Perspektywy rozwoju lokalnych walut w Polsce

marzec 2015 r Dr hab. Jan Fazlagić

j.fazlagic@vistula.edu.pl

Już w 2004 roku Prezes FED Allan Greenspan stwierdził, że XXI wiek będzie stuleciem prywatnych lokalnych walut.

Austriacki Worgl (1) Prekursorem regionalnych walut był austriacki Worgl

od nazwy miasta, w którym został wprowadzony. W czasie kryzysu w 1929 r. w małym miasteczku w

Austrii bezrobocie rosło z miesiąca na miesiąc, kasa publiczna świeciła pustkami.

Burmistrz miasta postanowił przeprowadzić eksperyment bazując na zaleceniach ekonomisty alternatywnego nurtu Silvio Gassela. Po przedyskutowaniu problemu z radą miasta, rzemieślnikami, kupcami i rolnikami wprowadzono do obiegu szylinga Worgl alternatywnego do austryjackiego szylinga emitowanego przez bank centralny.

Austriacki Worgl (2)

Pod emisję nowej waluty zabezpieczono w kasie 40 tys. schilingów austryjackich lecz pierwotnie wyemitowano zaledwie 5 tys. Worgli.

Aby banknot mógł pozostać w użyciu jego posiadacz każdego miesiąca musiał udać się do urzędu po stosowny stempel płacąc za niego 1% wartości nominalnej banknotu.

Pieniądz tracił zatem 1% miesięcznie przez co każdy chciał się go pozbyć możliwie jak najszybciej. Środki z owego procenta szły na likwidację biedy, a opłata dotyczyła także środków posiadanych przez miasto.

Umowa społeczna Waluta lokalna to nie tylko lokalny środek

transakcyjny ale także rodzaj umowy społecznej.

Ta „umowa społeczna” to innymi słowy system, do którego sukcesywnie dołączają kolejni przedsiębiorcy, przez co system ten rozrasta się, obejmując całe miasto, powiat, region, sub-region lub województwo.

Raporty badawcze na temat walut lokalnych

Cechy walut lokalnych Bezodsetkowość. Waluty lokalne są

bezodsetkowe. Zamknięty obieg. (nie dotyczy wszystkich walut

lokalnych). Waluty lokalne są niewymienialne. Nie są notowane na rynku Forex. Można je

Wymuszony obrót. Jako że waluty lokalne są bezodsetkowe i niewymienialne, nikt nie ma interesu w tym, by je trzymać.

Lokalne waluty jako innowacja Innowacja społeczna (social innovation) –

wspiera rozwój lokalnej przedsiębiorczości a jednocześnie buduje kapitał społeczny,

Innowacja finansowa – oferuje innowacyjne rozwiązania w zakresie płatności między uczestnikami rynku.

Innowacja technologiczna – funkcjonowanie lokalnej waluty jest wspierane przez zawansowane rozwiązania informatyczne.

Dyfuzja innowacji

Czas upowszechniania się innowacji

Dwa obszary budowy świadomości waluty lokalnej

Upowszechnianie innowacji wśród przedsiębiorców,

Upowszechnianie innowacji wśród konsumentów

Liczy się zrównoważenie zainteresowania obu grup

Zalety walut lokalnych (1) Nie daje możliwości spekulacji – przez to

jest bezpieczniejsza zapobiegając niepożądanym zjawiskom

Przywraca istotę tego, czemu służyć powinien pieniądza a wiec wspieraniu handlu (a nie spekulacjom na rynkach walutowych)

Może służyć budowie kapitału społecznego w Polsce (być instrumentem wspierania)

Zalety walut lokalnych (2) Podwyższa poziom identyfikacji lokalną

społecznością, (co szczególnie w warunkach polskich ma duże znaczenie w kontekście emigracji ludzi młodych do dużych miast i zagranicę),

Wspiera wzrost kapitału społecznego – przedsiębiorcy uczestniczący w systemie przestają być dla siebie anonimowi.

Ogólna promocja współpracy lokalnego biznesu np. w obrębie stref ekonomicznych, klastrów itp.

Zalety walut lokalnych (3) Szczególnie dostosowany (”uszyty na

miarę”) dla potrzeb sektora MSP, Otwarty – nie stanowi elitarnego klubu, lecz

ma charakter inkluzyjny, Można ocenić wymierne efekty poprzez

śledzenie dynamiki i wolumenu transakcji. Płatności można łączyć z główną waluta

(np. PLN). Pracownicy mogą otrzymywać od pracodawcy część swoich wynagrodzeń w lokalnej walucie,

Zalety walut lokalnych (4) Efekt „nowości” – decydenci i

przedsiębiorcy, którzy z natury poszukują nowych rozwiązań interesują się tematyką lokalnych walut.

Sukcesy lokalnych walut w Europie zachodniej – istnieją dobre praktyki i przykłady zakończonych sukcesem wdrożeń.

Wady walut lokalnych (1) Budzi nieufność –związane z obawą przed

defraudacją Brak tradycji i kultury walut lokalnych (waluty

lokalne były bardzo rozpowszechnione w średniowieczu, ale z czasem doprowadzono do powstania monopolu pieniądza. Dziś trend ten jest Powodu odwracany poprzez uaktywnianie się walut lokalnych

Pieniądz lokalny obsługuje transakcje na rynku lokalnym – jest przez to mniej uniwersalny

Wady walut lokalnych (2) Pieniądz lokalny obsługuje transakcje na rynku

lokalnym – jest przez to mniej uniwersalny nie daje możliwości jego swobodnego

transferowania, Może być trudny do wdrożenia w

społecznościach o niskim kapitale społecznym który koresponduje z niskim poziomem przedsiębiorczości (tzn. paradoksalnie, takich, w których byłby najbardziej potrzebny,

Wady walut lokalnych (3) Może budzić sprzeciw przedstawicieli

sektora bankowego, którzy będą uwypuklali zagrożenia i ryzyka związane z tym systemem a ignorowali fakty, dotyczące bezpieczeństwa systemu.

Mocno uzależniony od dostępu do infrastruktury ICT. Osoby wykluczone cyfrowe są także wykluczone z systemu (chyba, że będą korzystały z banknotów).

Wady walut lokalnych (4) Produkcja banknotów jest drogim i

skomplikowanym przedsięwzięciem. Jednocześnie istnienie banknotów podwyższa wiarygodność systemu (banknot zapewnia materialne „dowody” jego istnienia”.

Niechęć ze strony osób z natury niechętnych innowacjom.

Istnieje pewne niebezpieczeństwo, że lokalna waluta nie będzie wspierać interesów przedsiębiorców, jeśli odpowiednio nie zaplanują oni zasad sprzedaży

Akademia Finansów i Biznesu VISTULAProf. Jan Fazlagić

j.fazlagic@vistula.edu.pl

Niniejsza prezentacja została opracowana w ramach realizacji projektu http://www.digipay4growth.eu/ , którego celem jest popularyzacja walut lokalnych w Polsce i innych krajach Europy Środkowo-wschodniej.

  Strona internetowa projektu www.digipay4growth.eu/   Projekt współfinansowany z CIP-PSP funduszu Komisji Europejskiej