zbow

ego:

� p

rzes

zuki

wani

e lin

iowe

tabl

icy

jedno

wym

iaro

wej,

� p

rzes

zuki

wani

e lin

iowe

tabl

icy

jedno

wym

iaro

wej z

war

town

ikie

m.

Wyk

orzy

stuj

e met

ody l

inio

we p

rzy

prze

szuk

iwan

iu ci

�gu

liczb

oweg

o.R

ealiz

uje a

lgor

ytm

prz

eszu

kiwa

nia l

inio

wego

tabl

icy j

edno

wym

iaro

wej.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m p

rzes

zuki

wani

a lin

iowe

go ta

blic

y je

dnow

ymia

rowe

jz

wart

owni

kiem

.


Znaj

dowa

nie n

ajwi

�ksz

ego

lub

najm

niejs

zego

elem

entu

w ci

�gu

liczb

owym

:�

zna

jdow

anie

naj

wi�k

szeg

o el

emen

tuw

ci�g

u lic

zbow

ym,

� z

najd

owan

ie n

ajm

niejs

zego

elem

entu

w ci

�gu

liczb

owym

.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m zn

ajdo

wani

a naj

wi�k

szeg

o el

emen

tu w

ci�g

u lic

zbow

ym.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m zn

ajdo

wani

a naj

mni

ejsze

go el

emen

tu w

ci�g

u lic

zbow

ym.

Znaj

dowa

nie l

ider

a w zb

iorz

e.R

ealiz

uje a

lgor

ytm

znaj

dowa

nia l

ider

a w zb

iorz

e.Sp

rawd

zani

e mon

oton

iczn

o�ci

ci�g

ulic

zbow

ego:

� s

praw

dzan

ie, cz

y ci�

g licz

bowy

jest

rosn

�cy

lub

mal

ej�cy

,�

spr

awdz

anie

, czy

ci�g

licz

bowy

jest

nie

rosn

�cy l

ub n

iem

alej

�cy,

� s

praw

dzan

ie, c

zy ci

�g li

czbo

wy je

stm

onot

onic

zny

lub

niem

onot

onic

zny.

Roz

umie

poj

�cie

: mon

oton

iczn

o� c

i�gu

licz

bowe

go.

Real

izuj

e alg

oryt

m sp

rawd

zaj�c

y, cz

y ci�

g lic

zbow

y jes

t ros

n�cy

lub

mal

ej�cy

.R

ealiz

uje a

lgor

ytm

spra

wdza

j�cy

, czy

ci�g

licz

bowy

jest

nie

rosn

�cy

lub

niem

alej

�cy.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m sp

rawd

zaj�

cy, c

zy ci

�g li

czbo

wy je

st m

onot

onic

zny

lub

niem

onot

onic

zny.

Sort

owan

ie ci

�gu

liczb

oweg

o:�

por

z�dk

owan

ie p

rzez

wyb

ór,

� p

orz�

dkow

anie

prz

ez w

staw

iani

e,�

por

z�dk

owan

ie b

�bel

kowe

.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m p

orz�

dkow

ania

prz

ez w

ybór

.R

ealiz

uje a

lgor

ytm

por

z�dk

owan

ia p

rzez

wst

awia

nie.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m p

orz�

dkow

ania

b�b

elko

wego

.

Zast

osow

anie

met

ody

„dzi

el i

zwyc

i��a

j”:

� j

edno

czes

ne zn

ajdo

wani

e naj

mni

ejsze

goi n

ajwi

�ksz

ego

elem

entu

,�

prz

eszu

kiwa

nie b

inar

ne ci

�gu

upor

z�dk

owan

ego,

Wyk

orzy

stuj

e met

od� „

dzie

l i zw

yci�

�aj”

prz

y rea

lizac

ji al

gory

tmów

.R

ealiz

uje a

lgor

ytm

jedn

ocze

sneg

o zn

ajdo

wani

a na

jmni

ejsz

ego

i naj

wi�k

szeg

oel

emen

tu.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m p

rzes

zuki

wani

a bin

arne

go u

porz

�dko

wane

go ci

�gu

liczb

oweg

o.


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

� s

orto

wani

e prz

ez sc

alan

ie,

� s

orto

wani

e szy

bkie

,�

zna

jdow

anie

prz

ybli�

onej

wart

o�ci

mie

jsca

zero

wego

funk

cji c

i�g�

ej—

met

oda p

o�ow

ieni

a prz

edzi

a�ów

.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m so

rtow

ania

prz

ez sc

alan

ie.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m so

rtow

ania

szyb

kieg

o.R

ealiz

uje a

lgor

ytm

znaj

dowa

nia p

rzyb

li�on

ej w

arto

�ci m

iejsc

a zer

oweg

o fu

nkcj

ici

�g�e

j — m

etod

a po�

owie

nia p

rzed

zia�

ów.

Obl

icze

nia p

rzyb

li�on

e. R

ealiz

acja

wybr

anyc

h al

gory

tmów

num

eryc

znyc

h:�

obl

icza

nie w

arto

�ci p

ierw

iast

kakw

adra

towe

go z

liczb

y dod

atni

ej—

algo

rytm

New

tona

-Rap

hson

a(m

etod

a Her

ona)

,�

obl

icza

nie p

ola o

bsza

ru o

gran

iczo

nego

wykr

esem

funk

cji (c

a�kow

anie

num

eryc

zne)

,�

prz

ybli�

anie

war

to�c

i lic

zby

met

od�

Mon

te C

arlo

.

Roz

umie

poj

�cia

: obl

icze

nia p

rzyb

li�on

e, m

etod

y num

eryc

zne.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m o

blic

zaj�

cy w

arto

� p

ierw

iast

ka k

wadr

atow

ego

z lic

zby

doda

tnie

j — al

gory

tm N

ewto

na-R

aphs

ona (

met

oda H

eron

a).

Rea

lizuj

e alg

oryt

m o

blic

zaj�

cy p

ole o

bsza

ru o

gran

iczo

nego

wyk

rese

m fu

nkcj

i—

met

oda p

rost

ok�t

ów, m

etod

a tra

pezó

w.R

ealiz

uje

algo

rytm

wyk

onuj

�cy

przy

bli�

anie

war

to�c

i lic

zby

met

od�

Mon

teC

arlo

.

Wyz

nacz

anie

war

to�c

i wyr

a�en

ia za

pisa

nego

w od

wrot

nej n

otac

ji po

lskie

j ON

P.Zn

a zas

ady

zapi

su w

yra�

enia

pod

aneg

o w

post

aci O

NP.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m o

blic

zaj�

cy w

arto

� w

yra�

enia

zapi

sane

go w

pos

taci

ON

P.Za

stos

owan

ie p

rogr

amow

ania

zach

�ann

ego:

� a

lgor

ytm

zach

�ann

y dl

a pro

blem

upl

ecak

oweg

o,�

alg

oryt

m w

ydaw

ania

resz

ty,

� a

lgor

ytm

Huf

fman

a.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m za

ch�a

nny d

la p

robl

emu

plec

akow

ego.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m w

ydaw

ania

resz

ty.

Rea

lizuj

e alg

oryt

m H

uffm

ana.


Wyb

rane

algo

rytm

y kr

ypto

graf

iczn

e.R

ealiz

uje p

rzyk

�ado

we al

gory

tmy k

rypt

ogra

ficzn

e, w

tym

algo

rytm

y sy

met

rycz

ne,

algo

rytm

y as

ymet

rycz

ne, p

odpi

s cyf

rowy

itp.

WA

SNO

CI A

LGO

RYT

MÓ

W

Z�o�

ono�

cza

sowa

algo

rytm

ów.

Ana

liza z

�o�o

no�c

i cza

sowe

j wyb

rany

chal

gory

tmów

.

Roz

umie

poj

�cia

: z�o

�ono

� o

blic

zeni

owa,

z�o�

ono�

cza

sowa

.Po

traf

i wyz

nacz

a, o

ceni

a o

raz u

zasa

dnia

z�o

�ono

� cz

asow

� alg

oryt

mów

.A

naliz

uje z

�o�o

no�

czas

ow� w

ybra

nych

algo

rytm

ów.

Poró

wnuj

e z�o

�ono

� cz

asow

� alg

oryt

mów

rozw

i�zu

j�cy

ch te

n sa

m p

robl

em.

Dob

iera

mo�

liwie

naj

szyb

szy

algo

rytm

rozw

i�zu

j�cy

pos

tawi

ony

prob

lem

.

Z�o�

ono�

pam

i�ci

owa a

lgor

ytm

ów.

Ana

liza z

�o�o

no�c

i pam

i�ci

owej

wybr

anyc

hal

gory

tmów

.

Roz

umie

poj

�cie

: z�o

�ono

� p

ami�

ciow

a.Po

traf

i wyz

nacz

a, o

ceni

a o

raz u

zasa

dnia

z�o

�ono

� p

ami�

ciow

� alg

oryt

mów

.A

naliz

uje z

�o�o

no�

pam

i�ci

ow� w

ybra

nych

algo

rytm

ów.

Poró

wnuj

e z�o

�ono

� p

ami�

ciow

� alg

oryt

mów

rozw

i�zu

j�cy

ch te

n sa

m p

robl

em.

Dob

iera

odp

owie

dnie

stru

ktur

y dan

ych

w ro

zwi�

zani

u po

staw

ione

go p

robl

emu.

W�a

sno�

ci al

gory

tmów

: efe

ktyw

no�

,po

praw

no�

, sko

�czo

no�

, opt

ymal

no�

.A

naliz

a w�a

sno�

ci w

ybra

nych

algo

rytm

ów.

Roz

umie

poj

�cia

: w�a

sno�

ci al

gory

tmów

, efe

ktyw

no�

algo

rytm

u, p

opra

wno�

al

gory

tmu,

sko�

czon

o� a

lgor

ytm

u, o

ptym

alno

� al

gory

tmu.

Ana

lizuj

e w�a

sno�

ci w

ybra

nych

algo

rytm

ów.

Roz

wi�z

uj�c

pro

blem

, wyb

iera

algo

rytm

naj

korz

ystn

iejsz

y ze

wzg

l�du

na j

ego

w�as

no�c

i.O

ceni

a i u

zasa

dnia

efek

tywn

o�,

popr

awno

�, s

ko�c

zono

� i

opty

mal

no�

wybr

anyc

h al

gory

tmów

.


9.2.

2. P

rog

ram

ow

ani

e

Tab

ela

9.8

. Tre

�ci

nauc

zani

a i

szcz

egó�

owe

umie

j�tn

o�ci

ucz

nia

w z

akre

sie

prog

ram

owan

ia n

a po

ziom

ie r

ozsz

erzo

nym

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

J�zy

ki p

rogr

amow

ania

— p

oj�c

ie, k

lasy

fikac

ja,

przy

k�ad

y. P

reze

ntac

ja p

rzyk

�ado

wych

pro

gram

óww

ró�n

ych

j�zyk

ach

prog

ram

owan

ia. P

odst

awow

eza

sady

i m

etod

y pro

gram

owan

ia. Z

najo

mo�

poj

�:

tran

slato

r, ko

mpi

lato

r, in

terp

rete

r, de

buge

r, lin

ker.

Roz

umie

poj

�cia

: j�z

yk p

rogr

amow

ania

, tra

nsla

tor,

kom

pila

tor,

inte

rpre

ter,

debu

ger,

linke

r.Zn

a kla

syfik

acje

j�zy

ków

prog

ram

owan

ia: i

mpe

raty

wne i

dek

lara

tywn

e,ni

skie

go i

wyso

kieg

o po

ziom

u.Po

traf

i wym

ieni

i sk

lasy

fikow

a p

odst

awow

e j�z

yki p

rogr

amow

ania

.K

ompi

luje

i uru

cham

ia p

rzyk

�ado

we p

rogr

amy

napi

sane

w ró

�nyc

hj�z

ykac

h pr

ogra

mow

ania

.Zn

a i ro

zum

ie p

odst

awow

e zas

ady i

met

ody p

rogr

amow

ania

.

Elem

enty

zint

egro

wane

go sy

stem

u pr

ogra

mow

ania

,w

tym

um

iej�t

no�

pisa

nia,

kom

pilo

wani

ai u

ruch

amia

nia p

rogr

amów

za p

omoc

� wyb

rane

goko

mpi

lato

ra.

Kor

zyst

a z w

ybra

nego

�rod

owisk

a pro

gram

istyc

zneg

o (n

a prz

yk�a

dko

mpi

lato

ra),

w kt

órym

zapi

suje,

kom

pilu

je, u

ruch

amia

i te

stuj

e pro

gram

y.

Wpr

owad

zeni

e do

prog

ram

owan

ia:

� s

truk

tura

pro

gram

u,�

ope

racj

e wej�

cia-w

yj�c

ia,

� z

mie

nne i

ich

dekl

arac

ja,

� s

ta�e

i ic

h de

klar

acja

,�

wyr

a�en

ia ar

ytm

etyc

zne,

rela

cje i

ope

rato

rylo

gicz

ne,

Zna p

odst

awow

� str

uktu

r� p

rogr

amu.

Kor

zyst

a w p

rogr

amac

h z p

odst

awow

ych

oper

acji

wej�c

ia i

wyj�c

ia.

Potr

afi d

ekla

rowa

zm

ienn

e i w

ykor

zyst

ywa

je w

pro

gram

ach.

Potr

afi d

ekla

rowa

sta

�e i

wyko

rzys

tywa

je w

pro

gram

ach.

Zna p

odst

awow

e wyr

a�en

ia ar

ytm

etyc

zne,

rela

cje i

ope

rato

ry lo

gicz

ne o

raz

stos

uje j

e w p

rogr

amac

h.


� p

riory

tety

rela

cji i

dzi

a�a�

,�

kom

enta

rze.

Zna p

riory

tety

rela

cji i

dzi

a�a�

char

akte

ryst

yczn

e dla

dan

ego

j�zyk

apr

ogra

mow

ania

ora

z uwz

gl�d

nia j

e prz

y pisa

niu

prog

ram

ów.

Stos

uje k

omen

tarz

e prz

y pisa

niu

prog

ram

ów.

Pods

tawo

we k

onst

rukc

je al

gory

tmic

zne:

� i

nstr

ukcj

a pus

ta,

� i

nstr

ukcj

a prz

ypisa

nia,

� i

nstr

ukcj

a z�o

�ona

,�

ins

truk

cje w

arun

kowe

,�

ins

truk

cja w

ybor

u,�

ins

truk

cje i

tera

cyjn

e.U

mie

j�tno

� k

orzy

stan

ia w

impl

emen

tacj

ach

z pod

staw

owyc

h ko

nstr

ukcj

i alg

oryt

mic

znyc

h.

Zna p

odst

awow

e kon

stru

kcje

algo

rytm

iczn

e, w

tym

inst

rukc

j� pu

st�,

inst

rukc

j� pr

zypi

sani

a, in

stru

kcj�

z�o�

on�,

inst

rukc

je wa

runk

owe,

inst

rukc

j� wy

boru

, ins

truk

cje i

tera

cyjn

e.St

osuj

e w p

rogr

amac

h po

wy�s

ze k

onst

rukc

je al

gory

tmic

zne.

Pros

te ty

py d

anyc

h:�

typ

y ca�

kowi

te,

� t

ypy r

zecz

ywist

e,�

typ

znak

owy,

� t

yp lo

gicz

ny.

Rea

lizac

ja o

pera

cji z

wyk

orzy

stan

iem

pro

styc

hty

pów

dany

ch o

raz i

ch za

stos

owan

ie w

pro

gram

ach.

Roz

umie

poj

�cie

: pro

ste t

ypy d

anyc

h.Zn

a pro

ste t

ypy d

anyc

h, w

tym

typy

ca�k

owite

, typ

y rze

czyw

iste,

typ

znak

owy,

typ

logi

czny

.W

ykon

uje o

pera

cje n

a pro

styc

h ty

pach

dan

ych.

Kor

zyst

a w p

rogr

amac

h z p

rost

ych

typó

w da

nych

.Po

traf

i w d

anej

sytu

acji

prob

lem

owej

wyb

ra w

�a�c

iwy t

yp d

anyc

hdl

a wyk

orzy

styw

anyc

h zm

ienn

ych.


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Stru

ktur

aliz

acja

pro

gram

u:�

def

inio

wani

e pro

cedu

r-fun

kcji,

� z

mie

nne l

okal

ne i

glob

alne

,�

par

amet

ry fo

rmal

ne i

aktu

alne

,�

prz

ekaz

ywan

ie p

aram

etró

ww

proc

edur

ach-

funk

cjac

h,�

prz

eci�

�ani

e fu

nkcj

i.Za

stos

owan

ie w

impl

emen

tacj

ach

proc

edur

-funk

cji

z par

amet

ram

i. U

mie

j�tno

� w

ybor

u w�

a�ci

wego

w da

nej s

ytua

cji sp

osob

u pr

zeka

zywa

nia p

aram

etró

w.

Roz

umie

pod

staw

owe z

asad

y i c

el st

rukt

ural

izac

ji pr

ogra

mu.

Potr

afi w

ydzi

ela

frag

men

ty p

rogr

amu

i def

inio

wa p

roce

dury

-funk

cje.

Roz

umie

ró�n

ice m

i�dz

y zm

ienn

ymi l

okal

nym

i i g

loba

lnym

i ora

z�w

iado

mie

kor

zyst

a z

wybr

aneg

o ty

pu z

mie

nnyc

h w

prog

ram

ach.

Roz

umie

ró�n

ice m

i�dz

y pa

ram

etra

mi f

orm

alny

mi i

akt

ualn

ymi.

Zna

spos

oby

prze

kazy

wani

a pa

ram

etró

w w

proc

edur

ach-

funk

cjac

hi �

wiad

omie

stos

uje j

e pod

czas

real

izac

ji pr

ogra

mów

.Z

na p

odst

awow

e sp

osob

y pr

zeci

��an

ia fu

nkcj

i i st

osuj

e je

w p

rogr

amac

h.

Stru

ktur

alne

typy

dan

ych:

� �

a�cu

chy

(w ty

m o

pera

cje n

a tek

�cie

),�

tab

lice (

w ty

m je

dnow

ymia

rowe

i wie

lowy

mia

rowe

),�

rek

ordy

-stru

ktur

y (w

tym

tabl

ice

reko

rdów

-stru

ktur

),�

str

uktu

ry d

ynam

iczn

e (w

tym

list

y, st

osy,

kol

ejki

).R

ealiz

acja

pro

gram

ów z

wyko

rzys

tani

emst

rukt

ural

nych

typó

w da

nych

.

Roz

umie

poj

�cia

: str

uktu

raln

e typ

y da

nych

, abs

trak

cyjn

e typ

y dan

ych.

Potr

afi d

efin

iowa

typ

�a�c

ucho

wy.

Zna i

kor

zyst

a z p

rede

finio

wany

ch o

pera

cji n

a tek

�cie

.R

ealiz

uje p

rogr

amy

z wyk

orzy

stan

iem

typu

�a�c

ucho

wego

.Po

traf

i def

inio

wa t

yp ta

blic

owy,

w ty

m ta

blic

e jed

nowy

mia

rowe

i wie

lowy

mia

rowe

.R

ealiz

uje p

rogr

amy

z wyk

orzy

stan

iem

typu

tabl

icow

ego.

Potr

afi d

efin

iowa

typ

reko

rdow

y-st

rukt

ural

ny.

Potr

afi d

efin

iowa

tab

lice r

ekor

dów-

stru

ktur

.R

ealiz

uje p

rogr

amy

z wy

korz

ysta

niem

typu

reko

rdow

ego-

stru

ktur

alne

go, w

tym

tabl

ic re

kord

ów-st

rukt

ur.

Potr

afi d

efin

iowa

dyn

amic

zne s

trukt

ury d

anyc

h, w

tym

listy

, sto

sy, k

olejk

i.


Rea

lizuj

e pro

gram

y z w

ykor

zyst

anie

m d

ynam

iczn

ych

stru

ktur

dan

ych.

Dob

iera

stru

ktur

y da

nych

(w ty

m d

ynam

iczn

e str

uktu

ry d

anyc

h)od

powi

edni

o do

prz

etwa

rzan

ych

info

rmac

ji.W

ykor

zyst

uje t

ypy

stru

ktur

alne

, w ty

m ty

p �a

�cuc

howy

, tab

licow

yi r

ekor

dowy

-stru

ktur

alny

ora

z dyn

amic

zne s

truk

tury

dan

ych

do im

plem

enta

cji a

lgor

ytm

ów.

Plik

owe o

pera

cje w

ej�ci

a-wyj

�cia

:�

rod

zaje

plik

ów,

� d

efin

icja

i et

apy p

rzet

warz

ania

plik

ów,

� p

odst

awow

e ope

racj

e na p

likac

h.R

ealiz

acja

pro

gram

ów z

zast

osow

anie

m o

pera

cji

plik

owyc

h.

Zna i

pot

rafi

defin

iowa

ró�

ne ty

py p

lików

, w ty

m te

ksto

we, b

inar

ne.

Zna i

real

izuj

e eta

py p

rzet

warz

ania

plik

ów.

Zna i

kor

zyst

a z p

odst

awow

ych

oper

acji

na p

likac

h.R

ealiz

uje p

rogr

amy

z wyk

orzy

stan

iem

typu

plik

oweg

o, w

tym

impo

rtuj

eda

ne z

plik

ów ze

wn�t

rzny

ch, e

kspo

rtuj

e wyn

iki d

o pl

ików

zewn

�trz

nych

.Po

trafi

skon

struo

wa p

rost�

baz

� dan

ych

z zas

toso

wani

em o

pera

cji n

a plik

ach.

Prog

ram

owan

ie zo

rient

owan

e obi

ekto

wo:

� k

lasy

i ob

iekt

y,�

dzi

edzi

czen

ie i

hier

arch

ia k

las,

� k

onst

rukt

ory i

des

truk

tory

,�

pol

imor

fizm

,�

met

ody

wir

tual

ne.

Rea

lizac

ja im

plem

enta

cji z

zast

osow

anie

mpr

ogra

mow

ania

zorie

ntow

aneg

o ob

iekt

owo.

Roz

umie

poj

�cia

: pro

gram

owan

ie o

biek

towe

, kla

sa, o

biek

t, en

kaps

ulac

ja,

dzie

dzic

zeni

e, hi

erar

chia

kla

s, po

limor

fizm

, kon

stru

ktor

, des

truk

tor.

Potr

afi d

efin

iowa

typ

obi

ekto

wy.

Twor

zy p

rost

e kla

sy i

stat

yczn

e obi

ekty

.St

osuj

e met

ody

kons

truk

tora

i de

stru

ktor

a.Pr

ojek

tuje

i rea

lizuj

e hie

rarc

hi� k

las.

Potr

afi d

efin

iow

a� i

stos

owa�

w p

rogr

amac

h dy

nam

iczn

e ob

iekt

y.St

osuj

e m

etod

y w

irtu

alne

.R

ealiz

uje p

rogr

amy

z wyk

orzy

stan

iem

typu

obi

ekto

wego

.


9.2.

3. B

azy

da

nych

Tab

ela

9.9

. Tre

�ci

nauc

zani

a i

szcz

egó�

owe

umie

j�tn

o�ci

ucz

nia

w z

akre

sie

baz

dany

ch n

a po

ziom

ie r

ozsz

erzo

nym

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

BA

ZOD

AN

OW

E FU

NK

CJE

AR

KU

SZA

KA

LKU

LAC

YJN

EGO

Pods

tawo

we za

sady

twor

zeni

a tab

eli

stan

owi�

cej b

az�

dany

ch.

Zna i

rozu

mie

poj

�cie

: baz

a dan

ych.

Zna i

stos

uje r

egu�

y, ja

kim

pod

lega

tabe

la st

anow

i�ca

�ród

�o d

anyc

h.Po

traf

i zgr

omad

zi w

plik

u te

ksto

wym

dan

e b�d

�ce b

az� d

anyc

h.Im

port

uje d

ane u

mie

szcz

one w

plik

u te

ksto

wym

do

tabe

li ar

kusz

a kal

kula

cyjn

ego.

Zapi

suje

zgro

mad

zone

w ta

beli

dane

w p

liku

teks

towy

m, s

tosu

j�c o

dpow

iedn

ie zn

aki s

epar

acji.

Wys

zuki

wani

ein

form

acji

w ta

beli

przy

u�yc

iu au

tofil

tru

oraz

filtr

u za

awan

sowa

nego

.

Kor

zyst

a z au

tofil

tru

w ce

lu w

ysel

ekcj

onow

ania

dan

ych.

Potr

afi s

toso

wa z

�o�o

ne k

ryte

ria w

ybor

u w

filtr

ach

zaaw

anso

wany

ch.

Stos

uje o

dpow

iedn

i rod

zaj f

iltru

w ce

lu w

ybra

nia p

otrz

ebny

ch w

dan

ej sy

tuac

ji in

form

acji.

Twor

zeni

e pod

sum

owa�

dany

ch.

Potr

afi z

asto

sowa

fun

kcje

stan

dard

owe a

rkus

za d

o po

dsum

owa�

dan

ych.

Zna p

oj�c

ie: s

uma p

o�re

dnia

.W

ie, j

ak i

do cz

ego

u�yw

a si�

sum

po�

redn

ich.

Potr

afi d

okon

a p

odsu

mow

a� d

anyc

h za

wart

ych

w ta

beli

przy

u�y

ciu

krea

tora

sum

cz��

ciow

ych.

Potr

afi d

okon

a k

orek

ty i

zam

iany

kry

terió

w po

dsum

owa�

w is

tnie

j�cy

m ze

staw

ieni

u su

m p

o�re

dnic

h.R

ozum

ie p

oj�c

ie: t

abel

a prz

esta

wna.

Wie

, do

czeg

o s�u

�� ta

bele

prz

esta

wne.


Wsk

azuj

e, do

jaki

ch d

anyc

h w

celu

ich

pods

umow

ania

mo�

na za

stos

owa

tabe

le p

rzes

tawn

e.Po

traf

i wyk

ona

zest

awie

nie p

odsu

mow

a� d

anyc

h pr

zy u

�yci

u kr

eato

ra ta

bel p

rzes

tawn

ych.

Potr

afi d

okon

a zm

iany

i us

tawi

e� o

pcji

w ist

niej

�cej

tabe

li pr

zest

awne

j.

Gra

ficzn

a pre

zent

acja

dany

ch n

a wyk

resa

ch.

Potr

afi d

obra

odp

owie

dni t

yp w

ykre

su d

o pr

ezen

towa

nych

na n

im d

anyc

h.U

mie

twor

zy r

ó�ne

go ty

pu w

ykre

sy d

o da

nych

zawa

rtyc

h w

tabe

lach

i ta

bela

ch p

rzes

tawn

ych.

Potr

afi u

stal

i o

dpow

iedn

ie o

pcje

wykr

esu

i for

mat

owa

pos

zcze

góln

e jeg

o el

emen

ty.

Potr

afi z

apre

zent

owa

gra

ficzn

ie ro

zwi�

zani

a zad

a� i

prob

lem

ów z

inny

ch d

zied

zin

nauk

i szk

olne

j(ró

wnan

ie i

uk�a

d ró

wna�

, wyn

iki p

omia

rów

fizyc

znyc

h lu

b ch

emic

znyc

h, an

aliz

a ryn

ku p

racy

).

REL

AC

YJN

A B

AZA

DA

NYC

H

Pods

tawy

rela

cyjn

ejba

zy d

anyc

h.Zn

a i ro

zum

ie p

oj�c

ia: s

yste

m za

rz�d

zani

a dan

ymi,

rela

cyjn

a baz

a dan

ych.

Roz

umie

, czy

m s�

pol

a i re

kord

y.N

a prz

yk�a

dzie

istn

iej�

cej r

elac

yjne

j baz

y da

nych

wym

ieni

a obi

ekty

zwi�

zane

z ta

kim

i baz

ami (

tabe

le,

kwer

endy

, for

mul

arze

, rap

orty

, mak

rode

finic

je).

Tabe

le w

rela

cyjn

ej b

azie

dany

ch i

rela

cje m

i�dz

yni

mi.

Potr

afi z

aim

port

owa

tabe

le z

istni

ej�ce

j baz

y dan

ych,

arku

sza k

alku

lacy

jneg

o cz

y plik

u te

ksto

wego

.Po

traf

i zap

rojek

towa

uk�

ad ta

bel,

unik

aj�c

pow

tarz

ania

dan

ych.

Twor

zy ta

bele

prz

y u�y

ciu

krea

tora

tabe

l ora

z w w

idok

u pr

ojek

tu.

Potr

afi u

stal

i w

�a�c

iwo�

ci p

ól.

Zna p

oj�c

ia: k

lucz

g�ó

wny o

raz k

lucz

obc

y.W

idzi

kor

zy�c

i wyn

ikaj

�ce z

e sto

sowa

nia k

lucz

y g�ó

wnyc

h.�

czy

tabe

le o

dpow

iedn

imi r

elac

jam

i.


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Roz

ró�n

ia p

odst

awow

e typ

y rel

acji

mi�

dzy t

abel

ami,

potr

afi j

e naz

wa.

Kon

trol

uje i

zmie

nia w

arun

ki w

ymus

zani

a wi�

zów

inte

gral

no�c

i pod

czas

edyt

owan

ia w

�a�c

iwo�

ciok

re�lo

nej r

elac

ji.Po

traf

i two

rzy

i m

odyf

ikow

a ta

bele

, uwz

gl�d

niaj

�c ró

�ne t

ypy d

anyc

h or

az u

stal

one d

la n

ich

w�a�

ciwo

�ci p

ól (r

ozm

iar,

ogra

nicz

enia

, wym

agan

ia, k

omun

ikat

y dla

u�y

tkow

nika

itp.

).Pl

anuj

e wsp

ó�pr

ac� i

zesp

o�ow

e wyk

onan

ie p

rojek

tu re

lacy

jnej

bazy

dan

ych.

Wpr

owad

zani

e,wy

szuk

iwan

ie, e

dycj

ai u

suwa

nie d

anyc

hbe

zpo�

redn

io w

tabe

lach

i pop

rzez

form

ular

ze.

Zna r

ó�ne

form

aty d

anyc

h.W

ie, j

ak w

prow

adzi

dan

e bez

po�r

edni

o do

tabe

li lu

b po

prze

z for

mul

arz.

Wie

, jak

kor

zyst

a z

form

ular

zy d

o wp

rowa

dzan

ia, w

yszu

kiwa

nia i

edyc

ji da

nych

.Po

traf

i por

z�dk

owa

tabe

le i

prze

gl�d

a w

ybra

ne re

kord

y prz

ez so

rtow

anie

jedn

o- i

wiel

opar

amet

rowe

.Po

traf

i dru

kowa

tab

ele i

form

ular

ze.

Twor

zy i

mod

yfik

uje f

orm

ular

ze o

raz f

orm

anty

za p

omoc

� kre

ator

a i w

wid

oku

proj

ektu

.D

odaj

e ety

kiet

y, fo

rman

ty, n

ag�ó

wek

lub

stop

k� d

o fo

rmul

arza

, zm

ieni

a jeg

o sz

at� g

rafic

zn�.

Potr

afi z

asto

sowa

w fo

rmul

arzu

mak

ropo

lece

nia.

Wys

zuki

wani

ein

form

acji

w re

lacy

jnej

bazi

e dan

ych

z u�y

ciem

kwer

end.

Sam

odzi

elni

e pro

jektu

je za

pyta

nia,

kor

zyst

aj�c

z wi

doku

pro

jektu

ora

z kre

ator

ów ró

�neg

o ty

pukw

eren

d.K

onst

ruuj

e pol

a obl

icze

niow

e, wp

rowa

dza k

orek

ty.

Stos

uje o

dpow

iedn

ie k

ryte

ria i

para

met

ry d

o wy

szuk

iwan

ia d

anyc

h.


Wpr

owad

za w

iele

kry

terió

w wy

boru

w je

dnym

pol

u, st

osuj

�c o

dpow

iedn

ie o

pera

tory

.Tw

orzy

kwe

rend

y obl

icza

j�ce

pod

sum

owan

ia.

Twor

zy ze

staw

ieni

a krz

y�ow

e, od

powi

edni

o de

finiu

j�c k

ryte

ria, n

ag�ó

wki w

iers

zy i

kolu

mn.

Twor

zy k

were

ndy f

unkc

jona

lne g

ener

uj�c

e tab

ele,

aktu

aliz

uj�c

e dan

e, us

uwaj

�ce i

do�

�cza

j�ce

dan

e.A

naliz

uje k

od za

pisa

ny w

j�zy

ku za

pyta

� SQ

L.M

odyf

ikuj

�c k

ryte

ria za

pyta

nia,

wpro

wadz

a zm

iany

w k

odzi

e j�z

yka z

apyt

a� S

QL.

Przy

goto

wani

e zes

tawi

e�wy

bran

ych

dany

chw

rapo

rtac

h.

Twor

zy p

rost

e rap

orty

prz

y u�y

ciu

narz

�dzi

a Aut

orap

ort.

Wie

, jak

kor

zyst

a z

krea

tora

rapo

rtów

do

gene

rowa

nia d

owol

nych

rodz

ajów

rapo

rtów

.Po

traf

i gru

powa

inf

orm

acje

w ra

porc

ie.

Wie

, kie

dy k

orzy

sta

z po

dsum

owan

ia st

atys

tycz

nego

.Pr

zygo

towu

je ra

port

do

druk

u.

Och

rona

baz

y dan

ych.

Roz

umie

kon

iecz

no�

chro

nien

ia zg

rom

adzo

nych

dan

ych

prze

d os

obam

i nie

powo

�any

mi

do k

orzy

stan

ia z

nich

i ic

h pr

zetw

arza

nia.

Potr

afi s

toso

wa p

odst

awow

e mec

hani

zmy

chro

ni�c

e plik

baz

y da

nych

prz

ed je

go o

twar

ciem

i ewe

ntua

ln� p

rzyp

adko

w� lu

b ce

low�

mod

yfik

acj�

.R

ozum

ie k

onie

czno

� w

ykon

ywan

ia k

opii

bezp

iecz

e�st

wa (n

a prz

yk�a

d pr

zy w

prow

adza

niu

i tes

towa

niu

kwer

end

funk

cjon

alny

ch).


9.2.

4. M

ultim

ed

iaTa

be

la 9

.10.

Tre

�ci

nauc

zani

a i

szcz

egó�

owe

umie

j�tno

�ci

uczn

ia w

zak

resi

e m

ulti

med

iów

na

pozi

omie

roz

szer

zony

m

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

D�w

i�k

w ko

mpu

terz

e.Po

traf

i wym

ieni

kilk

a typ

ów p

lików

d�w

i�ko

wych

ora

z ich

zast

osow

anie

.Zn

a i ch

arak

tery

zuje

met

ody

kom

pres

ji pl

ików

d�w

i�ko

wych

.Po

traf

i prz

epro

wadz

i k

onwe

rsj�

mi�

dzy r

ó�ny

mi f

orm

atam

i d�w

i�ku

.Po

traf

i nag

ra g

�os i

spec

jaln

e efe

kty d

�wi�

kowe

.Po

traf

i zas

toso

wa f

iltry

kor

yguj

�ce i

wzb

ogac

aj�c

e d�w

i�k.

Potr

afi p

rzep

rowa

dzi

edyc

j�, m

ikso

wani

e i m

onta

� d�

wi�k

u, w

ykor

zyst

uj�c

mat

eria

�y w

�asn

eor

az b

azy

goto

wych

efek

tów

d�wi

�kow

ych.

Pos�u

guje

si� fa

chow

� ter

min

olog

i�.

Zna i

char

akte

ryzu

je sp

osob

y rep

reze

ntow

ania

d�w

i�ku

w k

ompu

terz

e.

Gra

fika k

ompu

tero

wa.

Zna p

odst

awow

e poj

�cia

zwi�

zane

z gr

afik

� ras

trow

� i w

ekto

row�

.O

bja�

nia p

odst

awow

e ró�

nice

pom

i�dz

y gra

fik� r

astr

ow� a

wek

toro

w�.

Zna w

ady i

zale

ty g

rafik

i ras

trow

ej i w

ekto

rowe

j.Za

pisu

je pl

iki g

rafic

zne w

ró�n

ych

form

atac

h.St

osuj

e kom

pres

j� st

ratn

� i b

ezst

ratn

� pl

ików

gra

ficzn

ych,

rozu

mie

j�c,

jaki

ma

ona

wp�y

wna

wie

lko�

plik

ów i

jako

� o

braz

u.Zn

a i ch

arak

tery

zuje

spos

oby r

epre

zent

owan

ia o

braz

u w

kom

pute

rze.

Proj

ektu

je gr

afik

� prz

ezna

czon

� na s

tron

� WW

W.

Potr

afi w

yja�

ni z

asad

� two

rzen

ia o

braz

u 3D

.


Potr

afi w

yja�

ni z

asad

� pow

staw

ania

anim

acji.

Twor

zy w

�asn

� ani

mac

j� w

form

acie

gif (

graf

ika r

astr

owa)

ora

z sw

f (gr

afik

a wek

toro

wa),

wyko

rzys

tuj�

can

imac

j� po

klat

kow�

ora

z ani

mac

j� m

iejsc

a i k

szta

�tu.

Roz

umie

, jak

i wp�

yw n

a wyd

ruko

wan�

gra

fik� m

aj� a

tryb

uty o

braz

u i p

aram

etry

u�y

tej d

ruka

rki.

9.2.

5. S

yste

my

i sie

ci k

om

put

ero

we

Tab

ela

9.1

1. T

re�c

i na

ucza

nia

i sz

czeg

ó�ow

e um

iej�t

no�c

i uc

znia

w z

akre

sie

system

ów i

sie

ci k

ompu

tero

wyc

h na

poz

iom

ie r

ozsz

erzo

nym

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Prze

gl�d

syst

emów

oper

acyj

nych

.W

ymie

nia p

odst

awow

e fun

kcje

syst

emu

oper

acyj

nego

:�

wyk

onyw

anie

pro

gram

ów,

� o

pera

cje w

ej�ci

a-wyj

�cia

,�

zar

z�dz

anie

syst

emem

plik

ów,

� k

omun

ikac

ja,

� p

rzek

azyw

anie

kom

unik

atów

,�

wyk

rywa

nie b

��dó

w.R

ozró

�nia

pod

staw

owe s

yste

my o

pera

cyjn

e.Zn

a poj

�cia

: �ro

dowi

sko

wiel

odos

t�po

we, w

ielo

zada

niow

o�,

j�dr

o sy

stem

u, w

irtua

lna m

aszy

na.

Pods

tawo

we za

dani

asy

stem

u op

erac

yjne

go.

Zna p

odst

awow

e zad

ania

syst

emu

oper

acyj

nego

, do

któr

ych

nale

��:

� z

arz�

dzan

ie p

roce

sam

i,�

zar

z�dz

anie

pam

i�ci

� ope

racy

jn�,

� z

arz�

dzan

ie p

likam

i,


TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

� z

arz�

dzan

ie sy

stem

em w

ej�ci

a-wyj

�cia

,�

zar

z�dz

anie

pam

i�ci

� pom

ocni

cz� (

dysk

ow�)

,�

pra

ca w

siec

i,�

sys

tem

och

rony

.R

ozum

ie, n

a czy

m p

oleg

a i ja

k pr

zebi

ega i

nter

pret

acja

pol

ece�

(wie

rsz p

olec

e�, p

ow�o

ka).

Budo

wa, d

zia�

anie

i eks

ploa

tacj

a sie

ciko

mpu

tero

wych

.U

s�ugi

siec

iowe

.

Zna p

odst

awow

e us�u

gi o

raz n

arz�

dzia

siec

iowe

i ko

rzys

ta z

nich

.R

ozró

�nia

rodz

aje s

ieci

ze w

zgl�

du n

a ich

zakr

esy:

LA

N, M

AN

, WA

N.

Potr

afi o

pisa

nie

któr

e ze s

k�ad

nikó

w u�

ywan

ych

w sie

ci (k

arty

siec

iowe

, oka

blow

anie

siec

iowe

,ur

z�dz

enia

siec

iowe

).Po

traf

i opi

sa t

opol

ogie

siec

iowe

(top

olog

ia m

agist

rali,

gwi

azdy

, pie

r�ci

enia

, pe�

nych

po�

�cze

�,m

iesz

ana)

.Po

traf

i opi

sa t

echn

olog

ie si

ecio

we (m

etod

y dos

t�pu

do

sieci

).Po

traf

i opi

sa r

ol� u

rz�d

ze�

s�u��

cych

do

rozb

udow

y sie

ci (w

zmac

niak

i, ko

ncen

trat

ory,

mos

ty,

prze

��cz

niki

, rou

tery

, bra

my)

.Zn

a i o

pisu

je za

sady

adm

inist

rowa

nia s

ieci

� kom

pute

row�

.

Prot

oko�

y sie

ciow

e.M

odel

OSI

.Po

traf

i wyj

a�ni

, cz

ym je

st p

roto

kó� i

zest

aw p

roto

ko�ó

w.Zn

a fun

kcje

posz

czeg

ólny

ch w

arst

w m

odel

u O

SI.

Potr

afi o

kre�

li, c

zy d

any

kom

pute

r mo�

e si�

kom

unik

owa

z in

nym

i kom

pute

ram

i w si

eci.

Potr

afi w

ymie

ni n

azwy

pod

staw

owyc

h pr

otok

o�ów

siec

iowy

ch i

opisa

ich

w�a

sno�

ci.

Zest

aw p

roto

ko�ó

wTC

P/IP

.Ro

zum

ie, n

a czy

m p

oleg

a pod

zia�

na w

arstw

y zes

tawu

pro

toko

�ów

TCP/

IP i p

orów

nuje

go z

mod

elem

OSI

.O

maw

ia sp

osób

prz

esy�

ania

dan

ych

mi�

dzy

prot

oko�

ami T

CP/

IP.


Zna p

oj�c

ie: p

akie

t dan

ych

(i u�

ywa g

o).

Szcz

egó�

owo

anal

izuj

e war

stw�

siec

iow�

, u�y

waj�

c poj

�: p

roto

kó� I

P, d

atag

ram

IP, k

lasy

adre

sów

IP,

adre

sacj

a IP,

adre

sy za

strz

e�on

e, ro

dzaj

e adr

esow

ania

, mas

ka p

odsie

ci, s

erwe

r DN

S.

Bezp

iecz

e�st

woin

form

acji

w sie

ciac

h.Zn

a zag

ro�e

nia z

wi�z

ane z

pra

c� k

ompu

tera

w si

eci:

nisz

cz�c

e pro

gram

y i n

ajcz

�sts

ze at

aki,

sniff

er,

pods

zywa

nie i

na�

lado

wnic

two.

Pot

rafi

podj

� d

zia�

ania

pre

wenc

yjne

.Zn

a ró�

ne sp

osob

y za

bezp

iecz

e� p

rzed

zagr

o�en

iam

i, ta

kie j

ak: s

zyfr

owan

ie S

SL, c

erty

fikat

y cyf

rowe

,za

bezp

iecz

enia

syst

emów

ope

racy

jnyc

h, za

pora

fire

wall,

filtr

owan

ie p

akie

tów.

Roz

umie

kon

iecz

no�

stos

owan

ia p

rogr

amów

ant

ywir

usow

ych

i sys

tem

atyc

znej

akt

ualiz

acji

bazy

wiru

sów.

Potr

afi w

ykon

a k

opie

bez

piec

ze�s

twa s

woic

h da

nych

.Zn

a pod

staw

y ko

dowa

nia d

anyc

h.

Twor

zeni

ei p

ublik

owan

ie w

�asn

ych

mat

eria

�ów

w sie

ci.

Zna s

truk

tur�

ora

z pod

staw

owe z

nacz

niki

dok

umen

tu H

TML.

Potr

afi s

twor

zy i

mod

yfik

owa

witr

yn� W

WW

z wy

korz

ysta

niem

teks

tu, t

abel

, odp

owie

dnic

hfo

rmat

ów g

rafik

i i o

prac

owa�

mul

timed

ialn

ych.

Wid

zi k

orzy

�ci z

wi�z

ane z

e sto

sowa

niem

arku

szy

styl

ów.

Przy

goto

wuje

w�as

ne m

ater

ia�y

(gra

fiki,

gale

rie zd

j�, w

ykre

sy, p

reze

ntac

je m

ultim

edia

lne,

anim

acje,

d�wi

�k),

któr

e zam

iesz

cza w

dok

umen

cie H

TML,

dod

aj�c

odp

owie

dnie

men

u i o

dsy�

acze

.Pu

blik

uje w

siec

i w�a

sne m

ater

ia�y

ora

z opr

acow

ania

mul

timed

ialn

e.Zn

a i st

osuj

e obo

wi�z

uj�c

e zas

ady p

rawn

e dot

ycz�

ce p

rawa

auto

rski

ego.

Zna

pods

tawy

j�zy

ka P

HP

i wyk

orzy

stuj

e go

w do

kum

enta

ch H

TML.

Plan

uje w

spó�

prac

� i ze

spo�

owo

wyko

nuje

proj

ekt w

itryn

y int

erne

towe

j.


9.2.

6. A

spe

kty

ety

czne

, pra

wne

i sp

o�e

czne

w z

ast

oso

wa

nia

ch in

form

aty

ki.

Tend

enc

je w

ro

zwo

ju in

form

aty

ki i

jej z

ast

oso

wa

�

Tab

ela

9.1

2. T

re�c

i na

ucza

nia

i sz

czeg

ó�ow

e um

iej�tn

o�ci

ucz

nia

w z

akre

sie

aspe

któw

ety

czny

ch, p

raw

nych

i spo

�ecz

nych

w z

asto

sow

ania

ch i

nfor

mat

yki

oraz

w z

akre

sie

tend

encj

i w

roz

woj

u in

form

atyk

i i

jej z

asto

sow

a� n

a po

ziom

ie r

ozsz

erzo

nym

TRE

CI N

AU

CZA

NIA

UM

IEJ�

TNO

CI U

CZN

IA

Asp

ekty

etyc

zne,

praw

ne i

spo�

eczn

ew

zast

osow

ania

chin

form

atyk

i.

Okr

e�la

kor

zy�c

i wyn

ikaj

�ce z

rozw

oju

i wsz

echs

tron

nego

wyk

orzy

stan

ia in

form

atyk

i w ró

�nyc

hdz

iedz

inac

h �y

cia.

Zna p

rzep

isy p

rawn

e dot

ycz�

ce w

ykor

zysty

wani

a, pr

zetw

arza

nia i

pub

likow

ania

info

rmac

ji —

pra

woau

tors

kie.

Prze

strz

ega z

asad

etyk

i.D

ostr

zega

bar

iery

, jak

ie d

otyc

z� n

a prz

yk�a

d os

ób n

iepe

�nos

praw

nych

chc�

cych

kor

zyst

a z

osi�

gni�

in

form

atyk

i.K

ieru

nki r

ozwo

juin

form

atyk

i i je

jza

stos

owa�

.

�led

zi n

a bie

��co

now

o�ci

i zn

a naj

nows

ze o

si�gn

i�ci

a roz

woju

tech

nik

info

rmat

yczn

ych.

Potr

afi o

mów

i m

o�liw

o�ci

wsp

ó�cz

esny

ch k

ompu

teró

w i t

ende

ncje

w ic

h ro

zwoj

u.Po

traf

i wym

ieni

wie

le za

stos

owa�

kom

pute

rów

w ró

�nyc

h dz

iedz

inac

h �y

cia.

�led

zi n

a bie

��co

i gr

omad

zi in

form

acje

na te

mat

zmia

n w

rozw

oju

opro

gram

owan

ia i

syst

emów

oper

acyj

nych

, ich

now

ych

dyst

rybu

cji.

ME T O D Y K O N T R O L I I O C E N Y O S I � G N I � � U C Z N I Ó W 75

10. Metody kontroli i ocenyosi�gni�� uczniów

Metody kontroli i oceny osi�gni�� uczniów

10.1. Metody oceniania osi�gni��edukacyjnych

Analizuj�c metody oceniania osi�gni� ucznia, nale�y zwróciuwag� na wiele elementów, w tym na:� oceniane formy aktywno�ci specyficzne dla danego

przedmiotu;� sposób stopniowania ocen, na przyk�ad zastosowanie ocen

z wagami;� poziomy wymaga� i ich zwi�zek z ocenianiem;� konstruowanie planów wynikowych i ich zwi�zek

z hierarchizacj� wymaga� programowych.Wszystkie elementy wymienione powy�ej bezpo�rednio wp�ywa-

j� na sposób oceniania osi�gni� ucznia.

10.1.1. Oceniane formy aktywno�ciMówi�c o formach aktywno�ci ucznia, które podlegaj� ocenie,mamy na my�li dzia�ania ucznia realizowane w ramach prowadzo-nych zaj� z informatyki, nadzorowane przez nauczyciela. Specyfikaprzedmiotów informatycznych zwi�zana z praktycznym podej-�ciem do wprowadzanych zagadnie� powoduje, �e formy aktyw-no�ci b�d� tutaj ró�ni si� od tych przejawianych podczas naukiinnych przedmiotów. Ponadto mog� one by odmiennie stopnio-wane pod wzgl�dem wa�no�ci. Proponowane formy aktywno�ci to:� praca klasowa — obejmuje wi�kszy zakres przerobionego

materia�u (na przyk�ad dzia�), zapowiadana jest co najmniejz tygodniowym wyprzedzeniem, mo�e by poprawianajeden raz; mo�e by praktyczna (przy komputerze) lubteoretyczna (bez u�ycia komputera);

� sprawdzian — obejmuje materia� dwóch, trzech ostatnichlekcji; mo�e by praktyczny (przy komputerze) lubteoretyczny (bez u�ycia komputera);


� projekt indywidualny — indywidualnie wykonanaprezentacja multimedialna, strona internetowa, programkomputerowy b�d� inna forma pracy zrealizowanej przezucznia z wykorzystaniem komputera;

� odpowied ustna — obejmuje zagadnienia dotycz�ceaktualnie realizowanego materia�u;

� referat — praca opisowa na okre�lony temat;� praca na lekcji — aktywno� na lekcji, wiczenia na lekcji,

praca na rzecz pracowni komputerowej, prowadzenie zaj�;� praca w domu — zadanie domowe, praca dodatkowa

wykonana przez ucznia w domu;� projekt zespo�owy — praca nad projektem grupowym

realizowanym pod kierunkiem nauczyciela; ocenauzale�niona jest zarówno od efektu ko�cowego dotycz�cegozrealizowanego zadania, jak i umiej�tno�ci wspó�dzia�aniaw grupie oraz zaanga�owania wszystkich uczestników grupy;

� korelacja mi�dzyprzedmiotowa — realizacja projektówz innych przedmiotów z wykorzystaniem narz�dziinformatycznych; nauczyciel informatyki ocenia wykonan�prac� od strony informatycznej, natomiast nauczycielprzedmiotu, którego dotyczy wykonywana praca, sprawdzaefekty dzia�a� ucznia od strony tego przedmiotu.

10.1.2. Przyk�adowy przedmiotowysystem oceniania

Przed okre�leniem sposobu oceniania osi�gni� ucznia nale�y zapo-zna si� z wewn�trzszkolnym systemem oceniania i w oparciuo niego opracowa przedmiotowy system oceniania. Przedmiotowysystem oceniania musi by zgodny z wewn�trzszkolnym systememoceniania, powinien by jednak rozszerzony i uszczegó�owiony.

Przedstawiony przyk�adowy Przedmiotowy System Ocenianiastanowi jedynie propozycj� i podpowied skierowan� do nauczy-ciela. Prowadz�cy zaj�cia powinien dostosowa go do warunków,w jakich realizuje lekcje, maj�c na uwadze Wewn�trzszkolny SystemOceniania, prowadzony przedmiot i inne dodatkowe czynniki.


PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA PRZEDMIOTU„INFORMATYKA”

a) Przy ocenianiu stosowana jest �rednia wa�ona. Oceniepodlegaj� formy aktywno�ci, którym odpowiadaj�okre�lone wagi, co przedstawiono w tabeli 10.1.

Tabela 10.1. Formy aktywno�ci i ich wagi

Forma aktywno�ci Waga

Praca klasowa 4Sprawdzian 2Projekt indywidualny 3Odpowied� ustna 2Referat 2Praca na lekcji 1Praca w domu 1Projekt zespo�owy 2Korelacjami�dzyprzedmiotowa

1

b) Je�eli ucze� z przyczyn losowych nie mo�e napisa pracyklasowej z ca�� klas�, ma obowi�zek napisa j� w terminieuzgodnionym z nauczycielem, lecz nie pó�niej ni� dwatygodnie od dnia powrotu do szko�y.

c) Ocena niedostateczna z pracy klasowej mo�e by poprawionajeden raz w terminie uzgodnionym z nauczycielem.Na popraw� oceny ucze� ma dwa tygodnie od dniaotrzymania wyników z pracy klasowej. Poprawa pracyjest dobrowolna. Pod uwag� brane s� obydwie oceny.

d) Je�eli ucze� nie napisa� pracy klasowej w ustalonychz nauczycielem terminach, we wzorze na obliczanie oceny�ródrocznej (semestralnej) wstawia si� 0.

e) Ka�dy ucze� ma prawo dwa razy w ci�gu semestruby nieprzygotowany (nie wykona zadania, nie byprzygotowanym do odpowiedzi ustnej), nie dotyczyto jednak prac klasowych. Brak przygotowania nale�yzg�osi przed lekcj�.


f) Udzia� i osi�gni�cia w konkursach przedmiotowych mog�spowodowa podniesienie oceny semestralnej lub rocznej.

g) Ucze� otrzymuje poprawion� prac� klasow� na lekcjido wgl�du.

h) Ucze� mo�e poprawi ocen� niedostateczn� z I semestruw terminie uzgodnionym z nauczycielem.

i) Zale�no� oceny semestralnej od �redniej wa�onejprzedstawiono w tabeli 10.2.

Tabela 10.2. Zale�no�� oceny semestralnej od �redniej wa�onej

rednia wa�ona Ocenasemestralna

[0; 1,40) 1

[1,40; 1,65) 1+

[1,65; 1,90) 2–

[1,90; 2,25) 2

[2,25; 2,60) 2+

[2,60; 2,90) 3–

[2,90; 3,25) 3

[3,25; 3,60) 3+

[3,60; 3,90) 4–

[3,90; 4,25) 4

[4,25; 4,60) 4+

[4,60; 4,90) 5–

[4,90; 5,25) 5

[5,25; 6,00] 5+

j) Ocena roczna wystawiana jest na podstawie �redniej wa�onejocen uzyskanych podczas ca�ego roku szkolnego, co zosta�oprzedstawione w tabeli 10.3.

k) Ocen� celuj�c� (6) otrzymuje ucze� spe�niaj�cy wymaganiana ocen� bardzo dobr� (5), którego wiadomo�cii umiej�tno�ci wykraczaj� poza program.


Tabela 10.3. Zale�no�� oceny rocznej od �redniej wa�onej

rednia wa�ona Ocena roczna

[0; 1,65) 1

[1,65; 2,60) 2

[2,60; 3,60) 3

[3,60; 4,60) 4

[4,60; 6,00] 5

10.2. Kryteria oceniania

10.2.1. Hierarchizacja wymaga� programowych— poziomy wymaga� i wymaganiana poszczególne oceny szkolne

Wymagania programowe to opis opanowanych przez ucznia czyn-no�ci, w tym wiedzy i umiej�tno�ci. W zwi�zku z brakiem mo�liwo-�ci ustalenia jednego poziomu nauczania dla wszystkich uczniówwymagania programowe s� stopniowane, czyli dzielone na poziomy.

Spe�nianie wymaga� programowych jest powi�zane bezpo-�rednio ze stopniami szkolnymi, co przedstawia tabela 10.4.

Przedstawiony uk�ad wymaga� ma charakter hierarchiczny, cooznacza, �e spe�nienie wymaga� wy�szego poziomu jest równoznacz-ne z realizacj� wymaga� wszystkich ni�szych poziomów. Widocznejest równie�, �e spe�nienie okre�lonych wymaga� warunkuje uzy-skanie odpowiednich ocen szkolnych.

Model pe�ny, który przewiduje podzia� na pi� poziomów, jestniezwykle trudny do realizacji. Opisanie kolejnych poziomów w takisposób, aby stanowi�y one uk�ad hierarchiczny, wymaga�oby odnauczyciela wyj�tkowej szczegó�owo�ci i precyzji, co nie zawsze jestmo�liwe. St�d pojawienie si� pozosta�ych modeli, uwzgl�dniaj�-cych podzia� na dwa lub trzy poziomy. Wybór w�a�ciwego modeluhierarchizacji wymaga� zale�y przede wszystkim od nauczyciela, alenale�y wzi� równie� pod uwag� inne, dodatkowe czynniki, któremaj� pó�niej wp�yw na tworzenie planów wynikowych.


Tabela 10.4. Powi�zanie wymaga� programowych ze stopniami szkolnymi

OCENY SZKOLNE (STOPNIE)MODELEHIERARCHIZACJIWYMAGA�PROGRAMOWYCH

celuj

�cy

(6)

bard

zo d

obry

(5)

dobr

y (4)

dost

atec

zny

(3)

dopu

szcz

aj�c

y (2

)

nied

osta

tecz

ny (1

)

K + + + + + –P P

P + + + + – –

R R + + + – – –PP

D D + + – – – –

W W W + – – – – –

gdzie:PP — wymagania ponadpodstawowe (pe�ne), czyli R + D;K — wymagania konieczne;P — wymagania podstawowe;R — wymagania rozszerzaj�ce;D — wymagania dope�niaj�ce;W — wymagania wykraczaj�ce (ponadprogramowe).


10.2.2. Tworzenie planów wynikowychPlan wynikowy jest dokumentem, który opracowuje indywidualnienauczyciel — zgodnie z warunkami, w jakich realizuje nauczanie.Tre�ci planu uzale�nia on zarówno od czynników, na które mawp�yw, jak i tych, na które wp�ywu nie ma. Czynniki, które nie zale-�� bezpo�rednio od nauczyciela, poniewa� s� na przyk�ad opraco-wywane dla ca�ej szko�y b�d� grupy nauczycieli, to wewn�trzszkolnysystem oceniania, przedmiotowy system oceniania, specyfika dydak-tyki przedmiotowej, specyfika zespo�u klasowego, podstawa progra-mowa, standardy egzaminacyjne. Natomiast czynniki, na którenauczyciel ma wp�yw, to wybór programu nauczania b�d� samo-dzielne jego opracowanie oraz jego w�asny system dydaktyczny.

Do niedawna nauczyciel przygotowywa� rozk�ady materia�u,zast�pione dzi� omawianymi w tym punkcie planami wynikowymi.Rozk�ad materia�u mia� na celu okre�lenie podzia�u tre�ci, któremia�y by zrealizowane na lekcji. Na jego podstawie mo�na by�ostwierdzi, jakie wiadomo�ci zosta�y przekazane, jakimi �rodkamidydaktycznymi pos�u�y� si� nauczyciel, jakie cele osi�gn��. W planiewynikowym najwa�niejszym elementem s� efekty nauczania, czyliodpowied� na pytanie: „Jak� wiedz� i umiej�tno�ci zdobyli ucznio-wie?”. Plan wynikowy dotyczy wi�c bezpo�rednio ucznia i jegoopracowanie jest od niego uzale�nione. Nauczyciel, pisz�c planwynikowy, powinien wiedzie, w jakiej klasie i z jakimi uczniamib�dzie go realizowa�. Wskazane jest nawet, aby opracowywa planystopniowo dla ka�dego kolejnego dzia�u, a nie od razu na ca�y rokszkolny. Rozk�ad materia�u powi�zany by� natomiast z nauczycie-lem, przygotowywaniem zaj� i ich realizacj�. Nie mo�na by�o najego podstawie okre�li efektów nauczania.

W praktyce plan wynikowy to szczegó�owo okre�lone wymaganiaprogramowe obejmuj�ce wiadomo�ci i umiej�tno�ci, jakie ucze� po-winien zdoby. Aby poprawnie skonstruowa plan wynikowy, nale-�y przede wszystkim dokona wyboru tre�ci nauczania, a wi�c okre�lidzia�y i jednostki tematyczne. Kolejnym krokiem jest wyodr�bnieniecelów nauczania i opisanie wymaga� edukacyjnych. Najwa�niejszejest jednak zhierarchizowanie tych wymaga�, czyli okre�leniepoziomów wymaga�. Nale�y tutaj wybra jeden z modeli opi-sanych w punkcie 10.2.1, „Hierarchizacja wymaga� programowych


— poziomy wymaga� i wymagania na poszczególne oceny szkol-ne”, a wi�c podzia� na dwa poziomy (wymagania podstawowe i po-nadpodstawowe) lub podzia� na trzy poziomy (wymagania pod-stawowe, rozszerzaj�ce i dope�niaj�ce). Ostatnim krokiem jestopracowanie schematu planu wynikowego. Tabele 10.5 i 10.6 przed-stawiaj� przyk�adowe struktury planów wynikowych.

Tabela 10.5. Struktura planu wynikowego uwzgl�dniaj�ca podzia�na trzy poziomy

WYMAGANIA PROGRAMOWEDZIA TEMATY(jednostkilekcyjne)

PODSTAWOWE ROZSZERZAJ CE DOPENIAJ CE

temat 1. czynno�ciucznia

czynno�ciucznia

czynno�ciucznia


czynno�ciucznia

czynno�ciucznia

dzia� 1.


czynno�ciucznia

czynno�ciucznia


czynno�ciucznia

czynno�ciucznia


czynno�ciucznia

czynno�ciucznia

dzia� 2.

… … … …

Tabela 10.6. Struktura planu wynikowego uwzgl�dniaj�ca podzia�na dwa poziomy

WYMAGANIA PROGRAMOWEDZIA TEMATY(jednostkilekcyjne) PODSTAWOWE PONADPODSTAWOWE

temat 1. czynno�ci ucznia czynno�ci ucznia


dzia� 1.




dzia� 2.

… … …

11 . ZA K R E S M O D Y F I K A C J I P R O G R A M U N A U C Z A N I A 83

Przy opracowywaniu planów wynikowych nale�y zwróci uwag�na to, aby opisywane wymagania by�y jednoznaczne, co wykluczab��dne interpretowanie zada� i polece�. Istotna jest równie� realnamo�liwo� spe�nienia przedstawianych wymaga�. Musz� oneuwzgl�dnia mo�liwo�ci intelektualne ucznia. Kolejn� wa�n� cech�jest opracowywanie wymaga� w taki sposób, aby mo�na by�o spraw-dzi ich realizacj�, czyli okre�li, czy oraz w jakim stopniu wia-domo�ci i umiej�tno�ci zosta�y opanowane.

11. Zakres mo�liwych modyfikacjiprogramu nauczania

11. Zakres modyfikacji programu nauczania

W klasie, w której realizowany jest przedmiot „informatyka”, wska-zane jest nauczanie matematyki w zakresie rozszerzonym. Ucze�,który zamierza przyst�pi do egzaminu maturalnego z informatyki,powinien wykazywa si� bardzo dobrym przygotowaniem z innychprzedmiotów �cis�ych. Dotyczy to przede wszystkim matematyki.Przedmiotami wspomagaj�cymi powinny by j�zyk angielski i fizyka.

W zakres mo�liwych modyfikacji programu wchodz� nast�-puj�ce poprawki:� zmiana liczby godzin przeznaczonych na poszczególne

bloki tematyczne w ramowym podziale materia�unauczania, w tym rozszerzenie liczby godzin b�d�przesuni�cie ich pomi�dzy poszczególnymi dzia�ami;

� zmiana kolejno�ci realizacji bloków tematycznych;� samodzielne okre�lenie poziomu wymaga� dla ka�dego celu

operacyjnego.W ka�dej grupie uczniów mamy do czynienia z innym po-

ziomem wiedzy i umiej�tno�ci oraz ró�nymi mo�liwo�ciami inte-lektualnymi. Zadaniem nauczyciela jest dostosowanie realizowane-go programu do potencja�u uczniów. Ten cel osi�ga si� na poziomieplanów wynikowych, które powinny by tworzone na bie��co dlaposzczególnych klas.

Wprowadzaj�c modyfikacje programu, nale�y pami�ta o tym,aby nie naruszy jego zgodno�ci z obowi�zuj�c� podstaw� progra-mow� oraz standardami egzaminacyjnymi.

NO T A T K I

Program nauczania, przeznaczony dla IV etapu edukacyjnego ...pewnych zmian, moe to zrobi zgodnie ze...

Documents

Transcript of Program nauczania, przeznaczony dla IV etapu edukacyjnego ...pewnych zmian, moe to zrobi zgodnie ze...