Wspólna Polityka Handlowa należy do wyłącznej kompetencji UE. Wspólna polityka rolna w dużej mierze należy do wyłącznej kompetencji UE.Koordynacja polityk dotyczy tych polityk w których PC nie dokonały przeniesienia polityk na poziom wyższy UE.Koordynacja jest to podejmowanie wspólnych działań przez grupy państw zmierzających do formułowania i realizacji celów polityki gospodarczej. Koordynacja polityk jest pożądana i uzasadniona im bardziej są połączone gospodarki tym większa konieczność koordynacji polityk .Za koordynacją przemawiają: Ograniczenie negatywnych efektów zewnętrznych – ograniczenie ryzyka ponoszenia kosztów

polityki gospodarczej przez jedno państwo poprzez współdziałanie z pozostałymi krajami uczestniczącymi w danej organizacji.

Większa skłonność rządów do podejmowania potrzebnych ale trudnych, nie popularnych decyzji służących rozwojowi gospodarczemu.

Proces koordynacji zmusza wręcz rządy państw do podejmowania ambitnych przedsięwzięć gospodarczych.

Instrumenty koordynacji: Minimalny poziom koordynacji odbywa się na poziomie wymiany informacji pomiędzy

państwami członkowskimi.Maksymalny poziom koordynacji polega na tym iż ustala się ponadnarodową instytucję na rzecz której oddaje się część swojej suwerenności i to właśnie ona zajmuje się koordynowaniem polityk na wyższym szczeblu.

Koordynacja polityk oznacza szeroki wachlarz działań, wyznaczaniu zasadniczych zasad polityk przy zachowaniu kompetencji poszczególnych poszczególnych PC do szczegółowego kształtowania polityki i jej realizacji.Wśród metod koordynacji wyróżniamy: Wymiana informacji. Wspólna ocena sytuacji gospodarczej. Wspólne uzgadnianie zasad i celów polityki, przegląd polityk pod kątem ustanowienia

przyszłych celów. Wspólne uzgadnianie działań.Zasady mają charakter nie wiążący (nie dotyczy to zasad:proporcjonalności,subsydiarności,solidarności).Umocowanie polityk gospodarczych w traktatach: art. 3,4,98,99 TWE. PC mają prowadzić polityki gospodarcze w określonych ramach tj.

subsydiarności, zasady wolnego rynku i wolnej konkurencji. PC uznają swoje polityki za przedmiot wspólnego zaangażowania. Traktat Lizboński (zmienia art. od 2 do 6) nowy art. 2 ust. 3 – PC koordynują swoje polityki

gospodarcze i zatrudnienia na zasadach przewidzianych w TWE, do których UE ma odniesienie. Ust.5 w niektórych dziedzinach UE ma kompetencje, prawo do prowadzenia wspierania działań

PC (dot. także polityk) Art.3 wyłączne kompetencje UE:

Unia Celna. Ustanowienie reguł konkurencji. Polityka pieniężna w strefie Euro. Zachowanie morskich zasobów biologicznych w ramach polityki rybołówstwa Wspólna Polityka Handlowa. Nie ma tu mowy o koordynacji.

Nowy art.5 dotyczy koordynacji polityk. Ust.1 PC koordynują polityki, tylko do PC w strefie Euro stosuje się postanowienia

szczegółowe. Ust.2 Unia podejmuje środki koordynacji polityki zatrudnienia. Ust.3 UE może podejmować inicjatywy koordynacji polityk społecznych.

Podstawowy dokument koordynacji to Ogólne wytyczne polityk gospodarczych (OWPG). Wprowadzony w traktacie z Maastricht podstawą art.99 – Rada kwalifikowaną większością głosów opracowuje sprawozdanie i podstawowe zasady OWPG, który przyjmuje w czerwcu. Podstawowe zasady wprowadziła Strategia Lizbońska – od 2001 KE przygotowując zalecenia do OWPG musi uwzględnić stanowisko Rady Europejskiej przygotowane podczas posiedzenia wiosennego. Key Issues Paper – opracowany przez Rady ds. ogólnych oraz gospodarczej i finansowej. Celem wytycznych jest tworzenie warunków sprzyjających dla szybkiego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego i powstawaniu nowych miejsc pracy.OWPG mogą mieć charakter krótko, średnio i długo terminowy. Najczęściej jednak jest stosowany średnio terminowy. Procedura przyjmowania OWPG: zalecenia do OWPG opracowuje KE ( to nie jest projekt aktu prawnego – nie ma inicjatywy

ustawodawczej – OWPG nie jest aktem prawnym). KE przedstawia zalecenia Radzie i Rada przyjmuje je kwalifikowaną większością głosów po

wcześniejszej akceptacji RE o przyjętych wytycznych Rada informuje PE.OWPG jest punktem odniesienia dla oceny gospodarczej PC. Ocena dokonywana jest w ramach procedury wielostronnego nadzoru. W jej ramach PC corocznie informują KE o podjętych działaniach. KE sporządza raport o wdrożonych wytycznych przez PC. Jeśli KE stwierdzi że zaistniały zbieżności, RUE może wystosować do PC zalecenia dotyczące zastosowania swojej polityki do wytycznej. Zalecenia te przyjmowane są większością kwalifikowaną i nie są wiążące.O wynikach wzajemnego nadzoru KE i Rada informuje RE wbrew swojej nazwie wytyczne są szczegółowe.OWPG, często nazywane procesami:

Proces Luksemburski 1997r. - utworzono Europejską Strategię Zatrudnienia. Cel: poprawa funkcjonowania rynku pracy poprzez wspólne określenie celów i monitorowanie rynku. Działania: poprawa zdolności do zatrudnienia, promowanie równouprawnienia, zwiększenie poziomu przedsiębiorczości, kształcenie ustawiczne. Głównym instrumentem były wytyczne zatrudnienia przygotowane przez KE, zatwierdzone przez Radę, wdrożone w PC).

Proces z Cardiff 1998r. Służył poprawie funkcjonowania rynków towarowych i kapitałowych. Głównym instrumentem jest wymiana informacji i doświadczeń między PC dotyczy reform strukturalnych.

Proces z Kolonii 1999r. „Dialog Makroekonomiczny”. Cel: zapewnienie warunków dla bez inflacyjnego wzrostu zatrudnienia, gospodarcze podstawy nadzoru. Główne instrumenty: próba zbliżenia stanowisk podmiotów zaangażowanych w kształtowanie polityk na szczeblu UE przedstawiciele Rady, KE, EBC i partnerów społecznych.

Strategia Lizbońska 2000r. UE miała być najbardziej konkurencyjną gospodarką. Cel: utworzenie dynamicznej gospodarki opartej na wiedzy gwarantującą zrównoważony wzrost gospodarczy organ koordynacji RE. Priorytety:

■ Społeczeństwo oparte na wiedzy.■ Rynek wewnętrzny(procesy liberalizacji głównie na rynku usług).■ Tworzenie klimatu rozwoju przedsiębiorczości.■ Elastyczny rynek pracy.■ Ochrona środowiska

Obszary działań:■ Energia.■ Transport.■ Rynki finansowe.■ Małe średnie przedsiębiorstwa.■ Polityka socjalna.■ Telekomunikacja i technologia informacyjna.

Podstawowe problemy: strategia zbyt ambitna. Wskaźniki dla tej strategii ignorowały zbliżające się wówczas rozszerzenie UE. Nowe PC nie zbliżały się do

3% wyznaczonej przez strategię. W 2004r. KE dostała od RE mandat do powołania Grupy Wimakoka, który odsłonił braki w strategii. Nadal mamy założenia uzyskania celów.

Grupa wysokiego szczebla. Pakt stabilności i wzrostu – tworzą 3 dokumenty:

Uchwała RE z Amsterdamu z 1997r. Dwa rozporządzenia Rady:

■ W sprawie wzmocnienia nadzoru sytuacji budżetowych oraz nadzoru polityk gospodarczych rozporządzenie 1466/97.

■ rozporządzenie w sprawie przyśpieszenia i wyjaśnienia procedury nadmiernego deficytu.

Pakt wszedł w całości 01.01.1999r. Wraz z wdrażaniem 3 etapu Unii Gospodarczo-Walutowej. Pakt uzupełnia traktat z Maastricht w sprawie prowadzenia polityki fiskalnej. Głównym celem paktu jest zapewnienie trwałej dyscypliny fiskalnej w strefie Euro. Procedury:

■ wielostronnego nadzoru.■ Nadmiernego deficytu art. 104. Ustanowiono zasadę że deficyt budżetowy

musi utrzymywać się z uwzględnieniem tzw. wartości referencyjnej na poziomie 3% PKB przekroczenie tej wartości możliwe jest wówczas gdy ma ona charakter wyjątkowy i jest tymczasowy i jeśli stosunek deficytu do PKB pozostaje o wartości zbliżonej do wartości referencyjnej. W przypadku przekroczenia tej wartości przewidziane są sankcję: PC składa wówczas nieoprocentowany depozyt, który składa się z części stałej (2/10 wysokości PKB danego kraju) i zmiennej (1/10 wielkości o jaką deficyt został przekroczony). Jeśli w ciągu kolejnego roku deficyt nie unormuje się wówczas depozyt przejmuje UE. Kara nie może przekroczyć 0,5 PKB. Depozyt został wymyślony przez Francję i Niemcy także to były państwa które jako pierwsze złożyły w nim karę.

Proces Barceloński marzec 2002r. Dotyczy prowadzenia polityk fiskalnych przez PC i próby zapobiegania prowadzenia ekspansywnej polityki fiskalnej przez PC w obrębie koniunktury gospodarczej.

POLITYKA KONKURENCJIJest jedną z najważniejszych polityk UE. Jest polityką horyzontalną stosuje się ją prawie we wszystkich sektorach gospodarki. Art.4 wolna konkurencja.Konkurencja w sektorze gospodarczym.Reguły polityki konkurencji dają ramy, w których ma funkcjonować mechanizm popytu i podaży na rynku.Podstawowe obszary polityki konkurencji w UE przeciwdziałanie praktykom ograniczającym konkurencję:

kartelom (porozumienia ograniczające konkurencję) nadużywanie pozycji dominującej przeciwdziałanie nadmiernej koncentracji (fuzje, przejęcia etc.) przeciwdziałanie pomocy publicznej (tu są wyjątki) liberalizacja rynków

Liberalizacja rynków – poddanie rynku mechanizmom konkurencji, tym samym sytuacja na rynku w tym ceny i jakość towarów usługi zależą od czynników podaży i popytu, a nie od czynników zewnętrznych, organów, władz, decyzji monopolisty. Liberalizacja to proces uwalniania rynku spod władzy państwa (deregulacja).Proces liberalizacji dotyczy rynków tzw. sieciowych(które wymagają infrastruktury sieciowej): telekomunikacja, energetyka, transport, gazownictwo, usługi finansowo pocztowe. Monopole są złe bo: narzucają ceny, jakość, brak postępu technologicznego, brak motywacji.

Liberalizacja na rynkach usług infrastrukturalnych odbywa się na zasadzie wertykalnej (pionowym) oznacza, że monopolista jest zmuszony do udostępnienia infrastruktury (kable, tory, drogi, sieci przesyłu) oraz do odłączenia przesyłu od swej działalności (oczywiście jest to związane z opłatami na rzecz monopolisty, chociaż te opłaty powinny pokrywać koszty renowacji infrastruktury).Usługi w ogólnym interesie kraju art. 86 usługi użyteczności publicznej – mają specyficzne cechy, są dostarczane ciągle.Liberalizacja w telekomunikacji – w rozumieniu WE telekomunikacja to transmitowanie, kierowanie sygnałów przesyłanych na odległość za pomocą impulsów i sygnałów.W przeszłości wszystkie PC miały monopol w telekomunikacji. Nie było przepisów przeciwdziałających temu. Art. 86 pozwalał na istnienie monopoli. Stosunek organów wspólnotowych zmienił się na początku lat 80tych – kluczowe orzeczenie British-Telecom – dotyczył wysyłania tzw. teletekstów – British-Telecom przyjął przepisy niszczące konkurencję, mógł narzucić pewne reguły gry przewidywał pewne widełki cenowe. KE podpięła te zachowania do art.82. Bardzo żywo zareagowały inne PC. De facto była to skarga wniesiona przez Włochy na KE. Ale ETS poparł KE i wskazał, że monopoliści muszą przestrzegać pewnych zasad w tym art. 82 (zakazującego dominacji).Liberalizacja zaczęła wiązać się z budową rynku wewnętrznego (Biała Księga). Pierwsza dyrektywa telekomunikacyjna 90/388 w sprawie konkurencji na tych rynkach. Dyrektywa nr 90/387 tzw. dyrektywa ramowa, a także wszystkie dyrektywy dotyczące „sieci otwartej”.Proces liberalizacji telekomunikacji. I etap. Lata 1990-96 rozdzielenie funkcji operatorskich i regulacyjnych, rozdzielenie usług i

infrastruktury, zapewnienie dostępu do sieci przesyłowych , rozdzielenie usług zastrzeżonych i niezastrzeżonych.

II etap. Lata 1996-97 możliwość tworzenia alternatywnej infrastruktury od 1998 mamy do czynienia z pełną liberalizacją. Po roku 1998 liberalizacja przeniosła się na liberalizację w sektorze internetu.

Pakiet telekomunikacyjny – obejmował 5 dyrektyw przyjętych przez Radę i PE w 2002r.: dyrektywy przewidywały jednolitą regulację dla całego sektora łączności elektronicznej(dotyczą

mediów, teleinformatyki itd.) . Funkcje, organizacja, pozycja ustrojowa, kwestie uprawnień do prowadzenia działalności, dostęp do sieci i usług, ochrona użytkowników usług - monitorowanie cen, zapewnienie informacji o dostępie do usług.

Liberalizacja telekomunikacji została przyspieszona przez rozwój technologii: pojawienie się telefonii komórkowej. Nr *112 (problem z Polską)Urząd zajmujący się rynkiem telekomunikacji to Urząd Komunikacji Elektronicznej. Regulacja dla konkurencji. Europejska Grupa Regulatorów funkcja doradcza dla KE, działa od 2002r. - cykliczne spotkania prezesów regulatorów z PC. Spadek cen rozmów telefonicznych – przykład liberalizacji rynku (nawet o 50%). KE od kilku lat walczyła o spadek cen w telefonii komórkowej(od 2006r. KE zaczęła bardziej przyglądać się cenom w tej branży). Pod koniec 2006 KE zagroziła – zbyt wysokie ceny za rozmowy roamingowe (KE miała sama ustalić ceny).

LIBERALIZACJA SEKTORA POCZTOWEGONajbardziej dochodowy sektor: przesyłki biznesowe i reklamowe wytwarzają ponad 1% PKB UE (95% poczty starych PC a 5% nowych-szybsza liberalizacja rynów). Poczta najdłużej opierała się liberalizacji.1997r. I dyrektywa pocztowa nr.97/67/WE rozpoczęła proces liberalizacji. Wcześniej orzeczenie w sprawie Corbeali (usługa pocztowa w Belgii).Idea usługi zastrzeżonej oznacza że w wypadku usług pocztowych nowe przedsiębiorstwa pocztowe nie krajowe nie mogą przejmować najbardziej dochodowych usług, pozostawiając poczcie krajowej te najmniej dochodowe. Jest to związane z tym, że poczta wykonuje usługi użyteczności publicznej za które pobiera marginalne opłaty, niższe niż wydatki ze świadczenia tych usług. Ostatecznym terminem pełnej liberalizacji usługi pocztowej będzie rok 2011, jednak dla 11 krajów 2013. Jest propozycja utworzenia funduszu rekompensującego, który będzie opłacał usługi użyteczności

publicznej.

POLITYKA ENERGETYCZNA procesy pozyskiwania energii procesy jej wytwarzania dystrybucja i dostarczanie do odbiorców końcowych

Źródła energii: paliwa stałe gaz, węgiel, ropa, paliwo jądrowe, paliwo odnawialne: słońce, woda,Polityka energetyczna zawsze interesowała WE (EWWiS i Euroatom). Sam traktat ustanawiający WE nie miał szczegółowych wytycznych, więc przyjęło się że energia jest towarem i podlega regułom swobody przepływu towarów.Traktat z Maastricht rozszerzył działalność WE o środki w dziedzinach (art.3) obrony cywilnej i turystyki. Wprowadził art 154-156 o sieci w sektorze transportu, telekomunikacji i energetyce. Do usług przesyłu i dystrybucji energii stosuje się art. 86 i 16 Traktatu mówiący o usługach służącym wspólnym interesom. Cel UE – budowa rynku wewnętrznego energii z zachowaniem celu polityki ochrony środowiska i bezpieczeństwa dostaw.III obszar polityki energetycznej: rynek wewnętrzny, kwestie związane z ochroną środowiska, pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych, bezpieczeństwo energetyczne.Wprowadzenie wspólnego rynku w latach 60 ETS (Costa vs Enel) przyjęto że energia jest towarem. Art 31 TWE dotyczy monopoli handlowych – nie zakazuje ich istnienia ale nakazuje PC dostosować do pewnych zasad rynkowych. Pod koniec lat 80 KE wysłała do PC listy, które stanowiły wstęp do wniesienia skargi na naruszenie traktatu w dziedzinie monopoli (1988r. W sprawie Grecji – import produktów naftowych, 1994r w sprawie Belgii).Liberalizacja sektora energetycznego rozpoczęła się w II połowie lat 90 poprzez wydanie dwóch dyrektyw.

96/92/WE 98/30/UE Drugi etap:

2003/54/UE dyrektywa elektroenergetyczna 2003/55/UE dyrektywa gazowa

Podały ostateczne terminy liberalizacji rynku gazowego i elektrycznego. Przedsiębiorstwa będą działały w celu realizacji konkurencyjnego, bezpiecznego, ekologicznie zrównoważonego rynku elektroenergetycznego i gazowego. Dyrektywy zobowiązały PC do powstrzymania się od dyskryminacji na tym rynku. Dyrektywy ustanowiły, że usługi publiczne mają uwzględniać cele bezpieczeństwa publicznego mają być dostarczane regularnie. PC mają możliwość określenia zasad służenia usług publicznych. Zasady mają zapewnić przedsiębiorstwom energetycznym równy dostęp do odbiorców. Dyrektywy zezwoliły PC na ustalenie zasad ochrony słabszych odbiorców i obowiązek zapewnienia korzystania z usług powszechnych gospodarstwom domowym i małym przedsiębiorstwom.Liberalizacja polega nie tylko na dopuszczeniu nowych konkurentów ale też na oddzieleniu dystrybucji przesyłania (liberalizacja wertykalna). Polega też na uwolnieniu cen. Zjawisko biedy energetycznej – dyrektywa zezwala na zmniejszenie tego zjawiska. Dyrektywy powołały Grupę Europejskich Regulatorów Energetyki i Gazownictwa. W PL członkiem grupy jest Urząd Regulacji Energetyki – prezes.Dyrektywa 54 elektroenergetyczna ustanowiła wspólne zasady tworzenia organizacji rynku wytwarzania, przesyłu, dystrybucji dostaw energii elektrycznej w tym zasad dostępu do systemu. Główne cele dyrektywy:

budowa nowych mocy produkcyjnych procedura autoryzacji lub przetargowa (system koncesyjny),

zasada kierowania systemem dystrybucyjnym i przesyłowym. PC mają za zadanie wyznaczyć operatora (dystrybucji i przesyłu). PC mają oddzielić operatora od innej działalności nie związanych z dystrybucją i przesyłem. Wydzielenie wertykalne (przynajmniej na poziomie księgowości)

Zasada dostępu osób trzecich (TPA). Third Part Access – dostęp osób trzecich do systemu dystrybucji i przesyłu. Możliwość dostępu do sieci muszą mieć wszyscy operatorzy zasada TPA jest stosowana również w telekomunikacji.Dyrektywa 54 ustala termin ostatecznego otwarcia rynku. Przyjęto, że dla odbiorców nie będących gospodarstwami domowymi był 1 lipca 2004, a dla gospodarstw domowych 1 lipca 2007. Otwarcie polega na tym że konsument ma możliwość wyboru dostawcy.Zużycie energii ciągle rośnie a nie powstają nowe elektrownie. Energię można importować ale jest to związane z kosztami infrastrukturalnymi oraz zabezpieczeniem takiej sieci, w PL brak jest takiej polityki. W PL w porównaniu z innymi PC energia jest tania jednak po uwolnieniu cen ich wzrost wystraszy przedsiębiorców. Kryteria zmiany dostawcy energii: cena jakość usługi łatwość kontaktu z dostawcą zaufanie do dostawcy kryterium ekologicznego czysta przekoraDyrektywa działania KE na rzecz odbiorców energii. KE wydała w 2007r. Europejską Kartę Praw Odbiorców Energii, ochrona konsumenta i jego upodmiotowienie na rynku. Obowiązek utworzenia przez PC niezależnych organów regulacyjnych. Przyjęcie nadzwyczajnych środków zabezpieczenia w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa ze źródeł zewnętrznych.Dyrektywa gazowa 55Określa wspólne zasady dystrybucji, przesyłu, dostaw, magazynowania gazu ziemnego.Reguluje: Procedury wydawania pozwolenia na budowę, eksploatację, decyzje te powinny być

obiektywne i niedyskryminujące, a odmowy powinny być weryfikowane przez sąd i zgłoszone KE. PC mają obowiązek wyznaczania operatorów systemu przesyłu, dystrybucji i skraplania gazu ziemnego i oddzielenia ich od innych działalności nie związanych z tym.

Na gruncie tej dyrektywy obowiązuje zasada TPA . Odmowa dostępu musi być uzasadniona ograniczonymi zagrożeniem dla realizacji obowiązków publicznych. Spod tej reguły mogą zostać zwolnione nowe instalacje oraz te wysokiej wagi.

Daty otwarcia rynku są takie same jak dla energii elektrycznej. Regulatorem w PL jest Urząd Regulacji Energetyki.W 2003r. Rozporządzenie 1228/2003 dotyczące stosowania uczciwych reguł transgranicznej wymiany energii i gazu. Mechanizm rekompensaty dla operatorów z tytułu obsługi sieci transgranicznych. Opłaty te powinny być przejrzyste i niedyskryminujące muszą zapewniać bezpieczeństwo sieci transgranicznych i odzwierciedlać rzeczywiste koszty. Wpływy powinny być przeznaczone na poprawę jakości przesyłu.Wdrażanie dyrektyw następuje poprzez ustawę Prawo Energetyczne.Poza integracyjny cel polityki energetycznej: 20 listopad 2000 KE opublikowała Zieloną Księgę. Nawołującą PC do zapewnienia

obywatelom nie przerwanych dostaw energii. Promowanie energooszczędności. Kierowanie popytem. Zasada utrzymywania rezerw obowiązkowych paliw płynnych (dyrektywa 68/414/EWG). Na 90

dni. KE chciała przedłużyć czas do 120 dni jednak to nie przeszło. (Dyrektywa 2004/67/WE)

Było to związane z tym, że UE zużywa coraz więcej energii i coraz bardziej jest zależna od państw trzecich.Racjonalizacja zużycia energii w UE. Ustanowienie standardów wydajności energetycznej – lata 70. W latach 90 pojawił się obowiązek etykiety energooszczędności wszystkich urządzeń AGD. Zostały wycofane te urządzenia, które pochłaniały dużo energii.Dyrektywa 2002/91/WE w sprawie wydajności energetycznej budynków. Obliczanie wydajności według zasad przewidzianych w dyrektywie. Minimalne standardy, zapewnienie aby nowe budynki je spełniały. Budynki wynajmowane, sprzedawane muszą mieć certyfikat wydajności energetycznej nie starsze niż 5 lat. Obowiązek inspekcji systemów grzewczych i energetycznych miał być wydany w 2006r.Dyrektywa 2004/8/UE w sprawie promowania kogoneracji – kojarzenia energii cieplnej z elektryczną – wdrożone do 2006r.Promowanie odnawialnych źródeł energii. 1988 pierwsze wzmianki. Biała Księga 1997 Energia dla przyszłości – cele WE to” zapewnienie że 12% zużycia energii w UE pokryją źródła odnawialne w pierwszej kolejności koncesje uzyskują operatorzy korzystający z odnawialnych źródeł

energii.Dyrektywa 2001/77/WE wprowadziła nowe wskaźniki konsumpcji energii elektrycznej. Dalej 12% ale w całej UE 22,1%. Zapewnienie gwarancji pochodzenia źródeł energii oraz swobodę przesyłu energii ekologicznej.Największym problemem jest magazynowanie tej energii.Kwestia opodatkowania produktów energii elektrycznej. Dyrektywa 2003/96/WE opodatkowane są tylko produkty służące do opału lub jako paliwo.I etap opodatkowania 1 styczeń 2004 II etap opodatkowania 1 styczeń 2010Dyrektywa przewiduje różne stawki, bardzo liczne wyłączenia dotyczące transportu publicznego.Zielona Księga z 8 marca 2006 -Europejska Strategia dla zrównoważonego, konkurencyjnego i bezpiecznego rozwoju energii. Dokument łączy wszystkie cele polityki energetycznej. zrównoważony rozwój – działania na rzecz aktywnego zwalczania zmian klimatycznych

poprzez promowanie odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej budowa konkurencyjnego rynku wewnętrznego energii bezpieczeństwo dostaw – lepsza koordynacja dostaw do UE i popyt w kontekście

międzynarodowym.W 2005 PL wystąpiła z projektem tzw. Traktatu Energetycznego – nie zyskał poparcia. Mimo to echa tego traktatu zostały zawarte w traktacie Lizbońskim: nowy art. 176a do TWE – polityka energetyczna w UE prowadzona będzie w duchu solidarności pomiędzy PC – jako cele wymienia się rynek wewnętrzny, bezpieczeństwo, wspieranie wzajemnych połączeń energii.

WSPÓLNA POLITYKA ROLNANajlepiej rozwinięta pod względem organizacyjnym. Sektor nie jest poddany zasadom wolno rynkowym. WPR jest przykładem polityki ponadnarodowej.WPR opiera się na 2ch filarach: polityce rynkowej polityce strukturalnejMotywy szczególnego traktowania rolnictwa: dużo wolniejszy zwrot kapitału w inwestycjach, dłuższy cykl produkcyjny, zależność od czynników środowiska, brak warunków do sprostania w światowej konkurencji (wysokie cła na produkty z państw

3cich) względy społeczne – zapewnienie rozwoju, konieczność zapewnienia dziedzictwa kulturowego wsi, bezpieczeństwo dostaw żywności – dążenie do samowystarczalności Europy,

ochrona środowiska naturalnego.Ministerstwo rolnictwa Francji i Holandii jako pierwsi wyszli z inicjatywą polityki rolnej. Integracja miała oznaczać polityczne scalanie działań na rzecz rolnictwa.Kompromis pomiędzy Francją, a Niemcami. Francja nalegała na wprowadzenie do traktatu WPR (50% ludności francuskiej zatrudniona w rolnictwie). Dla Niemiec najważniejszy był przemysł. Pierwotny kształt polityki rolnej – słaba konkurencyjność gospodarek do gospodarstw międzynarodowych. Największe zagrożenie płynęło ze strony USA. Produkty francuskie nie były konkurencyjne, Niemcy woleli importować żywność kompromis udało się wypracować.Polityka pustego krzesła prowadzona przez Francję - nieuczestniczenie w posiedzeniach RE – kompromis Luksemburski. Aspekty społeczne były motywem przewodnim do wprowadzeniaWPR.Podstawowa prawna WPR – traktat:Cele art 39 TWE: zwiększenie wydajności rolnictwa poprzez wspieranie postępu technologicznego, racjonalny

rozwój produkcji rolnej, optymalne wykorzystanie produkcji rolnej zwłaszcza siły rybackiej, zapewnienie odpowiedniego poziomu życia mieszkańców wsi zatrudnionych w rolnictwie

(podniesienie dochodu), stabilizacja rynków rolnych, zagwarantowanie bezpieczeństwa dostaw żywności, zapewnienie rozsądnych cen w dostawach dla konsumentów.Konflikt producent – konsument. Producenci chcą uzyskać najwyższy dochód, a konsumenci chcą kupować jak najtaniej.Przy ustalaniu zasad WPR traktat nakazuje uwzględnić: szczególny charakter gospodarki rolnej wynikający ze struktury rolnictwa, a także różnic

strukturalnych i przyrodniczych pomiędzy regionami, konieczność stopniowego wprowadzenia środków polityki rolnej, uwzględniać fakt, że rolnictwo jest powiązane z innymi sektorami gospodarki.Inne postanowienia traktatu: utworzenie wspólnego rynku obejmującego rolnictwo i handel produktami wraz ze stworzeniem

wykazu opłat celnych, realizacja WPR stopniowo na zasadach równości we wszystkich PC WE, wyłączenie rolnictwa z rynku ogólnych konkurencji, zastosowanie procedur pomocowych dla gospodarstw, które znalazły się w niekorzystnej

sytuacji ze względów naturalnych lub strukturalnych ( sąsiedztwo konkurencji lub parków narodowych).

Realizacja WPR opiera się na 4 zasadach: wspólny rynek produktów rolnych – jednolita organizacja rynków rolnych

swoboda przepływu towarów, jednolite postępowanie w sprawie handlu z państwami 3cimi, wspieranie zasady interwencji na rynkach rolnych,

preferencje dla własnych (wspólnotowych) produkcji rolnych – pierwszeństwo sprzedaży produkcji WE

zasada solidarności finansowej finansowanie kosztów interwencji na rynkach rolnych jest obowiązkiem wszystkich członków WE bez względu w jakim zakresie z niej korzystają,

zasada współodpowiedzialności producentów (od lat 80) – przewiduje współuczestnictwo producentów rolnych za ponoszenie kosztów finansowania nadwyżek rolnych.

WPR filary: polityka rynkowa – cenowa polityka strukturalna (dominuje od programu AGENDA 2000)1 filar WPR: polityka cenowa.Służy wsparciu dochodów rolnych za pośrednictwem wspierania rynków i produkcji rolniczej. Podstawowym instrumentem są ceny, szczegółowe instrumenty: reglamentacja jednakowych cen zbytu ustalana corocznie przez WE dla większości produktów

rolnych – zawsze wyższy poziom cen od światowego, podejmowanie interwencyjnych zakupów nadwyżek – aby utrzymać odpowiedni poziom cen, stosowanie instrumentów polityki handlowej ceł i kontyngentów – stosowane w stosunku z

USA, a także z Chinami, subsydiowanie eksportowania poza wspólnotę redukowanie kosztów produkcji poprzez instrumenty polityki kredytowej i podatkowej, dotacje

do środków produkcji.Coraz większe znaczenie zyskały dopłaty bezpośrednie. Ceny są kształtowane w sposób urzędowy.Najważniejsze produkty roślinne objęte systemem cen gwarantowanych (2/3 produkcji w UE): zboża za wyjątkiem owsa i żyta buraki cukrowe oliwki bawełna winogrona niektóre warzywa i owoceRośliny oleiste białkowe, len, objęte są systemem cen dopłat bezpośrednich do produktów.Dopłaty dla przetwórców oraz organizacji producentów – rynek warzyw/owocówRynek produktów zwierzęcych: wsparcie w postaci cen gwarantowanych, dopłaty do produktów,Regulacje cen na rynku: mleka, wołowiny pośrednio na rynku owiec, kóz i wieprzowiny.Na rynku mleka cena regulowana jest przez skup interwencyjny (mleka w proszku i masła) a ponadto ustala się kwoty produkcyjne.Dopłaty do produktu stanowią instrument alternatywny do cen – rekompensata producentom w wyniku cen gwarantowanych.2 filar WPR – polityka strukturalna (konkurencyjność wsi)Instrumenty: inwestowanie w gospodarstwa rolne, podejmowanie działalności przez młodych rolników, program wcześniejszych emerytur, szkolenia zawodowe rolników subwencje do produkcji na obszarach o mniej korzystnym środowisku gospodarczym, subwencje do przedsięwzięć rolno środowiskowych, dofinansowanie przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rolnych, subwencje do zalesiania, wspieranie i promocja obszarów wiejskich.Rozwój i reformy WPR.Konferencja w Stresie (miejscowość) w latach 50 ministrowie rolnictwa, przedstawiciele organizacji. Ostateczny projekt WPR został przedstawiony w 1961r. Przez byłego ministra Holandii Manshalota – był planem kompleksowym (aspekt gospodarczy i socjalny). 14 stycznia 1962r. Rada Ministrów EWG podpisała układ ustanawiający wspólne zasady WPR – w rezolucji końcowej wszedł w skład Traktatu Rzymskiego. Założenia WPR zakładały przebudowę struktur rolniczych tak aby były konkurencyjne, opartych na pracy własnej rolnika i jego rodziny. Wyznaczono szczególną rolę dla polityki cenowej. nie dopuszczać do nadprodukcji, zapewnić konkurencyjność producentów w WE.Program WPR przewidywał stopniowe utworzenie rynków branżowych. Została oparta na zasadzie solidarności (PC wspólnie ponoszą koszty). Scalono wszystkie narodowe fundusze rolnictwa w: Europejski Fundusz Gwarancji i Orientacji Rolnictwa(FOEGA).W pierwszym 10 leciu udział wydatków na WPR wynosił 70%. Europejskie rolnictwo straciło na konkurencyjności.1968 – Mashalot przygotował plan Mashalota, który zakładał:

poprawę struktury agralnej w WE poprzez powiększenie gospodarstw, likwidację małych i słabych gospodarstw, zmniejszenie produkcji rolnej.Plan zaczął być realizowany w 1970r. 3 dyrektywy 1972: modernizacja gospodarstw rolnych, ułatwienie rezygnacji z gospodarstw, rolników powyżej 55 roku życia – w zamian za pomoc

finansową państwa, edukacja zawodowa rolników.1975 dyrektywa dotycząca wsparcia gospodarstw w regionach górskich i innych regionach niekorzystnie umiejscowionych. Miała na celu zapobieganie wyludnienia tych obszarów.1985 – publikacja Zielonej księgi która miała na celu nadanie WPR bardziej rynkowego charakteru: stopniowe obniżanie realnego poziomy cen ustalanych przez WE, wprowadzanie tzw stabilizatorów rolniczych – określenie pułapu produkcji na dany produkt tzw

progu gwarancji, po przekroczeniu którego gwarancje państwowe ulegają ograniczeniu, a koszty ponosi producent,

zastosowanie wymogów jakości do towarów, ograniczenie rocznej stopy wydatków na finansowanie WPR.Przewidywała że pewne instrumenty(dopłaty) za ekstensywne (wygaszanie gruntów z rolnictwa), proponowała wykorzystanie produktów dla celów poza żywieniowych (biopaliwa).1989r. Kontynuacja Zielonej Księgi – reforma funduszy strukturalnych i sekcje orientacji FEOGA włączono do polityki strukturalnej – zintegrowane cele polityki rolnictwa z polityką regionalną. Przewidywano, że od roku 1989 będą ograniczane wydatki na WPR – ale te działania nie okazały się skuteczne. WPR spotkała się z krytyką (80% środków przeznaczonych na gospodarstwa trafiało tylko do 20% z nich).Pierwsza kompleksowa reforma WPR – reforma Mc Sherry – lipiec 1992 – runda Unigwajska GATT. Zakładała: ogólnospołeczne funkcje rolnictwa. Podstawą rolnictwa nadał gospodarce rodzinne ale będzie się też zajmować ochroną środowisko i zachowanie dziedzictwa kulturowego wsi. I etap reformy miał trwać do 1996r. Podstawowe założenia: obniżenie cen regulowanych produktów rolnych w ciągu 3 lat o 15-20%, wprowadzono dopłaty bezpośrednie (rekompensata obniżki cen), uzależniona możliwość uzyskania subwencji od zmniejszania intensyfikacji produkcji rolnej,

zwierzecej, obniżka kwot mlecznych o 1% przez 2 lata (ponad 92 tony produkcji zbóż zmuszało do

zmniejszenia upraw)Kontynuacja działań do odmłodzenia rolnictwa:I etap wdrażania zakończył się w 1996r a przedłużono do 1999r. Sukcesy: obniżka poziomu produkcji, wzrost dochodów rolników, polityka ochrony środowiska na stałe wpisana do WPR.Porażki: nie przywrócono konkurencyjności rolnictwa na arenie międzynarodowej.AGENDA 2000 – przyjęta przez KE w 1997r. Odpowiedz na: liberalizację handlu światowego, wzrost popytu na świecie, konieczność ochrony środowiska, wzrost zainteresowanie konsumentów bezpieczeństwem i jakością żywności, rozszerzenie UE na wschód, epidemia BSE (choroba wściekłych krów), żywność modyfikowana genetycznie.Marzec 1998 – zaakceptowano AGENDĘ 2000, marzec 1999 – szczyt w Berlinie RE przyjęła AGENDĘ 2000 – kontynuacja planu Mc Sherry. AGENDA 2000 przewidywała zagwarantowanie rolnikom wzrostu dochodów, poprawy warunków hodowli i uboju zwierząt, poprawę warunków produkcji rolnej, założenia finansowe na lata 2000/06 – dalsze przekładanie ciężaru z I na II filar WPR.Lata 2007-2013

rozporządzenie 1290/2005 z 21 czerwca 2005 w sprawie finansowania WPR, rozporządzenie 1698/2005 z 20 września 2005 dotyczyło wsparcia rozwoju obszarów wiejskich

w ramach Europejskiego Funduszu Rolniczego Rozwoju Obszarów Wiejskich Europejski Fundusz Rolniczej Gwarancji Rolnej EFRGR – wspiera działania I filaru

rolnictwa, Europejski Fundusz Rolniczy Rozwoju Obszarów Wiejskich EFRROW – realizuje działania

II filaru.Obniżone będą płatności bezpośrednie w latach 2007/13 5% rocznie (nie obejmuje nowych PC). Dla PC będzie dostępne 90 mld euro (WFRROW) z czego 31 mld euro to środki przeznaczone na realizację starego celu 1 polityki regionalnej. Minimalny próg środków z budżetu UE jaki ma być przeznaczony na 3 osie nowej polityki rolnej – założenia w/w rozporządzeń.Rozporządzenia przewidują, że jeśli PC przygotowuje więcej niż 1 program musi uwzględnić 3 osie: oś ekonomiczna (przeciwdziałanie niższym od przeciętnego dochodu w rolnictwie, stworzeniu

się społeczności, wysoka zależność od sektora rolnego, oś społeczna (przeciwdziałanie wyższemu od przeciętnego bezrobociu, wykluczeniu

społecznemu, niskiej dywersyfikacji rolnictwa) oś środowiskowa (wzmacniania pro środowiskową rolę rolnictwa i leśnictwa)PC nie mają obowiązku realizacji wszystkich działań wyznaczonych przez KE. W PL mamy jeden program: rozwój obszarów wiejskich (17 mld euro z czego 13 mld pochodzi z UE a 4 to środki krajowe) – oś gospodarcza 42% tych środków, oś środowiskowa 34%, oś społeczna 19%, pozostałe pieniądze to pomoc techniczna.PROW- Program Rozwoju Obszarów Wiejskich: wzmocnienie sektora rolno-spożywczego, ochrona środowiska, poprawa jakości życia ludności wiejskiej.POLITYKA BUDŻETOWA Przez politykę budżetową należy rozumieć politykę pozyskiwania przychodów oraz wydatkowania środków z budżetu (100 mld euro rocznie, 1% PKB PC UE). Przyjmuje si, że 1 obywateel wkłada do budżetu 236 euro.EWG , EWWiS i Euroatom na początku mieli swoje własne budżety. Budżet EWG początkowo był bardzo skromny. Dziś budżet UE jest budżetem operacyjnym (większość idzie na polityki). polityka strukturalna, w latach 60 – 6% budżetu w ciągu 20 lat wzrosły do 11% a do 2013

przewiduje się że osiągnie 36%, polityka rolna, w latach 80 udział WPR wzrósł do 70% do 2013 roku wydatki na WPR będą

stanowić 32%,Wydatki na inne polityki wzrasta.Dzisiejsza polityka budżetowa musi odpowiadać na wiele wyzwań: zdolność UE do lepszego przystosowania się do przemian strukturalnych (np. otwarcie rynków

azjatyckich) konieczność inwestowania w gospodarkę opartą na wiedzy i usługach, zmiana struktury społeczeństw – starzenie się, solidarność pomiędzy PC UE (rozszerzenie pogorszyło bilans zamożności w UE) zmiany klimatyczne, kwestie pozyskiwania energii, presja migracyjna, kwestia zapewnienia bezpieczeństwa obywatelom, obecność i ekspansja UE w świecie (poprzez politykę rozwojową),Budżet UE składa się z 2ch część:I dotyczy wszystkich przychodów i wydatków instytucji UE bez KE,II dotyczy wydatków i przychodów KE zorientowana na działania – ABB (Activity Base Beating)Coroczny budżet funkcjonuje w długookresowych umowach(ramy finansowania na 7 lat 2007-

2013). Ostatnia umowa ram finansowania przewiduje budżet w 6 obszarach:1. konkurencyjność dla wzrostu i zatrudnienia:

1. spójność dla wzrostu i zatrudnienia,2. zachowanie i zarządzanie zasobami naturalnymi3. obywatelstwo wolność, bezpieczeństwo i wymiar sprawiedliwości:

1. wolność, bezpieczeństwo i wymiar sprawiedliwości,2. obywatelstwo,

4. UE jako gracz globalny,5. administracja6. kompensowanie (zwrot z ostatnimi roszczeniami)

Skala 7 lat.Największa część budżetu jest przeznaczona na obszar 1 (38%). Druga co do wielkości to rolnictwo (34%). W ramach obszaru 4 środki przeznaczone są na to, aby UE stała się partnerem handlowym przedsięwzięcia dla państw położonych najbliżej UE (AKAPE, Wyspy Kanaryjskie, Afryka, Morze Śródziemne).2007r. UE w ramach globalnej roli wydała 800 mld euro. W ramach 3 obszaru finansuje się działania mające na celu wdrażanie III filara. Istotną pozycję w budżecie stanowią koszty funkcjonowania UE 6% ogólnych wydatków i obejmują administrowanie wszystkimi instytucjami (PE, KE, Rady, tłumaczenia).Budżet na 2008r.Wydatki na 1 obszar finansowania 44,2% 2 obszar 43,6%(wydatki na WPR), 3 obszar 10,8% największa część idzie na migracje, administracja 5,6%.Budżet jest ustalany na zasadzie międzyinstytucjonalnej. Rada podejmuje najważniejsze decyzje, ale głos mają też PE i KE. Ramy budżetowania wyznacza traktat. Budżet UE musi zawsze być zrównoważony wydatki = dochodom, nie może być deficytu. Ramy budżetowe wyznacza się na podstawie wieloletnich porozumień obecnie 7 lat.Wdrażanie budżetu KE częściowo przy pomocy PC.Dochody UE:I tradycyjne zasoby własne – TOR: cła na produkty importowane z państw trzecich 15%, VAT (UE zabiera ustaloną część z produktów, których podatek (stawka) jest zharmonizowana

15% składka PC do Budżetu UE 0,73% dochodu narodowego brutto – 69%, (wyjątkiem są Niemcy,

Wielka Brytania, Holandia, Austria i Szwecja płacą mniej niż 0,73%, po prostu dostają z UE mniej niż oddają)

1% dochodu stanowią kary nakładane na przedsiębiorstwa za złamanie przepisów prawa konkurencji. Podatki wspólnotowe też tu się mieszczą.

Jak przyjmuje się budżet?Zgodnie z traktatem od 1 września do 31 grudnia każdego roku trwa procedura budżetowa. De facto zaczyna się to wcześniej. 2 kategorie wydatków: obligatoryjne wynikające z umów międzynarodowych, traktatów (Rada) nieobligatoryjne (PE)KE jest organem, który przygotowuje projekt budżetu. Każda instytucja szacuje wydatki na dany rok KE zbiera to w całość, sama też szacuje swoje wydatki i na tej podstawie sporządza wstępny projekt budżetu kwiecień lub maj. Po wstępnych uwagach Rady i PE w lipcu przedstawia projekt budżetu. Rada Ministrów przyjmuje ten projekt i we wrześniu przesyła do PE. Czytanie budżetu – często odbywa się dialog poza proceduralny KE, PE i Rady (rola PE wzrasta). Projekt wraca do Rady: drugie czytanie w Radzie- uzgodnienie ostatecznej wersji budżetu – Rada przyjmuje go w 2 czytaniu i przesyła PE do drugiego czytania, który to decyduje o jego przyjęciu lub odrzuceniu(dzięki konsultacjom odrzucenie budżetu jest mało prawdopodobne). Implementowanie budżetu i realizacja. 76% wydatków jest na dzielone zarządzanie KE i PC.Po stronie KE zarządzanie środkami odbywa się za pomocą dyrekcji generalnych (czasem ich

partnerzy). W każdej dyrekcji jest dyrektor generalny tzw. urzędnik autoryzujący, odpowiedzialny za wydatki. 200 000 podmiotów autoryzuje płatności wraz z KE.Ostateczny organ odpowiedzialny za wdrażanie budżetu to KE, która przygotowuje sprawozdanie z wydatkowania dla PE. PE udziela KE absolutorium z wykonania budżetu – może go nie udzielić jeśli środki były źle wydatkowane. PE daje dodatkowe wskazówki KE dotyczące wydatkowania. Wydatkowanie środków jest badane także przez TO (trybunał obrachunkowy), który bada legalność wydatkowania i ich zgodność z budżetem. TO przedstawia sprawozdanie PE. Czasem to sprawozdanie jest nie korzystne dla KE i może być powodem do nie udzielenia absolutorium dla KE.OLAF – instytucja zajmująca się budżetem. Wspólnotowe CBA agencja ma na celu zapobieganie nadużyciom finansowym. OLAF ma prawo przeprowadzić kontrole na każdym szczeblu budżetowania może taka kontrola sięgać, aż do beneficjentów projektów.POLITYKA ROZWOJOWAOdnosi się do stosunków zewnętrznych UE. Staje się jedną z ważniejszych części stosunków zewnętrznych. Koncentruje się na pomocy państwom najbardziej niedorozwiniętym. Początki tej polityki należy upatrywać w pomocy WE najbardziej zadłużonym państwom świata w ramach Banku Światowego i Funduszu Walutowego. Z czasem ta pomoc wyewoluowała jako odrębna polityka wspólnotowa. Połowa z 42 państw objętych pomocą wyszła na prostą.Główny priorytet polityki rozwojowej jest programowanie i wdrażanie pomocy dla najuboższych państw świata. Podstawą polityki rozwojowej pozostaje nadal Europejski Konsensus w sprawie rozwoju przyjęty przez Radę, KE, PE i PC. Deklaracja ta jest podzielona na 2 części: wizja UE dotyczy rozwoju – wskazuje na główne cele polityki rozwojowej. Te cele to:

zmniejszenie ubóstwa, edukacja, wspieranie własności prywatnej, partnerstwo, dostarczanie lepszej i większej pomocy, promowanie spójności dla rozwoju,

instrumenty polityki rozwojowej: Europejski Fundusz Rozwoju zasadniczy instrument. Traktat Rzymski z 1957r. Przewidywał

utworzenie tego funduszu. Początkowo wchodził w ogólny skład budżetu ale od 1993r. Na prośbę PE został wyłączony z niego. Obecnie jest on poza budżetem i jest dodatkowo finansowany przez PC. Wykorzystanie funduszu wiąże się z wdrażaniem międzynarodowych konwencji związanych z polityką rozwojową.

Główne konwencje to: 1964/75 Younde 1975/2000 Konwencje z Lomee: (3 konwencje, 1975 aneksy), od 2000 polityka rozwojowa oparta jest na porozumieniu z Cotonou – obowiązuje do dziś.Wraz z nowymi dokumentami mamy do czynienia w latach 2007/13 X fundusz rozwoju (PL po raz pierwszy jest zobowiązana do finansowania tego funduszu).Główne obszary wsparcia europejskiego funduszu rozwoju: handel i integracja regionalna środowisko i zrównoważony rozwój, infrastruktura komunikacji i transport, woda energia, rozwój obszarów wiejskich, planowanie przestrzenne, rolnictwo bezpieczeństwo żywności, zarządzanie publicznego demokracja, prawa człowieka, wsparcie dla reform gospodarczych i instytucjonalnych, zapobieganie konfliktom i stanom nadzwyczajnym, rozwój kapitału ludzkiego, spójność społeczna i zatrudnienie, kwestie horyzontalne (prawa człowieka i demokracja, ochrona praw dzieci, ludności tubylczej,

równość płci, zrównoważone środowisko, walka z AIDS) szacuje się że każdy obywatel UE przekazuje kilkadziesiąt euro na politykę rozwojową. 1/6 pomocy pochodzi z UE.

POLITYKA EKOLOGICZNARozwój polityki ostatnie 30 lat, działania proekologiczne. Zróżnicowane warunki gospodarcze i zróżnicowany rozwój w PC. Państwa Skandynawskie mają bardzo wysoko rozwiniętą politykę ekologiczną. Problemy; Traktat nie zawierał norm kompetencyjnych do działań w tym obszarze (TWE). Osiągnięcie konsensusu pomiędzy PC było bardzo trudne. PC silnie uprzemysłowione chciały koncentrować się na ochronie powietrza. Instrumenty polityki: dyrektywy.Polityka ta jest polityką spójną. Jej cechą charakterystyczną jest to, że przenika do innych polityk wspólnotowych.W rozwoju polityki ekologicznej można wyróżnić etapy: I etap lata 1964/75 funkcjonował do wydania tzw. pierwszego programu działania(dużo aktów

prawnych brak spójności) II etap do wejścia w życie JAE (1967)[I program działania, skoordynowanie kompleksowe

działania, pierwsze konflikty wokół zanieczyszczeń] III etap lata 1988/98 rozwój polityki ekologicznej w oparciu o zmienione przepisy TWE

(zachowanie spójności pomiędzy polityką ekologiczną, a gospodarczą) IV etap czas od wejścia w życie traktatu Amsterdamskiego(działania na rzecz ekologii stały się

równoważne z działaniami na innych płaszczyznach, zwiększyło to udział WE na arenie międzynarodowej,Traktat Amsterdamski wprowadził, że zadaniem UE jest przyczynianie się do zrównoważonego, trwałego rozwoju działań gospodarczych oraz zapewnienie wysokiego poziomu ochrony i poprawy środowiska naturalnego. Wymogi ochrony weszły do innych polityk UE. Wprowadzenie procedury współdecydowania do spraw z zakresu ochrony środowiska (T. Amsterdamski), wprowadził też zapisy do działań z zakresu ochrony zdrowia publicznego.)

V etap 2003 rok i dalej do wejścia w życie traktatu Nicejskiego (zawiera wszystkie reformy dotyczące ochrony środowiska, oraz karta praw podstawowych stanowi, że ochrona środowiska wspiera prawa podstawowe UE).

I Program działania na lata 1973/76 redukcja i zapobieganie zanieczyszczeniom i innym u ciążeniom dla środowiska poprawa jakości środowiska aktywizacja WE i PC w międzynarodowych organizacjach ochrony środowiska, identyfikacja podstawowych substancji zanieczyszczających środowisko: siarka, ołów, azbest,

standardy emisji, wymogi jakościowe dla środowiska.II Program działania na lata 1977/81 – redukcja zanieczyszczeń konieczność zapewnienia racjonalnego korzystania ze środowiska i zasobów naturalnych. poprawa jakości środowiska, jakość środowiska, nowe elementy: redukcja hałasu, ochrona wód morskich, ochrona fauny i flory, poprawiono 36

dyrektyw.III Plan działania 1982/86 – zmiana charakteru działania – charakter szerszy. Priorytety: wykorzystanie polityki ekologicznej jako stymulatora rozwoju przemysłu ukierunkowanego na

kontrolę zanieczyszczeń, wzmocnienie zasady „zanieczyszczający płaci”.IV Plan działania 1987/92: wzmocnienie skuteczności ekologicznego prawa wspólnotowego w systemach prawnych PC, orientacja pro źródłowa w kontroli zanieczyszczeń – wskazano na nowy obszar polityki

biotechnologia – konieczność kontroli badań, kluczową dziedzina WE jest zwalczanie zanieczyszczeń przemysłowych.V Plan działania 1993/2000: zrównoważony rozwój rozumiany jako integracja polityki ekologicznej z innymi określenie roli WE na arenie międzynarodowej

konieczność zmiany we wzorcach produkcji i konsumpcji kwestie odpowiedzialności za zmiany klimatyczne i zaburzenia warstwy ozonowej (po raz

pierwszy) 5 kluczowych obszarów w których KE powinna prowadzić politykę ekologiczną:

przemysł, rolnictwo transport turystyka energia.

Zasadnicze działania szczegółowe: zmiana przyzwyczajeń transportowych – nacisk na rozwój transportu publicznego promowanie turystyki proekologicznej energooszczędność instrumenty przewidziane w V programie:

przeglądy ekologiczne wykorzystanie najlepszych technologii BAT stosowanie dobrowolnych umów z zakresu ochrony środowiska

VI Plan działania 2001/10: zmiany klimatu przyroda i bioróżnorodność środowisko i zdrowie zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi i odpadamiW ramach tego programu KE zgodziła się wymusić ograniczenie emisji gazu cieplarnianego o 8% w stosunku do roku 1990. Wprowadzono system handlu emisjami w dziedzinie transportu, lotnictwa i energii. Ustanowiono sieć „Natura 2000” - ochrona przyrody – wyznacza się obszary, które znajdują się pod szczególną ochroną.Istotnym problemem jest żywność modyfikowana genetycznie – wzmocnienie kontroli organizmów zmodyfikowanych genetycznie i dopuszczalność tych organizmów do obrotu.Kwestie horyzontalne (zasady polityki, traktat): zrównoważony rozwój ochrona zdrowia i życia człowieka równoważenie i racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych promowanie na płaszczyźnie międzynarodowej środków zmierzających do rozwiązania

regionalnych i międzynarodowych problemów dotyczących ochrony środowiska.Zasady mające na celu realizować cele: zasada przezorności (ostrożności) art. 174 ust 2 TWE – artykuł nie definiuje istoty tej zasady.

Zasada ta usprawiedliwia podjęcie działań tam, gdzie brak jest jednoznacznych ocen naukowych co do przyczyn powodujących określone skutki i zagrożenia. Instytucja ma udowodnić, że nie działa w zakresie szkodliwym dla środowiska.

Zasada prewencji – działania zapobiegawcze łączy się z w/w zasadą, zapobieganie szkodom. Zasada naprawiania szkód u źródła (zasada bliskości) – szkoda dla środowiska powinna być

naprawiona tam gdzie powstała ( u emitora zanieczyszczeń) zasada zanieczyszczający płaci zasada subsydiarności zasada integracji art 6 TWE nakazuje włączenie ochrony środowiska do określenia polityk WE

zgodnie z art 3 (w 5 w/w dziedzinach)WE prawo wtórne w ekologii:I regulacje horyzontalne: dyrektywa nr 90/313 dotycząca swobodnego dostępu do informacji o środowisku, dyrektywa 2001/42 „Nowa Strategia” dotyczy ocen oddziaływania na środowisko.II regulacje szczegółowe dotyczące konkretnych aspektów ochrony środowiska: ochrona powietrza (dyrektywy określające standardy powietrza wprowadzających system

pozwoleń zintegrowanych ustalające graniczne standardy emisji zanieczyszczeń przez samochody)

ochrona wód – dyrektywy dotyczące jakości wód kąpielowych, specjalna dyrektywa dotycząca bytowania skorupiaków i mięczaków ochrona wód przeznaczona do zachowania życia ryb, ochrona wód podziemnych, dyrektywa dotycząca ścieków komunalnych,

ochrona przyrody (dyrektywa dotycząca sieci NATURA 2000, dyrektywa dotycząca dobrostanu zwierząt – zwierzęta wykorzystywane do celów naukowych, hodowla zwierząt, dyrektywa dotycząca handlu zagrożonymi gatunkami fauny i flory,

ochrona przed odpadami – odpady z przemysłu (oleje), dyrektywa odpadów niebezpiecznych, utylizacja odpadów opakowań, baterii, akumulatorów, utylizacja sprzętu elektronicznego,

ochrona przed hałasem – ustalenie max poziomu hałasów z miejsc i urządzeń, ochrona przed promieniowaniem – transgraniczny transport odpadów radioaktywnych,

bezpieczeństwo osób pracujących w warunkach promieniowania, klimat i ochrona warstwy ozonowej – redukcja gazów cieplarnianych regulacje dotyczące

emisji, chemikalia i biotechnologia – regulacje dotyczące substancji niebezpiecznych ochrona przed

pestycydami, regulacje dotyczące GMO środowisko i przemysł – regulacje dotyczące zapobieganiu wypadkom związanych z użyciem

niebezpiecznych substancji w przemyśle.Ekoaudyt – procedura regulowana rozporządzeniem 1836-1993POLITYKA TRANSPORTOWA (wspólna polityka transportowa WPT)art 3 ust 1 lit f działania na rzecz WPT art 70-80WPT nie podlega przepisom ogólnym traktatu. Art 51 TWE celem WPT jest wprowadzenie swobody przepływu usług – szczegółowa zasada, art 80 TWE dot zakresu WPT ogranicza tą politykę do transportu drogowego, kolejowego, śródlądowego (żegluga śródlądowa).Rada ustala szczegółowe zasady dotyczące transportu morskiego i lotniczego.WPT – obowiązują kompetencje konkurencyjne WE i PC. Tylko w 2ch obszarach WE ma wyłączne kompetencje, są to transport międzynarodowy i przepisy dotyczące kabotażu to wykonywanie usług przewozowych przez przewoźnika z 1 PC na obszarze innego PC – dopuszczenie podmiotów z innych PC na rynek krajowy.Kompetencje Rady w sprawie transportu: wspólne reguły transportu międzynarodowego z lub na terytorium PC oraz przepisy dotyczące

transportu przez terytorium 1 lub więcej PC – kompetencje wyłączne (doktryna zajętego pola), warunki dostępu do rynków krajowych, kabotaż, środki pozwalające na zwiększenie bezpieczeństwa transportu, inne potrzebne przepisy (transport morski i powietrzny),Procedura współdecydowania i większości kwalifikowanej. Wyjątkowo jednomyślność jeśli przepisy mogą wywołać zakłócenia w gospodarce społeczeństwie PC (konsultacje z EKES i PE) Rada jest odpowiedzialna za tę politykę.Przez pierwsze 15 lat Rada podejmowała bardzo rzadko działania w tym zakresie, nie było swobody przepływu usług. W 1983 r. PE pozwał Radę do ETS (skarga nr13/83), zarzucając Radzie bezczynność. ETS stwierdził bezczynność (art 5). Od tego orzeczenia Rada wzięła się do roboty.Art. 72 TWE ustanawia zakaz dyskryminacji przewoźników przez PC (zakaz pogłębiania dyskryminacji). Art 75 TWE zakaz pogłębiania dyskryminacji przez przewoźników.Rozporządzenie nr 11/60 wydane przez Radę o stosowaniu bezpośrednim art 75, zakaz dyskryminacji polegającej na stosowaniu innych stawek wobec tych samych usług ze względu na przynależność usługobiorcy. KE może nakładać kary do 20 krotności opłat przewozowych.Przepisy dotyczące pomocy publicznej art 73 użyteczność publiczna, pomoc publiczna w transporcie jest dopuszczalna gdy: służy koordynacji transportu pomoc wyrównuje straty przedsiębiorców wynikające z świadczenia usług użyteczności

publicznej

Art 73 to samoistna podstawa do dopuszczenia pomocy publicznej z mocy prawa , uzupełnia art. 83 ust 2.

Art 77 – obowiązek stosowania rozsądnego poziomu opłat i należności pobierania przez przewoźników przy przekraczaniu granicy. Rozsądny poziom – rzeczywiste koszty poniesione przy przekroczeniu granicy, a nie koszty związane z wartością transportu.Lata 90 – liberalizacja pod sektorów transportu. Nowe wyzwania wskazane w Białej Księdze (2001) która przewiduje priorytety polityki transportowej do 2010: ochrona praw pasażerów przed szkodliwymi praktykami przewoźników (lotnictwo) poprawa bezpieczeństwa na drogach promowanie różnych metod transportu i wzajemnej spójności – transport multimodalny

potrzeba odciążenia dróg zapewnienie spójności pomiędzy polityką transportu i ochrony środowiska harmonizacja opodatkowania paliwa przewoźników poprawa jakości usług transportowych rozwój infrastruktury tzw. sieci transeuropejskiej gł. kolejowych (art. 154) rozwój europejskiego systemu radio nawigacji satelitarnej GALILEO wzmocnienie aktywności WE w organizacjach międzynarodowych transportowych (transport

powietrzny i morski w szczególności)Pod sektory transportu: transport lądowy:

usługi publiczne dozwolone jest porozumienie między PC jeśli bez niego takie usługi nie mogłyby być świadczone,

towarowe przewozy drogowe między PC wymagają wspólnotowej licencji towarowej wydawanej przez PC na 5 lat jest ważna we wszystkich PC, przewoźnik musi spełniać warunki rozporządzenia 891/92 – ta sama licencja obowiązuje w przewozie drogowym – regularne linie autobusowe wymagają takiej licencji, wśród warunków trzeba mieć dobrą opinie wkład na 1 pojazd 9 tysięcy euro i 5 tyś na pozostałe,

kabotaż w przewozie harmonizacja prawa jazdy czas pracy kierowców 48 godzin w tygodniu odpoczynek 11 godzin czas pracy 9 godzin

dziennie transport kolejowy dyrektywa 81/440

PC są zobowiązane do prowadzenia przedsiębiorstw kolejowych na zasadach konkurencyjności i gospodarki finansowej, oddzielenie infrastruktury od przewozu, dyrektywa 95/18 licencja kolejowa na 5 lat, zwolnione są koleje miejskie i regionalne.

Transport wodny Transport kombinowany Transport lotniczyEUROKONTROL – organizacja utworzona przez PC do kontrolowania żeglugi powietrznej.Regulacje JATA – organizacja ustalająca zasady przewoźników.