GMINA GORZYCEul. Sandomierska 75

39-432 Gorzycetel. 15 836 20 75

www.gminagorzyce.pl

Gmina Gorzyce powstała w ramach podziału administracyjnego kraju 1972 roku.

Jest jedną z czterech gmin powiatu tarnobrzeskiego.

Leży w północnej części województwa podkarpackiego.

W skład gminy Gorzyce wchodzą miejscowości: • Gorzyce, • Furmany, • Motycze Poduchowne, • Orliska, • Sokolniki, • Trześń, • Wrzawy • Zalesie Gorzyckie.

Miejscowości te należą do starodawnych osad powstałych na terenie Puszczy Sandomierskiej, w widłach Wisły i Sanu.

Najstarszą z nich jest wieś Sokolniki założona w XII w. najmłodszą zaś Furmany powstałe XVIII w.Wymienione wsie są w większości osadami rolniczymi.

Przemysł rozwinął się głównie w Gorzycach, jednak każda z miejscowości ma ciekawą i bogatą historię, powstałą na przestrzeni wieków.

MIEJSCOWOŚCI

GORZYCEsą jedną z najstarszych osad dawnej Puszczy Sandomierskiej.Powstanie miejscowości datuje się na koniec XI w. lub początekXII w.Rodowód miejscowości sięga okresu wczesnopiastowskiego i należyumieścić ją wśród ludności zlokalizowanych wokół grodusandomierskiego.Były to dobra najpierw książęce, potem królewskie należące dostarostwa sandomierskiego obejmującego cały teren PuszczySandomierskiej.Początkowo znajdował się tu dworek i folwark książęcy służącyksięciu na krótki pobyt w czasie łowów.Około 1138 roku za przyczyną księcia Henryka Sandomierskiegowe wsi została erygowana pierwsza parafia na terenie całej PuszczySandomierskiej.

Parafia pw. Św. Franciszka Salezego i Andrzeja Boboli w Gorzycach

Wg Jana Długosza w 1138 r. istniała zorganizowana działalność kościoław miejscowości Gorzyce. Pierwotnie kościół zlokalizowany był na wzgórzuzw. „Pączek". Ostatni wzniesiony tam spłonął w 1794 r.W 1828 r. wybudowano nowy drewniany kościół na obecnym placukościelnym, który spłonął w 1944 r.Dzisiaj istniejący kościół wzniesiono w latach 1947-50 dzięki staraniomks. Adama Osetka, ówczesnego proboszcza i dziekana rozwadowskiego,wg projektu inż. Wawrzyńca Dayczaka z Jarosławia.

Na zdjęciu dawna plebania usytuowana na wzgórzuzw. „Pączek", wzniesiona w końcu XVIII wieku,klasycystyczna, remontowana w 1954 r. i w latach 80-tychXX w.

W okresie międzywojennym w ramach budowy Centralnego OkręguPrzemysłowego powstała w Gorzycach prywatna fabryka, którejwłaścicielami byli inżynierowie z Warszawy z zakładów firmy Lilpop,Rau i Loewenstein, Erazm Mieszczański i Tadeusz Jaroszewski.Fabryka produkowała małe odlewy ze stopów aluminium dlaprzemysłu lotniczego (m.in. piasty kół do samolotów Łoś), naczyniakuchenne i proste narzędzia rolnicze.Fabryka przybrała nazwę "Warszawska Odlewnia MetaliPółszlachetnych".Po drugiej wojnie światowej zakłady znacjonalizowano i stały sięWytwórnią Sprzętu Komunikacyjnego.W wyniku prywatyzacji w 2001 roku WSK PZL stała się firmą Federal-Mogul.

Federal-Mogul

FURMANYOsada została założona przez rodzinę Tarnowskich w XVIII w.W latach 70. XX w. miejscowość rozwinęła się dzięki osadnictwumieszkańców przybyłych i wywłaszczonych z terenów Jeziórka orazrozbudowie Kopalni i Zakładów Przetwórczych Siarki „Siarkopol”.Dziś ze względu na swoje położenie jest atrakcyjnym miejscem dozamieszkania.

Piękne tereny i przyroda to atuty Furman.

MOTYCZE PODUCHOWNETo jedna z mniejszych miejscowości gminy. Wieś położona jest nadrozlewiskiem, będącym pozostałością dawnego starorzecza Sanu,a dzisiaj stanowiącym fragment potoku Sanna.

Zachód słońca nad jeziorem w Motyczu Poduchownym

ORLISKANazwa miejscowości pochodzi prawdopodobnie od siedliska Orłów,gnieżdżących się w tej części Puszczy Sandomierskiej. Powstanieosady datuje się na przełom XVIII/XIX w.

Kościół w sołectwie Orliska.

SOKOLNIKITo najstarsza miejscowość w gminie Gorzyce (1191 r). Nazwa wsi sugeruje,że zamieszkiwała w niej ludność, świadcząca usługi o charakterzełowieckim. Sokolniki to jedna z trzech największych wsi w gminie Gorzyce.

Skwer świętego Jana Pawła II. Poziom wody z powodzi z 2001 r. został oznaczony na krzyżu. W 2010 r. woda przykryła figurę papieża i krzyż.

TRZEŚŃPierwotna nazwa brzmiała Czeresznia, Czeresnia, a w XVI w. Trzesznia.Osada Trześń wzięła swoją nazwę od drzew – czereśni, w które w tymmiejscu licznie występowały. Pierwszy dokument świadczący o istnieniumiejscowości pochodzi z 1302 roku. Miejscowość należała do roduTarnowskich.Spośród zabytków świeckich, które pozostały na terenie miejscowościnależy wymienić dworek, spichlerz oraz budynku gospodarcze po folwarkurodziny Tarnowskich.Spośród obiektów sakralnych na uwagę zasługuje kościół parafialnyzbudowany w latach 1893-1899, a erygowany w 1909 r. pod wezwaniemŚwiętej Rodziny.

Z drewnianym dworkiem związana jest ciekawa historia,nawiązująca do 1809 r.W czasie bitwy rozegranej pod Wrzawami między wojskami KsięstwaWarszawskiego, a oddziałami żołnierzy austriackich stacjonowałtu sztab księcia Józefa Poniatowskiego, dowódcy polskichoddziałów.Rolę pisarza sztabowego pełnił młody wówczas Aleksander Fredro,który w Trześni otrzymał nominację na podporucznika.

Obecnie dworek, jak i spichlerz leżą na prywatnej posesji. Posesji, na której tworzony jest przepiękny ogród, a obiektom przywracany jest dawny blask.

WRZAWYNazwa miejscowości Wrzawy jest jedyną nazwą własną występującąna ziemiach polskich.Istnieją różne wersje wyjaśniające pochodzenie nazwy sołectwa. Jedna z nich mówi,że została utworzona od nazwy osobowej „Wrzawa”, druga, że na miejscowośćprzeniesiona została nazwa wody, która „wrze i kotłuje się tworząc wiry i odmęty”,następną odnosi się do wielości ptactwa wodnego, które czyniło „wrzawę”- i stądnazwa wsi.Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z XII w. Miejscowość okalają Wisła i Santworząc wyjątkowy mikroklimat, szczególnie pożądany dla rolnictwa i upraw warzywstrączkowych.

Wiosną 1809 roku miała tu miejsce „bitwawrzawska”. Wojska polskie liczyły około7 tysięcy, austriackie około 18 tysięcy ludzi.W bitwie pod Wrzawami książę JózefPoniatowski dobrze wykorzystał tereni uczestniczył bezpośrednio w walce, mimo tona skutek przewagi wroga doznał porażkii musiał cofnąć się na prawy brzeg Sanu.Bitwa Wrzawska miała być ostatnią batalia,w której dowodził i brał udział wódz naczelnyarmii polskiej książę Józef Poniatowski.Miejsce „bitwy wrzawskiej” upamiętniaobelisk wzniesiony w XIX wieku ku czcipoległych żołnierzy księcia JózefaPoniatowskiego. Stoi on na szczycie kopcaporośniętego trawą – ufundowany został w1879 roku przez Kaliksta barona Horocha –ziemianina, właściciela Wrzaw.

ZALESIE GORZYCKIEW połowie XVI w. król Zygmunt August nadał Wojciechowi Pirockiemu, burgrabiemuzamku sandomierskiego, młyn z rolami we wsi Gorzyce. Zorganizowany w tymmiejscu folwark dał początek nowej osadzie Zalesie. Punktem charakterystycznymdla Zalesia jest most kolejowy na rzece Wisła. Największym atutem zaś przyroda ipiękne widoki na Góry Pieprzowe i Sandomierz.

Parafia pw. Św. Franciszka Salezego i Andrzeja Boboli w Gorzycach

Obecny kościół (murowany) został wybudowany w latach 1947-1950dzięki staraniom ks. Adama Osetka.Parafia jest organizatorem koncertów organowych, które odbywają sięw czasie wakacji, a także inicjatorem Przeglądu Piosenki Religijnej.Przy parafii pracują siostry ze Zgromadzenia Sióstr Świętej Rodzinyz Bordeaux. Parafia obejmuje miejscowości: Gorzyce, Motycze Pod.,Zalesie Gorzyckie.

Parafia erygowana pomiędzy 1302-1325. Obecny kościół wzniesionyw latach 1893-99 wg projektu arch. Jana Sas Zubrzyckiego, w styluneoromańskim. Parafia obejmuje miejscowości: Trześń, Sokolniki,Furmany i Orliska.

Parafia pw. Świętej Rodziny w Trześni

Parafia Wrzawy została erygowanaw 1271 roku. Wydzielona z częściparafii Gorzyce jako prywatnafundacja rodu Dębno, w któregoposiadaniu był wówczas tzw. kluczwrzawski.

Parafia pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski

Na terenie Gorzyc funkcjonuje 7 placówek oświatowych,w których organem prowadzącym jest gmina:

- Samorządowe Przedszkole w Gorzycach,- Zespół Szkół w Gorzycach (Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła

II i Gimnazjum im. Jana Pawła II,- Szkoła Podstawowa nr 1 im. ks. Adama Osetka w Gorzycach,- Zespół Szkolno-Przedszkolny w Trześni,- Zespół Szkolno- Przedszkolny w Sokolnikach- Zespół Szkół we Wrzawach- Szkoła Podstawowa w Furmanach

oraz Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych, którego organem prowadzącym jest Starostwo Powiatowe w Tarnobrzegu.

Samorządowe Przedszkole w Gorzycach

Zespół Szkół w Gorzycach Szkoła Podstawowaim. Jana Pawła IIi Gimnazjum im. Jana Pawła II

Szkoła Podstawowa nr 1im. ks. Adama Osetka

w Gorzycach

Zespół Szkolno-Przedszkolnyw Trześni

Zespół Szkolno- Przedszkolnyw Sokolnikach

Szkoła Podstawowaw Furmanach

Zespół Szkół we Wrzawach

Na terenie gminy Gorzyce:

• zameldowanych jest około 13.500 mieszkańców,

• zarejestrowanych jest 659 podmiotów gospodarczych,

• stopa bezrobocia to około 5%,

• do 7 szkół i placówek oświatowych uczęszcza łącznie – 1526

uczniów, w tym:

� do przedszkoli i oddziałów przedszkolnych - 392,

� do szkół podstawowych - 785,

� do gimnazjów - 349,

• działa 7 jednostek Ochotniczej straży Pożarnej, 5 z nich należy do

Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego.

Obszar gminy Gorzyce obejmuje 69 km, w tym około 5000 hato użytki rolne.

Na terenie gminy działa Tarnobrzeska Specjalna Strefa Ekonomiczna EURO-PARK WISŁOSAN.

Rejon inwestycyjny Gorzyc w obszarze strefy to około 25 ha, z tego 21 ha to obszar zagospodarowany przez:

� Alumetal Gorzyce Sp. z o.o. – produkcja aluminium

� Press + Sintertechnik Sp. z o.o. – produkcja rdzeni solnych do odlewów aluminiowych

� AHC Polska Sp. z o.o. - obróbka metali, produkcja chemikaliów organicznych i nieorganicznych

� Federal-Mogul Gorzyce S.A. - producent tłoków dla przemysłu samochodowego

� Metaltec Magaj & Szymański s.c. - wytapianie odpadów aluminiowych i żeliwnych

Na terenie TSSE Rejonu Inwestycyjnego Gorzyce zatrudnienieznajduje około 3.500 osób.

Federal Mogul oraz zakłady działające w obszarze strefy.

Tereny Gminy Gorzyce z racji swojego położenia posiadają przepięknewalory przyrodnicze, ale również narażone są na powodzie. W 2001 roku –pierwsza fala, dwie następne w 2010 roku przerwały umocnienia wałowei zalały miejscowości: Zalesie Gorzyckie, Orliska, Sokoliki, Trześńi Furmany.

Trześń. Powódź w 2010 r.

Na zdjęciach:- Zespół Szkolno-Przedszkolny w Trześni,- Zespół Szkolno-Przedszkolny w Sokolnikach,- mieszkańcy umacniają wały.

Powódź pozostawiła na wszystkich mieszkańcach swoje piętno, jednakdzięki pomocy rządu, władz samorządowych, ludzi dobrej woli,a przede wszystkim pracowitości mieszkańców zniszczone budynkiudało się odbudować.Dziś posesje, budynki użyteczności publicznej zachwycają swojąelegancją i nowoczesnością.Dzięki inwestycjom związanym z budową i wzmacnianiem wałówprzeciwpowodziowych, gmina Gorzyce staje się bezpiecznymi atrakcyjnym miejscem do mieszkania i inwestowania.Bliskość Sandomierza, Tarnobrzega i Stalowej Woli – dodatkowowzmacnia te atuty.

ZALEW GORZYCKI

Miejsce do wypoczynku dla mieszkańców i przyjezdnych gości.Przy zalewie znajduje się kompleks rekreacyjny z wypożyczalnią kajaków.

8 KM TRASA ROWEROWA I MOR-Y NA TERENIE GMINY

Rowerem przez najpiękniejsze zakątki gminy Gorzyce. Czemu nie? Miłośnicyjednośladów mogą korzystać z wyznaczonych tras rowerowych w ramachWschodniego Szlaku Rowerowego Green Velo.

„Trasy Rowerowe w Polsce Wschodniej" – pod takim hasłem realizowany byłprojekt, w ramach którego w województwach podkarpackim, świętokrzyskim,podlaskim, lubelskim oraz warmińsko-mazurskim zbudowana zostałapodstawowa infrastruktura związana z obsługą ruchu rowerowego.Gmina Gorzyce znalazła się na trasie projektu. Od strony Zaleszan-Kępie,jadąc drogami powiatowymi i gminnymi w kierunku Sokolnik i Trześni możnadotrzeć do granicy z województwem świętokrzyskim, a dalej wyznaczonymitrasami w kierunku Sandomierza.Na terenie gminy w miejscowości Orliska oraz Trześń wybudowano 2przystanki tzw. MOR-y – Miejsca Obsługi Rowerzystów. Wszystkie MOR-y sąjednolicie oznakowane i wyposażone w wiaty, ławy, U-kształtne stojakirowerowe, tablice informacyjne oraz kosze na śmieci. MOR-y pozwalają naodpoczynek, schronienie się przed deszczem oraz uzyskanie informacji oatrakcjach w najbliższej okolicy.

MOR W ORLISKACH

Zagroda edukacyjna – to miejscegdzie dzieci i młodzież, ale takżedorośli mogą poznać zasady uprawyfasoli oraz ziół.W zagrodzie mieszkają – kury, króliki,kaczki, gęsi oraz wiele innychdomowych zwierzaków.Jest tu również mini muzeum sprzęturolniczego.W ramach zajęć edukacyjnychprowadzone są także warsztatykulinarne.

ZAGRODA EDUKACYJNA

GALERIA REGIONALNEGO

PRODUKTU - to miejsca na

terenie gminy, gdzie można zakupić

pamiątki, ale także nabyć produkty

lokalne, w tym fasolę wrzawską i jej

przetwory.

W Galerii swoje ważne miejsce

zajmują wyroby lokalnych artystów

m.in. Kingi Roszuk, Jana Puka,

Wiesława Grocholi oraz wielu innych.

Przedmioty eksponują tu również

podopieczni gorzyckich Warsztatów

Terapii Zajęciowej. Są tu też

produkty ze Spiżarni Sandomierskiej.

Punkt mieści się w „Pensjonacie

pod Pieprzówkami” w Zalesiu

Gorzyckim, w tym roku zostanie

otworzony przy bibliotece.

TRZEŚNIOWSKIE ANIOŁY- KSIĄŻKA I WITRAŻE

Historia Trześniowskich Aniołów nawiązuje do polichromii, którezdobią kościół w Trześni. Wśród malowideł wykonanych na ścianach świątynijest jedna znacząca, przedstawiająca aniołów stróżów chroniących osobystojące przy brzegu Trześniówki.

Wydana opowieść to historia pięcioletniego Szymka i jego dziadkaJacentego cudem uratowanych z powodzi. Jaki udział w tym tragicznymwydarzeniu mieli Posłańcy Boga i jaki związek istnieje pomiędzy polichromiami,a spisaną opowieścią można dowiedzieć się z książki.

Historię opisała Dorota Kozioł – poetka, malarka, pisarka, dziennikarka,autorka wielu książek dla dzieci, młodzieży i dorosłych oraz artykułówpoświęconych historii i kulturze Tarnobrzega i okolic.

Ilustracje zaś przygotowała Kinga Roszuk – mieszkanka Gorzyc,absolwentka Instytutu Sztuk Pięknych. Od lat zajmuje się malarstwemi rysunkiem, swoje prace wystawia w galeriach w całej Polsce, jej praceznajdują się także w prywatnych kolekcjach w kraju i za granicą.

Książka to już drugi element promujący gminę Gorzyce związanyz aniołami. Pierwszym były trześniowskie anioły wykonane ze szkła i opatrzonestosownym słowem.

Anioły ze szkła przygotowują podopieczni Warsztatów Terapii Zajęciowychw Gorzycach.

W WARSZTATACH TERAPII ZAJĘCIOWEJ POWSTAJĄ TRZEŚNIOWSKIE ANIOŁY.Pieniądze ze sprzedaży Aniołów wspierają podopiecznych. Dzięki temu niepełnosprawni mają dodatkowe fundusze na integrację, wyjazdy krajoznawcze, zajęcia itp.

W gminie Gorzyce uprawa fasoli to jedna z głównych gałęzirolnictwa. Średnio, rocznie produkuje się tu kilkaset ton fasoli,z tego 25 ton „Pięknego Jasia” sprzedawane jest jako produktcertyfikowany. O ten właśnie specjalny certyfikat StowarzyszenieProducentów Fasoli Tycznej „Piękny Jaś” wystąpiło jeszcze 2007roku.

W tym samym roku organizacja otrzymała decyzję MinistraRolnictwa i Rozwoju Wsi o wpisaniu fasoli wrzawskiej do unijnegosystemu, a w 2011 decyzją Komisji Europejskiej fasola wrzawskazostała wpisana na listę unijną, jako Chroniona NazwaPochodzenia.

Obecnie stowarzyszenie zrzesza 9 członków produkującychcertyfikowaną fasolę oraz 20, którzy produkują „jaśka” bezunijnego emblematu. Szacuje się, że w gminie Gorzyce około 250rolników trudni się uprawą fasoli tycznej „Piękny Jaś”.

Fasola wrzawska to już produkt rozpoznawalny – sięgają ponią w swoich programach kulinarnych gwiazdy telewizyjne,interesują krytycy kulinarni, jak np. Grzegorz Łapanowski, a takżeamatorzy dobrego smaku w programie „Ugotowani”. Fasola jestteż bohaterką licznych programów śniadaniowych – była już w„Pytaniu na śniadanie”, czy „Dzień dobry TVN”.

Lokalna gwiazda ma się dobrze, jej walory smakowedostrzegane są podczas organizowanych konkursów, gali czytargów.

Fasola wrzawska „Piękny Jaś

FESTIWAL WIELKANOCNYCH POTRAW I RĘKODZIEŁA ARTYSTYCZNEGO

BABINIEC –SPOTKANIE DLA PAŃ.Na zdjęciu panie w ramach akcji „czerwona szminka”.

GORZYCE BIAŁO-CZERWONIW przeddzień Dnia Flagi przedstawiciele samorządu w towarzystwie dzieci rozdają flagi. W święta państwowe pieczemy „gorzyczaki”. Biało-czerwonymi ciasteczkami częstujemy się nawzajem, by podkreślić to, co nas łączy, czyli polską gościnność.

Gminny Dzień Dzieckawspólna zabawa dla wszystkich dzieci

PIKNIK ZBOŻOWYŚWIĘTO WSI KRÓLEWSKIEJ- SOKOLNIKI

ŚWIĘTO RYBY - MOTYCZE PODUCHOWNEImpreza nawiązuje do tradycji miejscowości. Podczas wydarzenia lokalne Koła Gospodyń Wiejskich serwują dania z ryb oraz potrawy z afrodyzjakiem.

ZMAGANIA GMIN DNI GORZYC

W WIDŁACH WISŁY I SANUŚWIĘTO FASOLI

DOŻYNKI

FUTBOLOWA NIEDZIELA

ZIELONY PIKNIK NA ZAKOŃCZENIE WAKACJI

GORZYCKA 5

WIDOWISKOTRZEŚNIOWSKIE ANIOŁY- ANIELSKI ORSZAK

IGRZYSKA MIKOŁAJKOWE –ZABAWY SPORTOWE DLA DZIECI

ORSZAK MIKOŁAJKOWY

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Wójt Gminy Gorzyce

Leszek Surdy