Perspektywy rozwojuPerspektywy rozwojufunduszy sekurytyzacyjnychfunduszy sekurytyzacyjnych

Krzysztof MatelaKrzysztof Matela

Prezes Zarządu EGB Investments SAPrezes Zarządu Polskiego Związku Windykacji

Rozwój sekurytyzacji na świecie

Pierwsze programy sekurytyzacji przeprowadzone zostały w USA w połowie lat 70-tych XX wieku przez agencje rządowe, m.in. Government National Mortgage Association i Federal Home Loan Mortgage Corp

W chwili obecnej sekurytyzacja rozwija się dynamicznie na całym świecie, w szczególności w Republice Południowej Afryki, gdzie w ciągu zaledwie 4 lat rynek sekurytyzacji rozwinął się do poziomu, którego osiągnięcie zajęło USA i Europie 20 lat przyczyniły się do tego m.in.: nowe regulacje prawne dotyczące transakcji sekurytyzacyjnych niedobór rządowych obligacji i papierów wartościowych o stałym dochodzie poszukiwanie alternatywnych źródeł finansowania

W Europie transakcje sekurytyzacyjne stały się popularne w połowie lat 80-tych - pierwotnie dotyczyły one głównie wierzytelności zabezpieczonych hipoteką oraz kredytów konsumpcyjnych

Pierwszymi aktywami poddawanymi sekurytyzacji były wierzytelności zabezpieczone hipoteką - w tym sektorze przodował bank inwestycyjny Salomon Brothers, który emitował pierwsze konwencjonalne certyfikaty udziałowe oparte o pożyczki hipoteczne

Czynniki wpływające na wzrost popularności sekurytyzacji w Europie

Historycznie niskie stawki stóp procentowych utrzymywane przez Europejski Bank Centralny

Pojawianie się nowych typów powszechnie akceptowanych na rynku certyfikatów z grupy CDO (collateralized debt obligations)

Aprecjacja europejskiej waluty

Rosnąca płynność oraz przejrzystość rynku

Żródło: „ESF Securitisation market outlook 2005”

Rozwój wiarygodnych i rzetelnych narzędzi analitycznych pozwalających na wszechstronną ocenę rynku sekurytyzacji oraz emitowanych na nim certyfikatów

Wzrost wiarygodności kredytowej europejskich dłużnych papierów wartościowych

Czynniki wpływające na rozwój rynku CLO

1988r, Basel Capital Accord (Bazylejska Umowa Kapitałowa) – zestaw zaleceń dotyczących podstawowych wymogów zabezpieczenia kapitałowego banków przed ryzykiem kredytowym i rynkowym, w szczególności metodyki jego oceny i reguł tworzenia rezerw na pokrycie potencjalnych strat

Lata 90-te – wzrost przekonania wśród komercyjnych kredytodawców o wyższej niż banki efektywności instytucjonalnych inwestorów w wycenie oraz zarządzaniu ryzykiem kredytowym

Lata 90-te – wzrost nacisków na banki w zakresie poprawienia wskaźnika ROE (rentowność kapitału własnego), który zarówno w Europie, jak i USA spadł do szczególnie niskiego poziomu (np. w kontynentalnej Europie - 11%)

Żródło: www.creditmag.com

Sekurytyzowane aktywa

Przedmiotem sekurytyzacji może stać się wszystko, co ma jakąkolwiek wartość i może w przyszłości przynosić dochody odsetkowe

W praktyce – emitent dążąc do ograniczenia ryzyka oraz kosztów wybiera tylko te aktywa, które spełniają określone, ścisłe kryteria, m.in.: regularne generowanie prognozowalnych przepływów pieniężnych, możliwość wydzielenia z bilansu, wielkość i jakość puli umożliwiająca osiągnięcia korzyści skali*

Prócz transakcji opartych na typowych aktywach, coraz częściej (głównie w Europie) pojawiają się operacje, w których zabezpieczenie emisji ABS (asset-backed securities) stanowią aktywa „niestandardowe” dokonano m.in. sekurytyzacji: tantiem z płyt Davida Bowie, wpływów ze sprzedaży biletów do muzeum Madame Tissaud, biletów na zawody Formuły I, wpływów ze sprzedaży szampana we Francji

* W Europie wartość typowej transakcji sekurytyzacyjnej przekracza zazwyczaj 100 mln USD, w USA – waha się w przedziale 100 do 500 mln USD

Najczęściej sekurytyzowane aktywa na rynku europejskim

leasing9%

przyszłe wierzytelności9%

wierzytelności wynikające z

operacyjnej działalności firmy10%

karty kredytowe12%

kredyty konsumpcyjne14%

kredyty samochodowe15%

inne21%

wierzytelności handlowe

1%

kredyty studenckie3%

niewielkie kredyty handlowe

5%

przyszłe wpływy1%

Żródło: „Understanding securitisation”, Rand Merchant Bank, 2005

wierzytelności handlowe

26%

leasing9%

pozostałe21%

wierzytelności bankowe

44%

Emisja dłużnych papierów wartościowych opartych na sekurytyzowanych wierzytelnościach (struktura wg typów zabezpieczenia)

Żródło: „ESF Securitisation Data Report Autumn 2005”

Leasing2,60%

Kredyty samochodowe

1% Wierzytelności handlowe

1,30%

Inne7,60%

Karty kredytowe3,70%

CMBS11,80%

Kredyty12,30%

RMBS44,70%

CDO14,70%

1. RMBS (residential mortgage-backed securities) - instrumenty oparte na zobowiązaniach osób fizycznych 2. CDO (collateralized debt obligations) - instrumenty sekurytyzacji oparte na długu, do których należą:

- CBO (collateralized bond obligations) – papiery wartościowe oparte na obligacjach- CLO (collateralized loan obligations) – papiery wartościowe oparte o kredyty hurtowe

3. Włączając kredyty lewarowe, konsumpcyjne, handlowe oraz inne4. CMBS (commercial mortgage-backed securities) - instrumenty oparte na komercyjnych kredytach hipotecznych

12

3

4

AAA70%

BB 2%

BBB4%

A14%

AA 10%

Rating dłużnych papierów wartościowych opartych na sekurytyzowanych wierzytelnościach

Ocena dłużnych papierów wartościowych dokonywana przez specjalistyczne agencje ratingowe pomaga inwestorom oszacować ryzyko oraz dokonać porównań pomiędzy poszczególnymi papierami emitowanymi na rynku

Większość dłużnych papierów wartościowych emitowanych podczas sekurytyzacji posiada standard inwestycyjny

Rating jest niezależną oceną dokonaną w oparciu o złożone i sprawdzone metodologie

Żródło: „Understanding securitisation”, Rand Merchant Bank, 2005

70% certyfikatów otrzymuje notę ratingową AAA

Dostawcy wierzytelności na rynek sekurytyzacji

rządy6%

instytucje publiczne (np. przedsiębiorstwa

użyteczności

publicznej)

8%

firmy finansujące aktywa

12%

zrzeszenia przedsiębiorstw

28%

banki45%

ubezpieczyciele1%

Żródło: „Understanding securitisation”, Rand Merchant Bank, 2005

Podstawowym inicjatorem (aranżerem) czyli podmiotem decydującym się poddać sekurytyzacji posiadane aktywa, są banki wpływa na to m.in.:

Pierwsza emisja CLO miała miejsce w roku 1996 w Wielkiej Brytanii (National Westminster Bank PLC, sekurytyzacja portfela 200 międzynarodowych kredytów korporacyjnych o łącznej wartości 5mld EURO)

Kredyty hurtowe są typowo „bankowymi” aktywami poddawanymi sekurytyzacji w oparciu o nie emitowane są CLO (collateralized loan obligations) – „najmłodsze” instrumenty sekurytyzacji aktywów

dysponowanie odpowiednimi pulami aktywów pionierskie wprowadzanie na rynek nowych narzędzi i technik

finansowych

Emisja dłużnych papierów wartościowych na rynku europejskim* w latach 2000 - 2005

* Emisja ABS oraz MBS zarówno na rynku europejskim, jak i rynkach krajowych, które posiadają zabezpieczenia pochodzące z Europy

ABS – asset-backed securities – papiery wartościowe oparte na sekurytyzowanych aktywachMBS – mortgage-backed securities – papiery wartościowe oparte na kredytach hipotecznych

0

20

40

60

80

100

120

Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4

mld

EU

RO

2000 2001 2002 2003 2004 2005

38 4537

74

153,6 157,7

217,2

243,5

319,58

78,2

0

50

100

150

200

250

300

350

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

Rok

mld

EU

RO

* Emisja ABS oraz MBS zarówno na rynku europejskim, jak i rynkach krajowych, które posiadają zabezpieczenia pochodzące z Europy

Żródło: „ESF Securitisation Data Report Winter 2006”

Emisja dłużnych papierów wartościowych na rynku europejskim* w latach 1996 - 2005

Udział krajów europejskich w rynku sekurytyzacji w 2005r

Żródło: „ESF Securitisation Data Report Winter 2006”

Proporcje pól obrazujących strukturę kategorii „inne” nie pokrywają się z rzeczywiście istniejącymi relacjami

Belgia

Czechy

Rosja

Francja2,8%

Portugalia2,4%

Niemcy6,8%

Włochy10,2%Holandia

11,3%

Hiszpania13,3%

Wielka Brytania45,4%

Austria

Grecja

Turcja

Szwecja

Szwajcaria

Luksemburg

Irlandia1,2%

Inne 6,6%

Najwięksi gracze na rynku sekurytyzacji w Europie

W 2005r łącznie 87% rynku należało do grupy 5 krajów: Wielka Brytania, Hiszpania, Holandia, Włochy i Niemcy

Na koniec 2005r łączna wartość rynku wyniosła 319,58 mld EURO i była o 32% wyższa niż rok wcześniej (241,20 mld EURO)

Żródło: „ESF Securitisation Data Report Winter 2006”

5,2

1,43

7,11

7,02

15,77

6,5

33,57

19,64

34,47

105,76

3,88

7,66

9,08

14,34

21,66

32,57

35,99

42,45

145,02

0,04

0 20 40 60 80 100 120 140 160

Rosja

Irlandia

Portugalia

Francja

Międzynarodowe

Niemcy

Włochy

Holandia

Hiszpania

Wielka Brytania

wartość w mld EURO

2005

2004

Udział pozostałych krajów w rynku sekurytyzacji

Żródło: „ESF Securitisation Data Report Winter 2006””

Na koniec 2005r wartość wyemitowanych dłużnych papierów wartościowych w Niemczech, Turcji i Grecji była trzy razy wyższa niż rok wcześniej

Największy spadek - o ponad 75% - zanotowano w Rosji

1,53

0,95

0,5

0,75

1

0,11

0,28

0,5

0,66

2,25

2,68

0 1 2 3

Dania

Polska

Szwecja

Belgia

Austria

Grecja

Turcja

wartość w mld EURO

2005

2004b.d.

0,173

0

Rosnące znaczenie współpracy między funduszami sekurytyzacyjnymi a bankami: kanał pozwalający na pozbycie się nieatrakcyjnych aktywów oraz rynek certyfikatów funduszy

Rynek sekurytyzacji w Polsce

Olbrzymi potencjał rozwoju głównie ze względu na brak takich transakcji w systemie bankowym w latach ubiegłych - zasoby o wartości co najmniej 16 mld zł (wobec osób fizycznych i podmiotów gospodarczych, całkowicie i częściowo stracone)

Stopniowy wzrost znaczenia transakcji o charakterze niebankowym, m.in. sprzedaż (sekurytyzacja) przyszłych wierzytelności handlowych

Wyraźne rozwarstwienie typów transakcji ze względu na rodzaj wierzytelności - wierzytelności wobec osób fizycznych, korporacyjne, zabezpieczone, niezabezpieczone, hipoteczne

Stopniowa ewolucja typów transakcji spowodowana naturalną konsekwencją rozwoju rynku - wierzytelności stracone (pozabilansowe), wierzytelności zagrożone, wierzytelności częściowo zagrożone, wierzytelności mogące być zagrożone, wierzytelności przyszłe

Europejski rynek sekurytyzacji - prognoza

Wzrost emisji większości typów dłużnych papierów wartościowych najszybsza stopa wzrostu - rynek CMBS (commercial mortgage-backed securities) 43%

PROGNOZA* 2005 2006 zmiana w %

RMBS 152 160 5%

CMBS 42 60 43%

Consumer ABS** 22 25 14%

Corporate ABS 17 15 -9%

CDO 50 65 30%

suma 238 325 15%

* w mld EURO

Niemcy - najszybciej rozwijający się rynek ze względu na wzrost portfela komercyjnych kredytów hipotecznych

Wielka Brytania - utrzymanie pozycji lidera, pomimo spowolnienia tempa wzrostu; spodziewane nasycenie rynku w sektorze RMBS (residential mortgage-backed securities)

Szybki rozwój rynku sekurytyzacji w krajach Europy Wschodniej

** Consumer ABS - kredyty samochodowe i karty kredytowe

Żródło: „ESF Securitisation market outlook 2006”

Zapraszam do zadawania pytańZapraszam do zadawania pytań