Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy...

23
Flashcards Neuroanatomia Lars Bräuer Michael Scholz Wydanie 1 Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ANATOMIA LACIŃSKIE MIANOWNICTWO ANATOMICZNE

Transcript of Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy...

Page 1: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

Flashcards

NeuroanatomiaLars BräuerMichael Scholz

Wydanie 1

Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol

ANATOMIA

Neu

roan

atom

iaFlash

cards

AN

ATO

MIA

Anatomia Sobotta Flashcards – Twój przenośny sposób na anatomię

Anatomia Sobotta Flashcards to kolorowe ilustracje struktur anato-micznych połączone z szczegółowym opisem i zwięzłym omówieniem tych struktur oraz ich odniesień klinicznych i funkcjonalnych.

To doskonała pomoc naukowa i uzupełnienie Atlasu anatomii człowieka Sobotty

Dzięki fl ashcards:

• zapamiętasz więcej, ucząc się mniej• możesz się uczyć w dowolnym miejscu• stwierdzisz, że anatomia jest możliwa do opanowania• możesz sprawdzić sam siebie, bez proszenia innych o pomoc

Tytuł oryginału: Sobotta Lernkarten. Neuroanatomie. Publikację wydano na podstawie umowy z Elsevier.

ISBN 978-83-66067-01-1

www.edraurban.pl

JAK TO DZIAŁA?

Na jednej stronie karty znajduje się opisana mianami struktura anatomiczna, z drugiej strony brak opisów umożliwia sprawdzenie nabytej wiedzy.

Przykładowe pytanie na każdej karcie ułatwi przygotowanie się do egzaminu. Odpowiedź znajduje się na odwrocie karty.

Ramki i tabele zawierają zwięzłe informacje na temat odniesień klinicznych, anatomicznych i funkcjonalnych.

Miana anatomiczne są zgodne z aktualnym Terminologia Anatomica.

mianownictwo anatomiczne ŁACIŃSKIE MIANOWNICTWO ANATOMICZNEŁACIŃSKIE

Page 2: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

ANATOMIA

Flashcards

Neuroanatomia

Wydanie 1

Redakcja naukowa wydania polskiego Mirosław Topol

Układ kart i tekst zostały przygotowane przez Larsa Bräuera i Michaela Scholza

129 kart

Łacińskie mianownictwo anatomiczne

Page 3: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

Kontakt:Elsevier GmbH, Urban & Fischer Verlag, Lektorat Medizinstudium,Hackerbrüecke 6, 80335 München, E-mail: [email protected]

Kontakt do autorów:prof. dr Lars Bräuerprof. dr Michael Scholz, MME

Institut für Anatomie IIUniversität Erlangen – NürnbergUniversitätsstraße 1991054 Erlangen

O ile nie wskazano inaczej, ryciny pochodzą z: Sobotta – Atlas der Anatomie des Menschen (Sobotta – Atlas anatomii człowieka); redaktorzy 23. wydania oryginalnego: F. Paulsen i J. Waschke, Elsevier Urban & Fischer 2010

Wydanie pierwsze, 2016

© Elsevier GmbH, München.

Der Urban & Fischer Verlag ist ein Imprint der Elsevier GmbH.

This 1st edition of Sobotta Lernkarten Neuroanatomie by Lars Bräuer and Michael Scholz is published by arrangement with Elsevier GmbH, Urban & Fischer Munich.Pierwsze wydanie Sobotta Lernkarten Neuroanatomie (autorzy: Lars Bräuer, Michael Scholz) zostało opublikowane przez Elsevier GmbH, Urban & Fischer Munich.

ISBN 978-3-437-42911-8

Wszelkie prawa zastrzeżone, zwłaszcza prawo do przedruku i tłumaczenia na inne języki. Żadna część tej publikacji nie może być w jakiejkolwiek formie publikowana bez uprzedniej pisemnej zgody Wydawnictwa. Dotyczy to również sporządzania fotokopii i mikrofilmów oraz przenoszenia danych do systemów komputerowych.

© Copyright for the Polish edition by Edra Urban & Partner, Wrocław 2018

I wydanie polskie

Redakcja naukowa wydania polskiego: prof. dr hab. med. Mirosław Topol

Tłumaczenie z języka niemieckiego: dr hab. n. med. Grzegorz Żurek, prof. nadzw.

Prezes Zarządu: Giorgio AlbonettiDyrektor wydawniczy: lek. med. Edyta BłażejewskaRedaktor prowadzący: Dorota Lis-Olszewska

Edra Urban & Partnerul. Kościuszki 29, 50-011 Wrocławtel. +48 71 726 38 [email protected]

Łamanie i przygotowanie do druku: Barbara Włodarczyk

ISBN 978-83-66067-01-1

Page 4: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

Jak najlepiej uczyć się anatomii i powtarzać wiadomości do egzaminów oraz testówAnatomia Sobotta Flashcards nie powinny zastępować ani książki, ani atlasu anatomicz-nego. Autorom chodziło raczej o to, by zaakcentować zagadnienia i tematy wchodzące w zakres egzaminu i tym samym ułatwić czytelnikom powtórkę. Z tego powodu karty nie obejmują całości materiału.

Są podzielone tematycznie; praca z nimi, według kolejności ich ułożenia, pozwala najlepiej przygotować się do egzaminów oraz testów.Karty (z drobnymi wyjątkami) opierają się na tych samych – prostych i przejrzystych – za-sadach:

• na jednej stronie zadane jest pytanie, które odnosi się do zawartości karty. Na drugiej stronie odpowiedź podana jest w ramce oznaczonej literą „o” albo stanowi ją wyraźnie zaznaczony opis na rysunku (w ramce),

• rysunek na kartach zawiera ponumerowane struktury; w tym przypadku każdą z nich należy nazwać. Prawidłową odpowiedź można sprawdzić na odwrotnej stronie.

Na wielu kartach występuje także ramka oznaczona literą „i”. Zawiera ona dodatkowe informacje pomocne w nauce, patologiczne i kliniczne aspekty danego zagadnienia oraz fakty, które powinny ułatwić zapamiętywanie pewnych treści; niekiedy takich, które po prostu dobrze jest znać.

Z całą pewnością nie wszystkie pytania są takie, jakie zadane będą na egzaminie. Są one jednak zbliżone do nich albo też takie, jakie często stawiane są podczas testów lub egza-minów z anatomii.

A zatem powodzenia w nauce!

Page 5: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

[E402] Drake, R. L., Vogl, A. W., Mitchell, A.: Gray´s Anatomy for Students. 1st ed., Churchill Livingstone 2004

[E580] Drake, R. L., Vogl, A. W., Mitchell, A.: Gray´s Anatomy for Students. 2nd ed., Churchill Livingstone 2009

[E581] Moore, K. L., Persaud, T. V. N.: The Developing Human, 7th ed., Elsevier/Saunders 2003

[E838] Mitchell, B., Sharma, R.: Embryology, An Illustrated Colour Text. 1st ed., Elsevier/Churchill Livingstone 2005

[L107] Michael Budowick, München[L126] Dr. Katja Dalkowski, Erlangen[L127] Jörg Mair, München[L238] Sonja Klebe, Löhne[R170-4] Welsch, U., Kummer, W.: Sobotta Lehrbuch Histologie, 4. Aufl.,

Elsevier/Urban & Fischer, München 2014[R247] Deller, T., Sebesteny, T.: Fotoatlas Neuroanatomie. 1. Aufl.,

Elsevier/Urban & Fischer, München 2007[R261] Sitzer, M., Steinmetz, H.: Lehrbuch Neurologie. 1. Aufl.,

Elsevier/Urban & Fischer, München 2011[S010-2-16] Benninghoff-Drenckhahn: Anatomie, Band 2 (Drenckhahn D., Hrsg.),

16. Aufl., Urban & Schwarzenberg, München 2004[T419] Jörg Pekarsky, Erlangen

Skrótyskrót liczba pojedyncza / liczba mnoga / tłumaczenie

a. / aa. arteria / arteriae – tętnica/-elig. / ligg. ligamentum / ligamenta – więzadło/-am. / mm. musculus / musculi – mięsień/-śnien. / nn. nervus / nervi – nerw/-yproc. / procc. processus / processus – wyrostek/-kir. / rr. ramus / rami – gałąź/-ęziev. / vv. vena / venae – żyła/-yvar. variation – zmienność

Źródła rycin:

Odsyłacze do rycin źródłowych znajdują się na poszczególnych kartach w nawiasach kwa-dratowych. Wszystkie inne ryciny, o ile nie są oznaczone w specjalny sposób, zostały za-czerpnięte z: Sobotta – Atlas der Anatomie des Menschen, redaktorzy 23. wydania orygi-nalnego: F. Paulsen i J. Waschke, Elsevier Urban & Fischer 2010 (Sobotta – Atlas anatomii człowieka, opracowanie i redakcja naukowa wydania IV polskiego: prof. zw. dr hab. n. med. Witold Woźniak, prof. zw. dr hab. n. med. Kazimierz S. Jędrzejewski)

Page 6: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

Spis treści

Budowa układu nerwowego 1–15

Układ nerwowy 1

Komórka nerwowa (neuron) 2

Komórki glejowe 3

Synapsy 4

Zwoje obwodowe 5

Podział ośrodkowego układu nerwowego 6

Opony – Meninges 7

Płyn mózgowo-rdzeniowy i układ komorowy 8

Komory mózgu i krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego 9

Ziarnistości pajęczynówki i żyły mostkowe 10

Splot naczyniówkowy 1–2 11–12

Tętnicze zaopatrzenie mózgowia 13

System zatokowy 14

Zatoka jamista 15

Embriologia 16–21

Rozwój ośrodkowego układu nerwowego 1 (pęcherzyki mózgowe) 16

Rozwój ośrodkowego układu nerwowego 2 17

Rozwój ośrodkowego układu nerwowego 3 (rdzeń kręgowy) 18

Powstawanie zakrętów mózgowia 19

Rozwój oka 20

Rozwój ucha wewnętrznego 21

Kresomózgowie 22–36

Kresomózgowie 1–4 22–25

Funkcjonalne pola kory kresomózgowia 26

Wyspa / płat wyspowy 27

Page 7: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

Drogi kojarzeniowe 28

Drogi spoidłowe 29

Preparat połączeń mózgu 30

Drogi projekcyjne 31

Torebka wewnętrzna 32

Jądra podstawne 33

Zasady przełączania impulsów między jądrami podstawnymi 34

Układ limbiczny 35

Krąg PAPEZA 36

Międzymózgowie 37–39

Międzymózgowie: wzgórze 37

Międzymózgowie: podwzgórze 38

Międzymózgowie: nadwzgórze 39

Śródmózgowie i pień mózgu 40–46

Pień mózgu 40

Śródmózgowie, przekrój poprzeczny 41

Dół równoległoboczny 42

Jądra nerwów czaszkowych 1–2 43–44

Twór siatkowaty 45

Most i móżdżek 46

Móżdżek 47–53

Móżdżek 1–7 47–53

Rdzeń kręgowy 54–63

Rdzeń kręgowy 54

Rdzeń kręgowy, przekrój poprzeczny 55

Opony rdzenia kręgowego 56

Page 8: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

Jama nadtwardówkowa rdzenia kręgowego 57

Podział rdzenia kręgowego, drogi 58

Drogi epikrytyczne i protopatyczne 59

Czucie głębokie (propriocepcja) 60

Drogi motoryczne 61

Podział rdzenia kręgowego: jądra 62

Odruchy rdzenia kręgowego 63

Nerwy czaszkowe 64–76

Nerwy czaszkowe 64

N. węchowy [I] 65

Nerw wzrokowy i droga wzrokowa 66

N. okoruchowy [III], bloczkowy [IV] i odwodzący [VI] 67

N. trójdzielny [V] 68

N. twarzowy [VII] 69

N. przedsionkowo-ślimakowy [VIII] 70

N. językowo-gardłowy [IX] 71

N. błędny [X] 72

N. dodatkowy [XI] 73

N. podjęzykowy [XII] 74

Miejsca przejścia przez czaszkę, powierzchnia zewnętrzna 75

Miejsca przejścia przez czaszkę, powierzchnia wewnętrzna 76

Wegetatywny układ nerwowy 77–82

Układ wegetatywny, przegląd 77

Nerwy układu współczulnego 78

Nerwy układu przywspółczulnego 79

Zwoje wegetatywne w obszarze głowy 80

Zwoje wegetatywne w obszarze głowy, główne zasady przełączania impulsów 81

Enteryczny układ nerwowy (EUN) 82

Page 9: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

Narządy zmysłów 83–88

Oko, budowa ogólna 83

Oko, siatkówka 84

Nerwy oczodołu 85

Ucho: ucho środkowe i wewnętrzne 86

Ucho: ślimak 87

Ucho: błędnik 88

Obwodowy układ nerwowy 89–96

Nerw rdzeniowy 89

Segmentalne unerwienie czuciowe przedniej ściany klatki piersiowej i brzucha 90

Splot szyjny 1–2 91–92

Splot ramienny 1–2 93–94

Splot lędźwiowo-krzyżowy 1–2 95–96

Odniesienia kliniczne 97–111

Bóle głowy: neuralgia nerwu trójdzielnego 97

Niedowład nerwu twarzowego 98

Uszkodzenia drogi wzrokowej 99

Tętniak wewnątrzczaszkowy 100

Punkcja lędźwiowa 101

Krwiak nadtwardówkowy 102

Krwiak podtwardówkowy 103

Wodogłowie 104

Rozszczep kręgosłupa 105

Ręka opadająca 106

Ręka do przysięgi 107

Ręka szponiasta 108

Stwardnienie rozsiane 109

Apopleksja / udar mózgu 110

Przepuklina krążka międzykręgowego 111

Page 10: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

Przekroje 112–125

Przekrój czołowy 1–5 112–116

Przekrój poprzeczny 1–5 117–121

Przekrój strzałkowy 1–4 122–125

Obrazowanie 126–129

MRI, przekrój poprzeczny 1–2 126–127

MRI, przekrój strzałkowy 128

MRI, przekrój czołowy 129

Page 11: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

Ence

phal

on

Med

ulla

spi

nalis

Plex

us c

ervi

calis

Plex

us lu

mbo

sacr

alis

Plex

us b

rach

ialis

R. v

entr

alis

nerv

i spi

nalis

Układ nerwowy – Systema nervosum 1

Proszę opisać ogólną budowę układu nerwowego.

Rys

. 1.1

Sch

emat

yczn

y po

dzia

ł ukł

adu

nerw

oweg

o

Page 12: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

ab

Encephalon

Medulla

spinalisPlexus cervicalis

Cauda equina

Plexuslum

bosacralis

Plexusbrachialis

R. ventralis nervispinalis

Cauda equina

Układ nerwowy – Systema nervosum 1

Układ nerw

owy podzielić m

ożna ogólnie na następujące części: a) ośrodkowy układ nerw

owy (O

UN

), składający się z m

ózgowia i rdzenia kręgow

ego – jest on odpowiedzialny za całościow

e funkcjonowanie człow

ieka, w tym

pamięć

i procesy myślow

e, b) obwodow

y (peryferyjny) układ nerwow

y (PUN

) – składający się przede wszystkim

z nerwów

rdzeniow

ych, które pozostają w łączności z rdzeniem

kręgowym

(korzenie przednie, korzenie tylne), jak też ich ob-w

odowe rozgałęzienia. D

o PUN

zaliczane są też nerwy czaszkow

e, które połączone są z mózgow

iem. G

łównym

za-daniem

PUN

jest komunikacja m

iędzy narządami i ośrodkow

ym układem

nerwow

ym, jak też sterow

anie pracą mięśni

i trzewi, c) enteryczny układ nerw

owy (EU

N) jest częścią układu autonom

icznego, która jest odpowiedzialna za ruchy

perystaltyczne i proces trawienia w

 układzie pokarmow

ym.

Układ nerw

owy m

ożna też podzielić, stosując inne kryteria, np. na somatyczny i autonom

iczny układ nerwow

y.

1

Rys. 1.2 O

bwodow

y układ nerwow

y (a), ośrodkowy układ nerw

owy (b

) [b: T419]

Page 13: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

a b c d

Neurocytus unipolaris (jednobiegunowa komórka nerwowa)

Neurocytus multipolaris (wielobiegunowa

komórka nerwowa)

Neurocytus bipolaris (dwubiegunowa

komórka nerwowa)

Neurocytuspseudounipolaris

(pozornie jednobiegunowa komórka nerwowa)

Komórka nerwowa (neuron) 2

Jak należy rozumieć pojęcie „komórka nerwowa dwubiegunowa”?

Rys. 1.3 Typy komórek nerwowych [T419]

Page 14: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

Komórka nerwowa (neuron) 2

Tab. 1.1 Klasyfikacja komórek nerwowych według liczby wypustek (z [R170-4])

Typ komórki nerwowej Opis Przykłady

Komórka wielobiegunowa Kilka dendrytów i jeden ak-son, najczęstszy typ komó-rek nerwowych w ludzkim układzie nerwowym

Komórki rogów przednich rdzenia kręgowego, wege-tatywne komórki zwojowe

Komórka dwubiegunowa Dwie wypustki, które odchodzą po przeciwle-głych stronach perykarionu o kształcie wrzeciono-watym

Zwój spiralny (ślimak); siat-kówka, komórki zmysłowe węchowe

Komórka pozornie jedno-biegunowa

Komórka pierwotnie dwu-biegunowa, której odcinek początkowy obu wypustek jest połączony

Sensoryczne komórki zwojowe

Komórka jednobiegunowa Jedna wypustka z funkcją dendrytu i aksonu, rzadka u ssaków

Komórka anaksoniczna Brak aksonu; bardzo rzadka Komórki amakrynowe siatkówki

Poza przedstawioną powyżej morfologiczną klasyfikacją komórek nerwowych można je także podzielić na pobudzające (np. komórki piramidalne mózgu) oraz hamujące (np. komórki Purkinjego móżdżku).

Page 15: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

Część presynaptyczna

Część postsynaptyczna

Mitochondrium

Osłonka mielinowa

Neurotubuli

Pęcherzyk synaptyczny z neurotransmiterem

Szczelina synaptyczna

Synapsy 4

Jakie rodzaje synaps chemicznych można wyróżnić?

Rys. 1.5 Schemat synapsy chemicznej [T419]

Page 16: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

Synapsy 4

Tab. 1.3 Synapsy (z [R170-4])

Postać synapsy Ultrastruktura Odstęp między częścią przed- i postsynaptyczną

Przekaz informacji

Synapsa chemiczna

Synapsa międzyneuronowa

Zagęszczenie przedsynaptyczne z aktywną strefą, pęcherzyki (30–60 nm, w części większe), przestrzeń synaptyczna, zagęszczenie post-synaptyczne

20–30 nm Neurotransmiter zmienny

Synapsa nerwowo- -mięśniowa

30–100 nm Neurotransmiter acetylocholina

Synapsa wisceromotoryczna

Do 2 µm Neurotransmiter acetylocholina, katecholami-na, peptydy (np. VIP), puryny (np. ATP)

Synapsa neurosensoryczna

Zmienny Zmienny neuro-transmiter

Obok synaps chemicznych występują też synapsy elektryczne, w których możliwe jest dwukierunkowe przekazywanie sygnału.

Page 17: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

Sinu

s sa

gitt

alis

supe

rior

Sinu

s pe

tros

us in

ferio

r

Sinu

s sa

gitt

alis

infe

rior

Sinu

s sp

heno

-pa

rieta

lis

Falx

cer

ebri

Tent

oriu

m c

ereb

elli

Vv. s

uper

iore

sce

rebr

i

Falx

cer

ebri

A. c

arot

isin

tern

a

V. m

agna

cere

bri

N. o

ptic

us [I

I]

Sinu

str

ansv

ersu

s

Sinu

sca

vern

osus

Sinu

s si

gmoi

deus

Inci

sura

tent

orii

Hyp

ophy

sis

Cris

ta g

alli

Sinu

s re

ctus

Sinu

s in

ter-

cave

rnos

i

Con�

uens

sin

uum

Plex

us b

asila

ris

Sinu

s oc

cipi

talis

Sinu

s m

argi

nalis

Fora

men

mag

num

Tent

oriu

m c

ereb

elli

Tent

oriu

m c

ereb

elli

Sinu

s pe

tros

us s

uper

ior

System zatokowy 14

Co to są zatoki opony twardej?

Rys

. 1.1

8 O

pona

tw

arda

móz

gu i 

zato

ki ż

ylne

, wid

ok s

kośn

ie o

d gó

ry, n

amio

t m

óżdż

ku c

zęśc

iow

o us

unię

ty

Page 18: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

System zatokowy 14

Zatoki opony twardej zbierają krew żylną z  naczyń powierzchownych i  głębokich oraz wyprowadzają ją przez ż. szyjną wewnętrzną poza obręb czaszki. Przepływ krwi w zatokach jest możliwy w każdym kierunku, ponieważ nie występują w nich zastawki żylne. Zatoka nie jest żyłą w znaczeniu klasycznym, jej ściany są utworzone przez dwie warstwy opony twardej bez błony mięśniowej, ale z pokryciem śródbłonkowym. Wewnątrz sierpa mózgu, który w kształcie półksiężycowatym rozciąga się w płaszczyź-nie strzałkowej od grzebienia koguciego do namiotu móżdżku, wytwarzają się zatoka strzałkowa górna – wzdłuż krawędzi górnej, zaś wzdłuż krawędzi dolnej – zatoka strzałkowa dolna. Obie uchodzą ostatecznie, razem z zatoką poprzeczną do spły-wu zatok. Szczególnie ważna, także ze względów klinicznych, jest zatoka jamista, zlokalizowana wokół siodła tureckiego kości klinowej. Pozostaje ona w łączności po-przez żyłę oczną z żyłą kątową, jak też z żyłami twarzy.

Page 19: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

20

19

18

17

16

15

14

13 12

11

109876

2

54

3

1

Zatoka jamista 15

Które żyły mózgu uchodzą w bocznej ścianie zatoki jamistej?

Rys

. 1.1

9 Pr

zekr

ój c

zoło

wy

prze

z za

tokę

jam

istą

na

wys

okoś

ci p

rzys

adki

móz

gow

ej, w

idok

od

tyłu

Page 20: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

Dia

phra

gma

sella

e 20

Sinu

s in

terc

aver

nosi

19

Sinu

s ca

vern

osus

18

N. o

culo

mot

oriu

s [II

I] 17

A. c

arot

is in

tern

a, 1

6Pa

rs c

aver

nosa

N. t

roch

lear

is [I

V] 1

5

N. a

bduc

ens

[VI]

14

N. o

phth

al- 1

3m

icus

[V/1

]

Dur

a m

ater

12

cran

ialis

N. m

axill

aris

11

[V/2

]

10 S

inus

sp

heno

idal

is

9 Se

lla tu

rcic

a,

Foss

a hy

poph

ysia

lis

8 H

ypo-

ph

ysis

[G

land

ula

pi

tuita

ria]

7 Ad

eno-

hy

poph

ysis

6 N

euro

-

hypo

phys

is

2 In

fund

ibul

um

5 A

. car

otis

inte

rna,

Pa

rs c

ereb

ralis

4 A

. oph

thal

mic

a

3 N

. opt

icus

[II]

1 Ch

iasm

a op

ticum

Zatoka jamista 15

W ś

cian

ie b

oczn

ej z

atok

i jam

iste

j prz

ebie

gają

czt

ery

ner

wy

czas

zko

we

(III,

IV,

V1,

V2)

. Be

zpoś

redn

io p

rzez

za

tokę

prz

echo

dzi n

. odw

odzą

cy [V

I], le

żąc

obok

t. s

zyjn

ej w

ewnę

trzn

ej. Z

 teg

o po

wod

u st

rukt

ury

te s

ą sz

cze-

góln

ie z

agro

żone

prz

y w

ystę

pow

aniu

infe

kcji

(syn

dro

m z

ato

ki ja

mis

tej).

Rys

. 1.2

0 Pr

zekr

ój c

zoło

wy

prze

z za

tokę

jam

istą

na

wys

okoś

ci p

rzys

adki

móz

gow

ej, w

idok

od

stro

ny t

ylne

j

Page 21: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

a

b

Prosencephalon

Mesencephalon

Rhombencephalon

pierwotne pęcherzyki mózgowe

Czwarty tydzień rozwoju

Piąty tydzień rozwoju

Telencephalon

Diencephalon

Cupula opticaMesencephalon

Ventriculus tertius

Ventriculus quartus

wtórne pęcherzyki mózgowe

Metencephalon

Myelencephalon

Rozwój ośrodkowego układu nerwowego 1 (pęcherzyki mózgowe) 16

Co powstaje z pierwotnego pęcherzyka mózgowego?

Rys. 2.1 Rozwój mózgowia: pierwotne pęcherzyki mózgowe (a), wtórne pęcherzyki mózgowe (b), schemat przekroju czołowego [E838]

Page 22: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

Rozwój ośrodkowego układu nerwowego 1 (pęcherzyki mózgowe) 16

Cewa nerwowa wytwarza od 4. tygodnia życia płodowego w swoim bardzo dyna-micznie postępującym rozwoju najpierw obszerne pęcherzyki i kompleksy zwojów. Na czaszkowym końcu cewy nerwowej dają się wcześnie wyróżnić trzy odcinki (pier-wotne pęcherzyki mózgowe), które umożliwiają nie tylko przestrzenny, ale i funkcjo-nalny podział:• przodomózgowie, • śródmózgowie –  z wyraźnie zagiętą w  tym miejscu cewą nerwową (zgięcie śród­

mózgowiowe),• tyłomózgowie.Od 5. tygodnia życia płodowego poszerza się część przodomózgowia po stronach prawej i lewej, wytwarzając kresomózgowie, z którego ostatecznie powstaną obie półkule kresomózgowia. Ponadto z przodomózgowia powstaje też zaczątek między-mózgowia. Śródmózgowie pozostaje jako takie i różnicuje się dalej. Poniżej niego z tyłomózgowia wytwarza się tyłomózgowie wtórne, składające się z późniejszego mostu i móżdżku.W kierunku doogonowym przyłącza się rdzeniomózgowie, które zawiera rdzeń przedłużony i komorę czwartą, a następnie ku dołowi przedłuża się w rdzeń kręgowy.

Page 23: Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol ŁACIŃSKIE ... · i procesy myślowe, b) obwodowy (peryferyjny) układ nerwowy (PUN) – składający się przede wszystkim z nerwów rdzeniowych,

Flashcards

NeuroanatomiaLars BräuerMichael Scholz

Wydanie 1

Redakcja wydania polskiego Mirosław Topol

ANATOMIA

Neu

roan

atom

iaFlash

cards

AN

ATO

MIA

Anatomia Sobotta Flashcards – Twój przenośny sposób na anatomię

Anatomia Sobotta Flashcards to kolorowe ilustracje struktur anato-micznych połączone z szczegółowym opisem i zwięzłym omówieniem tych struktur oraz ich odniesień klinicznych i funkcjonalnych.

To doskonała pomoc naukowa i uzupełnienie Atlasu anatomii człowieka Sobotty

Dzięki fl ashcards:

• zapamiętasz więcej, ucząc się mniej• możesz się uczyć w dowolnym miejscu• stwierdzisz, że anatomia jest możliwa do opanowania• możesz sprawdzić sam siebie, bez proszenia innych o pomoc

Tytuł oryginału: Sobotta Lernkarten. Neuroanatomie. Publikację wydano na podstawie umowy z Elsevier.

ISBN 978-83-66067-01-1

www.edraurban.pl

JAK TO DZIAŁA?

Na jednej stronie karty znajduje się opisana mianami struktura anatomiczna, z drugiej strony brak opisów umożliwia sprawdzenie nabytej wiedzy.

Przykładowe pytanie na każdej karcie ułatwi przygotowanie się do egzaminu. Odpowiedź znajduje się na odwrocie karty.

Ramki i tabele zawierają zwięzłe informacje na temat odniesień klinicznych, anatomicznych i funkcjonalnych.

Miana anatomiczne są zgodne z aktualnym Terminologia Anatomica.

mianownictwo anatomiczne ŁACIŃSKIE MIANOWNICTWO ANATOMICZNEŁACIŃSKIE