Weryfikacja trendów rozwojowych zachodzących w ramach kluczowych technologii przyszłości w Małopolsce wyznaczonych metodą foresightu w 2010 r.

Plan prezentacji

Informacje o badaniach Streszczenie wyników badań Odpowiedzi respondentów Wnioski i rekomendacje

Informacje o badaniach

Informacje o badaniach

Główny cel to zbadanie aktualnej sytuacji oraz uwzględnienie trendów rozwojowych w ramach kluczowych technologii przyszłości wskazanych w opracowaniu „Perspektywa Technologiczna Kraków – Małopolska 2020”. Badania objęły zarówno sferę podażową innowacji, jak i popytową, wykorzystującą w praktyce gospodarczej te technologie.

W ramach badań przeprowadzono wywiady ankietowe w grupie 37. firm oraz 42. podmiotów podaży innowacji.

Streszczenie wyników badań

Wyniki badań Ponad 2/3 respondentów uważa, że poziom kreatywności

ich firm jest bardzo wysoki lub wysoki. Badane firmy mają relatywnie rozbudowaną sieć

kontaktów - ponad ¾ z nich współpracuje co najmniej z 10. innymi przedsiębiorstwami.

W badanych firmach jest dostrzegane znaczenie kompetencji zatrudnianych pracowników (czynnik ten uzyskał najwyższą ocenę wśród parametrów pozwalających na podniesienie poziomu konkurencyjności).

Wśród czynników pozwalających na podniesienie poziomu innowacyjności firm najniżej oceniono nawiązanie współpracy z wyższą uczelnią, a stosunkowo wysokie oceny uzyskały zwiększenie lub nawiązanie współpracy z innymi firmami oraz zatrudnienie wysokiej klasy specjalistów.

Wyniki badań Respondenci reprezentujący badane firmy najczęściej

wskazywali, że rozwój branży związanej z daną technologią do 2020 r. będzie szybszy bądź znacznie szybszy niż w przypadku innych branż. Prawie połowa jednostek podaży innowacji uważa, że branża oparta o wykorzystanie danej technologii przyszłości w perspektywie do 2020 r. będzie się rozwijać szybciej niż pozostałe branże.

W instytucjach podaży innowacji działających w ramach 10. kluczowych technologii przyszłości jako najszybsze oceniono tempo rozwoju technologii „Leki i technologie miejscowo niszczące nowotwory” oraz „Systemu inteligentne”.

Najistotniejszą wskazywaną barierą w rozwoju innowacyjności są wysokie koszty prowadzenia działalności rozwojowej/innowacyjnej oraz zbiurokratyzowane procedury otrzymywania wsparcia ze środków publicznych na działalność B+R.

Wyniki badań

Najważniejszymi problemami w początkowej fazie tworzenia firm były wysokie koszty pracy oraz dostępność zewnętrznych źródeł finansowania.

Prawie 2/3 badanych firm współpracuje ze szkołą wyższą. Najczęściej wskazywano na Akademię Górniczo-Hutniczą w Krakowie oraz politechniki. Najbardziej powszechną formą kooperacji badanych firm ze szkołami wyższymi jest współpraca z doktorantami.

Prawie1/3 z badanych firm posiada co najmniej 1. własny patent.

Wyniki badań

W objętych badaniami jednostkach podaży innowacji zadeklarowano posiadanie łącznie 88. patentów związanych z analizowanymi 10. kluczowymi technologiami przyszłości.

W objętych badaniem instytucjach podaży innowacji związanych z 10. kluczowymi technologiami przyszłości dla Małopolski padło tylko kilka odpowiedzi wskazujących, że korzyści z wdrożenia patentów są znacznie wyższe od kosztów.

Wśród postulatów kierowanych w stosunku do regionalnej polityki innowacyjnej ankietowani przedsiębiorcy wskazywali na konieczność skupienia się na wybranych obszarach.

Wyniki badań Respondenci reprezentujący jednostki podaży innowacji

wśród postulatów w stosunku do regionalnej polityki innowacyjnej wskazywali konieczność zwiększenia finansowania (w tym badań podstawowych) oraz ukierunkowanie wsparcia na wybrane technologie.

Respondenci reprezentujący jednostki podaży innowacji uważają, że współpraca z firmami działającymi w zakresie wskazanej technologii przyszłości ma miejsce umiarkowanie często, bądź też w ogóle nie dochodzi do takiej kooperacji.

Wśród realizowanej aktywności skierowanej na potrzeby firm działających w ramach wybranych technologii przyszłości badane instytucje podaży innowacji najczęściej wymieniały wykonywanie ekspertyz.

Wyniki badań Wśród realizowanej aktywności skierowanej na

potrzeby firm działających w ramach wybranych technologii przyszłości badane instytucje podaży innowacji najczęściej wymieniały wykonywanie ekspertyz. Największa liczba projektów w analizowanych jednostkach podaży innowacji jest realizowana na potrzeby firm związanych z technologią „Bezdotykowy interfejs komputerowy”.

Najważniejszymi czynnikami mogącymi mieć wpływ na poziom i zakres badań prowadzonych w jednostkach podaży innowacji na potrzeby firm działających w ramach wybranych technologii przyszłości jest: finansowanie interdyscyplinarnych zespołów nastawionych na prace b+r dla konkretnych firm oraz wzmocnienie międzynarodowych kontaktów badawczych.

Wyniki badań

Jednostki podaży innowacji uważają, że współpraca z firmami w ramach10. kluczowych technologii przyszłości przyjmuje ograniczone rozmiary.

W grupie 10 kluczowych technologii przyszłości najwięcej podmiotów podaży innowacji zlokalizowano w zakresie technologii czyste technologie energetyczne oraz inżynieria tkankowa.

Wyniki badań

W grupie 10 kluczowych technologii przyszłości najwięcej firm zlokalizowano w zakresie technologii uniwersalny dostęp do informacji, systemy inteligentne oraz budownictwo samowystarczalne energetycznie.

Wśród ocen potencjału firm działających w regionie firm związanych z poszczególnymi 10 technologiami przyszłości wyróżniała się grupa firm związana z technologiami obejmującymi Leki i technologie miejscowo niszczące nowotwory, czystych technologii energetycznych, zajmujących się technologiami systemy inteligentne, jak i Bezdotykowy interfejs komputerowy.

Odpowiedzi respondentów

Wykształcenie założyciela firmy

5

1 2

13

18

Liczba kooperantów (inne firmy)

10 i więcej

1-3 4-6 6-10 0

84%

5% 5% 5%0%

Ocena stopnia kreatywności badanych firm

Rozwój branży w oparciu o technologię przyszłości do 2020 r. w stosunku do pozostałych branż - instytucje podaży

Rozwój branży w oparciu o technologię przyszłości do 2020 r. w stosunku do pozostałych branż - firmy

Waga poszczególnych barier rozwoju innowacyjności firm

*w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza, że nie jest to bariera a 5, że bardzo istotna bariera

Bariery rozwoju innowacyjności firmyŚrednia ocena*

Wysokie koszty prowadzenia działalności rozwojowej/innowacyjnej

4,2

Zbiurokratyzowane procedury związane z uzyskaniem wsparcia ze środków publicznych na działalność badawczo-rozwojową

4,0

Wysokość podatków 3,8Konkurencja w branży 3,7Niestabilne przepisy prawne 3,5Brak dostępu do zewnętrznych źródeł finansowania 3,5Brak wykwalifikowanych pracowników 3,0Nieuprawnione wykorzystanie własności intelektualnej przez inne firmy

2,7

Obawa przed zbyt dużym ryzykiem 2,4Trudności we współpracy z wyższą uczelnią 2,1Trudności we współpracy z jednostką badawczo-rozwojową 2,1Obawa przed zmianami w firmie 1,8

Czynniki pozwalających na podniesienie innowacyjności firm

* skala od 1 do 5, gdzie 1 oznacza, że nie jest to bariera a 5, że bardzo istotna bariera

Czynnik Średnia z ocen respondentów*

Znalezienie pomysłu na własną firmę 2,5 Obawa przed zbyt dużym ryzykiem 2,6 Poziom skomplikowania przepisów związanych z zakładaniem przedsiębiorstwa 2,9 Znalezienie odpowiednich pracowników 3 Sprawność działania urzędów i administracji 3,3 Zbyt duży poziom formalności związanych z założeniem firmy

3,3 Dostępność zewnętrznych źródeł finansowania 3,4 Wysokie koszty pracy 3,6

Istotne kryteria zatrudniania pracowników - firmy

* skala od 1 do 5, gdzie 1 oznacza brak znaczenia, a 5 bardzo istotne znaczenie

Kryterium zatrudniania pracowników Średnia ocena*

Doświadczenie zawodowe 4,5 Umiejętność pracy w zespole 4,3 Poziom wykształcenia 4,2 Predyspozycje osobiste/umiejętności miękkie 3,9 Znajomość języków obcych 3,5

Współpraca firm ze szkołami wyższymi

Patenty w firmach

Liczba patentów

Liczba przedsiębiorstw z

własnymi patentami

Liczba przedsiębiorstw z wdrożonymi patentami

Co najmniej 1

11 9

1 4 42 0 13 3 04 0 18 1 0

powyżej 1000

3 3

Ocena znaczenia poszczególnych typów innowacji dla rozwoju badanych firm

*skala od 1 do 5, gdzie 1 oznacza, najniższe znaczenie a 5 najwyższe znaczenie

Czynnik Średnia z ocen respondentów*

Innowacje produktowe 4,5

Innowacje procesowe 3,8 Innowacje marketingowe 3,1 Innowacje organizacyjne 3,0

Ocena znaczenia poszczególnych typów innowacji dla rozwoju badanych firm

* skala od 1 do 5, gdzie 1 oznacza bardzo ograniczone rezultaty, a 5 bardzo znaczące rezultaty

Rezultaty działalności innowacyjnej w latach 2010-2011

Średnia ocena*

Zwiększenie asortymentu towarów lub/i usług 4,0Wzrost dynamiki sprzedaży 3,7Wzrost satysfakcji pracowników 3,5Zwiększenie rentowności 3,2Zwiększenie zdolności produkcyjnych 2,9Zwiększenie elastyczności działania 2,8Obniżenie kosztów jednostkowych 2,5Skróceniem cyklu produkcji 2,4Poprawa ratingu kredytowego 2,3Skróceniem cyklu innych procesów 2,2

Wnioski i rekomendacje

Wnioski i rekomendacje

Analizując potencjał firm działających w Małopolsce w zakresie 10. kluczowych technologii przyszłości należy wskazać na wyróżnianie się podmiotów związanych z branżą medyczną oraz czystymi technologiami energetycznymi.

W przypadku 10. kluczowych technologii przyszłości znaczenie ma przede wszystkich współpraca z uczelniami technicznymi, co może stanowić wskazówkę przy planowaniu wsparcia współpracy firm ze szkołami wyższymi.

Warto rozwijać programy współpracy doktorantów z firmami jako jedną ze wskazywanych form kooperacji przedsiębiorstw ze szkołami wyższymi.

Wnioski i rekomendacje

Należy rozważyć możliwość finansowania interdyscyplinarnych zespołów nastawionych na prace b+r dla konkretnych firm oraz wzmocnienie międzynarodowych kontaktów badawczych.

Prowadzenia działalności przez badane firmy przede wszystkim na rynku międzynarodowym i krajowym nie należy traktować jako zagrożenia dla rozwoju gospodarczego regionu. Wśród korzyści z funkcjonowania tych firm w Małopolsce można wymienić np. wpływ na regionalny rynek pracy: mimo niestabilnej sytuacji większość z badanych firm zamierza zatrudniać nowych pracowników lub nie przewiduje zwolnień.

Wnioski i rekomendacje

Najważniejszymi czynnikami wzrostu poziomu innowacyjności badanych firm jest kooperacja z innymi przedsiębiorstwami oraz zatrudnianie wysokiej klasy specjalistów, a nie współpraca ze szkołami wyższymi.

Firmy i jednostki podaży innowacji wskazywały, że branża w której działają do 2020 r. będzie się rozwijać szybciej niż inne sektory. Warto więc zastanowić się nad koncentracją wsparcia publicznego w najbardziej perspektywicznych sektorach.

Wnioski i rekomendacje Rozwojowi innowacyjności będzie sprzyjać m. in.

obniżenie kosztów prowadzenia działalności innowacyjnej oraz uproszczenie procedur otrzymywania wsparcia ze środków publicznych na działalność B+R. Na tego typu działania w niewielkim zakresie mają wpływ władze regionalne, ale mogą one zgłaszać stosowne postulaty zmian na szczeblu krajowym i/lub unijnym.

Z odpowiedzi uzyskanych od jednostek podaży trudno o jednoznaczną ocenę relacji nakładów poniesionych na opracowany patent do korzyści wynikających z jego wdrożenia. Jednocześnie w objętych badaniem instytucjach podaży innowacji związanych z 10. kluczowymi technologiami przyszłości padło tylko kilka odpowiedzi wskazujących, że korzyści z wdrożenia patentów są znacznie wyższe od kosztów.

Wnioski i rekomendacje

W nawiązaniu do postulatów kierowanych w stosunku do regionalnej polityki innowacyjnej zasadnym wydaje się skoncentrowanie na wybranych obszarach i rezygnacji z obszarów, w których nie ma szans na osiągniecie konkurencyjności w wymiarze regionalnym.

Istotnym postulatem jest również zwiększenie finansowania działalności innowacyjnej, w tym (na co wskazywały instytucje podaży innowacji) również wsparcia badań podstawowych. Istotne jest także uproszczenie systemu dopłat i dotacji oraz zwiększenia dostępu do dotacji unijnych.

Wnioski i rekomendacje

Warto rozważyć tworzenie programów pomocowych na dostosowanie produktów do potrzeb rynków zagranicznych (związanych z wytworzeniem bądź zmianą technologii).

Zasadnym wydaje się dokonanie badania oczekiwań firm wobec parków technologicznych, co pozwoli na dostosowanie tych ostatnich do oczekiwań przedsiębiorców.

Wnioski i rekomendacje

Należy zastanowić się nad postulatem opracowania i zastosowania komputerowego systemu wspomagania decyzji dotyczących polityki innowacyjnej w regionie, co może przyczynić się do optymalizacji dystrybucji środków publicznych przeznaczonych na wspieranie działalności innowacyjnej.

Zaleca się cykliczność prowadzenia badań dotyczących oceny potencjału firm i instytucji podaży innowacji związanych z kluczowymi technologiami przyszłości (najlepiej w odstępach rocznych) oraz badania typu foresight (co kilka lat). Zakres badań powinien być rozszerzony o bardziej szczegółowe informacje dotyczące wszystkich firm działających w ramach poszczególnych technologii przyszłości.