B

Rolnictwo i rozwój wsi

PL

DEPARTAMENT TEMATYCZNYPOLITYKA STRUKTURALNA I POLITYKA SPÓJNOŚCI

DYREKCJA GENERALNA DS. POLITYKI WEWNĘTRZNEJ

PRAKTYCZNY PRZEWODNIKPRAKTYCZNY PRZEWODNIK

PARLAMENT EUROPEJSKI

Europe Direct to serwis, który pomoże Państwu

znaleźć odpowiedź na pytania dotyczące Unii Europejskiej.

Numer bezpłatnej infolinii*:

00 800 6 7 8 9 10 11

(*) niektórzy operatorzy telefonii komórkowej nie udostępniają połączeń z numerami 00 800 lub pobierają za nie opłaty

Bardzo wiele informacji na temat Unii Europejskiej znajduje się w Internecie.Dostęp można uzyskać przez serwer Europa (http://europa.eu).

Dane katalogowe znajdują się na końcu niniejszej publikacji.

Luksemburg: Urząd Ofi cjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, 2009

ISBN 978-92-823-2652-7

Doi: 10.2861/98781

Printed in Belgium

DRUK NA PAPIERZE BIAŁYM BEZCHLOROWYM

B

PARLAMENT EUROPEJSKI

PRAKTYCZNY PRZEWODNIK

Rolnictwo i rozwój wsi

DEPARTAMENT TEMATYCZNYPOLITYKA STRUKTURALNA I POLITYKA SPÓJNOŚCI

DYREKCJA GENERALNA DS. POLITYKI WEWNĘTRZNEJ

AUTOR

Albert MASSOT MARTI, Departament Tematyczny B ds. Polityki Strukturalnej i Polityki Spójności, Parlament Europejski

WERSJE JĘZYKOWE

Wersja oryginalna: FR.Tłumaczenia: BG CS DA DE EL ES ET FI FR HU IT LT LV MT NL PL PT RO SK SL SV.

PRAWA AUTORSKIE DO ZDJĘĆ

Prawa autorskie: Shutterstock, iStockphoto, Parlament Europejski

O WYDAWCY

Aby skontaktować się z Departamentem Tematycznym B lub zaprenumerować comiesięczny biuletyn, należy wysłać e-mail na adres: poldep-cohesion@europarl.europa.eu

Opracowanie ukończono w marcu 2009 r.Bruksela, © Parlament Europejski, 2009.

ZASTRZEŻENIE PRAWNE

Opinie przedstawione w niniejszym opracowaniu wyrażają poglądy autora i niekoniecznie odzwierciedlają ofi cjalne stanowisko Parlamentu Europejskiego.

Powielanie i tłumaczenie dozwolone jest wyłącznie w celach niekomercyjnych, pod warunkiem wskazania źródła oraz uprzedniego powiadomienia wydawcy i przekazania mu egzemplarza.

SPIS TREŚCI

SPIS TREŚCISPIS TREŚCI

PRZEDMOWA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

EUROPEJSKIE ROLNICTWO A WPR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

PARLAMENT EUROPEJSKI A WPR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

PRACE LEGISLACYJNE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO W DZIEDZINIE ROLNICTWA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

DEPARTAMENT TEMATYCZNY B I JEGO ROLA WSPOMAGAJĄCA PRACE PARLAMENTARNE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

NAJNOWSZE OPRACOWANIA DEPARTAMENTU TEMATYCZNEGO B NA TEMAT ROLNICTWA I ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

INNE ŹRÓDŁA INFORMACJI W DZIEDZINIE ROLNICTWA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

„Sytuacja społeczno-gospodarcza znakomitej większości

pracowników niewątpliwie znacznie się poprawiła. Niemniej

jednak rodzinne gospodarstwa rolne pozostawiono pod tym

względem na pastwę losu, a przepaść między przemysłem

a rolnictwem przejawia silną tendencję do jeszcze większego

pogłębiania się. Szanowni państwo, to jedynie stwierdzenie

faktu, nie zaś oświadczenie polityczne. To jednak fakty kierują

nas wszystkich ku racjonalnej, socjalnej polityce rolnej. Nasze

dzieci i dzieci naszych dzieci przed upływem następnych

dwudziestu lat mogą zapytać nas – zapytać nas wszystkich,

przywódców, naukowców, polityków i Komisję: „Wiedzieliście,

że tak będzie, i co w związku z tym uczyniliście?». Co istotnie

dotychczas uczyniliśmy?”

MANSHOLT, Sicco L. (1968), „The future shape of agricultural policy”(Przyszły kształt

polityki rolnej), Newsletter on the Common Agricultural Policy, n° 1, styczeń 1968,

Wspólnoty Europejskie, Bruksela: 11

„Przyszłość jest czymś, co pozwala się ujarzmić. Przyszłości

się nie ulega, przyszłość się kształtuje.”

BERNANOS, Georges, „La liberté, pour quoi faire?”, 1953

5

PRZEDMOWAPRZEDMOWA

Szanowni Państwo!

Chciałbym niniejszym powitać Państwa w Parlamencie Europejskim i przekazać Państwu informacje na temat specjalistycznych porad dostępnych w ramach naszych zasobów we-wnętrznych. Skuteczność prac parlamentarnych wymaga specjalistycznych, obiektywnych, rzetelnych i aktualnych informacji. W tym celu powołano pięć jednostek badawczych zna-nych jako „departamenty tematyczne”, których działalność obejmuje wszystkie dziedziny wchodzące w zakres uprawnień Parlamentu Europejskiego. Zadaniem owych jednostek jest kierowanie pracami nad rzetelnymi, niezależnymi badaniami, które przeprowadzane są albo wewnętrznie, albo przez ekspertów zewnętrznych.

Departament Tematyczny B ds. Polityki Strukturalnej i Polityki Spójności odpowiada w szcze-gólności za pięć obszarów polityki: rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich, kulturę i oświatę, rybołówstwo, rozwój regionalny oraz transport i turystykę. Dostarcza szerokiej gamy narzę-dzi, począwszy od szczegółowych analiz złożonych kwestii legislacyjnych, a skończywszy na zwięzłych notach wyjaśniających czy warsztatach, podczas których dane zagadnienie przedstawiają zaproszeni eksperci. Narzędzia te mają na celu wspieranie prac organów par-lamentarnych, np. poprzez bezpośrednie wspomaganie prac legislacyjnych danej komisji lub dostarczanie podstawowych informacji na potrzeby wizyt delegacji poselskich. Z wyjątkiem kilku dokumentów poufnych wszystkie opracowania Departamentu Tematycznego B ds. Polityki Strukturalnej i Polityki Spójności dostępne są na stronie internetowej Parlamentu dla wszystkich posłów i obywateli.

W niniejszym opracowaniu znajdą Państwo zwięzłe informacje na temat głównych przeobra-żeń polityki w zakresie rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich podczas ostatniej kadencji. Omawiamy również najważniejsze kwestie, które stanowić będą przedmiot zainteresowania w nowej kadencji. Przedstawiamy ponadto sposoby uzyskania specjalistycznej wiedzy ze źródeł zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych.

Życzę Państwu miłej lektury.

Ismael Olivares MartinezDyrektor

Dyrekcja B ds. Polityki Strukturalnej i Polityki Spójności

Dyrekcja Generalna ds. Polityki Wewnętrznej Unii Europejskiej

PRZEDMOWA

77

8

EUROPEJSKIE ROLNICTWO A WPREUROPEJSKIE ROLNICTWO A WPR

EUROPEJSKI MODEL ROLNICZY

Instytucje wspólnotowe wielokrotnie dały wyraz swojemu przywiązaniu do europejskiego

modelu rolniczego (i żywnościowego), o zróżnicowanym i wielofunkcyjnym charakterze, rozpowszechnionego na całym terytorium rozszerzonej Unii i współgrającego z otwarciem

i globalizacją rynków.

Modelowi temu towarzyszy znaczne zróżnicowanie użytków rolnych, które zajmują 182 mln ha, tj. 47% całego terytorium Unii 27 państw (RAMKA 1). Wraz z leśnictwem rolnictwo zajmuje 78% terytorium UE. Gospodarka rolno-leśna dominuje więc na czterech piątych ob-szaru Unii. Stanowi działalność gospodarczą prowadzoną w środowisku naturalnym, którego równowagę musi szanować i wzmacniać. W tym znaczeniu rolnictwo i leśnictwo odpowiadają za utrzymywanie i użytkowanie gruntów.

UE nie dysponuje jednak równie rozległym obszarem jak kraje Nowego Świata. Europejski mo-del rolniczy ma więc charakter intensywny, o kosztach produkcji znacznie przewyższających koszty produkcji w krajach Ameryki lub Oceanii. Większość gospodarstw rolnych (13,7 mln w 2007 r.) ma charakter rodzinny i osiąga niewielkie rozmiary (średnio 12 ha) (RAMKA 1). Jako pierwsze ogniwo łańcucha żywnościowego (RAMKA 1) gospodarstwa mają pierwszorzędne znaczenie dla równowagi obszarów wiejskich i stanowią ważne źródło zatrudnienia na szczeblu lokalnym w wielu regionach. Bez rolnictwa niewątpliwie nie można mówić o terytorium.

Obecnie blisko 54% ludności 27 państw członkowskich Unii Europejskiej zamieszkuje obszary

wiejskie w szerokim rozumieniu tego słowa (1), które zajmują 90% terytorium. „Regiony z dużą przewagą obszarów wiejskich” zajmują z kolei 53% terytorium Wspólnoty, zamieszkuje je zaś 17% ogółu ludności (MAPA). W tym kontekście rolnictwo staje się kluczową działalnością na rzecz spójności społecznej i terytorialnej, odgrywając decydującą rolę w zapewnianiu prze-trwania obszarów wiejskich jako miejsca zamieszkania, pracy czy wypoczynku.

EUROPEJSKIE ROLNICTWO A WPR

1 OECD wyróżnia dwa rodzaje obszarów wiejskich w szerokim rozumieniu tego słowa: „regiony z dużą przewagą obszarów wiejskich” (50% ludności zamieszkuje gminy o gęstości zaludnienia poniżej 150 os./km2) i „regiony pośrednie” (od 15% do 50% ludności zamieszkuje gminy wiejskie) (MAPA).

99

10

RAMKA 1

Podstawowe dane na temat rolnictwa UE

UE 27 państw, którą zamieszkuje • 497,5 mln mieszkańców (2008 r.), stanowi trzecie co do wielkości skupisko ludności na świecie po Chinach i Indiach. Zważywszy jednak na poziom życia europejskich konsumentów i tym samym ich siłę nabywczą, zajmuje pierwsze miejsce na świecie pod względem wielkości rynku spożywczego.

Użytki rolne • zajmują 47% całego terytorium UE 27 państw. 12 nowych państw członkowskich powiększyło dotychczasowe 145 mln hektarów UE 15 państw o kolejne 37 mln hektarów gruntów rolnych.

Niemniej 25-procentowy przyrost powierzchni doprowadził jedynie do 19-procentowego wzrostu produkcji. • Produkcja

rolna UE 27 państw wynosi 355,8 mld euro w cenach podstawowych (2007 r.) (299 mld w przypadku UE 15 państw i 56,8 mld w przypadku UE 12 państw).

Francja odpowiada za niemal 19% • końcowej produkcji rolnej UE 27 państw, kolejne miejsca zajmują zaś Niemcy (12,8%), Włochy (12,4%) i Hiszpania (11,4%) (WYKRES).

Na 13,7 mln • gospodarstw rolnych (dane z 2007 r.) przypada blisko 11,8 mln AWU (rocznych jednostek pracy równo-ważnych pracy w pełnym wymiarze godzin). Pod względem liczby AWU zdecydowanie przewodzą Polska i Rumunia (po 2,2 mln). Kolejne miejsca zajmują Włochy (1,3 mln) i Hiszpania (967 tys.). W tych czterech krajach skupia się ponad połowa rolniczej siły roboczej UE 27 państw.

Pomimo silnego rozwoju działalności przedsiębiorczej większość gospodarstw rolnych ma wciąż charakter rodzinny. Liczba • gospodarstw nadal się zmniejsza, co prowadzi do zwalniania gruntów i powiększania istniejących gospodarstw. Średnia

powierzchnia użytków rolnych na gospodarstwo wynosi obecnie 12 hektarów. Wciąż jednak istnieją znaczne różnice pomiędzy poszczególnymi krajami: średnio od 1 ha na Malcie do 84 ha w Czechach. W niewielkich gospodarstwach bardzo powszechne jest różnicowanie działalności.

Rolnictwo• wytwarza 2,1% wspólnotowego PKB i zatrudnia 5,1 mln osób (2,4% ludności czynnej zawodowo). Branża

rolno-spożywcza (rolnictwo i szereg innych branż) zapewnia około 8,5% zatrudnienia w UE i wytwarza 3,9% PKB.

Większość handlu unijnymi produktami rolno-spożywczymi odbywa się w ramach • handlu wewnątrzwspólnotowego (75% ogółu handlu), a to za sprawą umacniania i stopniowego rozwijania jednolitego rynku.

W odniesieniu do handlu pozawspólnotowego UE jest • drugim co do wielkości eksporterem produktów rolno-spożyw-

czych na świecie po Stanach Zjednoczonych. W 2007 r. sprzedaż osiągnęła wartość 75,2 mld euro i tym samym wyraźnie wzrosła po ostatnich rozszerzeniach (+54,5% w latach 1999–2007). UE to światowy lider w odniesieniu do wielu produktów, w szczególności napojów alkoholowych, mięsa, nabiału i oliwy z oliwek. Produkty końcowe stanowią 67% wywożonych europejskich produktów rolno--spożywczych.

UE pozostaje jednak • największym na świecie importerem produktów rolnych. W 2007 r. wartość przywozu wyniosła 77,5 mld euro (+44,4% w latach 1999–2007). Większość produktów nabywanych poza UE pochodzi z krajów trzecich rozwijających się, w szczególności z krajów Wspólnego Rynku Południa, AKP (Afryki, Karaibów, Pacyfi ku) i basenu Morza Śródziemnego.

Bilans handlowy w branży rolno-spożywczej • pozostaje ujemny (-2,2 mld euro w 2007 r.). Defi cyt stale ulega jednak wahaniom i zmniejsza się w porównaniu z rekordową wartością -5 mld osiągniętą w 2001 r.

Źródło: Eurostat

10

Europejskie rolnictwo można zatem określić mianem wielo-

funkcyjnego. To na tej podstawie wspólna polityka rolna

(WPR) uzupełniła tradycyjną funkcję rolnictwa, a mianowicie produkcję zdrowej i bezpiecznej żywności dla 498 mln kon-sumentów (RAMKA 1), o inne wymiary – w tym gospodarowa-nie gruntami, trwałą ochronę środowiska naturalnego i gospo-darowanie nim, przeciwdziałanie zmianom klimatycznym czy wytwarzanie energii i biomateriałów.

Omawiany wielofunkcyjny charakter służy również zapewnie-niu różnorodności i jakości europejskich produktów rolnych na rynku spożywczym, który cechuje się coraz większą segmen-tacją.

Rolnictwo wielofunkcyjne, przestrzegające ścisłych norm w za-kresie bezpieczeństwa żywnościowego, zdrowia i dobrostanu zwierząt czy środowiska naturalnego, nie stoi na przeszkodzie utrzymywaniu konkurencyjności rolnictwa i branży rolnej o potencjale produkcyjnym (RAMKA 1) i zdolności do odgrywania głównej roli na światowych rynkach rolnych.

Jako drugi co do wielkości eksporter żywności (RAMKA 1) UE jest również głównym importerem surowców rolnych dla ce-lów przetwórstwa (RAMKA 1), w szczególności pochodzących z krajów rozwijających się, z którymi utrzymuje uprzywilejowane stosunki w oparciu o zbiór licznych umów handlowych.

WYKRES 1

UDZIAŁ W PRODUKCJI ROLNEJ UE 27 PAŃSTW (% – 2007 r.)ŁĄCZNIE UE-27: 355 810 (100%)

BE 2,1%

BG 0,9%

DE 12,8%

EE 0,2%IE 1,7%

EL 3,0%

ES 11,4%

FR 18,7%

IT 12,4%

CY 0,3% LV 0,3%

DK 2,6%

CZ 1,2%

LT 0,6%LU 0,1%HU 1,9%MT 0,1%

NL 6,4%

AT 1,8%

PL 5,6%

PT 1,9%

SI 0,3%SE 1,4%

UK 6,5%

FI 1,3%

SK 0,5%

RO 4,0%

PL

ES 11,4%

%3,0%%

%

EUROPEJSKIE ROLNICTWO A WPR

1111

OBSZARY WIEJSKIE UE 27 PAŃSTW (OBSZARY WIEJSKIE UE 27 PAŃSTW (2)

2 http://ec.europa.eu/agriculture/agrista/rurdev2008/RD_Report_2008.pdf (s. 72).

12

WSPÓLNA POLITYKA ROLNA WPR

Wspólna polityka rolna (WPR) opiera się na art. 32–38 traktatu

WE, z uwzględnieniem zmiany numeracji wprowadzonej trak-tatem amsterdamskim (1997 r.). Najważniejsze narzędzia WPR opierają się obecnie na pięciu podstawowych dokumentach, oprócz których istnieje jeszcze szereg innych rozporządzeń, dyrektyw i decyzji (RAMKA 2).

WPR z biegiem czasu uległa wielu reformom, z których ostatnia miała miejsce w 2008 r. („ocena funkcjonowania”, Bilan de santé, Health Check). Kierunek, w jakim obecnie zmierza WPR, odzwier-ciedla strategiczne cele: konkurencyjne rolnictwo na światowych rynkach przestrzegające bardzo ścisłych norm w zakresie śro-dowiska naturalnego, jakości, bezpieczeństwa żywnościowego i dobrostanu zwierząt, w ramach zrównoważonej gospodarki na obszarach wiejskich. Obowiązującą WPR cechują:

Dwa różne mechanizmy finansowania: „pierwszy filar • WPR” obejmuje mechanizmy wspierania rynków i płatności bezpośrednie na rzecz gospodarstw, fi nansowane w całości ze środków Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG); „drugi fi lar”, zapewniający środki na rozwój obsza-rów wiejskich, objęty jest systemem współfi nansowania, za który odpowiada Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW).

Oddzielenie• płatności od wielkości produkcji, co ma na celu skuteczniejsze dostosowanie gospodarstw do sytuacji ryn-kowej i ograniczenie zakłóceń produkcji i handlu produk-tami rolnymi; płatności niezwiązane z wielkością produkcji przybierają odtąd postać stałej i jednolitej kwoty na rzecz

gospodarstw, opartej przede wszystkim na stabilności przy-chodów i obliczanej na podstawie wysokości płatności bez-pośrednich pobieranych w przeszłości (historyczne wartości

referencyjne w przypadku UE 15 państw, płatności zryczał-towane przyznawane nowym państwom członkowskim po ostatnich rozszerzeniach); w 2009 r. oddzieleniu od wielkości produkcji podlega 90% wsparcia na rzecz gospodarstw ob-jętych pierwszym fi larem.

Zasada współzależności• , zgodnie z którą płatności jednoli-te muszą spełniać szereg kryteriów dotyczących środowiska naturalnego, zdrowia publicznego, dobrostanu zwierząt itp., w odpowiedzi na oczekiwania europejskich obywateli.

Publiczna redystrybucja• płatności bezpośrednich objętych pierwszym filarem za pośrednictwem czterech mechani-zmów, takich jak: modulacja obowiązkowa umożliwiająca przesunięcie środków z jednego do drugiego fi laru WPR celem wspierania rozwoju obszarów wiejskich; krajowe rezerwy

uprawnień do płatności niezwiązanych z wielkością produk-cji, oparte na wielkości puli środków krajowych, mające na celu zaradzenie wyjątkowym trudnościom lub szczególnym sytuacjom; dobrowolne wykorzystanie do 10% środków

z krajowej puli płatności niezwiązanych z wielkością pro-

EUROPEJSKIE ROLNICTWO A WPR

13

dukcji w celu wspierania branż lub obszarów znajdujących się w trudnym położeniu; ewentualne stosowanie regionalne-

go modelu oddzielenia płatności od wielkości produkcji

umożliwiającego ujednolicenie płatności na hektar przyzna-wanych według kryteriów terytorialnych.

Dyscyplina fi nansowa• – zasada, którą uznano w ostatnich wieloletnich perspektywach budżetowych Unii i zgodnie z którą w obliczu wyzwań związanych z rozszerzeniem zamro-żono budżet pierwszego fi laru WPR i ustalono obowiązkowe roczne pułapy wydatków; w celu uniknięcia przekroczenia pu-

łapów instytucje europejskie mogą stosować liniowe zmniej-szenia obowiązujących dopłat.

Elastyczne zarządzanie• WPR, w ramach którego państwa członkowskie mogą na różne sposoby stosować zasady no-wej WPR (model oddzielania płatności od wielkości produkcji, terminy wejścia w życie niektórych systemów itp.); odnośnie do modelu oddzielania płatności od wielkości produkcji

państwa członkowskie mogą dokonać wyboru spośród czte-rech możliwości, takich jak: system historyczny (oparty na referencyjnych wartościach produkcji z przeszłości); system

3 Rozporządzenie (WE) nr 198/2005 zmienione ostatnio rozporządzeniem (WE) nr 74/2009 (Dz.U. L 30 z 31.1.2009).4 Decyzja 2006/144/WE zmieniona ostatnio decyzją Rady 2009/61/WE (Dz.U. L 30 z 31.1.2009).5 Rozporządzenie (WE) nr 1234/2007 zmienione ostatnio rozporządzeniem (WE) nr 72/2009 (Dz.U. L 30 z 31.1.2009, s. 1).6 Rozporządzenie (WE) nr 73/2009 uchylające rozporządzenie (WE) nr 1782/2003 (Dz.U. L 270 z 21.10.2003, s. 1).

RAMKA 2

Ramy prawne WPR

rozporządzenie (WE) nr 1290/2005 w sprawie ogólnego fi nansowania WPR, za które odpowiadają dwa fundusze: EFRG • (Europejski Fundusz Rolniczy Gwarancji) i EFRROW (Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich) (Dz.U. L 209 z 11.8.2005, s. 1);

rozporządzenie (WE) nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich (drugi fi lar WPR) przez EFFROW• (Dz.U. L 277 z 21.10.2005, s. 1) (3);

decyzja Rady 2006/144/WE w sprawie strategicznych wytycznych Wspólnoty dla rozwoju obszarów wiejskich (okres pro-• gramowania 2007–2013) (Dz.U. L 55 z 25.2.2006, s. 20) (4);

rozporządzenie (WE) nr 1234/2007 ustanawiające jednolitą wspólną organizację rynków w ramach pierwszego fi laru WPR • i ujednolicające mechanizmy regulacji poprzednich 21 wspólnych organizacji rynków branżowych (Dz.U. 299 z 16.11.2007, s. 1) (5);

rozporządzenie (WE) nr 73/2009 ustanawiające wspólne zasady dla systemów płatności bezpośrednich pierwszego fi laru • WPR (Dz.U. L 30 z 31.1.2009, s. 16) (6).

1414

regionalny (oparty na podstawowej płatności na hektar na szczeblu terytorialnym); system mieszany (łączący płatności obliczane na podstawie historycznych wartości referencyj-nych i płatności jednolite na hektar na szczeblu regionalnym); uproszczony system płatności na hektar, który stosować mogą wyłącznie nowe państwa członkowskie.

Zgodność z przepisami Światowej Organizacji Handlu • (WTO) w zakresie, w jakim ostatecznym celem oddzielenia płatności od wielkości produkcji i przesunięcia środków na rzecz rozwoju obszarów wiejskich przy użyciu modulacji jest umożliwienie wcielenia przeważającej części europejskiego wsparcia dla rolnictwa do „kategorii zielonej” (płatności zgod-nych) porozumienia WTO w sprawie rolnictwa.

FINANSOWANIE WPR

Koszty WPR w stosunku do europejskiego produktu krajowe-go brutto (PKB) stopniowo się zmniejszały. W 2009 r. wyniosły 0,46% (TABELA). Niemniej jeżeli recesja uległaby pogłębieniu, wydatki na WPR bardzo szybko mogłyby stać się o wiele wyższe w porównaniu z PKB, zwłaszcza w kilku nowych państwach członkowskich, w których wyraźnie przewyższają już one śred-nią wydatków we Wspólnocie.

Ostatnie wieloletnie ramy fi nansowe na lata 2007–2013 zatwierdzono w 2006 r. (7). Środki regulacyjne dotyczące ryn-ków i płatności bezpośrednich (pierwszy fi lar WPR) stanowią 33,9% łącznych przewidzianych zobowiązań, tj. 293,1 mld euro w UE 27 państw. Środki rozwoju obszarów wiejskich (drugi fi lar) stanowią 8%, tj. 69,7 mld euro (TABELA).

Oprócz kwot przyznanych na rozwój obszarów wiejskich przewidziano jednak również przesunięcie środków z pierw-szego do drugiego fi laru przy użyciu mechanizmu modulacji

obowiązkowej w odniesieniu do płatności bezpośrednich pobieranych przez rolników UE 15 państw. W ramach oceny funkcjonowania z 2008 r. podwyższono stawkę obowiązującej modulacji (5% płatności bezpośrednich powyżej 5 000 euro na gospodarstwo): do 2012 r. stawka zwiększona zostanie do 10%. Płatności powyżej 300 tys. euro rocznie ulegną zmniejszeniu o dodatkowe 4%.

Przewidziano ponadto przesunięcie środków z pierwszego do drugiego fi laru na rzecz programów restrukturyzacyjnych w sektorach bawełny, tytoniu i wina.

7 Dz.U. C 139 z 14.6.2006, s. 1, zmienione ostatnio decyzją 2008/29/WE (Dz.U. L 6 z 10.1.2008).

EUROPEJSKIE ROLNICTWO A WPR

1515

Niedawno w ramach europejskiego planu naprawy gospo-

darczej, zatwierdzonego w dniu 20 marca 2009 r. przez Radę Europejską, przyznano dodatkowe środki (1,02 mld euro) na EFRROW w celu upowszechniania dostępu do szerokopasmo-wego Internetu na obszarach wiejskich i zmierzenia się z no-wymi wyzwaniami dla polityki rozwoju obszarów wiejskich wskazanymi w ocenie funkcjonowania. W rezultacie wieloletnie ramy fi nansowe uległy zmianie w drodze realokacji środków w ramach porozumienia politycznego pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją oraz oświadczenia załączonego do obowiązującego porozumienia międzyinstytucjonalnego.

Z punktu widzenia Wspólnoty należy podkreślić niezaprzeczal-ny skutek w postaci stabilizacji przychodów europejskich

rolników, którzy rocznie pobierają 40 mld z tytułu płatności bezpośrednich (TABELA). W związku z obecną recesją owa rola stabilizacyjna jeszcze bardziej zyskuje na znaczeniu, zwłasz-cza w kontekście braku płynności i ograniczeń kredytowych. Coroczne płatności dla rolników – pewne i nieodpłatne – sta-nowią więc zasadnicze wsparcie fi nansowe dla gospodarstw w obliczu kryzysu gospodarczo-fi nansowego.

Cele i rozdział płatności w ramach WPR oraz rola i koszt mechanizmów przeciwdziałania wahaniom cen nieuchronnie staną się głównymi aspektami nowej WPR obowiązującej po

2013 r., której kształt należy określić podczas obecnej kadencji. Nikt nie może dziś przewidzieć, czy kryzys trwać będzie jeszcze w 2013 r. Pewne jest jednak, że krytyczna sytuacja krajowych fi -nansów publicznych w tym okresie (wynikająca z nagromadze-nia defi cytów budżetowych, zadłużenia publicznego, podjęcia wieloletnich zobowiązań w zakresie wydatków itp.) nie ułatwi decyzji w sprawie nowych wieloletnich ram Unii.

W czasach takiej koniunktury WPR – największa pod wzglę-dem wydatków wspólna polityka – może ponieść szczególnie dotkliwą stratę. Spadek wspólnotowego PKB, będący skutkiem recesji, najprawdopodobniej skłoni do zmniejszenia środków

przyznawanych na WPR, nawet w przypadku zachowania takiej samej lub zbliżonej wartości w porównaniu z wartością przewidzianą na 2013 r. (0,39%) (TABELA). Jeżeli jednak do 2012 r. nie nastąpi pobudzenie gospodarki, państwa członkow-skie z trudem zgodzą się, by pokryć zaistniałą różnicę poprzez zwiększone współfi nansowanie WPR.

16

TABELA 1

WPR W RAMACH FINANSOWYCH NA LATA 2007–2013 (mln euro w cenach stałych 2004 r.)

ŚRODKI

NA ZOBOWIĄZANIA2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

OGÓŁEM

2007/2013

A. Środki na zobowiązania ogółemUE 27 państw, z czego

119 195

(100%)

121 971 123 019 123 518 124 018 125 496 127 044

(100%)

864 261

(100%)

1. ROLNICTWO – polityka w zakresie rynków i płatności bezpośrednich, z czego

UE – 15

UE – 12 (nowe państwa członkowskie)

43 120

(35,7%)

39 928

(33,0%)

3 192

(2,7%)

42 697

38 710

3 987

42 279

37 723

4 556

41 864

36 735

5 129

41 453

35 775

5 678

41 047

34 428

6 219

40 645

(32,0%)

33 826

(26,60%)

6 819

(5,4%)

293 105

(33,9%)

257 535

(29,7%)

35 580

(4,1%)

2. ROLNICTWO – rozwój obszarów wiejskich, z czego

UE – 15

UE – 12 (nowe państwa członkowskie)

10 710

(8,8%)

–

–

10 447

–

–

10 185

–

–

9 955

–

–

9 717

–

–

9 483

–

–

9 253

–

–

69 750

(8,0%)

36 740

(4,2%)

33 010

(3,8%)

B. ROLNICTWO OGÓŁEM(1 + 2)

53 830

(44,5%)

53 144 52 464 51 189 51 170 50 530 49 898

(39,3%)

362 855

(41,9%)

ŚRODKI NA ZOBOWIĄZANIA OGÓŁEM (A) W % PNB (UE – 27)

1,10% 1,08% 1,07% 1,04% 1,03% 1,02% 1,01% 1,048%

ŚRODKI NA ZOBOWIĄZANIA W ROLNICTWIE OGÓŁEM (A) W % PNB (UE – 27)

0,49% 0,47% 0,46% 0,43% 0,42% 0,41% 0,39% 0,44%

Źródło: opracowanie autora na podstawie decyzji WE 2008/29 (Dz.U. L 6 z 10.1.2008) i 2006/493 (Dz.U. L 195 z 15.7.2006).

EUROPEJSKIE ROLNICTWO A WPR

17

18

OBOWIĄZUJĄCA PROCEDURA LEGISLACYJNA

W DZIEDZINIE ROLNICTWA

Art. 37 ust. 2 akapit trzeci traktatu określa procedurę opracowywania i wdrażania WPR opierającą się na: wniosku Komisji, opinii Parlamentu Europejskiego (wyrażonej na posiedzeniu plenarnym po poprawkach Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawach

wchodzących w zakres jej uprawnień) (RAMKA 3), ewentualnej opinii Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i ostatecznej decyzji Rady w drodze głosowania większością kwa-lifi kowaną.

Mowa zatem o procedurze zwykłej konsultacji (8) z Parlamentem Europejskim, która pomimo nowych procedur (współpracy czy współdecyzji) ustanowionych Jednolitym aktem europej-skim, traktatem z Maastricht czy traktatem amsterdamskim nigdy nie uległa zmianie.

PROCEDURA LEGISLACYJNA W DZIEDZINIE ROLNICTWA

WEDŁUG TRAKTATU LIZBOŃSKIEGO

Projekt traktatu lizbońskiego (Dz.U. C 155 z 9.5.2008) uznaje współdecyzję za „zwykłą proce-

durę legislacyjną” w odniesieniu do WPR, zastępującą obowiązującą procedurę konsultacji. Gdy traktat ratyfi kują wszystkie państwa członkowskie Unii, wprowadzenie współdecyzji stanowić będzie dla WPR zasadniczą zmianę, gdyż umocni rolę Parlamentu Europejskiego jako rzeczywistego współprawodawcy w dziedzinie rolnictwa.

Nowy traktat rodzi jednak znaczne trudności w kwestii wykładni, ponieważ wprowadza się w nim odstępstwa od zwykłej procedury na rzecz Rady, w szczególności w odniesieniu do „środków dotyczących ustalania cen, potrąceń, pomocy i ograniczeń ilościowych” (art. 43.3 TFUE) oraz ram dotyczących reguł konkurencji (art. 42.2, akapit drugi).

8 Regulamin Parlamentu Europejskiego, tytuł II: Procedury legislacyjne.

PARLAMENT EUROPEJSKI A WPRPARLAMENT EUROPEJSKI A WPR

PARLAMENT EUROPEJSKI A WPR

1919

Z braku jednoznacznego ustalenia uprawnień legislacyjnych Parlamentu Europejskiego i Rady w dziedzinie rolnictwa mogą pojawiać się problemy natury politycznej i prawnej, choć w dotychczasowym orzecznictwie potwierdza się ograniczoną wykładnię w zakresie odstępstw. Obecnie nie jest prawdo-podobne, by Parlament Europejski wyraził zgodę na ogólne zastrzeżenie uprawnień wykonawczych dla Rady, które mogło-by skutkować ograniczeniem czy wręcz pozbawieniem sensu

uprawnień do współdecydowania nabytych wraz z nowym traktatem, w szczególności w odniesieniu do najważniejszych reform WPR, w których ustalanie pomocy i cen stanowiłoby zasadniczy element. Podczas nowej kadencji niezbędne oka-zuje się więc porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie współpracy legislacyjnej w celu uściślenia struktury i szczebli decyzyjnych dotyczących aktów prawnych w dziedzinie rol-nictwa.

RAMKA 3

Rola Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi

W ramach obowiązującej procedury legislacyjnej i ewentualnie nowej procedury współdecyzji po ratyfi kowaniu traktatu lizbońskiego Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi (AGRI) ma uprawnienia w zakresie (9):

funkcjonowania i rozwoju WPR; —

rozwoju wsi, w tym działań w ramach odpowiednich instrumentów fi nansowych; —

ustawodawstwa w zakresie: —

zagadnień weterynaryjnych i fi tosanitarnych oraz pasz zwierzęcych, o ile środki takie nie mają na celu ochrony zdrowia • ludzkiego przed zagrożeniami (10);

hodowli i dobrostanu zwierząt;•

poprawy jakości produktów rolnych; —

zaopatrzenia w surowce rolnicze; —

Wspólnotowego Urzędu Odmian Roślin; —

leśnictwa. —

9 Regulamin Parlamentu Europejskiego, załącznik VI. XIII. Uprawnienia komisji AGRI.10 Zakres uprawnień Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności.

2020

NOWA PROCEDURA BUDŻETOWA WEDŁUG

TRAKTATU LIZBOŃSKIEGO A ROLNICTWO

W porównaniu z obowiązującymi ramami legislacyjnymi trak-tat lizboński wprowadza kilka znaczących zmian na szczeblu fi nansowym. Stworzył specjalną procedurę legislacyjną dla przyjmowania budżetu rocznego przez PE i Radę, w której to procedurze obecne dwa czytania zastąpi jedno czytanie z trzema głosowaniami parlamentarnymi: 1) nad poprawkami do projektu budżetu Komisji większością kwalifi kowaną; 2) nad wynikiem posiedzenia komitetu pojednawczego – „wspólnym projektem” – zwykłą większością głosów; 3) w szczególnym przypadku odrzucenia wspólnego projektu przez Radę PE w drodze głosowania wzmocnioną większością kwalifi kowaną podejmuje ostateczną decyzję w sprawie budżetu rocznego.

W celu uproszczenia procedury uchwalania budżetu rocznego w nowym traktacie zniesiono rozróżnienie pomiędzy „wydat-

kami obowiązkowymi” (pierwszy fi lar WPR) a „wydatkami

nieobowiązkowymi” (drugi filar WPR). Odtąd oba organy władzy budżetowej (Parlament Europejski i Rada) wspólnie decydować będą o całości wydatków na rolnictwo.

PARLAMENT EUROPEJSKI A WPR

2121

22

PRACE LEGISLACYJNE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO W DZIEDZINIE ROLNICTWA

PRACE LEGISLACYJNE PARLAMENTU PRACE LEGISLACYJNE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO W DZIEDZINIE ROLNICTWAEUROPEJSKIEGO W DZIEDZINIE ROLNICTWA

PRACE LEGISLACYJNE PODCZAS 6. KADENCJI

a) Prace legislacyjne: ocena funkcjonowania WPRa) Prace legislacyjne: ocena funkcjonowania WPR

Naczelnym elementem prac legislacyjnych w latach 2004–2009 była reforma WPR zwana „oceną funkcjonowania” (Bilan de santé, Health Check). W maju 2008 r. w nawiązaniu do pierw-szego komunikatu ogłoszonego w listopadzie 2007 r. (COM (2007) 722) Komisja Europejska przedstawiła wnioski dotyczące rozporządzeń (COM (2008) 306). Zgodę Rady uzyskano w dniu 20 listopada 2008 r., zaś akty prawne opublikowano w styczniu 2009 r. (Dz.U. L 30 z 31.1.2009). Parlament Europejski sporządził dwa sprawozdania w sprawie oceny funkcjonowania. Choć zastosowano procedurę konsultacji, prace parlamentarne miały niewątpliwy wpływ na debaty prowadzone w Radzie (RAMKA 4).

Podjęte decyzje dotyczą następujących pięciu głównych kwestii:

Zwiększenie stopnia oddzielenia płatności od wielkości produkcji• . W ramach oceny funkcjonowania przewiduje się całkowite oddzielenie płatności bezpośrednich od wielkości produkcji z wyłączeniem, w państwach o to wnioskujących, premii za prowadzenie hodowli krów mamek i premii za hodowlę owiec i kóz.

Ujednolicenie niezwiązanych z wielkością produkcji płatności na hektar.• Nowe rozpo-rządzenie (WE) 73/2009 będące skutkiem oceny funkcjonowania wzywa państwa członkow-skie, które zachowały dotąd historyczny model oddzielania płatności od wielkości produkcji (obliczany w oparciu o wartości referencyjne z przeszłości), do dobrowolnego przyjęcia systemu płatności jednolitej, w ramach którego płatności dla poszczególnych rodzajów gospodarstw byłyby bardziej do siebie zbliżone.

Zmiana narzędzi regulacji rynków. • W ramach oceny funkcjonowania przewiduje się uela-stycznienie zasad interwencji publicznej na rynkach, które odtąd staną się sieciami bezpie-czeństwa. Potwierdzono również zniesienie kwot mlecznych do 2015 r. W tym celu wysokość europejskich kwot mlecznych wzrośnie rocznie o 1% począwszy od 2009 r., zaś w ramach drugiego fi laru wprowadzone zostaną środki towarzyszące.

2323

Realokacja środków na rzecz wsparcia branż i obszarów • znajdujących się w trudnym położeniu. W art. 68 rozporzą-dzenia WE 73/2009 państwom członkowskim zezwala się na przeznaczenie do 10% środków z puli płatności jednolitych na wsparcie niektórych branż lub obszarów znajdujących się w trudnym położeniu, a także na rozwój systemów ubezpie-czeń lub funduszy wspólnego inwestowania.

Wzmocnienie i rozszerzenie ram rozwoju obszarów wiej-• skich. Stawka modulacji płatności bezpośrednich wzrośnie z 5% w 2008 r. do 10% w 2012 r. Nowe kwoty przeznaczone zo-staną na fi nansowanie sześciu nowych zadań polityki rozwoju obszarów wiejskich: zapewnienia skuteczniejszej gospodarki wodnej; ochrony różnorodności biologicznej; przeciwdziałania ociepleniu klimatu; jak najlepszego wykorzystania możliwości oferowanych przez odnawialne źródła energii, zwłaszcza dru-giej generacji; wzmocnienia innowacyjności; wspomagania procesu dostosowania sektora mlecznego w obliczu rychłego zniesienia kwot.

Należy zauważyć, że oceny funkcjonowania nigdy nie przedsta-wiano jako reformy WPR, ale jako zwykłe dostosowanie narzędzi zatwierdzonych w 2003 r. W tym kontekście ocena funkcjono-wania nie zmieniła więc stanu rzeczy w perspektywie długofalo-wej. W wyniku kompromisu w Radzie nie nakreślono głównego kształtu WPR po 2013 r., dodano jedynie oświadczenie przewi-dujące możliwość oceny rozwoju systemu oddzielenia płatności od wielkości produkcji, a w szczególności różnic w wysokości kwot pomiędzy państwami członkowskimi, w ramach dyskusji na temat WPR po 2013 r. Temat WPR pozostaje więc otwarty.

Pod kierownictwem przewodnictwa francuskiego w Radzie zapoczątkowano już jednak prace analityczne nad nową WPR równolegle z debatami nad propozycjami zawartymi w oce-nie funkcjonowania (nieformalny szczyt w Annecy we wrze-śniu 2008 r.). Podobnie postąpiło przewodnictwo czeskie na nieformalnym szczycie w Brnie na wiosnę 2009 r. Posłowie do PE z pewnością zajmą się ową strategiczną kwestią podczas obecnej kadencji.

RAMKA 4

Parlament Europejski a ocena funkcjonowania WPR

Pracom Parlamentu Europejskiego w zakresie oceny funkcjonowania nadano ostateczny kształt za sprawą• dwóch spra-

wozdań: Lutza Goepela (INI/2007/2195) w sprawie komunikatu Komisji i Luisa Manuela Capoulasa Santosa (CNS/2008/103 do 106) w sprawie wniosków legislacyjnych.

W kilku kwestiach stanowisko Parlamentu Europejskiego doprowadziło do osiągnięcia ostatecznego kompromisu w Radzie, w szczególności w odniesieniu do: podejścia dotyczącego „modulacji progresywnej”; utrzymania mechanizmów regulacji rynków, zwłaszcza na wypadek poważnych kryzysów; uwzględnienia innowacyjności i procesu dostosowania sektora mlecz-nego w nowych wyzwaniach dla drugiego fi laru; okresowych sprawozdań z oceny rozwoju rynku mlecznego; dodatkowego fi nansowania, o którym mowa w art. 68, i dodatkowego fi nansowania rozwoju obszarów wiejskich z pierwszego fi laru (przy użyciu środków dostępnych w ramach obowiązujących pułapów krajowych).

2424

b) Inne prace legislacyjne (wybór)b) Inne prace legislacyjne (wybór)

Oprócz oceny funkcjonowania prace legislacyjne komisji AGRI dotyczyły również innych zasadniczych kwestii, takich jak:

Utworzenie „jednolitej wspólnej organizacji rynków” (Niels • Busk – CNS/2006/0269).

Reforma wspólnej organizacji rynku cukru (Jean Claude • Fruteau – CNS/2005/0118 – i Katerina Batzeli – CNS/2007/0085 i CNS/2007/0086).

Reforma wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw • (Esther Herranz – INI/2004/2193 – i María Isabel Salinas – CNS/2007/0012).

Reforma wspólnej organizacji rynku wina (Katerina Batzeli – • INI/2006/2109 – i Giuseppe Castiglione – CNS/2007/0138).

Reformy sektora mlecznego (Elisabeth Jeggle – CNS/2007/0281 • i CNS/2007/0025 do 0027).

Program „owoce w szkole” (Niels Busk – CNS/2008/0146).•

c) Sprawozdania c) Sprawozdania z inicjatywy własnej (wybór)z inicjatywy własnej (wybór)

Oprócz prac legislacyjnych komisja AGRI podjęła wiele istot-nych tematów w drodze sprawozdań z inicjatywy własnej. Spośród nich należy wymienić:

Europejski plan działania w dziedzinie ekologicznego żywie-• nia i rolnictwa (Marie-Hélène Aubert – INI/2004/2202).

Zarządzanie ryzykiem i w sytuacjach kryzysowych w rolnictwie • (Friedrich-Wilhelm Graefe zu Baringdorf – INI/2005/2053).

Europejska strategia leśna (Heinz Kindermann – INI/2005/2054).•

Katastrofy naturalne (pożary, susze i powodzie) – aspekty rol-• nicze (Luis Capoulas Santos – INI/2005/2195).

Przyszłość sektora hodowli owiec i kóz w Europie (Liam • Aylward – INI/2007/2192).

Przyszłość młodych rolników w ramach obecnej reformy WPR • (Donato Tommaso Veraldi – INI/2007/2194).

Nowa strategia Unii Europejskiej w zakresie zdrowia zwierząt • (2007–2013) (Janusz Wojciechowski – INI/2007/2260).

Sytuacja i perspektywy rolnictwa na obszarach górskich (Michl • Ebner – INI/2007/2066).

Wspólna polityka rolna i światowe bezpieczeństwo żywno-• ściowe (Mairead McGuinness – INI/2008/2153).

Różnica pomiędzy cenami producenta a cenami płaconymi • przez konsumenta (Katerina Batzeli – INI/2008/2175).

Problem degradacji gruntów rolnych w UE, w szczególności w • Europie Południowej (Vincenzo Aita – INI/2008/2219).

PRACE LEGISLACYJNE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO W DZIEDZINIE ROLNICTWA

2525

PRIORYTETY 7. KADENCJI: MOŻLIWE

KIERUNKI DZIAŁAŃ

Członkowie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi będą musieli zwró-cić szczególną uwagę na strategiczne priorytety nowej kaden-cji: prace nad przyjęciem budżetów rocznych i kilka wniosków, legislacyjnych i nielegislacyjnych, przewidzianych w programie prac Komisji na 2009 r. (11).

a) Strategiczne priorytety a) Strategiczne priorytety nowej kadencjinowej kadencji

Prace przygotowawcze na szczeblu Parlamentu Europejskiego • w związku z ewentualnym wejściem w życie traktatu lizboń-

skiego w 2010 r., w szczególności w odniesieniu do nowej procedury współdecydowania o WPR, i związana z tym ko-nieczność rozpoczęcia negocjacji w celu podpisania porozu-mień międzyinstytucjonalnych umożliwiających wdrożenie procedury.

Negocjacje w sprawie • nowych przystąpień. W październiku 2009 r. Komisja przedstawi komunikat w sprawie stanu ne-gocjacji z Chorwacją, Turcją, Byłą Jugosłowiańską Republiką Macedonii, Albanią, Bośnią i Hercegowiną, Czarnogórą, Serbią i Kosowem.

Negocjacje zmierzające do podpisania nowego protokołu w • sprawie zmiany klimatu, który zastąpi protokół z Kioto (12). Na szczycie Organizacji Narodów Zjednoczonych, który odbędzie się w Kopenhadze pod koniec 2009 r., najprawdopodobniej przyjęte zostaną nowe wielostronne ramy prawne.

Dalsze działania związane z • negocjacjami w ramach rundy

dauhańskiej dla celów nowego wielostronnego porozumie-nia w sprawie rolnictwa. Negocjacje nad „pakietem z grud-nia 2008 r.” w zakresie „warunków negocjacji dotyczących rolnictwa” nie przyniosły skutku. Oczekuje się wznowienia negocjacji po wyborach, które odbędą się w Indiach na wio-snę 2009 r.

Rozwój pakietu• „energetyczno-klimatycznego” po przed-stawieniu przez Komisję w kwietniu 2009 r. dokumentu robo-czego w sprawie dostosowania rolnictwa do zmiany klimatu i białej księgi.

Prace analityczne nad przyszłością strategii wspólnotowej na • rzecz zrównoważonego rozwoju.

Dostosowanie • strategii lizbońskiej na rzecz wzrostu gospo-darczego i zatrudnienia do sytuacji po 2010 r. w kontekście obecnego kryzysu gospodarczo-fi nansowego.

11 Program działalności legislacyjnej i prac Komisji na 2009 r. – działajmy już teraz na rzecz lepszej Europy (COM (2008) 712 z 5.11.2008).12 Decyzja Rady 2002/358/WE (Dz.U. L 130 z 15.5.2002, s. 1).

2626

Wynik • obecnego przeglądu budżetu dla Unii Europejskiej XXI w. (13). Co do zasady Komisja zamierza przedstawić na je-sieni 2009 r. komunikat w sprawie możliwości reformy budże-towej w celu zmierzenia się z nowymi wyzwaniami dla Unii.

Zmiany, jakim ulegają • notowania produktów rolnych i kosz-

ty europejskich gospodarstw w kontekście obecnej recesji, i działania, jakie powinny w związku z tym podjąć instytucje europejskie.

Klauzule dotyczące przeglądu śródokresowego przewidzia-• nego dla kwot mlecznych (do dnia 31 grudnia 2010 r. i dnia 31 grudnia 2012 r.) i sprawozdanie w sprawie stopnia oddzie-

lenia płatności od wielkości produkcji stosowanego przez państwa członkowskie, które to sprawozdanie Komisja ma przedstawić do dnia 31 grudnia 2012 r.

Zmiana kształtu wspólnej polityki rolnej• przewidziana na 2012 r., ściśle związana z negocjacjami nad nowymi perspek-

tywami fi nansowymi na lata 2014–2020. Komisja przedstawi wnioski w sprawie nowych wieloletnich ram fi nansowych do lipca 2011 r.

Wynik prac zapoczątkowanych przez • grupę analityczną ds.

przyszłości Europy pod kierunkiem Felipe Gonzáleza.

b) Prace legislacyjne b) Prace legislacyjne na szczeblu budżetowymna szczeblu budżetowym

Ukończenie obecnych prac w celu przyjęcia • budżetu Unii

Europejskiej na 2010 r.

Przyjęcie • budżetów rocznych na lata po 2010 r., ewentu-alnie w ramach nowej procedury ustanowionej traktatem lizbońskim.

c) Główne prace w dziedzinie c) Główne prace w dziedzinie rolnictwa przewidziane na 2009 r. (rolnictwa przewidziane na 2009 r. (1414)

Wnioski legislacyjne w sprawie ustanowienia • nowego wy-

kazu obszarów rolniczych o niekorzystnych warunkach

gospodarowania (15) po przedstawieniu przez Komisję ko-munikatu w kwietniu 2009 r. Kwestia ta zyskuje szczególne znaczenie, zważywszy na coraz bardziej terytorialny charakter WPR.

Ciąg dalszy prac nad • polityką jakości produktów rolnych, prowadzonych od 2008 r., obejmujących ogłoszenie zielonej księgi (16), konsultacje publiczne trwające do grudnia 2008 r. i przedstawienie w maju 2009 r. strategicznego komunikatu w sprawie jakości żywności.

13 Prace zapoczątkowano w dniu 12 listopada 2008 r. na zorganizowanej w Brukseli konferencji „Reformowanie budżetu, zmienianie Europy”, poprzedzonej konsultacjami publicznymi zapoczątkowanymi w 2007 r. w oparciu o komunikat SEC (2007) 1188 z 12.9.2007.

14 Priorytetowe działania przewidziane na dwa ostatnie kwartały w oparciu o program działalności legislacyjnej i prac Komisji na 2009 r.15 Nowy wykaz obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania należy ustanowić do stycznia 2010 r. (art. 94 rozporządzenia (WE) 1698/2005 – Dz.U. L 277 z 21.10.2005 –

i załącznik II.A.5.3.2.1.1 rozporządzenia (WE) 1974/2006 – Dz.U. L 368 z 23.12.2006).16 Zielona księga w sprawie jakości produktów rolnych: normy jakości produktów, wymogi w zakresie produkcji rolnej, systemy jakości (COM (2008) 641 z 15.10.2008).

PRACE LEGISLACYJNE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO W DZIEDZINIE ROLNICTWA

2727

Dokument roboczy Komisji w sprawie • wyzwania, jakim jest

zmiana klimatu dla rolnictwa i obszarów wiejskich, jako uzupełnienie białej księgi na ten temat, ogłoszonej na wiosnę 2009 r.

Przedstawienie drugiego sprawozdania Komisji w sprawie • stosowania na szczeblu krajowym środków dotyczących współistnienia upraw genetycznie zmodyfi kowanych z uprawami tradycyjnymi i ekologicznymi.

Przedstawienie sprawozdania Komisji w sprawie stosowania•

działań informacyjnych odnoszących się do wspólnej poli-tyki rolnej (17).

Przedstawienie rocznego sprawozdania Komisji skierowanego • do Rady i Parlamentu Europejskiego w sprawie wymagań do-tyczących przyznania refundacji wywozowych związanych z ochroną żywego bydła w czasie transportu (18).

Obecne prace nad • uproszczeniem WPR (19) obejmujące: uchylenie znacznej liczby aktów prawnych Rady w zakresie rolnictwa, przegląd (bez konsultacji) zasad wdrażania reformy wspólnej organizacji rynku wina zatwierdzonej w 2008 r. (20) i przyjęcie (bez konsultacji) nowych rozporządzeń Komisji dotyczących wprowadzania reformy w ramach oceny funk-cjonowania (21).

17 Rozporządzenie (WE) 814/2000 (Dz.U. L 100 z 20.4.2000, s. 7).18 Rozporządzenie (WE) 639/2003 (Dz.U. L 93 z 10.4.2003, s. 10).19 COM (2009) 128 z 18.3.2009.20 Rozporządzenie (WE) 479/2008 w sprawie wspólnej organizacji rynku wina (Dz.U. L 148 z 6.6.2008, s. 1).21 Prawodawstwo wtórne oparte w szczególności na art. 142 rozporządzenia (WE) 73/2009 (Dz.U. L 30 z 31.1.2009, s. 63) i rozporządzeniu (WE) 1234/2007 (Dz.U. L 299 z 16.11.2007,

s. 1) ustanawiającym przepisy o wprowadzaniu reformy w ramach oceny funkcjonowania i zmieniającym rozporządzenie Komisji (WE) 795/2004 (Dz.U. L 141 z 30.4.2004, s. 1), 796/2004 (Dz.U. L 141 z 30.4.2004, s. 18) i 1973/2004 (Dz.U. L 345 z 20.11.2004, s. 1).

28

PRACE LEGISLACYJNE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO W DZIEDZINIE ROLNICTWA

29

30

DEPARTAMENT TEMATYCZNY B I JEGO ROLA DEPARTAMENT TEMATYCZNY B I JEGO ROLA WSPOMAGAJĄCA PRACE PARLAMENTARNEWSPOMAGAJĄCA PRACE PARLAMENTARNE

ROLA DEPARTAMENTU TEMATYCZNEGO B

Departamenty tematyczne utworzono w 2004 r. w celu udostępnienia komisjom i innym organom politycznym specjalistycznej wiedzy i opracowań badawczych zgodnie z priorytetami legislacyjnymi i politycznymi Parlamentu Europejskiego. Departament

Tematyczny B odpowiada za wspomaganie prac parlamentarnych w dziedzinie rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich. Działania pomocnicze przybierają rozmaitą postać:

Zamawianie, monitorowanie i ocenianie • dokumentów zewnętrznych opracowanych przez ekspertów (pracowników uniwersyteckich, doradców wysokiego szczebla) na wskazany temat na wyłączny wniosek koordynatorów komisji AGRI. Dokumenty te mają postać analiz (liczących powyżej 30 stron), notatek (briefi ng note) (liczących poniżej 30 stron) i ocen

skutków (évaluation d’impact, impact assessment). Wybór doradców odbywa się w drodze zaproszenia do składania ofert. Termin udostępnienia analizy lub notatki zewnętrznej zale-ży od wybranej procedury umownej, zakresu tematu i ewentualnie wnioskowanych wersji językowych. Niemniej średni czas oczekiwania wynosi od 6 do 9 miesięcy. W 2008 r. budżet ekspercki w dziedzinie rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich wynosił 390 492 euro. Na 2009 r. ze względu na zmianę kadencji przeznaczono kwotę w wysokości 265 818 euro.

Notatki wewnętrzne• opracowywane przez urzędników Departamentu Tematycznego B na wniosek koordynatorów, przewodniczącego, sekretariatu komisji AGRI lub innych organów politycznych. Notatki wewnętrzne mogą dotyczyć najważniejszych tematów związanych z rozwojem WPR (nowych reform, nowego fi nansowania) i negocjacji handlowych. Mogą również służyć jako dokumenty pomocnicze dla delegacji komisji AGRI i przedstawicieli Parlamentu uczestniczących w wewnętrznych lub zewnętrznych wydarzeniach dotyczą-cych rolnictwa (konferencjach, przesłuchaniach, posiedzeniach międzyinstytucjonalnych itp.). Notatki wewnętrzne mogą także służyć za podstawę opracowań i broszur Parlamentu Europejskiego. Termin udostępnienia notatki wewnętrznej wynosi średnio od 1 do 2 miesięcy, w zależności od wnioskowanych tłumaczeń.

DEPARTAMENT TEMATYCZNY B I JEGO ROLA WSPOMAGAJĄCA PRACE PARLAMENTARNE

3131

Organizacja • warsztatów eksperckich (ateliers d’experts,

workshops) na tematy wybrane przez koordynatorów

Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Istnieje również możliwość organizacji wspólnych warsztatów komisji AGRI i innych ko-misji. Koszt udziału prelegentów (na ogół od 2 do 4) pokrywa się z budżetu eksperckiego Departamentu Tematycznego B w zamian za opracowanie notatki i przedstawienie jej posłom do Parlamentu.

Organizacja • paneli ekspertów zewnętrznych mających na celu zapewnienie członkom komisji AGRI stałego wsparcia w istotnych kwestiach na wniosek koordynatorów. Koszt udziału ekspertów pokrywa się z budżetu eksperckiego Departamentu Tematycznego.

Urzędnicy Departamentu Tematycznego B mogą również • uczestniczyć w pracach zespołów projektowych (équipes

de projets, projects teams) powołanych przez jedną lub wiele komisji parlamentarnych w celu przygotowania dokumentów pomocniczych na potrzeby sprawozdawców, koordynatorów i przewodniczących. Zespoły te mogą również udzielać spra-wozdawcom specjalistycznych porad w zakresie szczególnie ważnych wniosków legislacyjnych (reformy WPR, perspektywy fi nansowe, negocjacje handlowe itp.).

Opracowywanie i uaktualnianie• arkuszy informacyjnych

o Unii Europejskiej – arkuszy tematycznych Parlamentu Europejskiego przedstawiających w ogólnych zarysach poli-tykę wspólnotową i wkład Parlamentu Europejskiego w proces integracji europejskiej. Wspólnej polityce rolnej poświęconych

jest 10 arkuszy (Fiches techniques → Thèmes → Les politiques

communes → La politique agricole commune). W dwóch arku-szach wyjaśnia się ponadto europejską strategię leśną. Wersja

internetowa arkuszy informacyjnych (22), regularnie uaktual-niana, dostępna jest w trzech językach: francuskim, angielskim i niemieckim. W 2009 r. na CD-ROM-ie ukazało się wydanie poprawione arkuszy informacyjnych we wszystkich językach urzędowych, a także wersja książkowa w sześciu językach (EN, FR, DE, IT, ES, PL).

Analizy i notatki zewnętrzne, notatki wewnętrzne i dokumenty z warsztatów dotyczące rolnictwa dostępne są w katalogu

opracowań Parlamentu Europejskiego (23).

Raz w miesiącu posłowie i organy Parlamentu Europejskiego otrzymują biuletyn Departamentu Tematycznego B zawiera-jący najnowsze informacje (wydane analizy, zorganizowane warsztaty itp.) (24). Ponadto od czasu do czasu drogą elektro-niczną rozsyła się ważne dokumenty dotyczące rolnictwa (ana-lizy, artykuły, dane statystyczne itp.).

Departament Tematyczny B udziela wszelkich dodatkowych in-formacji drogą elektroniczną pod adresem: poldep-cohesion@europarl.europa.eu.

22 http://www.europarl.europa.eu/parliament/expert/staticDisplay.do?language=EN&id=72.23 http://www.europarl.europa.eu/activities/committees/studies/catalog.do?language=EN.24 Biuletyn – DT B (archiwum): http://www.ipolnet.ep.parl.union.eu/ipolnet/cms/op/edit/pid/2436.

3232

NAJNOWSZE OPRACOWANIA DEPARTAMENTU TEMATYCZNEGO B NA TEMAT ROLNICTWA I ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH

NAJNOWSZE OPRACOWANIA DEPARTAMENTU TEMATYCZNEGO B NAJNOWSZE OPRACOWANIA DEPARTAMENTU TEMATYCZNEGO B NA TEMAT ROLNICTWA I ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICHNA TEMAT ROLNICTWA I ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH

A OPRACOWANIA Z LAT 20072008 WYBÓR

La Politique Agricole Commune et le Traité de Lisbonne. • Październik 2008 r. Wersje językowe: EN i FR. Autor: Claude Blumann (Université Panthéon-Assas, Paris II, France).

Analysis of the Health Check Proposals: the reform of the mechanisms for direct support. • Czerwiec 2008 r. Wersja językowa: EN. Autor: Allan Buckwell (Country Land and Business Association, United Kingdom).

Analysis of the Health Check Proposals: the reform of the decoupling system. • Czerwiec 2008 r. Wersja językowa: EN. Autor: Jesús G. Regidor (Universidad Autónoma de Madrid, España).

The competition between food crops and non food crops for energy: what are the eff ects on • agricultural structures and on the use of land? Maj 2008 r. Wersja językowa: EN. Autor: Luigi Vanini i in. (DEIAGRA, Università di Bologna, Italia).

The future of the sheep and goat sector in Europe.• Marzec 2008 r. Wersja językowa: EN. Autor: Ernst & Young i in. (France).

Rolnictwo w Brazylii.• Marzec 2008 r. Wersje językowe: DA, DE, EN, ES, FR, IT, HU, PL i PT. Autor: Albert Massot (Departament Tematyczny B. Parlament Europejski).

The Future of Milk Quota: Diff erent Scenarios.• Styczeń 2008 r. Wersja językowa: EN. Autor: Edward Oliver i Conrad Caspari (Agra CEAS Consulting, United Kingdom).

Analiza możliwości przyszłego rozwoju WPR. • Grudzień 2007 r. Wersje językowe: DE, EN, ES, FR i PL. Autor: EuroCARE (Bonn, Deutschland).

Refl ections on the possibilities for the Future Development of the CAP – the Rural Development • Perspectives. Grudzień 2007 r. Wersja językowa: EN. Autor: ÖIR-Managementdienste GmbH (Vienna, Österreich).

State of Biogas Plants in European Agriculture.• Grudzień 2007 r. Wersja językowa: EN. Autor: Danish Agriculture Advisory Service (Danmark).

Reform of the Common Organisation of the Market in Wine. • Wrzesień 2007 r. Wersja językowa: EN. Autor: Stratégies d’Acteurs (MOISA) (France).

3333

B OPRACOWANIA Z 2009 R. WYBÓR

Agriculture in Scotland. • Luty 2009 r. Wersja językowa: EN. Autor: Ekaterini Stavridi (Departament Tematyczny B. Parlament Europejski).

WPR w kontekście kryzysu gospodarczego i fi nansowego. • Marzec 2009 r. Wersje językowe: wszystkie języki urzędowe. Autor: Albert Massot (Departament Tematyczny B. Parlament Europejski).

Alternative and Sustainable production for Tobacco cultivated areas in the EU. • Kwiecień 2009 r. Wersja językowa: EN. Autor: Universität Hohenheim (Deutschland).

The US Farm Bill 2008: analysis and comparisons.• Maj 2009 r. Wersja językowa: EN. Autor: EuroCARE (Bonn, Deutschland).

Stocktaking of the agricultural negotiations in the WTO. • Czerwiec 2009 r. Wersja językowa: EN. Autor: Gide, Loyrette, Nouel (Belgique).

The impact of the increasing operating costs on the meat livestock in the EU.• Lipiec 2009 r. Wersja językowa: EN. Autor: Institut de l’élevage (France).

C OPRACOWANIA PLANOWANE NA 2009 R. WYBÓR

The new single payment scheme after 2013: new approach – new targets.• Planowane na gru-dzień 2009 r.

The impact of demographic decline in the agricultural population in the EU rural areas, with a • specifi c focus on mountainous and less-favoured areas. Planowane na grudzień 2009 r.

The poultry and egg sectors: evaluation of the current market situation and future prospects. • Planowane na grudzień 2009 r.

Pełen wykaz analiz i notatek Departamentu Tematycznego B dotyczących rolnictwa, wydanych w latach 2005–2009, znajduje się pod adresem: http://www.europarl.europa.eu/studies.

Pełen katalog opracowań dostępny jest w intranecie:

www.europarl.ep.ec

IPOLnet → Direction B → Département thématique B

Zapytania w sprawie dokumentów lub egzemplarzy katalogu należy kierować na adres:poldep-cohesion@europarl.europa.eu.

3434

INNE ŹRÓDŁA INFORMACJI W DZIEDZINIE ROLNICTWA

INNE ŹRÓDŁA INFORMACJI INNE ŹRÓDŁA INFORMACJI W DZIEDZINIE ROLNICTWAW DZIEDZINIE ROLNICTWA

BAZY DOKUMENTÓW PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi PE (AGRI)Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi PE (AGRI)

Prace parlamentarne komisji AGRI:

http://www.europarl.europa.eu/committees/agri_home_en.htm

Biblioteka Parlamentu EuropejskiegoBiblioteka Parlamentu Europejskiego

Ogólne informacje dotyczące rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich, w tym

dostęp do dokumentów komisji AGRI, Departamentu Tematycznego B, Komisji

Europejskiej (Dyrekcji Generalnej ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich), FAO,

Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), Banku Światowego,

OECD, Światowej Organizacji Handlu i in.:

http://www.library.ep.ec/library-app/viewthemepage.action?id=19&pid=03-02-01.

Notatki dotyczące rolnictwa:

http://www.library.ep.ec/library-cms/services/briefi ngs-sacp.jsp?pid=03-05-02#AGRI.

Katalog biblioteczny:

http://www.library.ep.ec/library-opac/searchsimple.action?pid=04.

Obserwatorium legislacyjne Parlamentu EuropejskiegoObserwatorium legislacyjne Parlamentu Europejskiego

Link do wyszukiwarki procedur parlamentarnych według takich kryteriów jak słowa

kluczowe, odnośnik do aktu prawnego, osoba lub instytucja, temat, kraj czy etap, na

jakim znajduje się procedura:

http://www.europarl.europa.eu/oeil/index.jsp?language=en.

3535

PRZYDATNE LINKI

a) Organizacjea) Organizacje

Strona internetowa Dyrekcji Generalnej ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich

Komisji Europejskiej:

http://ec.europa.eu/agriculture/index_en.htm.

Strona internetowa Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA):

http://www.efsa.europa.eu/EFSA/efsa_locale-1178620753816_home.htm.

Strona internetowa Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO):

http://www.fao.org/ag/portal/home/en/.

Strona internetowa OECD (rolnictwo):

http://www.oecd.org/topic/0,3373,en_2649_37401_1_1_1_1_37401,00.html.

Strona internetowa Banku Światowego (rolnictwo):

http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/ACCUEILEXTN/NEWSFRENCH/

0,,contentMDK:20485322~pagePK:64257043~piPK:437376~theSitePK:1074931,00.html.

Strona internetowa COPA-COGECA (organizacje rolnicze i spółdzielnie Unii

Europejskiej):

http://www.copa-cogeca.be/Main.aspx?page=HomePage.

Strona internetowa Konfederacji Przemysłu Żywności i Napojów (CIAA):

http://www.ciaa.be/asp/index.asp.

Strona internetowa Europejskiej Organizacji Konsumentów (BEUC):

http://www.beuc.org/Content/Default.asp?.

b) Ważne tematyb) Ważne tematy

Podsumowanie obowiązującej WPR:

http://ec.europa.eu/agriculture/capexplained/index_en.htm

http://www.europarl.europa.eu/parliament/expert/displayFtu.

do;jsessionid=E6D3BBBB7D70C69E645B53AE408E6E82.

node2?language=EN&id=74&ftuId=index.html

http://www.rlg.nl/cap/index.html

http://www.rlg.nl/cap/analysis.html

http://www.ieep.eu/publications/publications.php?pub=71487.

3636

Rozdział płatności w ramach WPR:

http://ec.europa.eu/agriculture/funding/index_en.htm

http://www.farmsubsidy.org/.

Dane gospodarcze i statystyczne na temat rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich

Unii Europejskiej i OECD:

http://ec.europa.eu/agriculture/agrista/index_en.htm

http://www.oecd.org/statisticsdata/0,3381,en_2649_37401_1_119656_1_1_37401,00.html

http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page?_pageid=0,1136206,0_45570464&_dad=portal&_

schema=PORTAL.

Obecne negocjacje rolne w ramach WTO:

http://www.wto.org/french/tratop_e/agric_e/negoti_f.htm

http://ec.europa.eu/agriculture/external/wto/index_en.htm.

Ocena funkcjonowania (Bilan de santé, Health Check) wspólnej polityki rolnej:

http://ec.europa.eu/agriculture/healthcheck/index_fr.htm

http://caphealthcheck.eu/.

Przyszłość WPR:

http://www.cap2020.ieep.eu/

http://www.minlnv.nl/portal/page?_pageid=116,1640360&_dad=portal&_schema=PORTAL&p_

fi le_id=30905

http://www.elo.org/2008.php

http://www.europarl.europa.eu/activities/committees/studies/download.do?fi le=19451.

Polityka rozwoju obszarów wiejskich UE:

http://ec.europa.eu/agriculture/rurdev/index_en.htm

http://ec.europa.eu/agriculture/agrista/rurdev2008/index_en.htm.

Rozwój rynków rolnych, wzrost cen i kryzys żywnościowy:

http://ec.europa.eu/agriculture/foodprices/index_en.htm

http://ec.europa.eu/agriculture/foodprices/index2_en.htm

http://ec.europa.eu/agriculture/analysis/tradepol/index_en.htm

http://www.fao.org/isfp/isfp-home/en/

http://www.agri-outlook.org

http://www.worldbank.org/html/extdr/foodprices/

http://www.fapri.org/outlook2007/

http://www.fapri.iastate.edu/outlook2008/text/OutlookPub2008.pdf

http://www.ers.usda.gov/Publications/OCE091/OCE091.pdf.

INNE ŹRÓDŁA INFORMACJI W DZIEDZINIE ROLNICTWA

3737

Przegląd budżetu Unii Europejskiej:

http://ec.europa.eu/budget/reform/index_en.htm.

Przeciwdziałanie zmianie klimatu:

http://ec.europa.eu/climateaction/index_en.htm

http://ec.europa.eu/agriculture/climate_change/index_en.htm

http://www.ipc.ch

http://unfccc.int/2860.php

http://www.wmo.int/pages/food_security/index_en.html.

Nowa amerykańska ustawa o rolnictwie z 2008 r. (US Farm Bill 2008):

http://www.ers.usda.gov/FarmBill/2008/

http://ec.europa.eu/agriculture/publi/map/01_09.pdf,

c) Innec) Inne

Eur-lex – baza danych umożliwiająca dostęp do prawa Unii Europejskiej, obejmująca

w szczególności Dziennik Urzędowy, traktaty, orzecznictwo i projekty aktów

prawnych:

http://eur-lex.europa.eu/en/index.htm.

3838

NOTANOTA

Parlament Europejski

Praktyczny przewodnik — Rolnictwo i rozwój wsi

Luksemburg: Urząd Ofi cjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich

2009 — 38 str. — 21 x 21 cm

ISBN 978-92-823-2652-7

Doi: 10.2861/98781

Jak otrzymać publikacje UE

Publikacje płatne:

w EU Bookshop (internetowa księgarnia UE) – http://bookshop.europa.eu• w księgarniach (podając tytuł, wydawcę lub numer ISBN)• bezpośrednio u naszych przedstawicieli handlowych• Dane kontaktowe przedstawicieli handlowych można uzyskać • na stronie http://bookshop.europa.eu lub wysyłając faks na numer +352 2929-42758.

Publikacje bezpłatneS:

w EU Bookshop (internetowa księgarnia UE) – http://bookshop.europa.eu• w przedstawicielstwach lub delegaturach Komisji Europejskiej• Dane kontaktowe przedstawicielstw i delegatur można uzyskać na stronie http://ec.europa.eu/lub wysyłając faks na numer +352 2929-42758.

B DEPARTAMENT TEMATYCZNYPOLITYKA STRUKTURALNA I POLITYKA SPÓJNOŚCI

DYREKCJA GENERALNA DS. POLITYKI WEWNĘTRZNEJ

PARLAMENT EUROPEJSKI

BA-80-09-659-PL-C

Rola

Departamenty Tematyczne są jednostkami badawczymi, mającymi na celu udzielanie komisjom, delegacjom międzyparlamentarnym i innym organom parlamentarnym specjalistycznych porad.

Obszary polityki

Rolnictwo i rozwój wsiKultura i edukacjaRybołówstwoRozwój regionalnyTransport i turystyka

Dokumenty

Odwiedź stronę internetową Parlamentu Europejskiego: http://www.europarl.europa.eu/studies

ŹRÓDŁO ZDJĘCIA: iStock International Inc., Photodisk, Phovoir

ISBN 978-92-823-2652-7