Microsoft Word - paremie do neta

Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendiSprawiedliwo jest sta i niezmienn wol, przyznajc kademu nalene mu prawoNon omne quod licet honestum estNie wszysto, co dozwolone jest uczciweSalus populi suprema lex estoNajwyszym prawem jest dobro luduQuid est enim civitas nisi iuris societas civiumCzym jest pastwo, jeli nie spoeczestwem obywateli opartym na prawieUbi societas, ibi civitas ibi iusTam gdzie spoeczestwo, tam pastwo, tam prawoIuris prudentia est divinarum atque humanarum reverum notitia, iusti atque iniusti scientiaWiedza prawnicza jest znajomoci rzeczy boskich, ludzkich, nauk odrniania tego co sprawiedliwe i niesprawiedliweIus est ars boni et aequiPrawo jest sztuk tego co dobre i suszneDura lex sed lexSurowe prawo ale prawoLex iniusta non est lexPrawo niesprawiedliwe nie jest prawemSummum ius summa iniuriaNajwysze prawo (to czasem) najwysza niesprawiedliwoSilent leges inter armaW czasie wojny milcz prawaLegem bonam a mala nulla alia nisi naturae norma dividere possumusDobre prawo od zego mona odrni miar prawa naturyHominum causa omne ius constitutum sitWszelkie prawo winno by stanowione ze wzgldu na czowiekaPacta sunt servandaUmw naley dotrzymywaSententia facit ius inter partesWyrok sdowy tworzy prawo pomidzy stronamiLex retro non agitPrawo nie dziaa wsteczLex prospieit, non respieitPrawo patrzy w przyszo, nie w przeszoNemo est iudex in propria eausaNikt nie moe by sdzi we wasnej sprawieNullus idoneus testis in re sua intellegiturNikt nie moe by wiarygodnym wiadkiem we wasnej sprawieIgnorantia iuris noeet, ignorantia facti non noeetNieznajomo prawa szkodzi; nieznajomo faktw nie szkodziPrior tempore potior iurePierwszestwo w czasie daje lepsze prawaEi ineumbit probatio qui dieit, non ei, qui negatCiar przeprowadzenia dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto przeczyNe eat iudex ultra petita partiumNiech sdzia nie wychodzi poza rzdania stronLex posterior derogat legi prioriPrzepis pniejszy uchyla przepis wczeniej obowizujcyLex speeialis derogat legi generaliPrzepis szczeglny uchyla przepis oglnyLex superior derogat legi inferioriPrzepis nadrzdny uchyla przepis niszego rzduLex posterior generali non derogat legi priori speeialiUstawa nowsza oglna nie uchyla ustawy wczeniejszej szczegowejUbi eadem legis ratio, ibi eadem legis dispositioW takich samych okolicznociach naley stosowa takie same rozwizania prawneNon exemplis, sed legibus iudieandum estNaley orzeka na podstawie ustaw, a nie naladowa wczeniejsze rozstrzygniciaIn legibus magis simplieitas quam diffieultas plaeetW prawie podoba si bardziej prostota ni zawioLeges ab omnibus intellegi debentUstawy powinny by zrozumiae dla wszystkichPlaeuit in omnibus rebus praeeipuam esse iustitiae aequitatisque quam strieti iuris rationemWe wszystkich sprawach powinna mie pierwszestwo sprawiedliwo i suszno nad zasad cisego prawaIura non in singulas personas, sed generaliter eonstituunturPraw nie ustanawia si dla poszczeglnych osb, lecz dla oguIustitias yestras iudicaboOsdz wasz sprawiedliwoPrawo karneNeminem captivabimus nisi iure victumNikogo nie uwizimy bez wyroku sdowegoAbsentem in criminibus damnari non oportetNie naley skazywa za przestpstwo osoby nieobecnejAbsolutus sententia iudicis praesumitur innocensUwolniony na mocy wyroku sdowego jest uwaany za niewinnegoAccusare nemo se debet (nisi coram Deo)Nie musisz oskara sam siebie (chyba e przed bogiem)Cogitationis poenam nemo patiturNikt nie ponosi kary za swe myliConfessio non est probatioPrzyznanie si nie jest dowodemConfessio est regina probationumPrzyznanie si jest krlow dowodwCrimina morte extinguunturPrzestpstwa wygasaj wraz ze mierci sprawcyCuique defensio tribuendaKademu naley da moliwo obronyEius nulla culpa est, cui parere necesse sitNie ponosi winy ten , kto dziaa pod przymusemEx frequenti delicto augetur poenaIm wicej przestpstw, tym wiksza karaEx singulis causis singulae poenae irroganturKady przypadek musi by rozpatrzony pojedynczoFacta probantur, iura novit curiaOkolicznoci faktyczne naley udowodni, prawo sd znaGraviore culpa gravior poenaIm wiksza wina, tym wiksza karaIn criminalibus probationes debent esse luce clarioresW sprawach karnych dowody powinne by janiejsze ni wiatoIn dubio pro reo (iudicandum est)W razie wtpliwoci naley rozstrzyga na korzy pozwanegoIn dubio pro libertateW razie wtpliwoci naley rozstrzyga na rzecz wolnociIn dubiis abstineW razie wtpliwoci powstrzymaj siIn dubiis benignioriaW sprawach wtpliwych askawiejIn dubiis clementiaW sprawach wtpliwych agodnoIniuste detentus in carcere impune potest aufugereTen, kogo bezprawnie pozbawiono wolnoci, moe uciec bez niekorzystnych konsekwencjiInterest rei publicae, ne maleficia remaneant impunitaW interesie pastwa jest, aby przestpstwa nie pozostaway bezkarneMelior est iustitia vere praeveniens quam severe puniensLepsza jest sprawiedliwo skutecznie zapobiegajca ni surowo karzcaNe bis in idem crimen iudicaturNie mona dwa razy prowadzi jednej sprawyNemo prohibetur pluribus defensionibus utiNikomu nie zakazuje si bronienia wieloma rodkami obronyNemo tenetur seipsum accusareNikt nie moe by zmuszony do oskarania samego siebieNulla poena sine legeNie ma kary bez ustawyNullum crimen sine legeNie ma przestpstwa bez ustawyNullum crimen nulla poena sine lege poenali anterioriOdpowiedzialnoci karnej podlega ten tylko, kto popenia czyn zabroniony pod grob kary przez ustaw obowizujc w czasie jego popenieniaNullum crimen sine poenaNie ma przestpstwa bez karyNullum crimen sine periculo socialiNie ma przestpstwa bez spoecznego niebezpieczestwaNullus describatur reus priusquam convicaturNikogo nie mona uzna za winnego przed skazaniemPoena constituitur in emandationem hominumKar ustanawia si dla poprawy czowiekaPoena est aestimatio delictiKara jest miar przestpstwaNemo prudens punit quia peccatum est, sed ne pecceturNikt rozsdny nie karze dlatego, e popeniono przestpstwo, tylko po to by go wicej nie popenianoProhibenda est ira in puniendoW karaniu nie naley kierowa si gniewemQui accusare volunt, probationes habere debentCi, ktrzy chc oskara, powinni mie dowodySemel absolutus semper absolutusUniewinniony raz na zawsze pozostaje niewinnyRes iudicataPowaga rzeczy osdzonejSatius est impunitum relinqui facinus nocentis quam innocentem damnariLepiej nie ukara przestpcy, ni skaza niewinnegoTestes ponderantur, non numeranturwiadkw si way a nie liczyPrawo cywilneAccesio cedit principaliRzecz przyczona naley do waciciela rzeczy gwnejActor sequitur forum reiPowd idzie za sdem pozwanegoActori incumbit probatioNa powodzie spoczywa ciar przeprowadzenia dowoduActor venire debet instructior quam rebusPowd powinien przyj do sdu lepiej przygotowany ni pozwanyActus omissa forma legis corruitCzynno prawna naruszajca form prawn jest niewanaActus simulatus nullius est momentiPozorna czynno prawna jest niewanaAd turpia nemo obligaturNikt nie jest zobowizany do czynu habicegoAlterius contractu nemo obligaturUmowa nie zobowizuje osoby trzeciejAmbulatoria est voluntas testatoris usque ad mortemWola testatora moe by zmieniana a do mierciArbitrium est iudiciumWyrok jest prawomocn opiniBona fides praesumiturDomniemywa si istnienie dobrej wiaryBoni iudicis est lites dirimereCech dobrego sdziego jest agodzenie sporwCasum sentit dominusRyzyko przypadku bierze na siebie waciciel rzeczyCasus est maior vis cui humana infirmitas resistere non potestSi wysz jest zdarzenie, ktremu sia ludzka nie jest w stanie si przeciwstawiCausa criminalis non praeiudicat civiliSprawa karna nie przesdza o wyniku sprawy cywilnejConfirmatio supplet defectusPotwierdzenie czynnoci prawnej likwiduje jej defektConfusione extinguitur obligatioZjednoczenie w jednej osobie dunika i wierzyciela powoduje wyganicie zobowizaniaConsensus facit legemZgoda tworzy prawoConsensus facit nuptiasZgoda tworzy maestwoConsuetudo certa esse debetZwyczaj powinien by trwayConsuetudo est optima legum interpresZwyczaj jest najlepsz wykadni prawConsuetudo loci est observandaNaley przestrzega zwyczajw miejscowychContractus ab initio voluntatis est, ex post facto necessitatisZawarcie umowy jest dobrowolne, ale wykonanie jest nakazaneContractus ex conyentione legem accipere dinoscunturTraktaty nabieraj mocy na podstawie porozumieniaContra rem iudicatum non audieturPrzeciwko rzeczy osdzonej niech sd nie wysuchujeConventio omnis intellegitur rebus sic stantibusKada umowa obowizuje, o ile okolicznoci jej zawarcia nie ulegy zmianieCorruptissima re publica plurimae legesIm bardziej skorumpowane pastwo, tym wicej ustawCredenda est scripturaNaley dawa wiar dokumentomCuius est condere, eius est abrogareKto ustanawia prawo, moe je te uchyliCurrit tempus a tempore scientiae et potentiaeTermin biegnie od momentu informacji ale take od momentu moliwoci zapoznania si z niDa mihi factum, dabo tibi iusDaj mi fakty, a dam ci prawoDelicta parentum liberis non nocentPrzestpstwa rodzicw nie przechodz na dzieciDies dominicus non est iuridicusNiedziela jest dniem wolnym od rozprawDignitas non moriturGodno nie umieraDominus soli est dominus coeli et inferorumWasno nieruchomoci obejmuje niebo i wntrze ziemiError calculi non nocetBd rachunkowy nie szkodziError in syllaba non nocetBd w pisowni nie szkodziExecutio est finis et fructus legisEgzekucja jest celem i owocem prawaExecutio iuris non habet iniuriamEgzekwowanie prawa nie jest bezprawiemEx iniuria ius non oriturZ bezprawia nie rodzi si prawoExpedit rei publicae ut finis sit litiumJest korzyci dla pastwa by sprawy sdowe miay swj koniecEx turpi causa non oritur actioZ niegodziwej przyczyny nie moe powsta roszczenieFactum executoris factum partisCzynno przedstawiciela jest czynnoci stronyFactum tutoris, factum pupilliDziaania opiekuna uznaje si za dziaania podopiecznegoFuriosi voluntas nulla estChory psychicznie nie ma woliFuriosus solo furore puniturJedyn kar dla chorego psychicznie jest wycznie jego chorobaGenus perire non censeturGatunek nie moe zginHereditas viventis non daturNie przyznaje si spadku po yjcymHypotheca est obligationis filiaHipoteka jest crk zobowizaniaImpossibilium nulla obligatio estNikt nie jest zobowizany do rzeczy niemoliwychIn contractibus tacite insunt, quam sunt moris et consuetudinisW umowach jest milczco zawarte to, co stanowi zwyczaje i obyczajeIn conventionibus contrahentium voluntatem potius, quam verba spectari placuitPrzy zawieraniu umw naley bardziej uwzgldni wol stron, ni same sowaIntentio inservire debet legibus, non leges intentioniWola musi by podporzdkowana prawu, a nie prawo woliInvitus agere nemo cogiturNikt nie moe by zmuszony do wniesienia powdztwaIus civile scriptum est vigilantibusPrawo cywilne jest zapisane dla osb starannychIus publicum privatorum pactis mutari non potestPrawo publiczne nie moe by zmieniane umowami osb prywatnychLibera matrimonia esse antiquitas placuitOd dawna przyjto, e maestwa s wolneMater semper certa estMatka zawsze pewna jestMora trahit periculumZwoka pociga za sob niebezpieczestwoNasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius agiturDziecko poczte uwaa si za narodzone, o ile chodzi o jego korzyciNemo plus iuris in alium transferre potest, quam ipse habetNikt nie moe przenie na kogo wicej praw, ni sam posiadaNuptias non concubitus, sed consensus facitNie poycie, lecz wola stron tworzy maestwoObligatio est iuris vinculum, quo necessitate adstringimur alicuius solvendae rei secundum nostrae civitatis iuraZobowizanie jest wzem prawnym, ktry zmusza nas do wiadczenia komu okrelonej rzeczy zgodnie z prawami naszego pastwaOmne ius, quo utimur, vel ad personas pertinet, vel ad res vel ad actionesWszelkie prawo, ktrym si posugujemy, dotyczy albo osb, albo rzeczy, albo powdztw sdowychOmnis definitio in iure civili periculosa estKada definicja w prawie cywilnym jest niebezpiecznaPater est, quem nuptiae demonstrantOjcem jest ten, na ktrego wskazuje maestwoQui facit per alium, facit per seKto dziaa przez kogo innego, dziaa jako on samQuod non est in actis, non est in mundoCzego nie ma w aktach, tego nie ma na wiecieSolus consensus obligatSamo porozumienie zobowizujeSuperficies solo ceditTo co jest na gruncie, jest z nim zwizaneVolenti non fit iniuriaChccemu nie dzieje si krzywda