Partnerstwo jako narzędzie społecznej odpowiedzialności

biznesu

Włodawa, październik 2017

Partnerstwo wg ONZ

To dobrowolna i kooperacyjna relacjamiędzy stronami (sektorami), w którejwszyscy uczestnicy (partnerzy) zgadzają siępracować razem, aby osiągnąć wspólny cel lub podjąć specyficzne zadanie i dzielić ryzyko, odpowiedzialność, zasoby, kompetencje i korzyści.

Definicja z raportu na Zgromadzenie Ogólne w 2003 r. za K. Kwatera, R. Bukowska

„Partnerstwo w Leadarze” Małopolska sieć LDG 2009 s. 8

Partnerstwa

Koncepcja społecznej odpowiedzialności biznesu - CSR /od ang. corporate social responsibility/ otwiera przestrzeń dla partnerstw międzysektorowych, uwzględniających udział partnerów z trzech sektorów: publicznego, społecznego i prywatnego.

Zasoby przedsiębiorstwa

CSR - społeczna odpowiedzialność biznesu

• W dzisiejszych czasach na firmy sektora prywatnego jest wywierana coraz większa presja, aby zaczęły odgrywać bardziej aktywną rolę w tworzeniu warunków do lepszego życia. CSR oznacza zaangażowanie się biznesu na rzecz etycznego postępowania oraz do przyczyniania się do rozwoju ekonomicznego przy równoczesnym demonstrowaniu szacunku dla ludzi, społeczności lokalnych, narodów i środowiska.

Odpowiedzialność biznesu oznacza w praktyce

Menedżerowie i liderzy biznesu muszą: • być wrażliwi na sprawy, które oddziałują na życie

osób, z którymi żyją i pracują,• zrozumieć warunki panujące w społeczeństwie,

aby wywierać na nie pozytywny wpływ,• rozważać społeczne skutki wynikające z

podejmowanych decyzji finansowych i biznesowych, a mające wpływ na szerokie grupy wyborców, interesariuszy i środowisko,

• mieć świadomość, co do sposobów uzyskiwania wyników produkcyjnych i finansowych.

Typologia partnerstw

to typologia oparta o trzy podstawowe sektory działalności społeczno- gospodarczej:

• Społeczny/NGO/ • Publiczny /rząd/

• Prywatny /biznes/ Każdy z nich odgrywa inną rolę dla koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu.

Typologia partnerstw w oparciu o różne sektory

Rola biznesu:

• lider w inicjowaniu i promowaniu CSR poprzez poprawę warunków i środowiska w społeczności i otoczeniu, w którym funkcjonuje firma,

• animator dialogu, którego celem jest identyfikowanie potrzeb, oczekiwań społeczeństwa i sektora publicznego oraz odpowiednie reagowanie i dostosowywanie się do nich

• inicjator zmian otoczenia formalno- prawnego dla CSR- wywiera wpływ na sektor publiczny

Rola rządu:

• twórca odpowiedniego otoczenia formalno- prawnego niezbędnego dla rozwoju i promowania CSR

• lider- motywator – zwraca uwagę na znaczenie tematyki CSR, daje przykład stosowania poprzez funkcjonowanie i zachowanie się odpowiedzialnie, wskazuje na dobre praktyki i zachęca do ich wdrażania inne sektory

• twórca lokalnych strategii rozwoju – wspiera rozwój lokalnych zasobów i promuje lokalny biznesu

• promotor- edukator – wskazuje na obecność i istotną rolę organizacji społecznych, edukuje społeczeństwo i biznes lokalny

Rola sektora pozarządowego/ społeczeństwa obywatelskiego

• edukator – edukuje społeczeństwo, sektor biznesu i sektor publiczny nt. społecznej odpowiedzialności biznesu

• informator – upublicznia informacje nt. rzeczywistych efektów działalności biznesowej poprzez monitorowanie, publikowanie raportów itp.

• barometr nastrojów społecznych- przekazuje pozostałym sektorom informacje nt. stopnia społecznego odbioru (akceptacji lub negacji) podejmowanych lub planowanych działań i decyzji.

• animator dialogu – którego celem jest identyfikowanie potrzeb, oczekiwań społeczeństwa oraz nawiązanie współpracy z pozostałymi sektorami w celu rozwiązywania problemów.

Różnice między sektorem prywatnym i społecznym

Modele współpracy biznesu z sektorem społecznym

CSR a sponsoring

• Społeczna odpowiedzialność biznesu nie może polegać na wsparciu domu dziecka czy zasponsorowaniu koncertu muzyki poważnej, bo wówczas mamy do czynienia po prostu z działalnością filantropijną firm, czy sponsoringiem.

• CSR to taki sposób prowadzenia biznesu, który uwzględnia wydatki i koszty związane z jego etycznym prowadzeniem. Ale to także pewność i przekonanie, że owe wydatki docelowo, w krótszym lub dłuższym okresie czasu, przełożą się na większe zyski dla właścicieli, większe zarobki pracowników i przyczynią się do realnego rozwoju firmy.

Modele współpracy biznesu z sektorem społecznym w Polsce

wg J Woźniczka

Korzyści z partnerstwa prywatno-społecznego

• budowanie większej motywacji lojalności i produktywności pracowników, którzy odbierają firmę, jako odpowiedzialną i faktycznie troszczącą się o ich dobrobyt,

• wzmocnienie relacji z interesariuszami,• uzyskanie większej akceptacji dla prowadzonej działalności,• poprawa wizerunku,• możliwość pozytywnego wyróżnienia marki,• rozwój rynków oraz nowych produktów i usług,• proces uczenia się i zmiany w organizacji – lepsze zrozumienie

niektórych zagadnień dzięki poznaniu perspektywy organizacji non-profit.[9]

[9] Por. R. Tennyson, T. Harrison, M.Wisheart “ Emerging opportunities for NGO-business partnerships” Accenture Development Partnerships i The Partnering Initiative World Vision 2008 s. 12; S. Ross “Developing effective NGO-Corporate Partnerships” s. 2

Korzyści cd.

• rozwój zasobów ludzkich i umiejętności – nowe możliwości szkoleń, mentoringu, wymiany doświadczeń,

• poprawa skuteczności działania – ograniczenie kosztów, wzrost efektywności,

• innowacja organizacyjna - rozwój nowych kreatywnych sposobów działania,• lepszy dostęp do zasobów- finansowych, technicznych, zarządczych,• lepszy dostęp do informacji – pozyskiwanie nowej wiedzy o ludziach,

społecznościach, w których partnerzy funkcjonują,• bardziej efektywne produkty i usługi – kreowanie nowych wizji, koncepcji,• lepsza reputacja i wiarygodność – lepsze relacje z kluczowymi

interesariuszami,• tworzenie stabilnego społeczeństwa – będący podstawowym cele sektora

publicznego i społecznego oraz długookresowym cel biznesu.[10]

[10] J. Nelson, S. Zadek “Partnership Alchemy – New Social Partnerships in Europe” , The Copenhagen Centre 2001 s. 27

,,Uczymy studentów starych historii. Mało przykładamy wagę do patrzenia krytycznie na biznes i do osądzania rzeczywistości. Uczymy technologii, a nie krytycznego i otwartego myślenia, które jest motorem rozwoju…”

Edward Freeman - Amerykański filozof i profesor zarządzania przedsiębiorstwem, ur. 1951r.

Jeżeli biznes nie włączy się mądrze

w proces edukacji, to przyszli absolwenci nie będą rozumieć świata, w którym biznes ma działać za kilka lat, nie będą też wiedzieć jak rozwijać polską gospodarkę w oparciu o zasady odpowiedzialności ekonomicznej, społecznej i ekologicznej.

• Potrzeba więc edukacji, która wpływa na lepsze rozumienie wyzwań związanych z ideą odpowiedzialnego biznesu wśród tych, którzy na rynek pracy będą wchodzić w najbliższych latach jako pracownicy dużych bądź małych firm, a także jako samodzielni przedsiębiorcy.

Raport ,,Problemy i wyzwania w organizacjach

– znaczenie kapitału społecznego” październik 2017

Wnioski z badania• Polskie firmy skarżą się, że pracownicy są skupieni

przede wszystkim na swoich, osobistych celach (40 proc.), a zespoły nie pracują wystarczająco efektywnie (40 proc.).

• Pracownicy ukrywają błędy, są zdemotywowani, czują, że ich zdanie nie ma znaczenia, niechętnie oferują pomoc, nie identyfikują się z firmą i nie znają jej celów. Skarżą się na złą atmosferę w pracy i nie zgłaszają własnych pomysłów – wszystko to efekty deficytu kapitału społecznego, na który wskazują polscy przedsiębiorcy.

http://odpowiedzialnybiznes.pl/aktualno%C5%9Bci/problemy-wyzwania-organizacjach-znaczenie-kapitalu-

spolecznego/

Zespół ds. CSR w ZRP

Działania zespołu związane są z:

• system promowania CSR w Polsce,• odpowiedzialnymi inwestycjami,• zrównoważoną konsumpcją i edukacją,

w zakresie pożądanych kompetencji z uwzględnieniem zarówno edukacji formalnej, jak i nieformalnej.

Istotne kwestie dla szkolenia w rzemiośle i potwierdzania kwalifikacji zawodowych

możliwość organizacji nauki zawodu na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego (młodociani)

trzyletni cykl kształcenia w ZSZ

wymiar zajęć praktycznych w ZSZ (nie zwiększony, ale nie zmniejszony)

dofinansowanie kosztów szkolenia i refundacje

Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie przeprowadzane przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych

SYSTEM DUALNY W PRAKTYCE.DOŚWIADCZENIA WYBRANYCH KRAJÓW.

System kształcenia dualnego występuje w krajach o najwyższej kulturze pracy i produktywności.

Ma on wiele cech szczególnych i zalet. Komisja Europejska zaleca stosowanie tego systemu.

,,System edukacji krajów Unii Europejskiej musi zbliżyć się do potrzeb gospodarki przez rozszerzenie kształcenia dualnego (a best practice example)” (56). System ten, jego funkcjonowanie, zalety i wady, możemy więc przedstawić na

podstawie doświadczeń trzech krajów: Austrii, Niemiec i Szwajcarii.

56. European Commission 1994, s. 133–137.

NiemcyKształcenie w dualnym systemie odbywa się w szkole zawodowej i w

przedsiębiorstwach. Proces kształcenia trwa do czterech lat w zawodach i specjalnościach wymagających formalnego kształcenia. Szkolenie na

stanowiskach pracy w przedsiębiorstwach, oparte na programach narodowych, prowadzone jest przez mistrzów i/lub specjalnie

przygotowanych instruktorów. Kształcenie w szkole zawodowej uzupełnia szkolenie w przedsiębiorstwie,

zawiera elementy wiedzy ogólnej i teoretycznej oraz elementy wiedzy związane z zawodem lub pracą.

Prawną (formalną) podstawą stażu (praktyki) w przedsiębiorstwie jest kontrakt (umowa o pracę) między pracodawcą a praktykantem. Wysokość wynagrodzenia jest

określona w układzie zbiorowym pracy.

Chociaż przedsiębiorstwo nie ma obowiązku zatrudniania stażystów po egzaminach końcowych, to jednak np. w Niemczech 70% absolwentów

znajduje zatrudnienie w przedsiębiorstwach, w których odbyli staże.

(Joint Employment Report 1997, s. 33).

Koszty kształcenia

Kształcenie dualne oparte jest na trójstronnej formule finansowania, co oznacza, że trzech

partnerów partycypuje w kosztach (inwestycjach): władze publiczne, pracodawcy

i uczniowie.System kształcenia dualnego stanowi więc

nowy model inwestycji w człowieka.

Koszty kształcenia dualnego Zmniejszają się znacznie koszty ponoszone przez szkoły.

Uczeń przebywa średnio tylko połowę czasu w ławce szkolnej; w pozostałym czasie pracuje na stanowisku pracy

w przedsiębiorstwie przemysłowym, budowlanym, usługowym,w biurze, w banku itd. Zmniejszają się więc prawie o połowę koszty wynagrodzeń nauczycieli i instruktorów warsztatów

szkolnych. Co więcej, szkoła nie musi inwestować w maszyny, urządzenia i wyposażenie warsztatów szkolnych

lub Centrów Kształcenia Praktycznego.Część kosztów kształcenia dualnego ponoszą oczywiście przedsiębiorstwa (firmy). Muszą udostępnić stanowiska

pracy, czas pracy, wynagrodzenia instruktorów praktycznej nauki zawodu oraz wynagrodzenia uczniów – praktykantów.

Efekty kształcenia dualnego

• Po pierwsze, efekty pośrednie odnoszą się do znacznie niższej stopy bezrobocia absolwentówszkół zawodowych stosujących system dualny.

• Po wtóre, umożliwia podział kosztów kształcenia między władze publiczne, przedsiębiorstwo i osoby kształcone (wkład pracy uczniów), co znacznie zwiększa inwestycje w edukację zawodową.

• Po trzecie, młodzi ludzie objęci kształceniem dualnym uzyskują wynagrodzenie, co także odciąża władze publiczne (stypendia) i rodziców od części kosztów utrzymania i kształcenia.

FENOMEN POPULARNOŚCI KSZTAŁCENIAZAWODOWEGO W KRAJACH NAJBOGATSZYCH

• W Austrii spośród 100 absolwentów szkół podstawowych 77% wybiera średnią szkołę zawodową, a 47% z nich kształci się w systemie dualnym. W Niemczech także 77% wybiera szkołę zawodową (69%kształci się w systemie dualnym), w Szwajcarii odpowiednio 69% i 87% pobiera naukę w tym systemie. W Polsce 52% absolwentów gimnazjów wybiera szkołę zawodową, a tylko 15% spośród nich kształci się w systemie dualnym.

• W najbogatszych krajach nikt nie lansuje hasła: „wszyscy młodzi ludzi powinni kończyć studia wyższe”, „wyższe wykształcenie to standard”.

Kwalifikacje a kompetencje

Uprawnienia

Wiadomo ci + Umiej tno ci = Kwalifikacjeś ę ś

Kwalifikacje + Postawy = KompetencjeWiadomo ci + Umiej tno ci = Kwalifikacjeś ę ś

Kwalifikacje + Postawy = Kompetencje

Wiadomości

Umiejętności

Postawy

Kwalifikacje

KOMPETENCJE

Do wykonywania niektórych zawodów potrzebne s ąspecyficzne uprawnienia wynikaj ce najcz ciej z ą ęś

zasad bezpiecze stwań

Do wykonywania niektórych zawodów potrzebne s ąspecyficzne uprawnienia wynikaj ce najcz ciej z ą ęś

zasad bezpiecze stwań

Rys. Kwalifikacje a kompetencje (Materiały reformy 1998; por. Nowacki, 2000, 2004; Kwiatkowski, 2004; Symela, 1995, 2003; Wiatrowski, 2000, 2003, 2004)

Pożądane kompetencje

Na podstawie badań 126 przedsiębiorstwach stwierdzono, że do najbardziej pożądanych kompetencji należą:• zdolności komunikacyjne,• orientacja na osiągnięcia,• praca zespołowa,• przywództwo,• skupienie się na kliencie,• elastyczność,• stymulowanie rozwoju innych.

Lista najtrudniejszych do obsadzenia zawodów w 2010 r. (71)

71 „Niedobór talentów w Polsce i na świecie – 10 najtrudniejszych do obsadzenia zawodów w 2010 r.”, Badanie Manpower 2010 r., pobrano ze strony:https://candidate.manpower.com/wps/wcm/connect/4f9bd38042a25d0a963ade4f3871948a/Niedob%C3%B3r+talent%C3%B3w+w+Polsce+i+na+%C5%9Bwiecie+%E2%80%93+10+najtrudniejszych+do+obsadzenia+zawod%C3%B3w+w+2010+r.pdf?MOD=AJPERES 72 Wykwalifikowani pracownicy fizyczni oznaczają wykwalifikowanych pracowników fizycznych wszystkich specjalizacji, m.in.: elektryków, cieśli, stolarzy, murarzy, hydraulików, spawaczy itd.

Oczekiwania pracodawcówPodstawowe umiejętności, w które powinien być wyposażony absolwent szkoły zawodowej. Oczekiwane są od niego określone kwalifikacje zawodowe, powiązane z umiejętnościami takimi jak:- myślenie matematyczne, - przygotowanie informatyczne, - sprawne posługiwanie się językiem ojczystym i językiem obcym, - umiejętności komunikacyjne, rozumienie, porządkowanie,

ocenianie wartości i znaczenia informacji, samodzielność ich wykorzystywania w działaniu,

- umiejętność rozwiązywania problemów i myślenia analitycznego (67).

67. Co warto wiedzieć o kierunkach zmian w edukacji, aby skutecznie realizować projekty z Europejskiego Funduszu Społecznego? Przewodnik, MEN, Warszawa 2010, s.31.

Oczekiwania pracodawców

Przygotowanie absolwentów do pracy i funkcjonowania w nowej rzeczywistości społecznej i na zmieniającym się rynku pracy wymaga

kształtowania u uczniów umiejętności uniwersalnych, ponadzawodowych, zwanych kluczowymi.

Od pracownika oczekuje się nie tylko umiejętności rozwiązywania zadań typowych dla danego zawodu, ale jednocześnie wykonywania

trzech różnych zakresów czynności: planowania, realizacji i kontroli wyników swoich działań. W literaturze przedmiotu

podkreśla się, że umiejętności kluczowe mają wpływ na treści i metody kształcenia zawodowego. Jak dodaje Franciszek Ruchała (68)

„umiejętności kluczowe formułowane są w podstawach programowych skierowanych do szkół i klas przygotowujących

do wykonywania poszczególnych zawodów”. 68. F. Ruchała, Pomiar sprawdzający w kształceniu zawodowym, wyd. Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. Warszawa 2008, s. 32.

• Współpraca między sektorem prywatnym a publicznym odnosi się głównie do tematów formalno-prawnych, edukacji oraz rynku pracy. /obawy/

• Współpraca między sektorem biznesu z NGO jest okazjonalna. Inicjatorem częściej jest organizacja pozarządowa.

Wnioski dla NGO:- Inicjować współpracę,- Firmy szybko wycofują się ze współpracy, bo NGO są

mało konkretne lub są nieprzygotowane, firma nie widzi korzyści dla siebie,

- Firmy nie traktują budowania relacji ze swoimi interesariuszami w sposób długofalowy i niepowodzenia szybko ich zniechęcają.

Możliwe obszary współpracy

• Biznes: kultura, sport, ochrona środowiska.

• NGO: ubodzy, sport, zdrowie, młode talenty, rynek pracy, kultura.

Jak znaleźć płaszczyznę współpracy,

jeśli oczekiwania są tak różne?

• http://www.centrumcsr.pl/raport-spoleczna-odpowiedzialnosc-biznesu-w-polskich-realiach-teoria-a-praktyka/ marzec 2016.

Dziękuję za uwagę

Janina Klimczuk – doradca zawodowy, sekretarz Zarządu Cechu

Rzemiosł i Przedsiębiorczości we Włodawie