Możliwości rozwoju funduszy kapitałowych wysokiego ryzyka w Polsce

KFK - pierwszy polski fundusz funduszy VC

dr Marek Dietl 6 kwietnia 2009

► Inwestowanie w fundusze PE/VC

► KFK – pierwszy fundusz funduszy VC w Polsce

► Dlaczego powstał KFK?

► Plany KFK

► Polityka inwestycyjna KFK

► Pytania i odpowiedzi

Spis treści

Źródło: KFK2/24

Struktura funduszu PE/VC

Inwestorzy

Fundusz

Inwestorzy:► Kapitał do zainwestowania► Opłata za zarządzanie ► Zwrot kapitału i minimalna

stopa zwrotu ► ok. 80% z zysków powyżej

min. stopy zwroty

Podmiot zarządzający

Podmiot zarządzający:► Zespół profesjonalistów ► Poszukiwanie projektów,

inwestowanie, zarządzanie inwestycjami, wychodzenie

► Stałe wynagrodzenie + ok. 20% z zysków powyżej min. stopy zwrotu

Spółki portfelowe

3/24

Zwrot z inwestycji w PE/VC

-10,00%

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

1983

1985

1987

1989

1991

1993

1995

1997

1999

2001

2003

2005

Wzrost PKB w najbogatszych krajach OECDRoczny IIR z funduszy Buy-out założonych w danym rokuRoczny IIR z funduszy VC założonych w danym roku

Dobra koniunktura, wysokie zwroty w Buy-out, a niskie w VC

Słaba koniunktura gospodarcza i wysokie zwroty w VC ale niskie w Buy-out

Źródło: KFK, Bank Światowy (wzrost gospodarczy), Adivisoria/Miczaika, [Meyer i Mathonet, 2005]

Rekordowe zwroty zarówno w funduszach Buy-out i VC. Wyjścia z inwestycji w czasie euforii giełdowej 1999/2000!

Co przyniosą nam fundusze zakładane w latach 2001-2005? Okaże się już za 2-3 lata…

4/24

Sposoby inwestycji na rynku PE

Źródło: KFK, [Meyer i Mathonet, 2005], [Evans, 2008]

Fundusz VC

Fundusz VC

Fundusz VC

Spółki

Fundusz-funduszy (np. KFK)

Inwestor (np. fundusz emerytalny, państwo itp.)

Opcja 3: najbardziej wyrafinowana; optymalna dla inwestorów z dużymi aktywami i nie mających doświadczenia w inwestowaniu w PE/VC

Fundusz VC

Fundusz VC

Fundusz VC

Spółki

Inwestor (np. fundusz emerytalny, państwo itp.)

Opcja 2: Bezpośrednie inwestowanie w fundusze VC/PE►Istotne jest zdobycie miejsca w funduszu (najlepsze zespoły

zarządzające współpracują stale w tą samą grupą inwestorów)

►Konieczne są kompetencje w wyborze zespołu zarządzającego funduszem

►Istotna jest stałe monitorowanie funduszy przez 10-12 lat jego trwania

Spółki

Inwestor (np. fundusz emerytalny, państwo itp.)

Opcja 1: Bezpośrednie inwestowanie w przedsiębiorstwa►Konieczna jest budowa zespołu do pozyskiwania, oceniania i

monitorowania inwestycji►O sukcesie w dużej mierze decyduje przyjęta strategia ►Wysokie stopy zwrotu ale i ryzyko całkowitej porażki

71% aktywów

zainwestowanych przez

fundusze emerytalne w

Australii (Superannuation

Funds) na rynku prywatnym

w zostało alokowane przez

fundusze-funduszy (opcja 3)

5/24

C. Zwrot na zainwestowanym kapitale

Źródło: KFK

Najwyższy zwrot przy bardzo wysokiej wariancji można osiągnąć bezpośrednio inwestując w MŚP.

Inwestycje w fundusze VC bezpośrednio i za pośrednictwem funduszu funduszy zapewnia porównywalny zwrot z tym, że fundusze funduszy mają niższą wariancję.

6/24

Motywacja do inwestowania w PE/VC

Źródło: KFK, [Evans, 2008]

Motywacja do inwestowania w PE/VC

0 1 2 3 4 5

Niefinansowe

Dodatni zwrot

Ograniczenie ryzyka

Względny zwrot

Dywersyfikacja

Bariery do inwestowania w PE/VC

0 1 2 3 4 5

Uwarunkowania prawne

Złożoność zagadnienia

Strategia

Przepisy prawa

Limity inwestycyjne

J-curve

Zobowiązania inwest. w PE/VC

Przejrzystość

W końcu października 2008 oczekiwana

emerytura z drugiego filaru była niższa niż

gdyby przyszli emeryci pozostali w starym

systemie. Może limit dla OFE w inwestycje

poza akcjami i obligacjami jest zbyt niski?

7/24

Co to jest Krajowy Fundusz Kapitałowy?

► Krajowy Fundusz Kapitałowy S.A. (KFK):– Fundusz funduszy Venture Capital (VC)– Misja: ograniczenie luki kapitałowej – Rynek docelowy: fundusze VC inwestujące

w innowacyjne Małe i Średnie Przedsiębiorstwa (MŚP)– Oferta: kapitał i wiedza w prowadzeniu funduszu VC

► KFK – narzędzie prowadzenia polityki gospodarczej Państwa:– Utworzony w 2005 w oparciu o specjalną ustawę– Ramy działalności określa rozporządzenie Ministra

Gospodarki o KFK (notyfikowane w Komisji Europejskiej)– Właścicielem 100% akcji jest Bank Gospodarstwa

Krajowego– Nadzór sprawuje Bank Gospodarstwa Krajowego oraz

ministerstwaŹródło: KFK8/24

Jak działa KFK?

VC

Źródło: KFK

► KFK, wraz z inwestorami prywatnymi kapitalizuje fundusze wybrane w konkursie► Fundusze inwestują swoje środki w projekty inwestycyjne – innowacyjne MŚP

► Profesjonalne zespoły zarządzające Funduszami dążą do maksymalizacji wartości Spółek (motywacja: carried interest)

► Po wyjściu z inwestycji, Fundusz zwraca kapitał oraz osiągnięty zysk Inwestorom i KFK

Fundusz VC

Fundusz VC

Fundusz VC

MŚP

KFK

Inwestorzy prywatni

Inwestorzy publiczni

9/24

Po co istnieje KFK?

VC

Źródło: KFK

Zadania KFK

A. Wsparcie MŚPB. Budowa rynku VC

C. Zwrot na inwestycji

Zwiększenie dostępności kapitału

Wprowadzanie światowych standardów

Stały mechanizm finansowania funduszy VC

10/24

A. KFK = więcej kapitału dla MŚP

VC

Źródło: KFK

► Polski rynek inwestycji typu PE/VC bardzo dobrze się rozwija: wysoki wolumen inwestycji: 684 mln EUR (wzrost o 100% w porównaniu z 2006 r.)

ale także…

► Rosnąca średnia wielkość inwestycji: 10,5 mln EUR (wzrost o 50% w stosunku do 2006 r.)

► Inwestowanie głównie w firmy na późniejszych etapach rozwoju (nie MŚP):

Wykupy i refinansowanieEkspansjaStart i zasiew 1%

19% 80%

Fundusze VC, w które inwestuje KFK, specjalizują się inwestycjach na wczesnym etapie rozwoju! Maksymalna wielkość inwestycji 1,5 mln EUR

11/24

B. Budowa rynku VC w Polsce

VC

Fundusze typu Private Equity (PE) działają w Polsce od 15+ lat. Rynek ten jest dość dobrze rozwinięty. Udział inwestycji PE w PKB Polski jest podobny co w Niemczech i we Włoszech…

Źródło: KFK, Eurostat

…jednocześnie udział inwestycji na wczesnym etapie rozwoju w PKB jest w Polsce najniższy w całym EU-25. Ten rynek musi zostać dopiero zbudowany!

12/24

Osiągnięcia KFK i plany na przyszłość

Źródło: KFK

Pierwszy konkurs ofert

2005 - 2007

► Kapitał: 30,6 mln PLN (Ministerstwo Gospodarki) + 24,8 mln PLN ► Popyt na kapitał: 4 x większy niż podaż, zróżnicowana jakość

aplikacji► Dwie inwestycje: Helix Venture Partners (20 mln PLN) oraz BBI

Seefund (30 mln PLN)► Status: oba fundusze działają, dwie inwestycje w MŚP

Pozyskanie kapitału

2009 - 2017

► Europejskie Fundusze Strukturalne:– Działanie 3.2 w ramach PO IG: 647 mln PLN– Umowa z Ministerstwem Gospodarki podpisana w marcu 2009

► Szwajcarsko-Polski Program Współpracy (SPPW):– Całość środków przeznaczonych dla MŚP: ok/. 150 mln PLN– Pozytywny wynik due-dilligence; akcepcja Kompletnej

Propozycji Projektu przez Ministerstwo Gospodarki Szwajcarii

Portfel inwestycyjny: jutro

► Konkursy ofert: 3 w ramach POIG oraz 2 w ramach SPPW ► Liczba funduszy: ~27 (23 POIG + 4 SPPW)► Liczba inwestycji w MŚP: ~210+ (180 POIG + 32 SPPW)► Zmniejszenie luki kapitałowej z 300 mln EUR do 60 mln EUR w 2022

roku13/24

3%6%

17%

74%

Źródła finansowania działalności KFK

Kapitał (ok. 24 mln PLN)

Dotacja MG (ok. 55 mln PLN)

Ministerstwo Gospodarki

Dotacja SPPW (ok.150 mln PLN)

Szwajcarsko-Polski Program Współpracy

Dotacja PO IG (647 mln PLN)

Program Operacyjny – Innowacyjna Gospodarka

880 mln PLN

14/24

Portfel inwestycyjny KFK: dziś i jutro

25 200

1.2

60

250

(50+

200)

450

(250

+2

00)

630

(450

+1

80)

10

18

900

500

10

30

100

2009

2

1

50

2010 2012 - 2015

50

2011

100

130

170Ilość funduszy

Ilość inwestycji (MŚP)

2008

Commitment razem (KFK + Inwestorzy Prywatni)

Środki zainwestowane przez KFK (commitment) w fundusze VC (w mln PLN)

15/24

► Sposób zaangażowania KFK: kapitał lub dług (bez pożyczek)► Forma funduszu: S.A., Sp. z o.o., S.K., S.K.A., FIZ (rejestracja w Polsce)► Wielkość funduszu: bez ograniczeń (optymalna to ok. 50 mln PLN)► Czas trwania funduszu: 10 lat (+ do 2 lat), w tym maks. 5-letni okres inwestycyjny► Udział KFK: do 50% (reszta – inwestorzy prywatni)► Sposób przekazania środków: deklaracja wniesienia i sukcesywne przekazywanie► Podmiot zarządzający: zewnętrzny (możliwy podmiot zagraniczny) lub wewnętrzny ► Opłata za zarządzanie funduszem (wszelkie koszty funduszu, w tym

wynagrodzenie zarządzającego): maks. 5% kapitalizacji średniorocznie ► Carried interest: 20% (po warunkiem zainwestowania 75% budżetu na inwestycje)► Monitoring: udział KFK w radzie inwestorów i komitecie inwestycyjnym► Raportowanie – kwartalne, wycena aktywów – półroczna (wg EVCA)► Minimalna stopa zwrotu netto (IRR roczna): rynkowa – nie mniej niż średnia

rentowność 10-letnich hurtowych obligacji skarbowych (na całym funduszu)► Zwroty do inwestorów: po wyjściu z każdej inwestycji (brak reinwestycji)► Preferencje dla inwestorów prywatnych: dotacje dla funduszu na pokrycie części

kosztów zarządzania (do 10% wkładu KFK i 65% kosztów) + pierwszeństwo przy zwrotach z inwestycji funduszu (do kapitału i minimalnej stopy zwrotu)

Inwestycje KFK – sposoby i warunki:KFK w Fundusz VC

16/24

► Portfel: MŚP zarejestrowane w Polsce, które:– realizują fazę badań lub rozwoju produktu lub usługi lub– wprowadzają produkt lub usługę na rynek po raz pierwszy lub – rozszerzają działalność, rozwijają rynek produktu lub usługi lub zwiększają

swoje moce produkcyjnetj. w fazach rozwoju: zasiew, start i ekspansja

ze szczególnym uwzględnieniem MŚP o dużym potencjale rozwoju i wprowadzających technologie innowacyjne

► Restrykcje branżowe: górnictwo węgla, produkcja żelaza i stali, budownictwo okrętowe, faktoring i leasing, dzierżawa lub najem aktywów, usługi prawne, usługi księgowe, handel hurtowy lub detaliczny

► Limit inwestycyjny: maks. 1,5 mln EUR i 20% kapitalizacji na projekt► Forma: kapitał lub dług (w tym pożyczki); finansowanie długiem nie może

przekroczyć 30% całkowitej kwoty inwestycji i może nastąpić jedynie jako uzupełnienie (w następstwie) zaangażowania kapitałowego

► Typ transakcji kapitałowej: objęcie nowotworzonych instrumentów finansowych (brak możliwości wykupów)

Inwestycje KFK – sposoby i warunki:Fundusz VC w MŚP

Proces inwestycyjny KFK: założenia

► KFK prowadzi działalność inwestycyjną w oparciu o cyklicznie ogłaszany Otwarty Konkurs Ofert

► Proces inwestycyjny KFK oparty jest na sprawdzonych międzynarodowych standardach (rozwiązania stosowane m.in. przez EBOiR i Europejski Fundusz Inwestycyjny)

► Przejrzystość i obiektywizm podejmowanych decyzji i profesjonalizm zapewnione są poprzez:

– jawność i wieloetapowość procesu inwestycyjnego– zespół wysokowykwalifikowanych specjalistów– udział Komitetu Inwestycyjnego (posiadającego funkcję opiniującą, złożonego

z uznanych ekspertów rynku kapitałowego z doświadczeniem w branży PE/VC)

► Oferentem aplikującym o środki KFK w Otwartym Konkursie Ofert może być istniejący fundusz VC lub podmiot zarządzający funduszem (w drugim przypadku, w momencie aplikowania fundusz nie musi być zarejestrowany)

► Po pozytywnym przejściu procedury konkursowej KFK zawiera umowę inwestycyjną z inwestorami prywatnymi oraz funduszem i/lub podmiotem zarządzającym

Proces inwestycyjny KFK: przebieg

90 dni (60 dni Roboczych)

8 dni R 30 dni R 10 dni R 39 dni R

30 dni

177 dni Roboczych

Organizacja Otwartego Konkursu Ofert (OKO)

Analiza ofert Inwestycja Monitoring

Wyjście z inwestycji

Przygotowanie warunków OKO (udział Komitetu Inwestycyjnego - KI)

Zbieranie ofert i warsztaty dla oferentów

Ogłoszenie OKO

Analiza formalna

Analiza ekonomiczno-finansowa, skrócona lista ofert

Spotkania z oferentami

Due diligence i decyzja inwestycyjna (udział KI)

Negocjacje umowy inwestycyjnej (udział KI)

Podpisanie umowy inwestycyjnej (rozstrzygnięcie konkursu)

Otwarcie ofert

► Oferta składana przez fundusz VC lub podmiot zarządzający w Otwartym Konkursie Ofert KFK musi zawierać:

– Wniosek – Proponowane Warunki Wsparcia (Term Sheet)– Biznes Plan– Budżet Operacyjny– Plan Marketingowy – Listę referencyjną (doświadczenia i kompetencje zespołu zarządzającego)– Życiorysy zawodowe osób nie należących do podmiotu zarządzającego

a zasiadających w organie opiniującym decyzje inwestycyjne– Opis systemu motywacyjnego dla zarządzających i pracowników,

w szczególności zasady podziału carried interest – Opis planowanej struktury własnościowej funduszu oraz zobowiązań

inwestorów prywatnych do wniesienia wpłat, potwierdzenie posiadania środków i źródła ich pochodzenia

– Dokumenty rejestrowe, sprawozdania finansowe, zaświadczenia o niekaralności i o korzystaniu z pomocy publicznej

Kompozycja oferty Aplikującego o środki KFK

VC

20/24

VC

Kryteria oceny ofert składanych do KFKOferty składane do KFK są oceniane w ramach trzech grup kryteriów:─ Profesjonalizm i dotychczasowe doświadczenie zarządzających oraz zbieżność

tego doświadczenia ze strategią inwestycyjną funduszu─ Strategia inwestycyjna funduszu (w powiązaniu z budżetem operacyjnym)─ Wielkość tworzonego funduszu

KFK, dokonując oceny ofert, preferuje:► doświadczoną i profesjonalną kadrę zarządzającą, posiadającą udokumentowane

doświadczenie i sukcesy mierzone wygenerowaną stopą zwrotu dla inwestorów (cenione jest: doświadczenie w zakresie projektów PE/VC, w szczególności na wczesnych etapach rozwoju, w realizowaniu wyjść z inwestycji i w tworzeniu i zarządzaniu przedsiębiorstwem)

► zarządzających z odpowiednim potencjałem do realizacji strategii inwestycyjnej (tj. pozyskiwania, weryfikacji i realizacji projektów inwestycyjnych), w tym doświadczeniem zbieżnym ze strategią pod kątem zaplanowanej specjalizacji branżowej i znajomości specyfiki biznesowej rynku polskiego

► zarządzających, którzy tworzą efektywny zespół► fundusze, w których podmiot zarządzający wniesie wkłady pieniężne do funduszu► atrakcyjną strategię inwestycyjną rokującą wysoką stopę zwrotu z inwestycji ► jak najwyższą kapitalizację funduszu (z uwzględnieniem limitu inwestycyjnego)► optymalny budżet funduszu i minimalną stopę zwrotu netto na poziomie rynkowym

21/24

► Inwestowanie w fundusze PE/VC

► KFK – pierwszy fundusz funduszy VC w Polsce

► Dlaczego powstał KFK?

► Plany KFK

► Polityka inwestycyjna KFK

► Pytania i odpowiedzi

Spis treści

Źródło: KFK22/24

23

Q&A

Q & A

Krajowy Fundusz Kapitałowy S.A.

ul. Krucza 16/2200 – 526 Warszawa

Tel: +48 22 578 26 86Fax: +48 22 578 26 87

kfk@kfk.org.pl

www.kfk.org.plVC

Dziękuję za uwagę!

24/24