Prezentacja z zajęć terenowych z przedmiotu

„Podstawy produkcji i oceny mleka”

Gr 1, rok III

Agata Stasiak

Paulina Starzyńska

W dniu 15.10.2013 r. w ramach zajęć z przedmiotu „Podstawy

produkcji i oceny mleka” odbyły się zajęcia terenowe, które

obejmowały wyjazd do dwóch gospodarstw rolnych.

Jednym z nich było prywatne gospodarstwo rolne w Odrytach.

Oprócz hodowli krów mlecznych, w gospodarstwie uprawia się

pszenicę, rzepak i kukurydzę, z której przygotowywana jest

kiszonka dla bydła. Uprawa ta zajmuje 350 ha. Obecnie rolnik

posiada 360 sztuk krów dojnych rasy HF.

Oborę pobudowano pięć lat temu, a posiada ona najnowocześniejsze

rozwiązania. Powierzchnia to 2451 m2 (długość 57 m, szerokość: 43 m).

Dach jest pokryty blachą, boczne ściany zasłonięte kurtynami, których

zadaniem jest ochrona dobrostanu zwierząt przed przegrzaniem,

w mniejszym stopniu przed zimnem. Obora posiada stacje paszowe

dla krów, legowiska, pomieszczenia do inseminacji, izolatki dla krów

chorych, 4 roboty udojowe oraz wydzielone pomieszczenie na biuro.

Widok terenu gospodarstwa z satelity. http://goo.gl/maps/BSvST

Obora w Odrytach wyposażona jest w komputerowy system doju krów.

W skład całego systemu schodzą 4 roboty firmy DeLaval. Aparat jest zdolny

do wydoju 65 krów na dobę, a każda wizyta krowy to z reguły 8-12 litrów

mleka. Dojona krowa przechodzi do miejsca, z którego jest przekierowana

do odpowiedniego boksu robota. Automat laserowo wyszukuje wymiona

krów, myje je (specjalne kubki myjące na wymiona) oraz dokonywana jest

stymulacja, przedzdajanie i suszenie. Odpowiednie urządzenia laserowe

sprawdzają, gdzie znajdują się strzyki krowy, potem celują w nie kubkami

udojowymi. Zastosowanie robota pozwala na wzrost wydajności krów nawet

o 15%. Wyższa wydajność wynika z indywidualnego dostosowania

częstotliwości dojenia do aktualnej wydajności krów i fazy laktacji. Na

ekranie podczas doju są wyświetlone: numer krowy, ilość mleka które

oddała z każdego strzyku, przewidywana ilość mleka jaką odda krowa,

szybkość z jaką pozyskiwane jest mleko, całkowity udój krowy, datę, dane o

liczbie komórkek somatycznych itd.

Po wyjściu krowy z boksu robota system spłukujący włącza się i usuwa

zanieczyszczenia ze stanowiska udojowego. W związku z automatyzacją

tego procesu, szczegółowe dane wyświetlane są również w biurze,

a wszelkie nieprawidłowości wychwytywane są automatycznie.

Aparat udojowy firmy DeLaval. www.delaval.pl

Zasadniczą rolę podczas dojenia mechanicznego odgrywa budowa

wymiona krów. Najbardziej pożądane wymiona to takie, których

ćwiartki są jednakowej wielkości, oddalone od siebie łagodnie

zarysowanymi bruzdami, tak jak w przypadku wymion miskowych.

Podczas doju ważne są również zdrowe nogi krów.

Zasada działania robota udojowego www.delaval.pl

Każda krowa posiada indywidualny numer, który pozwala na

identyfikację w procesie udoju, chowu itd. Wszystkie procesy

w oborze są zautomatyzowane, m.in. usuwanie obornika. W systemie

gnojowicowym uruchamiane są zgarniacze i obornik jest spłukiwany

do kanałów, co ma znaczenie dla zachowania dobrego mikroklimatu

wewnątrz obory, poprzez zmniejszanie ilości amoniaku i innych

gazów emitowanych do atmosfery. Odpowiednio zaprojektowany

i wykorzystywany system usuwania obornika zachowuje go do

wykorzystania jako środek nawożący, a także redukuje przenikanie

odchodów zwierzęcych do wodny i gruntu.

Aparat czyszczący w czasie pracy.

System czyszczący - szczotkowy,

obora wyposażona jest w cztery

aktywne czochradła, które

zapewniają wiele korzyści,

komfortu chowu krów. Są nimi

m.in. lepsza cyrkulacja krwi,

zwiększona wydajność mleczna,

obniżenie przypadków mastitis

w stadzie, powodują wzmożony

ruch krów w oborze, co

przekłada się na mniejsze

konkurowanie ze sobą zwierząt

przy poidłach i stole paszowym.

Wadą czochradeł może być

infekcja grzybiczna w stadzie.

Zasada działania czochradeł „Hoduj z głową bydło”

Wentylatory - zapewniają przepływ powietrza w celu ochłodzenia w czasie upałów, co zwiększa wydajność mleczną bydła.

Odpowiedni system oświetlania (24 h/dobę) - stymuluje całodobową pracę i udój krów. Średnia dojenia na stado to 2,5 razy na dobę.

Obora wyposażona w wentylatory firmy Blattin Cooler. http://www.agrofoto.pl/forum/blog/11/entry-661-komfort-termiczny-krow-cool-klimat-w-oborze/

Obora podzielona jest na cztery sektory, a krowy funkcjonują

w 4 grupach technologicznych, w zależności od okresu laktacji.

W oborze znajdują się 4 izolatki (jedna izolatka na każdą sekcję). Tam

trafiają krowy dojne agresywne, chore lub wymagające specjalnej

opieki, m.in. krowy, które nie mogą przebywać z innym bydłem

z powodu odrzucenia społecznego – choć te często są eliminowane ze

stada. W okresie cielęcym bydło pozbawiane jest rogów (dekornizacja),

które wypalane są specjalnym żelem lub piłowane przez zootechnika

lub weterynarza. Oprócz tego w celu wyeliminowania agresji, na jedną

krowę przypada 9 do 9,5 m2 .

Co drugi dzień około 12,5 tys. litrów mleka oddawane jest do zakładu

Mlekpol, a obecna cena dla tego gospodarstwa za litr surowca wynosi

1,82 zł. Zakład mleczarski bada każdą dostawę mleka, m.in. na

procentową zawartość tłuszczu i białka, zawartość mocznika, liczbę

komórek somatycznych oraz bakterii. Średnia zawartość tłuszczu oraz

białka w oddawanym przez gospodarstwo mleku wynosi odpowiednio:

4,10% i 3,4%. Liczba bakterii w 1 ml tego mleka surowego to 6x103.

Drugim odwiedzonym przez nas miejscem była Stacja

dydaktyczno-badawcza w Bałdach. Gospodarstwo to liczy

363 krowy, w tym obecnie dojonych jest 197 sztuk.

W gospodarstwie hodowane są krowy rasy: holsztyńsko-

fryzyjskiej, jersey, simentalskiej oraz mieszańce tych ras. Krowy

przebywają w oborze wolnostanowiskowej, bez uwiązania

Obora wolnostanowiskowa w Bałdach. http://www.uwm.edu.pl/baldy/pokaz_foto.php?f=8.jpg

Obora w Bałdach. Zdjęcie własne

Dojenie odbywa się dwa razy dziennie o godzinie 4:30 oraz 16:00 w hali udojowej na 12 stanowisk. Jest to dojarnia typu tandem, która charakteryzuje się bocznym ustawieniem krów podczas doju. Krowy stoją na oddzielnych stanowiskach, a dojarz ma możliwość obserwacji całego zwierzęcia, natomiast krowy mają możliwość szybkiego przyzwyczajenia się do obecności dojarza. Taki typ dojarni umożliwia indywidualne traktowanie zwierząt, łatwą kontrolę stanu zdrowotności, szybkie wychwytywanie wszelkich nieprawidłowości u każdej krowy. Hala sprzątana jest raz dziennie środkami kwasowymi i zasadowymi. Serwis hali odbywa się raz do roku.

Tandem - hala udojowa. http://www.uwm.edu.pl/baldy/pokaz_foto.php?f=11.jpg

Przy dojeniu, w tym gospodarstwie, pracuje trzech dojarzy. Przed właściwym udojem krów występuje przdzdajanie. Do specjalnych pojemników wyciska się pierwsze strugi mleka, które zawierają najwięcej bakterii oraz ocenia się czy udojone mleko nie ma grudek ani kłaczków. Obecność grudek lub kłaczków świadczy o chorobie krowy, a mleko od takiej krowy musi być odseparowane do baniek. Jeśli mleko jest prawidłowej konsystencji podmywa się wymiona krów, dokładnie osusza strzyki, zakłada aparat udojowy i rozpoczyna się proces pozyskiwania mleka. Następnie aparat udojowy jest zdejmowany automatycznie i przeprowadzana jest poudojowa dezynfekcja strzyków.

Zbiornik na mleko o pojemności 11 tys. litrów http://www.uwm.edu.pl/baldy/pokaz_foto.php?f=10.jpg

Obok hali udojowej znajduje się chłodnia ze zbiornikiem o pojemności 11 tys. litrów. Systemem rurowym mleko przekazywane jest do tanku. Co drugi dzień mleczarnia Mlekpol odbiera ok. 8 tys. litrów mleka. Mleko w zbiorniku ma temperaturę 4°C, zawiera średnio 4% tłuszczu oraz 3,4% białka. Liczba komórek somatycznych wynosi ok.175000/ml, a bakterii 4x103/ml. Obecna cena 1 litra mleka dla tego gospodarstwa wynosi 1,70 zł. Chłodnia myta jest najpierw kwasem potem zasadą.

Rasy krów hodowanych w gospodarstwach

Holsztyńsko-fryzyjska

Dorosła krowa holsztyńsko-fryzyjska ma wysokość w kłębie około 140 cm, masę ciała około 650 kg, wysoko zawieszone wymię o długiej podstawie, dużej szerokości i umiarkowanej głębokości, płaskie umięśnienie. Osiąga wydajność 7000 kg mleka o zawartości 3,6% tłuszczu. W związku z powyższymi parametrami bydło z tej rasy zostało poddane ostrej selekcji w kierunku mlecznym. Krowa rasy h-f www. wikipedia.pl

Jersey

Krowy Jersey osiągają masę ciała 350-450 kg i wysokość w kłębie 120 cm. Osobliwą cechą Jerseyów jest bardzo wysoka zawartość w mleku tłuszczu – ok. 6 % i białka 4%, co czyni je cennym surowcem dla przetwórstwa mlecznego. Roczna wydajność mleczna to 3500-5000 kg.

Simental

Dorosłe krowy osiągają wysokość w kłębie ok. 135 cm, masę ok. 675 kg. Ich wydajność mleka rocznie to ok. 5 tys litrów. Umaszczenie charakteryzuje się znaczną zmiennością: od beżowego do ciemnoczerwonego z białymi łatami. Głowę i dolne odcinki kończyn mają białe, śluzowicę mają koloru jasnoróżowego.

Krowa rasy simentalskiej – odmiana mleczno-mięsna, http://pl.wikipedia.org/

. Krowa rasy Jersey. Zdjęcie własne

Literatura:

Ziajka S. 2008. Mleczarstwo. T. 1, Wyd. UWM, Olsztyn.

Jurczak M. 1997. Mleko. Produkcja, badanie przerób. Wyd. SGGW, Warszawa.

Hoduj z głową bydło. Artykuł z nr 6/2011

http://www.delaval.pl/

http://produkcjamleka.wordpress.com

http://www.hodujbydlo.pl/

http://www.delaval.pl