archive.org · Opiniodawca:mgrin.EDWARDMORAWSKI Redaktor:mgrin.MAGORZATAROMASKA...

Polski Fiat I25p

CHARAKTERYSTYKA SAMOCHODU 1

SILNIK 2

MECHANIZMY PRZENIESIENIA NAPDU 3

UKAD HAMULCOWY 4

UKAD KIEROWNICZY 5

ZAWIESZENIE I KOA 6_

WYPOSAENIE ELEKTRYCZNE 7_

NADWOZIE 8

MATERIAY EKSPLOATACYJNE 9^

UYTKOWANIE SAMOCHODU 10^

OBSUGA SAMOCHODU

SAMOCHÓD POLSKI FIAT 125P KOMBI 12^

WIADOMOCI WARSZTATOWE 13

.V

budowa eksploatacja naprawa

mgr in. JERZY KOWAL

Polski Fiat I25p

WydawnictwaKomunikacji i cznociWarszawa 1982

Opiniodawca: mgr in. EDWARD MORAWSKIRedaktor: mgr in. MAGORZATA ROMASKAOpracowanie graficzne caoci: TADEUSZ PIETRZYK

Fotografi na pierwsz stron okadki wykona:

KAZIMIERZ LIPSKI

Redaktor techniczny: ALICJA JABONSKA-CHODZE N

Korektor: GRAYNA KUNICKA

Opis budowy i dziaania poszczególnych mechanizmów i zespoów samochodu Polsk, HAT

125P Szczegóowe dane techniczne i regulacyjne. Zasady prawidowego uytkowania.obsug,

technicznej samochodu. Informacje o materiaach eksploatacyjnych, rozpoznawana typowych

niedomaga oraz liczne uwagi praktyczne. „„„„w,Odbiorcy: uytkownicy samochodów Polski FIAT 125P. pracowmcy sta), obsugi

.warsztatów

naprawczych, wszyscy zainteresowani tym samochodem.

©Copyright by

Wydawnictwa Komunikacji i cznociWarszawa 1982

Wydanie I 1980 r„ 30 000egz.

III- 3-15 G

ISBN 83-206-0056-1

SPIS TRECI

1. CHARAKTERYSTYKA SAMOCHODU 9

1 .1 OPIS OGÓLNY SAMOCHODU 19

1.2. URZDZENIA STEROWANIA I KONTROLI ORAZ WYTYCZNE ICH UYTKOWANIA /13

1.3. WNTRZE SAMOCHODU /17

1.4. ROZMIESZCZENIE I OPIS ZESPOÓW /18

1 .5. WACIWOCI JEZDNE I UYTKOWE SAMOCHODU 721

1.6. DANE TECHNICZNE SAMOCHODU /22

2. SILNIK

2.1. BUDOWA I DANE TECHNICZNE SILNIKA /25

2.2. KADUB SILNIKA 1 UKAD KORBOWY /28

2.2.1. Kadub silnika 129

2.2.2. Tcki, sworznie, piercienie, korbowody /31

2.2.3. Wal korbowy, panewki, koo zamachowe, uszczelniacze /36

2.3. GOWICA I UKAD ROZRZDU /39

2.3.1. Gowica /402.3.2. Ukad rozrzdu /42

2.3.3. Demonta i monta gowicy /46

2.4. UKAD SMAROWANIA /47

2.4.1. Pompa oleju /49

2.4.2. Filtr odrodkowy, bocznikowy i czujnik cinienia oleju /51

2.4.3. Wymontowanie pompy z silnika i wmontowanie /51

2.5. UKAD CHODZENIA /51

2.6.1. Pompa ukadu chodzenia /55

2.5.2. Chodnica i termostat /57

2.5.3. Wentylator ze sprzgem elektromagnetycznym /58

2.6. UKAD ZASILANIA, WYDECHOWY I PRZEWIETRZANIA SILNIKA /53

2.6.1. Ukad zasilania /59

2.6.2. Ukad wydechowy /71

2.6.3. Ukad przewietrzania komory korbowej silnika /71

2.7. WYKRYWANIE I USUWANIE PODSTAWOWYCH NIEDOMAGA SILNIKA 77?

2.8. DEMONTA I MONTA SILNIKA /73

2.8.1. Wymontowanie silnika bez skrzyni biegów 773

2.8.2. Wymontowanie silnika ze skrzynk biegów /75

2.8.3. Demonta silnika /75

2.8.4. Monta silnika '77

2.8.5. Wmontowanie silnika bez skrzynki biegów /80

2.8.6. Wmontowanie silnika ze skrzynka, biegów /80

2.9. KONTROLA PRAWIDOWOCI NAPRAWY I REGULACJA SILNIKA 781

3. MECHANIZMY PRZENIESIENIA NAPDU 85

3.1. BUDOWA I DANE TECHNICZNE /85

3.2. SPRZGO ZE SPRYNAMI RUBOWYMI /86

3.2.1. Tarcza sprzga /86

3.2.2. Piercie dociskowy 787

5

3.2.3. Sterowanie sprzgiem /88

3 2 4 Wykrywanie i usuwania podstawowych niedomaga /91

3 2.5. Demonta i monta sprzga /92

3 2 6 Odpowietrzanie i regulacja /93

3

'

3' SKRZYNKA BIEGÓW I

STEROWANIE m3 3.1 Skrzynka biegów /94

3 3 2. Wewntrzny mechanizm zmiany biegów /97

333 Zewntrzny mechanizm zmiany biegów /99

ag * Wykrywanie i usuwanie podstawowych niedomaga /100

335 Demonta i monta skrzynki biegów /1 01

3 36 Kontrola po montau /103

3*4.' WA NAPDOWY /104

3 41 Przedni wa napdowy /104

3 4 2. Tylny wa napdowy /105

3 4 3 2 Przegub elastyczny i podpora walu napdowego / 1 05

344 Wykrywanie i usuwanie podstawowych niedomaga /107

3 4 c Demonta i monta wau napdowego / 1 07

TYLNY MOST Z ODCZALN OBUDOW PRZEKADNI GÓWNEJ /108

Przekadnia gówna i mechanizm rónicowy /109

Pochwa tylnego mostu /1 14

Póo/116Wykrywanie i usuwanie podstawowych niedomaga /1 16

oce Demonta i monta tylnego mostu / 1 1

6

3 6 ;TYLNY MOST Z NIEODCZALNOBUDOW PRZEKADNI GÓWNEJ /118

3 6 , Przekadnia gówna i mechanizm rónicowy /l 19

3 6 2. Pochwa tylnego mostu /123

3.6.3' Póo/123

3 6 4 Wykrywanie i usuwanie podstawowych niedomaga /1 23

3g 5 Demonta i monta tylnego mostu /123

3.5.

3.5.1.

3.5.2.

3.5.3.

3.5.4.

44.1.

4.2.

4.3.

4.4.

4.5.

4.6.

E.

UKAD HAMULCOWYBUDOWA I DANE TECHNICZNE /125

URZDZENIE WSPOMAGAJCE HAMULCÓW /127

POMPA HAMULCÓW /1 29

ZACISK HAMULCA PRZEDNIEGO KOA I TARCZA HAMULCA /131

ZACISK HAMULCA TYLNEGO KOA. PRZEWODY I ZCZA H32

KOREKTOR HAMOWANIA KÓ TYLNYCH /134

47 HAMULEC POSTOJOWY /136.

4 g WYKRYWANIE I USUWANIE PODSTAWOWYCH NIEDOMAGA M37

4 g DEMONTA I MONTA /137

4

'

91• Wymontowanie i wmontowanie zacisku hamulca przedniego koa /137

4

'

9 2' Wymontowanie i wmontowanie zacisku hamulca tylnego koa /138

4 g 3 Wymontowanie i wmontowanie ukadu sterowania pomp hamulcow /138

4 9 4 Wymontowanie i wmontowanie korektora hamowania /139

4 ; 10 .KONTROLA I REGULACJA /138

UKAD KIEROWNICZY

51 BUDOWA I DANE TECHNICZNE /141

52 PRZEKADNIA KIEROWNICZA /1 42

5 3 DRKI KIEROWNICZE /145

e'i WA KIEROWNICY ;147°'

5 WYKRYWANIE I USUWANIE PODSTAWOWYCH NIESPRAWNOCI /147

B

'

6 DEMONTA I MONTA /148

5 6 , Wymontowanie i wmontowanie przekadni kierowniczej /148

5 g 2 Wymontowanie i wmontowanie waów kierownicy /148

5 g 3 Wymontowanie i wmontowanie drków kierowniczych /148

5;7". KONTROLA I REGULACJA /149

ZAWIESZENIE I KOA mm 151

6.

g , BUDOWA I DANE TECHNICZNE /151

62 ZAWIESZENIE PRZEDNIE /1 53

6

'

2 1 Wahacze przedniego zawieszenia, zwrotnica, oyska /153

6

'

2 2. Drki reakcyjne i stabilizator /158

6 2 3 ^Spryny i poprzeczka przedniego zawieszenia / 1 58

g 2 4. Amortyzator /1 59g'3

' ' ZAWIESZENIE TYLNE /162

6

C O 1D.J.I. Resory, tylny wspornik resoru, wieszak resoru, drek reakcyjny /162O *> Zderzak zawieszenia /163

6.3.3. Amortyzator /163fi /t0.4. KULA / idj

fi S WYKRYWANIF 1 l 1^1 IWANIP Pnn^TAWnW\TH MICI&PH AUUKin^PI Mft/iv» i r\i iwanie i uouwMiiiL r\juo mrVMt> Ti^n lyiCornMlfiMWo^l / ID**

fi fiu.o. r\PMniMTA7 1 MflMTA") /IfiKucMun iu. i wiuni i t\z. i \ odfi fi 1u.0. 1

.

wymoniowanie t wmontowanie amoriyzaiora przeuriiego / ioo

6.6.2. W\/mnnnut/Qnio i turrnntAuinmo nr/oitninnn jonuntitiniî /1KP.wyiiiuituwaiiit; i wiiiuniuwdiiie piûumeyu /dwiebiciiid / iojfi k "i0.0.3. Wymontowanie i wmontowanie amortyzatora tylnego /167

6.6.4. Wymontowanie i wmontowanie tylnego zawieszenia / 167

6.7. KONTROLA I REGULACJA /167

7. WYPOSAENIE ELEKTRYCZNE strona 171

7.1. BUDOWA 1 DANE TECHNICZNE /171

7.2. OBWÓD ZASILANIA /174

7.2.1. Alternator /174

7.2.2. Regulator napicia /177

7.2.3. Przekanik lampki sygnalizacyjnej adowania /179

7.2.4. Akumulator /180

7.3. OBWÓD ZAPONU /182

7.3.1. Rozdzielacz /183

7.3.2. Cewka zaponowa i wiece /1 86

7.4. OBWÓD ROZRUCHU /187

7.S. OBWODY OWIETLENIA 1 SYGNALIZACJI /189

7.6.1. Przekanik/189

7.5.2. Obwód wiatet drogowych i mijania /191

7.5.3. Obwody owietlenia zewntrznego i kierunkowskazów /193

7.5.4. arówki, sygnay dwikowe, owietlenie wntrza /195

7.6. OBWODY URZDZE POMOCNICZYCH /1957 7 VAfVIRV\A/Ar\Hr- 1 1 IC1 l\A/AMIP pnr"iQTA\A/OWVfÛ MIECDC A\A/Mr\ft /1QQvvYrvnYVVAr*lt I UoUWArillt ruua lAWUWYUn rjItbrnAWNUoL! / lyw

8 NADWOZIE strona 1998.1. BUDOWA 1 DANE TECHNICZNE /199

8.2. SZKIELET NADWOZIA, DRZWI I POKRYWY /199

8.2.1. Szkielet nadwozia /199

8.2.2. Drzwi i pokrywy /200

8.2.3. Naprawa uszkodze emalii /201

8.3. MECHANIZMY 1 SZYBY DRZWI BOCZNYCH /202

8.3.1. Drzwi przednie /202

8.3.2. Drzwi tylne /204

8.4. SZYBA PRZEDNIA 1 TYLNA /205

8.5. NAKADKI 1 OSONY TABLICY ROZDZIELCZEJ /206

8.6 PASY BEZPIECZESTWA /207

9 MATERIAY EKSPLOATACYJNE strono 211

10 UYTKOWANIE SAMOCHODU „.ono 215

10.1. POSUGIWANIE SI URZDZENIAMI SAMOCHODU /21G

10.2. SPRAWDZANIE SAMOCHODU PRZED JAZD /218

10.3. DOCIERANIE SAMOCHODU /219

10.4. EKSPLOATACJA DOTARTEGO SAMOCHODU /221

10.5. EKSPLOATACJA SAMOCHODU PODCZAS MROZÓW /224

1 0.6. PODNOSZENIE I HOLOWANIE SAMOCHODU /225

11 OBSUGA SAMOCHODU n 227

11.1. CZYNNOCI OBSUGOWE I PRZEBIEGI MIDZYOBSUG0WE /227

SPOSÓB PRZEPROWADZANIA OBSUG /227

1 1 .3. OKRESOWE ZABEZPIECZANIE PRZED KOROZJ /229

11.4. MYCIE I PIELGNACJA NADWOZIA /232

12. SAMOCHÓD POLSKI HAT 125P KOMBI , 23512.1. BUDOWA I DANE TECHNICZNE /235

12.2. UWAGI O NAPRAWIE /236

12.2.1. Wal napdowy /237

12.2.2. Zawieszenie /238

13 . WIADOMOCI WARSZTATOWE

,3 ,POCZENIA GWINTOWE /239

13

'

2 OCENA WSPÓPRACUJCYCH CZCI /240

13

'

3" MYCIE I OCZYSZCZANIE CZCI /241

134' MONTA USZCZELNIACZY /242

.sm»iw 245

ZACZNIKI, NARZDZIA SPECJALNE DO NAPRAW /245

2 ODMIANY SILNIKÓW SAMOCHODU POLSKI FIAT 1 25P/246

SKOROWIDZ RZECZOWY249

CHARAKTERYSTYKA SAMOCHODU

OPIS OGÓLNY SAMOCHODU 1.1

Podstawowymi odmianami samochodu Polski FIAT 125Ps:- czterodrzwiowa Berlina przedstawiona na rysunku 1.1.

- piciodrzwiowe Kombi przedstawione na rysunku 1.2,

wyposaone w silniki o pojemnoci 1500cm 3 lub 1300 cm3. Poniewa odmiany

te róni si jedynie szczegóami budowy i wyposaenia tyu nadwozia,w ksice omówiono odmian Berlina, a rónice w budowie zespoów Kombis podawane dodatkowo.Parametry uytkowe samochodów Polski FIAT 125P zamieszczono w tablicy

1-1 w zestawieniu z parametrami samochodów Zastava 1100 i Lada 1500.

Z podanego zestawienia wynika, e picioosobowy samochód Polski FIAT125P o rozstawie osi 2506 mm i szerokoci 1630 mm (rys 1.3) jest samocho-dem najbardziej przestronnym, zapewniajcym wygodn jazd równie oso-bom o duym wzrocie. Ponadto seryjnie montowane zagówki wsiedzeniachprzednich (Lada ma je tylko w wersji 1500 S) i elektryczna pompka spryskiwa-cza szyby zapewniaj zwikszone bezpieczestwo i wygod jazdy.

• Zastosowane zawieszenia i ukad kierowniczy samochodu sprawiaj, edrobne nierównoci drogi nie przenosz si na samochód podczas jazdy,

a kierowanie jest atwe i przyjemne. Podczas pokonywania zakrtów siy nakole kierownicy s mae i dobra jest samopowracalno kierownicy do jazdyprosto.

Zbiornik paliwa o znacznej objtoci i umiarkowane zuycie paliwa przezsilnik

umoliwiaj przejazd dugich tras bez potrzeby czstego korzystania z usugstacji paliwowych.

W przypadku jazd w zym terenie, niezbyt duy przewit samo-chodu Polski FIAT 125P (zwaszcza przy misce olejowej silnika)

i mikkie zawieszania, zmuszaj do zachowania ostronocii rozwagi.

W tym przypadku samochody Lada i Zastava z wikszym przewitem zawie-

szenia, maj korzystniejsze waciwoci jezdne.

Pod wzgldem pojemnoci baganika Polski FIAT 125P Berlina ustpujesamochodom Lada i Zastava, w której istnieje moliwo zoenia tylnego

siedzenia. Lada nie zapewnia jednak osobom wysokim wygody we wntrzua twardsze zawieszenia i konieczno stosowania wikszej siy na kole kierow-

nicy, przy duszych jazdach s wyranie odczuwalnym mankamentem.

PARAMETRY UYTKOWE SAMOCHODÓW POLSKI FIAT 125P

ORAZ SAMOCHODÓW ZASTAVA I LADA Tablica 1-1

Polski

Wielkoci

charakterystyczne

Jednostka

miary

FIAT

1 7<\P/ 1 "SOD

Berlina

Zastawa

1100

Lada

1500

Dugo cakowita mm 4226

1630

3836

1590

4116

1611Szeroko cakowita mm(bez lusterek zewntrznych)

1440 1372 1440Wysoko samochodu mmnie obcionego

mm 2506 2449 2424Rozstaw osi

Masa samochodu gotowego

do drogi (z kolcm zapasowym Im '

*g 1020 835 1030

narzdziami i napenionymi

zbiornikami)

Masa uytkowa

Maksymalna masa przyczepy

kg

kn

5 osób + 50 kg

1000

5 osób ^ 50 kg

680

5 osób i 50 kg

600

z hamulcamiom 360 325

(1010')

410Pojemno baganika

Wymiar ogumienia165SR-13 145SR-13 165SR-13

dm J/100km

km/h

8,5

155 135

8.5Kontrolne zuycie paliwa"

Prdko maksymalna152

Pojemno zbiornika paliwa dm". 45 38 40

Przewit130 150 170

(samochód obciony) mm

„«mi 3 m/5 polr* PN-67/S-MO0O)

Równie samochód Zastava bez zagówków, z wiksz haaliwoci we

wntrzu pochodzc od zgrupowanego zespou napdowego, twardszym

zawieszeniem, z mniejsz iloci miejsca na tylnym siedzeniu i rczn pompk

spryskiwacza szyby, ustpuje pod wzgldem wygody jazdy samochodom

Polski FIAT 125P.

• Ukad napdowy samochodu Polski FIAT 125P z silnikiem z przodu i nap

dem tylnych kó zapewnia równomierniejszy, ni w samochodach ze zgrupo-

wanym napdem, rozkad obcie osi przedniej i tylnej. Uzyskuje si dziki

temu dobre i prawie nie zmieniajce siwaciwoci jezdne zarówno z czcio-

wym jak i penym obcieniem, a ponadto obsugi i naprawy s czsto

atwiejsze, mniej pracochonne i tasze, ni w ukadach ze zgrupowanym

zespoem napdowym (w przedniej lub tylnej czci samochodu).

• Przewoenie bagau nie powinno sprawia kopotów, gdy? poza bagani-

kiem s do dyspozycji póka z prawej strony, maa póka z lewej strony,

schowek zamykany pokryw w tablicy rozdzielczej oraz schowek na oson-e

skrzynki biegów. Do przewoenia bagau o duych wymiarach, nie mieszcz-

cego si w baganiku, mona stosowa baganik dachowy. Dopuszczalne

obcienie tego baganika wynosi 50 kg.

Odmiana Kombi ze zmienionym tyem nadwozia zapewnia znacznie wiksze

moliwoci przewoenia bagau o duych wymiarach. W wersji tej bowiem

tylne drzwi uatwiaj zaadowanie, a poduszka i oparcie siedzenia tylnego daj -

si odchyla do przodu w celu zwikszenia przestrzeni bagaowej.

Mimo niewtpliwie wikszej uniwersalnoci odmiany Kombi, wad jej jest nie

10

Ryiuraikl.3

WMIAH* ffiWNiHZNE SAMOCHODUPOLSKI FIAT 1?6P

oddzielona przestrze bagaowa od pasaerskiej, co utrudnia w wielu przy-

padkach (np. woenie czci zapasowych) utrzymanie estetycznego wyglduwntrza. Ponadto w wersji tej, ze wzgldu na brak cianki oddzielajcej

baganik, haaliwo we wntrzu samochodu jest wiksza wskutek przenika-

nia szumów od tylnego mostu i kó.

• Widoczno z miejsca kierowcy (rys. 1.4) do przodu i do tylu jest dobra.

Widzi si dokadnie naroa nadwozia i drog ju w stosunkowo bliskiej

odlegoci przed pojazdem.

Widoczno do tyu w samochodzie Kombi jest gorsza, poniewa dolna

krawd tylnego okna jestdo wysokopooona i skrajne punkty nadwoziasniewidoczne. Ponadto szyba tylna atwiej ulega zabrudzeniu. Uwzgldniajc

jednak, e ty samochodu wystaje za doln krawd szyby na okoo 20 cm

i utrzymujc przejrzysto szyby za pomoc wycieraczki ze spryskiwaczem

i elektrycznego ogrzewania szyby (odraszanie), manewrowanie samochodem

Kombi nie powinno sprawia kopotów tym bardziej, e do dyspozycji sjeszcze dwa zewntrzne lusterka wsteczne.

• Konstrukcja samochodu Polski FIAT 125P jest opracowana bardzo staran-

nie, take pod wzgldem, tak zwanego bezpieczestwa czynnego i biernego.

Bezpieczestwo czynne polega na zapewnieniu moliwoci wykonywania

koniecznych manewrów samochodem dokadnie i szybko, bez rozpraszania

uwagi i bez nadmiernego wysiku. Krótki czas manewrowania zmniejsza

bowiem moliwo kolizji z innym pojazdem lub przeszkod na drodze,

a nierozpraszanie uwagi i nieuciliwe sterowanie pozwalaj na koncentracj

i prawidow ocen sytuacji na drodze.

11

Bezpieczestwo czynne w samochodzie Polski FIAT 125P uzyskano dziki:

dobrym przyspieszeniom, zwrotnoci, statecznoci (dobre zawieszenia), sku-

tecznym hamulcom (dwuobwodowe ze wspomaganiem), doskonaej widocz-

noci, wygodnym fotelom, maej haaliwoci we wntrzu pojazdu i wygodnie

rozmieszczonym urzdzeniom sterowania i kontroli.

Bezpieczestwo bierne polega na zastosowaniu rozwiza zmniejszajcych

moliwo wystpienia powanych obrae u jadcych, w przypadku zaistnie-

nia kolizji drogowej.

Elementami zapewniajcymi bezpieczestwo bierne w samochodzie Polski

FIAT 1 25Ps : sztywna kabina pasaerska i drzwi, wytrzymae zamki i zawiasy,

bezpieczne szyby, dobrze zamocowane siedzenia z zagówkami, pasy bezpie-

czestwa, specjalny trzyczciowy wa kierownicy, koo kierownicy o ograni-

czonej wytrzymaoci, mikka wykadzina tablicy rozdzielczej, dwignie prze-

czników i korbki mechanizmów szyb o ograniczonej wytrzymaoci, wewntrz-

ne lusterko odczajce si przy przecieniu oraz mikkie daszki przeciwso-

neczne.

W przypadku kolizji przednia lub tylnacz nadwozia odksztaca si pocha-

niajc due iloci energii, a sztywna kabina, drzwi, zamki i zawiasy zabezpie-

czaj pomieszczenie pasaerów przed nadmiernymi deformacjami i niepo-

danym otwarciem drzwi. Hartowane szyby boczne i tylna w przypadku rozbicia

pkaj na drobne wieloboczne czci (niegrone, bo nie kaleczce), a trzywars-

twowa przednia szyba nawet rozbita umoliwia obserwacj drogi i nie stwarza

zagroenia, bo poszczególne jej czci s sklejone z tworzywem stanowicym

rodkow warstw szyby Mocne zamocowanie siedze przednich (wyposa-

onych w zagówki) i tylnych oraz pasy bezpieczestwa, stanowi zabezpiecze-

nie pasaerów i bagau przed niepodanym przemieszczaniem si w samo-

chodzie.

Dzielony trzyczciowy wa kierownicy jest zamocowany do nadwozia w spo-

sób umoliwiajcy przy przecieniu (uderzenie o kierownic) czciowe

odczenie si wspornika z waem górnym i koem kierownicy i odchylenie do

przodu.

W ten sposób jest ograniczone niebezpieczestwo obrae klatki piersiowej

kierowcy, tym bardziej, e koo kierownicy ma ograniczon wytrzymao

12

i odksztaca si przy przecieniu. Mikkie wykadziny oraz amice si przy

przecieniu dwignie i klamki stanowi dodatkow ochron przed obrae-

niami.

W celu ochrony rodowiska,w ukadzie zasilania, wydechowym i zaponowymzastosowano szereg rozwiza, dziki którym uzyskano zmniejszenie zuycia

paliwa i mae iloci szkodliwych skadników wspalinach.zmniejszenie haali-

woci na zewntrz samochodu i zmniejszenie emitowanych zakóce radio-

magnetycznych.

URZDZENIA STEROWANIA I KONTROLIORAZ WYTYCZNE ICH UYTKOWANIA 1.2

Rysunek 1.5

URZDZENIA STEROWANIA I KONTROLII - nawiew nastawny, 2 - dwignia

i-i - - • i-

nila swial • reflektorów.

3 - dwignia przecznika kierunkowskazów.

4 - przycisk sygnau dwikowego. 5 -

zoataw wskaników. 6 - dwignia wczania

wyemraczki i spryskiwacza. J - wycznik

zaponu z urzdzeniem zabezpieczajcym

przed kradio, 8 -osona miejsca na

gonik, 9 - osona miorsca na

adioodbniornik. 10- wcznik dmuchawy,

I I - dwignia stalowania dopywemgorcego powietrza. 1? - dwignia

sterowania aTiptywein zimnego powistrz8.

13 - obrotommr? silnika. 14 - zapalniczka.

15 - wcznik wycieraczki i spryskiwneza

uzyby tylnej samochodu Kombi, 16 -

wacrnik ogrzewania tylnej szyby- 17 -

miojftco no ..>, .» wiale awaryjnych. 16 -

pokrywa twhuwko, 19 - póka prawa, 20 -

skrzynka bezpieczników, 21 - popielniczka,

22 - dwignia zmiany biegów, 23 - dwignia

hamulca postofowago, 20 - gaUca rocznegc

sterowania ptrcpuainic gaznlka,

26 - uchwyt zwalniania zamka pokrywy

silnika. 26 - gaka wczania urzdzenia

rozruchowego, 77 - przecznik regulatora

pracy wycKiracrti, 28 gniazdo wtykowa

larnpy przenonej,

29 - otwór dodatkowego piAtcznika lub

urzdzenia, 30 - peda sprzga, 31 - póka

lewa, 37 - peda hamulca. 33 - wcznikoawiotcnia zewntiznago i wskaników.

3t - peda przyspieszenia

Rozmieszczenie urzdze sterowania i kontroli w samochodzie Polski FIAT

125P pokazano na rysunku 1.5.

• Nawiew nastawny (1 ), z kulist powierzchni osadzenia w tablicy rozdziel-

czej, umoliwia regulacj kierunku i iloci dopywajcego powietrza Odpo-

wiednie ktowe ustawienie umoliwia skierowanie powietrza na szyb bocznlub do wntrza samochodu. Najwiksze otwarcie przelotu powietrza uzyskuje

si przy pokrtle nawiewu obróconym w prawo do oporu, a zamknicie

przelotu nastpuje przy pokrtle obróconym w lewo do oporu.

• Dwignia przecznika wiate reflektorów (2) przy wychyleniu do douwcza wiata drogowe (wycznik owietlenia musi bywcinity do oporu-

do trzeciego pooenia).

wiata mijania wczaj si po przesuniciu dwigni do góry.

Wychylenie dwigni w kierunku koa kierownicy wcza sygna wiatamidrogowymi, nawet przy wyczonym owietleniu zewntrznym (ale wczo-nym zaponie).

• Dwignia przecznika kierunkowskazów (3) wychylona do dou sygnalizuje

skrt w lewo, wychylona za do góry sygnalizuje skrt w prawo. Dwignia

przecznika po wykonaniu zakrtu automatycznie powraca do pooeniarodkowego i wycza wiata kierunkowskazów.

; 2 3 i 5 6 7 8 9 O V B 13 li S 17 16 16 19 20

o ® ©

© @ ®13

Rysunab 16

ZESTAW WSKANIKÓW1 - wskanik lempunitury, '2 - larnpkn

kontrolna cicntonm olokj, 3 -

szybkosclomior?. 4 - licznik kilometrów

(drogomierzl, 5 - pokrto elowania

dodotkowuoo licznika kilometrów,

6 - dodatkowy llcznlt kilometrów (i

zerowaniem), 7 - lampka kontrolni rezerwy

paliwu, 8 - wskanik poziomu paliwa.

9 - lampka kontrolna kierunkowskazów. 10-

lampka kontrolna twlatel drogowych, 11 -

lampka koraroms wujcmnoflu ur««1/enla

roiruchowego, 1? - lampka kontrolna

ldowania akumulatora. 13 - lainplui

kontrolna hamulca. 14 - lampka konttolna

wttcmnBflO owietlania zawneirznago

i wskamikow

ByaunaH 7

DWIGNIAWCZANIA WYCIERACZKI

1 - dzwitjnia

• Przycisk sygnau dwikowego (4) wcza sygna przy naciniciu w dowol-

nym miejscu.

• Zestaw wskaników (5) umoliwia prawidow eksploatacj i ocen dziaa-

nia najwaniejszych zespoów samochodu.- Wskanik temperatury w ukadzie chodzenia (1, rys. 1.6) przy wychyleniu

wskazówki zbliajcym si do czerwonej czci skali, sygnalizuje nadmienui

temperatur i konieczno zmniejszenia obcienia silnika. Jeeli mimo

zmniejszenia obcienia wskazywana temperatura nie zmniejsza si, to naley

zatrzyma samochód i usun niesprawno w ukadzie chodzenia.

- Lampka kontrolna (2) cinienia oleju w silniku (czerwona) wieci si, gdy

cinienie nie jest prawidowe.

Przy pracujcym zagrzanym silniku i prdkoci obrotowej biegu

jaowego, lampka kontrolna cinienia oleju moe si wieci,

mimo e olejenie w silniku jest prawidowe. Jeli lampka wieci

si mimo zwikszenia prdkoci obrotowej lub zawieci sipodczas jazdy, to naley natychmiast wyczy silnik, ustali

przyczyn i usun niesprawno.

- Szybkociomierz (3) ma na skali umieszczone czerwone punkty okrelajce

dopuszczalne maksymalne prdkoci na poszczególnych biegach:

na I biegu - maksymalnie 40 km/h,

na II biegu - maksymalnie 65 km/h,

na III biegu - maksymalnie 100 km/h.

Prdkoci tych, ze wzgldu na trwao silnika, nie naley przekracza nawet

w przypadku atwego ich osigania (np. przy jedzie z góry), gdy moe to

spowodowa powane uszkodzenie silnika.

- Licznik kilometrów (4), okrela czny przebieg samochodu.- Pokrto zerowania dodatkowego licznika kilometrów (5), przy pokrcaniu

w prawo, powoduje ustawienie licznika dodatkowego na zero.

- Dodatkowy licznik kilometrów z zerowaniem (6) umoliwia (po ustawieniu

na zero) bezporedni odczyt przebytej drogi w zakresie .999 km. Zerowanie

naley wykonywa podczas postoju, gdy wykonywanie tej czynnoci podczas

jazdy moe uszkodzi licznik.

- Lampka kontrolna rezerwy paliwa (7) wieci si, jeeli jest niski poziom

paliwa w zbiorniku (4,5. .7 dm 3). Krótkotrwae wiecenie tej lampki moe

wystpi równie przy wikszej iloci paliwa w zbiorniku pod wpywemgwatownych ruchów samochodu na nierównociach lub podczas jazdy po

zakrcie. Najbardziej miarodajne (w wtpliwych przypadkach) jest sprawdze-

nie, czy lampka wieci po zatrzymaniu samochodu.

14

- Wskanik poziomu paliwa (8) ma podziak okrelajc peen zbiornik (4/4))

pól zbiornika (1/2) i pusty zbiornik (0).

- Lampka kontrolna kierunkowskazów (9) sygnalizuje dziaanie kierunkow-

skazów przerywanym zielonym wiatem.- Lampka kontrolna (10) wiate drogowych (niebieska) wieci si, jeeli swczone wiata drogowe.

- Lampka kontrolna (11) wczonego urzdzenia rozruchowego (óta) wieci

si (wiatem przerywanym), jeeli gaka (26, rys. 1.5) jest wysunita.- Lampka kontrolna (12, rys. 1 .6) adowania akumulatora (czerwona) powinnawieci si przy wczonym zaponie i nie pracujcym silniku. Z chwiluruchomienia silnika lampka powinna zgasn.

wiecenie si lampki kontrolnej adowania podczas pracy silnika

wskazuje na nieprawidowe dziaanie ukadu adowania akumu-latora i konieczno usunicia niesprawnoci.

- Lampka kontrolna (13) hamulca (czerwona) sygnalizuje przerywanymwiatem zahamowanie samochodu dwigni hamulca postojowego, a ci-

gym wiatem niesprawno jednego z obwodów hamulca polegajc na

braku cinienia pynu w jednym z dwóch obwodów podczas hamowania.

- Lampka kontrolna (14) wczonego owietlenia zewntrznego i wskaników(zielona) wieci si, jeeli s wczone wiata zewntrzne i owietlenie

wskaników.

• Dwignia wczenia wycieraczki i spryskiwacza (6, rys. 1.5) ma trzy pooe-nia: w pooeniu b jest_wczona praca przerywana, a w pooeniu c - praca

ciga. Pocignicie dwigni w kierunku koa kierownicy (strzaka zaznaczona

na rys. 1.7) wcza spryskiwacz szyby przedniej.

• Wycznik zaponu z urzdzeniem zabezpieczajcym przed kradzie (7, rys.

1.5) jest tak zbudowany, e po wyjciu klucza spryna wysuwa rygiel

blokujcy kierownic. Zablokowanie nastpuje w zalenoci od pooenia koakierownicy natychmiast lub po obróceniu koem.W celu odblokowania kierownicy naley troch obróci koo kierownicy, tak

aby rygiel wcznika nie by zaciskany i nie wystpowaa zbyt dua sia na

kluczu (przy nadmiernej sile mona uszkodzi klucz).

• Wcznik dmuchawy (10, rys. 1.5) ma trzy pooenia. Przesunicie wcznikaw drugie pooenie powoduje wczenie wolnego biegu dmuchawy, przesu-

nicie za w trzecie pooenie - prdkiego biegu dmuchawy.

• Dwignia sterowania dopywem gorcego powietrza (11) i dwignia stero-

wania dopywem zimnego powietrza (12) umoliwiaj uzyskanie przewietrza-

nia i ogrzewania wntrza samochodu. Sposób posugiwania si dwigniamiomówiono w punkcie 7.6.

• Obrotomierz (13) umoliwia ocen obcienia silnika, oszczdne zuywaniepaliwa i nie przekraczanie dopuszczalnych prdkoci obrotowych. Jeeli

podczas jazdy wzrasta obcienie powodujc zmniejszanie prdkoci obroto-

wej silnika (np. jazda pod gór), to poniej okoo 3000 obr/min naley

redukowa bieg na niszy, aby silnik móg odzyska korzystniejszy momentobrotowy (najwikszy przy okoo 3900 obr/min). Oszczdne zuywanie paliwa

uzyskuje si, jeeli prdko obrotowa silnika podczas jazdy wynosi okoo3500 obr/min. Wykorzystanie prdkoci obrotowej silnika jest prawidowe,

jeeli nie przekracza si 5800 obr/min (na skali obrotomierza zakres ten

oznaczono kolorem czerwonym) i tylko chwilowo korzysta si z prdkociobrotowej oznaczonej na skali kolorem ótym.15

• Zapalniczk (14) wcza si naciskajc na jej gak do oporu. Po rozgrzaniu

zapalniczka cofa si do pooenia pocztkowego i jest gotowa do natychmias-

towego uycia.

• Wcznik wycieraczki i spryskiwacza szyby tylnej samochodu Kombi (15)

ma trzy pooenia. Przesunicie wcznika w drugie pooenie powodujewczenie wycieraczki, a przesunicie w trzecie pooenie dodatkowo wcze-nie spryskiwacza szyby Spryskiwacz nie wcza si na stae - zwolnienie

nacisku wycza spryskiwacz.

• Wcznik ogrzewania szyby tylnej (16) jest stosowany w samochodachz szyb ogrzewan. Wczenie ogrzewania szyby tylnej usuwa zapocenieszyby od strony wntrza i oszronienie od strony zewntrznej.

• Dwignia zmiany biegów (22) moe by wychylana w kierunkach zaznaczo-

nych na rysunku 1.5. Czarne kóko oznacza pooenie dwigni w pooeniuneutralnym. Wczenie I lub II biegu wymaga wychylenia dwigni najpierw

w lewo, a nastpnie przesunicia do przodu lub do tyu. W celu wczeniabiegu wstecznego naley wychyli dwigniw prawo (pokonujc opórspryny) i wczy bieg przesuwajc dwigni do tyu. Bieg III lub IV wcza si bez

' wywierania na dwigni si bocznych.

• Dwignia hamulca postojowego (23. rys. 1.5), pocignita za uchwyt dogóry powoduje hamowanie kó tylnych. W celu zwolnienia hamulca naley popocigniciu dwigni do górywcisn przycisk (na kocu dwigni) i przesundwigni do skrajnego pooenia przy pododze.

• Gaka rcznego sterowania przepustnic ganika (24) umoliwia zwiksze-nie prdkoci obrotowej silnika bez potrzeby naciskania na peda przyspiesze-

nia. Zwikszanie prdkoci obrotowej nastpuje przy wyciganiu gaki.

• Uchwyt zwalniania zamka pokrywy silnika (25) pocignity do oporupowoduje zwolnienie zaczepu zamka i umoliwia podniesienie pokrywy. Przedzamkniciem pokrywy naley uchwyt przesun do przodu, do pooeniapocztkowego.

• Gaka wczania urzdzenia rozruchowego (26) suy do wzbogacania

mieszanki przy rozruchu zimnego silnika. Posugiwanie si urzdzeniemrozruchowym omówiono w punkcie 2.6.1.

• Przecznik regulatora pracy przerywanej wycieraczki (27) umoliwia uzy-

skanie piciu duszych lub krótszych przerww pracy, które dobiera siwedugpotrzeby, przestawiajc pokrto regulatora w kolejne pooenia Przesuwanie

pokrta w prawo skraca przerwy w pracy wycieraczki, a przesuwanie w lewowydua przerwy.

• Gniazdo wtykowe lampy przenonej (28) ma zcze bagnetowe, do któiego

wtyk naley wsuwa pionowo od dou. Gniazdo umieszczono za wspornikiem,

w którym s umieszczone gaki (24 i 26).

• Wcznik owietlenia zewntrznego i wskaników (33) ma trzy pooenia.W drugim pooeniu (równie przy wyjtym kluczu z wycznika zaponu) swczone zewntrzne wiata postojowe, owietlenie tablicy rejestracyjnej

i owietlenie zestawu wskaników. W trzecim pooeniu s wczone (przy

wczonym zaponie) wiata mijania lub drogowe, zalenie od pooeniadwigni przecznika wiate reflektorów (2).

• Dwignia zwolnienia pokrywy baganika (z lewej strony fotela kierowcy)

pocignita do góry zwalnia zaczep zamka i umoliwia podniesienie pokrywy.

Zabezpieczenie zamknitej pokrywy nastpuje po dociniciu jej zaczepu dozatrzasku zamka.

16

>zgrzaniu

ychmias-

>mbi (15)

owoduje

uwcze-lie

diodach

apocenie

uoeniu

lajpierw

czenia

rspryi sie bez

hwyt do

aley po

zesun

vteksze

spiesz

ki.

> opotu

/.Przed

'oenia

jaconia

zeniem

na uzy-

wedhig

jwanie

wlewo

WNTRZE SAMOCHODU 1.3

Pywiwh 1.8

PRZEDNIE SIEDZENIE IFOTCL)

1 - lUwiynia odblokowaniu (ii/osuwu.

? - uchwyt i ci^Bnem ocflifokowoniii

y/ychykinin oparcia

pi

Rysunek 1 9

DRZWI PRZEDNIF

We wntrzu samochodu zastosowano wyposaenie i urzdzenia, które zwi-kszaj wygod jazdy i przyczyniaj' si do mniejszego zmczenia podróuj-cych.

• Wygod zapewniaj due podokietniki na drzwiach (tylne z popielniczka-

mi), trzy uchwyty nad drzwiami pasaerów (tylne z wieszakami), popielniczka

i zapalniczka z przodu samochodu, kieszenie na dokumenty w daszkachprzeciwsonecznych, póki na drobne przedmioty pod tablic rozdzielcz i naosonie skrzynki biegów orazschowekwtablicy rozdzielczej.W celu ogranicze-nia zmczenia, jadcy mog regulowa w duym zakresie siedzenia przednieoraz wentylacj i ogrzewanie we wntrzu samochodu.• Regulacja siedze przednich ma wpyw równie na wygod jc^dy namiejscach tylnych. Wiksze przesunicie siedze do przodu, zwiksza bowiemmoliwo wygodnej jazdy na miejscach tylnych.

Do regulacji przesuwu siedze suy dwignia (1 ,rys. 1.8). Wychylenie dwigni

do dou odblokowuje prowadnice i umoliwia przesuwari nia

Do regulacji pochylenia oparcia suy cigno z uchwytem (2). Przesunicie

uchwytu (2) do góry umoliwia zmian (skokow) kta oparcia, a pokrcenieuchwytu umoliwia dalsze (bezskokowe) regulowanie. Szczegóy dziaania

regulacji omówiono w punkcie 10.1. Wentylacj i ogrzewanie uzyskuje siwykorzystujc poza urzdzeniem ogrzewczo-wentylacyjnym (omówionymw punkcie 7.6) moliwo opuszczania szyb w drzwiach przednich i tylnych.

• Przyciski w drzwiach (1, rys 1.9) su do blokowania zamków, uniemoli-wiajc otwarcie drzwi z zewntrz.

Bez wycigania przycisku, otworzy mona jedynie przednie drzwi W celu

otworzenia tylnych drzwi najpierw naley przycisk przesun do góry, a potempocign za klamk. Takie blokowanie zamków tylnych drzwi zastosowanow celu utrudnienia otwierania ich przez dzieci.

• Miejsca mocowania pasów bezpieczestwa (rys. 1.10 i 1.11) umoliwiajzamontowanie pasów dla wszystkich piciu osób. Przednie siedzenia swyposaone seryjnie w trzypunktowe pasy statyczne (ramieniowo biodrowe)

mocowane w miejscach A, B, C (rys. 1.10). Tylne boczne siedzenia mog bywyposaone w trzypunktowe pasy statyczne (mocowane w miejscach D, E, F),

a siedzenie rodkowe w dwupunktowy pas biodrowy (mocowanyw miejscach

G). Nadwozie jest równie dostosowane do zamontowania dla przednichsiedze trzypunktowych pasów bezwadnociowych Do zamontowania zwija-

de su miejsca H na supku rodkowym. Sposób montau pasów bezwad-nociowych omówiono w punkcie 8.6

lorego

likiem.

Jenia.

>nu) sa

icyj.iej

3 (przy

oeni

owcy)

;rywy.

Rysunek 1.10

MIEJSCA MOCOWANIA PASÓWBEZPIECZESTWA PRZEDNICH SIEDZE

. Ry»unetl.11

MIEJSCE MOCOWANIA PASÓWBEZPIECZESTWA rYlNVCH SIEDZE

17

• Wykadziny wntrza na pododze, bokach i dachu oraz^^-TZ35* wykorzystywa urzdzenie ogrzewczo-wenty.a.y.ne I n,e naduy-

wa otwierania okien powodujcego wzrost haasu.

RY.un.1.112

ROZMIESZCTCNIF ZESPOÓWSAM0O40DU1 - silnik. 2 lillr powiotrra. 3 • uriaitamin

vmpo.n»B»wco hnmulcow. < - spryna

piredniogo nwiowo.ua. 5 - tfuynki

biegów. 6 - wnl kWownlcy. ' 0<"">m wa

napdowy. B- po.*K»a wolu ™p<|rtowogo.

9-tylnywalruiKjdowy. 10-roaor.11 - draiak

reakcyjny. 12 " zbwinik paliwa 13 - tumi-

tylny. ,a - !VlnV '""M 15 ~ korektor

hamowania. l»-iluin*p'Wdnl. 17 d-aiok

reakcypiy. 18 - stabilliaiui, 19 - waha

górny, 20 - |tf«*Mli»a UniuvwHr.ni. 21 -

dtwignin hamulce portojowogu

ROZMIESZCZENIE I OPIS ZESPOÓW 1.4

Rozmieszczenie waniejszych zespoów samochodu w nadwoziu przedsta-

^t^Mii^J

^on^ isk=m.

1 13 i 1 14) jest ustawiony osi wau korbowego wzdu os, samochodu.

Si nik jest Silany z dwugardzie.owego gazika (4. rys 1.13). do którego

powietrze jest ssane przez filtr (3) z papierowym, wymiennym wkadem

fTuiacym a pa.iwo podaje przeponowa pompa (9) przeUaczajc ,e przez h.tr

7apTerowym wymiennym wkadem). Ukad chodzenia si.n.ka ««owvt»

bfornikiem wyrównawczym, ma obieg zamknity, wymuszany prze;.pomp,

15 rys 1 W napdzan paskiem klinowym. Do koa pasowego pompy je*

doczony wentylaTor chodnicy. W silniku 1300. wentylator ,«t poczony

%ff$E5S* na stae i jest stale napdzany. W silniku 1500. wenty.ator

Rysunak 1 13

WIDOK SILNIKA Z£ SKRZYNKA BIEGÓW ODSTRONY LEWEJ

1 - obudowa z zaworom tormostotu,

2 - rozdzielacz, 3 - filtr pow<ouzzt,

4 - gaeik,

5 - filtr uicjti bocznikowy, h - odpowietrznik

komory kortrowaj. / -skrzynka biegów,

8 - poduszka przedniego zawieaienia silnika,

3- pompa paliwa, 10 - lillr odrodkowy,

11 -wuntylalor

jest poczony z koem pasowym poprzez sprzgo elektromagnetyczne stero-

wane wycznikiem cieplnym umieszczonym w dolnej czci chodnicy. Wy-cznik ten odcza napd wentylatora (rozcza sprzgo), gdy silnik nie jest

w peni nagrzany. Pompa jest wic stale napdzana, a wentylator w miarpotrzeby. System ten zmniejsza obcienie silnika i wpywa na oszczdnopaliwa-

• W skad ukadu przeniesienia napdu wchodz: sprzgo, czterobiegowa

skrzynka biegów (5, rys. 1.12) poczona z silnikiem, dwuczciowy wanapdowy z podpor elastyczn (8) w miejscu poczenia wau przedniego (7)

z tylnym (9) oraz tylny most (14).

• Zawieszenie kó przednich to ukad poprzecznych wahaczy górnego i dolne-

go. Siywzdune dziaajce na dolnewahacze przenosz drki reakcyjne (17).

Z wahaczami dolnymi wspópracuje skrtny stabilizator (18), zmniejszajcy

przechyy samochodu oraz amortyzatory, a z wahaczami górnymi rubowespryny zawieszenia przedniego (4).

• Ukad kierowniczy skada si z dzielonego wau kierownicy (6, rys. 1.12),

limakowej przekadni kierowniczej (20) oraz drków kierowniczych.

A Zawieszenie kó tylnych to dwupiórowe resory (10), które z wzdunymidrkami reakcyjnymi ustalaj pooenie tylnego mostu. Drgania w zawiesze-

niu tumi amortyzatory.

• Hamulce zasadnicze s hydrauliczne, dwuobwodowa, tarczowe (przednie

i tylne) ze wspomaganiem podcinieniowym i korektorem hamowania. Obwo-dy przedni i tylny s zasilane z pompy (2, rys. 1.15) oddzielnie przewodami: (4)

przód i (3) ty. Kada komora podwójnej pompy jest zasilana oddzielnie ze

zbiorników (5 i 6). W przypadku uszkodzenia przewodu hamulcowego, jedenz obwodów przestaje dziaa, ale drugi pozostaje sprawny Korektor hamowa-

19

Rytun.k 1 14

WIDOK SILNIKA ZF SKRZYNK BIEGÓW ODSTRONY PRAWEJlopis |ok pod ryl. 1.13)

1? - wtyanil olnkfomoynotyatiY

_lozrua«llko, 13 nwrusinik. 1* ullomalor.

1& - pompa ukadu chlodzonta

nia (1 5. rys. 1 .1 2) jest zastosowanyw obwodzie kó lylnychw celu ograniczenia

moliwoci blokowania tych kó podczas gwatownego hamowania.

• Hamulec postojowy, sterowany za pomoc, dwigni (21 rys. 1.12) i linek,

uruchamia w sposób mechaniczny (nie hydrauliczny) hamulec ko tylnych.

• Zbiornik paliwa (12) jest umieszczony za tylnym mostem pod podog

baganika. W tym miejscu jest on dobrze chroniony przed uszkodzeniem

w przypadku kolizji z innym pojazdem.

• Elementy wyposaenia elektrycznego s zasilane przez alternator (14. rys.

1.14) - lekk i wydajn prdnic prdu przemiennego. Prd wytwarzany

w alternatorze jest prostowany przez ukad diod krzemowych, umieszczonych

w korpusie alternatora. Z alternatora wypywa wic prd stay, który jest

kierowany do akumulatora (14. rys. 1 .15) i obwodów elektrycznych. Poniewa

zmianom prdkoci obrotowej silnika towarzysz zmiany prdkoci obrotowej

alternatora, zastosowano regulator napicia (8. rys. 1 .15), który nie dopuszcza

do zbyt duych rónic napicia, szkodliwych dla odbiorników.

Rozdzielacz (15, rys. 1.16) i cewka zaponowa (1, rys. 1.15) s elementami

obwodu zaponu.

Przekaniki (9, 10, 1 1 i 12) zastosowanow celu uzyskania duej niezawodnoci

i trwaoci przeczników, którymi posuguje si kierowca. Pizelacznik pracuje

pod maym obcieniem dajc jedynie „polecenie" przekanikowi do wcze-

nia lub wyczenia zasilania obwodu. Przekaniki zastosowano w obwodach

tylnej szyby ogrzewanej (12), wiate mijania (10), sygnaówdwikowych (9),

wfcte drogowych (11) i lampki sygnalizujcej adowania akumulatora (14).

Do owietlenia komory silnika*su dwie lampki, których wiecenie urucha-

mia wcznik.

* Owietlenie to bdzie usunitew 1979 r.

20

C2enia

i linek,

iych.

Ddlog

•eniem

14, rys.

arany

tonych

ry jest

niewa

otowej

uszcza

antami

dnoci

>racuje

vcze-/odach

/eh (9),

a (H).

irucha-

Rysunek 1 1S

WIIX)K KOMORY SILNIKA OD STRONYLEWEJ

I - cewka zaponowa, 2 - pompahamulcowa, 3 - przewód za&ila|a,cy obwódhamulców tylnych, 4 - lampka owietlenia

komory silnika, 5 - przewód zasilajcy

obwód hamulców przednich. 6 - zbiornik

pynu hamulcowego obwodu hamulców

tvlnvch. ? - zbiornik pynu hamulcowego

obwoztu hamulców przednich, 8 - urzdzenia

wspnma0aj!|on hamulców. 9 - wcznikowietlania komory silnika. 10 - regulator

napicia, 11 - przekanik sygnaów, 12 -

przekanik wiate mijania, 13- przekanik

wiate drogowych. 1*1 - przekanik

ogrzewania tylnej szyby, 15 - przekanik

aMemaiora, 16 -akumulator

Iw ouocnit urudukowunych samochodach

nie ma uswierlenia komory silnika!

Rysunek 1 16

WIDOK KOMORY SILNIKA OD STRONYPRAWEJ

(opis jak pod rys 1 151

17 -rozdzialacz, 18 - siln* wycieraczki

Rysunek 1.17

MIEJSCE UMIESZCZENIA SKRZYNKI

BEZPIECZNIKÓW

1 - skrzynka bezplomiikOw, 7 - póka prawu

Bezpieczniki zgrupowane w skrzynce (1, rys. 1.17) zabezpieczaj alternator,

akumulator, odbiorniki i przewody instalacji elektrycznej przed uszkodzeniem

w przypadku przecienia lub zwarcia (w razie zwarcia lub zbyt duegonapicia w obwodzie, przepala si bezpiecznik, a odbiornik, np arówka lub

przewód nie ulega zniszczeniu).

Wykaz obwodów zabezpieczonych bezpiecznikami jest wymieniony w tablicy

7-8.

Przerywacz kierunkowskazów (1, rys. 1.18) umieszczony na przegrodzie czoo-

wej pod zestawem wskaników powoduje,e lampy kierunkowskazówwiecwiatem pulsujcym.

Wczniki (1, rys. 1.19) w supkach przednich i rodkowych uruchamiaj

wiecenie czerwonej lampki na otwieranych drzwiach*.

Wczniki (2) uruchamiaj przy otwieraniu dowolnych drzwi wiecenie lampek

owietlenia wntrza nadwozia. Lampki te mog by wczane przy drzwiach

zamknitych za pomoc klawiszowych wczników (umieszczonych w lamp-

kach).

WACIWOCI JEZDNE I UYTKOWE SAMOCHODU 1.5

Waciwoci jezdne samochodu Polski FIAT 125P s dobre i równorzdnewaciwociom nawet droszych samochodów.

• Samochód jest stateczny, bardzo dobrze trzyma si drogi, nawet przy

nierównej nawierzchni i przy bocznym wietrze oraz utrzymuje nadany kieru-

nek jazdy. Równie kierowalno jest bardzo dobra. Samochód pewnie i atwomona wprowadzi i utrzyma na zamierzonym kierunku jazdy. Nawet gwa-towne ruchy kierownic nie powoduj zareucania Dziki zastosowaniu ogu-

mienia promieniowego z wyran rzeb bienika, samochód zachowuje sidobrze równie na drogach mokrych i onieonych.

• Owietlenie to bdzie usunite w 1980 r.

21

Rysunek 1 18

MIEJSCE UMIESZCZENIA "HZERYWACZA

KIERUNKOWSKAZÓW1 -prrarywaa kierunkowskazów. ? - levw

otwóf mocowani* /ofilnwu wskaników.

3 - tablica roidiielcja (/ wymontowanym

tofitawem wskaników)

Rytumkl.19WCZNIKI W SUPKACH DRZWI

PRZEDNICH1 - wcznik lampek Icanwonyun) na

drzwiach. 2- wlewnik lampek otwiotlenia

wnetnia

• Samochód jest zwrotny. Na zakrtach wykazuje lekka, podsterowno, czyli

jakby zmniejszanie skrtu kó. co zwiksza bezpieczestwo jazdy, zwaszcza

przy przejedaniu przez zakrty z duymi prdkociami.

Zawieszenia samochodu dobrze przyjmuj nierównoci drogi i nie dopuszcza-

j do koysania nadwozia. Gumowe elementy zastosowane w poczeniach

zawieszenia, amortyzatory oraz koa z promieniowymi oponami sprawiaj, enawet wiksze nierównoci drogi s przenoszone na nadwozie w sposób

niedokuczliwy dla pasaerów.

• Hamowanie odbywa si bez duego wysiku, dziki zastosowaniu podci-

nieniowego wspomagania. Samochód nie ma skonnoci do zarzucania,

nawet przy hamowaniu z rónym obcieniem i z duych prdkoci. Waci-

woci te zawdzicza naley zastosowaniu korektora hamowania kó tylnych

ograniczajcego moliwo zablokowania tylnych kó.

• Samochód (po wyposaeniu w hak) moe holowa przyczepy o znacznych

wymiarach (dopuszczalna masa przyczepy z hamulcami wynosi 1000 kg. a bez

hamulców 500 kg).

DANE TECHNICZNE SAMOCHODU 1 6

Podane wartoci liczbowe i krótkie opisy stanowi ogóln charakterystyk

samochodu, szczegóowe dane liczbowe s podane przy omawian.u poszcze-

gólnych zespoów (dane techniczne samochodu Kombi podano w oddz.elnym

rozdziale).

Ogólna charakterystyka techniczna

Rodzaj silnika czterosuwowy benzynowy

Liczba i ukad cylindrów silnika 4 w ukadzie rzdowym

Pojemno silnika: 1300 1295 cm1500 1481 cm 3

Moc silnika: 1300 47.8 kW (65 KM)

1500 55,2 kW (75 KM)

Prdko obrotowa silnika

przy mocy maksymalnej: 1300 5200obr/min

1 500 5400 obr/min

22

Kolejno zaponów 1-3-4^2

Rozrzd silnika waem krzywkowym (rozrzdu) uoy-• liii • 1

•

t

skowanym w kadubie silnika, nap-- dzanym acuchem

Paliwo benzyna o liczbie oktanowej 94 (B)»

Filtr powietrza z wkadem papierowym i przeczni-

kiem zima-lato

; !< 1,-1 smarowania silnika pod cinieniem z filtrem odrodkowym(przez który przepywa cay olej) i wy-

miennym filtrem bocznikowym (przez

który przepywacz oleju)

Ukarl chodzenia cieczowy zamknity ze zbiornikiem wy-

równawczym (wentylator silnika 1500

ze sprzgem sterowanym wyczni-kiem cieplnym umieszczonym

w rhnHnirv^

Liczba biegówr

4 do przodu (synchronizowane) +

wsteczny

Przeniesienie napdu na koa tylne

Wymiar kó 4 1/2 Jx13

W\/rniflr nnfinwyi i noi i 165 SR 13

Cinienie w ogumieniuiii »Aj|— przód fi 17 MPa fi 7 \tC\/rm 2

\

- ty 0,19 MPa (1,9 kG/cm 2)

Instalacja elektryczna 12 V, kocówka minus akumulatora

poczona z mas,—.

.

Wymiary samochodu przedstawiono na rysunku 1.3 (wysoko jestokrelona

dla samochodu nie obcionego).

Masa samochodu gotowego do

drogi, z koem zapasowym, narz-

dziami i napenionymi zbiornikami 1020 kg

Masa cakowita (z picioma osoba-

mi i 50 kg bagau) 1420 kg

Masa uytkowa 5 osób + 50 kg bagau

Maksymalna masa przyczepy

- bez hamulców 500 kg

- z hamulcami 1000 kg

• Patrz wyjanienie w rozdziale 9.

23

Prdkoci maksymalne, dopuszczal-

ne przy penym obcieniu i silniku

dotartym

Wzniesienia* pokonywane z pe-

nym obcieniem

Zuycie paliwa podczas jazdy po po

ziomej drodze samochodem dotar-

tym o masie cakowitej (prdkowiatru 3 m/s. temperatura 5...3CC)

z prdkoci 80 km/h

bieg I

bieg II

bieg III

bing IV

iilnik 1300

40 km/h65 km/h

100 km/h145 km/h

bieg I

bieg II

bieg III

bieg IV

silnik 1300

35%20%13%8%

bieg wsteczny 36%

silnik 1500

40 km/h

. 65 km/h100 km/h

155 km/h

silnik 1500

41%23%14%8%42%

1300

1500

8.2 dm3/100

8,5dm 3 /100

* Wzniesienie w % - jest to rónice wysokoci drogi w metrach na dugoci 100 m; np.

wzniesienie 32% o»nacza rónic wysokoci 32 m na dugoci 100 m.

SILNIK

BUDOWA I DANE TECHNICZNE SILNIKA 2.1

Silniki 1300 i 1500 róni si rednic cylindrów, wymiarami toków, piercieni

i sworzni, uszczelk pod gowic, napisem na pokrywie gowicy, pompukadu chodzenia, dugoci paska wentylatora, wentylatorem, przewodemsscym i ganikiem (dys2e). Poniewa rónice te s niewielkie, podawane

informacje odnosi si bd do obu silników, a w przypadku wystpowaniarónic w budowie zespou, informacje o silniku 1500 bd podawane

dodatkowo.

Budowa silnika

W kadubie silnika (1, rys. 2.1) jest uoyskowany wa korbowy (15) i warozrzdu (17) napdzany acuchem z wau korbowego. Pompa oleju (13)

zamocowana do dolnej powierzchni kaduba silnika uzyskuje napd z waurozrzdu za pomoc koa zbatego (16). Koo to napdza równie rozdzielacz

(6). Gowica (2) ma zamocowane dwie osie dwigni zaworów. Na jednej sosadzone dwignie zaworów sscych (5), a na drugiej dwignie zaworów

wydechowych (4). Zaworys sterowane przez wa rozrzdu poprzez popycha-

cie (11), drki popychaczy (10) i dwignie zaworów. Pompa paliwa (9) jest

napdzana z mimorodu wau rozrzdu za porednictwem trzpienia. Naprzednim kocu wau korbowego jest umieszczony filtr odrodkowy oleju (9,

rys. 2.2) z koem pasowym, które poprzez pasek klinowy napdza pompukadu chodzenia (1). Termostat ukadu chodzenia (2) znajduje siw obudo-

wie przykrconej do gowicy.

Dane techniczne silnika

Pojemno silnika: 1300 1295 cm 3

1500 1481 cm3

rednica cylindra: 1300 72 mm1500 77 mm

Skok toka 79,5 mm

Sopie sprania 9

25

\Fys.2.1

PRZEKRÓJ POPRZECZNY SINIKA 1500

1 - kadub ailnlka, 7 gowica. 3 - 7«wót

wydechowy, 4 drwtgnia /awoni

wydochoweoo. dzwoni awiisscego, 6 - rozdziela, 7 - ga««"(, 8 - fil"

bocanKowy oleju, 9 - pompo paliwa.

10 - diek popycliacyn, 1 1 popycha*.

1Z - przewód toczcy odpowiairenH' * miotaj

olejow. 13 - pompa oloju i zaworem

iBitiikcyinym, 14 smok pompy oleju,

15 - wal kolbowy. 16 - kolo lboie napdu

pompy oleju, 17 - wal roznfldu

Cinienie sprania" minimum 1,03 MPa (10.5 kG/cm*)

Moc maksymalna silnika (DIN»300 47.8 kW (65 KM) ± 5%

1500 55,2 kW (75 KM) ± 5%

Prdko obrotowa silnika przy

mocy maksymalnej: 1300 5200 obr mm1500 5400 obr/min

Maksymalny moment obro-,

, c<v

nuw(DIN)- 1300 93,2 N-m (9,5 kGm) i 5%lOWY(DIN)

-

1500 112,8 N m (11,5 kGm) + 5%

g^^JStim&a/St&Si—su -0.08 MPa [OS IcG/cm

2).

26

2 3 i

Rys. 2.2

Rysunsk 2.2

PRZEKRÓJ PODUNY SILNIKA 1500

I -pompa ukadu chlwlroria, 2 - tormostat.

3 - wspornik osi dwignljaworów. 4 -otUwiflm uworów. 5 - usnaolnaa tylny walu

korbownoo. 6 piercie oporowy waukorbowego. 7 -prrewori rrjcy^cy pompyoleju. 8 - us7CJplniar: prritfini wnukorbowego. 9 filtr odrodkowy oleju

Prdko obrotowa silnika przy

najwikszym momencie: 1300 4000 obr/min

1500 3800 obr/min

Kt wyprzedzenia zaponu 5 + 2°

Kolejno zaponów 1-3-4-2

Luz midzy zaworami i dwi-gniami (na zimno):

- zawory ssce 0,20 mm- zawory wydechowe 0,25 mm

Kty otwarcia i zamknicia za-

worów sscych

:

27

- otwarcie

- zamknicie

zaworów wydechowych:

- otwarcie

- zamkniecie

Pompa paliwa

Ganik:

Paliwo

Smarowanie

Termostat ukadu chodzenia:

- pocztek otwierania

- cakowite otwarcie

5° przed ZZ44° po ZW

47° przed ZW2° po ZZ

przeponowa napdzana przez popy-

chacz (z mimorodu wau rozrzdu);

cinienie paliwa 0,022...

...0,033 MPa (0.22...0.33 kG/cm2)

1300 typ34DCHD1 13

1500 ty P 34DCHD-12

benzyna o liczbie oktanowej 94

pod cinieniem, cinienie oleju (ma-

ksymalne) 0.4.-0.45 MPa

(4,0.. .4,5 kG/cm2

)

81°.-85"C

96°C

Wcznik wentylatora

silnika 1500:

wczenie wentylatora przy »u - *£

- wyczenie wentylatora przy 80 ± 2°C

Wymiary paska wentylatora

(obwód zewntrzny x, 8 mm

XgrUb°C,:1500 925 X 10 X 8 mm

KADUB SILNIKA I UKAD KORBOWY 2 2

Z kadubem silnika,wykonanym zeliwa. wspópracuje ukad korbowy sWad*

^si^okówzpieLeniam^zamachowego, panewek i uszczelniaczy.

wTelu uzyskania równomiernej pracy silnika, bez nadmiernych

pan, ukad korbowy musi zapewnia jednakow"^^^Tz totSLlindrach i mie jednakow mas cz, wspópracujcych Z kolejnym,

^orbifniarni wau. Ponadto .uzy w poszczególnych poczeniach n.e mog

by zbyt due. gdy jest wymagan^hobienosc pracy s.ln.ka. Te wymaga

nTa stawiane uktadoyri korbowemu^ realizowane za pomoc dokadne

obróbki, szeregu pomiarów poszczególnych czci .segregowania czsc,

w zalenoci od wymiaru lub masy do odpowiedn.o oznaczonych grup

montaowych (zwa7vcn selekcyjnymi). Uycie do montau czsc. wpolracu-S samej grupy zapewnia uzyskanie wymaganego pasowan.a bez

koniecznoci wielokrotnych prób i pomiarów kontrolnych.

28

Kadub silnika 2.2.1

Rysu™* 2 3

MIEJSCE I SPOSÓB OZNAKOWANIA GRUPYWYMIAROWEJ (SELEKCYJNEJ!

CYLINDRÓW

1,2, 3, 4 - numwy cylmrlfw

Kadub silnika jest obrabiany wspólnie z pokrywami oysk gównych i dlatego

stanowi komplet, którego czci nie mog by zamieniane z innym, podob-nym kompletem. Zamiana czci moe spowodowa niedopuszczalne zmianyksztatu gniazd oysk wau korbowego. O prawidowym skompletowaniu

wiadczy jednakowy znak wybity na dolnej powierzchni kaduba (przy tylnymoysku) i na wszystkich pokrywach Znak skada si z litery alfabetu i liczby

(jedno lub dwucyfrowej), na przykad K30.

Kadub silnika po obróbce mechanicznej jest dokadnie kontrolowany, gdymusi zapewni odpowiednie warunki dla wspópracujcych z nim czci.Szczególnie wane s wymiary i ksztat cylindrów oraz gniazd oysk waukorbowego. Aby zapewni wymagany luz midzy cylindrem i tokiem, w zale-

noci od rednicy, cylindry s dokadnie mierzone i segregowane do jednej

z grup wymiarowych (tzw. selekcyjnych) oznaczonych liter A, BlubC. Litera

oznaczajca grup selekcyjn kadego cylindra jest wybita na dolnej powierz-

chni kaduba silnika w miejscu pokazanym na rysunku 2.3.

Zastosowanie czci wspópracujcej (w tym przypadku toków) z tej samejgrupy selekcyjnej zapewnia uzyskanie prawidowego luzu. rednice cylin-

drów, odpowiadajce poszczególnym grupom s podane w tablicy 2-1

'

GRUPY SELEKCYJNE CYLINDRÓW . ..

Tablica 2-1

Silnik

Oznaczenie grupy rednica cylindra

selekcyjnej mm

A 72,00.. 72,01

1300 B 72.01. 72,02

C 72,02.72.03

A 77.00...77.01

1500 B 77,01 ..77.02

C 77,02.77,03

" W niektórych nowych silnikach, cylindry mog mie rednicwiksz odnoininalnejoO.I mm.Do cylindrów tych s montowane wówczas toki wiksze od nominalnych te o 0,1 mm29

W przypadku koniecznoci sprawdzenia kaduba silnika naley go

najpierw oczyci w sposób omówiony w rozdziale 13, zwracajc

uwag na usunicie zanieczyszcze z kanaów oleju ikanaów

ukadu chodzenia. Naley sprawdzi, czy kadub nie ma pkni,

uszkodze na powierzchniach wspópracujcych z innymi czsca

mi oraz nieszczelno paszcza ukadu chodzenia lub kanaów

oleju. j ,

• Prób szczelnoci ukadu chodzenia naley przeprowadza

wod o temperaturze otoczenia. Woda utrzymywana pod cinie-

niem 0.3 MPa (3 kG/cm2) przez dwie minuty nie moe przescza

si przez cianki. .

• Prób szczelnoci kanaów oleju przeprowadza s. równie

wod. lecz o cinieniu 0.S MPa (5 kG/cm2).W cigu dwóch m.nui

próby, woda nie moe si przescza z przewodów.

W przypadku stwierdzenia uszkodze lub przecieków na cankach

zewntrznych paszcza ukadu chodzenia lub ciankach kanaów

oleju naley przeprowadzi napraw za pomoc spawania lub

lutowania, pod warunkiem,e zastosowany proces me spowoduj

odksztacenia kadluha ani te uszkodzenia obrobionych powierz-

chni (na powierzchniach cylindrów, gniazd oysk i gornei powie-

rzchni kaduba spawanie i lutowanie jest niedopuszczalne).

• Kontrol zuycia cylindrów naley przeprowadza za pomoc

rednicówki. któr przed pomiarem naley ustawie na zero za

pomoc sprawdzianu A.95671 dla silnika 1300 i A.95641 dla .Unika

1500 Sposób posugiwania si tymi sprawdzianami pokazano na

rysunku 2 4. Po wsuniciu rednicówki w sprawdzian. pokrca|c

piercieniem (4) naley zero podziaki pokry ze wskazówk czu,ni-

ka Tak wyregulowana rednicówk naley mierzy poszczególne

cylindry. Przy pomiarzekadego cylindra naley wyszuka miejsce

najbardziej zuyte, wystpujce zwykle w górnej czci cylindra

w paszczynie prostopadej do osi wau korbowego (wymiar e na

rys. 2 5) Wymiar ten. porównany z wymiarem toka, wyznacza luz

midzy cylindrem a tokiem.

Jeeli luz ten wynosi 0,15 mm, to naley przeprowadzi napraw,

stosujc nadwymiarowe toki, a w razie duego zuycia i nieprzy-

datnoci nawet nadwymiaru toka wynoszcego 0.6 mm -tulejo-

wanie cylindrów i toki nominalne.

Toki uyte do naprawy powinny mie wymiar nieco wikszy lub

równy najwikszemu wymiarowi zmierzonemu w cylindrach.

Przed obróbk cylindrów, przeznaczone dowmontowania nadwy-

miarowe toki naley zmierzy lub dobra i tej same) grupy

selekcyjnej. Po dodaniu do wymiaru kadego toka luzu midzy

cylindrem a tokiem z tablicy 2^t uzyskuje siwymagane rednice

cylindrów dla poszczególnych toków.

Jeeli grubo warstwy do usunicia przekracza U,15 mm. to

naley najpierw cylindry wytoczy a nastpnie wygldzie je przez

honowanie. Naddatek na bonowanie powinien wynosi

.0.04 .0.05 mm.

Po obróbce powierzchnia cylindra powinna miec chropowato

Ra=0 5...0.8 (im, rónic midzy wymiarami a, fc ' maksymalnie

+ 0.005 mm i rónic midzy wymiarami b. d. g maksymalnie

mm- 0.005

Wymiarem cylindra jest rednica arytmetyczna z wymiarów a, c .1.

Ta rednia rednica cylindrów powinna by wiksza od wymiaru

toka o wymagany luz midzy cylindrem a tokiem

W razie duego zuycia cylindra, uniemoliwiajcego zastosowa-

nie nadwymiarowych toków, w celu naprawy kaduba naley

zastosowa tulejowanie cylindrów. Wymiary tule. cylindrowych

i wymagania wymiarowe podano w tablicy 2 2

WYMIARY TULEI CYLINDROWYCH

Rys. 2.1.

fly.

'

1*

PRZYGOTOWANIE REDNICÓWKI DO POMIARÓW

, - „„amcowka. 2 -p^M do»~ *uj*- A.95671 Idla silnik 1300) Mb

A 95641 tdla dlnlk. MMI. 3 - kontrolowany cylind«-. i - nwrteien czumlM

Tablic. 5-2

rednica rednio Ptweniw Udh.r»<

Wooklula

mmSilnik zewntrzna

luloi

mm

wuopnu

wyleczenie

mm

po iKinowanlti

mm

iaon 76.00 .76,02 75.83 75.93.. 75S8 0,05

do

1600 81.00. .81,02 80,88 80,93. .80,98 0,09

Przed przystpieniem do wyciskania tulei. zewntrzn powierzch-

ni naley powlec olejem. Tuleje cylindrowe naiezy wciska bez

podgrzewania czci, przy uyciu prasy hydrauliczne) i pytki

A 60207 (dosiosowanej do tulei obu typów silników).

Po wciniciu tulei. górn powierzchni kaduba naley lekko

przeszlifowa. a tuleje obrobi, uwzgldniajc podane wymaga-

nia na wymiar umoliwiajcy zastosowanie toków nominalnych.

W razie koniecznoci usunicia tulei cylindra z kaduba naley

stosowa pytk A.60210 - silnik 1300 i A.60211 - silnik 1500

• Plasko górnej powierzchni kaduba naley sprawdza na

pycie traserskiej powleczonej tuszem lub za pomoc szczelmo-

mierza oraz pyty lub liniau.

W przypadku kontroli „na tusz", równomierna rozmieszczenie

ladów na kontrolowanej powierzchni wiadczy o paskosci.w ra-

zie za kontroli szczelinomierzem o gruboci 0.025 rnm me moe

si on mieci midzy kadubem a pyt kontroln lub kadubem

i liniaem kontrolnym. Stosujc linia naley ustawi go po przekt-

nych i wzdu kaduba.

Nierówn powierzchni trzeba wyrówna przez przeszlifowanie

lub rczne skrobanie.

• Otwory prowadnic popychaczy w kadubie silnika powinny

mie powierzchni gadk, bez rys. Luz dopuszczalny popychacza

w otworze prowadnicy wynosi maksymalnie 0,1 mm W razie

wikszego luzu jest konieczne zastosowanie popychaczy nadwy-

miarowych. Nadwymiary popychaczy i wymagany luz popycha-

cza s podane w tablicy 2-3.

Ii

A i7? j

j_t

C-

c

*

D ii V*

A-

A

c-c

Rys. 2.5

Rywnefc 2.S

MIEJSC* POMIARU CYIJNDRA

REDNICA POPVCHACZA I OTWORU W KADUBIE SILNIKA

ORAZ LUZ P0PYCHAC7-0TW0RTablic ?-1

Studnica otworu Lu7 popycha*Wymiar DOpycriacio mm - otwór

mm mm

Nominalny 21.978.. 21.998 22.003 22.021

0.05 23.028 23.046 22.053. 22.071 0.07..0.M3

0.10 22.078 22.096 22.103 .22.121

Do rozwiercania otworów pod popychacze naley stosowa roz-

wiertak A 90308'

• Gniazda oysk wau korbowego (o rednicy 66,675...687 mm)i walu rozrzdu (rednice - patrz tabl. 2-21, naley w razie po-

trzeby sprawdzi, czy nie wykazuj nadmiernych odchyek nie-

wspóosiowoci. Mierzy naley bicie gniazda rorikowego wzgl-dem gniazd bocznych. Dla gniazda rodkowego toyska waukorbowego jest dopuszczalne bicie maksymalnie 0.06 mm, a dla

gniazda rodkowego oyska walu rozrzdu - maksymalnie

0,08 mm (nominalne bicie w obu przypadkach wynosi 0,05 mm).Jeeli bicia s wiksze lub rednice wiksze od podanych, to

kadub nalpy wymieni.

Toki, sworznie, piercienie, korbowody 2.2.2

Toki s wykonane ze stopu aluminium i maj powierzchni zewntrznpokryt warstw cyny. Paszcz toka (wspópracujcy z cylindrem) ma ksztat

zowalizowanej baryki. W miar rozgrzewania si silnika ksztat toka zmienia

si, zapewniajc prawidowe przyleganie do cylindra, a dotarcie jest uatwioneprzez warstw cyny na toku.

Otwory w tokach na sworznie s przesunite z osi toka o 2 mm w kierunku

przeciwnym do zagbienia w denku (rys.2.6). Przesunicie osi sworznia z osi

toka ma na celu uzyskanie lepszego prowadzenia toka w cylindrze (pod nieco

zwikszonym obcieniem) i cichobienej pracy.

Toki ze wzgldu na barykowaly ksztat naley mierzy w cileokrelonym miejscu, a mianowiciew paszczynie prostopadej dootworu na sworzen toka,w odlegoci 26 mrn od spodu toka (rys.

2.6). Grupy selekcyjne toków i luz miedzy tokiem i cylindrem

podano w tablicy 7-A. Miejsce znakowania toka grup selekcyjnwymiaru paszcza jest widoczne na rysunku 2.6

W celu zapewnienia równomiernej praca silnika (bez wibracji!

wszystkie toki w silniku musz mie jednakow mas Dopusz-

czalna rónica masy toka najlejszego i najciszego moe wyno-si 10 g. Aby nie przekroczy tej wanoci, toki po wykonaniusselekcjowanie do dwóch grup masowych. Znak grupy (tabl. 2-5)

GRUPY SELEKCYJNE TOKÓW ORAZ LUZYTOKÓW W CYLINORAi H

Silnik

Oznaczenie

flrupy

selekcyjnej

Wymiar traku

mm

A 71.960.. 71.970

1300 B 71.970.71 ,930 Q.QM . 0.050

e 71J8a..71.990

1600

ABc

76.960 76.960

78.980.. 76.970

78.970.. 76.980

0.040.. 0.060

31

Ryaunak 2.6

TOK1 - cagteeni* <v denku. 2 - mojsct

wnocnfiu uiupy iolelcy|noj Holo. 3 -

o/nacrcrot) giupy selekcyjnej otworu

w piaslach, 4 - wymioi cylindra. 5 -

omooonlo daty produkcji. 6 - pytka

regulacyjna

GRUPYStLEKCYJNE MASY TIOKOWTablica 2-5

Silnik Ko-m grupy

masowej

Mnu tokawg

nnminoln.)narlwymwiw..

02 W 06

1300 niebieski

óty300 t 5

310 * 5

302 1 5

312 tb306 • 5

315 1 5

307.5 i 3

317,5 ± 5

1S0O niebieski

>6tty

337 t 5

347 r 5

339,5 i 5

348.5 ! 5

342 • 5

352 ; 5

344.5 i" 5

354,5 - 5

Luz piercieni w rowkach toka (gdy czci s oczyszczone z naga-

ru) naley sprawdza w sposób pokazany na rysunku 2.7 Jeeli

szczelinornierz o gruboci 0.15 mm mona wsun, to naley

dobra inny piercie, przy którym luz bdzie zgodny / wymaga-

nym (tabl. 2-7|. W razie niemoliwoci uzyskania potrzebnego

GRUBO PIERCIENI TOKAORAZ SZEROKO ROWKÓWI LUZ PIERCIENI W ROWKACH

i ..• J.o. 2-7

jesl naniesiony larb na piacie sworznia od spodu toka. Wszyst-

kie toki w silniku musz mie ten znak takiego samego koloru

Otwory w tokach na sworznie s kwalifikowane (na podstawie

pomiarów) do dwóch grup selekcyjnych podanych w tablicy 2-6.

Grupa selekcyjna otworu na sworze jest oznaczona (I lub II) na

denku toka obok oznaczenia grupy selekcyjnej wymiaru toka (w

miejscu 7. rys. 2.61.

Jeeli wymiary toków porównane z wymarami cylindrów wykazu-

j, luzy kwalifikujce toki do dalszej pracy, to naley je oczyci

z nagaru. Denko toka i trzy powierzchnie kadego rowka piercio

nia nzllezy czyci w kpieli chemicznej |rozdzial13) lubodpowied-

nimi skrobakami. lak aby nie uszkodzi oczyszczonej powierzchni.

Naley wstpnie sprawdzi, czy zdjte z toka piercienie nie snadmiernie zuyte. Luz w zamku zaoonego do_ylindra piercie

nia. przy przesuwaniu go w cylindrze wzdu caej dugoci skoku

toka, nie moe przekracza 0,5 mm. Piercienie nie speniajce

tego waunkufnalezy zastpi nowymi, a piercienie zakwalirikowa

ne do dalszej weryfikacji naley oczyci z nagaru przez pocieranie

o bardzo drobny papier cierny pooony na pycie.

Toki zakwalifikowane do dalszej pracy naley sprawdzi pod

wzgldem wspópracy z piercieniami i sworzniem.

Rodzaj

piercienia

Grubopiercienia mm

Scarr.kosi

rowka tmm

Usfczelma|cy 1.3,8. l» 2.03 JjO* 0.O4O. 0JP2

Usrcfelniajaco

zgarniajcy

Zgarniajcy

1,978. I390

3515- 3927

2.02. .2.04

3.957 -3.97?

D.0M.JMW0,030 . 0.062

luzu piercieniaw ifoku ju eksploatowanym, naleywymieni tok

na nowy. ,Toki s produkowane o nastpujcych nadwymiarech U.i mm,

0.2 mm. 0.4 mm i 0,6 mm. Sposób znakowsma toków i miejsce

pomiaru s takie, jak dla toków nominalnych. Dobrane toki

powinnymie jednakow mas. Rónica midzy naifejszym i naj-

ciszym tokiem wynosi moe maksymalnie 10 g Mas toków

GRUPY SEtFK(~YJN£ OTWORÓWW PIASTACH TOKA. SWOHZNI

ORAZ LUZ MIEDZY ROKIEM I SWORZNIEMTablic. 2 6

OznaMjniH gi upy

sdnkcy|ne|

(otworu swormlal

rednica otworu

w niaScie twka

mm

rednica

sworznia

mm

Lu7tk>k

sworier\

mm

I lub kolor colony

II lub koloi biay

21.998 27,001

22.001. .22.004

21 391 -.21,934

21,994 .21,997 0,004 . 0.01

Rys. 2.7

Rysunek 2 7

SPRAWDZANIE LUZU PIERCIENIA W ROWKU TlOKA

1 - piercie Itoka. 2 - szc/elinomier 3 - tok

32

mona regulowa przez usunicie nadmiaru materiau z miejsc do Powierzchnia otworów w piasiach toka nie moe by zuya (luz

lego poznaczonych, lo znaczy z czterech nadlewów wewntrz patrz tabl. 2-6) ani zatarta. Uszkodzenia mona usun stosujctoka przy dolnej krawdzi paszcza. nadwymiarowy sworzen.

• Sworznie silników 1300 i 1500 róni si dugoci, która wynosi odpowied-nio 60,5 mm i 65 mm. rednice sworzni podano w tablicy 2-6. Znak grupyselekcyjnej jest naniesiony na powierzchni czoa sworznia.

W przypadku nadmiernego luzu sworznia w tokumona stosowanadwymiarowy sworzen o wymiarach okrelonych w tablicy 2-8.

W tym celu naley rozwierci otwory w piastach toka rozwierta-

kiem A.90308. Luz midzy tokiem a sworzniem powinien byzgodny i danymi tablicy 2-6, a chropowato w otworach powin-

na wynosi Ra-0,63 (im. Przy prawidowym pasowaniu sworzen

powinen si wsuwa do toka pd naciskiem kciuka.

GRUPY SELEKCYJNE SWORZNI NADWYMIAROWYCHTablica 2-8

Nadwymiar Oznaczenie grupy selekcyjnej rednica sworzniamm

1 lub kolor zielony 22.1BI.-ZZ. 194

0.2 II lub kolor biay 22.1M 72.197

&2

Rytunah 29PIERCIENIE TOKA

Ryuawt 2.S

SPRAWDZANIE IU2U W ZAMKU PlfcRCItNIA

I - szczolinornierr. 1 - pierSciori tlirta

Rysunek 2.10

POWIKSZANIE LUZUW ZAMKU PIERCIENIA

I - piercie lloka. 2 - tarcza cierna.

3- Nokowanio urczy obrotowo], 4 -

obrotowa z podzialka, 5 - wskanik.

6- korbka

• Z tokiem wspópracuj trzy róne piercienie wykonane z eliwa: górnyuszczelniajcy, rodkowy uszczelniajco-zgarniajcy i dolny zgarniajcy.Ksztat piercieni i ich prawidowe pooenie na toku pokazano na rysunku 2.8.

Na rysunku 2.8b jest pokazana odmiana piercienia (wprowadzona do produk-cji) z poprawion skutecznoci zgarniania oleju. W tym celu piercie macienkocienny mao sztywny przekrój i sprynrubow umieszczon w row-ku wokó niepracujcej powierzchni piercienia (od strony toka), o dugociwikszej ni rowek. Uzyskuje siw ten sposób równomierny docisk piercienia

do gadzi cylindra i przyleganie caym obwodem.Prawidowe zamontowanie piercieni uszczelniajco zgarniajcych i zgarniaj-

cych uatwia wykonany na nich znak „G", który powinien by skierowanyw kierunku denka toka.

Powierzchnia robocza piercienia uszczelniajcego jest pokryta warstw poro-watego chromu, która zatrzymujc troch oleju zmniejsza tarcie oraz zabezpie-

cza piercie przed korozyjnym dziaaniem gazów spalinowych. Powierzchnia

robocza pozostaych piercieni jest fosforanowana.Piercienie w rowkach toka powinny by osadzone z luzem podanym w tabli-

cy 2-7. W razie nadmiernego luzu piercieni w rowkach, naley zastosowanowe piercienie nominalne, a jeeli to nie wystarczy, to trzeba wymienirównie toki na nowe (poniewa piercienie o nadwymiarowej gruboci niesprodukowane). Do nadwymiarowych tokóws produkowane nadwymiarowepiercienie o nadwymiarach 0,1 mm, 0,2 mm, 0,4 mm i 0,6 mm.

3 - Poloai f(jt 125-P

kontroli naley ustawia w paszczynie prostopadej do osi cylin-

dra (np. za pomoc denka toka wsunitego do cylindra).

W przypadku zuytych cylindrów i stosowania nowych piercieni

LUZWZAMKU PIERCIENI(nominalnych l nadwymiarowychl

Tablica 2-9

Rodjaj piercienia Luzw zamku nominalny

mmluzwzamku muloymolnynociusrczalnymm

Uszcz«inia]qcy 0.30 . 0,45 0,5

UszczelmojiLO

-zgarniajcy 0,20.0.35

Zgarniajcy 0,25. ..0,40

Rys 2.11

Ryauiiafc2.il

MONTA PIERCIENI

1 - szczypce A.60183

Przed montaem naley sprawdzi prawidowo luzu w zamku

piercieni Wymgane wielkoci luzu podano w tablicy 2-9, a spo-

sób sprawdzania pokazano na rysunku 2.9 Piercienie podczas

w cylindrze.

Zbyt may luz w zamku piercieni naley powikszy ptzez spio-

wanie koców. Do czynnoci tej moe by uyty przyrzd pokaza-

ny na rysunku 2.10, który umoliwia uzyskanie równolegych czó

w zamku.

Piercienie na tok naley zakada za pomoc szczypiec A.60183

pokazanych na rysunku 2.11. Zabezpieczaj one piercie przed

nadmiernym odksztaceniem i moliwoci zamania.

Ryi.212

Ryiunak 111

KORB0WÓ0

1 - miejscu oznaczenia pokrywy i korbowodu

fcolajnym numerem cylindra,

2 1 3 - zgrubienia do wywaanie torbowodu.

4 - miejsce oznaczenia grupy selekcyjne]

otworu w luioicn oówki, S - otworek do

imarowania krzywek wahj rozrzdu

Rysunek 2 13

POOENIE TIOKA I KORBOWODUW SILNIKU

1 - oznaczeniu grupy selocyinoj lub

wymiaru. 7 - zagltjbienie w lloku, 3 - wal

rozrzdu. 4 - oznaczenie numeru cylindra

• Korbowody maj powierzchni styku pokrywy z korbowodem rowkowan,

w celu zabezpieczenia czci przed poprzecznymi przesuniciami w czasie

pracy. Korbowodys obrabiane wraz z dokrcon pokryw i dlatego pokrywy

po obróbce nie mog by przestawione na inne korbowody. Aby uatwi

prawidowe kompletowanie korbowodów i pokryw obie czci kolejnych

korbowodów sq znakowane cyframi 1-1, 2-2, 3-3, 4-4 w miejscach (1, rys.

2.12).

Wszystkie korbowody w silniku powinny mie jednakow mes cakowit

789+5 g (607±3 g eb, 182±3 g gówka). W jednym silniku najciszy eb

"korbowodu moe wic róni si od najlejszego maksymalnie 6 g i podobnie

najcisza gówka korbowodu moe si róni od najlejszej maksymalnie o

6 g. Mas korbowodów koryguje si cinajc materia z miejsca (2, rys. 2.12)

na bie i miejsca (3) na gówce.Kontrol rozkadu masy mona przeprowadzi po poziomym uoeniu korbo-

wodu i podtrzymywaniu go w osi otworu gówki, a nastpnie ba korbowodu.

Podstawki podtrzymujce s umieszczone przy tym na oddzielnych wagach

(wskazujcych wartoci masy gówki i ba).

W gówk korbowodu jest wcinita tulejka wykonana z tamy stalowej

z warstw brzu o gruboci okoo 0,6 mm. Otwór po obróbce jest selekcjono-

wany. Grupy selekcyjne podano w tablicy 2-10, a miejsce oznaczenia grupy

selekcyjnej na korbowodzie okrela odnonik (4) na rysunku 2.12.

Prawidowe pooenie toka wzgldem korbowodu i korbowodu wzgldem

wau rozrzdu pokazano na rysunku 2.13. Grupy selekcyjne sworznia oraz

otworów w korbowodzie i toku powinnyby jednakowe, aby luzy byy zgodne

z danymi w tablicy 2-10.

Podczas kontroli korbowodów naley sprawdzi powierzchni trzonu korbo-

wodu i powierzchni rowkowan w miejscu styku z pokryw, rednic otworu

ba korbowodu oraz luz midzy tulejk i sworzniem. Korbowody t rysami

(pocztki pkni), uszkodzeniem powierzchni rowkowanych lub rednic

otworu w bie wiksz ni 56.71 8 . .56,730 mm naley wymieni, a z luzem

sworznia w tulejce okoo 0,05 mm naprawi.

GRUPY SELEKCYJNE OTWORÓW W GLWCE KORBOWODUORAZ LUZ MIDZY KORBOWODEM fSWORZNIEM Tablica 2-10

Oznaczenie grupy selekcyjnej rednica otworu w tulejce gówki Luz

mm mm

1 22,000...22,003 0.006. .0,012

2 22.003 .22,006 0,006.. .0,012

34

ftys.ZU

i,blica 2-10

H2

(12

Rysu.wk2.14

ROZWIEFICANIE TULEJKI W GtOWCE KORBOWODU1 - roiwiortak nastawny A.9C308,

2 - umocowanie korbowodu.

3 - gówka Irarboworlu

Jeeli w toku zastosowano nadwymiarowy sworze, to naley

rozwiertakiem A.90308 rozwierci tulejk w korbowodzie (rys.

2.14) na rednic, która zapewni luz sworznia zgodny z danymi

tablicy 2-10. Gadko w otworze powinna wynosi Ra-0,5ttm.

Jeeli jest konieczna wymiana tulejki i zastosowanie sworznia

nominalnego, to zuyt tulejk naleywypchn, poczym wcisnnow za pomoc trzpienia A.60054 (rys 2.151. rednic tulejki

i wymagany wcisk podano w tablicy 2-11.

REDNICA ZEWNTRZNA TULEJKI I WYMAGANY JEJ WCISKW OTWÓR WGÓWCE KORBOWODU

rednic* otworu w gówce kcbowodu Siodnina iitwttrina tulejki Wcisk tulojfci

mm mm mm

23,939. 23372 24,016.. 24.041 0.044. .0,102

We wcinitej wgówk korbowodu tulejce naleywykona rowek

do oleju (frezem o rednicy 55 mm i gruboci 3 mm) w miejscu

okroslonym na rysunku 2.16, po czym rozwiorci otwór w tulejce

w sposób poprzednio podany.

Jeeli korbowór) jest wymieniony na nowy, to naley sprawdzipasowanie nowego korbowodu ze sworzniem i mas korbowodu.

Na dobranym korbowodzie w miejscu (4, patrz rys. 2.12) oznacze-

nie selekcyjne powinno by tej Samej grupy co na sworzniu. Jeeli

na sworzniu brak jest oznaczenia grupy, to naley dobra taki

korbowód, który zapewnia luz sworznia zgodny z danymi z tablicy

2-10. Masy gówki i ba dobranego korbowodu powinny by takie

same jak pozostaych korbowodów silnika.

Olwory w gówce i bie korbowodu powinny by równolege,

Sprawdza sitozapomocprzyrzduAp.5051 w sposób pokazany

na rysunku 2.17. Dopuszczalne skrzywienie na dugoci 125 mm,sprawdzane szczelinomierzem w miejscu a lub b moe wynosi0,05 mm. Jeeli skrzywienie jest wiksze, to korbowód naleyprostowa w sposób pokazany na rysunku 2.18.

Ry»ur>ok2 17

SPRAWDZANIE RÓWNOLEGOCI OTWORÓW KORBOWODU1 - wspornik przyrzdu, ? - pwzad Ap. 5051 . 3 - sworren. 4 - korbowód.

5 - uchwyt rozprny prryraadu Ap. 5051

Rysunek 2.18

PROSTOWANIE KORBOWODU1 - korbowód. 2 - pnyzad do prostowania

Rysunek 2 15

WYPYCHANIE I WCISKANIE TULEJKI

DO KORBOWODU1 - tnpie A.60054.

2 - gówka korbowodu

Rysunek 2. 16

WYMIARY ROWKAW TULEJCE GÓWKIKORBOWODUI - Irez orednicy 55 mm i giuboicl 3mm

RysZ<8

35

Podzespó tok-swoize-korbowód naley tak montowa, aby

oznakowanie grupy selekcyjnej lub wymiaru toka (patrz rys. 2.131

znajdowao si po stronie korbowodu oznakowanej kolejnym

numerem. Przygotowane do montau czci powinny zapewni

luz midzy tokiem a sworzniem i sworzniem a korbówodem

zgodny z danymi z tablic 2-6 i 2-10.

2.2.3

Rys. 2.19

SwUAMK WICHROWA10SC1 CZOPÓW WAtU KORBOWEGO

I -czopy «oft"»" 1 2 -9lóu,noW*>

3 - czopy korbows plerwary i tzworty.

4 - pyta konlro.na

Wa korbowy, panewki, koo zamachowe,

uszczelniacze

• Wa korbowy jest uoyskowany w kadubie silnika na trzech czopach.

Czopy wau korbowego zarówno gówne, jak i korbowe s utwardzane

powierzchniowo przez hartowanie indukcyjne na gboko 2 2 5 rnm.

Twardo zahartowanej warstwy wynosi minimum 50 HRC. M.dzy czopami

wau s wykonane wiercenia suce do doprowadzenia oleju do wszystkich

mOsiowe przenosz dwa piercienie oporowe (6. rys. 2.2) pokryte stopem

ozskowym .89, o które opieraj si odsdzenia przy ramionach rodkowego

czopa wau. Kady piercie oporowy skada si z dwóch poówek górnej

i dolnej Wystp przyzewntrznej rednicy poówki dolej.wsun.tyw wyc.c.e

pokrywy, zabezpiecza piercie przed obrotem. Sred " if ™? ™niTmI?

wau wynosi 62.962...62,982 mm, a czopów korbowych 52,992...53,013 mm

W przypadku koniecznoci sprawdzonia wau korbowego naley

wpierw umy wa i wspópracujce z nim czci (panewki, tarcz

i piorcio uszczelniajcy). Wa korbowy nie moe m.ec siadów

wskazujcych na pojawienie si pkni (w przypadkach nawet

wtpliwych lepiej jest wal wymieni).

Wichrowato czopów wau korbowego, pokazan na rys 2.19,

mona sprawdzi po ustawieniu skrajnych czopów gównych

równolegle do pyty, a czopów korbowych moliwie w paszczy-

nie równolegej do pyty kontrolnej Rónica odlego, od pyty

czopów korbowych pierwszego i czwartego cylindra okrela Wi-

chrowato wau. Naley j równie sprawdzi dla czopów korbo-

wych drugiego Itrzeciego cylindra. Wichrowao*; n.e moe prze

kracza 1 mm (zarówno dla pary czopów korbowych pierwszy -

czwarty jak i drugi - trzeci)

Dopuszczalne bicie czopa rodkowego wynos, maks.mum

0,05 mm. Sposób sprawdzenia bicia rodkowegoczopa gównego

wau korbowego pokazano na rysunku 2.30.

Wa skrzywiony naley wyprostowa za pomoc,, prasy hydraulicz-

nej opierajc go w mikkich pryzmach i stosujc moliwie may

nacisk.

Luz w oyskach gównych i korbowych nie mozo p./ck.aczac

wielkoci granicznych podanych w tablicy 2-12. Luz ten naley

WYMIARY CZOPÓWWAU KORBOWEGO I LUZY

WOYSKACH GÓWNYCH I KORBOWYCHT»blica2-12

oysko

GówneKorbowe

rednica nominalna

62.9S? 6238?

53.013. 52.992

Lufw oysku

nomln»lnv

mm

0.025. 0.075

0.011. .0.06?

Atnionymm

0.1

0.1

f)ys.2.20

Rysunek 2.20

SPRAWDZANIE BICIA CZOPÓW GÓWNYCH

okreli za pomoc przyrzdów uniwersalnych ( m.k. om.erz i red-

nicówka). Pomiary musz wyznacza najwiksze rednico pane-

wek oysk I najmniejsze rednice czopów wau. Romca wymiaru

panewki i czopa wyznacza luz. Przy pomiarze otworu w panewce

pokrywa oyska lub korbowodu musi by dokrcona momentem

podanym w tablicy 2-29.

Jeeli z pomiarów wynika, e luz nie jest nadmierny, to naley

sprawdzi powierzchni czopów. Czopy nie mog by porysowa-

ne, zatarte ani zowalizowane. Mae uszkodzenia mona usun

drobnym papierem ciernym.

Jeeli stwierdzono nadmierny luz w oyskach, rysy na powierzch-

ni czopów lub owal przekraczajcy 0,05 mm, to czopy naley

co

Rys.2.21

Rywnak 2.21

PROMIENIE ZAOKRGLE PRZEJCIOWYCH W WALE KORBOWYM

przeszlifowa. rednice c i d (rys. 2.21) na jakie naley szlifowa

czopy przy stosowaniu podwymiarowych panewek podaje tablica

2-13.

W/MIARY NAPRAWCZE CZOPÓWWAU KORBOWEGO Tablica 2-13

rednicaPodwymiar panewski

mm 0.2S4 O.S08 0,762 1.016

Cjopa gtawnego (cl

Ciopa korbowego |di

62,708 .62.728

52,738.. 52,768

62,454. 62,474

52.484. .52.506

62.200...62,220

52,230 .52,251

61.946. 61,966

51 ,976 . 51,997

Do zamocowania walu na szlifierce su, tuleje A.60235 (rys. 2.22).

Przedni tulej naley wsun na czop wau korbowego, a tylna

przykrci rubami. Zakladnie tulei i ustawianie wau na szlifierce

naley wykona bardzo doklanie i starannie, gdy zanieczyszcze-

nia na powierzchniach i niedokadnoci ustawienia powodujbdy w równolegoci i wspólosiowoci czopów gównych i kor

bowych. Podczas szlifowania kady czop powinien by podtrzy-

mywany za pomoc nastawnych opieraków. Przy szlifowaniu

czopów korbowych naoy ponadto wyway wa. tak aby nio

powodowa drga szliferki.

9

4Rys. 2.22

RytunakZ.22

TULEJE DO MOCOWANIAWAU KORBOWEGO1 13 - luloie A.60J352 - w»l korbowy

Wymagania dotyczce czopów i tylnego konierza walu korbowe-

go podano w tablicy 2-14.

Przy szlifowaniu czopów naley promienie zaokrgle przejcio-

wych utrzyma zgodnie z podanymi na rysunku 2.21.

Wartoci nominalnego i granicznego luzu osiowego wau korbo-

wego podano w tablicy 2-15.

WYMAGANIA DOTYCZCE CZOPÓW I TYLNEGO KONIERZAWAU KORBOWEGO T«b8e» J-M

Wyszczególnienie Warto*

Bicie czopa gównego (rodkowego) w mm maksymalrao 0,05

Owal czopów (gównych i korbowych) wmm maksymalnie 0.005

Stoek czopów (gównych i korbowych) w mm maksymalnie 0^)05

Bicie a (rys 2.21 ) na konierzu waluwmm maksymalni* 0.025

Bioiebrys 2.21)na konierzu wau wmm maksymalnie 0,03

Chropowato czopów Ra : 0.2 iim

WARTOCI NOMINALNEGO I GRANICZNEGO lUZU OSIOWEGC

1 10 osiowy wahl Nominalny Graniczny

korbowego mm mm

0.06. 0,26 0,35

Sposób pomiaru tego luzu za pomoc czujnika jest pokazany na

rysunku 2.23. Przesuwanie osiowe wau od oporu do oporu (np za

pomoc wkrtaka) umoliwia odczytanie na czujniku wartoci luzu

osiowego. Luz osiowymona te okreli za pomoc szczelinpmie-

rza wsuwanego midzy rami a piercie oporowy. Wa naley

przy tym osiowo przesun tak, aby uzyska najwiksz szczelin

na szczelinomierz. Nadmierny luz osiowy zmniejsza sle przez

zastosowanie nadwymiarowych piercieni oporowych. Gruboci

piercieni oporowych podano w tablicy ?-1fi

Po dokonaniu operacji naprawczych wau korbowego, naoykanay olejowe starannie oczyci, przemywane je strumieniem

benzyny lub nafty pod cinieniem, a nastpnie przedmuchujc

spronym powietrzem.

37

Rys. 2.2

Rynunsk 223

POMIAR LUZU OSIOWEGOWAU KORBOWEGO

I - wal korbowy 2 - ciuimk 3 - wkrtak

GRUBOCI PIERCIENIA OPOROWEGO WALU KORBOWEGOTablic. 2-16

Cirubott prercinnifiNominalna

mmNadwymiarowa

mmoporowego

2,31.2.36 2,41. ..2.46

Rys 2.2i

Rysunott 2 24

MONTA ZAUPEK KANAIOW W WALE KOHBOWYM

1 - iripian do montowania MjNpiMl

Po prostowaniu walu lub po wymianie zalepek naoy sprawdzi

wywaenie statyczne walu na dokadnie wypoziomowanychpu-

mach. Niewywaenio okreli mona przez przyklelen.e plasteliny

w okrelonej odlegoci od osi wau. Ciezar .oj plasteliny pomno-

ony przez jej odlego od osi wau okrelawielko

nia. W przypadku niewywaenia wikszego mz 1,0 " '

(150 Gmml wa naley skierowa do dynamicznego wywaenia

Iw celu wywaenia wierci si promieniowe otwory w przeciw-

ciarach)

Jeeli zanieczyszcze za pomoc mycia nie mona usun, to

trzebawyj zalepk. z walu, oczyci starannie kanay, pop^c

aniazda zalepek i zamontowa nowe zaslepki (rys 2.24)

• Panewki wa,u korbowego i korbowodów sa typu ^koset^nego. N

skorupie stalowej maj warstw mied-oów (o grubo.o 3 Mjl -

J|(o oruboci 0,002 mm), a nastpnie oow-cyna-m.edz (o gruboci 01*

050 mm). Stosowane panewki sa znakowane GWCS*. numerem konstru

SVm7wie.kociapodwymiaru (np. nominalna panewka korbowodu m,

numer 0.08.1 12NO00). „ .

Luz w oyskach gównych i korbowych okrela tablica 2-12, a .uz w to

osiowym wynosi 0,06.-0,26 mmTablica 3

Grubo panewkimm

Panewkanominalna 0.254 0,508 0,762 1,016

GównaKorbowodu

1,828... 1,834

1,838... 1.847

1,952.. 1,961

1.965...1.974

2,079...2,088

2.092...2.101

2,206...2.21

5

2^19.-2,228

2,333. 2,342

2,346 2,355

panJeeli w oyskach nie wystpuje nadmierny luz. to .

dalszej pracy pod waruniem, e na ich powierzchni i.zgowe, me wda:

aaj

pkni lub werów (odprysków stopu oyskowego). Panwek, Wmi uszkodzeniami naley wymieni na nowe. Jeel. w ozykach stw.erdzc

nadmierny luz, to panewki niezalenie od stanu naley wym.emc:

na no*

nominalne - jeeli czopy kwalifikuj si do dalsze, pracy lub na podwymm

we - jeeli czopy wymagaj przeszlifowania. Asortyment panewek do na

jest podany w tablicy 2-17.

• Koo zamachowe jest przykrcone do konierza wau korbowego szesc

rubami. Wieniec zbaty na kole zamachowym jest osadzony na wcisk. Wi

Skrót od Gdaska Wytwórnia Czci Samochodowych.

38

Ryjumrt 2.29

KOiO ZAMACHÓW

uszkodze zbów wieca jest moliwa wymiana wieca. Zsuwanie wiecai wciskanie nowego naley wykona za pomoc prasy hydraulicznej. W celu

uzyskania prawidowego montau i poczenia, nowy wieniec przed wciska-

niem naley podgrza do temperatury 80°C.

Powierzchnia koa zamachowego wspópracujca z tarcz sprzga powinna,

by paska i gadka . W przypadku zuycia powodujcego nieprzyleganie tarczy

sprzga ca powierzchni do Woa zamachowego, naezy koo zamachoweprzeszifowa. Szlifowanie powinno jak najmniej zmieni wymiar d Irys. 2.25),

którego warto nominalna wynosi 23 mm, a dopuszczalna - minium 21 mm.Naprawa musi ponadto zapewni równolego paszczyzny a do b i spenie-

nie wymaga podanych na rysunku. Obróbka przeprowadzona jest prawido-

wo, jeeli bicie koa zamachowego zamontowanego na wa korbowy wynosi

maksimum 0,1 mm na r=100 mm (podczas sprawdzania wa pow ;nien byoparty pierwszym i trzecim czopem na pryzmach).

• Uszczelnienie wau korbowego w kadubie silnika stanowi uszczelniacze

gumowe: przedni, umieszczony w pokrywie (10, rys. 2.44) i tylny umieszczony

w pokrywie (1, rys. 2.47) oraz piercie tarczy uszczelniajcej (8, rys. 2.44).

który z piast koa rozrzdu i piast koa pasowego tworz kana dopywu oleju

do odrodkowego filtru.

Uszczelniacze gumowe wau korbowego (przedni i tylny) naley dokadniesprawdzi. Jeeli na powierzchni uszczelniacza stykajcej si z czopem wauwystpuj uszkodzenia gumy lub zuycie drobnych rowków sucych doodrzucania oleju, to jest konieczna wymiana uszczelniacza. W celu zapewnie-

nia szczelnoci zaleca si wymieni uszczelniacze (patrz rozdzia 13.4) nawetw razie dobrego ich stanu, jeeli jest wykonywana taka naprawa silnika,

podczas której jest moliwy atwy do nich dostp.Tarcza uszczelniajca (9) i piercie uszczelniajcy (8, patrz rys. 2.44) muszby równie poddane kontroli, gdy maj wpyw na prawidowo cienienia

oleju w ukadzie smarowania. Piercie musi swobodnie przer.uwa siw rowku tarczy (luz osiowy 0,09. . 0,15 mm), a luz w zamku piercienia

powinien wynosi 0,05...0,2 mm. W razie uszkodze lub znacznie powikszo-nego luzu w zamku lub rowku, czci naley wymieni na nowe.

• oysko waka sprzgowego (osadzone w wale korbowym) powinnoobraca si bez luzu i zaci. Ponadto powinno ono by szczelne W przypadku

odstpstw od podanych wymaga, oysko naley wymieni na nowe

GOWICA I UKAD ROZRZDU 2.3

Rysunrt z.2e

SPOSÓB ZAMOCOWANIA ZAWORUW GOWICY1 - zamek miseczki gOrnoj. I - ritwc/ka

górna. 3 - kopak oganiajcy. 4 - pler&cie

usciolniarecy (* uumy), 5- »p'Wiawewntrzna, 6 - spryna /owntnna.7 - misecrta dolna. 8 - podkadka dolna,

9 - podkadka amony/acyjna U rjumyl.

10- pienkwn Mibejpiecwijiicy

Gowica jest odlewem zestopu aluminium Poobróbce wgowics wciniteprowadnice i gniazda zaworów.

W ukadzie rozrzdu silnika zastosowano zawory (umieszczone w dwóchrzdach) sterowane przez wa rozrzdu (17, rys. 2.1), popychacze (11), drkipopychaczy (10), dwignie zaworów (4 i 5) osadzone na osiach dwignizaworów (4, rys. 2.2) zamocowanych we wspornikach (3) oraz acuchrozrzdu z koami zbatymi.Zamocowanie zaworów sscych i wydechowych pokazane na rysunku 2.26.

zapewnia cige, wolne obracanie si zaworów podczas pracy, gwarantujceprawidowe przyleganie i szczelno midzy zaworem i gniazdem. Zastosowa-nie dwóch spryn (5 i 6) oraz podkadki (9) ma na celu niedopuszczenie dowystpowania drga spryn i utrzymywanie cigego stykania si elemen-tów ukadu rozrzdu przy otwieraniu i zamykaniu zaworów, co zapewniacichobien prac.Waki dwigni zaworów s zamocowane do gowicy poprzez wsporniki (1 i 3,

rys. 2.27).

Jako wspornik przedni montuje si wspornik z kanaem olejowym (2).

39

Rysunek 221

P002NIE WAKÓW DWIGNI ZAWORÓW

|OSADZONYCH NA NICH UJLEI

1 - wspornik przodni. 2ka* olt|owy.

3 - wspornik rodkowy i rylnY. << - dwignia

laworu wyducftoweoo, 5 diwlgnia jbwoiu

sscego. 6 - spryny dwigni,

7 - plorfcienie opwonw, 8 - otworki ole|owo

Gowica2.3.1

nys.2.26

ZASlEWANIb OTWORÓWymOTOWH Z «OWO 7. POMOC PRZYRZDU

2 - kor* wytou. do naguewncy. 3 -orok wylotu do podgrzewacza

miowanki. a - PM""

SS.!^* BhtKdado gowicy w criym *>kres,e«»P-

(„ie deformuje sie). ieet dobrze cModzone ,

^Irfo-zawor

Prowadnice tworów sscych sa krótsze i ustaw.one w gow.cy bardzie

^p^^ sprawdzenia jgjMJ^H

dziale 1 3.Szczeino gowicy sprawdza si za pomoc wody pod cinie-

niem, doprowadzonej do paszcza wodnego gowicy Przed próba

naley zalepi otwory za pomoc czci skadowych przyroda

A.6H92 (rys. 2.28). PMa (1) zalepia o«worv »™'gowicy, korki (2 i 3) - wyloty do nagrzewmcy .

podgrzewacza

mieszanki, a pytka z kranem (4) - wyto. do obudowy

Woda o cinieniu 0.5 MPa (5 kG/cnrl itemperaturze otoczenia

utrzymywana w gowicy minimum przez 7 min. nie moe przecie-

ka lub przescza s,e przez cianki. Mato mo^nosc z wyflt-

kiem tych. które wystpuj na dolnej powierzchni o owicy w^ko-

morach spalania, przy gniazdach zaworów oraz w Znalach ss

cych iwydechowych, mona naprawia za pomoc spawania.

Gowice z nieszczelnociami rozlegymi lub wystpujcym, ni

powierzchniach, których nie mona spawa, naley wymieni,

Sm dolnej powierzchni gowicy silnika na.ezy sprawdza

3S& podany w punkcie 2.2..

Nierówn

wyrówna przez sziifowanie lub docieranie rczne na pycie sto-

sujc past ciern. Wa.s.wa usuwanego materiau P™™»£*

(* najmniejsza, aby Stopie sprania w cylindrach n» uleg

zmianie.

Pojemno komór spalania (zwkrcon wiec)n™™^^*^

by przy tym ustawiona dokadnie w poziomie.

40

3

2.3.1

atunku

3"C lub

100aC.

em)co

leratur

ksztat

po od

»wór.

czenia.

lardziej

na ona

isadów

Jwigni

w roz-

d cinie

ed prób

irzyrzdu

wierzchni

rzewacza

nostatu.

Moczenia

a przecie-

i, zwyjai-

icy, w ko

iach ss.

-

ipawania.

cymi na

nieni na

prawdza

nie, naley

)tycie sio-

winna bynie uleg

53,7 cm3

ir spala-

emnojowinna

KONTROtA tUZOW 7AWORÓWWPROWADNICACH

Luzy zaworów w prowadnicach powinny by zgodne z danymi

i tablicy 2-18 Luz len mona sprawdzi za pomoc pomiaru

wartoci bocznego skoku zaworu (rys 2.29) Wartoci tego skoku

równie podano w tablicy 2-18.

T«Mii:a2-18

WARTOCI I UZÓ* ZAWORÓWW PROWADNICACH ICH SKOKÓW ROCZNYCH

Luz w prowadnicy Skok hoc/nyraworu

nominalny dopuwnalnY nominalny dopuszczalny

mm mm mm mm

Sfi^cy 0.17. .0.37 0.6

Wydechowy O.099... 0.062 0.1 0.M...O.31 0.5

Kontrol nnlezyprzeprowadzaw paszczynie prostopadej doosi

dwigni zaworów, gdy w tej paszczynie wystpuje najwiksze

zuycie.Zawór podczas kontroli powinien by lekko uniesiony, aby

grzybek nie styka! si z gniazdem i nie ogranicza! skoku trzonka

zaworu w prowadnicy.

Skok zaworu wydechowego, podany w tablicy, jost okrelony

w odniesieniu do koca trzonka, poniewa dostp do grzybka jest

utrudniony (wzgldem grzybka wartoci skoku s identyczne).

Gdy luz przekracza warto graniczn, naley zawory wymieni na

nowe, a jeeli to nie wystarczy - wymieni prowadnice.

Do usuwania zuytych prowadnic i wciskania nowych (nominal-

nych) suy trzpie A.601 53 (rys. 2.30).

Prowadnice zaworów sscych i wydechowych róni si dhigoci. Prowadnice zaworów sscych s krótsze od prowadnic zawo-

rów wydechowych. Przy osadzaniu prowadnic naley zwróci

uwag na prawidowe osadzenie piercieni zabezpieczajcych (10.

rys. 2.26)

We wcinitych prowadnicach naley za pomoc rozwiertaka

A.9O310 poprawi rednic wewntrzn tak, aby wynosia

8,029.. 8.047 mm.Gniazda zaworów powinny mie przylgnie (stykajce si z przy-

Igniarni zaworów) gadkie i boz werów. Gniazda z uszkodzonymi

przylgniami naley przeszlifowa.

Przed przystpieniem do szlifowania naley dobra i umieciw oczyszczonym otworze prowadnicy zaworu jeden z trzech pro-

wadników stanowicych przyrzd A.94059 (rys. 2.31). Dobór jest

prawidowy, jeeli prowadnik jest osadzony z wciskiem w prowad-

nicy Na prowadnik naleyzaoy spryn rubow, a nastpnie

oprawk A.94069 i kamieniem szlifierskim o kcie pochylenia

41

Hyuinek 2 30

WYPYCHANIE I WCISKANIE PROWADNIC

1 -irzpior.A.60153

Rysuiwli Z.J1

PROWADNIK OSADZONYW PROWADNICY ZAWORU1 - prowadnik

Rysunek 2.32

WYMIARY PRZYLGNI GNIA2DA

I i4

Ryiuink 2JOZWANIE PHZYlC.NI GNIAZDA

I - lita. ? - uctiwyi Imu

<5> 4T30.5

dów i narzdzi stanowicych wyposaenie tfHtakL Wymiary

pSoni powinny wynosi: A = 30.5 mm dla gn**d «=Wdechowych i A = 34 mm dla zaworów sscych. Aby uzyska «e

wymiary, naley za pomoc frezów lub kamien, szlifierskich k-

SSiS przylgn.gniazda od góry i od ^u. Zwanie

przy.gni zapewnia lepsza szczelno zaworów. Narzeka podczas

»nia powinny by prowadzone na tym samym P™»*"*"

co przy szlifowaniu gniazd. Sposób zwania przylgn. gn azda za

£S «»»wani. przedstawiono na rysunku ..33. S,M cwanie

gniazd jest wykonane prawidowo, jeeli szeroko przylgn. wyno-

si 1 2 1 4 mm, a bicie gniazda wzgldem otworu w prowadnicy,

zaznaczone na rysunku 2.34. wynosi maksymalnie 0.05 mnr

Sp.awdzanie przylegania gniazd z zaworam. pneprowad. a za

pLo^przYrz duA.60148|ryS.2.35).PrzedrozPc^eCiemkont^

SSS w gniazdo wiecy wkrci korek (lub wiec),wsun do

prowadnic zawory {gniazda i zawory musza byc starannie o.-zyszS pofoy na podstawie A.««1. • ~ ^TJumieci przyrzd A 60148 Mocno dociskajc przyrzd no gtowl

cy naley pompowa powietrze a do uzyskania moliwie najwi-

kszych wskaza na cinieniomierzu. Jeeli po przerwaniu pompa

wania wskazania cinieniomierza gadaj do ,o szcze nosc

gniazda z zaworem nie jest w|asc.iwa. Szczelno ,est prawidowa.

RyiufMk 2.34

KTY PRZYIGNI ZAWORU I GNIAZDA

1 - kat prfyldni zawuui. 2 - kal przylani B™a«>a

Rysunek 2.35

SPRAWDZANIE SZCZELNOCI ZAWORÓW

1 - przynad A.60'48. 2 - przyrzd A.60041, 3 - Ko.1*/Mlww ''"•«•' «™=v

tworzcej stoka 45" ± 5'. Spryna utrzymuje kamie szlilierski

nad gniazdem. Kade zwolnienie docisku do gniazda wirujcego

kamienia powoduje jego cofnicie si i przerw w **<<™™^

Dziki sprynie jos, wiec moliwe zdejmowanie c.enk,ch^warstw

materiau. Aby u.iikawpywu wibracji szlifierki, w czasiestykania

si wirujcego kamienia z naprawionym gniazdom, napd szlifier-

ki naley wycza (kamie powinna napdza bezwadno mas

Obrotowych szlifierki).

W celu uzyskania prawidowego ksztatu przylgn, gniazda Irys.

2 32) nalozy stoek kamienia czsto równa za pomoc przyrz-

jeeli wytworzone cinienie wolno zmniejsza s,q do zera (w cigu

okoo 15s). Uszczelka gowicy w stanie swobodnym (w miejscach

nie wzmocnionych obrzeem) ma grubo X ' 0,05 mm, a po

zamontowaniu ma grubo 1.2 ± 0.05 mm1Knn>j>,arlf<irja

"

Uszczelka silnika 1300 róni si od uszcza. «*£ ™™ rt0^rednicy Otworów, która wynosi 74mm dla s.lmka 1 3O0

,

78,5 mm

dla silnika 1500. Ugicie uszczelki pod obc.emem n,e jes. spr-

yste |dlatego przy kadym montau rJ.ow.cy naley stosowa

now uszczelk, która odksztacajc si plastyce zapewni

szczelno.

2.3.2

Ukad rozrzdu

7awnrv sa umieszczone w dwóch rzdach. Zamocowanie zaworów sscych

^"^zedstawiono na rysunku 2 26 Gumowy

nijacy (4) montowany na zawory ssce i wydechowe oraz kopak osar .ajcy

13 maj l celu uniemo,iwienie przedostawania si o.e.u^^'^Trzonki zaworów sscych s dusze ni wydechowych, a sredn.ee zewntrzne

S^ryS^S 36 mm. rednice zewntrzne grzybków zaworo,

wydechowych wynosz 31,5 mm.

42

RyMI .M-

SPRAWDZANIE SIY SPRYNY

Zawory, które przy kontroli w prowadnicach (z którymi wspópracoway)wykazay nadmierny luz i zuycie trzonka (patrz. tabl. 2-18

i rys. 2.29), naley

wymieni na nowe. Jeeli, pomimo zastosowania nowych zaworów, luz jest

jeszcze zbyt duy, to jest konieczna wymiana prowadnic. Zawory, których luz

w prowadnicach jest dopuszczalny, naley oczyci z nagaru i podda dalszej

kontroli.

W razie wykrycia pkni lub gdygrubo czci cylindrycznej grzybka wynosi

mniej ni 0,5 mm, zawór równie trzeba wymieni. W zakwalifikowanych do

dalszej pracy zaworach naley sprawdzi, czy trzonki s proste, wyprostowa

skrzywione trzonki na pycie za pomoc, mikkiego motka i przeszlifowa

przylgnie zaworów zachowujc wymagania podane na rysunku 2.34 (A = min

31,35 mm - zawór wydechowy i A = min 34, 85 mm - zawór sscy).

Zwikszony w stosunku do gniazda o 30' kt pochylenia przylgni zaworu

uatwia czciom wspópracujcym dopasowanie si i utrzymywanie szczel-

noci. Szlifowanie jest wykonane prawidowo, jeeli bicie przylgni wzgldemtrzonka zaworu zaznaczone na rysunku 2.34 wynosi maksimum 0,03 mm.Czoo trzonka (wspópracujce z dwigni zaworu) powinno by paskie.

W przypadku stwierdzenia zuycia, powierzchni t naley przeszlifowa.

Szlifujc grzybek i trzonek naley zdejmowa moliwie najciesz warstwmateriau, aby wymiary czci tylko nieznacznie si zmieniySzlifowanie przylgni nowych zaworów lub docieranie ich gniazd jest niedopu-

szczalne, poniewa niszczy warstw specjalnie naniesionego na pr/ylgni

zaworu aluminium. Warstwa ta uatwia dopasowanie sizaworu i zabezpiecza

przylgni przed korodujcym dziaaniem spalin

• Spryny zaworów maj duy wpyw na cichobieno pracy I moc silnika

i dlatego musz by starannie sprawdzone. Spryny z pkniciami, ladamikorozji lub rysami wewntrz zwojów (sprawdza szkem powikszajcym 2 x)

naley zastpi nowymi. Nastpnie naley sprawdzi odchylenie tworzcej

spryny (wymiar A, rys. 2.36) i si spryn. Spryny mog by uyte domontau, jeeli odchylenie ich tworzcej A nie przekracza 1 ,9mm dla surynywewntrznej i 2,5 mm dla spryny zewntrznej, a sia spryn jest zgodna

z wymaganiami tablicy 2-19.

DUGOCI I SIY SPRYN ZAWORÓWTablica 2-19

Dugoswobodna L

mm

Dugo B przy

kontroli

mm

Sia

Rodaaj

sprynynominalna

N (kG)

dopuszczalna

N (kG)

Zewntrzna 50 33.2 292,2 ±14,7

(29.8 ± 1,5)

225.6

(23.0)

Wewntrzna 39,2 30 131.4 + 69(13,4 ± 0.7)

107.9

(11.0)

• Wa rozrzdu jest uoyskowany w kadubie silnika w trzech miejscach.

Z przodu w tulei ze stopu aluminium, a w rodku i z tyu w cienkociennych

panewkach z warstw lizgow aluminium-cyna o gruboci okoo 0,3 mm.Wa rozrzdu powinien mie powierzchnie krzywek, koa zbatego napdzaj-

cego pomp oleju oraz mimorodu napdu pompy paliwa bez zatar i wykru-

sze.Bicie rodkowego czopa wau rozrzdu, sprawdzane w sposób pokazany na

rysunku 2.37 nie powinno przekracza 0,02 mm. Jeeli bicie przekracza

0,1 mm, to wa naley wyprostowa za pomoc prasy.

Wznios krzywek naley sprawdza po wyprostowaniu wau. Sposób kontroli

43

Rysunek 2.37

SPRAWDZANIE BICIA RODKOWEGOCZOPA WAtU ROZRZDUI- sp'awdzany wal rozrzdu

jest taki sam, jak kontroli bicia wau (rys. 2.37). Naley sprawdzi wszystkie

krzywki. Wznios krzywek sscych i wydechowych powinien by jednakowy

i wynosi 6,35 mm. Jeeli pomiar wykazuje róne wzniosy poszczególnych

krzywek, to wa trzeba wymieni.

Kty otwarcia i zamknicia zaworów naley sprawdzi (wewszyst-

kich cynlindrach), jeeli w pracy silnika stwierdzono zakócenia,

a wa rozrzdu nie wykazuje widocznych uszkodze. Warunki

kontroli i wymaganias podane w tablicy 2-20. W celu sprawdze-

nia któw otwarcia i zamknicia zaworu sscego naley:

1| zamocowa wycinek podziaki do kaduba silnika (rys. 2.95);

2) wyregulowa w sprawdzanym cylindrze luzmidzy dwigniami

i zaworami na 0,90 mm

;

3) pokrtem A.60186 obraca wa a do chwili, gdy zawór sscy

sprawdzanego cylindra zacznie si otwiera*; znak (1) na kole

zamachowym Ipatrz rys. 2.95) dla cylindrów pierwszego i czwarte-

go lub znak (5) dla cylindrów drugiego i trzeciego powinien

wskaza na podziace 5" przed ZZ; dopuszczalna tolerancja któw

wynosi ±4°;

4) pokrca wa a do chwili, gdy zawór sscy zamknie si;

wymieniony znak na kolo zamachowym powinien wskaza na

podziace 44" po ZW; dopuszczalna tolerancja któw wynosi +4°.

W ten sam sposób naley sprawdzi równie kty otwarcia i za-

mknicia zaworu wydechowego w sprawdzanym cylindrze, a na-

KAJY OTWARCIA I ZAMKNICIA ZAWORÓW SILNIKA

Luz Pooenie Poto/eniu wykurblenla

Zawór lawór-dzwignia zaworu walu korboweflo

mm

Smcv 0.45 otwarcie 6" przód ZZ

ramknicie 44'aoZW

Wydechowy 0,46 otwarcie 47'prwdZW

jomknicie 2" po 72

stpnie wykona te czynnoci w pozostaych trzech cylindrach,

Jeeli stwierdzi si niezgodno kta (lub któw), z podanymi

wartociami, to wa naley wymieni.

Tuleje oyskowe wau rozrzdu nie mog mie rys, nie mog byzatarte ani nadmiernie zuyte. Maksymalny dopuszczalny luz

midzy czopem wau a tulej wynosi 0,15 mm. Tuleje zatarte lub

zuyte naley wymieni. Wciskajc nowe tuleje (rodkow i tyln)

naley je ktowo tak ustawi, aby otwory olejowe pokryy si

z kanaami w kadubie silnika.

Otwory w tulejach naley obrabia frezem A.90327 Wymagania

dotyczce wcisku tulei do kaduba i luzu midzy czopem waurozrzdu a tulej podano w tablicy 2-21

.

Pocztek otwierania i koniec zamykania zaworu okrela za

pomoc czujnika przystawionego do górnej miski spryny zaworu lub pokrcania drkiem zaworu [niemoliwo pokrcania

oznacza otwarcie zaworu!

Luz osiowy walu rozrzdu tulei przedniej powinien wynosi 0,095...0,20 mm.

W razie nadmiernego luzu naley zastosowa tulej wau rozrzdu o nadwy-

miarowej dugoci.

WYMAGANIA WYMIAROWE DLA TULEI WAU ROZRZDU Z-Z1

Minjsce

umins/czenia

lulat

Pasowanie

tuleja-kadub

mm

rednico otworu w tuta Luz

rulnja-tzop

mm

rednica

gniazda

mmpa wciniciu

mmpo obróbce

mm

Pradn.a lui 0.03. 0,06 36.025...36.O45 0.O25 0,089 52,50?-. .52.527

rodkówu wcisk 0,063.

0.139

47.027. 47.462 47.720 47,740 0.044. 0,090 52.927 . 59,952

Tylna wcisk 0,076.

.0.152

45,64. .40.065 46324 . 46.344 0.046 0.091 49.340. 49,366

Dugo tulei nominalnej wynosi 27 ,45.. .27 ,47 mm, a nadwymiarowej

27,55...27,57 mm.• Popychacze podczas pracy silnika powinny si obraca. Uzyskuje si

44

tkie

iwy

ych

.2-20

Rysunek 2 38

POPYCHACZ

wówczas równomierne i mae zuywanie si stopki oraz utrzymywanie siprawidowego luzu midzy dwigniami i zaworami. O obracaniu si popycha-czy wiadczy gadka (bez miejscowego zagbienia) stopka popychacza.

Stopki zuyte mona naprawia przez przeszlifowanie speniajce warunki

podane na rysunku 2.38, ale tylko wtedy, jeeli luz popychacza w otworze

prowadnicy nie przekracza 0,1 mm. Przy luzie wikszym trzeba popychaczwymieni na nadwymiarowy (patrz tabl. 2-3). Ze wzgldu na trudne dospenienia wymagania dotyczce ksztatu stopki, jest wskazana wymianapopychacza z zuytymi stopkami.

• Drki popychaczy powinny mie powierzchnie kuliste na obu kocachgadkie i bez wykrusze. Drki z uszkodzeniem tych powierzchni naleywymieni na nowe, zwracajc uwag na dugo (krótsze dla dwigni zawo-rów sscych). Drki powinny by proste. Dopuszczalne skrzywienie wynosimaksymalnie 0,3 mm; w przypadku wikszego drki naley wyprostowa.• Waki dwigni zaworów s jednakowe lecz przeciwnie ustawione otworka-

mi olejowymi (8, rys. 2.27). Pooenie piercieni oporowych (7) wzgldemwsporników pokazane dla waka dwigni zaworów sscych jest identyczne

równie dla waka dwigni zaworów wydechowych.• Dwignie zaworów w miejscu wspópracy z trzonkiem zaworu nie mogby wykruszone ani odksztacone. Dotyczy to równie powierzchni poszcze-

gólnych rub regulacyjnych wspópracujcych z drkami popychaczy. Czcio uszkodzonych powierzchniach naley wymieni.• Luzy midzy dwigniami zaworów a wakami oraz wakami a wspornikamiwaków powinny by zgodne z podanymi w tablicy 2-22, a powierzchnie

wspópracujce powinny by gadkie, bez ladów zatar. Czci zuyte lub

LUZY DWIGNI ZAWORÓW NA WAKU ORAZ WAKA WE WSPORNIKU Tablica 2-22

Irach

mymi

iibyy lu/

e lub

yin)

V si

gania

walu

mm.

Iwy-

i

Sprawdzana wielkoLuz

nominalny dopuszczalny

mm mm

Luz midzy dwigni zaworu a wakiem 0,032...0.068 0.10

Luz midzy wakiem a wspornikiem watka 0,000...0,036 0,05

Rvuir.ek2.39

ACUCH ROZRZDU(- pytka iwJwiwdfosniowa. 2 - sworron

acucha. 3 - kleruntk ruchu acucha

zatartych powierzchniach naley wymieni na nowe lub w razie potrzebywymieni obie wspópracujce czci. Kanay olejowe w przednim wsporniku

waków, w wakach i dwigniach zaworów naley oczyci mechanicznie1 przedmucha spronym powietrzem.

• Spryny dwigni zaworów cinite do dugoci 31 mm powinny wykazy-

wa si 25 £ 2 N (2,5 ± 0,2 kG), przy czym dopuszczalna sita wynosi19...27 N (1,9...2,7 kG). Spryny nie speniajce tego warunku trzeba

wymieni na nowe.Dwignie zaworów, wsporniki i waki naley montowsc w nastpu-

jcy sposób:

1) we wsrponik przedni (rónicy si od pozostaych kanaemolejowym midzy otworami pod waki dwigien) wsun waki;

w otwór wspornika pooony bliej podstawy wsun ten koniec

waka, ptzy którym bliej jest wykonany otworek olejowy (patrz

rys. 2.27), w otwór za wspornika bardziej oddalony od podstawy

ten koniec, przy którym otworek olejowy jest bardziej odlegy;

2) zaoy na kady waek piercienie oporowe 17). sprynydwigni zaworów (6), dwignio zaworów wydechowych (4) i ss-cych (5); na kady waek montuje si jeden rodzaj dwigni zawo-

rów sscych lub wydechowych; oraz zaoy wsporniki rodkowyi tylny (patrz rys. 2.27);

3) waki naley ktowo tak ustawi, aby otwory we wspornikach

i wakach byy wspóosiowe; umoliwia to monta podzespou na

ruby gowicy.

45

. Wa rozrzdu jest napdzany przez wa korbowy zaj^f^^T „ .Jn.rha 3/s"x 3/,e" (podziaka acucha wynosi V«

,a szeroko

^ 1

—przez osie obu waów (patrz rys. 2.92).

Demonta i monta gowicy2.3.3

W razie koniecznoci zdfecia gowicy « silnika, naoy najpierw

spucie pyn z ukadu ch.od.enia oraz odkreac nakretk, i zdj filtr

powietrza.

Prrv zdejmowaniu gowicy naley.

odczy przewody czce obudow termostatu z chtodn ca

o*Soi, te.mos.au. z pompa (8. rys. 2 52).

Jy i wylotowy .nagrzewnicy oraz przewód czcy rurk nagrzew-

issss& **** (i 1 ** 279)°d dw,ani

-li^*W*™* "Ponowych. przewód czujnika «cm

pe^yprynuchc^^^go rozdzielacza i przewód podcinieniowego

urzdzenia wspoma-

-wy czynnoci l0 . 15. 19. 22. 23. 24 podanew punkcie 2.8.3.

oSjÓmtaJ monta zaworów sscych

1 - slO|8K A 60131 , 2 - prav>'1'l A60 ' 94

DEMONTA"1

' M0NTA2 ZAWORÓWWYDECHOWYCH

1 -prcyra|dA60194

po czym Odkrci ruby 1 zdj obudow termostatu przewód

ssacYz ganikiem orazodczy rurk czca nagrz^mc z pom-

,S^S^^-«^^ -oinosci. a gjby dokr*-

ca w kolejnoci podanej w punkcie Z8.4 (czynno 13).

Wcl wymontowania zaworów sscych gowice naley umie ci

na pyc^ A.60191 (rys. 2.40, Iuginajc za pomoc przyrzdu

A SOI 94 kolejne spryny,wyj zamki. Pyta podtrzymuj,=

zawory

od strony komór spalania uniemoliwiajc ,ch przesuwan.e.

Wymontowujc Ikontujc zawory wydechowe.

,ey podobnie, lecz przyrzd trzeba mocowa r» Irtttych rubach -

Wymontowane zawory naty ormeszcza w'

JLiku tak. aby zostay zamontowane do tych

'nicz którymi wspópracoway. Mon.u,czawory uzeL. h ,.onk

powlec olejem, a nastpnie zaoy poszczególne

ne na rysunku 2.26. Piercie uszczelniajcy (41 naley zaozyC na

ZSSSS» w dolny rowek, bezporedni przed zaomem,

zamka. Do przesuwania piercienia (4) trzeba stosowa odpowied-

niej dugoci rurk. Podana kolejno montau zabezpiecza

£

cieó przed uszkodzeniem i zapewnia p.aw.dlowo uoeni,

w rowku.

UKAD SMAROWANIA 2.4

Uktad smarowania (rys. 2.42) tworz pompa oleju (3), odrodkowy filtr oleju

(6), filtr bocznikowy (11 ). kanay olejowe w kadubie silnika, czujnik cinienia

oleju (17) i miarka poziomu oleju (18). Olej zasysany z miski olejowej przez

pomp jest toczony poprzez odrodkowy filtr do kanaów olejowych silnika

a z nich do poszczególnych oysk.• Pompa oleju jest zamocowana do kaduba silnika od strony osonitej

misk olejow i napdzana od wau rozrzdu. Pompa jest wyposaonaw zawór regulacyjny cinienia, który ogranicza cinienie oleju w ukadzie do

0,4.. .0,45 MPa (4,0.. .4,5 kG/cm2). Zawór regulacyjny typu toczkowego (rys.

2.43) jest umieszczony w pokrywie pompy.

Spadek cinienia oleju w ukadzie smarowania silnika poniej

0,02. ..0,06 MPa (0,20.. .0,60 kG/cm 2)sygnalizuje zawiecnie si

czerwonej lampki kontrolnej cinienia oleju, znajdujcej si wze-spole wskaników na tablicy rozdzielczej. Lampk wcza iwy-cza czujnik cinienia oleju (17, rys. 2.42), wkrcony w kadubsilnika, po lewej stronie.

W przypadku nadmiernego cinieniaw przestrzeni A (patrz rys. 2.43), nastpu-

je odsunicie toczka zaworu (1) i olej przepywa z powrotem do przestrzeni

sscej B pompy.

Rysunek 2 42

SCHEMAT UKADU SMAROWANIA SILNIKA

1 - pok'ywn pompy re smokiem. ? - zowó'

regulacyjny nsmoino oleju, 3 - pompo oleju,

4 - prjewod pompe-poluywa prgednia.

5 - fowki w c/upiu wolu korbowego, 6 - filii

odSrofliowy. 7 - kana w wale tortowy1".

8 - kami pionowy, 9 - kana glOwny,

10 -strumie praafillrowanego olaju, II -

U boc/nikowy, 12 - kanni oysko wau-wspornik dwigni laworOw. 1 3 - wspornik

ptredni osi dwlgni zaworów, 14 - rozpylnw

oleju, 15 -kolo /olato napdzwie walu

rarnadu. 16 - olworok do smarowana

acucha. 1 7 - aujnik cinienia olaju.

18 - miarka poriomu oloiu. 19 - korek

spustowy. 20 - Kiaka iltnijoca

47

Ryumak2.43ZAWÓR REGULACYJNY CINIfN1A OLEJU1 - jawor rogulacyiny, 2 aproryna jaworu.

3 korek ap-w-^y rawoni. 4 podkadka

abaipiaczBUtca, 5 obudowo nworu.

6 - wypyw oleju do mlniko

ODSnOOKOWY FILTR OLEJU1 - pokrywa kola psaowego. ? pioricion

u&JUflniapacy pokrywy, 3 - pytka

rabo/piconiai. A - rubo kuta pasawouo,

5 - podkladi wuby koo pasowtgo

6 - odmumk ole|U. / koo pasowe waukorboweoo. 8 - piercie taroy

usadnai»rei. 9 - iaic7a us?crelriiaja<3.

10 - pokryw' przednia kaduba. 1 1-

pierbon amonyaijicy. 12- pokrywa

byska pr/odmogo

Ryunak7.4S

FILTR BOCZNIKOWY OLEJU1 - UDcnHa llllru. 2 dopyw oloju.

3 - otworek wlotowy

Pompa ssie olej przez siatk smoka pompy i toczy przez przewód (4, rys. 2.42)

do kanau w pokrywie przedniej kaduba. Kanaem w pokrywie i dwomarowkami (5) utworzonymi przez cicia w przednim czopie wau korbowego,

olej pynie do filtru odrodkowego (6, zgrubnego oczyszczania), którego

poszczególne czci s widoczne na rysunku 2.44.

Zanieczyszczenia s odrzucane w kierunku maksymalnej rednicy filtru, gdzie

osadzaj si na ciankach filtru.

• Z filtru odrodkowego oczyszczony olej pynie kanaem (7, rys. 2.42) w wale

korbowym do oysk gównych i korbowych. Z oyska gównego przy kole

zamachowym, przez pionowy kana (8), olej zasila kanay czce sizoyska-

; 2 3 5 i 7 tÓ P

ftysZti Rys.ZiS

48

mi wau rozrzdu i filtrem bocznikowym (dokadnego oczyszczania). Z filtru

bocznikowego oczyszczony olej spywa (strumieniem 10) do miski. Filtr

bocznikowy z elementem filtrujcym z bibuy filtracyjnej jest nierozbieralny.

Zamocowanie filtru i przepyw oleju wyjania rysunek 2.45.

Kana (12, rys. 2.42) zasilany w olej z oyska przedniego wau rozrzdu, czysi przez kanay we wsporniku przednim (13) waka dwigni zaworów z wn-trzem tych rurowych waków. Przez otworki w wakachs smarowane oyskadwigni zaworów.Rozpylacz (14), zasilany z kanau (1 2). kieruje olej do rynienki w kole zbatymnapdzanym (15). Wypywajcy otworkami (16) z rynienki olej rozpyla sii tworzy mg, w której pracuje acuch.Smarowanie kó napdu rozrzdu i dopyw oleju do czujnika cinienia oleju

nastpuje przez szczelin i rowek wykonane w przedniej tulei oyskowejwaurozrzdu. Kanaliki te s pokazane na rysunku 2.46.

1.42)

oma

ego,

rego

idzie

wale

kole

rska-

Rysunek 2.46

PRZEDNIA ITJLEJA OYSKOWAWAUROZRZDU1 - wylot do kó jebatych tomda. 2 - wylot

ilu diwignl /tworów, 3 - wylot do ctuinika

cinienia olo|n. 4 - otwot wlotowy oleiu

flysunok 2.47

USZCZELNIENIE TYLNEGOOYSKA WAUKORBOWEGO1 - pokiywo uwuolnajaca kuyskj lylneflo.

2 - uncMmKa. wau torbowaao, 3 - kolo

/•muchowe, 4 - oysko kulkowe walka

spr/agOwuBO. b - fuba kola /umachowenu

6 - podkadka tub kola zamachowego.7-uw«eik«pok'Ywv

Rys. 2X6

Krzywki wau rozrzdu s smarowane dawkami oleju natryskiwanymi 7 otwor-

ków w pokrywach korbowodów.

Uszczelnienie tylnego oyska wau korbowego pokazano na rysunku 2.47.

Sprawnie dziaajcy ukad smarowania zapewnia nie tylko doprowadzenie

oleju midzy wspópracujce powierzchnie, ale i doprowadzenie go w odpo-

wiedniej iloci, aby uzyskane byo waciwe odprowadzanie ciepa z oysk.Aby te warunki byy wypenione zawór regulacyjny cinienia olei ; musi bysprawny, a luzy midzy wspópracujcymi powierzchniami nie mog bynadmierne, gdy kade utworzenie si szczeliny wikszej od dopuszczalnej

powoduje duy wypyw oleju, spadek cinienia w caym ukadzie i niedostate-

czne iloci oleju w miejscach wymagajcych smarowania.

W razie koniecznoci sprawdzenia ukadu smarowania, kontrol naley rozpo-

cz od pompy oleju.

Pompa oleju 2.4.1

Pompa oleju podczas obracania waka (4, rys. 2.49) przemieszcza olej w prze-

strzeniach (3) midzy zbami z komory (5) do komory (2). Aby uzyska

potrzebne cinienie oleju luz midzy wierzchokami kó zbatych i otaczajcy-

mi je ciankami nie moe by zbyt duy, a zawór pompy (1, rys.2.43) reguluj-

cy cinienie oleju musi w stanie zamknitym szczelnie przylega do gniazda

obudowy (5).

49 4- Pm-... 'i u :br .

Rysunok 2 48

ZAMOCOWANIE POMPY PRZY DEMONTAU I MONTAU1 - BiuDy przewodu pornpa-pokrywa przednia, Z podkadka 7aherpieczaja.ca.

3 - zawór rogjlacyjny. 4 - pokrywa, 5 - przekadka pompy

Ryiunek 2.49

sprawdzenie luzu miedzy wierzchokami kol zbatych a obudowa1 - szcza nomioiz. 2 - komora toczenia. 3 - przesir/e mkjrtiy zbami. < - wolok

i kotom zbatym. 5 - komora ssania

" r' 2 SO

SPRAWDZANIE I UZU OSIOWEGO KÓ ZBATYCH POMPY Ol CJU

1 - szerolinorolor/, ? linia

W przypadku potrzeby sprawdzenia stanu pompy naley j zde-

montowa, umy w nafcie, zamocowa w imadle 1 mikkimi

nakadkami na szczkach (rys. 2.46) i nastpnie:

- odkrci dwie ruby z podkadkami (1! i zdj przewód prowa-

dzcy od pompy do pokrywy przedniej,

- odgi podkadk zabezpieczajc (2) i wykrci kompletny

zawór regulacyjny |3),

- odkrci ruby pokrywy, zdj pokryw (4) i przekadk pompy(5),

- wyj waek napdzajcy z koem zbatym oraz koo napdzanepompy,

50

LUZY NOMINALNE I DOPUSZCZALNE W POMPIE OLEJU Tablica 2-Z3

LUZ

Sprawdzana wielko nominalny

mmdopuszczalny

mm

Lu? midzyzbny kot zbatych pompy oleju 0.15 0.26

Luz osiowy kol zbatych 11,01 6...0,086 0,1 S

Luz promieniowy watka w obudowie 0.016...0.065 0,10

Luz promieniowy koa napdzanego na waku 0.017.0.057 0.10

- odkrci korek zaworu regulacyjnego i wyj spryn oraz

zawór.

Monta pompy naley przeprowadza w kolejnoci odwrotnej.

Monta jest przeprowadzony prawidowo, jeeli w zmonfow inQj

pompie waek przy pokrcaniu rk obraca si bez zaci. Czycizdemontowanej pompy oraz przewód od pompy do przedniej

pokrywy i kana sscy w pokrywie pompy powinny by oczyszczo-

ne z zanieczyszcze i osadów (patrz rozdzia 13)

Koa zbate pompy nie mog by zuyte ani mie wykrusze.

W razie zatarcia powierzchni zbów, wykiuszeti, uszczenia si

zbów lub nadmiernego luzu midzyzbnego (patrz tabl. 2-23)

koa trzeba wymieni.

Naoy równie sprawdzi osadzenie koa zbatego na waku.

W razie stwierdzenia niedostatecznego wcisku w poczeniu (mo-liwo obrócenia koa na waku)waek zkoem trzebawymieni na

nowy

Luzwaka z koem zbatym w obudowie pompy i luz kota zbategonapdzanego na waku nie mog przekracza wartoci dopusz-

czalnych podanych w tablicy 2-23. W przypadku nadmiernego

luzu, zuyt cz lub obie wspópracujce czci naley wy-

mieni.

Obudowa pompy oleju, pokrywa ze smokiem i przekadka nie

mog by poobamywane ani popkane, a oprócz tego waek koanapdzanego powinien by osadzony w obudowie bez jakiegokol-

wiek luzu. Czci nie speniajce wymienionych warunków nalr?zy

wymioni.

Przy sprawdzaniu warunków wspópracy obudowy z zakwalifiko-

wanymi do dalszej pracy koami zbatymi musz by spenionenastpujce warunki

:

- Luz nominalny midzy wierzchokami kó zbatych (sprawdza-

my w sposób pokazany na rysunku 2.49) powinien wynosi0,11. . 0.1 8 mm; jeeli sprawdzany luz przekracza 0,25 mm, to

naley wymieni sprawdzane koo zbate, a gdy to nie wystarcza-

równie i obudow;- Luz osiowy kó zbatych w obudowie (sprawdzany w sposóbpokazany na rysunku 2.50) powinien by zgodny z wartociami

podanymi w tablicy 2-23.

Jeeli luz przekracza 0,15 mm, to naley zmierzy szeroko kó,

zbatych i gboko gniazda w obudowie. Gdy koa nie wykazujzuycia (nominalna szeroko 17,973 ..18,000 mm), trzeba wymie-

ni obudow lub przeszlifowa j, jeeli pozostae powierzchnie

nie s zuyle ani uszkodzone.

Przekadka pompy (5, patrz rys 2.48) powinna by paska i nie

zuyta w miejscu wspópracy z koami zbatymi. W razie zuycia

trzeba przekadk przeszlifowa lub wymieni na now.Luz promieniowy zaworu (1, patrz rys. 2.43) w obudowie (5) moewynosi maksymalnie 0,15 mm (luz nominalny wynosi

0.030...0.112 mm). Jeeli luz jest wikszy ni 0,15 mm, to naleywym ieni zawór orazobudow (w przypadku, gdy jest ona zuyta).

Powierzchnie przylgni zaworu i gniazda obudowy powinny byczyste i nie uszkodzone. Zanieczyszczenia trzeba usun, a czciuszkodzone wymieni.

Spryna zaworu po ugiciu do dugoci 20mm powinna wykazy-

wa si 64 i 1.5 N (6,5 + 0.15 kG). Spryn nie speniajc tego

warunku trzeba wymieni.

Filtr odrodkowy, bocznikowy i czujnik

cinienia oleju

Odrodkowy filtr oleju podlega okresowemu oczyszczeniu.

2.4.2

W celu oczyszczenia filtru naley go zdemontowa w nastpujcy sposób:

1) zluzowa rub mocujc alternator do wspornika górnego

oraz nakrtk przy wsporniku dolnym i zdj pasek podczas

montau regulacj nacigu paska przeprowadzi zgodnie z wyty-

cznymi podanymi w punkcie 2.9:

2) odkrci sze rub mocujcych pokryw kola pasowego 11,

rys. 2.44). zdj pokryw i piercie uszczelniajcy (2);

3) w razie potrzeby zdjcia koa pasowego naley unieruchomi

wa korbowy, odgi pytk zabezpieczajc (3>. odkrci rub (4)

i zdj poszczególne czci - do unieruchomienia walu w silniku

bez skrzynki biegów stosowa przyrzd A.60193 (rys. 2,88); pod-

czas montau rub (4. rys. 2 44) dokrca momentem 138 N m(14kGm).

Czci zdemontowanego filtru trzeba oczyci z osadów i zanieczyszcze,

które odwirowane osadziy si na ciankach, po czym przejrze poszczególne

czci Czci z uszkodzeniami, któremog powodowa wycieki oleju, wymie-

ni na nowe. Piercie uszczelniajcy pokrywy zaleca si przy kadym demon-

tau wymieni na nowy.

Odrodkowy filtr oleju, po dokadnym oczyszczeniu, naley zmontowa w ko-

lejnoci odwrotnej do demontau.

Bocznikowy filtr oleju gromadzi w swym wntrzu ograniczon

ilo zanieczyszcze i dlatego podlega wymianie co 10 000 km

lub przy kadej zmianie oleju w silniku.

Sposób zdejmowania i zakadania filtru za pomoc przyrzduA 60299 pokaza-

no na rysunku 2.86.

Przed zaoeniem nowego filtru naley powierzchni kaduba silnika (w

miejscu styku z filtrem) dokadnie oczyci i lekko powlec olejem Po wkrce-

niu filtru, sprawdzi na pracujcym silniku szczelno poczenia. Jakiekol-

wiek przecieki s niedopuszczalne.

Dziaanie filtru jest prawidowe, jeeli po uruchomieniu zimnego

silnika nastpuje jednoczesne nagrzewanie si silnika i filtru.

Nienagrzewanie si filtru wraz z silnikiem wiadczy o zanieczysz-

czeniu jego wntrza i koniecznoci wymiany lub o zanieczyszcze-

niu przewodów oleju i koniecznoci ich oczyszczenia.

Czujnik cinienia oleju powinien powodowa zawiecanie si lampki kontrol-

nej w zestawie wskaników, gdy cinienie zmniejszy si do 0.02. . 0.06 MPa

(0,20.-0,60 kG/cm 2). Czujnik nie speniajcy tego warunku naley wymieni na

nowy.

Wymontowanie pompy z silnika i wmontowanie 2.4.3

W celu wymontowania pompy z silnika naley:

- wymontowa silnik z samochodu,- spuci olej i zdj misk olejow,- odkrci ruby mocujce przewód oleju do pokrywy przedniej,

- odgi podkadk zabezpieczajc, odkrci rub mocujcpomp do kaduba silnika i wyj pomp.Pomp do silnika naley wmontowa w kolejnoci odwiolnej

zwracajc uwag na prawidowe zabezpieczenie ruby mocujcej

pomp.

UKAD CHODZENIA 2.5

Ukad chodzenia (rys. 2.51) jest typu zamknitego. To znaczy ma chodnic

szczelnie zamknit i poczony z ni przewodem (3) zbiornik wyrównawczy

51

I

Rytunok ZS1

UKAD CHtODZENIA

1 - chodnica, ? - prwwod obwlon/ii

lermosiaiu-thlodnco, 3 - praowód

ch!0driic»-/t»onnk wyrównawczy.

a - jtnounk wyrownowoY. 6 "

wloiowy.

6 - jawor pneiuwowy. 7 - owdiel. 8

zawór HorUfl wyloiowy. 9 - mucwlko korku,

10 - jawor korka wiolowy, 11 - «*«

m Odpowiednia budowa gardzieli i korka chodnicy 0> * czterema zaworami

umoliwiaj cakowite napenienie chodnicy pynem.

S2Z nagrzewania silnika zawór przelewowy (6) w korku przepuszcza

rozszer aiacy sie pyn z chodnicy do zbiornika (4). a podczas stygnicia

SS^M^Ot wlotowy (5, w korku umoliwia zasysan.e pynu ze

It pSoSuS (9) ^ dwiema powierzchniami uszczelniajcym, stano-

wiacvmi zawory korka: wylotowy (8) i wlotowy (10),

Sowite wypenienie chodnicy pynem zwiksza intensywno dziaa a

u^rchoZniwia samoczynne uzupenianie ubytków.

Kontrola napeniania ukadu chodzenia jest atwa pomewaz

zbiornik (4) jest przezroczysty i ma nanies.one odpow.edme

oznaczenie (MIN) odpowiadajce minimalnemu poz.omow- pry-

nu (przy zimnym silniku poziom powinien wynos.c 6 . 7 cm

ponad znak MIN).

ip nape-

do piasty

sprzgaszczonym

. 2,52) jest i

W ukadzie chodzenia znajduj sie: pompa (1.rys. 2.52). we,llV,a

^^J"7oS

r̂

w obudowie (2). czujnik temperatury pynu wkrcony w obudow oraz

chodnica i zbiornik wyrównawczy.

• Obieg cieczy chodzcej jest wymuszany przez odrodkow f

dzan paskiem klinowym. W silniku 1300 wentylator jest doczc

koa pasowego pompy i jest napdzany stale.

W silniku 1500 wentylator jest poczony z pomp za pom

elektromagnetycznego i wczany wycznikiem cieplnym u.

w dolnej czci chodnicy.

Ciecz chodzca zasysana przez pomp z chodmcy (strzaka

a

toczona do kaduba silnika, z którego nastpn.e pyme do gowicy Z qown

y

wikszacz cieczy pynie przez zawórtermostatu .

umieszczony w obudów.

Su Powrotem do chodnicy przewodem (3). pozostaa zas cze-so pfyn.e przez

P r ewód (4, do nagrzewnicy i do podgrzewacza przewodu scegaZ na.

orzewnicY ipodgrzewacza przewodu sscego przez przewody 6 5) ciecz jest

rSyranaydoPpomPy. Cieczd.odzca przepywa przez chodnice tylko wow-

czas adv silnik jest nagrzany. . «

Gdy silnik jest Lny. termostat uniemoliwia przepyw cieczy z g ow cV do;

chodnicy Ciecz jest wic ssana z obudowy termostatu przewodem (8), po

LT- ki-owana przez pomp do kaduba i nastpnie gowicy. Wystpuje wic

52

o

9

I

-7

"6

-s

ami

:cza

cia

u ze

Izie-

ino-

ania

oli-

waz

Inie

py-

cm

)stat

oraz

ap-

iasty

nym

West

wicy

owie

przez

Z na-

zjest

/vów

;y do

% po

iwic

Rymnak 3 52

ELEMENTY UKADU CHODZENIA1 - pompa ukadu chlodz«nia, 2 - abudown

t <aworern termostatu. 3 przewód

.obudowa termostatu -chodnica, 4 - przewód

zasilajcy nagrzewnice;. 5 - przewcrd komory

podgrzewacze przewodu sscego,

6 - przewód nagrzownca-pompa, ' -

przewód rurka nagrzewnicy* pompa, 8-

przowód oborlowe lermoslatu-pompa,

a - ssanie pynu z chodnicy

b - do nagrzowniLy

c - 1 nagrzewnicy

d - do chodnicy

Rysunek 2.53

TERMOSTAT1 - trzpie. 2 - zawór komplirtriy.

3 - opraiyna. 4 - przettm wypeniona

mitnizonka.. 6 pochwo gumowe

Ry>unok2.54

POMPA UKADU CHODZENIA (SILNIK

1300)

1 - kadub pompy. 2 - waek i oyskiem.

3 - wkrqt dociskowy. 4 - uuczelniocz wakapampy, b - wirnik pompy, b - piasta kola

pasowego. 7 - pokrywa pompy, 8 - pytka

uszczelnia|qca

Py± P.S3 Rys.Z5i

53

obieg z pominiciem chodnicy. Ten krótki obieg umoliwia równomierne

i szybkie nagrzanie silnika.

Po nagrzaniu silnika i otwarciu termostatu nieznacznacz cieczy w dalszym

cigu przepywa omijajc chodnic, ale zasadniczacz pynie do chodnicy

i z chodnicy jest ssana przez pomp.Termostat ma charakterystyk dobran w ten sposób, e zawór (2. rys. 2.53)

zaczyna si otwiera w temperaturze 81...85°C, a cakowicie otwiera si

w temperaturze 96°C.

• Dziaanie ukadu chodzenia ocenia si na podstawie wskanika temperatu-

ry znajdujcego si w zespole wskaników.

Jeeli temperatura w ukadzie chodzenia jest zbyt niska, to naley sprawdzi;

- dziaanie czujnika i wskanika temperatury mierzc za pomoc kontrolnego

czujnika i wskanika temperatur w ukadzie chodzenia - uszkodzony czujnik

lub wskanik wymieni na nowy,

- dziaanie termostatu (wymagania patrz tablica 2-26) -uszkodzony termos-|

tat wymieni.- czy wycznik cieplny (w silniku 15001 odcza napd wentylatora, gdy

temperatura wynosi mniej ni 80 ± 2"C.

Jeeli z obserwacji wskanika wynika, e temperatura w ukadzie chodzenia

jest zbyt wysoka, to naley sprawdzi:

- poziom cieczy chodzcej i w razie potrzeby uzupeni ciecz (w zbiorniku

wyrównawczym i chodnicy),

- dziaanie czujnika i wskanika temperatury w sposób poprzednio podany,

- dziaanie termostatu - uszkodzony termostat wymieni,

- czy wycznik cieplny (w silniku 1 500) wcza wentylatorw temperaturze 90

± 2°C - uszkodzony wycznik wymieni,

- szczelno ukadu chodzenia i korka chodnicy (wycieki cieczy chodzcej

mog wystpowa na zewntrz lub do wewntrz silnika),

- czy ukad nie jest zanieczyszczony kamieniem kotowym.

Wycieki na zewntrz silnika najatwiej jest wykry podczas rozgrzewania

zimnego silnika, gdy wzrastajce cinieniew ukadzie chodzenia zwiksza te

wycieki.

Przecieki do cylindrów powoduj nierównomiern prac silnika (pyn chodz-

cy na wiecach) i pojawienie si pcherzy powietrza w chodnicy podczas'

wikszej prdkoci obrotowej silnika.

Objawem przecieku do miski olejowej jest podwyszanie si poziomu oleju

w misce lub woda na dnie miski (jeeli ukad jest napeniony wod).

Nieszczelno korka chodnicy mona wykry sprawdzajc stan zaworów

i uszczelek korka oraz porównujc poziom pynu w zbiorniku wyrównawczym

podczas rozgrzewania i stygnicia rozgrzanego silnika. Jeeli poziom nie

zmienia si, to szczelno nie jest prawidowa i chodnica moe nie byw peni

napeniona ciecz chodzc.Wykryte nieszczelnoci naley usun przez dokrcenie rub. wymia

uszczelek lub uszkodzonych czci.

Rdzawy i mtny pyn w ukadzie chodzenia wskazuje na istnienie

zanieczyszczenia i konieczno wymiany cieczy chodzcej. Przed

wlaniem nowej cieczy ukad naley przemy silnym strumienie-

wody. Kierunek przepywu wody powinien by przeciwny do

normalnego je] obiegu w ukadzie chodzenia. Stosowanie rod-

ków kwanych lub zasadowych do usuwania zanieczyszcze

i kamienia kotowego z czci wykonanych ze stopów aluminium

jest niedopuszczalne, gdy powoduje wzmoon korozj.

54

1

V

I]

9

10

ik

s-

iia

ku

V.

90

cej

mate

Iz

zas

leju

rów

rym

nie

eni

ian

tnie

zed

iem

do

od

:ze

ium

Rylunek 2.5

POMPA UKADU CHODZENIA ZE

SPRZGEM ELEKTROMAGNETYCZNYM

WENTYLATOPA ISILNIK 16001

1 - koto pasowo. 2 - piasta kolii pasowego.

3 - waek i lojysklom. 4 - cewka

nlaktromannosu. 5 - piatrie lizgowy.

6 - wentylator. 7 - loysko kulkowa.

8 - piercie cloktrortugncwu. 9 - pytka

sproryato. 10 wkrqt regulacji ptoriciania

iHekiiuinagnesu. 11 pneciwnakrglka,

12 - nakrtjlko liwyako wentylatora, 13-

podktadka fabt«pn»c2a|ui

Oczyszczenie ukadu jest szczególnie wane, jeeli po okresowym stosowaniu

wody ma on by napeniony znów pynem przeciwmronym Pyn taki ma

zwykle tendencj rozpuszczania kamienia kotowego wskutek czego ulegaby

szybkiemu zanieczyszczeniu i koniecznoci wymiany.

Pompa ukadu chodzenia 2.5.1

Pompa ukadu chodzenia (rys. 2.54) ma zastosowane specjalne oysko (2)

z wakiem, na którym s osadzone na wcisk wirnik (5) i piasta koa pasowego

(6). oysko jest napenione smarem staym i nie wymaga okresowego

smarowania. Uszczelnienie pompy od strony oyska zapewnia uszczelniacz

(4) wyposaony w pytk (8) z prasowanego grafitu

• W silniku 1 500 pompa ma inaczej podczony wentylator (rys. 2.55). Napd

z paska klinowego jest przenoszony na wentylator przez sprzgo elektroma-

gnetyczne. Suy ono do odczania napdu wentylatora, jeeli ciecz w chod-

nicy ma zbyt nisk temperatur. Nie traci si wic dziki temu mocy silnika na

zbyteczny napd wentylatora.

Koo pasowe (1) jest poczone nieruchomo z piast (2) i wakiem pompy (3).

Podczas pracy silnika pasek klinowy napdza wic stale pomp.W piacie (2)

jest umieszczona cewka elektromagnesu (4) poczona zodizolowanym pier-

cieniem lizgowym (5).

Wentylator (6) jest osadzony obrotowo za porednictwem oyska (7) na

piacie (2). Z piast wentylatora jest poczony piercie elektromagnesu (8)

przez trzy pytki spryste (9). W czasie pracy silnika, jeeli przez elektroma-

gnes nie pynie prd, to wentylator obraca si swobodnie jedynie pod

wpywem tarcia w oysku i ewentualnie strumienia powietrza wywoanego

ruchem pojazdu.

Po wczeniu elektromagnesu, piercie (8) zostaje przycignity do piasty (2).

Midzy czciami (2 i 8) wystpuje tarcie powodujce sprzgniciewentylato-

ra z piast (2). Wentylator zostaje wic wczony i obraca si z tak samprdkoci obrotow jak pompa.

Po wyczeniu elektromagnesu, pytki spryste (9) cofaj piercie elektro-

magnesu (8) i nastpuje odczenie napdu wentylatora.

Aby sprzgo elektromagnetyczne pracowao prawidowo, jest konieczne,

eby szczelina Y midzy czoem piasty (2) i piercieniem elektromagnesu (8)

wyniosa 0,25 . .0,45 mm. Do regulacji tej szczeliny su trzy wkrty (10)

z przeciwnakrtkami 111).

55

USZCZELNIACZ WALKA POMPY1 - piercie usiueliiia^cy. ? - korpus.3 - pytka. 4 - sry» roosowy

W razie nieprawidowej pracy pompy (przecieki, haaliwo, luz

waka w oysku) trzeba j zdemontowa i uszkodzone czciwymieni.

W celu zdemontowania pompy naley:

- odkrci trzy ruby i zdj pokryw pompy (7, rys. 2.54) wraz

z uszczelk.

- uywajc cigacza, zdj piast koa pasowego.- wykrci wkrl dociskowy (3),

- wysun waek z oyskiem i wirnikiem z kaduba pompy, przy

czym oysko podczas wysuwania waka musi wypchn uszczel-

niacz waka (4) z kaduba luszczelniacz ulega zniszczeniu),

- za pomoc prasy zsun wirnik (5] z waka.oysko pompy gono pracujce lub z luzem osiowym przekra-

czajcym 0,12 mm naley wymierne wraz z wakiem na nowe(stanowi ono nierozbieralny komplet z wakiem).

Uszczelniacz waka pompy przygotowany do montau nie moemie skorodowanej spryny wewntrznej, uszkodzonego pier-

cienia (1, rys. 2.56) i korpusu (2) oraz ladów pkni lub nadrnier-

.

nie zuytej pytki (3). Dugo maksymalna uszczelniacza w stanie

swobodnym powinna wynosi 19 i- 0,3 mm. a po ciniciuuszczelniacza do dugoci 1 5,5 ± 0,4 mm sia P powinna wynosi69...88 N (7.0...9.0 kG) Po zwolnieniu nacisku pytka powinna

cofn si bez zaci do powierzchni oporowych. Uszkodzony lub

odbiegajcy od podanych wymaga uszczelnrecz naley wy-

mieni*.

Powierzchnie przylegania kadli tui pompy i pokrywy powinny bypaskie i nie uszkodzone Opijcz tego kadub nie moe bypknity. Czci uszkodzone trzeba wymieni.Wirnik pompy (5, rys. 2,54) powinien mie gadk powierzchni

wspópracujc z uszczelniaczem. Chropowato powinna wyno-si maksimum Ra = 0,2 (im. Bicie rej powierzchni wzgldemotworu w wirniku wynosi moe maksymalnie 0.05 mm. Uszko-

dzon powierzchni wirnika naley przesztiowa i dotrze lub

wirnik wymieni.

Pomp naley montowa w nastpujcej kolejnoci

- wcisn uszczelniacz (4, rys. 2.54) do kaduba pompy;- wsun waek z oyskiem, tak aby otwory na wkrt dociskowy

w kadubie i oysku pokryway si i wkrci wkrt;- przy uyciu prasy, wcisn wirnik na waok pompy; wymiary

czci powinny zapewni wcisk zgodnyz podany

wirnik powinien by tak wcinity, aby luz r

i kadubem wynosi 0,5... 1 mm (sposób sprawdrys. 2.57), a midzy wirnikiem i paszczyzn kad(sposób sprawdzania pokazano na rys. 2.58);

- wcisn piast koa pasowego na waek pompy, tak aby czoowaka i piasty byy w jednej paszczynie (wcisk piasta-waek

powinien by zgodny z podanym w tablicy 2-24);

- zaoy uszczelk i pokryw pompy, po czym przykrci jtrzema rubami.

PASOWANIA WSPÓPRACUJCYCH CZCI POMPYUKADU CHODZENIA t»Wic« 2-M

utablicy 2-24;

tiry opatkami

a pokazano na

i 0,2. ..0,25mm

Wspópracujce czci pompy Wymagana pasowanie

Piasta toa pasowego watek pompy wcisk 0.01 2 0,060mm

Wirnik - waek pompy we«k 0,00*..0-050mm

oysko - kadub pompy lut 0,015 mm do wcisku 0.016 mm

• Uszczelniacz silnika 1500 jest wyposaony w styk masowy,

którego nie ma w uszczelniaczu silnika 1300.

RywmfcZ57SPRAWDZANIE LUZU MIDZY OPATKA WIRNIKA A KADUBEM POMPYt - s/fizBlmomiof;. '-wirnik oomoy

Rysunek 2 58

SPRAWDZANIE LUZU MIDZYWIRNIKIEM A PASZCZYZNA KADUBA POMPY

I - sraalinomierz. 2 - linia

56

Chodnica i termostat 2.5.2

• Chodnica powinna by nie uszkodzona, szczelna i czysta z zewntrz

i wewntrz.Chodnic z zewntrz naley czyci strumieniem wody pod cinieniem,

a nastpnie spronym powietrzem.

Zanieczyszczenia wewntrzne chodnicy (osady) naley usuwa przemywajc

j wod o cinieniu maksymalnie 0,1 MPa (1 kG/cm'), doprowadzon do

dolnego króca (tak aby przepywaaw kierunku odwrotnym ni wczasie pracy

silnika). W razie nagromadzenia kamienia kotowego usun go monaspecjalnymi pynami* stosowanymi zgodnie z instrukcj ich uycia.

Szczelno chodnicy mona sprawdzi w nastpujcy sposób:

- zamkn kurek spustowy i zatka króciec wylotowy (dolny), po czym

napeni chodnic wod,- po zaoeniu korka chodnicy do wlewu i zatkaniu króca wlotowego

(górnego) doprowadzi sprone powietrze o cinieniu nie przekraczajcym

0.1 MPa (1 kG/cmz),

- sprawdzi, czy nie wida przecieków, miejsca nieszczelne naley [po wyla-

niu wody) zalutowa cyn.

Przy wikszych uszkodzeniach naley chodnic wymieni na now.

Korek chodnicy trzeba przejrze w celu wstpnego sprawdzenia uszczelek

zaworów wylotowego i wlotowego oraz stanu spryn. Korek o uszkodzonych

czciach naley wymieni. Warunki jakim powinien odpowiada korek poda-

no w tablicy 2-25. a cinienie powietrza przy kontrolach powinno by wytwa-

rzane:

w przestrzeni B podczas kontroli zaworu (6. rys. 2.51); otwarcie zaworu

sygnalizuje wypywanie powietrza z rurki (11) poczonej z przestrzeni A (i

zanurzonej w wodzie);

- w przestrzeni A podczas kontroli zaworu (5); otwarcie sygnalizuje wypywa-

nie powietrza z rurki poczonej z przestrzeni B (i zanurzonej w wodzie);

- w przestrzeniach A i B podczas kontroli zaworu (8); nieszczelnoci sygnali-

zuje wypywanie powietrza z rurki poczonej z przestrzeni C;

- w przestrzeni C podczas kontroli zaworu (10); otwarcie zaworu sygnalizuje

wypywanie powietrza z rurki (11) poczonej z przestrzei A (przestrze

B zamknita).

CINIENIA POCZTKU OTWARCIA ZAWORÓWCHODNICY I JEJ KORKA Tabtca Z-Z5

Cinienie pocztku otwarcia

MPa (kG/cm'1

Zawór chodnicy Zawór korka

Przelewowy

0,08 ± 0,01

(0.8 ±0.1)

Wlotowy

0,005 i 0,002

(0,05 ± 0,021

Wylotowy

minimum 0,08

(0,8)

Wlotowyminimum 0.04

(0,4)

• Termostat typu woskowego ma nieruchomy trzpie (1, rys. 2.53) poczony

z gniazdem zaworu termostatu i ruchomy zawór kompletny (2) dociskany do

gniazda spryn (3). Otwieranie si zaworu nastpuje na skutek rozszerzal-

noci mieszanki woskowej wypeniajcej przestrze (4). Rozszerzajc si

powoduje ona ciskanie gumowej pochwy (5). która zsuwa si z trzpienia (1).

• W razie braku specjalnych pynów monauy dziesicioprocentowego iozIwoiu sody kausty-

cznej, ogrzanego do temperatury 90°C. Roztwór ten trzeba wla do chodnicy, przetrzytna30 min

i wyla, po czym chodnic trzeba przemywa przez 40 min strumieniem gorcej wody ocisnienkj

nie przekraczajcym 0,1 MPa (1 kG/cm2)

57

W raz\e koniecznoci wymontowania i sprawdzenia termostatu naley:

- spuci czciowo pyn z ukadu chodzenia, tak aby jego poziom znajdowa

si poniej obudowy termostatu,

- zluzowa zaciski i zsun z jednej strony przewód prowadzcy od obudowy

termostatu do chodnicy,

- odkrci trzy nakrtki, zdj podkadki, pokryw i wyj termostat.

Termostat naley sprawdza nastpujco:

- umieci termostat w naczyniu z wod,- podgrzewa wod do temperatur podanych w tablicy i sprawdza otwarcie

zaworu (temperatur wody sprawdza termometrem).

Termostat nie speniajcy wymaga podanych w tablicy 2-26 naley wymi-

ni na nowy.

TEMPERATURA POCZTKU 1 CAKOWITEGO OTWARCIA

ZAWORU TERMOSTATU Tablica 2-26

Pocztek otwarcia zaworu temostatu 81...85X

Cakowite otwarcia zaworu termostatu na 9 ± 1,5 mm 96°C

Wentylator ze sprzgem elektromagnetycznym 2.5.3

Wentylator silnika 1500 powinien si wcza przy temperaturze cieczy

w chodnicy 90 ± 2°C. Jeeli wentylator si nie wcza, oznacza to moeuszkodzenie wycznika cieplnego* lub uzwoje elektromagnesu**. Uszko-

dzony wycznik trzeba wymieni, a w razie uszkodzenia uzwojenia elektroma-

gnesu naley, po uprzednim zdemontowaniu sprzga elektromagnetyczne-

go, naprawi lub wymieni koo pasowe z uzwojeniem elektromagnesu.

Sprzgo elektromagnetyczne naley demontowa i montowa

w nastpujcy sposób.

1 1 spuci pyn i ukadu chodzenia i zdj pasek wentylatora.

2) zsun rami spryny z uchwytu szczotki oraz wyj uchwyt

wraz ze szczotk,

3) zluzowa zaciski i odczy przewody gumowe od pompy,

4) odkrci ruby i zdj pomp z wentylatorem,

5) odbezpieczy nakrtka oyska wentylatora i odkrci j klu-

czem A.50099.

6) zdj wentylator z piast, piercieniem elektromagnesu (8, rys.

2:55) i oyskiem (7),

7) za pomoc cigacza zdj zwaka pompy piast koa pasowe-

go (2),

8) zdj z pompy pokryw, aby przy wciskaniu nowej piasty

mona byo oprze waek (3).

Po wykonaniu naprawy lub przygotowaniu nowej piasty naley

wykona nastpujce czynnoci montaowe:

1) wcisn now lub naprawion piast (2) na watek pompy la

pomoc przyrzdu A.60302; wcisk powinien wynosi

0,012 .0,06 mm, a odlego X (patrz rys. 2.55) 60,5 mm;

2) zaoy szczotk wraz z uchwytem i sprawdzi, czy dobrze

przylega do piercienia lizgowego (5):

3) wykona czynnoci montaowe odwrotne do demontaowych

podanych w punktach 6 i 5;

4) po zluzowaniu przeciwnakrtek (11) wyregulowa wkrtami

(10) luz Y (patrz rys. 2.55), tak aby wynosi 0,25...0.46 mm; do

pokrcania wkrtów naleyuywa klucza A.50098, luz sprawdza

przy regulowanym wkrcie, po regulacji wkrty zabezpieczy

przeciwnakrtkami;

5) wykona dalsze czynnoci montaowe odwrotnie da demonta-

owych podanych w punktach 8, 4, 3, 2, 1 ;nacig paska regulowa

w kolejnoci podanej w punkcie 2 9.

• Wycznik cieplny umieszczonyw dolnej czci chodnicy, wcza wentyla-

tor przy temperaturze 90 ± 2°C. Gdy temperatura obniy si do 80 ± 2"C,

wycznik przerywa dopyw prdu i napd wentylatora zostaje wyczony.

Wycznik nie speniajcy tych warunków naley wymieni na nowy.

• W celu doranej naprawy (w drodze) naley zewrze oba przewody doczone do wycznika

cieplnego, wentylator bodzie wówczas wczony na stae.

•* W celu doranej naprawy (w drodze) naley po zluzowaniu przociwnakretek (11, rVS . 2.55)

wkrci trzy wkrty (10) tak, aby piercie elektromagnesu zosta lekko docinity do ko a

pasowego, po czym zabezpieczy ruby przeciwnakrtkami. Wentylator bdz.e wówczas stale

wczony.

58

Rysunek 2.59

ZBIORNIK PAUWA1 -jbormkpalrwa. 2 - oson*, H- rurka

ssca, 4 - cw|nlk rloici I rc/urwy paliwa.

5 - przewód odpowiutr/aiacy. 6 - rura

wlewowa. 7 - przewód napowietrzajcy. 8

rawoi zwrotny 9 - korek Thinrnika. 10-

rurko panlnwown. 11 - koiah nfuJStowy

paliwa

Rys. 2.59

59

UKAD ZASILANIA, WYDECHOWYI PRZEWIETRZANIA SILNIKA 2.6

Ukad zasilania stanowi: zbiornik paliwa, przewody, pompa paliwa, filtr

paliwa, ganik, przewód sscy i filtr powietrza.

Spaliny odprowadza ukad wydechowy (rys. 2.74) skadajcy si z przewodu

wydechowego, rury podwójnej, rury wydechowej, tumika przedniego i tylne-

go. Elementy ukadu przewietrzania zaznaczono na rysunku 2.75.

Ukad zasilania 2.6.1

• Zbiornik paliwa, o pojemnoci 45 dm3(rys. 2.59) ma we wntrzu umieszczo-

n oson (2) ograniczajc ruch paliwa podczas jazdy, rurksscoraz czujnik

iloci i rezerwy paliwa (4). Czujnik jest poczony z zestawem wskaników.Przewód (5) suy do odprowadzania powietrza podczas uzupeniania zbiorni-

ka paliwem, a przewód (7), umoliwia dopyw powietrza do zbiornika podczas

obniania si poziomu paliwa. W dnie zbiornika jest umieszczony korek (11)

umoliwiajcy wypuszczenie paliwa ze zbiornika.

Paliwo ze zbiornika jest ssane przez pomp poprzez cynkowan rurk staloworaz zcza wykonane z przezroczystego tworzywa, których szczelne przylega-

nie zabezpieczaj metalowe zaciski.

W przypadku koniecznoci skontrolowania wymontowanego zbiornika naley

po spuszczeniu paliwa:

Rysunek 2 50

POMPA PALIWA

1 - popychaci rioprjdu pompy, ? prowdnik

pnpychscai. 3 - diwifjno napfjdowa pompy.

4 - filtr i usicmlb). 5 - pytka *«woru

..,<,,t < 6 - przepona komplolifi.

7 spr^iyna przapony. 8 - pMka «v»oru

lloc^cego. 9 - gniwrlo jaworu,

lO-poddtowa pompy, 11 -opiijjynn

diwignt,

12 -gowico |>ompy

- odczy przewody od czujnika poziomu paliwa i czujnika lampki sygnaliza-

cyjnej rezerwy paliwa,

- odczy przewód prowadzcy od zbiornika do pompy paliwa,

- zluzowa zacisk poczenia: tuleja gumowa - wlew zb.orn.ka paliwa,

- odkrci dwie nakrtki samozabezpieczajce opasek mocuicych zbiornik,

zdj podkadki, nakrtki i wyj zbiornik.

Wymontowany zbiornik naley oczyci z zewntrz strum.en.em wody pod

cinieniem, a wewntrz przez przepukanie benzyn i przedmuchame sprzo

nym powietrzem. Podczas pukania naley energicznie potrzsa zb.orn.k.em.

aby usun nagromadzone osady. W razie duego zanieczyszczeni, naley

wntrze zbiornika oczyci kilkakrotnie.

Jeeli zaobserwowano przecieki ze zbiornika, to naley sprawdz.c jego szczel-

no Kontrola polega na doprowadzeniu dozalepionego zb.orn.ka powietrza

o cinieniu 0.03 .0,04 MPa (0,3...0,4 kG/cm*) i zanurzeniu go w wodz.e.

Wykryte w ten sposób miejsca nieszczelne naley zalutowa stopem cyny.

Przed lutowaniem w celu odparowania resztek paliwa naley zbiornik k.lka

razy napeni gorc wod. Po lutowaniu zbiornik ponown.e przepuka

gorc wod. aby usun zanieczyszczenia lutownicze, po czym osuszy

wewntrz spronym powietrzem.

• Pompa paliwa (rys. 2.60) jest napdzana mimorodem wau rozrzdu za

porednictwem popychacza (1) umieszczonego w prowadniku (2). Prowadn.k

wykonany z tworzywa zmniejsza przenikanie ciepa z siln.ka do pompy co

przeciwdziaa powstawaniu pcherzy par paliwa w ukadzie zasilajcym.

.

Pompa ma dwie przepony -górn koloru czerwonego, oddzielon podkadk

od dolnej, koloru zielonego. Przepona dolna chroni przepon górn prze

dziaaniem gorcych gazów ze skrzyni korbowej silnika, a otworek w podkad-

ce rozdzielajcej przepony sygnalizuje uszkodzenie przepony dolne,, tezel.

wycieka z niego olej lub przepony górnej, jeeli wycieka paliwo.

Ruchy przepony (6) w dó i gór powoduj przetaczanie paliwa Ruch

przepony do dou (ssanie pnliwa) jest wymuszany przez popychacz I I ).który

powoduje nacisk na dwigni (3) i jej wychylanie. Ruch przepony w kierunku

do góry (toczenie paliwa) jest wymuszany przez spryn przepony 17).

60

Cige stykanie si dwigni napdowej (3) z popychaczem (1) i cichobien

prac zapewnia spryna dwigni (11).

Paliwo zasysane do pompy napotyka na swej drodze filtr siatkowy (4), który

zatrzymuje wiksze zanieczyszczenia, a nastpnie po odsuniciu pytki zaworu

(5) przepywa nad przepon (6). Paliwo wypywa z pompy przez zawórz pytk(8). Gdy pytka (8) unosi si pod wpywem cinienia paliwa wytwarzanego

przez nacisk spryny (7) na przepon, to pytka (5) osiada na gniedzie (9),

uniemoliwiajc powrót paliwa do zbiornika. Kierunek przepywu paliwa

w pompie jest zaznaczony strzakami na rysunku 2.60. Odpowiednio dobrana

charakterystyka spryny (7) zapewnia, e cinienie toczonego paliwo wynosi

0.022...0,033 MPa (0.22...0,33 kG/cm2).

W ra/ie koniecznoci zdemontowania pompy naley' - wykrcipiwkrtów z podkadkami i oddzieli gowicpompy(12) od podstawy (10),

- wykrci rub pokrywy górnej, zdjpokryw i filtr z uszczelk - obróci przepon o okoo 90' i wyj i z podstawy.

(4, rys. 2.60), - w razie potrzeby wybi o dwigni i wyj dwigni (3).

Po umyciu poszczególnych czci naley je sprawdzi. Przepona nie moemie pkni, pytki zaworów musz by paskie oraz przesuwa si i osiadana gniazda bez zaci, spryny nie mog by skorodowane lub pknite.Uszkodzone czci naley wymieni i zmontowa pomp w kolejnoci odwrot-

nej ni j demontowano, smarujc powierzchnie wspópracujce lizgowoolejem silnikowym.

Montujc pomp paliwa do silnika trzeba dobra uszczelk prowadnika

(2) o takiej gruboci, aby maksymalnie wsunity popychacz wystawa1,0.. .1,5 mm ponad uszczelk (5, rys. 2.94). W celu umoliwienia tej regulacji

uszczelki (2) s wykonywane o grubociach 0,3 mm; 0,7. ..0,8 mm;1,2...1,3 mm.• Filtr paliwa (rys. 2.61 ) jest wyposaony w wymienny wkad papierowy, na

którym zatrzymuj si zanieczyszczenia. Cz tych zanieczyszcze pozostaje

w porach papierowego wkadu zmniejszajc stopniowo jego przepuszczal-

no, a cz spukana przez benzyn gromadzi si w osadniku (3). W celu

zapewnienia prawidowego przepywu paliwa przez filtr, podlega on okreso-

wemu oczyszczaniu, a wkad wymianom.• Ganik marki FOS ód (licencja WEBER) jest pokazany na rysunku 2.62.

Jest to ganik opadowy, dwugardzielowy, dwuprzelotowy z ukadem rozru-

chowym dziaajcym progresywnie, przepustnic II przelotu sterowan pod-

cinieniem i pomp przyspieszajc typu toczkowego.

Przepustnic I przelotu jest sterowana przez kierowc za pomoc pedauprzyspieszenia, a przepustnic II przelotu - siownikiem podcinieniowym.

• Ganik stosowany do silnika 1300 róni si od ganika stosowanego do

silnika 1 500 wielkociami regulacyjnymi podanymi w tablicy 2-27 i oznakowa-

niem W celu uatwienia zorientowania si w umiejscowieniu elementów

regulacji ganika, tablica poza nazw elementu podaje jego numer z opisu

rysunku.

Typ i kolejny numer ganika s wybite na podstawie w miejscach pokazanych

na rysunku 2.63. W miejscu (3, rys. 2.63) jest wybijana liczba 16 na ganiku

34DCHD lub 17 na ganiku 34DCHD1. Liczby te oznaczaj, e wykonanie

ganika jest przystosowane do silnika, który ma spenia wymagania norm

europejskich w zakresie toksycznoci spalin (aby to uzyska silnik poza

ganikiem musi by wyposaony w odpowiedni rozdzielacz, filtr powietrza

i ukad wydechowy) Wcelu uatwienia rozrónienia ganikóws one dodatko-

wo znakowane kolorem na komorze pywakowej.

Znak granatowy jest wykonany na ganiku silnika 1300, a znak

pomaraczowy na ganiku silnika 1500.

Rysunek 2 61

FILTR PALIWA

1 - pokrywa. 2 - uszuolka. 3 - osadnik.

4 - wldad Wirujcy. 5 - docisk

mimosroduwy.

6- jarzmo

61

Hysonaki 62

ROZMIESZCZENIE IWSZ I WA2NIEJBZYCH

CZCI W UAZNIKU

1 - zcze przewodu porupa-ooniik,

2 - pokrywa ganika, 3 - pokrywa ukadu

rozruchowego. 4 - kor»k'nad elwnanum

filtrujcym, 6 - dysza powietrza ukadu

rozruchowego, 7 - studzienka uwadu

rozruchowego, 8- dysza pnlrwa tnagu

labwego I przelotu. 9 - dysza powolrza

biegu lalowugo I przolotu, 10 - dysza P" 1'*"

biegu jaowego II przelotu, 1 1- dysza

powietrza biegu powego II przalotu,

13 - dyua glowna paliwa I przelotu. 13 -

dysza powietrza gównego uMactii I przelotu.

14 - ru*o emulsyjna I przelotu. 15 - dysza

gówna paliwa II priniotu. 16 - dysza

powclrai gownega ukadu II przelotu.

17 -rutka emulsyjna » przelotu. 18-

prowadmca spryny toczka pompy

prztfspie«i»iocoj.

20-dysza pompy przyspieszajcej. z2 -

wkrt iugplecy|uy iir/epustnicy. 23 wlrel

regulacyjny Woju jaowego. 26 knnal

mieszanki ukadu ruznjcliowoao, 31 kana

dopywu powietrza do ukadu .oznjchowogo.

32 - kana doprowadzenia podcinienie pod

toczek (29). « - sownik podcinieniowy.

64 - zawór sscy pompy, 65 - plomba

i tworzywa sztucznego

Na rysunku 2 62 jest pokazane rozmieszczenie dysz i waniejszych czsc,

ganika. Widok A jest .wykonany przy zdjtej pokryw.e (2) gazmka

Led zaworem iglicowym komory pywakowej jest umieszczony element

filtrujcy (50, rys. 2.66). Siatka tego elementu stanów, dodatkowe zabezp.ecze-

nie przed moliwoci zanieczyszczenia ganika.

W iglicy jest umieszczona spryna i kulka. Ugicia spryny stanowi

zabezpieczenie przed nadmiernymi siami, które mogyby spowodowa od-

ksztacenie zawiasu pywaka przy gwatownych ruchach ganika. Poziom

paliwa nie ulega dziki temu rozregulowaniu.

Ukad rozruchowy. Umoliwia on rozruch zimnego silnika prac nie rozgrza-

nego silnika na biegu jaowym i ruszanie samochodem z s.lmk.em n.ezupenie

rozarzanym.

Przy penym wczeniu ukadu rozruchowego (penym wyagmc.u ciga

ssania) i nie uruchomionym silniku, zawór (24. rys 2.64a) zostaje Plunity

do góry. Kana (25) uzyskuje poczenie z kanaem wylotowym, otworki (27

i 28) zostaj przysonite przez zawór (24), natomiast toczek (29) przesuwa s.

do góry i rozcza poczenie kanau (25) z powietrzem, które dopywa moe

wTazie pmrtapfenia do uruchamiania silnika, gdy przepustnice w ganiku s

zamknite, w kanale wylotowym wystpi podcinienie. Powoduje ono ssame

paliwa z komory pywakowej przez dysz (5) oraz ze studzienki (7) przez

62

DANE REGULACYJNE GANIKÓWTablica 2-27

Oznaczenie Jednostka 34 DCHD-1 17 34 DCHD 16

Nazwa na rysunku miary (Silnik 1300) (silnik 1500)

1 przelot II przelot I przelot II przelot

Nominalna rednica przelotu - mm 34 34 34 34

GtOwna gardziel 77 mm 23 25 24 26

Rozpylacz 39 - 4,5 4,5 4,5 4,5

Dysza gówna paliwa 12,15 mm 1,15 1,40 1,20 1,55

Rurka emulsyjna 14.17 - F30 F30 F30 • F30

Dysza gówna powietrza 13,16 mm 2,10 2,00 2,20 2.20

Dysza paliwa biegu jaowego 8,10 mm 0,40 0,50 0,45 1.00

Dysza powietrza biegu jaowego 9,11 mm 1,40 0,80 1.25 0,80

Dysza paliwa urzdzenia rozruchowego 5 - FI/170 FI/150

Przelot powietrza urzdzenia rozruchowego 78 mm 5,75 5,75

Dysza powietrza urzdzenia rozruchowego 6 mm 2.20

0.70

1.50

Dys^a pompy przyspieszajcej 20 mm 0,70

y bor otworkaZawór sscy pompy 64 - kulkowy bez otworka kulkow

bocznikowego botznikowego

Dysza siownika 79,80 mm 2,50 1.90 2,50 1,50

Tulejka rezerwowa urzdzenia rozruchowego 32 mm 2,5 2.9

Otwór urzdzenia rozruchowego w pokrywie

(1/2 ssania) 34 mm 4

Otwory zuboajce urzdzenia rozruchowego górny 2,6 g >rny 2,3

27,28 mm dolny 2,6 dolny 2,5

Otwory progresywnego dziaania Irys. 2.70) a mm 0,8 1.20 0,8 1.20

b mm 0.8 1.20 0.8 1.20-

c mm 1,50 1.50

Otwór regulacyjny biegu jaowego 36 mm 1,4 1.4

Skok pompy 63 mm 10 10

rednica gniazda iglicy zaworu komory pywakowej mm 1,75 1-75

Poziom paliwa od pywaka do pokrywy mm S.5...6

1.20

5,5.6

Otwór dla regulatora podcinieniowego-w

mm 1,20

; mu

i i

Rysunek Z.M

OZNACZENIU TYPU I NUMERU GAZNIKA

1 - typ gamila. 1 - numer oMnika,

3 • dodatkowe ornakowsrur

otworki (30), jak równie ssanie powietrza przez dysz (6). Powstaje bogata

w paliwo mieszanka zasilajca silnik. Z chwil oprónienia studzienki (7)

mieszanka nieco uboeje, gdy zamiast paliwa przez otworki (30) jest ssane

powietrze ze studzienki (7). W obu przypadkach wypywajca z kanau (25)

mieszanka jest rozcieczona powietrzem ssanym przez kana (31) i dopiero

zasila silnik.

Gdy silnik zostanie uruchomiony, zwiksza si jego prdko obrotowa

i podcinienie pod przepustnicami. Podcinienie, dziaajc poprzez kana (32)

na toczek (29), powoduje pokonanie oporu sprynki, przesunicie w dótoczka i otwarcie dopywu powietrza przez gniazdo (26) djs kanau (25).

Nastpuje wic samoczynne zuboenie mieszanki umoliwiajce prac uru-

chomionego ju silnika.

Gdy silnik pracuje, naley stopniowo (w miar jego nagrzewania si)wyczyukadu rozruchowy. W tym celu trzeba wcisn cigo ssania o okoo póskoku, tak aby dwignia (33) zaja pooenie B (rys.2.64b). Nastpuje przy tym

przesunicie zaworu (24) w dó, przymknicie przelotu do kanau (21) i odso-

nicie otworków (27). Przy utrzymujcym si pod wpywem podcinienia

przesuniciu toczka (29) w dó, zostaje otwarty dodatkowy dopyw powietrza

do kanau (25). Dopywa ono poprzez kana (34) i otworki (27). Dalsze

wcinicie ciga ssania powoduje dalsze przesunicie w dó zawotu (24),

który odsania otworki (28). Zwiksza si wówczas dopyw powietrza do

kanau (25), gdy dopywa ono teraz przez otworki (27 i 28).

Przy wyczeniu ukadu rozruchowego (penym wciniciu gaki ciga ssania)

dwignia (33) zajmuje pooenie C (rys. 2.64b), a zawór (24) odcza kana (25)

od (21). Zabezpieczenie przed ewentualnym podsysaniem paliwa z ukadu

rozruchowego stanowi toczek (29). Jeeli w kanale wylotowym panuje

63

RyauMfc2-64

SCHEMAT UKADU ROZRUCHOWEGO5 dysza poliwn ukadu romichowiigo,

6 - dyua powietrza ukadu onucnc/wcgo.

7 - studzienka ukadu rozruchowego, 21 -

kaiuri wylotowy, Z4 - zawór rozruchowy. ?S -

kana mieszanki ukadu tozruchoweflu.

26 gnia/do troczta, 2? - otworek dopywu

powietrza. 28 - otworek dopywu powtolrzu.

29- trocTek. 30 -otworki w dyszy

rozruchowej paliwa. 31 - kana dopywupowietrza. 32 - lun doptowadrenia

prjdcsnionia pod Moc** (79), 33 - dwignia

rozruchowa. 31 - kana dopywu powietrza.

78- przelot powietrza urzdzenia

ro/ruchoweoD

podcinienie, to przesunity w dó toczek (29) otwiera dopyw powietrza do

kanau (25). W razie nieszczelnoci midzy zaworem (24) i gniazdem, zasysane

moe by do silnika jedynie powietrze przez gniazdo (26).

W razie uruchamiania zimnego silnika naley cakowicie wczyukadu rozruchowy, a w razie uruchamiania silnika niezupenie

zimnego naley ukadu rozruchowy wczy czciowo (przez

wycignicie ciga ssania o okoo pó skoku)

Ukad biegu jaowego i ukad przejciowy. Paliwo do ukadu biegu jaowego

przepywa przez dwie dysze: dysz gówn paliwa I przelotu (12, rys. 2.62)

i dysz paliwa biegu jaowego (8, rys. 2.65). Powietrze jest zasysane przez

dysz (9).

Podcinienie pod zamknitymi przpustnicami I i II przelotu powoduje ssania

paliwa do kanau (35) przez dysz (8) i powietrza przez dysz (9). Tworzy si

mieszanka, która pync w kierunku otworka (36) jest rozcieczana jeszcze

przez powietrze ssane przez otworek (37). Do regulacji iloci zasysanej przez

silnik mieszanki suy wkrt (23). Osonicie wkrtu utrudnia rozregulowanie

ganika przez osoby niepowoane i umoliwia (w razie potrzeby) zakadanie po

prawidowej regulacji specjalnej zalepki z tworzywa (plomby).

Przy otwieraniu przepustnicy (38), przechodzeniu z biegu jaowego na wiksz

prdko obrotow, rozszerza si obszar podcinienia przy przepustnicy

i mieszanka jest wysysana z obu otworków (36 i 37). Uzyskuje si wówczas

bogatsz w paliwo mieszank, która umoliwia stopniowe zwikszanie prd-

koci obrotowej silnika i wczenie si do pracy gównego ukadu zasilajcego.

Gówny ukad zasilajcy. Pod wpywem zwikszonych prdkoci przepywu

powietrza przez ganik, w gardzieli rozpylacza (39, rys. 2.66) wystpuje

podcinienie, co powoduje ssanie paliwa do studzienki (40) przez dysz (12)

i powietrza przez dysz (13) Paliwo z powietrzem miesza si w rurce emulsyj-

nej (14) i w postaci emulsji wypywa z rozpylacza (39).

Dalszy wzrost prdkoci przepywu w gardzieli rozpylacza (39) powoduje

przedostawanie si przez dysz (13) zwikszonych iloci powietrza. Poziom

paliwa w studzience rurki emulsyjnej (14) obnia si. co przyczynia si do

oszczdnej pracy ganika przy rednich obcieniach silnika. Przepustnica II

przelotu ganika pozostaje przy tym zamknita. W pooeniu zamknitym

utrzymuje j spryna (41) za porednictwem dwigni (42 i 43). Ogranicznik

S4

HysulWk 2.66

SCHEMAT UKADU BIEGU JAtUWfGO

I PRZEJCIOWEGOB - dysza paliwu biugu jaowego I

przelotu.

9 - dysza powierr/a Iwgti jaowego

I przelotu. 10- cysza paliwa btd^u jaowego

II przelotu, 1 1 - dysza powintrzit Iilrtgu

jalowogo II przclolu, 13 - dysza powetrra

ukadu gównego I przelotu, 14 - rurka

emulsyjna I przelotu. 16 - dysza powietrza

ukadu oluwnego II przelotu, 17 rurka

emulsyjna II przelotu. 23- wkim u-guacyiny

biegu iaowcuo. 36 - larui mriMzanki ukadu

hiligu jaowngo. 36 - otworek wypywurnro9Zonki przy blorju jolowyrtt 37 ,:itwrirnk

przejciowy wyirywu mioftzanki,

38 - przepuatnica I prrololu. 68

pr/epustnica II pr/elolu. 69 otworek

wypywu triMrszank II przelotu

Hywrwk l SD

SCHEMAT GlOWNEGO UKADU ZASILANIA

12 - dysza gówna paliwa I przelotu,

13 - dysza pow.etrzo gównego ukadu

I przelotu, 1*1 - rurka umulsyjtta l przelotu.

3B - przepttslnico I prrelolu. 39 rozpyla:.

40 studzienka rurki emulsyjnol. 41 -

spryna, 42 - dwignia /w.ilnioHca

przepustrtrcc II przelotu, 43 dwignia

przepuatmcy II przelotu, 44 - ogianicznik

zamkn-ecn przrrputmcy II przelotu, 45 -

ramio dwigni ngiancza]ticoj. 4(1 dwignia

ograniczajca. 47 - dwignia inzopustnicy,

48 wycicie,

49 - zawór dopywu paliwa, bil nlrrnant

filtrujcy, 51 - pywa. 70 - os prropusinicy.

71 kino! dopywu paliwa. 77 - ni dwigni.

73 - komora pywnkowa, 74 - os pywaka.

75- iglica zaworu. 76 wytot mknzaiiki

z rozpylacza. 77 - gardziol

(44) zapewnia lekkie uchylenie przepustnicy (58. rys. 2.67). co zapobiega

zakleszczaniu si przepustnicy i gromadzeniu pynnego paliwa.

Otwieranie przepustnicy II przelotu, wzbogacajcej mieszank, staje si moli-

we dopiero po otwarciu przepustnicy I przelotu powyej 48"30' (liczc od

pooenia przepustnicy zamknitej); II przelot spenia wic funkcj oszczdza-

cza. Dwignia (42, rys.2.66) jest osadzona na osi przepustnicy obrotowo,

a dwignia (46) z ramieniem (45) obraca si wraz z osi przepustnicy. Jeeli

rami (45) przy otwieraniu przepustnicy I przelotu pocignie dwigni (42) za

wycicie (48) w dó, to nastpuje zwolnienie dwigni (43) zamocowanej na osi

przepustnicy II przelotu. Przepustnica II przelotu moe si teraz uchyli.

Ruchem jej steruje siownik podcinieniowy pokazany na rysunku 2.67.

Podcinienie z gardzieli I przelotu przenosi si przez kana (52) do siownika

(53). Jeeli podcinienie jest dostatecznie due. to przepona (54) moe uchyli

przepustnic (58).

W razie maego otwarcia przepustnicy, podcinienie powoduje ssanie mie-

szanki z otworka (59). Mieszank tworzy powietrze ssane przez dysz powie-

trza (11, rys. 2.65) i paliwo ssane przez dysz (10). Zasilanie nastpuje wicz ukadu analogicznego jak dla biegu jaowego I przelotu.

Wzrastajce podcinienie w II przelocie, oddziaujc przez kana (60, rys. 2.67)

na siownik, powoduje zwikszenie otwarcia przepustnicy i stopniowewgcze-

nie do pracy gównego ukadu zasilania II przelotu.

Jednoczesna praca ukadów I i II przelotu umoliwia uzyskanie penej mocy

silnika.

Pompa przyspieszajca. Przy zamykaniu przepustnicy I przelotu (38, rys 2.68),

spryna dziaajc na dwigni (61) podnosi drek prowadzcy (62) i tok (63).

Nastpuje zasysanie paliwa z komory pywakowej przez zawór sscy (64). Przy

gwatownym otwarciu przepustnicy I przelotu (38), dwignia (61 - osadzona

obrotowo na osi przepustnicy) zostaje przesunita w dó przez krzywk (65).

65

Rys.?6B

i .... ii vi 2.67

SCHEMAT STEROWANIAPODCINIENIOWEGO PRZEPUSTNIC II

PRZELOTU55 - kana podcisnioniowy. 53 - »lk«mik.

M - przepona siownika, 55 -spra/yna,

56 - draiok. 57 - dwignia swruiaca.

58 - prwpuslnica II p'7ololu, 59 - oworok

wypn/w" mins/anki, 50 - kanni

podcinieniowy. 79 - dy*tffl siownik* II

przelotu. BO - HyCTa siowniku I przftntu

Ry»un>k268

SCHEMAT DZIAANIA POMPVPRZYSPIESZAJCEJ

20 -Uyw pompy prifttpieftiajcei,

36 - pnepustnlca I prwlotu, 61 - dJiwignin

pompy, 62 - drqwk prowadnicy. 63 - tok

pompy, et ;awoi ssaty, 65 - kr/ywka

veiu|ca, 66 - spr^ryna, 67 kami paluva

68 - 2aw6< lloci^cy, 69 - kulka zaworu.

73 - komora ptyw.tkowa

Drek (62) wraz z tokiem (63) pod dziaaniem spryny (66) przesuwa si

równie w dó. Wypychane z cylindra paliwo zamyka zawór (64) i pync przez

kana (67) oraz zawór toczcy (68) zostaje wtrynite przez dysz pompy (20)

do kanau gównego I przelotu.

W celu sprawdzenia stanu ganika naley przed demontaem sprawdzi:

- swobod sterowania zaworem rozruchowym, tokiem pompy przyspiesza-

jcej i przepustnicami podczas ich otwierania i zamykania; w razie wystpo-

wania nierównomiernego oporu lub zaci bdzie konieczne zdemontowanie

uszkodzonego ukadu w celu ustalenia przyczyny niesprawnoci i przeprowa-

dzenia naprawy;

- szczelno ganika z paliwem w komorze pywakowej, doprowadzonym

z pompy paliwa; jakiekolwiek wycieki przez nieszczelnoci odlewów lub nie

dokrcone dyszes niedopuszczalne; uszkodzone czci naley przy naprawie

wymieni, a obluzowane dokrci;

- szczelno zaworu iglicowego i poziom paliwa w komorze pywakowej;

wstpne rozeznanie mona uzyska, doprowadzajc do ganika paliw

z pompy paliwa, a nastpnie odcinajc jego dopyw (przez zdjcie przewodu),

po zdjciu pokrywy ganika poziom paliwa powinien znajdowa si w pobliu

punktu A (lecego przy przejciu z promienia w pochy ciank patrz rys.

2.68); poziom wyszy lub niszy wiadczy o koniecznoci przeprowadzenia

regulacji (patrz strona 68) lub o nieszczelnoci zaworu iglicowego komory

pywakowej i koniecznoci jego oczyszczenia;

- wydatek pompy przyspieszajcej (przy uzupenianiu komory pywakowej

paliwem z pompy paliwa); w cigu piciu penych ruchów dwigni przepustni-

cy (z prdkoci, przy której nastpuj pene skoki toka pompy) wydatek

powinien wynosi co najmniej 6 cm3; mniejszy wydatek wiadczy o nieszczel-

noci zaworów (64 lub 68, rys. 2.68) albo o zaciciach w ukadzie pompy

przyspieszajcej i koniecznoci oczyszczenia zaworów lub usunicia przyczy-

ny zaci;

.

- szczelno zaworu rozruchowego; przy zamknitym urzdzeniu rozrucho-

wym i ganiku odwróconym podstaw do góry, kana wylotowy ukadu

rozruchowego wypeniony paliwem nie moe si opróni w czasie krótszym

ni 3 min; niespenienie tego warunku wiadczy o koniecznoci oczyszczenia

czci lub wymiany uszkodzonych na nowe;

- prawidowo otwarcia przepustnic; w pooeniu cakowitego wychylenia

dwigni przepustnicy (1, rys. 2.69), przy którym rami (4) styka si z ograniczni-

66

PnelotU Pnelot I

Rys. 2. 69 Rys.2.70

Rysunek 2.C9

SPRAWDZANIE PRAWIDOWOCI OTWARPRZEPUSTNIC

a - pray cakowitym olwartlu pnepmlnic

b - prary ooeatkj walninnia pirepuslnKy "

nrcalotii

1 - dwignia pr/wptistnicy.

2 - raiTiis (tfwigm ogranic/»Hi«J.

3 d*wigiia zwalniajca pfmpunmiry U

prjolotu

4 - tamio. ilrwignl ogramcraiqti>i,

5 - ogunicmk,6 - dwignia pcwpuslnicy llpr/oluti,

7 - sworan

Rysunek 270POOENIE OTWORÓW WZGLDEMPRZEPUSTNIC

1 - gdrna Kfuwijd ptj»pi;ilnicy

kiem (5) i przy utrzymywaniu styku dwigni (6) ze sworzniem (7), przepustnice

powinny by cakowicie otwarte i zajmowa pooenia okrelone wymiarami

na rysunku 2.69a; pooenie przepustnicy I przelotu regulowa doginaniem

ramienia (4). a II przelotu - maym skrcaniem dwigni (3);

- prawidowo pocztku zwalniania przepustnicy II przelotu; przy wychyle-

niu dwigni przepustnicy (1) do pooenia, przy którym nastpuje styk ramie-

nia (2) ze ciank wycicia w dwigni zwalniajcej (3, styk bezwywierania siy),

przepustnica I przelotu powinna zaj pooenie okrelone wymiarem na

rysunku 2.69b; jeeli podany warunek nie jest speniony, to naley dogirami (2);

W razie stwierdzenia niesprawnoci ganika naley go zdemontowa, po czym

poszczególne czci i kanay w kadubie oraz pokrywie przemy benzyn lub

naft i osuszy spronym powietrzem.

Kadub ganika. W razie zacinania si przepustnic naley je wymontowa oraz

wyj ich osie. Skrzywienia osi lub przepustnic naley wyprostowa, a miejsca

zatarte wygadzi. Luz midzy osi przepustnicy a kadubem powinien wyno-

si dla przepustnicy I przelotu 0,045.. .0,089 mm, a dla przepustnicy II przelotu

0.125 .0,169 mm.Dookoa zamontowanych przepustnic powinna istnie równomierna szczelina

wzgldem kaduba, a przepustnica I przelotu powinna wzgldem ganikazajtakie samo pooenie, jak przed demontaem (nie moe by obrócona o 180°).

Naley pamita, e przepustnic nie wolno zamienia midzy ganikami,

poniewa w pooeniu zamknitym w kadubie byy baz do wykonania

otworków dla mieszanki. W celu upewnienia si (w przypadkach wtpliwych)

prawidowoci pooenia przepustnic wzgldem tych otworków, naley

wykrci korki zalepiajce i sprawdzi zgodno pooenia otworków z dany-

mi pokazanymi na rysunku 2.70. Ganik z przepustnicami nie odpowiadajcy

podanym wymaganiom naley wymieni.

Po kontroli naley wkrci korki zalepiajce i sprawdzi szczelin midzy

przepustnic II przelotu a kadubem. Szczelinomierz o gruboci 0,05 mm1 szerokoci 13 mm powinien wsuwa si z oporem. Szczelin naley regulo-

wa ogranicznikiem {44, rys. 2.66). Szczelina jest konieczna po to. aby nie

odparowane paliwo nie gromadzio si nad przepustnic i aby niewystpowa-

o zakleszczanie si przepustnicy.

Powierzchnie kaduba ganika (górna i dolna) powinny by paskie. Obie

powierzchnie naley sprawdza i naprawia podobnie jak górn powierzchni

kaduba silnika.

67

Zawór iglicowy komory pywakowej powinien by szczelny. Przy kontroli

cinienie paliwa o wartoci 0,033 MPa (0,33 kG/cm J) musi dociska iglic do

gniazda. Zawór podczas sprawdzania powinien znajdowa si w pooeniu

pionowym, w którym ciar iglicy dociska j do gniazda. Zawór nieszczelny

naley oczyci, a w razie uszkodzenia przylgni - wymieni.

Kulka w iglicy nie powinna przesuwa si przy obcieniu si 0,7 N (70 G),

natomiast przy obcieniu si 0,15...0,23 N (15...23 G) i odcianiu powinna

si przesuwa w obu kierunkach bez zaci. Iglic nie speniajc podanych

warunków naley wymieni.

Pywak powinien by nie uszkodzony, szczelny i way 18 ± 0,5 g. Pywak

z wgnieceniami naley wymieni. Szczelno pywaka mona sprawdzi przez

zanurzenie go w gorcej wodzie, (o temperaturze okoo 90"C). Pojawienie si

pcherzy powietrza wiadczy o nieszczelnoci, któr naley usun przez

lutowanie. Po tym zabiegu pywak powinien nadal way 18 + 0.5 g.

Dysze, zawory, element filtrujcy. Dysze, zawory pompy paliwa sscy (S4, rys.

2.68) i toczcy (68) oraz element filtrujcy (50, rys. 2.66) naley umyw benzynie i przedmucha spronym powietrzem. Zawory nieszczelne mimo

oczyszczenia naley wymieni.

Dysze ganika naley sprawdzi na zgodno z danymi tablicy 2-27. Wstpnie

dysze mona sprawdzi za pomoc kalibromierza. Ostateczna ocena dysz (w

razie uszkodze lub nadmiernego zuycia paliwa) musi by przeprowadzona

na podstawie pomiaru ich przepustowoci. Zweryfikowane dysze naley

wkrci we waciwe otwory (I lub II przelotu).

Siownik sterujcy przepustnic II przelotu powinien by szczelny (kontrol

przeprowadza powietrzem o cinieniu 0,03 MPa, czyli 0,3 kG/cm*). W razie

potrzeby naley sprawdzi, czy siownik odpowiada warunkom podanym

w tablicy 2-28.

DANE KONTROLNE SIOWNIKA STERUJCEGO PRZEPUSTNICII PR7FLOTU

Tablica 2-28

Podcinienie Pa (mm H20) Skok drka siownika mm

569 . .608 (58 . 62) pocztek ruchu

1118...1187(114...121) 7,5 + 0,5

1667..1765 (170... 180) 15 ± 0.6

W siowniku nieszczelnym naley wymieni przepon, a w nie odpowiadaj-

cym wymaganiom podanym w tablicy 2-28 - wymieni sprynW zamontowanym ganiku odlego podkadki przepony (1, rys. 2.71) od

kaduba siownika powinna wynosi 1,5 ± 0,1 mm. W razie potrzeby naley

regulowa t odlego przez wkrcanie lub wykrcanie drka (2) po zluzo-

waniu przeciwnakrtki (3).

Po sprawdzeniu czci i ewentualnej naprawie lub wymianie uszkodzonych,,

ganik naley zmontowa i wyregulowa.

Regulacja poziomu paliwa. Jeeli zawór dopywu paliwa i pywak nie suszkodzone, to mona przeprowadzi regulacj poziomu paliwa.

1 ) zdj pokryw ganika i ustawi j w pooeniu pionowym (patrz rys.2.72);

2) wyregulowa przez podginanie jzyczka (5) odlego od paszczyzny

pokrywy, tak aby wynosia 5.. .5,5 mm (poziom paliwa mona sprawdzi za

pomoc rurki doczonej w miejsce dyszy gównej paliwa I lub II przelotu;

odlegoci 5 mm odpowiada poziom paliwa oddalony od górnej paszczyzny

komory pywakowej o 23 mm, odlegoci 6mm o 25,5mm ;odlego pywaka

od paszczyzny pokrywy wynoszca 6mm moe by zastosowana w przypad-

ku nadmiernego zuycia paliwa, przy prawidowym wyregulowaniu silnika):

68

Rys. 2.72

3) sprawdzi i wyregulowa, przez doginanie jzyczka (2), odsuwanie si

pywaka; skok pywaka powinien wynosi 8,5 mm (od pokrywy 13,5 mm).

Bieg jaowy naley regulowa, gdy silnik jest gorcy (okoo 80"C). Kolejno

czynnoci podczas regulacji jest nastpujca:

1 ) zagrza silnik do okoo 80'C, wsun do rury wydechowej sond miernika

zawartoci CO w spalinach, doczy do rozdzielacza obrotomierz,

2) wkrtem regulacyjnym przepustnicy (22, rys.2.62) wyregulowa prdkoobrotow na 850 ± 50 obr/min,

3) wkrtem regulacyjnym biegu jaowego (23) pokrca tak. aby uzyska

1,2...2% CO w spalinach [maksimum 4,5%),

4) jeeli prdko obrotowa silnika zmienia si, to naley powtórzy regulacj

wedug punktów 2 i 3,

5) regulacja jest prawidowa, jeeli prdko obrotowa biegu jaowego wyno-

si okoo 850 obr/min, a przy szybkim zwikszaniu i zmniejszaniu prdkoci

obrotowej silnik si nie zatrzymuje.

W razie braku miernika zawartoci CO i obrtomierza naley:

1) wkrtem (22) wyregulowa moliwie najmniejsz prdko obrotow

silnika,

2) wkrtem (23) pokrca tak, aby uzyska moliwie najwiksz równomiern

prdko obrotow silnika,

3) zmniejszy (w razie potrzeby) prdko obrotow, odkrcajc nieco wkrt

(22) i ewentualnie powtórzy regulacj wedug punktu 2

• Przewód sscy silnika jest podgrzewany ciecz z ukadu chodzenia w celu

uzyskania mieszanki pozbawionej paliwa w postaci kropel M»iy otworek

w dolnej ciance przewodu sscego (pod ganikiem) umoliwia odpywnadmiaru paliwa na zewntrz, podczas nieumiejtnego rozruchu silnika.

Podgrzewanie przewodu sscego w celu niedopuszczenia pynnego paliwa do

cyindrów ma na celu zapewnienie moliwie najkorzystniejszego smarowania

cylindrów (paliwo nie odparowane rozciecza lub zmywa olej wskutek czego

nastpuje zwikszone zuycie wspópracujcych powierzchni), a otworek

zwiksza atwo rozruchu silnika. Naley dba o drono tego otworka (do

którego uzyskuje si dostp po zdjciu ganika).

69

Rysunek 2.73

FILTR POWIETRZA

1 - korpus filtru. 2 - kocówka przewodu.

3 - wkad fillrujucy. 4 - pokrywa liltru.

6 - uszczelka pokrywy. 6 - przewód

urzdzenia prawietrzaiacogo silnika, 7 -

przewód ssania ciupepo powietrza. 8-

przewód s*ania rlmnopo powietrza, 9 -

uchwyt or7eslnny wlotu powietrza, 10 -

uszczelka flltni powietrza. 11 - podktarlka

odlegociowa.

12 pytka mocowaniu filtru, 13 - rOki/imi*

uchwytu przy usaniu powiotrzo zimnego,

14 - pooenie uchwytu przy ssonki

powiutrza ciepego

• Filtr powietrza typu suchego z papierowym wkadem filtrujcym (rys 2.73)

ma dwa przewody ssania powietrza. Przewód (8) umoliwia ssanie zimnego,

a przewód (7) podgrzanego powietrza. Do przeczenia suy uchwyt (9), który

po odkrceniu do oporu i przyciniciu do filtru moe by przesunity do

pooenia (13) - wcelu ssania zimnego powietrza lub do pooenia (14) wcelu

ssania powietrza podgrzanego. Po przestawieniu przesony, uchwyt (9) naley

dokrci do oporu. Wkad filtru jest wykonany z dugiej pofalowanej tamy

specjalnego papieru umieszczonej na blaszanym szkielecie. Powierzchnie

czoowe s zalane mikkim tworzywem czcym elementy filtru w jedn

cao i stanowicym uszczelnienie wkadu w korpusie (1)

Zanieczyszczenia zatrzymywane na papierowym wkadzie wnikaj w pory

papieru i pogarszaj stopniowo jego przepuszczalno. Dlatego jest konieczna

okresowa wymiana wkadu na nowy. Nieprzestrzeganie terminów wymiany

wkadu powoduje zwikszone opory ssania powietrza i wzrost zuycia paliwa.

70

Rysunek 2.74

UKADWYDECHOWY1 - ruro podwójna, 2 - ucmk, 3 - ura

wydechowa. i - acin!;. 5 - ihi nik 3rax1ni,

6 - zacisk. 7 ttum* tylny. 8 - wssotnik.

9- ca?a metalowa; 10- wota intaóttlni

hys.2.7t

Odmuchiwanie wkadu spronym powietrzem usuwa zewntrzne zanieczy-

szczenia, ale pory papieru pozostaj zatkane i dlatego nie mona tego zabiegu

traktowa jako zastpujcego wymian filtru

Ukad wydechowy 2.6.2

W skad ukadu wydechowego (rys. 2.74) wchodz: przewód wydechowy, rur

podwójna (1), rura wydechowa (3), tumik przedni (5), tumik tylny (7) i wiesza-'

ki gumowe. W celu osignicia szczelnoci ukadu, w miejscach czenia

zastosowanodu gboko wsunicia elementu w element oraz zaciski (2,

4

i 6). Dokadne uszczelnienie ukadu wydechowego zabezpiecza wntrze samo-

chodu przed moliwoci przedostawania si spalin podczas postojów. Ukad

wydechowy jest zawieszony na dwóch elementach gumowych przy zacisku (4)

i jednym elemencie doczonym do wspornika (8).

W tumikach s zastosowane rury wewntrzne z otworkami 4 mm oraz wata

mineralna. W tumiku przednim rury wlotowa i wylotowa s zamocowane,

kada oddzielnie, w dwóch denkach. Przestrze wokó rury wylotowej wype-

niono wat mineraln. Wat przed dziaaniem gorcych spalin (i wypalaniem)

chroni warstwa metalowej gazy.

W tumiku tylnym rura wewntrzna jest przelotowa i na caej dugoci jest

otoczona tylko wat mineraln.

Kontrola ukadu wydechowego polega na sprawdzeniu gumowych wiesza-

ków, prawidowoci pocze i szczelnoci ukadu. Naley zwaszcza zwraca

uwag na poczenia rur z denkami tumików. Pknicia naley zaspawa lub

wymieni pknity tumik na nowy.

Ukad przewietrzania komory korbowej silnika 2.6.3

Ukad przewietrzania komory korbowej (rys. 2.75) jest typu zamknitego, to

znaczy bez poczenia z atmosfer. Ewentualne przedmuchy z komór spalania

do komory korbowej oraz pary olejus odprowadzane do cylindrów i spalane

71

Rywiiwk Z75PRZEWIETRZANIE KOMORY KORBOWEJ

1 - pnewódodpowelf/nik miska Wojowa.

2 - odoowietr/nik.

3 - wvoosau plomioni.

4 - pr/owód odpoww,rmtlt-till'

5 - prmwtm filtr - jBtm odpowiotnaniii.

6 io*« cKlpowmlnania

Przy maej prdkoci obrotowej silnika przedmuchy s odprowadzane prze-

wodami (1 i 4) do filtru powietrza (przewód 6. rys. 2.73) i razem z PO^e.nem

przepywajcym przez ganik s ssane do cylindrów. Przepyw w P™*w>dae

^TmZ wysypuje, poniewa zawór odpowietrzanya ,est zamkn,£

Przy wikszym otwarciu przepustnicy. krzywka steruj 65, rys.2 68) po

czona z osi przepustnicy. otwiera zawór odpowietrzana (6 rys- 27-*

Przewód odpowietrzania (4) uzyskuje poczen.e przez kocówk fc^jjjTprzewód (5 rys 2.75) z przewodem sscym z pomin.ec.em gazn.ka, który

dziki temu nie ulega zanieczyszczaniu osadami

Odczanie przez zawór (6) poczen.a przewodu sscego zF«^Mi skrzyni korbow zapobiega przy maych prd osc °^^S™ssaniu dodatkowego powietrza (z przedmucham.).

jac si do silnika, zakócaoby prac uk.adu rozruchowego .un,Rmozl,w.ao

prawidow regulacj prdkoci obrotowej biegu jaowego.

W przewodzie (4) jest umieszczony wygasacz pomie. (3) w po-

staci rubowo uksztatowanej siatki. Zabezpiecza on silnik przed

przedostaniem si pomieni do skrzyni korbowej w przypadku

zapalenia si mieszanki w przewodz.e sscym

Podczas eksploatacji samochodu ukad odpow,etrzan.a ulega

zanieczyszczeniu i dlatego konieczne jest okresowe oczyszczanie

przewodów, wygasacza pomieni i zaworu odpowietrzanie za

pomoc, przemycia ich w benzynie iprzedmuchan.a spronym

powietrzem.

Rysunttk 2.7B

SPRAWDZANIE DZIAANIA OBWODUWONU1 -peny.Od ixudelWJ Ewwc*.

2 - rattOWC

WYKRYWANIE I USUWANIE PODSTAWOWYCHNIEDOMAGA SILNIKA

Objawem niesprawnej pracy silnika jest midzy innymi trudne ^chamienie

silnika, nierównomierno pracy na biegu jaowym (zatrzymywan e s. **

M ze przspieszanie. nierownomierno pracy przy wiksze, prdko, obro-

.

towej. brak mocy. stuki iwycieki. Rónemogby przyczynyzaobserwowanej

niesp awnoci si.nika. Na przykad: przyczyn zbyt^^^TZcieczUodzcejmoe by zbyt niski poziom™^™»"fZtTaZZnapity pasek wentylatora, uszkodzony termostat, uszkodzone sprzgo elek.

tromagnetyczne, wcznik cieplny lub przewody.

Jeeli do ustalenia przyczyny niesprawnoci silnika ,est kon.eczny pom.ar

cinienia sprania w cylindrach, to naley go wykona w sposób omow.ony

w punkcie 2 1. Aby naprawa bya skuteczna naley przed ja, rozpoczciem

przeprowadzi podstawowe kontrole. Na przykad W^^^oZ '

uruchomienia silnika naley sprawdzi, czy pal.wo dopywa do gazn.ka.

Paliwo powinno wypenia plastykowy przewód pompa-gzn.k

Nastpnie na.ey sprawdzi obwód zaponu. W tym celu odczy.przewódI

od

dowolnej wiecy, zsun oson gumow, aby widoczna bya kocówka kab a

zbliy kocówk do masy silnika na odlego okoo 8 mm ^ys. 2.76)

i umchomi silnik (potrzebna druga osoba). Podczas obracan.a waem korbo-

wym powinna równomiernie i wyranie pojawia si iskra. Brak ,skt>^wymag

upewnienia si. czy prawidowo dziaa cewka i przerywacz w rozdz.elacm

W celu przeprowadzenia takiej kontroli na.ey najp.erw odczony przewód

(podczas badania) doczy do wiecy, a nastpnie^^\P'^ .Zrodkowego gniazda gowicy rozdzielacza i powtórzy badan.e^kpoprzedn.o

72

Rvtunak2.77

SPflAWD/ANIi: DZIAANIA PR7EHYWACZA

W ROZn/IElAT-ZU I CEWKI

1 - pr7iTwrtrt c*wka ro/rf/ieliic/. z - cewka

Ryturafc2ra

SPRAWDZANA DZIAANIA POMPY PALIWA

1 korok nad olnmnnliim lillruiacyni

,

1 goinik

(rys. 2.77). Wystpowanie iskry podczas tej próby wiadczy o uszkodzeniu

palca rozdzielacza, a brak iskry o uszkodzeniu cewki, przerywacza lub przerwie

w obwodzie zasilania cewki.

Jeeli jest konieczne upewnienie si, czy pompa podaje paliwo do ganika, to

naley rozczy przewód midzy pomp i ganikiem (lub zdj filtr i przygoto-

wa klucz do zluzowania korka - 1, rys. 2.78). Pomp naley uzna za

sprawn*, jeeli przy pokrcaniu wau korbowego rozrusznikiem nastpuje

wyciek paliwa z rozczonego przewodu lub spod zluzowanego o okoo pó

obrotu korka.

DEMONTA I MONTA SILNIKA 2.8

Silnik z samochodu mona wymontowa bez skrzynki biegów lub razem z ni.

Wymontowanie silnika z odczon skrzynk biegów jest nieco bardziej

pracochonne, lecz moe by wykonane przez jednego pracownika i jest

atwiejsze, gdy nie wymaga specjalnych operacji, a wyjmowany element jest

lejszy.

• O szczelnoci zaworów pompy wiadczy utrzymywanie si^cinienia paliwa po okoo 10 s od

zakoczenia krcenia watem korbowym Z rozczonego przewodu lub spod zluzowanego korka

(1) powinna wiec po 10 s wypyn dawka paliwa.

Wymontowanie silnika bez skrzynki biegów 2.8.1

W colu wymontowania silnika bez skrzynki biegów naley

1) umieci samochód nad kanaem lub na podstawkach w przy

padku braku kanau, zdj pokryw silnika, botnikj zabezpieczy

przed uszkodzeniem za pomoc pokrowców;

2) spuci pyn z ukadu chodzenia (kurkiem w chodnicy);

3) odczy akumulator;

4) odczyprzewody wysokiego Iniskiego napicia ukadu zapo-

nowego;

b) odczy przewody od alternatora, rozrusznika, czujnika cinie-

nia oleju, czujnika temperaturywody i sprzga elektromagnetycz-

nego wontylatora (silnik 1500);

6) zdj filtr powietrza, po zdjciu pokrywy, wyjwkadfiltrujcy,

odkrci cztery nakrtki mocujce filtr na ganiku i nakrtk

czc filtr z przewodemwydechowym : przeloty w ganiku zabez-

pieczy przed zanieczyszczeniem; odczy cigo urzdzenia roz-

ruchowego;

7) odczy cigo pedau przyspieszenia 11. rys. 2.79) od dwigni

poredniej (2) i odczy przewody paliwa od pompy i ganika

8) odczy podwójne rury wydechowe od przewodu wydecho

wego;

73

9) odczy przewód gumowy (4, rys. 2.79) od obudowy termosta-

tu, a przewód (5) od pompy wody; do luzowania zacisków suy

klucz A.500I3;

10) odczy przewody nagrzewnicy wlotowy i wylotowy (z tyu

gowicy silnika),

1 1 )odkrci nakrtki rub mocujcych chodnic i wyj chod-

nic;

12) odkrci nakrtki i wyj trzy ruby mocujce kocówk

przegubu elastycznego z przegubem elastycznym;

13) odczy cigo zaczepu linki hamulca rcznego |2. rys 2.80)

od dwigni poredniej (1);

1 4) odkrci dwie ruby mocujce wspornik podpory wau nap-

dowego do podogi i dwie ruby mocujce wspornik zabezpiecza-

jcy;

15) odczy spryn (1, rys. 2.81 ) odagaic wideki sprzga,

odkrci ruby cylindra wyprzgnika sprzga (2). nie odczajc

przewodu elastycznego sterowania hydraulicznego (8);

16) odkrci cztery ruby pokrywy osony sprzga (z blachy)

i zdj j (górna prawa ruba mocuje przewód masowy silnika);

1 7) zluzowa nakrtki jarzma wspornika rury wydechowej, odkr-

Rysunek 2 79

CIGLA STEROWANIA GANKA1 - cigo pedau przyspieszenia. 2 - diwignia polednio. 3 dggo sleiowamo

gatnika, A - przewód obudowa leimoslali.-chliKli.itii. 5 - pizewód chlodnica-pompa

ukadu i im - i.•

Rysunek 2.80

DWIGNIA POREDNIA I CIGLA HAMULCA RCZNEGO1 dwignia porednio, 2 - cigo zaczepu linki hamulce i ccznogo. 3 - zaczep linki

hamulca, 4 - linka hamulca rcznego. 5 - cigo dwigni hamulca locmego,

fi - nzikrtjrki regulacyjne

ci rub mocujc wspornik do skrzynki biegów i cofnwspornik;

18) odkrci wkrt mocujcy, cofn i zdj schowek z osony

skrzynki biegów;

19) odkrci ruby mocujce, gumow oson dwigni zmiany

biegów i przesun oson do góry (na dwigni zmiany biegów);

20) odczy dwigni (1, rys. 3.21) od drka zmiany biegów (4);

21 ) wykrci i wyj trzy ruby mocujce rozrusznik do osonysprzga;

22) podpor A.70509 (4, rys. 2.82) zaoon na hydraulicznym

podnoniku umieci pod skrzynk biegów;

23) kluczem A.55035 odkrci cztery ruby mocujce osonsprzga do kaduba silnika;

24) odkrci dwie ruby (2) mocujce poprzeczk zawieszenia

tylnego zespou napdowego:

25) odczy waek gitki licznika kilometrów od skrzynki biegów;

26) odczy przewody od wycznika przyciskowego sygnalizuj-

cego wczony wsteczny bieg;

27) podtrzymujc skrzynk biegów podpor A 70509 (rys. 2 82)

cofn skrzynk biegów tak. aby waek sprzgowy wysun si

z piasty tarczy sprzga i wyj skrzynk biegów wysuwajcjednoczenie drek (4. rys 3.21) z osony (3|;

28) wyj (od strony komory silnikowej) rozrusznik,

29) odczy przewód od podcinieniowego urzdzenia wspoma-gajcego (tzw. serwa);

30) hak przedni uchwytu A 60537 zaoy pod obudow termosta-

tu, a tylne haki pod przewody sscy i wydechowy (rys ? 83);

31 ) lekko napry wcignik, odkrci nakrtki mocujce silnik do

poprzeczki przedniego zawieszenia i wyj silnik

Rys.2.81

Rysunek 2.81.

CYLINDER WYPfZCNIKASPRZGA I WIDEtKI WYCZAJCE1 spiezyna odcigajca wideki ? - cylindei spi/yyj 3 - popyehacz, 4 - nakrtka

popychacza. b - wicteki wyufczaidce spi/ego. 6 - rawli.-czka, 7 - Siuua cylunlia

sprzga, 8 piruwod elastyczny sterowania hydraulicznego

74

Rysunek 2.82

PODTRZYMYWANA SKRZYNKI BIEGÓW PODPOR A. /0S03

1 - poprzeczka tylnego zawieszeniu zespou napdowego. 7. uuiy poprzeczki

tylnego zawieszenia, 3 podstawka, 4 - podpora A 70603. 5 - dwignia zewi -eucna

wybierania biegów

Rys.2.93 *****

Ryiumuk 7 83

WYJMOWANIE SILNIKA ZA POM1 uchwyt A.60637. 7 wcignik

Ry.un.1 7 83 RySUTW* 2 84

WYJMOWANIE SILMIKA ZAPOMOC UCHWYTU A.B0537 I WCIGNIKA SILNIK NA STOJAKU OBROTOWYM Art 22204

1 uchwyt A.60637 7 weiwnli 1 - uchwirt Arr .22206/8. 2 - stO|flk Dbrolowy Arr 22204

Wymontowanie silnika ze skrzynk biegów

W celu wymontowania silnika ze skrzynk biegów naley:

1) umieci samochód nad kanaem (prac uatwia zdjcie pokry-

wy silnika po odkrceniu czterech rub zawias);

2) wykona wszystkie czynnoci od 1 do 26, wymienione w punk

cie 2.8. 1 , z wyjtkiem czynnoci 1 3, 14. 21 , 22, 23 i 24;

3) doczy acuch do prawego przedniego i lewego tylnego

wieszaka do podnoszenia silnika; w rodku acucha doczywcignik i lekko go napi;

Demonta silnika

4) odczy przewód od podcinieniowego urzdzenia wspoma-

gajcego;

5| odkrci ruby i wymontowa poprzeczk tylnego zawieszenia

zespou napdowego;

6) odkrci nakrtki mocujce silnik do poprzeczki przedniego

zawieszenia;

7) obniy ty silnika ze skrzynk biegów, lak aby drek (4, rys.

3.21) wysun si z osony (3). a o wau korbowego zaja

moliwie pionowe pooenie i wyj silnik.

2.8.3

Silnik naley demontowa przy uyciu podanych w tekcie narz-

dzi i przyrzdów specjalnych w nastpujcej kolejnoci:

1 1 odkrci po trzyruby izdj oba wsporniki poduszek przednie-

go zawieszenia zespou napdowego:

2) zamontowa do silnika uchwyty Arr 22205/8 i zamocowa

silnik na stoiaku obrotowym Arr 22204 (n/s. 2.84);

3) wykrci korek i spuci olej z miski olejowej; wyj miark

poziomu oleju;

4) odkrci ruby i zdj piercie dociskowy i tarcz sprzga;

5) odczy przewody wiec zaponowych i wykrci wiece klu

czem A 50087,

6) odczy przewód podcinieniowego regulatora wyprzedzenia

zaponu, odkrci nakrtk i zdj rozdzielacz;

7) wykrci czujnik cinienia oleju (z kaduba silnika) i temperatu

ry wody (z obudowy termostatu);

8) odkrci nakrtki izdj alternator ze wspornikiem dolnym oraz

pasek napdu wentylatora i alternatora;

9) odczy od dwigni poredniej cigo sterowania ganika (3,

rys. 2.79);

101 odkrci ruby i zdj pokryw gowicy;

Rysunek 2.85

IUZOWANIE ZACISKU PRZEWODU KLUCZEM A 50013

1 - obudowo termostatu. 2 - zacisk,3 - klucz A 50013, 4 - iM-wrd nhuOwwi

Bmiottalu-pompa

75

Rymnek 2.86

ODKRCANIE BOCZNIKOWEGO FILTRU OLEJU1 — filtr bocmiknwy oleju. 7 - priyrTad A.R0299

Rys.2.6d

Rycin* ? 88

UNIERUCHAMIANIE KOA ZAMACHOWEGO1 - przyrzd A 80193. 2 - koo romachowe, 3 - wieniec jebay kon WWCfcoV—flO

;, v • ' 2 8>

ODKRCANIE RUB* KOA PASOWEGO

1 - kolo [umowo tMlu korbowego, 2 - ndraitnik nleiu. 3 - ruba kota nasownoo.

«-kluc/A.5O10O

1 1 ) zluzowa zaciski przewodów prowadzcych od obudowy ter-

mostatu do pompy, od rurki nagrzewnicy do pompy oraz od rurki

nagrzewnicy do komory podgrzewacza przewodu sscego; zaciski

zluzowa kluczom A.50013 dys. 2.85);

12) odkrci nakrtki i zdj pokryw obudowy termostatu,

uszczelk i wyj termostat,

13) odkrci ruby i zdj obudow termostatu;

14) odkrci ruby i zdj odpowietrznik miski olejowej silnika;

15) zluzowa zacisk i odczy od komory podgrzewacza przewo-

du sscego gumowy przewód;

16) odkrci nakrtki i zdj przewód sscy wraz z gartikiem oraz

na oddzielnym sinnowisku odczy ganik od przewodu sscego;

17) zdj uszczelki przewodu sscego z gowicy;

18) stosujc przyrzd A.60290 zdj filtr bocznikowy (rys. 2.86);

19) odkrci pi nakrtek z podkadkami mocujcymi przewód

wydechowy, zdj przewód i uszczelki:

20) odkrci nakrtki mocujce pomp paliwa; zdj pomp,uszczelki i prowadnik popychacza wraz z popychaczem pompy;

21 ) odkrci nakrtki i zdj pomp ukadu chodzenia z wentyla-

torem; w silniku 1500 naley oprócz tego wysun z uchwytu

przewód szczotki sprzga elektromagnetycznego;

22) odbezpieczy i odkrci nakrtki wsporników osi dzWigTt

zaworów, a nastpnie zdj wsporniki z osiami ze rub dwustron-

nych;

23) wyj drki popychaczy;

24) odkrci dziewi rub mocujcych gowic, zdj gowice

i uszczelk;

25) wyj popychacze;

26) zdj pokryw koa pasowego ( 1 . rys. 2.44) i piercie uszczel-

niajcy (2);

27) odbezpieczy i odkrci rub kola pasowego (rys. 2.87)

kluczem A.50100; koo zamachowe unieruchomi przyrzdem A60193 (rys.2.8R); zdj pytk zabezpieczajc (3, rys 244), pod

kadk (5), odrzutnik oleju (6), a nastpnie koo pasowe (7); obróci

silnik misk olejow do góry;

28| odkrci osiemnacie rub i zdj misk ole|ow;

29) odkrci ruby i zdj pokryw przedni kaduba Iw silniku

1500 jedna ze rub przedniej pokrywy mocuje uchwyt przewodu

sprzga elektromagnetycznego); odkrci ruby i zdj wspornik

rozdzielacza oraz koo zbate napdzajce pomp oleju i rozdzie-

lacz;

30) odbezpieczy i wykrcirub mocujc koo zbate napdza-no wau rozrzdu, zdj koo napdzane i acuch;31) za pomoc cigacza A40OO5/1/5 zdj koo zbate njpdza-jace wru korbowego (rys. 2.89) iwyj wpust z wau korbowego:

32) wykrci ruby koa zamachowego, zdj podkadk rubi Koo zamachowe;

33) uywajc cigacza A.40006/1/3wvwoysko kulkowe wakasprzgowego (rys. 2.90); oysko to monawyj tylko po zdieciu

koa zamachowego;

34) odkrci ruby i zdj przewód prowadzcy od pompy oloju

do pokrywy przedniego oyska gównego;

35) odbezpieczy i wykrci rub, a nastpnie wylc pompoleju;

76

i

-ód

P%r.

'18-

ytu

gni

jn-

!Bl-

B7|

A.

Jd-

ci

iku

dU

nik

le-

z

ub

iks

siu

»ju

PU

Rysunek 2 89

CIGANIE KOLA ZBATEGO NAPDZAJCEGO WAU KORBOWEGO1 - wal koibowy. 2 - kolo zobale napatizaWce walu koiboweoo, 3 - idagac AjKMOS/

1 /5. 4 - podkadka rabozpieczawia

36) odkrci ruby i zdj pokrywy korbowodów wraz z pópa-

newkami;

37) wyj toki z korbowodam iw kierunku górnej strony kaduba;

38) odkrciruby i zdj pokryw uszczelniajca oyska tylnego

(1. rys. 2.47);

39) odkrcisamozabezpieczajceruby pokrywoysk gównychi zdj pokrywy wraz zpópanewkami (pokryw oyska rodkowe-

go wyjzpopiercieniami oporowymi); z przedniego czopa wauzdj tarcz uszczelniajca wraz z piercieniem;

Monta silnika

Montujc silnik, wszystkie powierzchnio wspópracujce lizgowo

naley obficie powlec olejem silnikowym.

Monta naley prowadziw nastpujcej kolejnoci:

1) przykrci do kaduba uchwyty Arr 22205/8 i umieci kadub

na stojaku obrotowym Arr 22204 (rys. 2.84), skierowujc gogórn

powierzchni do dou:

2) wsun wa rozrzdu do kaduba (w tulejoyskow rodkowi tyln), nastpnie wsun tulej przedni i przykrci j dwiema

rubami z podkadkami sprystymi (zapewni luz osiowy wauzgodny z podanym w punkcie 2.3.2):

3) umieci w gniazdach kaduba pópanewki oysk gównych

oraz dwa górne pópiercienie oporowe;

4) woy wa korbowy: zaoy od strony przedniej wau tarcz

uszczelniajc z piercieniom, a nastpnie pokryw przedniwaukorbowego z pópanewk; zaoy pokrywrodkow wraz z dwo

ma pópiercieniami oporowymi dolnymi i pópanewk, a nasi

pnie pokryw tyln z pópanewk ; niby pokryw dokrcimomen-

tem 103 N m(10,5kGm);

5) osadzi w wale korbowym oysko kulkowewaka sprzgowe-

go, nastpnie zaoy uszczelk (7 rys. 2.47) i pokryw uszczelnia-

jc oyska tylnego (1) wraz z uszczelniaczem;

6) obróci wal korbowy czopem korbowym pierwszego i czwarte-

go cylindra do górnej powierzchni kaduba silnika; zaoy koo

zamachowe znakiem (pytkie nawiercenie przy wiecu zbatym)

do górnej powierzchni kaduba; zaoy podkadk rub i wkrci

sze rub, dokrcajc je momentem 79 N m (8,0 kGm);

77

Rysunek 290

WYJMOWANIE OYSKA KULKOWEGO WALKA SPRZGOWEGO1 - wat korbowy. 2 - cigacz A.40OO8/1/3, 3 - oysko kulkowewalu sprzeuhrwituo

40) wyj wa korbowy, pópanewki oraz i oyska rodkowego

pópiercienie oporowe;

41) odkrci ruby przedniej tulei oyskowej wau rozrzdu, wy-

j tulej, a nastpnie wysun wa rozrzdu

2.8.4

7) zaoy zgodnie z numerem na korboworlzip podzespoy tok

sworze-korbowód do odpowiednich cylindrów, stosujc do ci-

nicia piercieni ioka jedn z czterech tulei przyrzdu, dobran do

rednicy toka (rys 2 91); do ciskania piercieni toków silnika

(2)

Rysunok Z.9I

MONTA PODZESPOU TOK-SWORZEN-tCOHBOWOD DO KAW.UBA Sil HKi - pirrscim A 60?52. 2 - tlok z pinrtciiiniami

Ryunek 292

PRAWIDOWE POtO/ENIF ZNAKÓW NA KOACH ROZRZDU

1300 stosowa tulej przyrzdu A.60252, a silnika 1 500 - przyrzdu

A.60253 (pooenie podzespou w kadubie silnika - patrz rys.

2.13);

8| zamontowa: pópanewki i pokrywy kolejnych korbowodOw;

ruby dokrci momentem 69 N m (7.0 kGm):

9| zamontowa pomp oleju wraz z przewodom prowadzcym od

pompy do pokrywy przedniego oyska gównego i uszczelk podkonierzem ; rub pompy po dokrceniu zabezpieczy przezzagi-

cie podkadki (4. rys. 7 89):

Rysunek 2D3KOLfJNOS DOKRCANIA SRUBGOWICV

Rysunek 2WDOBÓR GRUBOCI USZCZILKI PROWADNIKA POPYCMACZA1 - prowadnik popyctiBua. 7 - us/ueiku piowudiiku a grubocl 0,3 mm; O'...0.8mni;

1,Z...I,3mrn, 3- pompi psIKi/u. 4 popyclinc/ nopaii pompy Iw potoZeniu

na|bard*i| wsunitymi, 5 - uszczelko o tjruDoscf 0,3 mm

10) zaoy wpust do rowka w czopie wau korbowego i wsunkoo zbate napdzajce wau korbowego*

,

1 1 ) zaoy kolo zbate napdzane wau rozrzrzdu wraz z acu-chem, tak aby znaki (rys. 2.9?) byy najbardziej zblione* • (powin-

ny lee w jednej linii z osiami waów); zaoy podkadkokrg,podkadk odginan, której jzyczek musi wej w otwór w kole

zbatym i wkrci rub, dokrcajc j momentem 49.0 N m(5,0 kGm); wa korbowy powinien by unieruchomiony za koo

zamachowe (rys. 2.88); rub zabezpieczy przez zagicie pod-

kadki; odwróci silnik górn powierzchni kaduba do góry;

12) zaoy popychacze;

13) uoy uszczelk gowicy na kadubie, poczym gowic kom-

pletn przykrci dziewicioma rubami z podkadkami, w dwóchetapach; pocztkowo ruby dokrci momentem 29 N m(3kGm)a nastpnie ostatecznie momentem 88 N m (9.0 kGm);

14) woy drki popychaczy (drki popychaczy zaworówwyde-chowych s dusze ni zaworów sscych);

15} zamontowa podzespó osie-diwignie zaworów- wsporniki

osi i przykrci go nakrtkami (pod nakrtki zaoy pytki zabez-

pieczajce): nakrtki dokrci momentem 19 N m (1.9 kGm). po

czym zabezpieczy przez zagicie podkiadek;

16) wyregulowa luz zaworów za pomoc klucza A.50107; war-

toci luzów zaworóws podane w tablicy 2-31 (sposób regulacji -

patrz p.2.9);

17) zamontowa pokryw przedni kaduba z Uszczelniaczom;

pod pokrywzaoy uszczelk, a w silniku 1500 pod praw,górnrub zaoy uchwyt przewodu szczotki sprzga elektromagnety-

cznego;

18) zaoy koo pasowe (7, rys. 2.44), odrzutnik oleju (6), podkad-

k (5), pytk zabezpieczajc (3), po czym wkrci rub 14); po

dokrceniu momentem 137 N m (14 kGm), zagi pytk (3); rubkoa pasowego dokrca kluczem A.50100 (patrz rys. 2.87),

19) zaoy piercie uszczelniajcy (2, rys. 2.44). pokryw koa

pasowego (1) i wkrci sze rub z podkadkami sprystymi;

20) dobra tak grubo uszczelki (2, rys. 2 94). aby popycha;(4) maksymalnie wsunity wystawa ponad uszczelk (5) na

1...1.5 mm, po czym zaoy pomp paliwa i przykrci nakrt-

kami,

21 ) przykrci dwiema rubami odpowietrznik komory korbowej

z uszczelk;

22) powlec olejem uszczelk gumow filtru oloju i nastpnie

przykrci filtr za pomoc przyrzdu A.60299 Irys. 2.86) obracajc

o 3/4 obrotu po zetkniciu si uszczelki z kadubem silnika;

'Przy montau silnika zaleca sizaoy nowy gumowy piercieamortyzacyjny midzy wiecami koa zbatego"Jooli przy takim ustawieniu kó rozrzdu na kadub silnika

naoy wycinek z podziak A.95677, to kt wskazywany przez

znak na kole zamachowym powinien wynosi O".

78

23) zaoy uszczelki przewodu sscego (boczne i rodkowe),

zaoy przewód sscy i przykrci nakrtkami z podkadkami

paskimi i sprystymi (tylna górna nakrtka mocuje uchwyt rurki

prowadzcej od nagrzewnicy do pompy);

24) zaoy obie uszczelki i przykrci przewód wydechowy na-

krtkami 7 podkadkami paskimi i sprystymi;

25) zaoy uszczelk i pomp ukadu chodzenia, po czym przy

krci j trzema rubami krótkimi i jedn dug; do silnika 1500

zamontowa pomp ze sprzgiem elektromagnetycznym; prze-

wód ze szczotk zamocowa w uchwycie przy rubie pokrywy

przedniej;

26) przykrci rubami z podkadkami sprystymi obudow ter

moslatu do gowicy, zaoy przewód prowadzcy od obudowy

termostatu do pompy i zamocowa go zaciskami za pomocklucza A.50013 (patrz rys. 2.85);

27) zaoy przewody gumowe komory podgrzewacza przewodu

sscego i rurki prowadzcej od nagrzewnicy do pompy, mocujc

je zaciskami za pomoc klucza A.50013;

28) umieci termostat w obudowie, zaoy uszczelk i pokryw,

po czym zamocowa j nakrtkami z podkadkami sprystymi;

29) wkrci czujnik temperatury wody w obudow termostatu,

a czujnik cinienia oleju - w kadub silnika;

30) zaoy uszczelk ganika. podkadk izolacyjn, znów

uszczelk, a nastpnie ganik; na ruby zaoy podkadki sprys

te talerzykowe i nakrci nakrtki;

31 1np kadub silnika zaoy podziak ktow A.95677 (rys. 2.95)

i ustawi znak na kole zmachowym (pytkie nawiercenie) przed Z2

suwu sprania w pierwszym cylindrze na 5 12" (podczas suwu

sprania oba zawory tego cylindra s zamknite);

32) wsun koo zbate napdzajce pomp oleju i rozdzielacz na

waek pompy oleju;

331 zaoy uszczelk i zamontowa wspornik rozdzielacza;

34) piercie regulacyjny korektora wyprzedzania zaponu usta-

wi na zero i *dj gowic rozdzielacza;

35) sprawdzi i w razie potrzeby wyregulowa odstp styków

przerywacza na 0,4?...0.48mm; waek rozdzielacza ustawi pytka

palca rozdzielacza w kierunku obsady kabla pierwszego cylindra

oznaczonego cylr.| (1) na gowicy rozdzielacza (rozpoczyna sic;

rozwieranie styków przerywacza dla pierwszego cylindra);

36) pooy, uszczelk na wsporniku rozdzielacze i nio zmieniajr

pooenia waka wsun rozdzielacz, po czym zamocowa go mpomoc pytki, podkadki sprystej i nakrtki (regulator podcis

nioniowy powinien by odsunity od kaduba silnika);

37) zaoy gowic rozdzielacza i poczy przewodem regulatc

podcinieniowy zganikiem:

38) w silniku 1300 zamontowa koo pasowe napdu wentylator,-!

i wentylator, a w silniku 1500 wentylator;

39) zamocowa alternator na wspornik dolny i górny za pomocnakrtek z podkadkami sprystymi;

40) zaoy pasek klinowy, wyregulowa nacig paska (patrz p

2.9) i docign rub njpinacza;

41) zaoy uszczelk pokrywy gowicy silnika i zamontowa po

kryw gowicy;

42) wkrci wiece i dokrci je momentem 24...2S N ni

(2, 5.. .3 kGm), po czym zaoy na nie przewody;

43) poczy cigo sterowania ganika (3 patrz rys. 2.79) z dwigni poredni (2) na pokrywie gowicy za pomoc spinki czcej;

44) ustawi tarcz sprzga wspóosiowo z waem korbowym z*i

pomoc trzpienia A 70081 (rys. 2.96) i przykrci piercie doci

skowy sprzga;

45) zaoy uszczelki miski olejowej (dwie boczne korkowe, przed

nia i tylna gumowe): zaoy misk i przykrci j omiomarubami dugimi (po dwie przy kadym narou) i dziosiciom.i

krótkimi;

Rysunek 2-95

SPRAWDZANIE KTA WYPRZEDZENIA ZAPONU1 - znak okrelajcy ZZ. 2 - podziau ktowa A95677, 3 - koto /anwchowB,

1 pokretloA.60186 S- mic^powiwleoleiloZZnimys/cgorYlinilra

246I zdj silnik ze stanowiska obrotowego i odczy uchwyty Art

22205/8; w miojsce uchwytów zamontowa wsporniki z poduszka-

mi zawieszenia ptzedniego zespou napdowego; ruby dokrci

momentem 47 N m (4.8 kGm);

47) wla przez wlew w pokrywie gowicy 3.5 dm" oleju (lOrtzni

oleju patrz rozdzia 9);

48) zaoy korek wlewu i miark poziomu oleju.

Rysunek 2.96

USTAWIANIE TARCZYSPRZGAWSPÓOSIOWO ZWAEM KORBOWYM1 - tnpie A. 70081. 2 - pmiicien dociskowy. 3 - laicko :.|n/'.-l'a 4 - luba mutu|ai

piefSnon rtocSkowy. 5 - totek ustalajcy

79

Wmontowanie silnika bez skrzynki biegów 2.85

W celu wmontowania silnika bez skrzynki biegów do samochodu

naley:

1) zabezpieczy botniki przed uszkodzeniem za pomoc pokrow

ców, a nastpnie przy uyciu uchwytu A.60537 i wcignika (patrz

rys. 2.83)woy silnik do nadwozia, tak abyruby poduszek trafiy

w otworyw poprzeczce rodkowej ;pod nakrtki zaoy podkadki

paskie i spryste; nakrtki dokrci momentem 33 N m

I3.3 kGml2) wmontowa chodnice.; dolna cz chodnicy opiera si na

podkadce elastycznej wo wsporniku nadwozia: górna cz za

porednictwem piercieni gumowych i tulejek odlegociowych

jesi poczona ze rubami nadwozia; (pod nakrtki s zaoone

podkadki paskie i spryste);

3) wsun rozrusznik i doczy do niego przewody;

4) umieci na podporze A.70509 skrzynk biegów (patrz rys

2.82). wsun drek 1*4. rys. 3.21 )w oson (3) i obniajc lekko je)

tyl wzgldem przodu przesuwa tak. obywaok sprzgowywsun

si w tarcz sprzga i oysko w wale korbowym;

5) poczy czterema rubami oson sprzga z silnikiem, stoso

wa klucz A.55035. dokrci momentom 83 N m (8.5 kGm:

6) przykrci rozrusznik do osony sprzga;

7) doczy waek gitki licznika kilometrów do skrzynki biegów,

8) doczy przewody do wycznika przyciskowego sygnalizuj-

cego wczony wsteczny bieg;

9) unie podnonikiem hydraulicznym skrzynk biegów i przy-

mocowa poprzeczk tylnego zawieszenia zespou napdowego

do podogi przez gumowe poduszki, tulejki odlegociowe, pod-

kadki paskie i spryste Irys. 2.82); ruby dokrci momentem

29 N m(3.0kGm);

10) doczy dwigni (1 rys. 3.21) do drka zmiany biegów (4).

przeprowadzi w razie potrzeby regulacj mechanizmu zmiany

biegów (patrz p 3.4.3) i zamocowa oson (2);

11) wsun schowek pod oson nagrzewnicy i zamocowa

wkrtomj

12) zamocowa cylinder sprzga (2 rys. 2.81) i zaoy sprynodcigajc (1);

13) przykrci do podogi wspornik podpory wau napdowego

przez podkadki gumowe tulejki odlegociowe, podkadki paskre

i spryste, ruby dokrci momentem 25 N m (2.5 kGm). nast-

pnie przykrci wspornik zabezpieczajcy wa napdowy;

14) przykrci trzema rubami z nakrtkami samozabczpieczni.i

cymi kocówk przegubu elastycznego do przegubu elastyczne-

go; nakrtki dokrci momentem 49,0 N-m (5.0 kGml;

15) doczy do dwigni poredniej (1. rys. 2.80) cigo zaczepu

linki (2) hamulca rcznego;

16) zaoy i przykrci czterema rubami pokryw osony sprz-

ga; prawa górna ruba mocuje przewód masowy, a prawa dolna-

jarzmo wspornika zawieszenia rury wydechowej

17) zaoy uszczelk i poczy podwójne rury wydechowe

z przewodem wydechowym; dokrci nakrtki jarzma wspornika

zawieszenia rury wydechowej irub mocujc jarzmo do skrzyn-

ki biegów;

18) poczy z nagrzewnic przewody wlotowy > wylotowy oraz

doczy pizewód do podcinieniowego urzdzenia wspomagaj-

cego i przymocowa je zaciskami za pomoc klucza A.50013;

19) zaoy przewody prowadzce od obudowy termostatu do

chodnicy oraz od chodnicy do pompy i zamocowa je zaciskam,;

20) poczy cigo pedau przyspieszenia 11. rys. 2. 79) zdwigni

po.edni (2). doczy przewody paliwa dopompy paliwa i gazni-

ka oraz doczy do ganika cigo urzdzenia rozruchowego,

21) zaoy filtr powietrza; w tym celu zaoy podkadk odle-

gociow ( 1 1 . rys. 2 .73), lii tr z uszczelk (10)pytk ( 1 ? ).przykrci

cztery nakrtki; oprócz tego wieszak filtru przymocowa nakrtk

do przewodu wydechowego iwoy do filtru wkad filtrujcy, po

czym zaoy pokryw filtru;

22) doczy przewody do Alternatora, czujnika usmenw oio|u

i czujnika temperatury wody:

23) doczy przewód sprzga elektromagnetycznegowentylato-

•a (silnik 1500):

24) doczy przewody niskiego i wysokiego

cewk z rozdzielaczem;

25) doczy akumulator;

26) napeni chodnic ciecz choilzc.

Wmontowanie silnika ze skrzynka, biegów

czce

2.8.6

W celu wmontowania silnika ze skrzynk biegów do samochodu

naley.

1 ) umieci samochód nad kanaem, a do silnika doczy uchwyt

(dalsz prac uatwia zdjcie pokrywy silnika po odkrceniu czte-

rech rub mocujcych zawiasy);

2) umieci silnik za pomoc wcignika nad komor silnika i dzia

ajc z kanau na kocówk wielowypustow wau napdowego

obniy ty silnika tak. ahy zaj pionowe pooenie; w tym pooe-

niu opuszcza silnik do nadwozia, wprowadzajc skrzynk biegów

pod podog, drek (4, rys. 3.21 ) do osony (3), a ruby poduszek

przedniego zawieszenia w otwory w poprzeczce rodkowej;

3) zaoy na ruby poduszek podkadki paskie i spryste, a na-

stpnie nakrci nakrtki i docign je momentem 33 N m

(3.3 kGm):

4) wykona czynnoci 7 i 8 podane w punkcie 2.8.5 i zamocowa

poprzeczk tylnego zawieszenia zespou napdowego (czynno

9) po czym odczy od silnika wcignik i uchwyt;

5) wykona czynnoci 10, 11, 14;-

6) wykona czynnoci 2, 12. 16 do 26 podane w punkcie 2.8.5.

Po uruchomieniu silnika i w razie potrzeby wyregulowaniu go

w sposób podany w punkcie 2 9 naley:

- sprawdzi szczelno pocze przewodów gumowych ukadu

chodzenia, ogrzewania i podgrzewania mieszanki oraz przewo

dów paliwa (w razie potrzeby docign zaciski tamowe);

- sprawdzi uczczelnienia pokrywy gowicy, filtru bocznikowego

80

i miski ojejowej;w przypadku stwierdzenia wycieków oleju doci-

gn ruby, a jeeli nie da to wyniku, wymieni uszkodzon

uszc7olk:

- sprawdzi, czy ukad dwigni zapewnia pene otwarcie i za-

mknicie przepustnicy ganika;

- sprawdzi regulacj cigie ganika, aby przy hamowaniu samo-

chodu nie wystpowa wzrost prdkoci obrotowi silnika; przy me

nacinitym pedale przyspieszenia, odlego osi zagitego koca

ciga (1,rys. 2.79) od przegrody czoowej powinna wynosi okoo

71 mm; regulacj w razie potrzeby przeprowadza za pomoc

cigie (1 i 3):

- wyregulowa prdko obrotow biegu jaowego (sposób re-

gulacji palrz p. 2.6.1);

- sprawdzi, czy przewody poczono wasr.iwir- (czy wskaniki

w tablicy rozdzielczej dziaaj prawidowo);

- sprawdzi dziaanie podcinieniowego regulatora wyprzedz

nia zaponu; w razie zmiany prdkoci obrotowe) silnika powinny

hyc widoczne ruchy pokrta regulacyjnego; jeeli w pracy silnika

wystpuj zakócenia (mimo prawidowej regulacji, tojest konie-

czne sprawdzenie któw otwarcia i zamknicia zaworów w po-

szczególnych cylindrach; sposób przeprowadzenia tej kontroli

opisano w punkcie 2.3.2.

Momenty dokrcenia waniejszych pocze gwintowych silnika

podano w tablicy 2-29.

MOMENTY DOKRCANIA WANIEJSZYCHPOCZEGWINTOWYCH SILNIKA

Tablica 2-29

Nazwa dokrcanej croSct Numer

czci(katalogowy

Gwint

Wasnoci me-

chaniczne

Moment

dokrcenia

N m (kGm)

ruby pokryw ta/yalc waki

korbowego 402SS67 M12xl,6 R100 103 (10,£)

Siuby korbowiKluw 4119148 M1l*1 R100 03(7)

ruby gowicy 1 69747 30 M12xl,5 R100 88(91

ruby kota zamachowego ptnnn iuu ja lat

ruba napdzanego kolo zbatego

walu rozrzdu 1 59707 20 M10x1.25 R80 49(5)

Nakrtka 4rubdwustronnych

wtpornikow ojl dwigni zaworów 1 61008 11 M8xl.25 R50 19 (1,91

Niimiti

CZSCI

(katalogowyl

Gwint sc me-

chaniczne

h^omsnt

rlokrocentfl

N-m fkQm]

ruba koa pasowego i wenlylaloia 1 3826011 M8<1,25 R50 1011)

ruba kola pasowego walu

korlMwago 4089697 M20<1 R10O 1JRI14I

wieca zaponowa 4079728 M14v1.25 26. 29

(2£. .3)

Wycznik cieplny wmitylaloro 4111819 M22.1.6 49..5S

(5.6)

rulyi w -r iittk rtoduszk

przedniego zawieszenia

zespou napdowego1 59705 21 M10*1.2S R80 47 (4.81

Nakrtka mocowania poduszki

przedniego zawieszenia zespou

napdowego do poprzeczki

1 21647 11 M10«1.5 R60 33 (3.31

KONTROLA PRAWIDOWOCI NAPRAWYI REGULACJA SILNIKA 2.9

Ryjunek 2.97

PRZYRZD DO REGULACJI WYPRZEDZENIAZAPONUa - zaoony na silnik, b- wymiaryokroslniaco wyprzedrenie zaponu o 6 .

10"

112*

I - przyrzd Ap B030/7. 2 - pod/iolka

nrzyrzdii, 3 - znak wskazujcy wyprzedzona

zaponi

W celu sprawdzenia prawidowoci naprawy i regulacji, kady silnik przed

wmontowaniem do samochodu powinien by poddany kontroli pracy pod-

czas wstpnego docierania.

Kierowany do próby silnik powinien by napeniony olejem podanym w roz-

dziale 9 i zasilany paliwem o liczbie oktanowej minimum 92 (wedug metodybadawczej B).

Cz oleju naley doprowadzi pod cinieniem (okoo 0,06 MPa, czyli

0,6 kG/cm J) do otworu uzyskanego po wykrceniu czujnika cinienia oleju.

Olej ten powinen wypeni kanay w silniku i pomp w celu zabepieczenia

wspópracujcych powierzchni przed uszkodzeniem podczas rozruchu silnika.

O prawidowym napenieniu kanaów wiadczy pojawienie si wycieku

z otworków olejowych w dwiginach zaworów (8, rys. 2.27). Stwierdzenie

dopywu oleju uatwia odsunicie dowolnej dwigni zaworu od cianki oporo-

wej, przy którym pokrywaj si otwory w waku i dwigni.

81 6 - Polaki Fot 126- P

Kt wyprzedzenia zaponu powinien by zgodny z okrelonym w punkcie 2.8.4

(patrz czynno 31). Ustawienie zaponu przeprowadza si w nastpujce]

kolejnoci: ....

1) po zdjciu pokrywy gowicy rozdzielacza sprawdzi i w razie potrzeby

wyregulowa odstp styków przerwacza na 0,42...0,48 mm; korektor ustawie-

nia zaponu ustawi na zero;

2) zaoy przyrzd Ap.5030/7 na silnik (patrz rys. 2.97);

3) doczy lamp stroboskopow4

; w tym celu naley:

- przewód dodatni lampy poczy z plusem akumulatora,

- przewód masy lampy poczy z mas samochodu,

- przewód wysokiego napicia lampy poczy przy gowicy rozdzielacza

z przewodem wiecy, pierwszego cylindra (kapturek gumowy naley unie,

a przewód wiecy nieco wysun, tak aby przewód lampy zosta poczony

z metalow kocówk przewodu);

4) uruchomi silnik (praca z prdkoci obrotow biegu jaowego);

5) nacisn wcznik lampy stroboskopowej, kierujc pulsujce wiato lam-

py na znak na pokrywie oraz na podziak przyrzdu i odczyta kt wyprzedze-

nia zaponu (powinien wynosi 5+2");

6) jeeli kt wyprzedzenia zaponu nie odpowiada wymaganiom, to naley po

zluzowaniu nakrtki mocujcej obróci rozdzielaczw lewo w celu zwiksze*

wyprzedzenia lub w prawo w celu zmniejszenia wyprzedzema zaponu, po

czym dokrci nakrtk; aA™,a7) sprawdzi wyprzedzenie zaponu (patrz p. 5) i w razie potrzeby powtórzy

regulacj oraz kontrol. .'

Wstpne dotarcie uruchomionego po naprawie silnika naley przeprowadzi

na specjalnym stanowisku zgodnie z cyklem podanym w tabl.cy 2-3CT S.ln.k

powinien by wyposaony w osprzt, z wyjtkiem wentylatora .tum.ka

wydechu**.

CYKL WSTPNEGO DOCIERANIA SILNIKA Tablica 2-30

Czas pracy Prdko obrotowa Obcienie silnika

obr/min

2800

3 1200

51600

5 2000

5 2500

Podczas pracy silnika naley sprawdzi:

1) szczelno ukadów chodzenia, smarowania i zasilania paliwem,

2) cinienie oleju i prawidowo dopywu oleju do dwigni zaworów, cinie-

nie powinno wynosi minimum 0.06 MPa (0.6 kG/cm2), a smarowanie dzw.-

gien zaworów przez otworki w wakach powinno by jednakowe ,równo-

mierne,

3) prawidowo pracy i cichobieno silnika.

W razie nierównomiernej lub haaliwej pracy naley silnik zatrzyma, spraw-.

• W razie braku lampy stroboskopowej mona uy lampki 12V, czc j z

naoiecTcewk ^obojtnie którym) i mas. Wa korbowy naley przy tym obraca spra nym

oierwszago cylindra (gniazdo to jest oznaczone na gow-cy cyfr 11 W chw.l. «4w'^'aJ"?»

brTk" ontrolnei odczyta wskazanie na podziace W celu upewnienia s., ze porma- ooczrtM

••^Chodzenie silnika iodprowadzenie spalin powinno zapewni stanowisko

82

Rysunak298

REGULACJA l UZU ZAWORÓW1 - klucA WM07, ? - klucj rukrelki (6).

3 - sroralinomerr. 4 - dwignia rawoiu.

5 -ruba regulacyina. (i - nakrtka ruby

ngMMiytiMi

Rysunek 2.99

SPRAWDZANIE NAClSLl PASKAUVfNTYIATORA I Al TERNATORA1 - koo patowa wau korbowoo.? - sworio doinugo wspornika alternatora,

3 - koo pasowo alternatora, 1 - wspornik

napinacro. S ruba mouu|aco alternator,

o - wentylator, 7 - przflwód iprojgta

olektroirayitatycmego wuritylnlora

dzi i w razie potrzeby wyregulowa luz midzy dwigniami i zaworami,

usun niesprawnoci, po czym przystpi ponownie do kontroli pracy silnika.

Regulacj luzu zawór - dwignia zaworu naley wykona w nastpu|cej

kolejnoci:

1) po zdjciu gowicy pokrca waem korbowym do chwili, a w czwartym

cylindrze zawór wydechowy zacznie si zamyka a sscy otwiera (w czwar-

tym cylindrze zaczyna si ssanie, a w pierszym suw pracy);

2) w pierwszym cylindrze, kolejno dla obu zaworów, kluczem A.50107 przy-

trzyma rub regulacyjn (5, rys. 2.98), a kluczem oczkowym zluzowa

nakrtk (6); dobra szczelinomierz (w zestwie narzdzi znajduje si szczelino-

mierz A.95110 o gruboci 0,2 mm i A.95111 o gruboci 0,25 mm) o gruboci

równej regulowanemu luzowi (patrz tabl. 2-31) i pokrca kluczem A.50107,

tak aby szczelinomierz ten przesuwa si midzy dwigni i zaworem z wyra-

LUZY ZAWORÓWTablica 2-31

Typ silnika

Zawór sscy Zawór yyydecriowy

na zimno na gorco* na zimno nu gorco*

1300 i 1500 0.2 0.3 0.25 0.35

• Dane informacyjne.

nym oporem; w tym pooeniu rub regulacyjn (5) unieruchomi nakrtk

(6); po unieruchomieniu ruby regulacyjnej nakrtk ponownie sprawdzi

prawidowo regulacji luzu szczelinomierzem i w razie potrzeby regulacj

poprawi;

3) obróci wa korbowy o 180° i regulowa luzy zaworów trzeciego cylindra;

4) obróci wa o dalsze 180" i regulowa zawory czwartego cylindra, a nast-

pnie o dalsze 180" i regulowa zawory drugiego cylindra (regulacj przeprowa-

dzi w sposób opisany w p. 2).

Podczas docierania temperatura wody i oleju powinna wynosi 75...80"C.

Po zakoczeniu cyklu docierania naley sprawdzi i w razie pot rzeby wyregu-

lowa:- bieg jaowy silnika; regulacj naley przeprowadzi, gdy silnik jest gorcy;

temperatura wody i oleju powinna wynosi 80±5°C; sposób przeprowadzenia

regulacji jest podany w punkcie 2.6.1; regulacja jest prawidowa, jeeli

prdko obrotowa na biegu jaowym wynosi 850±50 obr/min;

- kolor spalin; pojawienie si biao-niebieskiego dymu podczas gwatowne-

go przyspieszania i zwalniania prdkoci obrotowej gorcego silnika wiadczy

83

o nadmiernym spalaniu oleju, rura wydechowa powinna by przy tym

odczona; >

- cinienie oleju; gdy prdko obrotowa silnika wynosi okoo 850 obr/min,

cinienie oleju powinno wynosi minimum 0,06 MPa (0,6 kG/cm 1

), a po

gwatownym zwikszeniu prdkoci obrotowej do 3000 obr/min powinno

wzrosn do minimum 0,34 MPa (3,5 kG/cm !):

- nacig paska wentylatora; czynnoci regulacyjne podano poniej.

• Regulacj nacigu paska wentylatora naley przeprowadziw nastpujcej

kolejnoci:

1) zluzowa rub (5, rys. 2.99) u góry oraz nakrtk sworznia (2) u doumocujce alternator do wspornika napinacza i wspornika alternatora,

2) nacign pasek przez odchylenie na zewntrz alternatora i dokrcirub(5), a nastpnie nakrtk sworznia (2), nacig paska jest dobry, jeeli pod

obcieniem 98 N (10 kG) ugicie paska wynosi 1...1.5 cm.

MECHANIZMY PRZENIESIENIA NAPDUT

3

BUDOWA I DANE TECHNICZNE 3.1

Napd z silnika na tylne koa jest przenoszony przez sprzgo, skrzynk

biegów, wa napdowy i tylny most.

• Sprzgo jest sterowane pedaem poprzez ukad hydrauliczny

• Skrzynka biegów ma cztery biegi z synchronizacj i bieg wsteczny niezsyn-

chronizowany. Do zmiany biegów suy dwignia umieszczona na tunelu,

która czc si przez drek zmiany biegów ze skrzyni biegów, umoliwia

wybranie i wczenie odpowiedniego biegu.

• Wa napdowy jest dwuczciowy z przegubem elastycznym w przedniej

czci i podpor z wkadk elastyczn w pobliu czenia waów. Zastosowane

elementy gumowe przeciwdziaaj haaliwoci i drganiom.

• Tylny most poprzez przekadni gówn i mechanizm rónicowy przenosi

napd na póosie, do których s przykrcone koa z ogumieniem. Mechanizm

rónicowy umoliwia koom toczenie si na zakrtach z rónymi prdkociami

co zapewnia dobr kierowalnoci stateczno samochodu podczas jazdy oraz

zapobiega nadmiernemu zuyciu ogumienia.

Dane techniczne

Sprzgo suche jednotarczowe

z szecioma sprynami

Sterowanie sprzgajc wyczanie sprzga

rednica zewntrzna okadzin 200 mm

rednica cylindra

- pompy sprzga 19,05 mm(3/4")- wyprzgnika sprzga 19.05 mm (3/4")

Jaowy skok pedau 15...25 mm

Skrzynka biegów czterobiegowa + bieg wsteczny

Biegi synchronizowane

85

rrZciUtciiid uicyu«v, i 3,75

li 2,30

lii 1.49

IV 1,00

wstecznego 3,87

Mechanizm zewntrzny zmiany mechaniczny, z dwigni zmiany bie-

biegów gów na tunelu podogi

Wa napdowy Hwnr7Priowv z ozvskiem porednim

Wa przedni rurowy z przesuwn, wielowypusiow

kocówk i elastycznym przegubem

w czci przedniej

Wa tylny rurowy z przegubami krzyakowymi

orGOulCa /cWl ltjll\ la liny wam 45 mm (70 mm w odmianie Kombi)

oysko porednie zwkadk elastyczn i oyskiem kulko-

wym, z zapasem smaru

I yi i ly u luoi z przekadni gówn hipoidaln

Przeoenie tylnego mostu 10/41

Ryaunak J.1

SPRZGO ZE SPH2YNAMI RUBOWYMI1 - »i>r«ityi>o l3'ov tprrega.

2 - apry'111 docinkowa,

3 - spreyoa o(lciqgartca dwiglunfci

wyamujce!

,

4 - dftwigienka wyiricrum;a aprrcgla.

B - oysko waka snmiohiwoan w wole

kolbowym,

6 - tarcza priucnia i tylna piasty spiujoln.

7 - okladina laiay sprzga,

8 - pieraciert dociskowy,

9 - pytk opoiowa dZwigionk),

10 - waek drwigienki wytGaJiscu).

11 - naklejka wspwnfcn dvyiginnki.

2 - wspornik dwlgimki.

13 - loysko oporowe.

14 - watok sprzgowy,

IB - tuleja wyaczaiaca *P"9B'o.

16 - przednia pokrywa obudowy ikrrynkl

hlttgow.

17 - oprawa sprzga.

18 - koo riimachowo

1B - plrou nrcry sprietfn

20 - aruba oprawy sr«eou,

21 - kolokuotolai.-cy oprawo upin/gia,

* 22 - wideki wytaczajce sprzgo.

23 - piercie tumika ttigaó,

24 - podkadka pimacienm iHimika drga

SPRZGO ZE SPRYNAMI RUBOWYMI

Sprzgo i mechanizm wewntrznego sterowania sprzgem pokazano na

rysunku 3.1.

Sterowanym elementem sprzga (za pomoc pedau i ukadu przeniesienia)

jest piercie dociskowy (8). Odsuwanie piercienia dociskowego od koa

zamachowego (18) rozcza napd, gdy tarcza sprzga z okadzinami (7).

przestaje by zaciskana (midzy koem 18 i piercieniem 8). Wa korbowy

z koem zamachowym i piercieniem (8) obraca si wówczas bez przenoszenia

napdu na tarcz sprzga osadzon na waku sprzgowym skrzynki biegów

(14). Przesuwanie piercienia (8) odbywa siza pomoc oyska (13) wspópra-

cujcego z dwigienkami (4). oysko (13) jest przesuwane przez wideki (22)

sterowane pedaem sprzga za porednictwem ukadu hydraulicznego (rys.

3.3) wyposaonego w pomp (1) i cylinder wyprzgnika (3).

Tarcza sprzga 3 2>1

Tarcza sprzga przenosi napd z silnika na waek sprzgowy skrzynki biegów

przez spryny (1, rys. 3.1). W tarczy s zastosowane na przemian spryny

o dwóch twardociach (z drutu 3,7 mm i z drutu 3,2 mm]. Ponadto

wyduone trzy okienka w piacie tarczy sprzga zaznaczone na lewym rzuc

rysunku powoduj, e przy napdzie silnika od kós obcione pocztkowo

tylko trzy mikkie spryny, a twardsze wczaj si przy wikszych ugiciach.

Uzyskuje si wic agodne, bez uderze przenoszenie napdu zarówno od

silnika jak i od kó. Drgania spryn tarczy sprzga ogranicza tumik drga.

Stanowi go dwa piercienie cierne tumika (23), podkadka (24) i podkadka

elastyczna. Moment tarcia w tumiku wynosi 11...18 N m(1.l.. 1.8 kGm).

86

')

a

),

V

a

N

10 11 12 13

Rys. 3.1

24 2 17 16 15

Spryny larczy sprzga powinny by osadzono w okienkach

tarczy bez luzu, a poszczególne czci tarczy nie mog by od-

ksztacone ani te pknite.Piasta tarczy sprzga osadzona na wielopucie waka powinna

przesuwa si na nim swobodnie i niewykazywa luzu promienio-

wego przekraczajcego 0,5 mm, jak równie obwodowego (na

zbkach wielowypustti) wikszego ni 0,2 mm* (nominalny luz

wynosi 0...0.13 mm).

Tarcz nie odpowiadajc podanym warunkom naley wymieni

na now. a w razie utrzymywania si nadmiernego luzu wymieni

trzeba równie waek sprzgowy.

Okadziny tarczy powinny by dokadnie przynitowane oraz me

mog by zanieczyszczone olejem ani popkane. Powierzchowne

• Luzowi 0,2 mm na zbkach wielowypustu odpowiada luz

1,9mm na rednicy zewntrznej tarczy sprzga.

zanieczyszczenia olejem mona zmy terpentyno 1 iczyoi stalo-

w szczotk Okadziny zuyte (z zagbieniom bów nitów okoo

0.3 mm), pknite lub nasiknite oleiem naley wymieni. Gdy

okadziny s nowe, by nitów powinny by zagbione na okoo

1,2 mm. Rozwarstwienia lub pknicia okadzin przy nitach sniedopuszczalne.

Niewywaenie naprawionej tarczy sprzga (sprawdzane jak wy-

waenie wou korbowego - patrz p. 2.2.3) moo wynosi maksi-

mum 2 IM mm (200 Gmm). Nadmierne niewywaenie naley

zmniejszy za pomoc szlifowania czci obwodu .'ewntrznego

okadzin.

Bicie osiowe okadzin tarczy sprzga powinno wynosi maksi-

mum 0,25 mm (dopuszczalne jest bicie maksymalnie do 0,4 mm).

Bicie sprawdza si po zaoeniu tarczy na waek sprzgowy

i umieszczeniu go w kiach. W razie, gdy bicio przekracza 0.4 mmtarcz sprzga naley wymieni.

3.

A

'V

O

if;

'O

h.

id

.ta

Piercie dociskowy 3.2.2

Piercie dociskowy ma sze spryn (2, rys. 3.1). Do wyczania sprzga

(odsuwania piercienia dociskowego od koa zamachowego) su trzy dwi-

gienki wyczajce (4). Przy wyczaniu sprzga, wychylenie koców dwigie-_

nek (4), wokó waka (10) do pooenia zaznaczonego linia, przerywan,

powoduje, e krótsze koce dwigienek (4) oddalaj si od koa zamachowego

i przez pytki oporowe (9) odsuwaj piercie dociskowy. Nastpuje zwolnie-

nie zacisku tarczy sprzga i rozczenie napdu midzy silnikiem i skrzynk

biegów.

Prawidowe dziaanie piercienia dociskowego wymaga, aby dwigienki (4)

byy jednakowo i jednoczenie wychylane. Do regulacji pooenia dwigienek

przeznaczone s nakrtki (11), zagniatane po regulacji. Ponadto jest konieczne

wywaenie piercienia dpciskowego, aby nie powodowa on drga w ukadzie

napdowym. Wywaanie jest przeprowadzane za pomoc wiercenia zag-

87

Rysuro* 3.1

SPRAWDZANIE PIERCIENIA

DOCISKOWEGO PO SZLIFOWANIUi - nacttwy "

bie w nadlewach rodkujcych spryny dociskowe. Dopuszczalne niewywa-

enie wynosi 1 ,5 N mm (1 50 Gmm).W celu sprawdzenia stanu piercienia, naley go rozmontowa (patrz p. 3.2.5)

i sprawdzi poszczególne czci.

Spryny dociskowe powinny odpowiada warunkom podanym w tablicy 3-1

i nie powinny by odksztacone.

WYMAGANIA DOTYCZCE SPRYN DOCISKOWYCH SPRZGATablica 3-1

Dugo spryny Sia kontrolna

podczas kontroli nominalna dopuszczalna

mm N <kG) N(kGI

755 ± 39 549 (56)

37,9 (77 ±4) rónica siy w trzech symetrycznie roz-

mieszczonych sprynach moe maksy-

malnie wynosi 78,4 (8)

Piercie dociskowy powinien mie powierzchniewspópracujcz tarcz sprzga praski) i gadk. Niepasko (sprawdzana na

pycie) moe wynosi maksimum 0.08 mm. Powierzchnizuyt (z

piercieniowymi rowkami) naley przeszliowa, usuwajc wars-

tw moliwie najciesz i o jednakowej gruboci, aby nie naruszy

wywaenia. Piercie jest przeszlifowany prawidowo, jeeli naj-

wikszy wymiar A (rys. 3.2! róni si od najmniejszego o maksi

mum 0.1 mm. nominalny wymiar A wynosi 34.7. .35.1 mm, a do-

puszczalny - minimum 33,7 mm.Powierzchnie boczne nadlewow (1, rys. 3.2) wspópracujce

z dwigienkami wyczajcymi powinny by paskie bez zuyDopuszczalne s zuycia gbokoci maksimum 0,5 mm Przejcie

od powierzchni zuytych w paszczyzny boczne musi hyr lapoi Iw

(aby nie wystpoway zacicia przy wychylaniu i zwalnianiu dwi-

gienek). Przy zuyciach wikszych piercie dociskowy trzeba

zastpi nowymDwigienki wyczajce w miejscu wspópracy z oyskiem oputo

wyrn (13, rys. 3.1) nie mog by zuyte.

Przy zuyciu (zmniejszeniu gruboci blachy) wynoszcym 0,3 mmdwigienki kwalifikuj si do wymiany na nowoWsporniki dwigienek (12, rys. 3.1), waki dwigienek 110) i pytki

oporowe (9) nie mog mie na powierzchniach wspópracujcych

odksztace zuy lub wykrusze. Czci nie speniajce ychwymaga naley wymieni.

Sterowanie sprzgem 3.2.3

Sprzgo jest sterowane za pomoc ukadu hydraulicznego wyposaonegow pomp (1 , rys. 3.3) i cylinder wyprzgnika (3, rys. 3.4).

Podczas naciskania na pedat, popychacz (7, rys. 3.5) przesuwa tok pompy.Pyn z pompy przez przewód (2) przepywa do cylindra wyprzgnika i powodu-

je przesuniciew nim toka oraz popychacza (4) sterujcego ruchem wideek.

88

Ukad sterowania sprzgem jest wyposaony w spryn wspomagajc (6).

Gdy peda jest zwolniony, spryna (6) dziaa jako dodatkowa, odcigajca

peda na ramieniu c (patrz rys. 3.5a). Podczas naciskania na peda stopniowo

zwiksza si rami d (patrz rys. 3.5b) i wzrasta wspomagajce dziaanie

spryny. Dziki zastosowaniu wspomagania do wyczania sprzga wystar-

cza lekki nacisk na peda.

«

Bywinek 3.4

UMIESZCZENIE CYLINDRASPRZGA1 - przednia pokrywa obudowy skrzynki

bieuow. 2 - spryna odcigajca.

3- cylinder sprzeda 4 - odpowietrznik.

5 - witloki wytaczaiacp sprrgtio

Hysunak 3 5

STEROWANIE SPHZutFMa - uklod kompletny. I) - uodul sprzeda

1 - pompa »przgla, ? - przewód sterowania

tiydrjiitoneoo. 3 - cylindor wyprajflnita

sprzefla. 4 popycha/ toka cylindra

wyprzqgnikB,5 - srjba regulacyjna pedau,

6 - sprrjyna wspomagajca 7 - popychacz -

toka. B - zbiornik prynu

89

Rysunek 3.8

PIERCIENIE USJCZfcLNIAJCt1 - piorcien us?c/.olniO|qcy cinieniowy.

2 - piercie ns/c/olninicy ifodatkiwiy

• Pompa sprzga (rys. 3.6) ma piercie uszczelniajcy (2) w rowku prowad-

nika (6) osadzony z luzem osiowym i promieniowym, a midzy prowadnikiemi tokiem (3) - z zaciskiem osiowym.Podczas naciskania na tok pompy, piercie przedni opiera si o powierzchnia rowka i nastpuje uszczelnienie prowadnika. W miar wzrostu cinienia -

w pompie zwiksza si docisk piercienia, a tym samym pewno uszczelnie-

nia. Piercie tylny stanowi dodatkowe zabezpieczenie przed wyciekami i nie

podlega nadcinieniu pynu. Podczas zwalniania nacisku na peda, prowadnik

i tok pod dziaaniem cinienia pynu i spryny (7) cofaj, si. Przedni piercieuszczelniajcy opiera si wówczas o powierzchni b rowka, co umoliwia przy

nieszczelnoci ukadu zassanie do pompy dawki pynu ze zbiornika.

Pyn dopywa do pompy przez szczelin, któr stanowi luz midzy prowadni-

kiem a cylindrem, a nastpnie przez otworki t.

• Cylinder wyprzgnika sprzga pokazano na rysunku 3.7. Piercie uszczel-

niajcy jest taki sam jak w pompie sprzga. Piercie (5) stanowi dodatkowezabezpieczenie przed wyciekami i nie podlega nadcinieniu pynu.

90

• oysko oporowe (13, rys. 3.1) osadzone na tulei (15), przesuwa si stale

wraz z widekami wyczajcymi (22) dziki sprynie dociskajcej. Zachowuje

wic ono cile okrelone pooenie wzgldem koców dwigienekwyczaj-cych (4), wynikajce z regulacji nakrtek na popychaczu (4, rys. 3.5). Przy

zwolnionym pedale sprzga oysko wzgldem koców dwigienek wycza-

jcych powinno by cofnite o okoo 2 mm (rys. 3.1), aby nie wystpowaoocieranie oyska o wirujce dwigienki. cieranie si czci i eby byo pene

wczenie sprzga.

Aby ukad sterowania pracowa sprawnie oysko oporowe (13,

rys. 3.1) powinno obraca si cicho, bez zaci i be? wykazywania

nierównomiernego oporu (przy osiowym obcieniu rkami). o-ysko nie speniajce tych wymaga trzeba wymieni.

Pompa sprzga powinna mie gad cylindra lnic, bez rys

i ladów zatarcia. Drobne uszkodzenia gadzi naley zapolerowa.

Powierzchnie czci wspópracujcych z cylindrem pompy (tok 3

i prowadnik 6 - patrz rys. 3.6) powinny by gadkie i mie I112

zgodny z danymi z tablicy3-2 (dopuszczalnes jadynio nieznaczne

rónice spowodowane zuyciem).

Szczególnie starannie naley sprawdzi piercienie uszczelnia

jce (rys. 3 8). Uszkodzenia na powierzchniach roboczych (zazna-

czonych lini przerywan) lub zestarzenie gumy kwalifikuj pier-

cie do wymiany. Piercienie te. bez wzgldu na ich stan. zaleca si

zmienia podczas kadoj naprawy. Montowany piercie uszczel-

niajcy (1, rys. 3.8) powinien mie rednic zewntrzn

19.2...19.45mm, grubo 3,9. .4.1 mm i luzosiowy na prowadniku

w granicach podanych w tablicy 3-2.

Spryna (7) pompy nie moe dotyka zwojami o cianki cylindra

ani o prowadnik, a po ugiciu do dugoci 66 mm powinna

wykazywa si minimum 21 N (2.1 kG) Spryny nie odpowiada-

jce tym wymaganiom naley wymieni. Naley równie dokad-

nie sprawdzi gumow oson cylindra iw razie uszkodzenia lub

zestarzenia gumy, wymieni.

Poszczególne czci cylindra wyprzgnika sprzga naley spraw-

dza w taki sam sposób jak czci pompy sprzga.

W razie stwierdzenia nieprawidowego dziaania ped8ów (zacina-

nie, skrzypienie) naley je po wymontowaniu ze wspornika prze-

jrze, uszkodzone lubzuyte czciwymieni izmonlowai, powle-

kajc smarem czci wspópracujce ruchowo.

LUZYW POMPIE I CYLINDRZESPRZGAT«bllc«J-a

Wspópracujce c*r|ici

Gad cylindra pompv - fok O.015...0.O75

Gad cylindra pompy - prowadnik lloka 0,il5 .0,085

Piercie usczolnlajacy - prowadnik toka (Iw osiowy) 0,800.. l.OOO

Grad* cylindra wyprzgnika - Kok 0316,0,101

Wykrywanie i usuwanie podstawowychniedomagali 3.2.4

Objawami niesprawnej pracy sprzga s niepene wyczania sprzga, któ-

rym towarzysz utrudnione przeczania biegów i zgrzyty (szczególnie przy

wczaniu wstecznego biegu) oraz szarpania, haas lub nadmierne polizgi

przy wczaniu sprzga. \

Szerszego omówienia wymaga sposób odpowietrzenia ukadu i regulacji

jaowego skoku pedau. Konieczno odpowietrzenia ukadu wystpuje, jeeli

maksymalny skok pedau sprzga uzyskuje si przy zmniejszonej sile i jeeli

przy maksymalnym skoku pedau sprzga nie monawczy biegu wsteczne-

go bez zgrzytów. Odpowietrzanie naley przeprowadza w nastpujcej kolej-

noci:

1) napenik pynem zbiornik pompy sprzga,

2) na odpowietrznik cylindra zaoy przewód i jego koniec zanurzy w naczy-

niu z takim samym pynem, jakim jest napeniony ukad,

3) odkrci troch odpowietrznik, po czym naciska i wolno zwalnia peda,

ruch pedaem wykonywa do chwili ustania wydostawania si pcherzy

powietrza z przewodu zanurzonego w naczyniu.

4) nacisn jeszcze raz na peda i przytrzymujc go w tym pooeniu zakrciodpowietrznik oraz zdj z niego przewód, na odpowietrznikzaoy gumowykapturek,

5) dopeni pynem zbiornik pompy sprzga.

Regulacja ukadu sterowania sprzgem jest omówiona w punkcie 3.2.5.

91

Demonta i monta sprzga 3.2.5

Wymontowonio i wmontowanie sprzga wykonuje si po odlcieniu od silnika skrzynki biegów.

Odkrcenie szeciu rub na obwodzie piercienia dociskowego

umoliwia wyjcie piercienia dociskowego i tarczy sprzga.Montujc sprzgo do kola zamachowego naley tarcz sprzga,

stron piasty bardziej wystajc, zwróci do skrzynki biegówi ustawi wspóosiowo z koem zamachowym silnika za pomocprzyrzdu A. 70081 (rys. 2.96), piercie dociskowy zamocowarubami dokrcajc je momentem 29 N m (3 kGm) oraz zamonto-

wa skrzynk biegów.

Demonta i monta piercienia dociskowego naley przeprowa-

dza przy uyciu przyrzdu A. 70015 (rys. 3.9).

W celu nienaruszenia wywaenia naley oznakowa piercieeliwny i opraw z blachy, tok aby podczas montau zajy po-

przednie pooenie (takie jak przed demontaem).W otworach pyty przyrzdu naley umieci trzy podkadki odle-

gociowe o gruboci 7.8.. 7.85 mm. pooy na nich pierciedociskowy, a nastpnie:

Rysunek 39PRZYRZD A 70015 DO DEMONTAU. MONTAU I REGULACJI SPRZGAI - ncrtliriominrz. 7 - klucz. 3 - przyrzd A 70016. A - nakrtka wsoornike owlgjenki

Rysunek 3 10

MONTA DWIGIENEK WYCZAJCYCH SPRZGO1 - piercie dociskowy. 2 dwigionka wya^ajaca. 3 - wspornik rtAwigionki.

A - pytka oporowa diwig'Onki, 5 - wAlnk dfwigiuaki

- przykrci opraw do przyrzdu za pomoc szeciu pokrte(patrz rys. 3.9),

- odkrci trzy nakrtki (4) wsporników dwigienek.- stopniowo odkrca i wyj sze pokrte przyrzdu,- zdj opraw sprzga (17, rys. 3.1), spryny dociskowe (2),

dwigienki wyczajce (4). wsporniki dwigienek 112). waki dwi-gienek (10) i pytki oporowe (9),

Piercie dociskowy naley montowa na przyrzdzie, który byuyty do demontau, w kolejnoci odwrotnej do demontau. *

Powierzchnie wspópracujce ruchowo trzeba powlec smaremAlbon 21 5. Na piercie dociskowyz zamontowanymi dwigienka-mi wyczajcymi (rys. 3. 10)zaoy spryny, a nastpnie oprawsprzga, ustawion ktowo jak przed demontaom (wg wykona-nych wczeniej znaków).

Dokrcajc nakrtki (4) naley uzyska luz midzy przymiarem

a dwigienkami (sprawdzany szczelinomierzcm) maksymalnie

0,1 mm (patrz rys. 3.9). Po wstpnej regulacji* uderzy motkiemgumowym w kad nakrtk (osadzenie czci), wyregulowa i po

zagnieceniu nakrtek ponownie sprawdzi prawidowo regu-

lacji.

W razie braku przyrzdu A.70015. monta przeprowadza monsna kole zamachowym zpodoon pod piercie dociskowy pytko gruboci 7,8mm (patrz rys. 3.1). Dwignie regulowa naley tak,

aby odlego od ich koców do pytki wynosia 37 0,5 mm.a rónica odlegoci poszczególnych trzech dwigni wynosiamaksymalnie 0,1 mm.Wymontowanie i wmontowanie pompy sprzga i cylindra wy-

przgnika naley poprzedzi spuszczeniem pynu hamulcowego,odkrceniem kocówek przewodów i odczeniem tych przewo-

dów oraz przewodu zasilajcego pomp. W celu spuszczenia

pynu trzeba na odpowietrznik (4, rys. 3.4) zaoy przewód i jego

koniec umieci w naczyniu Po lekkim odkrceniu odpowietrznika

naciska i puszcza peda sprzga, a do wypompowania caeoo

pynu.

Rysunek 3.11

DEMONTA. I MONTASPRYNY WSPOMAGAJCEJ PEDAU SPRZGA1 - wspornik pedaów, 2 - spryn wspomagajca. 3 - prry»/ad. 4 - peda vpr*egl»,

S - poda hamulca, fi - cpreyyna odcigajca poria hamulce

* W celu uzyskania lepszego osadzenia czci, przed regulacj

iest wskazane ugi trzydzieci razy dwigni

92

Pomp i cylinder wyprzgnika mona rozmontowa po zdjciu

osony gumowe] i wyjciu piercienia (5". rys. 3.6). Jeeli czciwewntrzne nie wysuwaj si, to naley potrzsa (pomp lub

cylindrem) w kierunku osiowym.

Podczas montau pompy lub cylindra poszczególne czci muszby czyste W razie potrzeby trzeba je umyw pynie stosowanym

w ukadzie sterowania sprzga. Pynem tym powinny te byzwilone montowane czci. Kolejno montau czci do pompy

i cylindra wyprzgnika wyjaniaj rysunki 3.6 i 3.7.

Stosowanie do mycia luh podczas montau benzyny, nafty lub

olejów mineralnych jest niedopuszczalne, gdy powoduje niszcz

nie gumowych czci.

Demonta i monta wspornika pedaów wymaga wczeniejszego

wymontowania walów kierownicy, pompy sprzga, odkrcenia

nakrtek dolnego zamocowania wspornika urzdzenia wspoma-

gajcego hamulców (tzw. serwa! i wyjcia sworznia czcegocigo (1, rys. 4.2) z pedaem hamulca. Rozczanie dalszych

pocze nie wymaga wyjanie.Po zamontowaniu wspornika pedaów do samochodu naley

zaoy way kierownicy, pomp sprzga i poczy sworzniem

cigo (1 ) z pedaem hamulca.

Jeeli jest konieczne wymontowanie pedaów ze wspornika, to

trzeba najpierw zdj spryn wspomagajc posugujc si

przyrzdem. Sposób uycia przyrzdu wyjania rysunek 3.11.

Montujc peday naley powierzchnie wspópracujce lizgowo

powlec smarem Albon 215 lub T4 S3.

• Cylinder sprzga nis ma piercienia sprystego.

Odpowietrzenie i regulacja 3.2.6

Ukad sterowania powinien by napeniony pynom specjalnym (patrz rozdzia

9).

Aby uzyska prawidowe wypenienie ukadu pynem.jest zastosowany zbior-

nik (8, rys. 3.3).

Przezroczysty materia zbiornika umoliwia atw kontrol poziomu pynu.

Jeeli poziom pynu jest w poowie zbiornika, to w celu niedopuszczenia do

zapowietrzenia ukadu naley dola pynu i zwraca uwag, czy jego ilow dalszej eksploatacji si zmniejsza. Zmniejszenie si iloci pynu wskazuje na

istnienie nieszczelnoci, któr trzeba jak najprdzej usun.Podczas naciskania na peda prawidowo napenionego ukadu nie powinno

si wyczuwa sprynowania. Sprynowanie wiadczy o zapowietrzeniu

ukadu. W razie zapowietrzenia ukadu trzeba sprawdzi szczelno przewo-

dów i zczy, nieszczelnoci usun, po czym odpowietrzy ukad

Ukad sterowania sprzgem naley odpowietrzy w sposób i w kolejnoci

podanej w punkcie 3.2.4.

Regulacja ukadu sterowania sprzgem polega na uzyskaniu minimalnego

luzu midzy popychaczem (7. rys. 3.5) a tokiem pompy oraz luzu wynoszce-

go okoo 2mm midzy oyskiem oporowym (13, rys. 3.1 ) i dwigienkami (4).

Luz midzy popychaczem a tokiem pompy reguluje si za pomoc ruby (2,

rys. 3.12). Naley j tak wkrci, aby na pocztku ruchu pedau bywyczuwalny

52

minimalny skok, odpowiadajcy zetkniciu popychacza z tokiem (brak luzu

midzy popychaczem a tokiem moe powodowa niepene wczanie sprz-

ga lub opónione jego wczenie po zwolnieniu nacisku na peda). Po

wyregulowaniu luzu naley rub (2) zabezpieczy nakrtk (3).

Luz midzy oyskiem oporowym a dwigienkarni wyczajcymi reguluje si

za pomoc popychacza (4, rys. 3.5). Dugo popychacza naley tak wyregulo-

wa za pomoc nakrtki popychacza i przeciwnakrtki, aby skok jaowy pedau

wynosi 15. ..25 mm.W miar zuywania si powierzchni ciernych sprzga, koce dwigienek

wyczajcych przybliaj si do oyska oporowego i jaowy skok pedau

ulega zmniejszeniu.

Aby nie dopuci do cigego stykania sioyska z dwigienkarni i nieeakowi

tego wczenia sprzga, jestwymagana okresowa kontrola i regulacjajaowe-

go skoku pedau.

SKRZYNKA BIEGÓW I STEROWANIE 3.3

Skrzynka biegów (rys. 3.13) otrzymuje napd z waka sprzgowego U, rys.

3.14) i przekazuje go wakiem (10).

Waek sprzgowy jest stale zazbiony z wakiem porednim (12) i dlatego

napd mona odbiera albo bezporednio z waka sprzgowego, albo poprzez

waek poredni (12). Do wczania odbioru napdu su tuleje przesuwne(2).

Jeeli tulej (2, przywaku sprzgowym) przesunw lewo i zazbi z wakiem

(1), to otrzymuje si bezporedni odbiór napdu z waka sprzgowego (bieg

IV). Biegi I, II i III uzyskuje si za porednictwem waka (12) i tulei (2). Do

uzyskania biegu wslecznego suy koo porednie zazbiane bez synchroniza-

cji z koem (6) i koem na waku porednim.

Do zmiany biegów suy mechanizm wewntrzny zmiany biegów, którego

waki sterujce (7 i 16, rys. 3.18), dziaajce na waki wczania biegów, sumieszczone w tylnej pokrywie skrzynki biegów. Sterowanie wakami umoli-

wia drek zmiany biegów (4, rys. 3.21) poczony z dwigni zmiany biegów

(1).

Skrzynka biegów 3-3 - 1

Napd z silnika jest doprowadzony do waka sprzgowego (1, rys 3.14) za

pomoc tarczy sprzga.

Rysuiwk 3.13

SKRZYNKA BIEGÓW1 - wrtek apwoylowy, 2 - to/yaito upoiowu.

3 - wideki • s(it«sglo. « -

dJw.gnia wMcawia bi«g<w. b - dwignia

wYbwiimio bwflow

94

Rytui.k3.14

PRZEKRÓJ PODUNY SKRZYNKI BIEGÓWI - waek sprzgowy, 1 - tuleja pr/osuwno

synchronrzowana, 3 - koo /jlalH III biegu,

4 - koto ruh.ite II liuayu. 5 - kotu .<;i iat*

biegu. 6 koo zbato wstecznego biegu, 7

woek wliczania biegów, a - dwignia

wewnetrjne watka wybierania biegów 9-

wa'ok wybier anie hiogow, Iti- waek gównyskrzynki biogow, II - piasta synchronizatora.

I? - watek poredni, 28- przednio pokrywo

obuduwy skrzynki biegów, ?S - piorioan

uszczelniajcy, 30 - ooonii przenwkurzowe

przegubu ulastycznogo.31 - piortao

rodkujcy przegub elastyczny.

3? -odpow Rlrznik

Waek sprzgowy jest zazbiony stale z wakiem porednim (12), którego

uzbienia wspópracuj z koami zbatymi (3,4 i 5) umieszczonymi na wakugównym (10). Koa tc s uoyskowane na waku lizgowo. Podczas pracy

silnika bez wczonego biegu koa zbate (3.4 i 5) obracaj, si swobodnie na

waku (10), który jest nieruchomy, jeeli samochód stoi. Przenoszenie napduprzez waek (10) rozpoczyna si po poczeniu go z jednym z kó (3. 4 i 5) lub

z wakiem sprzgowym (1). Do czenia kó z wakiem lub czenia wakówsu tuleje przesuwne (2) umieszczone na piastach poczonych na stae

z wakiem (10). Tuleja przesuwna (2) umieszczona midzy koami (4 i 5) suydo wczania biegów I i II, a tuleja (2) przy waku sprzgowym suy do

wczania biegów III i IV. Bieg wsteczny uzyskuje si za pomoc koa pored-

niego czcego koo (6) z koem na waku porednim (12). Pooenia dwigni

(13) po wczeniu poszczególnych biegów przedstawiono na rysunku 3.15.

Aby podczas przeczania biegów niewystpowao uszkadzanie czci i zgrzy-

ty spowodowane rón prdkoci obrotow czonych czci, zastosowano

synchronizatory.

Zadaniem synchronizatorów jest uniemoliwienie wczenia biegu przy nie

wyrównanych prdkociach obrotowych, wyrównanie prdkoci obrotowej

oraz umoliwienie lekkiego wczenia biegu po wyrównaniu prdkoci.

Budow synchronizatora pokazano na rysunku 3.16. Piercie synchronizato-

ra (1 ) w stanie swobodnym jest docinity do piercienia osadczego (3) przez

spryn (2). Wzgldem wielowypustu koa zbatego piercie moe wykony-

wa may ruch ktowy (2,5... 4mm na rednicy podziaowej - patrz rys 3 17a).

Ruch ten uzyskuje si dziki ciciom na czoach zbów.Wzajemne pooenia zbów wielowypustu i piercienia synchronizatora pod-

czas wczania biegu pokazano na rysunku 3.17. Na rysunku 3.1 7a wyjaniono

sytuacj podczas wyrównywania prdkoci, gdy tuleja (6), poczona przez

pias*t (7) z wakiem skrzynki biegów, ma inn prdko obrotow niwczanekoo zbate (5), poczone z piercieniem synchronizatora (1). Zetknicie

powierzchni stokowych tulei (6) z piercieniem synchronizatora ( 1 ) powoduje

wystpienie siy obwodowej P wywoanej tarciem czci.

95

i—

i

Rysunah3.ie

SYNCHRONIZATOR Z KOEM ZBATYM I

BIEGU

1 - pkrctaA synchroniralora.

2 - sprti/yna syrtrhronlmtorA

3 - plertclert oudCTy,

4 - pi*rcio<t opotowy.

B - kou njbatc III biegu

Rysunek 3.17

SCHEMAT DZIAANIA SYNCHRONIZATORA

a - poaaoi.wyrównywania pfijdkoicl, b - po

w&remu btogu

1 - ptorciari cynchroni:fllora, 5 kolo /qmlo

wtqc2£n| 6 tulojo lynchronwitoi o,

7 - piasta syrKhroniMIcm. 8 - skosy uol

zpbów

Sia ta, dziaajca na piercie (1), powoduje przesunicie ktowe koa (5)

wzgldem piercienia (1). Nastpuje zetknicie piercienia (1) z koem (5) na

skosach (8) czó zbów wielowypustu. Pooenie takie, uniemoliwiajce

przesuwanie tulei (6) w kierunku d, utrzymuje si do koca wyrównania

prdkoci koa (5) i tulei (6), to znaczy do chwili zaniku siy tarcia P.

Po wyrównaniu prdkoci zby piercieniazostaj wsunite po skosach (8) wewrby wielowypustu koa zbatego (5, rys.3.17b).Za wsunitym piercieniem

(1) wsuwa si na wielowypust koa (5) tuleja (6), powodujc wczenie biegu.

Poczenie nastpuje bez zgrzytów, poniewa prdkoci s wyrównane.

A -Atvi<vf

a

—

—

'i.

D

fl-fi

Rys. 3. 17

W pooeniu wczonego biegu tuleja (6) jest utrzymywana przez zatrzaski

waków wideek pokazane na rysunku 3.19. W kierunku wyczenia biegu

dziaa jednak na ni spryna (2, rys. 3.16). Aby nie dopuci do samoczynne'

go wyczania si biegu, podczas jazdy i cigego ocierania si tulei (6, rys.

3.17) o wideki wyczajce, zastosowano osiowe unieruchomienie tej tulei na

piacie (7) podczas przenoszenia napdu przez skrzynk biegów W tym celu

piasta (7) ma trzy krótsze zby, grubszeod pozostaych. Gdy bieg jestwczonyi skrzynka biegów obciona, opieraj si one o skosy zbów tulei (c),

utrzymujc j w wymaganym pooeniu.

W przypadku, jeeli skrzynka biegów gono pracuje, samoczynnie

wycza si bieg lub wycieka olej, to naley po demontau poszcze-

gólne czci sprawdzi i zuyte lub uszkodzone wymieni.

Obudowa i pokrywy.skrzynki biegów musz mie nie uszkodzone

paszczyzny styku oraz nie uszkodzone gniazda oysk, aby nie

nastpowao odksztacanie oysk lub obracanie si ich piercieni

w gniazdach.

Paszczyzny styku obudowy, pokryw i osony sprzga naley

starannie oczyci i drobne uszkodzenia wyrówna, gdy od ich

stanu zaley szczelno zmontowanej skrzynki biegów.

Czci z uszkodzonymi, wymienionymi powierzchniami lub pk-

nitymi ciankami trzebo wymieni na nowa.

Uszczelki i uszczelniacze naley starannie przejrze.W laziewykry-

cia uszkodzenia powierzchni uszczelniajcej,cz naley wymie-

ni (podczas montau jost wskazane stosowanie nowych uszcze-

lek, a zwaszcza uszczelniaczy gumowych)

Koa zbate musz mie powierzchni zbów gadk, bez wykru

sze na caej dugoci i bez zuycia znieksztacajcego ksztat

zbów.Luz midzyzbny kol skrzynki biegów moe maksymalnie wynosi

0,2 mm (w skrzynce nowej wynosi on 0,1 mm).

Ponadto powierzchnie czoowe piast kó zbatych ora.r powierzch-

nie otworów wspópracujcych z wakami powinny by gadkie,

bez ladów zatarcia. Zby wielowypustów wczania biegów nie

mog mie zniszczonych skosów na powierzchniach czoowych.

Luzy na wakach kó zbatych i tulei koa zbatego I biegu podano

w tablicy 3-3.

LUZY WAEK KOtAZfcHAIL-raka a

Kontrok>wnnn mnkui

Uli wak* glnwny knn /(jnate I II lub

MMmuLuj watah gówny tuleja koa zbatego

I biegu

Lu/ waek wtircmogo bingu koo

<eb«lc wtocncgo biegu

Lufy

nominalny

mm

0.05 aio

luz 0.016...wcisk 0.O2

0.066.. .0.091

dopuszczalny

mm

0.16

0.1 B

Koa zbate, których powierzchnie nie odpowiadaj wymienio-

nym warunkom, naley wymieni.

Waek gówny powinien by prosty, mie gadkie (bez zoiar)

powierzchnie, na których s oyskowane koa zbate i nie zuyty

czop przedni, stanowicy bieni oyska waeczkowego.

Bicie powierzchni pod koo zbate III biogu moe maksymalnie-

wynosi 0,08 mm, pod koo zbate II biegu - 0.06 mm, pod tulej

koa zbatego I biegu - 0,2 mm. pod koszykz waeczkami - 0.1 mmi pod piercie rodkujcy przegubelastyczny-0.04mm (powierz-

chniami bazowymi przy sprawdzaniu s czopy pod oyska kul-

kowe).

Waek sprzgowy i poredni naley sprawdza w podobny spo-

sób, jak waek gówny.

Bicie uzbie kó zbatych wzgldem otworów oyskujcych

moe maksymalnie wynosi 0.1 mm.Naley równie sprawdzi luz midzy wakiem a koem zbatym

wstecznego biegu (patrz tabl. 3-3).

Nieznacznie skrzywione waki mona wyprostowa na prasie przy

uyciu mikkich pryzm (np. z miedzi), zabezpieczajcych obcia

ne powierzchnie przed uszkodzeniem. W razie wikszego skrzy-

wienia lub nadmiernego zuycia jest konieczna wymiana czci.

oyska powinny obraca siw obu kierunkach cicho i bffl zaci.

Powierzchnie kulek i bieni nie mog si uszczy, a oprócz tego

luzy promieniowane oysk nie powinny by wyczuwalne.

oyska nie odpowiadajce wymaganiom naley wymieni.

Piasta, tuleja przesuwna oraz piercie synchronizatora powinny

mie powierzchnie wielowypustów gadkie i swobodnie przesu-

wajcesi wzajemnie. Luz midzyzbny na wielowypucie midzy

piast a tulej synchronizatora powinien wynosi 0.16.. 0.29 mmprzy penym wsuniciu piasty w tulej i 0,59...0,72 mm przy

zazbieniu na dugoci okoo 4 mm.Piercie synchronizatora sprawdzany ze stokiem tultfi OWI wie-

lowypustem koa zbatego, z którymi wspópracowa powinien

odpowiada warunkom podanym na lysunku 3.17, toznaczy jego

luz ktowy (na rednicy podziaowej zbów) powinien wynosi

2,5...4,0 mm, a odlego czoa od tulei 0.59. 1,79 mm.

Wspópracujce powierzchnie piercienia synchronizatora, wielo-

wypustu i tulei przesuwanej powinny mie nie zuyte zaostrzenie

czó zbów.Czci nie odpowiadajce podanym warunkom lub uszkodzone

naley wymieni.

Wewntrzny mechanizm zmiany biegów 3.3.2

Wczany bieg wybiera si za pomoc dwigni (8, rys. 3.14) poczonej

z wakiem wybierania biegów (9).

Do wczania wybranego biegu suy dwignia wewntrzna waka wczania

biegów (15, rys. 3 18).

W.pooeniu rodkowym dwigni (15), utrzymywanym pizez spryny oporo-

we (17 i 18), obrótwaka (7)w prawowcza III bieg, a obrótw lewo IV bieg (rys.

3.15).

Przy pokrcaniu w prawo wakiem wybierania biegów (16, rys. 3.18), spryna

97 I frtski RM 1»P -

Ry»un»kl ia

PRZEKRÓJ SKRZYNKI BIEGÓW PPthZ

WAEK WCZANIA BIEGÓW7 - waek wczania biogow.

10 - watek gówny skrzynki biegów.

16 - dwignia wewnilniu waka wczania

biegów.

16 - walok wybierania biegów,

17 - spryna oporowa I i II biegu,

18 - spiavnaoporowavwlucamfloUeiju.

19 - walok wtaczania wstecznego hiegu.

20 - wank wczariin I i II biegu.

21 - watek wlac/ania III i IV bingu,

28 - spcwyna oporowa wirnc/iwgo biegu

Rys. 3.18

(17) zostaje ugita, a dwignia (15) przesunita w gór. Pokrcenie teraz

wakiem (7) w prawo powoduje wczenie I biegu, a w lewo II biegu.

Aby wczy wsteczny bieg, trzeba obróci waek (16) w lewo w celu ugicia

spryn oporowych (18 i 28) i przesunicia dwigni w dó. Pokrca nie wakiem(7) w lewo powoduje przesunicie waka z widekami i wczenie biegu

wstecznego.

W pooeniu luzu lub wczonego biegu waki wczania utrzymywane s za

pomoc zatrzasków pokazanych na rysunku 3.19, Spryna zatrzasku wakawczania wstecznego biegu jesttwardsza od dwu pozostaych (jest wykonanaz drutu 1,5 mm).

W celu zapewnienia moliwoci wczenia tylko jednego biegu jest zastosowa-

na blokada, któr stanowi koki blokady (22, 23 i 24, rys. 3.20). Przesunicie

dowolnego waka powoduje wsuniecie kokóww wycicia pozostaych dwóch

waków i ich unieruchomienie.

Sprawne dziaanie wewntrznego mechanizmu zmiany biegów zaley od

stanu waków i wideek umieszczonych w obudowie skrzynki biegów oraz

waków i dwigni umieszczonych w tylnej pokrywie.

Waki wczania biegów powinny bezzaci i bez wyczuwalnego luzu przesu-

BymHH.llZATRZASKIWAKÓW WCZANIA BIEGÓW19 - watek wczania walecznego biegu,

20 - watek wczania 1 1 II biegu,

21 - watek wtac/anla III i IV biegu

98

wa si w oyskujcych je otworach, a wideki nie mog by odksztacone ani

te mie zuytych powierzchni wspópracujcych z tulej przesuwn synchro-

nizatora. Ponadto naley sprawdzi spryny zatrzasków i koki blokady.

Powinny one odpowiada warunkom podanym w tablicy 3-4.

WYMAGANIA DOTYCZCE SPRYN ZATRZASKÓWI KOKÓW BLOKADYWAKÓW WIDEEK T^lc 3-4

Kontrolowana wielko

Spryny zatrzasków waków 1, II. III i IV biegu przy ugiciu do dugoci 19 mm. sia 90.7 - 4.4 N

(9,2 ± 0,45 kG)

Spryna zatrzasku waka wsteczneeo biegu przy ugiciu do dugoci 19mm, sia 107,9 • 4.9N

(11 ±0,5 kG]

Koek blokady waka III i IV biegu dugo 11,4 -0,1 mmKotek blokady waka 1 i II biegu dugo wggf mm

Kotek blokady walka wstecznego biegu dugo 12.4 -0,1 mm

Tylna pokrywa obudowy skrzynki biegów powinna mie waki wczania

i wybierania biegów uoyskowane bez luzu z uszczelnieniami niedopuszczaj-

cymi do wycieków oleju.

niajacych waki wczania i wybierania biegów. Czci zuyte lub

odksztacone naley wymieni Jest wskazana równie wymiana

piercieni uszczelniajcych na nowe, bez wzgldu na ich sian.

Monta waka pokrywy naley rozpocz od HlfctóenlB cl/wigni (8,

rys 3.14) i waka wybierania biegów (9). Nastpnie na wsuwany

stopniowo waek wczania biegów (7) trzeba zaoy sprynoporow I i II biegu (17, rys. 3.18), dwigni wewntrzn (15),

gniazdo górnespryny oporowej, spryny oporowe wstecznego

biegu (18 i 28) oraz doln misk spryny. Pytk waka (7) naley

zamocowa dwoma nakrtkami z podkadkami sprystymi

Zewntrzny mechanizm zmiany biegów 3.3.3

Dwignia zmiany biegów ( 1 , rys. 3.21 ) jest poczona wahliwie ? obudow (12)

za pomoc kulistego zakoczenia (13) wykonanego z tworzywa. Obudowa (12)

jest poczona z podog przez wkadk elastyczn (11). Wkadka powoduje,edrgania skrzynki biegów nie przenosz sie na gak dwigni zmiany biegów.

Pooenia dwigni zmiany biegów przy wczaniu poszczególnych biegów

zaznaczono na rysunku 3.21. Osony (2 i 3) stanowi uszczelnienie mechaniz-

mu zmiany biegów przed kurzem i wod.

W colu zdemontowania tylnej pokrywy obudowy skrzynki biegów

naley przede wszystkim odkrci dwie nakrtki widoczne na

rysunku 3.15 i wyj watek wczania biegów (7. rys. 3.14) oraz

czci, które byty na nim osadzane. Abywyj waek wybierania

biegów, trzeba odkrci wkrt mocujcy dwigni (8).

Wspópracujce powierzchnie wymontowanych czci i spryny

naley przejrze, w celu ustalenia, czy niewystpuj odksztacenia

lub zuycie, które mog naruszy prawidowe dziaanie mechaniz-

mu wewntrznej zmiany biegów.

Naley tez dokadniesprawdzi stan gumowych piercieni uszczel-

99

Rysunek 3.21

ZEWNTRZNY MECHANIZM ZMIANYBIEGÓW1 - lUwiynte /inijr?y uiugow,

2 - osona dwtyni /rniony bioyuw,

3 - osona i:< p i /muny biegów.

4 - drek /mieny biegów,

5 - waek waciamu biegów,

6 - spryna cga,7 - cigo d/wiyfii wybierania biegów,

B -: i

. i- .

9 - dwignio waka wybieraniu biooów.

10 - tulejka elastyczno,

11 - wkadka^tlastyc/rfi,

12 - obudowa podparciu d/wigni /miany

bieyów,

13 - kulisie 7flkonc«niB dwigni 7mianv

biegów.

14 - nakrtka mocowania wkadki

t>lftslyc/nej.

IB - tiilfljk* odtogMrlnwa.

16 - podkdkadjwkHni»mianybi«gow,

17 - tulejka.

18 - 6ruho osony

6 J1

1-^

3j i

q mV13 14 12

10 5 S

— J

Rys. 321

Zewntrzny mechanizm zmiany biegów nie moe mie zuytych tulejek (17)

i dwigni (9) oraz luzu w kulistym zakoczeniu dwigni (13) i poczeniu drka(4) z wakiem (5). Osony (2 i 3) nie mog by pknite. Czci uszkodzonenaley wymieni.• Regulacja zewntrznego mechanizmu zmiany biegów polega na uzyskaniupooenia gaki dwigni zmiany biegów pokazanego na rysunku 3.21. Pooe-nie to uzyskuje si za pomoc regulacji dugoci ciga (7). Po regulacji cieglo

naley zabezpieczy przeciwnakrtk (8). Przy niepenym wczaniu si bie-

gów (np. wstecznego) naley po zluzowaniu nakrtek (14) przesun obudow(12) do tyu a przy niepenym wczaniu si biegów I i IV obudow (12) trzeba

przesun do przodu; po regulacji nakrtki (14) trzeba dokrci.

Wykrywanie i usuwanie podstawowych niedomaga 3.3.4

Objawami niesprawnej pracy skrzynki biegów s gona praca, samoczynnewyczanie si biegów, zgrzyty podczas wczania biegów i wycieki oleju.

Przyczynami tych niesprawnoci s najczciej: zbyt duy luz midzyzbny.

100

zuycie zbów lub oysk, uszkodzenie synchronizatorów, niedosta tuczna ilooleju w skrzynce biegów, niewaciwa regulacja ciga wybierania biegów,

rozlunione poczenia.

Naprawa polega na wymianie uszkodzonych lub zuytych czci, dokrceniu

rub, sprawdzeniu oraz regulacji poszczególnych elementów.

Demonta i monta skrzynki biegów 3.3.5

W celu wymontowania skrzynki biegów naleywykona czynnoci

od 12 do 27 opisane w punkcie 2.8.1.

W celu zdemontowania skrzynki biegów naley:

1) odkrci kotki wlewu i spustu oleju i zla olej do czystego

naczynia (nie zanieczyszczony i nie zestarzay olej mona powtór-

nie uy):2) do stojaka obrotowego Arr 22204 przykrci wspornik Arr

22206/12, do wspornika zamocowa skrzynk biegów pokrywdoln do góry, wkrcajc trzpie wspornika w otwór korka wlewu

oleju (rys. 3.22);

3) odkrci nakrtki i zdj poprzeczk tylnego zawieszenia zespo-

u napdowego (1);

4) odkrci nakrtki i zdj doln pokryw 12);

5) wyj wideki wyczajce sprzgo (3) i zdj tulejwyczajcsprzgo (4) wraz z oyskiem;

6) odkrci nakrtki, odczy oson sprzga (5), zdj uszczelk

i piercie sprysty oyska;

7) zdj oson przeciwkurzow przegubu elastycznego (30, patrz

rys 3.14) i wyj szczypcami piercie osadczy piercienia (31);

8) cign piercie rodkujcy przegub elastyczny za pomoccigacza uniwersalnego;

9) wczy I lub II bieg, odkrci wkrt wideek III i IV biegu

i przesun wideki, aby wczy jeszcze jeden bieg (wczenie

dwóch biegów blokuje skrzynk i uatwia demonta);

10) odgi podkadk, odkrci nakrtk kocówki przegubu elas-

tycznego i zsun kocówk przegubu elastycznego;

11) odkrci nakrtk z podkadk spryst i wyj przekadni

licznika kilometrów wraz z uszczelk;

12) odkrci dwie ruby z podkadkami sprystymi, zdj pokry-

wspryn zatrzasków (patrz rys. 3.19), uszczelk pokrywki,wyjspryny i kulki; spryna zatrzasku waka wczania wstecznego

biegu (najblisza dou obudowy) jest twardsza od pozostaych;

13) odkrci sze nakrtek z podkadkami sprystymi i zdjtyln pokryw obudowy skrzynki biegów; demonta pokrywy jesl

moliwy po wymontowaniu zatrzasków i przy wysuwaniu waka

wczania III i IV biegu (21. rys. 3.20) razem z pokryw (wktl

-wideek III i IV biegu wykrcony);

14)cign z waka gównego skrzynki biegów tylneoysko i koo

zbate przekadni licznika kilometrów wraz z kulk ustalajc;

15) wycign waek wczania wstecznego biegu (19) wraz z wi-

dekami i zdj koo zbate wstecznego biegu;

16) zdj piercie osadczy z waka poredniego (za pomocszczypiec), zsun koo zbate wstecznego biegu izdj podkadkspryst;

17| zdj za pomoc przyrzdu A.701 58 piercie osadczy z waka

gównego, podkadk spryst, koo zbate wstecznego biegu

i wpust czóenkowy;

181 po zablokowaniu skrzynki biegów (patrz. p. 9) odkrci rubprzedniego oyska waka poredniego z podkadk sprysti podkadk pask;

19) wycign przednie oysko kulkowewaka poredniego.a na-

stpnie oysko tylne;

201 wyj z obudowy waek poredni;

21) wycign waek wczania III i IV biegu (21. rys. 3.20) i wyjwideki III i IV biegu;

22) odkrciwkrt wideek li Ubiegu, wycign watek (2011 wyj

wideki I i II biegu;

23) wyj koki blokady (22, 23, 24);

24) odkrci trzyruby z wgbieniem krzyowym i z podkadkami

zbkowanymi, a nastpnie zdj pytk mocujc oysko rodko-

we waka gównego;

25) wyj oysko rodkowe waka gównego i wycign waekwstecznego biegu;

26) wycign waek sprzgowy (1, rys. 3.141 z oyskiem i pier-

cieniem synchronizatora orazwyj koszyk? walkami oyskujcy-

mi waek gówny w waku sprzgowym;

27)wyj waek gówny z koami zbatymi zobudowy izdj tulej

przesuwn i synchronizatora III i IV biegu;

28) zdj z waka gównego koo zbate I biegu wraz i tulej koa

zbatego i tulej przesuwn synchronizatora II i III biegu.

29) cign piast synchronizatora (11) i zdj kolo zbate II

biegu

;

30) zdj z walka gównego piercie osadczy za pomoc przyrz-

du A. 701 58 i szczypiec (rys. 3.23). a nastpnie zdftC podkadkspryst:

Rysunek 3.22

SKRZYNKA BIEGÓW NA STOJAKU OBROTOWYM Air.zTTM

I- poprzeczka tylnego zawieszenia zespou napdowego, ? - dolna pokrywa

3 - wideki wyczajce sprzgo 4 - tuleja wyliczajca sprzgo i ozyjkiom, 5 -

osona sprzga. 6 - lorek spustowy oleju

101

Rycunafc 3 26

MONTA PIERCIENIA OSADCZEGO NA TYINY KONIEC WAKA GlOWNEGO1 - oysko waówkowe waka posrodniogo, ? p,t-rnt,i\ oeadcry. 3 - watek

wstBcmooo biegu, 4 - podUndkn sproysto, 6 - plorition ow>dc/y. 6 - p-iyMd

A 70168.7 prryi7QdA.5605O. B - snaypcn. 9 - watsl wla.aani» III i IV lwu)".

10 walok wociamo 1 1 II frogu, 1 1 - spryny amraskow

Rysunek 3 23

ZDtJMOWANIfc LlfcNIA OSAOtZfcC.O L PHZUNItGO KOCAWAKA

I- piercie OWHfc/y. 7 - podkadka sprezysla, 3 - pnynna A70I58. 4- srciypce.

5 piasta synchronualora. 6 - piercie syncuonizalora. 7 - kolo zsbato III biegu,

8 waek gówny

Hyumtk&MZAKADANIE WAKAGÓWNEGO Z KOLAMI ZBATYMI DO OBUDOWY SKRZYNKI

BIEGÓW

31 )cign piast (5, rys, 3.23) synchronizatora III i IV bieyu i zdj

koo zbate III biegu;

32) zdj z watka sprzgowego piercie osadczy. piercie spr-

ysty i oysko (patrz p. 30);

W celu zmontowania skrzynki biegów naley

1 ) przymocowa obudow skrzynki biegów do stojaka obrotnwp

go (patrz p. 2 - demonta);

2) zamontowa na waek gówny od strony przed nie| koo zbate Ml

biegu (3, rys. 3.14). piast (11) synchronizatora III i IV biegu,

podkadk spryst i piercie osadczy (monto piercienia osad-

czego patrz rys. 3.23);

3) zamontowa na waek gówny od strony tylnej koo zbate II

biegu (4, rys. 3.14), piast (11) synchronizatora l i II biegu, tulej(2l

przesuwn synchronizatora I i II biegu i koo zbate I biegu (5)wraz

z tuleja;

4) zaoy tulej (2) przesuwn synchronizatora III i IV biegu na

piast i zaoy waek gówny do obudowy (rys. 3.24);

5) zaoy (za pomoc pobijaka) oysko rodkowe waka gówne-

go i waek wstecznego biegu (3. rys. 3.25);

6 ) zaoy pytk mocujcoysko rodkowe i przykrci ja trzema

wkrtami z wgbieniem krzyowym i podkadkami zbkowanymi

(stosujc wkrtak bezwadnociowy A 8101 1):

7) zaoy na waek sprzgowy oysko, piercie sprysty I pier

cie osadczy (podobnie jak na rys. 3.23);

8)woy do walka sprzgowego koszykz walkami oysJsujcymi:

9)zaoy waek sprzgowy;

10) zaoy wideki (26, rys. 3.20) i watek wczania I i II biegu (20)

oraz zamocowa wideki wkrtem zpodkadk spryst dokrca-

jc momentem 18 N m (1,8 kGm);

11)woy koek blokady (22) o dugoci 17,4 mm;12) zaoy wideki (25) i waek wczania III i IV biegu (21), nie

zamocowywa wideek wkrtem, i woy koek blokady (241

o rednicy 4 mm;13) zaoy waek poredni;

14) zaoy oyska przednie (kulkowe) i tylne (waeczkowe);

15) przy zablokowanej skrzynce biegów (patrz p. 9 strona 101|

wkrci rub przedniego oyska z podkadk spryst i paska

momentem 93 N m (9,5 kGm);

102

16) zaoy do waka gównego wpust czóenkowy, koo zbate

wstecznego biegu (6, lys. 3.14), podkadk spryst (4, rys. 3.25)

oraz piercie osadczy (5) stosujc przyrzdy A.70158 i A.55050:

17) zaoy na waek poredni podkadk spryst, koo zbate

wstecznego biegu i piercie osadczy (2, rys. 3.25),

18) zaoy koek blokady (23. patrz rys. 3.20) o dugoci 12,4 mmi wsun waek wczania wstecznego biegu wraz z widekami

i koem zbatym wstecznego biegu;

19) zaoy na waek gówny koo zbate przekadni licznika kilo

metrów (wroz z kulk ustalajc) i tylne oysko;

20) zaoy ryln pokryw obudowy skrzynki biegów; w celu

wprowadzenia dwigni wewntrznej w wycicie waka III i IV biegu,

waok (nie zamocowanywkrtem do wideek) naley przy montau

nieco wysun; po zaoeniu pokrywy sze nakrtek z podkadka

mi sprystymi dokrci momentem 25 N m 12,5 kGm);

21 ) zaoy przekadni licznika kilometrów z uszczelk i przykrci

nakrtk z podkadk spryst;

22) zaoy na waek gówny kocówk przegubu elastycznego,

podkadk i nakrci nakrtk; przy zablokowanej skrzynce dokr-

ci nakrtk momentem 78 N m (8 kGm) i zabezpieczy przez

odgicie podkadki;

23) zaoy na waek gówny oson przeciwkur/ow przegubu

elastycznego (30, rys. 3 14), piercie rodkujcy przegub elasty

czny (31) i zabezpieczy?' go piercieniem osadczym;

24) zaoy do osonysprzga przednipokrywobudowy skrzyn-

ki biegów (28) z gumowym piercieniem uszczelniajcym (29).

a nastpnie uszczelk Oblony i piercie sprysty oyska;

25) zaoy oson i przykrci j nakrtkami i podkadkami spr-

ystymi; nakrtki M10 dokrca momentem 49 N m (5.0 kGm).

a M8 momentem 25 N m (2.5 kGm);

26) zamocowa wideki UM# biegu do waka wkrtem z podkadk

spryst dokrcajc wkrt momentem 18 N m (1,8 kGm);

27 ) zaoy ki i Iki, a nastpnie spryny zatrzasków (patrz rys 3. 1 9 )

;

w otwOr najbliszy dou obudowy zaoy spryn twardsz od

dwu pozostaych; zaoy uszczelk, pokryw spryn i wkrcie

dwie ruby z podkadkami sprystymi dokrcajc je momentem

25 N m (2,5 kGm);

28) zaoy doln pokryw (2. rys. 3.22), wraz z uszczelk; nakrtki

z podkadkam i sprystymi dokrcamomentem 10*1 m (1 kGm)

29) zaoy popizeczk tylnego zawieszenia zespou napdowego

(1); nakrtki z podkadkami sprystymi dokrci momentem

25 N m (2,5 kGm);

30) zaoy tulej wyczajc sprzgo wraz z oyskiem i wideki

wyczajce sprzgo;

31 1wkrci korek spustowy oleju z wkadk magnetyczn;

32) zdj skrzynk biegów ze stojaka obrotowego i wla olej (ilo

i rodzaj oleju patrz rozdzia 9).

Skrzynk biegów naley montowa do samochodu, wykonujc

kolejno czynnoci od 4 do 16 podane w punkcie 2.8.5.

Momenty dokrcenia waniejszych pocze gwintowych skrzynki

biegów podano w tablicy 3-5.

MOMENTY DOKRCANIA WANIEJSZYCH POCZE GWINTOWYCH

Nazwa

dokrcanej ciaNumer czci(katnlogowy)

I

Gwint

VtnrV)4ci

u, i i.ir)i

uh*

Monrunl

lokr<rcania

n.(kGm|

* i.... ........ ., . ..... |. .

..bmba poKrywu spriyn tHwnw.n 4212140 M8 25 12.6)

rutu skrjynki biegów i silnika 11701121 M12.1.5 RfiO 03 IBJ5I

Nakrtka ruby dwustronnej tylnej

pokrywy obudowy skrzynki biegów

16100811 MB

HSO

l« UDO

RS0I

Nakrtka ruby owusironnoi osony

sprzga i obudowy skrzynki biegów12164711

M10O.2S noo(StlllM

RB0)

-

40 (6)

Nakrtka rub* dwlislronnojosony

sprzga 1 obudowy skrcynki biogów

1B1O0S11 MBlnibo

HM)

Nakrtka kocówki pr»gtibn

4027407 M»>1 RS0 '8 IBI

ruba oyska prradningo watka

poredniego IS540421 M12*U5 33 KW)

ruba wideek wczania biegów

i dzwitjni wewntrznej waka

wybierania I>0[Kiw 813149 ME IB IW)

Nakrtka ruby dolnej pokrywy

obudowy skrzynki biegów 15896211

Nakrtka sruuy poduwki claMycmoj

1 skrzynki Biegów16100811 MB

(limba

niom 75 (2.5)

Nakrtka iruhy poduszki elastycznej

i popriocjki tylnego zawieszenia

iospou napdowogo|

16100811 25 (2.61

Kontrola po montau

Po montau skrzynk hiegów naley sprawdzi (przed wmontowa-

niem do samochodu 1

W poczeniach powinien by prawidowy zacisk (momenty do-

krcania musz by zgodno z tablic 3-5) i zapewniona szczelno

Wycieki oleili przy przechylaniu skrzynkis niedopuszczalne (pizy

znacznym przechyleniu skrzynki, jest dopuszczalne jedynie wycie-

kanie oleju przez odpowietrznik 32. rys. 3.14).

Sprawdzonio dziaania polega na zbadaniu oporów przy pokrca-

niu waków sprzgowego i gównego oraz przeczaniu biegów

Waki powinny si obraca i równomiernym oporem, bez zaci,

zarówno, gdy biegis wyczone, jak i na poszczególnych biegach.

Wczanie biegów dwigni o ramioniu 300mm powinno nastpo-

wa bez zaci i nie moe wystpowa samoczynne wyczanie

3,3.6

biegu. Niedopuszczalno jest równie jednoczesna wczanie si

dwóch biegów podczas zmiany biegu

Dokadniejsz kontrol przeprowadza si na stanowisku, które

powinno umoliwia napdzanie skrzynki biegów, hamowanie

waka gównego oraz odczanie zarówno napdu, juk i hamowa-

nia podczas 2mianv biegów. Prdko obrotowa walka sprzgo-

wego powinna, podczas kontroli wynosi okoo 3500 obr/min,

a temperatura oleju powinna wynosi 2O...40 'C

Podczas pracy na poszczególnych biegach z obcieniem i bez

obcienia oraz na luzie powinien wyslpowa jednostajny szum,

bez wyróniajcych si haasów Ponadto przeczani!- biegów

powinno odbywa si bez zaci, zgrzytów i samoczynnegowyczania si biegów.

Wycieki oleju podczas tej kontroli s niedopuszczalna

103

9 tO tt 12 13 URys.3.26

17 tg

WA NAPDOWYRysunek 3 26

WA NAPUOWY1 - kocówka przegubu elastycznego.

2 - osona przecrwkurzowa.

3 - pokrywn przeguhu nlastycznogo,

4 - nh.

5 - zabior fc przegubu,

6 - pokrywo pr/egubt, elastycznego.

7 • nakrtka samo/abozpioczajscji,

8 - piercie ustalajcy tulei rodkujc,9 - nakrtka tamo/a bozpinc/aj^ci!

1D- piertown rodkujcy przegulMi,

11 - tarcza pmdia pr/eytihu eldsfycmnoo.

12 - tarcia tylna prranubu eUctyc/nogo.

13 - tuloja rodkujacn.

14 - znaki montaowo,

16 - kocÓWkd przesuwna,

17 - UKc/rrtko kocówki.

IB - podkadka ustalajca uszcznlk.

19 - mak monto/iwy.

20 - korek,

21 - nakrtka (loci*kaii|ia uwc/olko,

22 - przedni wal iwpdowy.

23 - osona oyska,

21 - oysko podpory.

25 - tuleja podpory,

26 - wkadka -!.<:,

27 - piercie osaday,

28 - wspornik podpory.

29 - ruba wspornika podpory i nadwozia.

30 - ruba podpory i wspornika podpory.

31 - podpora elastyczna.

32 - lytna kocówka przadningn walu.

33 - nakrtka . u . >l .i>< 'ajat:«.

34 - podkadka paska.

36 - nakrtka sanir»/ahe/pimvnj;|c,i rylno)

kocówki36 - maki montaowa.

37 - kocówka rozwidlana przegubu

38 - krzyak pr/ogubu,

39 - piercie osadczy.

40 - t.'./yHR . ;\ ,!..-.., pTZOgilliD

krsyakowegu.

41 - tylny wa napdowy,

42 - ptorCJO mdrzy,43 - krzyak przotjulHi,

44 - oyska wafn/kowo przegubu

krzyaka.

45 - korcówk* rozwtilona przegubu

krzyakowego.

46 - kocówka konierzowa wakaoapd/raicegu,

47 nakrtka samnzabMpiiKzajrjtta.

48 - przegtib elastyczny

Rysunek 3.27

ZAMOCOWANA WALÓW MAPOOyWCH PR7Y KONTROLI BICIA

a - wal napadowy prrorim. b - wa napdowy lylny.

1 - miejsca podparcia poy kontroli. 7 - trzpie, 3 - podparcie koncfwufci lozwidlonei

3.4

Wa napdowy ze wzgldu na du prdko obrotow silnika jest dwucz-ciowy (rys. 3.26). Przegub elastyczny przy skrzynce biegów i wkadka elastycz-

na oyska poredniego powoduj, e przenoszenie napdu odbywa si

mikko bez drga i haasu. W tylnym wale napdowym zastosowano przegu-

by krzyakowe umoliwiajce wychylanie si wau i przenoszenie napdu do

tylnego mostu bez zakóce mimo zmieniajcego si pooenia tylnego

mostu, zalenego od ugicia resorów, do których jest zamocowany.

Uszczelnienie oysk krzyaków, oyska podpory i kocówki przesuwnej oraz

zastosowanie zapasu smaru w wymienionych miejscach umoliwio uzyska-

nie wau napdowego nie wymagajcego obsug.

W celu uzyskania cichobienej bez drga pracy wau napdowego, poszcze-

gólne czci s wywaone oraz dodatkowo jest wywaony cay wa pokazany

na rysunku 3.26 i oznakowany przecinakiem w miejscach (14, 19 i 36). Znaki

powinny znajdowa si z jednej strony wau i lee w jednej paszczynie.

Przedni wa napdowy 34.1

Przedni wa napdowy ma dwie kocówki wielowypustowe. Osie kocóweki o rury cienkociennej, stanowicej wa, musz lee w jednej linii prostej,

aby moliwe byo przenoszenie duych prdkoci obrotowych bez drga.

- 50-- +--50

I

i

Rys. 3.27

104

Kontrol prawidowoci pooenia kocówekwzgldem rurywau

przeprowadza si za pomoc pomiaru bicia powierzchni zewntrz-

nych wau opartego w kach (rys. 3.27). Dopuszczalne bicie ko-

cówki przedniej (miejsce B). rury wau napdowego (dowolne

miejsce no dugoci D) i powierzchni czoowej kocówki wau

(miejsce A) nie moe przekracza wartoci podanychw tablicy 3-6.

DOPUSZCZA1N BICIE WAU NAPDOWEGO Tablica 31

Mieisui pomiaru bicia wohr napdowego Dopus/calite bicio

mm

I Na ruimwaki na odcinku D 0,35

? Ha kocówkach wau A 0.1

1 Nn prmdnim oopio wahi w pobliu wiulowypuslu B 0.15

Ponadto cianka rury nie moe mie miejscowych wgniece,

a kocówka przesuwna (16, rys. 3.26) luzu obwodowego na

zbkach wielowypuslu przekraczajcego 0.3 mm lub 1,0 mm na

Otworze o rednicy 10,2 mm w konierzu (luz nominalny na

zbkach wielowypustu wynosi 0,025.. .0,10 mm).

Wa nio odpowiadajcy tym wymaganiom naley wymieni na

nowy lub podda naprawie, jeeli istnieje moliwo wywaenia

go po naprawie.

Kocówk przesuwn z nadmiernym luzem obwodowym naley

wymieni na now i sprawdzi. Dalszy nadmierny luz wskazuje na

konieczno wymiany wau.

Wal skrzywiony (jeeli rura wau nie jest uszkodzona) naley

prostowa za pomoc prasy i wyway. Dopuszczalne ni«'wy-

waenie (mierzone na kocówkach mocujcych wal) wynosi

1.15 N mm 1115 Gmm). Do wywaania stosuje si zgrzewanie

pytek do rury walu napdowego.

Tylny wal napdowy 3.4.2

Stwierdzenie luzów wymaga wymiany wau na nowy lub przepro-

wadzenia naprawy, jeeli istnieje moliwo wywaenia wau po

naprawie

Dalsz kontrole a nastpnie napraw przeprowadza si po wy-

montowaniu wau ? samochodu.

W oyskach przegubów niemogwystpowa, podczas wychyla-

nia kocówek, zacicia lub luz. Przy luzie promieniowym w oy-

skach przekraczajcym 0,15 mm lub luzie osiowym krzyaka mii;

dzy dnami oyska przekraczajcym 0.04 mm jest konieczne doko-

nanie naprawy.

Przed demontaem oysk przegubu naley oznakowa pooenie

poszczególnych czci, aby po zmontowaniu jak najmniej zmienio

si wywaenie wau Po wyjciu piercieni osadczych (39. rys.

3.26) naley wypycha kolejno oyska w sposób pokazany na

rysunku 3.27,

Na powi.;rzchniach czopów krzyaka, igiekach i bieniach oysk

nio mog wystpowa wgniecenia, korozja lub uszczenie powie-

rzchni, a na powierzchniach czoowych krzyaka i oysk lady

zatar. Czci uszkodzone naley wymieni na nowe.

Tylny wa napdowy ma dwie kocówki z przegubami kloakowymi umoli-

wiajce zmian kta pochylenia wau przy zmianach pooenia tylnego mostu.

Ze wzgldu na ruchy w przegubach towarzyszce kademu obrotowi wau

napdowego, w poczeniu krzyaków z kocówkami wau zastosowano

oyska igowe (z uszczelnieniem gumowym i zapasem smaru).

W oyskach tych niemog wystpowa: luz promieniowy (nominalny wynosi

0,008.-0,055 mm) i osiowy krzyaka midzy dnami oysk igowych (nominal-

ny wynosi 0,01 .0,04 mm).

Warunek maych luzów w oyskach musi by speniony, aby moliwe byo

wywaenie wau i uzyskanie cichobienej bez drga pracy w samochodzie.

Wstpna kontrola wau napdowego polega na sprawdzeniu cianki rurywau

(wgniecenia kwalifikuj wa do wymiany) i luzu promieniowego i osiowego

w oyskach.

Przy montau, wymagany luz osiowy krzyaka midzy dnami

oysk igowych naley regulowa za pomoc doboru gruboci

piercieni sprystych ustalajcych oyska. Piercienic s wyko

nywane o grubociach 1,5 mm; 1,53 mm; 1,56 mm; 1,59 mm i

1,62 mm. Krzyaki przy montau naley napeni i powlecsrnarem

MR2.

Trzeba równie sprawdzi uszczelki oysk igowych, przy czym

niezalenie od ich stanu zaleca si ich wymian na nowe.

Gdy luzywoyskach przegubóws prawidowo/naley sprawdzi

bicie wau. mocujc go obrotowo za rozwidlonekoccfwki przegu-

bów do konierzy przyrzdu (rys. 3.27) Bicie osiowe konierzy

przyrzdu moe maksymalnie wynosi 0.1 mm Wartoci bicia

walu podano w tablicy 3-6.W razie nadmiernego bicia naley wawyprostowa za pomoc prasy i wyway Dopuszczalne niewy-

waenie, mierzone na kocówkach mocujcych wa, wynosi

1,15 N mm (115 Gmm). W razie braku moliwoci wywaania,

przeprowadzenie naprawy jest niecelowe i jest wskazana wymia-

na wau na nowy.

Przegub elastyczny i podpora wau napdowego 3.4.3

• Przegub elastyczny (rys. 3.28) nie dopuszcza do drga i stuków pochodz-

cych od luzóww ukadzie przeniesienia napdu inierównomiernoci prdko-

ci obrotowej spowodowanej, na przykad odkrywaniem si kó od nierównej

nawierzchni drogi.

Zabieraki (2) poczone nitami (4) z pytkami (6), stanowi cz przegubu

doczon do skrzynki biegów, a tarcze (3) obejmujce wkadki (1), stanowi

105

cze przegubu doczon do wau napdowego. Tumienie drga .agodne

wczanie sprzga umoliwia sze wkadek gumowych (1). Tuleja (5) wspó-

pracujc z piercieniem (10, rys. 3.26) na kocówce skrzynki biegów, zapewn.a

utrzymanie wymaganej wspóosiowoci wau napdowego z wakiem skrzy

ki bieaów.

Przegub elastyczny kwalifikuje si do dalszej pracy, jeeli nie wystpuj w n.m

luzy spowodowane odksztaceniem lub zuyciem wkadek gumowych oraz,

jeeli poszczególne czci (metalowe i wkadki gumowe) nie s pknite.

Ponadto powierzchnia wewntrzna tulei rodkujcej (5, rys. 3.28) nie moe

wykazywa luzu podczas wspópracy z piercieniem rodkujcym (nom.nalny

luz wynosi 0,000. .0,026 mm).

W przypadku stwierdzenia zuycia tulei w miejscu wspópracy z piercieniem

rodkujcym naley j wymieni.

Rysunek 328

PRZEGUB ELASTYCZNY

1 wk»dko eUctyc/m. ? - jnbmrak

przegubu. 3 tatca purgitni olaslyi-.7neon.

4 - nil pragubu. S <uloj> rodkuj**

pf*enubu,6 ptytkaRys. IZB

Rysunek 329

PODPORA ELASTYCZNA

1 - osona ki/ysta. '/ kuysto. 3 wkadka

alulYUiM. 4 - iw.K.en osoday. i lutoja

podpory

Rys. 3. 29

106

Przeguby po zmontowanius wywaane (dopuszczalne niewywaenie maksi-

mum 1,2 N mm, czyli 120 Gmm).

W przypadku braku moliwoci sprawdzenia wywaenia, prawidowa napra-

wa za pomoc wymiany uszkodzonych czci na nowe nie jest moliwa

i naley wymieni kompletny przegub na nowy.

• Podpora wau napdowego (rys. 3.29) jest osadzona na tylnej kocówce

przedniego wau napdowego.oysko podpory z zapasem smaru i uszczelnieniem jest osadzone w tulei (5)

podtrzymywanej przez wkadk elastyczn (3).

Osony (1) stanowi zabezpieczenie uszczelnie oyska przed zanieczyszcze-

niem i przedwczesnym zuyciem. Wkadka elastyczna z tuleja i wspornikiem

jest trwale zczona (przywulkanizowana).

oysko podpory nie moe mie wyczuwalnego luzu promieniowego, a przy

pokrcaniu (pod obcieniem promieniowym siy rk) nie moe wykazywa

nierównomiernoci obrotów i zaci.

Podpora nie moe mie odwarstwiania wkadki elastycznej od tulei lub

wspornika, pkni gumy lub trwaych odksztace.

Podpor i oysko nie speniajce podanych wymaga naley wymieni.

Wykrywanie i usuwanie podstawowych niedomagali 3.4.4

Objawami niesprawnej pracy wau napdowego |est haaliwo lub drgania

przenoszce si na nadwozie. Przyczyn wystpowania drga wau napdo-

wego s najczciej: niezgodne z wymaganiami pooenie znaków montao-

wych, skrzywienie lub niewywaenie waów, uszkodzenie tulei rodkujcej

przegubu elastycznego, uszkodzone oysko podpory lub uszkodzone przegu-

by krzyakowe. Pozostae niesprawnoci powoduj gównie stuki najwyra-

niej syszalne, jeeli przeniesienie napdu zmienia si z napdzajcego na

napdzane od kó i odwrotnie (peda przyspieszenia nacinity, zwolniony,

nacinity itd.).

Demonta i monta wau napdowego 3.4.5

W celu wymontowania waów naley najpierw odkrci ruby

i wyj tylny wat, a dopiero potem odkrci dalsze ruby i wyjwal przedni wrazi podpor (wspornik podpory pozostaje przykry

eony do nadwozia).

MOMENTY DOKRCANIAZCZYWAU NAPDOWEGO T«Mlei 3-7

Najwocartci

Numor

«o4c,

Ikaralo

yuwyl

Gwmi

Wasnoeci

rrtocho

n<une

Momentdokrcania

N m (kGm)

Nakrtka MmozaBejpieczaica «rub

prargubu etaslyanego 1 25745 1

1

MIOkI.25 RSO 49 |G)

Nakrtka samojaborpieczajitca lylmi|

koicówi wnu napdowego preedniego 1 25749 1

1

M16x1,S R50 196 1201

ruba wspornika podpory wahl

nepodoweoo i nadwoan 160436 21 M8«1.2S R80 25 (2,5)

ruba podpory Mrfcl napedoweoo

i wspornika 160433 21 M8H.25 R80 26 (2,51

Nakrtka BamoMbeTpiocrtjaea *rub

kortcówrtk wou ytnego 161041 11 M8.1.7S RSO 3? (3.3)

Wat napdowy naley montowa do samochodu w nastpujcej

kolejnoci (zapewnia)c momenty dokrcenia riac/y podane w ta-

blicy 3-7)-

- zamocowa (rubami t nakrtkami samozab^zpioczajcymi)

przegub elastyczny do kocówki na waku gównym skrzynki

biegów; by rub powinny znajdowa si w pooeniu pokazanym

na rysunku 3.26;

- zaoy wa przedni i przymocowa podpor (31 ,pali/ i y». 3.26)

do wspornika (28). po czym. po prawidowym ustawieniu znaku

(19)* wzgldem przegubu elastycznego, zaoy ruby i wkrci

nakrtki samozabezpieczajce; pooenie znaków i bów, rub

pokazano na rysunku 3.26.

- zaoy tylny wa napdowy: pooenie znaków !36) ibów rubpokazano na rysunku 3.26; dokrci nakrtki samoznbozpioczajce

momentem podanym w tablicy 3-7.

* Ustawienie wedug znaków obowizuje, jeeli przegub elastycz-

ny oraz wal napdowy przedni i tylny stanowi wywaony i ozna-

kowany fabryczny komplet. Jeeli jeden z waów tego kompletu

lub przegub elastyczny zosta wymieniony, to mimoe nowaczjest wywaona, kompletny wat moeby niewywaony. Jest wicwskazane wywaenie naprawionego kompletnego wau. Po wy-'

waeniu naley go oznakowa w sposób pokazany na rysunku

3.26.

107

W celu demontau podpory naley:

- odczy od dwigni poredniej cigo zaczepu linki hamulca

rcznego (2, rys 2 80);

- odczy lyln kocówko przedniegowau (32. ry->. 326) odwautylnego (41 1.

- odkrci nakrtk samozabezpieczajc tylnej kocówki (35I

i zdj kocówk;- odkrci ruby (30) i zsun podpor.

Podpor naley montowa w kolejnoci odwrotnej do demontu?u

Prawidowe pooenie poszczególnych czci na kocówce Walt

pokazano na rysunku 3.26.

Hys.3 30

TYLNY MOST Z ODCZALN OBUDOWPRZEKADNI GÓWNEJ 3.5

W tylnym mocie jest umieszczona przekadnia gówna (waek 4 i koo 10. rys.

3.30), mechanizm rónicowy (w obudowie 9) i póosie (8).

• Przekadnia gówna zmienia kierunek przeniesienia napdu z wzdunego(wa napdowy) na poprzeczny do osi samochodu (póosie) oraz wprowadza

przeoenie midzy prdkoci obrotow wau napdowego i póosi, umoli-

wiajce uzyskanie potrzebnej prdkoci i odpowiednich si na napdzanych

koach.

• Mechanizm rónicowy umoliwia toczenie si koa prawego i lewego

z rónymi prdkociami zalenymi od promieni skrtu, zuycia opon i cinienia

w ogumieniu. Takie toczenie kó bez polizgu zapewnia bezpieczn jazd

(zwaszcza na liskiej drodze) oraz ogranicza wielkoci si w elementach

tylnego mostu i zuywanie si ogumienia.

Mechanizm rónicowy tworz koronki umieszczone na póosiach oraz zazbio-

ne z nimi satelity umieszczone na osi osadzonej w obudowie (9). Podczas jazdy

po prostej drodze satelity i zazbione z nimi koronki s wzgldem sworznia

i obudowy nieruchome. Obudowa mechanizmu rónicowego i póosie obra-

caj si z jednakow prdkoci obrotow, a w mechanizmie rónicowym nie

ma wzajemnego ruchu czci. Jeeh warunki zewntrzne powoduj zmian

108

Rysunek 3 30

TYLNY MOST Z ODCZALN OBUDOWPRZEKADNI G-OWNEJI - pochwn tylnego mostu, ? - obudowa

przekadni fiownni t :nuctunimiu

rónicowego. 3 nnkrtfkn kocówkikotni»r'owi>j. A w.ik*k napnri/n|i|cy.

5 - tulejka orll<>gn<CiOwa Inysk 6 -

podkadka ragulacp walka napecUajncagn.

7 - piorcion mocujcy lojysko mochanimuróntcowttgo 8 potoa, 9 - ooudowamechanizmu rónicowego, 10 - koo

talerzowe.

I I - podkadka oporowa koronki, 12 -

piefcieA mocujcy oysko lylrutgu kola

prdkoci koa lewego i prawego, to obudowa (9) ze sworzniem satelitów

i satelitami obraca si bez zakóce i wystpuje jedynie przetaczanie si

satelitów midzy koronkami (takie, jak np. przetaczanie oówka midzy domiprzesuwanymi w przeciwnych kierunkach). Na koa samochodu nic dziaaj

wiec dodatkowe siy naruszajce jego stateczno i kierowalno

• Póosie, poczone z koronkami za pomoc wielowypustów, przenosz

napd na tylne koa, z których kade jest doczone do konierza póosi

czterema rubami.Póo od strony koa jest uoyskowana w pochwie tylnego mostu na oyskukulkowym, które jednoczenie uniemoliwia wysunicie si póosi z tylnego

mostu.

Póo wzgldem oyska jest ustalona za pomoc piercienia (12) osadzonego

z duym wciskiem na póosi.

Przekadnia gówna i mechanizm rónicowy 3.5.1

Hipoidalna przekadnia gówna tylnego mostu jest umieszczona w obudowie

(2, rys. 3.30) poczonej omioma rubami 7 pochw (1 ) wykonan z blachy.

Aby zapewni prawidow wspóprac kó zbatych przekadni gównej,

musz one by prawidowo uoyskowane (bez luzu w oyskach Inh nadmier-

nego nacigu) i zajmowa cile okrelone wzajemne pooenie.

Wymagany nacig oyska waka napdzajcego uzyskuje si za pomocsprystej tulei odlegociowej (5) i dokrcania nakrtki (3) cile okrelonym

momentem, natomiast potrzebny nacig oysk mechanizmu rónicowego

uzyskuje si za pomoc dokrcania gwintowanych piercieni mocujcych (7).

W celu uzyskania wymaganego osiowego pooenia waka napdzajcego (4)

stosuje si jedn z dziewitnastu podkadek (6) wykonywanych o grubociach

2,40...3,30 mm (co 0,05 mm).

Do regulacji pooenia koa talerzowego wzgldem waka i uzyskania wyma-

ganego luzu midzyzbnego su gwintowane piercienie mocujce (7),

które obrócone o ten sam kt w tym samym kierunku powoduj zmian luzu

midzyzbnego bez zmiany nacigu w oyskach.

Koo talerzowe przekadni gównej poczone rubami z obudow mechaniz-

mu rónicowego przenosi napd na koronki i póosie (8) poprzez sworze

i dwa satelity. W mechanizmie rónicowym s zastosowane podkadki koro-

nek (11), których grubo jest dobierana w ten sposób, aby nie wystpowayluzy w zazbieniu koronek i satelitów, które podczas jazdymog by przyczyn

gonej pracy.

Jeeli przekadnia gówna lub mechanizm rónicowy wymagajnaprawy, to trzeba pr.ekadnigówn zdemontow2. Do uatwie-

nia pracy demoniaowej suy stojak ze wspornikiem Arr.222067

4

i gowic Arr.22204, do której naley zamocowa obudow prze-

kadni gównej (rys. 3.31).

Pokrywy (4) i obudow (3) trzebaoznakowa w sposób umoliwia-

jcy zamontowanie czci w takim samym pooeniu, jak przed

demontaem (pokryw 4 nie mona montowa do innej obudowy).

Po wykonaniu rych wstpnych czynnoci naleyodkrciruby (8)

i zdj pytki (7) oro/ odkrci ruby (5) i zdj pokrywy (4),

piercienie (6) I zewntrzne bienie oysk.

Wymontowanie waka napdzajcego naley poprzedzi obróce-

niem obudowy przekadni gównej kocówk (9) do góry i przy-

trzymaniem kocówki w sposób pokazany na rysunku 3.40

(uchwyt jest czci skadow wspornika Arr.22206/4). Po odkr

ceniu narktki kocówki konierzowej i zdjciu kocówki monawysun waek napdzajcy.

Piercie oyska wewntrznego naley zdj z waka za pomoccigacza uniwersalnego i przyrzdu A 45009 (rys. 3.32).

Piercienie wewntrzne oysk mechanizmu rónicowogozdejmu-je si za pomoc cigacza A.40005 (rys. 3.33!

Satelity i koronki wyjmuje si po odkrceniu koa talerzowego,

wyjciu sworznia satelitów (rys. 3.34) i obróceniu koronek (rys.

3.35).

Czci zdemontowanej przekadni gównej i mechanizmu rónico-

wego trzeba umy (patrz rozdzia 13) i sprawdzi.

Obudowy przekadni gównej i mechanizmu rónicowego nie

mog mie pkni i wykazywa zuy na powierzchniach wspó-

pracujcych z bieniami oysk cznych (powodujcych obraca-

nie si bieni wzgldem powierzchni osadzenia). Paszczyzna

obudowy przekadni gównej przylegajca do pochwy nie moemie uszkodze powodujcych nieszczelno poczenia, a pasz-

czyzny styku z pokrywami oysk, uszkodze powodujcych nie-

przyleganie pokryw (pokrywy r obudow stanowi komplet obró-

bczy i zamiana czci midzy takimi kompletami jest niedopusz-

czalna) W obudowie mechanizmu rónicowego naley jeszcze

sprawdzi otwór wspópracujcy zo sworzniom satelitów i powie-

rzchnie wspópracujce z koronkami i satelitarni Otwór nie moe'

wykazywa zuycia powodujcego wystpowanie luzu w pocze-

109

p£ekadniagówna i mechanizm rónicowy na stojaku a,. 22206.4

1 - olowca A.r 52204. 2 - wspornik Arr.22206M. 3 - obudowa p.«*.adn, U.iwnc

i chinom,, .oiniroweflo, 4 - pokryw, Ic^sk mochanimu *'

porywy tor/s*. 6 - «too mocujitcy toiyko mechamzmu romhwiwgB^

-

M.h*a. I - n*. PWM talihwai. 9 - kocówka tobrinooa watkanwuw

Rys.3.32

SCMAwfplEROENIA OYSKA WEWNE . RWEGO Z WAKA MAi'f,i:XAjC£GO

I- dwaa un.w8na.nv. ? - waek nap*,** 3 - P^riCon^ * - >*<v**"

A 45009

K^freRSCIEN. WEWNTRZNYCHOYSK 2 08UD0WY WCHAMZHU

RÓNICOWEGO1 - tooaa ur.ivrefM.ny, 2 - obudowa m«h».toou rUn.cow.90 3 pferfcW

wowneluny oysko

W*mjAN3

|E

1SWORZNlA SATEUTCW2 OBUDOWY MECHANIZMU RÓNICOWEGO

1 - saloli.. 2 -sworo „Witów. 3 - koronka pototl. B - v.vb.lak. 6 - t*uoow«

mechaniiinu .oinicowego

Rys. 3.33

110

niu, a na powierzchniach wspópracujcych z koronkami i satelita-

mi mog hyc tylko drobne uszkodzenia, które naley usundrobnoziarnistym papierem ciernym. Obudowy nie odpowiada

jce tym warunkom naley wymieni.

Swoize satelitów i podkadki oporowe koronek póosi trzeba

sprawdzi i drobne uszkodzenia usun w sposób poprzednio

opisany. Czci zatarte lub zuyte naley wymieni.

oyska powinny mie bienie i waeczki gadkie W razie stwier-

dzenia odprysków lub siatkipkni na powierzchniach roboczych

oyska, naley je wymieni.

Koa zbate przekadnigównej i mechanizmu rónicowego muszmie zby bez wykruszeri. uszczenia si lub zatar. lad wspopra

cy powinien by widoczny na caej szerokoci zba. Koa zzba mi

wykruszonymi lub /uytymi trzeba wymieni.W razie uszkodzenia

jednego i kó zbatych przekadni gównej, naley wymieni oba

kola, poniewas ono dostarczane w dobranych fabrycznie parach

zapewniajcych cichobien prac. Powierzchnie kó zbatych

mechanizmu rónicowego, wspópracujce lizgowo z osi saloli

tów i obudow powinny by gadkie bez zatar i zuy. Drobne

uszkodzenia naley wygadzi za pomoc bardzo drobnego papie-

ru ciernego, a koa z wikszym uszkodzeniem omawianych po-

wierzchni trzeba wymieni.

Mechanizm rónicowy z wmontowanymi podkadkami oporowy

mi koronek, koronkami, satelitami i sworzniem nie powinien

wykazywa luzów wewntrznych Przy swobodnie obracajcej si

obudowie mechanizmu rónicowego moment potrzebny do obra

cania koronki (obojtnie której) powinien wynosi 3...5 N m(0.3. .0.5 kGm). Jeeli moment jest mniejszy, to naley zastosowa

grubsze podkadki. Podkadki s produkowano o grubociach

1,95 mm; 2.00 mm; 2,05 mm; 2,10mmNa obudow mechanizmu rónicowego naley zaoy koo tale-

rzowe i przykrci rubami samozabezpieczajcymi. dokrcajc je

momentem 98 N m (10 kGm), poczym wcisn bienie wewntrz-

ne oysk.

Bymnrt. 336

WAtEK NAPDZAJCY PfUEKt-ADNI GÓWNEJ1 loirysko wewntrzne watka napozajcego, ?. - oysku zewntrzne watka

napdzajcego. 3 - tulejka odlogósoowa toyak. 4 - naknjlka kocówki konienowej,

6 - kocówka konierzowa. 6 - woek napdzajcy, ^ - podkadka regulacyjna

W celu uzyskania prawidowego pooenia walka napdzajcego

(po wymianie pary kó lub oyska od strony kola zbatego) naley

dobra i zaoy na waek podkadk regulacyjna (7. rys. 3.36)

o odpowiedniej gruboci.

Hysunek.3 35

WYJMOWANIt K0t /EBA |YCH Z OBUDOWY MCMAHI/MU llOZNICOWEGO

1 - obudowa mechanizmu rotncowepo. 1 koionka porosi. 3 saieM

Rysunek 3 3/

USTALANIE GRUBOCI PODKADKI KEGULACYJNfcJ

1 - loysko wewntrzne watka napod/aiaceoo. 1 - loysko iewncumr«*"napdzajcego. 3 -obudowa przektednj gttwnoj. 4 - nakrtka tonaSwk. komieizow<>|

111

Grubo podkadki ustala si za pomoc przyrzdu A. 70167 i czuj-

nika A.95690 (rys. 3.37)

Czynnoci wstpn jest osadzenie w obudowie przekadni gów-nej (3) zewntrznych bieni oysk (1 i 2) oraz zaoenie na przyrzd

A.70167 bioni wewntrznej oyska (1).

Po zamontowaniu do obudowy przekadni gównej przyrzdu

A.70167 i pokazanych na rysunku 3.37 czci, naley najpierw

lekko dokrci nakrtk M). pokrciwakiem w celu uoenia sioysk, po czym dokrci j mocniej momentem 29 N m. czyli

3 kGm (przyrzd bdzie si obraca w oyslcach z oporem).

Grubo podkadki oblicza si odejmujc od wartoci a (palrz rys.

3.37) warto wybit nu wulku napdzajcym, a wic ze wzorów:

S = a-(+b) = a—b (jeeli odchyka na waku jest ze znakiem ,. + "),

S — a-(-b) = a i b (jeeli odchyka na waku jest zc znakiem „ ").

Aby zmierzy warto a, naley najpierw podstawk z czujnikiem

postawi na pycie i opierajc trzpie d o pytce, podziak czujnika

ustawi na zero. Nastpnie zamocowa czujnik no paszczynie

c przyrzdu (patrz rys 3.37) i przesuwajc trzpie d czujnika po

gniedzie oyska odczyta najmniejsze wskazanie. Stanowi onoposzukiwan warto a.

Warto b jest wybita na waku napdzajcym (rys. 3.38). Okrela

ona odchyk wymiaru montaowego 81 mm w setnych czciachmilimetra (np znak na waku i 20 oznacza odchyk wymi;irn

montaowego l 0,20 mm).

RfMnek 3 38

OZNAKOWANIE PAflY KÓ PRZEKADNI GÓWNEJt - koto i .1 Z - Koleiny nurioi pory. 3 - wolok roptetafecy, 4 - odcl iyllui

wyinoiu mumaajwogo

Rysunek 3 39

WCISKANIE RIE7NI OYSKA WEWNEWNEGO NA WAFK NAPDZAJCYI pr7yr«|ri do wrinknnia hioni loy»k.-i A 70IH. ? - hiK/nin ktfydn, 3 - podW.-Kfk«

regulacyjna, 4 waklk nopodraji|cy

®

Rytun*k 140

POKRCANIE NAKRTKI KOCÓWKI KONIERZOWEJ1 - fltowtca Arr 27?(M. 7 uenwyt do uninruchamiania kDrtcówki. 3 Klla

aynomufnelrycmy

Przykad. Z pomiaru czujnikiem otrzymano, e a 2,95 mm. na

waku napdzajcym jest wybite -5, lo znaczy b^-0,05, a wicS=2,96-(-O,05) = 2.95+0,05 = 3,00 mm. Naley wic zastosowa

podkadk o gruboci 3,00 mm.Grubo dobranej podkadki moe si róni od gruboci Oblicza

nej najwyej o + 0,01 mm.Podkadki regulacyjne wykonywane s o grubociach od

2,40 mm ...3,30 mm (co 0,05 mm).

Po dobraniu gruboci podkadki regulacyjny, nali-zy ? ohudowytylnego mostu wymontowa przyrzd A.70167 ' /djrjc niego

bieni oyska (1, rys. 3.37). Dobran podkadk regulacyjn

naleyzaoy nawaeknapdzajcy faz przy otworze skierowando wiecazbatego, poczym wcisn bienioyska (2, rys. 3.39).

Woy waek napdzajcy do obudowy tylnego mostu, zalu/yt

now tulejk odlegociow oysk (3*. patrz rys. 3.36), oyskozewntrzne 12), uszczelniacz (krawd uszczelniacza powlec sma-

rom MR3), kocówk konierzow (5) i nakrtk (4, nie dokrcane

W). •.

•

Nakrtka (4) suy do regulacji i utrzymania nacigu w oyskachwalka napdzajcego i dlatego musi byw dobrym stanic Inowa)

oraz dokrcana odpowiednim momentem i stopniowo Pokadymstopniowym dokrceniu nakrtki naley sprawdzi moment po-

trzebny do obrócenia waka napdzajcego.

112

Nakrtk Irys. 3.40) nolczy dokrca przy unieruchomionej ko-

cówce konierzowej, za pomoc uchwytu bdcego czci ska-

dow stojaka Arr.22206/4.

Momont potrzebny do obrócenia watka napdzajcego naley

mierzy za pomoc dynamoinetru A.95697 (rys. 3.41 ) ustawione-

go na moment 1.6 N m (0,16 kGm).

Regulacja jest prawidowa, jeeli s spenione warunki podane

w tablicy 3-8.

WYMAGANIA DOTYCZCE REGULACJI NACIGU OYSKWAIKA NAPDZAJCEGO Tablic 3 8

Momont dokrcana nakrtki Moment przy obracaniu walka

kocówki kotnierzowe| V napdzajcego odpowiadajcy

momentowi MN-m (kGm) N m IkGm)

118.226I12...?3) 1.4 AB (0.U...O.16)

Jeeli po dokrceniu nakrtki wymaganymmomentem niemonauzyska podanego w tablicy momentu potrzebnego do obrócenia

waka, to naley wymieni tulejk odlegociow na now. ponie-

wa uyta nie miaa wymaganej sprystoci.

Wmontowanie mechanizmu rónicowego wymaga zaoenia ze-

wntrznych bieni oysk, piercieni (6. rys. 3.31), pokryw (4,

wedug wykonanych podczas demonlau znaków), rub (5) i do-

krcenia ich momentem 98 N m (10 kGm)

Rysunek 3 41

POMIAR MOMENTU OPORUWAKA NAPDZAJCEGOI- dynamomotr A9S697. 2 - wymienny klucz nasadowy, 3 - kocówka konierzowa.

4 - obudowa przekadni gównej

Dokrcajc piercienie (6) naley uzyska wymagany luz midzy

zbny w przekadni gównej i wymagany nacig oysk Do tej

regulacji suy przyrzd A.95688 (rys. 3.42) i klucz A.55043

Przyrzd jest mocowany za pomoc pokrte (8 i 2) wkrconych

w gwintowano otwory pokryw

Przygotowanie przyrzdu do pomiarów polega na ustawieniu

uchwytu (4) w pooeniu zapewniajcym styk dwigni ktowej (3)

z pokryw oraz takim ustawieniu uchwytu (71, aby trzpie czujnika

(6) styka si z zbem koa talerzowego przy zewntrznej rednicy

W pooeniach tych uchwyty (4 i 7) czujników naley unieruchomi

za pomoc pokrte.

Czujnik (6) suy do pomiaru luzu miodzyzbnego, a czujnik (5) do

pomiaru nacigu oysk. Nacig ocenia si mierzc odksztacenia

* Tulejka odlegociowa moe by powtórnie uyta, jeeli nie

wymieniono waka napdzajcego, podkadki regulacyjnej i oyskwaka napdzajcego.

Rysunek 3 4?

REGULACJA LUZU MIF.DZYTFBNEGO I NACIGU OYSK MECHANIZMU

RÓNICOWEGO1 - piercie mocujcy oysko. 2 - pokroio mocujiiea unynzid A 96688. 3 - dwignia

ktowa. 4 uchwyt auinika, 5 I 6 - czujn*. 7 - uchwyt czujnika. 8 - poKnUo nincuMca

przyrzd

obudowy, spowodowane dokrcaniem piercieni (1). Wychylenie

si wskazówki czujnika (5) oznacza pojawienie si nacigu w oy-

skach.

Wstpnym etapem regulacji jest ledynie uzyskanie luzu midzy-

zbnego podanego w tablicy 3-9.. Luz naley sprawdza przy

unieruchomionym waku napdzajcym, obracajc koo talerzowe

WYMAGANIA DOTYCZCE REGULACJI PRZEKADNI GÓWNEJ tablica 3-8

Lu/ miedryzobny przoktodni gównej 0.1 015mm

Noohh ofyak mechanizmu rónicowego (w najwyszych

punktach pokryw) 0.08 .O.IOmm

Maksymalna rttóm^liizumieiJzYziunr^lp^

pooeniu koa talerzowego) 0.03mm

w obie strony od oporu do oporu. Piercienie (1) powinny przy tym

by tak wkrcone, aby nie byo luzu i niebyo nacigu woyskach

mechanizmu rónicowego. Wymagana wstpna regulacja naci-

gu jest osignita, gdy wskazówka czujnika (5) zaczyna si wychy-

la, lecz wychylenia jeszcze nie ma.

Dalsza regulacja polega na wkrcaniu obu piercieni (1) o jednako-

wy kt. taki przy którym czujnik (5) wskae wzrost odlegoci

midzy pokrywami o 0,08. 0,10 mm, a czujnik (6) wskazuj w dal-

szym cigu luz zgodny z podanym w tablicy 3-9.

Przekrcenie piercieni (1) w tym samym kierunku jednakowy

kt powoduje tylko zmian luzu midzyzbnego (oba piorcionio 1

maj gwint prawy).

Przekrcenie piercieni (1) o jednakowy kt, lecz w kierunkach

przeciwnych zmienia tylko nacig oysk mechanizmj tónicowe-

113

go. Regulacja i montas prawidowe, jeeli speniones warunki

podane w tablicy 3-9. Po regulacji naleyzaoy i przykrci pytki

blokujce (7, rys. 3.31). Zalenie od pooenia wyci w piercie-

Stronti frncujca SJrma ntepmajjai

Rysunefc 3.43

LADY WSPOtPHACyZBÓW PRZEKADNI GÓWNEJa - 4lad prawidowy, h i c - Siady nieprawidowe

niach mocujcych (6), naley uy pytek i jednym lub dwomajzyczkami.

W celu upewnienia si, czy monta i regulacja przekadni gownei

zostay wykonane prawidowo, naley sprawdzi lad wspópracy

zbów i luz w kompletnym mocie.

Zby koa talerzowego naley pokry cienk warstw minii wymie-

szanej z olejem przekadniowym i napdza przekadni w obu

kierunkach, hamujc za pomoc poosi koo talerzowe. lad

wspópracy uzyskany na zbach koa talerzowego powinien bytaki. jaki pokazano na rysunku 3.43a. Powinien on mie dupowierzchni i znajdowa si na rodkowej czci zba z obu jego

stron.

Jeeli lad wspópracy po stronie wypukej zba koa talerzowego

wystpuje przy rednicy wewntrznej, a po stronie wklsej zbaprzy rednicy zewntrznej tego koa (patrz rys. 3.43b), to naley

cofn waek napdzajcy (strzaka gruba) i zbliy koo talerzowe

(strzaka przerywana), tak aby uzyska prawidowy lad i luz

w zazbieniu. W celu cofnicia watka naley zastosowa cieszpodkadk regulacyjn (7. rys. 3.36).

Jeeli lad po stronie wypukej zba koa talerzowego wystpuje

przy rednicy zewntrznej, a po stronic wklsej zba przy rednicy

wewntrznej, to waek napdzajcy naleywsun gbiej (strza

ka gruba) i odsunkoo talerzowe (strzaka przerywana). Gbszewsunicie waka napdzajcego uzyskuje si przez zastosowanie

grubszej podkadki regulacyjnej (7, rys. 3.36).

W celu sprawdzenia luzu w kompletnym mocie napdowymnaley:

zablokowa póosie,

- zamocowa czujnik tak, aby kontrolowa ruchy ktowe koców-

ki konierzowej na promieniu 60 mm,- przyoy do waka napdzajcego moment 15 U m (1.5 kGrn)

i ustawi wskazówk czujnika na zero, po czym zmieni kie

mnek momentu i odczyta wskazanie czujnika (dopuszczalny luz

nominalny wskazany przez czujnik nie powinien przekracza

2,0...4,5 mm).

Pochwa tylnego mostu 3.5.2

Jeeli tylny most pracuje haaliwie, jest nieszczelny lub zosta wymontowany

z samochodu po wypadku, to naley sprawdzi pochw.Sprawdzenie polega na pomiarze nieprostopadoci powierzchni a wzgldemosi pochwy (rys. 3.44. i 3.45), kontroli paskoci powierzchni b, szczelnoci

i czystoci pochwy oraz stanu wsporników i jakoci mocujcych je spoin.

Nieprostopado powierzchni a wzgldem osi pochwy monasprawdzi na pycie. Pochw naoy sprawdza w dwóch pooe-niach powierzchni b: równolegymi prostopadym do pyty. Przed

kadym sprawdzeniem naleyo pochwy ustawi równolegle do

pyty. Pochwa jest ustawiona prawidowo, jeeli odlego od

pyty do otworów pod oyska póosi jest z obu stron pochwy

jednakowa. Do sprawdzenia pooenia wymienionych otworów

suy czujnik (2. rys. 3.44).

Szczelina c midzy ktownikiem (3) i powierzchni a ustawionej do

kontroli pochwy nie moe przekroczy 0,2mm W takisam sposób

naley sprawdzi pochw ustawion powierzchni b prostopadle

do pyty (patrz rys. 3.45). Dopuszczalne nieprzyleganie powierzch-

ni a wynosi równie 0.2 mm.Opisane dwie kontrole mona zastpi jedn dokadniejsz, stosu-

jc przyrzd z czujnikiem (4, rys. 3.45). Czujnik jest zamocowany

w wale podpartym w otworach pod oyska póosi.

przv pokrcaniu przyrzdem czujnik (4) wskazuje nieprostopa-

do powierzchni a, która lak samo jak poprzednio nie moeprzekracza 0,2 mm.

Jeeli kontrola wykazaa nieprostopado powierzchni a, to po-

chw naley wyprostowa, podgrzewajcj w miejscu odksztaco-

nym. Spoin nie naley podgrzewa, poniewa moe to spowodo-

wa ich uszkodzenie, a w wyniku tego nieszczelno pochwy.

Powierzchnia b pochwy nie moe by uszkodzona. Nierównoci

naley zaczyci, po czym sprawdzi jej przyleganie do pyty

kontrolnej. Szczeiinomierz o gruboci 0,1 mm nie powinien si

mieci midzy powierzchni b i pyt.

Wntrze pochwy powinno by czyste, a odpowietrznik nie uszko-

dzony. Zanieczyszczone wntrze pochwy naley wymy i osuszy

spronym powietrzem.

Podpora resoru (4, rys. 3.44) oraz strzemi drka reakcyjnego (5)

nie mog mie pkni blachy lub spoin, odksztace (zgi

cianek) oraz uszkodzonych otworów dla rub mocujcych.

Dopuszczalna jest naprawa nieznacznych zgi strzemion i podpo-

ry oraz poprawienie spoin w miejscach nie stykajcych si z po-

chw. Po naprawie naley ponownie sprawdzi nieprostopado

powierzchni konierzy pochwy

114

2 3

\lb

w^r-fa .-u*—- ^1

TBfft hu ii

- I

*

—

aj*—

\\

i 5-5 ir 1

v—Rys.3.U Rys.3i5

Póo 3.5.3

Rysunek 3.44

SPRAWDZANIE NIEPROSTOPADtOSCI CZOt

POCHWY (POOENIE RÓWNOLEGE)1 - sprawdzana pochwo. 2 - c/ujnik do

sprawdzania równolegoci ustawienia

pochwy. 3 - ktownik umoliwiajcy pomiar

nieprostoparoci. 4 - podpora resoru.

B- slrznrrii) drka rnalcyjnerjo

Rysunek 3 45

SPRAWDZANIE NIFPROSrOPADOSCICZÓPOCHWY IPOOZENIE PROSTOPADE)1 - sprawdzana pochwa. 2 - cjujnik do

sprawdzania równologlooi ustawiania

pochwy. 3 kulownik umo»liwio|a.cy pomiar

meprosiopadosci, 4 - czujnik

Jeeli jestkonieczna wymianaczcizamontowanych na pótosi.to

naoy piercie mocujcy oysko cign za pomoc przyrzdu

A.74108 i prasy hydraulicznej (rys. 3.46).

Przed zamontowaniem nowych czci (patrz rys. 3.46), naley

sprawdzi stan powierzchni póosi, wspópracujcej z piercie-

niem mocujcym. Powierzchnia pólosi nie moe by zatarta, a jej

rednica moe wynosi minimum 29,670 mm. Póo nie odpowia-

dajc tym warunkom naley wymieni.

Podczas montau naley bezwzgldnie zaoy nowy piercie

mocujcy oysko (2, rys. 3.47). Piercie ten po umieszczeniu

w gniedzie podstawy przyrzdu A 74107/4 naley podgrzaw pie-

cu (wraz z przyrzdom) do temperatury 300 i 10°C. Nagrzany

piercie przenie z pieca szczypcami A.60183 (stosowanymi do

montau piercieni na tok) i wcisn na pólo za pomoc przyrz-

Póo kompletna moe by zakwalifikowana do dalszej pracy pod warunkiem,

e:- oysko nie rna luzów promieniowych, nie zacina si i nie pracuje gonopodczas pokrcania oraz nie wypywa z niego smar,

- piercie mocujcy oysko zapewnia osadzenie oyska na póosi bez luzu

osiowego;- bicie osiowe powierzchni czoowej póosi (do mocowania tarczy hamulców)

nie przekracza 0,04 mm (podczas sprawdzania póo jest oparta wielowypus-

tem i powierzchni pod uszczelniacz),

- wielowypust i konierz póosi oraz pyta mocowania hamulców nie sodksztacone ani uszkodzone.

du A.47107. Podczas zakadania na póo temperatura piercienia

powinna wynosi 230 + 10°C a nacisk prasy maksimum 58,B kN

(6000 kG)

Piercie mocujcy powinien utrzymywa oysko na poosi bez

luzu osiowego i w sposób pewny, odpowiadaiacy warunkom

podanym w tablicy 3—10.

WYMAGANIA DOTYCZCE PIERCIENIA MOCUJCEGOtOYSKO NA POOSI Tablic* 3-10

Stan obcienia piercienia Wymagania

Sila osiowa 19.6 kN (20CO kG) przy podanym obctwuu

Moment 78...83 N m (8,0.-8.5 kGm> na rubie piercie nie mora prKSunc si

przyrzfldu A35601 na poosi

Bysunok 3 46

CIGANIE PIERCIENIA MOCUJCEGO OYSKO1 - popiciSciotiio A 741D67Z, Z -tuleja A.74 108' 1.3 - pyta mocowania hnrnuicow.

4 - pótat

Rys.3.47

Rysunek 3.47(

WCISKANIE PIERCIENIA MOCUJCEGOOYSKO1 - |ii/y"4<J A.74107. 2 - piercie mocujcy oysko. 3 - oysko. 4 - pyta

mocowania hamulców, 5 - póo. 6 - podstawa A.74107'4

115

Do sprawdzenia osadzenia piercienia mocujcego suy przyrzd

A.95601 (rys. 3.48).

Po wywarciu maego nacigu kluczem (4), w celu zlikwidowania

luzów, czujnik (1 )naley ustawi na zero i obciy póo (patrz

tabl. 3-10). Jeeli po obcieniu póosiczujnik wskazuje przesuni-

cie, to oznacza to nieprawidowe osadzenie piercienia i koniecz-

no wymiany pdosi.

Rysunek 3.48

SPRAWDZANIE OSADZENIA PIERCIENIA MOCUJCEGOOYSKO TYLNEGO KOA1 - czujnik, 2 - póoi. 3 - przyrzd A.95601, 4 - Bucz dynamometryczny. 5 - oysko.

6 - piercie mocujcy oysko

Wykrywanie i usuwanie podstawowych niedomaga 3.5.4

Gównym objawem niesprawnej pracy tylnego mostu jest gona praca

przekadni gównej podczas przenoszenia napdu. Aby upewni si, e przy-

czyn haasu jest tylny most, naley po przejechaniu okoo 30 km:

1) sprawdzi przy jakiej prdkoci wystpuje haas podczas rozpdzania

samochodu na biegu bezporednim od okoo 60 km/h do 120 km/h i podczas

hamowania samochodu za pomoc zwalniania nacisku na peda przyspiesze-

nia; wystpowanie haasu przy tej próbie wskazuje,e ródem jego moe bytylny most;

2) uruchomi silnik na biegu jaowym zwikszy prdko obrotow, wyst-powanie haasu przy podobnych prdkociach obrotowych silnika, jak pod-

czas poprzedniej próby wskazuje, e ródem nie jest tylny most;

3) rozpdzi samochód do 120 km/h, wyczy bieg, wyczy zapon i ustali

przy jakich prdkociach toczcego si swobodnie samochodu wystpuje

haas; jeeli haas wystpuje przy podobnych prdkociach jak podczas

pierwszej próby, to ródem haasu nie jest tylny most*.

Przyczyn haasu moe by mechanizm rónicowy (jeeli haaliwo pojawia

si na zakrcie) lub nieprawidowe poczenia lub uszkodzenia czci wspó-

pracujcych z tylnym mostem.

Demonta i monta tylnego mostu

Wymontowanie tylnego mostu 7 samochodu naley przeprowa-

dza nastpujco:

1 ) zluzowa ruby kó;

Rysunek 3.49

ZAWIESZENIE TYLNEGO MOSTU•I -ruba resoru, 7 - wspornik resoru. 3 - strzemi resoru, 4 - amortyzator. 5 - drekreakcyjny, 6- przewód hamulca, 7 - 4iuba drifca reakcyjnego. R- rubaamortyzatora, 9 - retor, 10 - tylny,most

3.5.5

2) ty samochodu umieci na podstawkach i zdj koa:

3) odcz-y. po odkrceniu kocówki, przwód hamulców tylnych

(zamocowany do podogi) od przewodu elastycznego; wylot prze-

wodu zatka przygotowanym wczeniej korkiem", aby uniemo-

liwi wyciek pynu;

4) odczy wa napdowy od kocówki konierzowej waka nap-

dzajcego;

5) odczy link hamulca postojowego od uchwytów n8 resorach

i od dwigni przy zaciskach;

6) odczy amortyzatory i drki reakcyjna oraz cigo drkakorektora od tylnego mostu;

7) podtrzymujc tylny most podnonikiem hydraulicznym, odkr

ci naktki mocujce tylne wsporniki resoru do nadwozia oraz

odkrci nakrtki i wyj ruby przedniego mocowania resorów:

8) opuci podnonik i wyj tylny most wraz z resorami

W celu demontau tylnego mostu naley:

1) odkrci nakrtk zo ruby (1, rys. 3.49), a nastpnie wyjrub i odczy resor;

* Gona praca tylnego mostu przy jedzie i wyczonym nap-dem moe wystpowa przy duej nieprawidowoci regulacji

' * Patrz demonta i monta ukadu hamulcowego

116

2) wymontowa przewody (6) hamulca wraz z trójnikiem;

3) zamocowa tylny most na stojaku Arr.22210 (rys. 3.50);

4) odkrci korek spustowy i spuci olej do czystego naczynia

(nie zanieczyszczony i nie zestarzay olej mona powtórnie uyc);

5) odczy wsporniki (10, rys. 3.51) z przewodem elastycznym

hamulców (9) po odkrceniu dwóch górnych rub i zdj po

odkrceniu dwóch dolnych rub oson przedni hamulców tar-

czowych;

6) wycign zawleczki (3), wysun prowadniki korpusu 14) i wy-

j zaciski hamulców (2);

7) odkrci dwie ruby i zdj wsporniki zacisków 18);

8) odkrci dwie ruby tarczy koa (11) i zdj tarcz hamulców (1)

z podkadkami (12),

9) odkrci cztery nakrtki ze rub czcych pyt mocowania

hamulców (5, rys 3.52) z pochw tylnego mostu i zdj osontyln hamulców tarczowych;

10) wymontowa póosie za pomoc cigacza bezwadnocio-

wego A 47017 (rys. 3.52) i wycign uszczelniacze oysk*;

11) podtrzymujc obudow przekadni gównej, odkrci ruby

i wyj obudow.

Zmontowanie tylnego mostu naley przeprowadzi nastpujco:

1) zamocowa pochw tylnego mostu na stojaku Arr.22210 (rys.

3.50);

2) pooy uszczelk, zaoy kompletn obudow przekadni

gównej i przykrci j rubami z podkadkami sprystymi; mo-

ment dokrcenia 44 N m (4,5 kGm);

3) osadzi z obu stron pochwy uszczelniacze oysk kó;

4) wsun do pochwy póosie nie ocierajc uszczelniaczy izazbiwielowypusty póosi i koronek (na oysku póosi musi by umie-

szczony gumowy piercie uszczelniajcy);

5) zaoy osony tylne hamulców tarczowych i przykrci pytmocowania hamulców (5. rys. 3.52) do pochwy; nakrtki dokrcimomentem 25 N m (2,5 kGm);

6) przykrci tarcze hamulców (1, rys. 3.51) z podkadkami (12) za

pomoc rub (11);

7) przykreiewspornlki zacisków (8) za pomoc rub z podkadka-

mi sprystymi; moment dokrcania 53 N m (5,4 kGm);

8) zamontowa zaciski hamulców (2), wsun prowadniki korpu-

su (4). zaoy zawleczki (3). po czym przykrci przednie osony

hamulców tarczowych (na dwie dolne ruby);

9) zamocowa wsporniki z przewodem elastycznym hamulców

(9) do oson hamulców (dwie ruby u góry);

10) zamontowa przewody (6, rys. 3.49) hamulca wraz z trójni-

kiem;

11) zaoy resory (rys. 3.49) i kady zamocowa rub (1, nakr-

tek nie dokrca);

12) napeni tylny most olejem (patrz rozdzia 91 i wkrci korek;

poziom oleju powinien siga dolnej krawdzi otworu wlewo-

Aby wmontowa tylny most do samochodu, naley:

1) wsun tylny most pod uniesione nadwozie i za pomocpodnonika podnie go tak, by przednie koce resorów poczyz nadwoziem (nakrtek nie dokrca); zamocowa do nadwozia

tylne wsporniki resoru za pomoc nakrtek z podkadkami paski-

mi i sprystymi; nakrtki dokrci momentem 20 N m (2 kGm);

po czym doczy drki reakcyjne do tylnego mostu (niedokrca-

jc nakrtek) i cigo drka korektora;

2) doczy amortyzatory do tylnego mostu i dokrci nakrtki

momentem 63 N m (6,5 kGm);

3) poczy link hamulca z dwigniami hamulca (przy zaciskach)

i z uchwytami przy resorach;

4) poczy wa napdowy z kocówk konierzow waka nap-

dzajcego; nakrtki dokrci momentem 33 N m (3,3 kGm);

•Jeeli uszczelniacze nie bd wymieniane, to póo przy przesu-

waniu naoy podtrzyma, aby nie ocieraa si o uszczelniacz.

Rysunek 3.50

TYLNY MOST NA STOJAKU Arr.Z2210

Rysunek 3 51

HAMULEC TYLNEGO KOA1 - tarcia hamulców 2 - zacisk hamulców kól Mm/ch. 3 - zawloaWi prowadniku,

4 - prowadnik korpusu zacisku. 5-osona hamulców orc/owycl. t - wkadka cierna

hamulców. 7 - spryna wkadki ciernej. 8 - wspornik zacisku hamulców. 9 - przewód

elastyczny hamulców, 10 - wspornik przewodu elastycznego. 1 1 - ruba tarczy I koto,

12- podkadka tarczy hamuków

Rysunek 3.52

WYMONTOWANIE P0LOSI

1 - ciagaci A.47017, 2 - ruby mccuice cinoac? do poosi,3 - polos. 4 - wspornik

prrewodu elastycznego, 5 - pyta mocowania hamulców

117

5) poczy przewód ulastyczny hamulców z przewodem przymo-

cowanym do podogi;

6) zaoy koa i zdj ry samochodu z podstawek;

7) dokrci ruby kó momentom 69 N m (7 kGm);

W dokrci nakrtki rub (1. ?. 9. 18'19> W

tylnym obicionym jak na rysunku 6.35, momentami podanymi

w tablicy 6-4;

9) odpowietrzy ukad (patrz rozdzia 4).

W celu wymontowania póosi z tylnego mostu nelezy

:

1) wykona czynnoci 1 i 2 podane dla wymontowania tylnego

mostu;

2) odkrci cztery ruby i zdj oson przedni hamulców tarczo-

wych i wspornik przewodu elastycznego, a nastpnie Odkrci

dwie ruby i zdj wspornik (8, rys. 3.51 ) z zaciskiem, nie rozcza-

jc przewodów, midzy wkadki cierne woy pytk o grubo.

10 mm w celu zabezpieczenia przed wysuniciem si wkadek;

3) wykona czynnoci 8, 9 i 10 podane dla demontau tylnego

mostu.

W celu wmontowania póosi naley:

1) wykona czynnoci 3, 4, 5, 6 podane dla montowania tylnego

mostu;

2) zaoy wsporniki (8) z zaciskami (patrz rys. 3.51) Iprzykrci za

pomoc czterech rub przednie osony hamulców tarczowych

i wsporniki przewodu elastycznego, a nastpnie wykona czyn-

noci 6 i 7 podane dla monotwania tylnego mostu.

Aby wymontowa odubow przekadni gównej r. tylnego mostu,

naley;

1) wykona czynno 4 (demonta tylnego mostu),

2) wymontowa póo.

3) wykona czynnoci 4 (wymontowanie tylnego mostu) i 11

(demonta tylnego mostu).

W celu wmontowania obudowy przekadni gównej do tylnego

mostu naley.

1 )wykona czynno 2 (montowanie tylnego mostu) i 4 (wmonto-

wanie tylnego mostu),

2) wmontowa póo,

3) wykona czynno 12 (monta tylnego mostu).

Momenty dokrcenia waniejszych pocze gwintowych tylnego

mostu podano w tablicy 3-1

1

MOMENTY DOKRCANIA WANIEJSZYCH POCZE TYLNEGO MOSTU

ZODCZAIN OBUDOW PRZEKADNI GtÓWNEJ

NpTwa dokrcanej czci

Numer

GZtSCI

Hulao*

oowyl

Gwint

Wtamotamucha

niczne

Momaffl

dokrcania

N mllrcm)

iuba pokrywy oysk mechanizmu

tóinicowego 1 65410 30 M12xl,2S R100 96 (101

ruba obudowy przekadni glownoj 160436 30 M8* 1.26 RICO 44 (4,61

ruby koto lalerzowogo 4182380 M10xl.» RtZO .135 38 (10)

Nakrtka ruby pMy mocowania

zacisku hamulców 1 61008 n mx 1.25 R60 26 12.5)

3.6TYLNY MOST Z NIEODCZALN OBUDOWPRZEKADNI GÓWNEJTylny most z nieodczaln od pochwy obudow przekadni gównej (rys.

3 53) w porównaniu do tylnego mostu omówionegow punkcie 3.5, odznacza

si wiksz nonoci i innym systemem regulacji nacigu oysk .

zazb.enta

118

Ryjunuk 353

TYINY MOST 2 NIE

OBUDOW PRZEKt

1 - pocnwo Tylnego

ih <pMj li u gownoi

doczanadni gównejmostu, 2 - oUidowa

mecnam/rnii

ronlctwcgo, 3 - nakrtka kocówki

kotniuiro\ne|, 4 - waek nupdailacy.

5 - tulejka odlofjlosciowj Icynk. 6 -

podkadka regulacji walka nap<fdaiaee9

7 - piordcttjn regulacyjny rwytik mechanizmu

rónicowego, 8 - poos. 9 -obudowa

mechani/imi rftfnkoweflo, 10- koo

tatanOWS, 11 - podkadka oporowa koronki,

12 - pierckrt mocuiacy oysko tylnego koo

przekadni gównej. Mechanizm rónicowy i póo róni si od poprzednio

omówionych jedynie wymiarami, a obudowa i dziaanie pozostaj takie jak

opisane w punkcie 3.5.

Zmiana oyskowania waka napdzajcego przekadni gównej spowodowaa

skrócenie walu napdowego tylnego o 20 mm.

Dugo tego skróconego wau wynosi 856 mm i jest on stosowany we

wszystkich samochodach po wprowadzeniu wyduonej kocówki konierzo-

wej do tylnego mostu pokazanego na rysunku 3.30.

3.6.1Przekadnia gówna i mechanizm

rónicowy

Hipoidalna przekadnia gówna jest umieszczona w obuaowie (2, rys. 3.53),

która stanowi rodkow nieodczalncz pochwy tylnego mostu.

Zasada regulacji przekadni gównej i mechanizmu rónicowego jest identycz-

na do opisanej w punkcie 3.5.1 z tym, e do regulacji pooenia koa talerzowe-

go (luzu miedzyzbnego) i regulacji naciguoysk mechanizmu rónicowego,

stosuje si umieszczanie w obudowie (2) odpowiedniej gruboci piercienie

regulacyjnych (7) zamiast dokrcania gwintowanych piercieni mocujcych

(7, rys. 3.30).

Jeeli przekadnia gówna lub mechanizm rónicowy wymagaj

przeprowadzenia naprawy, to trzeba przekadnigówn zdemon

lowa. Prace demontaowe (i montaowe) naley przeprowadza

po zamocowaniu tylnego mostu na stojaku Arr.22210 (rys. 3.50I

i wycigniciu póosi (p.3.5.5|.

Po tych czynnociach wstpnych naley:

1) odkrci ruby i zdj pokryw obudowy przekadni gównej;

2) odkrci ruby pokryw oysk i zdj pokrywy* (rys 3.54):

3) zaoy na obudow przyrzd A.95753 sucy do sprystego

rozcigania obudowy (rys. 3.55) i zamocowa do obudowy (6)

rubami (4), które su do mocowania tylnej pokrywy;

4) dokrci ruby ustalajce (5) momentem 10 N m (1 KGm)

w celu piawidowego oparcia si przyrzdu;

5) doczy rozpórk (8) midzy zamontowane czci przyrzdu;

6) wyregulowa usiowienie czujnika, aby przesunicie nóki czuj

nika wynosio okoo 2 mm, a zero skali pokrywao si ze wska-

zówk;7) pokrca kluczem ro/pórk (8) w kierunku strzaki (na rozpórce)

piercienie regulacyjne w celu rozcignicia obudowy (uzyskania

na czujniku wskazania 0,5. .0,6 mm);

8) wysun mechanizm rónicowy z gniazd oysk (rys. 3.56).

wyj piercienie regulacyjne i odoy tak. aby moliwe byo za-

montowanie ich w to samo miejsce;

9) pokrceniem rozporki w kierunku przeciwnym do strzaki (na

rozporcc) zlikwidowa si rozcigajc obudow i odczy roz-

pórk (z jednejsStrony przyrzdu);

10) odchyli na bok rozpórk i wyi mechanizm rónicowy,

zwracajc uwag, aby nie zamieni bieni oysk (przy montau

powinny by zamontowane w miejscu, z którego zostay wymon-

towane);

Wymontowanie woka napdzajcego naley przeprowadza

w sposób opisany w punkcie 3.5.1 z tym, e podczas demontau

pochwa lylnego mostu pozostaje na stanowisku Arr.22210, a do

unieruchomienia kocówki suy przyrzd A.70341 Irys 3571

ysk mechaniz-

105^002 z zaci-

Ponadto do cigania piercieni wewntrznyc

mu rónicowego jest przeznaczony cigacz <

skiem A.45005/400 (rys. 3.58).

Sprawdzanie poszczególnych czci przekadni gównej (obudo-

wy, oyska, koa zbate) naley wykona w sposób omówiony

w punkcie 3.5.1.

Monta mechanizmu rónicowego i sprawdzenie naley przepro-

wadza analogicznie jak opisano w punkcie 3.5.1 z tym, e do

regulacji momentu tarcia w mechanizmie rónicowyms przezna-

czone podkadki o grubociach 0.85.. .1,30 mm (co 0.05 mm),

a ruby koa talerzowego naley dokrca momentem 74 N m|7,5 kGm).

W celu uzyskania prawidowego pooenia waka napdzajcego

naley postpowa w sposób omówiony w punkcie 3.5.1 z tym, ze

do ustalenia gruboci podkadki regulacyjnej (1 .rys 3.591 naley

stosowa przyrzd A.70371 (rys. 3.60) zamiasl A.70167. a do

unieruchomienia waka napdzajcego przyrzd A.70341 (rys.

3.57).

Podkadki regulacyjne s wykonywane o grubociach 2,40...

3,45 mm (co 0,05 mm), a nakrtk (3, rys. 3.59;suc do uzyska-

nia wymaganego nacigu oysk naley dokrca tak, aby byy

spenione wymagania tablicy 3-12. Uyta domontau nakrtka (3)

powinna by nowa.

WYMAGANIADOTYCZCE REGULACJI NACIGU OYSKWAIKA NAPDZAJCEGO t.bUc.1-12

Monwnt M dokrcania nakrtki kocówki Moment przy obtocwiiu wólko

kolnierrowyaj nappdzolacooo odpowiadaaby

monwntowi MN m (kGm) Hm (kGm)

176. 275(18. 281 1.4 .1,6 10,14 .0,181

"W celu umoliwienia zamontowania pokryww miejsce, w którym

byy wspólnie z obudow obrabiane (dlatego s niezamienne),

wprowadzone jest 2. lakowanie. Pokrywa z cyfr 1 musi by monto-

wana po stronia pochwy oznaczonej 1 (znak wybity na zewntrznej

powierzchni piasty obudowy), a pokrywa oznakowana cyfr 2

musi by po stronie pochwy oznaczonej cyfr ?. Cyfry 1 lub 2 swybile przy wewntrznym boku pokryw.

Naley zwróci uwag, e dokrcanie nakrtki (3) powodujce

przekroczenie momentu potrzebnego do obracania waka nap-

dzajcego powoduje trwale odksztacenie tulei (2) i w celu uzyska-

nia prawidowej regulacji jest konieczna wymiana tej tulekna

now.Po regulacji konierz nakrtki (3) naley wgnie w nacicia waka

za pomoc szczypiec A.74140/1 (rys. 3.61).

119

Rysunek 3.54,

PRZEKADNIA GÓWNA Z WYMONTOWANYMI POKRYWAMI OYSKMECHANIZMU RÓNICOWEGO1 - piercie regulacyjny, 2 - oysko mechanizmu rónicowego, 3 - obudowapr/rrWacim gówne] i machani/mu rónicowego. 4 - waek narHjdzaizrcy. 5 - obudowamechanizmu rónicowego. 6 - kolo talerzowe

Monta mechanizmu rónicowego z koem talerzowym do obudo-wy przekadni gównej naley przeprowadza nastpujco'1 ) woy mechanizm rónicowy w obudow przekadni gównejzwracajc uwag, aby piercienie zewntrzne byy zamontowanedo oysk, z którymi wspópracoway (nie dotyczy to oysknowych);

2) zaoy przyrzd na obudow (czynnoci 3, 4. 5 podane dla

demontau przekadni gównej),wykonaczciowe rozcignicie

i zwolnienie rozcignicia (czynnoci 6. 7, 9), ustawi skal czujni-

ka na zero i wykona czynnoci 6 i 7;

3) przesun (za pomoc dwigni) obudow z koem talerzowym

do waka napdzajcego iwsun piercie regulacyjny* (1, rys.

3.62), a nastpnie piercie (2)**;

4) zwolni si rozcigajc (czynno 8) i odczyta wskazanie

czujnika; wskazanie 0,04.. .0,06 mm, wiadczy o prawidowymdoborze piercieni; jeeli wskazanie jest mniejsze to naley zasto-

sowa grubszy piercie (2, rys. 3.62). a przy wskazaniu wikszymzastosowa piercie cieszy; do regulacji jest produkowanych 51

piercieni o gruboci od 6,50 . .7,50 mm stopniowanej co 0,02 mm(grubo piercieni naley ustala mikromierzem, gdy nies oneznakowane wymiarem);

5) zaoy pokrywy tak, aby znak 1 na pokrywie by od strony

wntrza obudowy i po stronie obudowy oznaczonej 1 na powierz-

chni zewntrznej piasty obudowy; podobnie naleyzaoy pokry-w oznaczon cyfr 2; jooli oznakowanie pokryw nie jest czytelne,

to jeden nadlowek na pokrywie oznacza pokryw 1 , a dwa nadlew-

ki na pokrywie, pokryw 2; pokrywy powinny by skierowane nad-

lewkami do cianek obudowy przekadni gównej:

6) dokrci ruby pokryw momentem 51 N m (5,2 kGm);

7) za pomoc czujnika z podstawk magnetyczn (rys. 3.63)zmie-

rzy luz midzyzbny; powinien on wynosi 0,1. ..0,1 5 mm dla

rónych pooe koa talerzowego; pomiar luzu midzyzbnegonaley poprzedzi unieruchomieniem waka napdzajcego

•Jeeli wymieniono par kó zbatych lub oysko na nowe, tonaley dobra nowy piercie regulacyjny o takiej gruboci, abyprzy wsuwaniu go rk wystpowa wyrany opór.

"Grubo piercienia powinna by tak dobrana, eby przy naci-

sku osiowym (za pomoc dwigni) na piercie zewntrznyoyska piercie regulacyjny (2) wsuwa si przy lekkim pobijaniumiedzianym motkiem.

Rysunek 3.55

"RZYRZD A35;S3 00 ROZCIGANIA OBUDOWY ZAMON IOWANY 00 OBUDOWYCflZEKADNI GÓWNEJ> piercie regulacyjny, 2 - oysko mechanizmu rónicowego. 3 - przyrzd K95753, 4 - ruby mocuice przyizd. 5 - ruby ustalajce, 6 - obudowa przekadni

.jrownoj i mechanizmu rónicowego, 7 - czujnik do pomiaru ro*ciqgniecia obudowy,

8 - rozporka przyrzdu A.95753

Rysunek 3.SS

WYJMOWANIE MECHANIZMU RÓNICOWEGO1 - przyrzd A 95753, 2 - obudowa mochanizmu lozmcowego. 3 - dwignia rlo

wyjmowania obudowy mechanizmu rónicowego. 4 - rozoófkw. 5 ntifnii

(rys. 3.57) i przystawieniem nóki czujnika do zba przy

rednicy zewntrznej jak najbardziej stycznie do toj rednicy;

pomiar naley wykona cztery razy (po kadym penym obrocie

waka napdzajcego); jeeli przy pokrcaniu koa talerzowego

(od oporu do oporu) wskazanie czujnika wykae,e luz midzyzb-ny jest nadmierny, to naley wymontowa mechanizm rónicowyi dobra piercie (2. rys 3.62) cieszy, a piercie (1 (grubszy, tak

ebyczna grubo piercieni (1 i 2) pozostaa bez zmiany(nacigloyk nie ulegnie wówczas zmianie); przy luzie midzyztmymzbyt maym naley postpowa podobnie z tym, e piercie (2)

naley dobra grubszy, a piercie (1) odpowiednio cieszy;

8) zdj przyrzd A.95753 i czujnik.

W celu upewnienia si, czy regulacja zostaa wykonana prawido-

wo naley sprawdzi lad wspópracy zbów i luz kompletnego

tylnego mostu w sposób omówiony w punkcie 3.5.1.

120

ii,,,,,..- MlUNIERUCHAMIANIE KOCÓWKI KONIERZOWEJ WAKA NAPDZAJCEGO 2A

POMOC PRZYRZDU A.70341

1 - firtna A.70341 , 2 - koki utnolajlico. 3 - Muc*. * - kocówka k<*iier?owa.

B-koiok|iunomu olotu

Rysunek 3 58

CIGANE PIERCIENI WEWNTRZNYCH OYSK OBUOOWY MECHANIZMU

RÓNICOWEGO1 - sciagao A.45O05/0O2. 2- ramiona icuBoca A.46005/302, 3 rata* A.45O6/400.

4 - pytka A.45027. 5 - piercie wewnejrmy loYtto. 6 - obudowj modum/mu

rónicowego

RVlun^l3S9WAEK NAPDZAJCY PBZIKAONIGÓWNEJ1 podkadka regulacyjna 7 - wlej odlegociowa, 3 - nakrtka kocówki

kolnuriowci. 1 - oysko mna»M, 5 - toiysko wnwnejrrne

Rywn«*3.60

USTALANIE GRUBOCI PODKADKI REGULACYJNEJ

1 - przyizad A.7037 1. 2 - uchwyt cniinika A 95690. J - cniinik

121

Rysunek 3.61

UNIERUCHAMIANIE NAKRTKI KOCÓWKI KONIERZOWEJ1 -snaypce A74I4071 •

,

•

.: •'. M1W9

Rys. 3 52

Rysunek 3.62

REGULACJA NACIGU OYSK OBUDOWY MECHANIZMU RÓNICOWEGO1 . 2 - piercie regulacyjny. 3 - oiryalo obudowy mechbnijmu rónicowego

Rysunek 3.S3

KONTROLA LUZU MIED7YZBNEGO' - pRyria.d A.95753, 2 - ciu|nlk do kontroli lum mid7yzDneoD, 3 - Rolo laler/owe,

4 -c/iijn* do pomiaru nacigu k»?ys*

Rysunok 3.64

WCISKANIE PIERCIENIA MOCUJCEGO OYSKOI - Hok prasy. 2. - póloi, 3 - pyta mocowania hamulców a - 'o«sto poloni.

5 - gnia/do prryrjadu A. 47107/4

Rysunek 3.65

MONTA USZCZELNIACZY W POCHWIE TYLNEGO MOSTU1 - pochwa tylnego mostu, 2 - uobjak A. 70157

122

Pochwa tylnego mostu

Pochwa tylnego mostu nie moe mie pkni lub miejscowych wgniece

(które wskazuj, g mogo nastpi skrzywienie). Kontrol pochwy naley

przeprowadzi w sposób omówiony w punkcie 3.5.2 z tym, e prostowanie

pochwy, ze wzgldu na cianki o znacznej gruboci jest praktycznie niemo-

liwe

PóoSprawdzanie póosi naley przeprowadza w sposób omówiony

w punkcie 3.5.3 z tym, e w przypadku koniecznoci wymiany

oyska, naley przy zdejmowaniu piercienia mocujcego uzy

3.6.3

pópiercienie A74108/10 (zamiast pópiercieni A.7410872I,

a przy wciskaniu piercienia mocujcego oysko stosowa przy-

rzd A.74107/4w sposób pokazany na rysunku 3.64,

Wykrwanie i usuwanie podstawowych niedomaga

Wykrywanie i usuwanie niedomaga tylnego mostu naley przeprowdza

w sposób omówiny w punkcie 3.5.5.

Demonta i monta tylnego mostu

Wymontowaniu tylnego mostu naley przeprowadza w sposób

omówiony w punkcie 3.5.5.

Demonta tylnego mostu naley przeprowadza w sposób omó-

wiony w punkcie 3.5.5. wykonujc czynnoci od 1 do 8, nastpnie

naley odkrci (przez otwory w konierzach póosi) ruby pyty

mocowania hamulców (5. rys. 3.52). zdjoson tyln hamulców

tarczowych i wykona czynno 10.

Monta tylnego mostu naley przeprowadza po zamocowaniu

pochwy tylnego mostu do stojaka Arr.22210. Do osadzenia no-

wych uszczelniaczy oysk naley stosowa pobijak A 70157 (rys.

3.65) Nastpnie naley wykona czynnoci od 4 do 12z tym,e przy

wykonywaniu czynnoci 5. ruby pyty mocowania hamulców

naley dokrci momentem 49 N m (5 kGm).

Wmontowanie tylnego mostu do samochód' 'laley wykonywa

w sposób omówiony w punkcie 3.5.5.

Wymontowanie póosi z tylnego mostu naley wyokonywa

w sposób omówiony w punkcie 3.5.5 z tym,o przy wykonywaniu

czynnoci 9 odkrca si ruby, a nie nakrtki.

W celu wmontowania póosi naley postpowa w sposób omó-

wiony w punkcie 3.5.5 z tym, e przy wykonywaniir czynnoci 5

3.6.5

stosuje si ruby, które naley dokrci momentem 49 N m(5 kGm). Ponadto ruby wsporników z zaciskami (8. rys. 3.51)

naley dokrca momentem 53 N m (5,4 kGm).

Mometny dokrcania waniejszych pocze tylnego mostu poda-

no w tablicy 3-13.

MOMENTY DOKRCENIA WANIEJSZYCH POCZE TYLNEGO

MOSTU Z NIEODLACZALNOBUDOW PRZEKADNI GÓWNEJ Tablic* S-W

Nazwadokrcanej czotci

Numer

aefict

katalogowy)

GwintWasnomochaniemp

Moniemdokrcania

N m IkGml

ruba pokrywy oysk mecha-

nizmu rónicowego 1 13438 20 M10.1.25 R80 51 (5,2)

ruba pokrywy tylnncjo mostu 1 60432 21 M8 R80 25 (2.5I

Sr.lba kola talorlowBon 414BI97 M10x1.25 R120-.135 73 I7.5I

ruba pyty mocowania

hamulców 1 59709 21 M10v 1.26 R80 49 (51

UKAD HAMULCOWY

4


Rysunek 4.1

SCHEMAT UKAOOW HAMULCOWYCH1 - zbiorniki pynu hamulcowego. 1 - pompa

hamulców, 3 - sygnalizator uszkodzenia

ukadu hamulcowego. 4 - zacisk hamulca

przedniego kola. 5 - tarcza hamulca.

6 - urzdzenie wspomagajce hamulców.

7 - peda hamulca. 8 - wcznik wiatahamowania. 9 - dwignia hamulca

postojowego. 10 - korektor hamowania

tylnych kó. 1 1 - UDjnik. ? - draiek skromny

korektora hamowania. 13 - linka hamulca.

14 - zacisk hamulca tylnego koa, 15 -tarcza

hamulca, 1 6 - nakrtka z przociwnakretka, rlo

regulacji nacigu linki

W ukadzie hamulcowym (rys. 4.1) zastosowano:

- hamulec zasadniczy - dwuobwodowy hydrauliczny, wyposaony w hamul-

ce tarczowe przednie i tylne, podcinieniowe urzdzenie wspomagajce (6)

i korektor hamowania kó tylnych (10);

- hamulec postojowy - mechaniczny sterowany dwigni (9) dziaaicy na

koa tylne poprzez linki (13); hamulec ten jest jednoczenie hamulcem pomoc-

niczym (w przypadku niesprawnoci hamulca zasadniczego).

• Tarcze hamulcowe (5 i 15) poczone z piastami kó lub póosiami i koami,

przy naciskaniu na peda (7) sa, hamowane za porednictwem wkadek

ciernych umieszczonych w zaciskach przednich (4) i tylnych (14). Przy zuywa-

niu si okadzin ciernych nastpuje samoczynne przesuwanie wkadek hamul-

cowych eliminujce potrzeb okresowych regulacji. Wkadki cierne s ele-

mentem podlegajcym wymianie na nowe w przypadku zuycia.

• Pompa hamulców (dwuobwodowe) kieruje oddzielne dawki pynu hamul-

cowego do obwodu hamulców przednich kó (przewody czarne na rysunku)

i obwodu hamulców tylnych kó (przewody czarno-biae na rysunku). W przy-

padku uszkodzenia jednego obwodu' przestaje on dziaa, ale drugi obwód

zachowuje sprawno.Przy sprawnych hamulcach przednich i tylnych, cinienie pynu przepywaj-

cego przez syngalizator (3)' jest jednakowe. Jeeli na skutek niesprawnoci

jednego z obwodów pojawi si rónica cinie w sygnalizatorze, to zaczyna

wieci sie czerwona lampka kontrolna hamulca postojowego (w zestawie

wskaników).

• W obwodzie hamulców tylnych zastosowano korektor hamowania (10),

który w zalenoci od wielkoci ugicia tylnego zawieszenia koryguje cinienie

w obwodzie hamulców tylnych. Przy maym ugiciu zawieszenia (maymobcieniu tylnej osi) cinieniew hamulcach tylnych jest odpowiednio zmniej-

szane (w porównaniu do wytwarzanego przez pomp). Zastosowanie korekto-

ra zwiksza skuteczno hamowania i poprawia stateczno samochodu

podczas hamowania, zwaszcza na drodze liskiej.

• Podcinieniowe urzdzeniewspomagajce (doczone do przewodu ssce-

go silnika ) powoduje, e hamowanie odbywa si przy maych naciskach na

peda hamulca.

Sygnalizator uszkodzenia ukadu hamulcowego nie by w 1979 r. stosowany do wszystkich

samochodów.

125

Rysunalt 4 2

STEROWANIF POMP HAMULCÓW' - cigo urzo^oniuwtpoTiaHaincago

hamulców, 7 osona ttqgn, 3 kocówkakulisto, 4 prociwnolinjika, 5 - d/wignia

ur?j)dmnia wspomagajcyu homulODW.

$ - sworw (ifwiyni jf/^enigwspotoaga|ijcego hamulców, 7 - umieniew -i oi n.ti i j.:<

i ..i i h :. ,. 8 - pompahamulców, 9 - przewody obwodu hamulcówpr/ntlnih, 10 - pr/owod obwodu hamulcówT/lnycft. n -/biornrfc pynu hamulcowego

• Hamulec postojowy dziaa przez mechaniczy ukad na wkadki cierne

zacisków tylnych.

Zastosowane w zaciskach urzdzenie samoregulacji powoduje, e hamulecten utrzymuje cig sprawno (niezalena, od wielkoci zuycia wkadekhamulcowych).

Pooenie pompy hamulców i elementów sterowania pomp hamulcówprzedstawiono na rysunku 4.2.

Dane techniczne hamulców

Hamulec zasadniczy hydrauliczny na 4 koa, dwuobwodowyz korektorem hamowania kó tylnych

Rodzaj hamulców tarczowe na 4 koa, zaciski jednotokowe pywajce

rednica tarcz hamulców 227 mm

Grubo tarcz hamulców:- nominalna 9,95.. .10.15 mm- minimalna dopuszczalna

po naprawie 9,35 mm- minimalna dopuszczalna 9,0 mm

Powierzchnia cierna wkadki hamul-cowej 31 cm2

rednica cylindra:

- hamulców przednich

- hamulców tylnych

48 mm (1 7/8")

38mm(1 1/2")

•

Regulacja luzu midzy wkadkamiciernymi i tarcz hamulców samoczynna

Pompa hamulców dwuobwodowa

rednica cylindra pompy 19,05 mm(3/4")• u

Ul

H,

1

3

W!

P<

7

gr

Mi

IG

fili

«.

126

Urzdzenie wspomagajce podcinieniowe o rednicy cylindra

158,5 mm

Hamulec postojowy mechaniczny z samoregulacj, dziaa-

jcy na zaciski kó tylnych, speniajcy

zadanie hamulca pomocniczego

Jaowy skok pedau hamulca 0...3 mm

RywnokOURZDZENIE WSPOMAGAJCEHAMULCÓW1 - pompa hamulców, 2 - llok pompy.

3 - iule|a, 4 - cylinder ur<qd«nawspomagaiacego hamulców, 5 - uwcmlka

popychacza. 6 - spryna ructaj powiomego,

7 - tlocuk. 8 - przepona. 9 - Nok.

10- pokrywa, 11 - gniazdo toka, 12 -

gniazdo toc/ka. 13 - rawr> nnienia

almorferycrnego. 14 - miseuka jaworu.

15- sprzyw jaworu. 16 - spnjzyna. 17 -

filtr powieUM, 18- oarona, 19 - trepiori

sterujcy. 20 - usrcmlka, 21 - rygiel, 22 -

toczek iswonj. 23 - kratek olastycitw

URZDZENIE WSPOMAGAJCE HAMULCÓW 4.2

Zadaniem urzdzenia wspomagajcego hamulców (tzw. serwa) jest zwiksze-

nie siy wywieranej przez peda hamulca na tok pompy hamulcowej (2, rys.

4.3). Sia P, wytworzona przez peda na trzpieniu (19), zostaje zwiszkona przez

urzdzenie wspomagajce i na toczku (7) wystpuje w postaci siy P! wikszej

ni P. Uzyskuje siwicwiksz skuteczno hamowania pojazdu, bez koniecz-

noci stosowania duych nacisków na peda.

To uatwienie sterowania hamulcem jest osignite przez wykorzystanie

rónicy cinie otoczenia i w rurze sscej silnika.

Urzdzenie wspomagajce dziaa tylko wówczas, gdy silnik pra-

cuje; gdy silnik nie pracuje, urzdzenie wspomagajce nie dziaa

i hamowanie wymaga znacznej siy nacisku na peda hamulca

(np. przy hamowaniu holowanego samochodu).

8 9 10 11 12 13 U 15 16

127

• Zasadniczymi czciami urzdzenia wspomagajcgo hamulców s: cylin-

der (4) z uszczelk popychacza (5). tok (9) z przepon (8) i zaworem (13) oraz

pokrywa (10) z uszczelk (20).

Cylinder jest poczony przewodem elastycznym z przewodem sscym silnika.

A wic w przestrzeni A urzdzenia wspomagajcego (patrz rys. 4.3) podczaspracy silnika wystpuje stale podcinienie takie, jak w przewodzie sscym.

W kocówce przewodu doczonej do tulei (3) jest wmontowany zawór

zwrotny. Zawór ten zabezpiecza urzdzenie wspomagajce przed uszkodze-

niem w razie zapalenia si mieszanki w przewodzie sscym oraz zabezpiecza

czci gumowe przed dziaaniem par paliwa podczas postojów samochodu.

Uszczelka (5) w cylindrze serwa zapewnia szczelno przestrzni A, wiczabezpiecza przed przedostawaniem si do niej powietrza z atmosfery.

Tok (9) z przepon (8) i zaworem (13) stanowi element ruchomy urzdzenia.

Ruchy toka zale od zaworu (13), którym steruje trzpie (19). Zawór (13) jest

dociskany do cianek toka (9) przez miseczk (14) i spryn (16).

Powierzchniami, z którymi wspópracuje zawór (13) s: gniazdo toka urzdze-nia wspomagajcego (11) i gniazdo toczka (12).

Docisk zaworu do gniazda lub obu gniazd zapewnia spryna (15).

• Jeeli zawór (13) styka si z gniazdem (12), to powietrze o cinieniu

atmosferycznym z przestrzeni C nie moe si przedosta do kanaów a i b.

• Jeeli zawór (13) styka si z gniazdami (11 i 12), to przestrze B nie mapoczenia ani z podcinieniem w przestrzeni A, ani z cinieniem atmosferycz-

nym w przestrzeni C.

• Jeeli zawór (13) styka si tylko z gniazdem (11), to z przestrzeni C do

B dopywa moe powietrze o cinieniu atmosferycznym (patrz fragment 3 na

rys. 4.3).

Toczek zaworu (22) jest poczony z tokiem urzdzenia wspomaganego za

pomoc rygla (21), z kulitym za zakoczeniem trzpienia (19) za pomoc trzech

zagniece.

Pokrywa urzdzenia wspomagajcego ma wcinit uszczelk (20), która

zabezpiecza przestrze B przed przedostawaniem si do niej powietrza atmos-

ferycznego i umoliwia ruchy robocze toka (9).

Pokryw mona zdejmowa. W celu odczenia naley j tak przekrci, abywycicia na obwodzie pokryy si z wgnieceniami w cylindrze.

Czciami uzupeniajcymi urzdzenia wspomagajcego s toczek (7) i spr-yna ruchu powrotnego (6).

Dziaanie urzdzenia wspomagajcego Gdy nie ma nacisku na peda hamul-

ca, tok (9) jest cofnity przez spryn (6), a trzpie (1 9) - przez spryn (16).

Przestrze C jest odczona od przestrzeni B, wskutek styku gniazda (12)

z zaworem (13). Natomiast przestrze A jest poczona z przestrzeni B przez

kanay a i b, poniewa zawór (13) jest odsunity od gniazda (11). Z obu stron

toka (9) panuje jednakowe podcinienie.

W razie nacinicia na peda hamulca trzpie (19) przesuwa si w lewo.

Z chwil zetknicia si gniazda (11) z zaworem (13) nastpuje odczenieprzestrzeni A od B. Dalsze zwikszanie nacisku na peda powoduje odsunicie

si gniazda (12) od zaworu (13) i dopyw powietrza atmosferycznego przez

przestrze C i kana b do przestrzeni B. Dopywajce powietrze zostaje

oczyszczone w filtrze (17).

Wskutek rónicy cinie, na toku (9) powstaje sia, która jest przenoszona na

toczek (7)' i pomp hamulcow przez gumowy krek (23).

cinity krek (23) odpycha toczek (22). Z chwil zetknicia si gniazda (12)

z zaworem (13) w urzdzeniu wspomagajym ustala si rónica ciniei wielko siy wywieranej przez tok (9).

128

• Zwikszenie siy wywieranej przez tok (9) uzyskuje si przez dalsze zwi-kszanie nacisku trzpienia (19) na toczek (22). Jeeli toczek (22) pokonaodpychajce dziaanie krka (23) i gniazdo (12) zostanie odsunite od zaworu(13), to dopyw cinienia atmosferycznego do przestrzeni B zwikszy róniccinie i warto siy wywieranej przez tok (9.).Zwiszenie siy naciskupedaem hamulca na trzpie (19) powoduje pynne zwikszanie siy wspoma-gajcej. Wzrost wspomagajcego dziaania osiga maksimum, gdy w prze-strzeni B panuje cinienie atmosferyczne.

• Podczas zwalniania nacisku na peda hamulca najpierw styka si gniazdo(1 2) z zaworem (13, jeeli czci te byy rozsunite). Wymienione czci stykajsi wskutek odpychajcego dziaania krka (23). Przestrze B zostaje odczo-na od powietrza atmosferycznego.Dalsze zwalnianie nacisku na peda powoduje; e rozprajcy si gumowykrek (23) odsuwa zawór ( 13) od gniazda (11). Nastpuje chwilowe poczeniekanaów a i b midzy przestrzeniami A i B oraz zmniejszenie si cinieniaw przestrzeni B.

Wskutek tej zmiany tok (9) z mniejsz si naciska na toczek (7), krek (23)rozpra si i odsfiwacz (7) od (9). Wystpuje przy tym zblienie, a nast-pnie zetknicie gniazda ( 1 1 ) z zaworem (13) i chwilowe ustalenie si równowa-gi w urzdzeniu wspomagajcym przy zmniejszonej. sile dziaajcej na tokpompy.Jeeli cakowicie zwolni nacisk na trzpie (19), to spryna (16) odsunietrzpie wraz z zaworem od gniazda (11), wskutek czego powietrze zostaniecakowicie i szybko wyssane z przestrzeni B do A i nastpnie do przewodusscego silnika. Tok (9) cofa si pod dziaaniem spryny (6) do skrajnegopooenia.

• W celu sprawdzenia dziaania urzdzenia wspomagajcego hamulcównaley przy mocnym naciniciu na peda hamulca uruchomi silnik Zwi-kszenie skoku pedau hamulca wiadczy o dziaaniu urzdzenia wspomagaj-cego. Brak tego dodatkowego skoku wiadczy o uszkodzeniu zaworu zwrotnego w kocówce przewodu przy tulei (3) lubo uszkodzeniu urzdzenia wspoma-gajcego. W takim przypadku uszkodzony zawór naley wymieni na nowya uszkodzone urzdzenie wspomagajce zdemontowa i naprawi.

Uraenie wspomagajce naley demontowa w nastpujcy

- zaznaczy pooenie pokrywy (10) wzgldem cylindra (4), poczym obróci ja tak, aby wycicia w niej pokryy si z zagnieceniami w cylindrze i zdj pokryw;- wycign tok (9) z przepon i zaworem z pokrywy (10);- zdj przepon (8) z toka, wyj rygiel (21). a nastpnie trzpiesterujcy z toczkiem (22) i zaworem (13).

Przepona (8), zawór (13) i krek elastyczny (23) nie mog byuszkodzone. Prcepóna musi by szczelna i mie nie uszkodzonepowierzchnie przylegania do cylindra (4), pokrywy (10) i tokaZawór (13) musi by szczelny i mie nie uszkodzon powierzchniwspópracujc z gniazdami (11 i 12).

Krek (23) powinien mie obie paszczyzny nie uszkodzone, a jegogrubo powinna w/nosi 5,S-0,2 mm.

Uszczelki (5 i 20) powinny by nie uszkodzone.Tok (9) powinien mie nie uszkodzone gniazdo (1 1 ) i wspópraco-waz toczkiem (7) bez zaci. Sworzen wkrcony w toczek |7)niemoe mie luzu w gwincie, a spryny (6. 15 i 16) odksztace lubpkni.Czci urzdzenia wspomagajcego nie odpowiadajce podanymwymaganiom naley wymieni na nowe, po czym zmontowaurzdzenie

Urzdzenie wspomagajce naley montowa w kolejnoci Od-wrotnej, zapewniajc wzajemne pooenie czci, pokazane narysunku 4.3. Po zmontowaniu urzdzenia wspomagajcego wyre-gulowa dugo toczka (7) tak, aby sworze wystawa ponadpowierzchni styku i pomp o 1.25-0,2 mm.

POMPA HAMULCÓW 4 3

W cylindrze (1 ) pompy hamulców (rys. 4.4) s umieszczone: prowadnik toka(9) obwodu hamulców tylnych i prowadnik toka (14) obwodu hamulcówprzednich. Pooenia prowadników ograniczaj: ruba (18) i piercie (17).Pompa jest zasilana pynem z dwóch zbiorników poczonych za pomocoddzielnych przewodów z gniazdami (7).

129 9- Pol* fiai 1SS-P

Rysunek 4.4

POMPA HAMULCÓW HYDRAULICZNYCH

1 - cylinder pompy, 7 - wyoi do obwodu

hamulców rylnych, 3 - spryna pompy.

4 - miseczka spryny. 5- Bpryiiu

piercienia u ->.•i :.. .

6. 10, 13. Ib - piftrtcten uazczelniijacy,

7 - gniazdo mocowania prznwodu,

B - piercie odlegociowy,

3 - prowadnik toka. 1 1 - gniazdo

mocowania przewodu. 12 - spryna pompy,

14 - prowadnik iloka pompy. IG - Itok

pompy,

17 - piercie o&adczy. 18 - ruba

ograniczajca. 19 - korek korpusu

Rye.i.i

Prowadnik (14) z tokiem (16) i piercieniami uszczelniajcymi (13 i 15) dziaa

tak. jak w pompie sprzga opisanej w punkcie 3.2.3. Przy naciskaniu na tok

(16) w przestrzeni przed prowadnikiem (14) wytwarza si cinienie. Powoduje

ono wypywanie przez gniazdo (11) cieczy do obwodu hamulców przednich

i jednoczenie naciskanie cieczy na prowadnik (9). Pod wpywem tego nacisku,

prowadnik (9) odsuwa si od ruby (18).

• Podczas pocztkowego ruchu prowadnika (9) spryna (5) dociska pier-

cie uszczelniajcy (6) do powierzchni c prowadnika (9). Prowadnik zostaje

uszczelniony i podczas dalszego ruchu wypycha pyn przez wylot (2) do

obwodu hamulców tylnych. Przy zwikszaniu cinienia przed prowadnikiem

(9). dociska ono mocniej piercie uszczelniajcy (6) zarówno do prowadnika,

jak i do korpusu pompy, powodujc zwikszenie pewnoci uszczelnienia.

Piercie uszczelniajcy (10) stanowi dodatkowe tylne uszczelnienie prowad-

nika (9) zabezpieczajce niezalene dziaanie obu obwodów hamulców.

• Podczas cofania si prowadnika (9) spowodowanego zwolnieniem pedau

hamulca, jest moliwe zassanie ze zbiornika pynu do przestrzeni przed

prowadnikiem. Zasysanie takie wystpuje w przypadku ubytku pynu spowo-

dowanego nieszczelnoci ukadu. Spryna (3) odpychajc prowadnik (9)

wytwarza w tym przypadku podcinienie przed prowadnikiem. Pokonuje ono

opór spryny (5) i odsuwa piercie (6) od powierzchni c prowadnika,

otwierajc drog dla przepywu cieczy.

W przypadku cakowitego cofnicia si prowadnika (9), piercie uszczelniaj-

cy (6) opiera si o piercie odlegociowy (8). Midzy piercieniem (6)

i powierzchni c prowadnika (9) tworzy si szczelina, przez któr obwódhamulców tylnych czy si ze zbiornikiem. Nastpuje wyrównanie cinienie

i powrót ukadu do stanu wyjciowego.

W omawianej pompie spryny (3 i 12) oraz piercienie (6, 10. 13 i 15)

s jednakowe. Piercienie uszczelniajce s identyczne z zastosowanymi

w pompie sprzga.

Jeeli przy konierzu mocujcym pompy pojawi si wyciek pynu hamulcowe-

go lub przy utrzymywaniu nacisku na peda hamulca nastpuje powoli

zwikszanie si skoku (bez wycieków pynu hamulcowego na zewntrz obwo-

dów hamulcowych), oznacza to niesprawno pompy i konieczno przepro-

wadzenia naprawy.

W celu rozmontowania pompy naley odkrci rub (18), wy-

montowa piercie osadczy (17) i wyj Volejno wewntrzne jej

czci (poszczególne czci wysuwaj si atwiej, jeeli korpusem

pompy potrzsn w kierunku osiowym).

Przy weryfikacji poszczególnych czci rozmontowanej pompy

obowizuj takie same wymagania, jak dla pompy sprzga (patrz

punkt 3.2.3). Luzy: cylinder pompy-tlok i cylinder pompy-prowad

nik (9 lub 14), powinny by takie jak podano w tablicy 3-2, luz

osiowy piercienia (13) na prowadniku (14) powinien wynosi

0.4 . .0.8 mm, sia przy ugiciu spryny (5) do dugoci 6,6 mmpowinna wynosi 4 £ 0,4 N (0.4 ± 0,04 kGl, a sia przy ugiciu

130

spryny (3) lub (12) do dugoci 24 mm powinna wynosi

58 * 2.9 N (5.9 ± 0.3 kG).

Czci nie speniajce podanych wymaga naoy wymieni na

nowe a nastpnie zmontowa pomp. Poszczególne czci uyte

do montau pompy powinny by czyste. Mycieczci przeprowa-

dza, w razie potrzeby, w takim samym pynie jaki jest stosowany

w ukadzie hamulcowym. Pynem tym powinny by powleczone

uyte do montau czci. Pooenie czci w pompie pokazano

na rysunku 4.4. rub (18) z podkadk uszczelniajc naley

dokrci momentem 10...12 N m (1.0..1.25 kGm), a korek (19.

jeeli by odkrcony) dokrci momentem 78,4...98,0 N m(8 .10 kGm)

ZACISK HAMULCA PRZEDNIEGO KOLAI TARCZA HAMULCA 4.4

Rysunek 4.6

ZACISK HAMULCA PRZEDNIEGO KOA ZE

WSPORNIKIEM

1 -oprawa zacisku, 2 - zawloczka.

3 - prowadnik korpusu zacisku, 4 - zacisk

hamulca przednifloo, b - spryna wkadki

ciornoj, 6 - wkadka dema hamulca,

7 - spryna zacisku, S - tarcza hamulca.

9 - podkadka tarczy hamulca.

Ryaunsk 4.8

PRZEKRÓJ ZACISKU HAMULCAPRZEDNIEGO KOfA1 — korpus zacieku 2 - osona toku.

3 - piercie ut/ielmajacy toka, i - tok

zacisku

Tok (4) wraz z oson (21 naley

pomoc spronego powietrza, a

w pynie hamulcowym.

Oprawa zacisku (1, rys. 4.5) jest zamocowana nieruchomo. W oprawie jest

umieszczony zacisk (4). Zacisk moe si przesuwa po prowadnikach (3)

wzdu osi tarczy hamulca (8). To pywajce zamocowanie umoliwia takie

ustawienie si zacisku wzgldem tarczy (8), e podczas hamowania nie

dziaaj na ni boczne siy.

Prowadniki korpusu s zabezpieczone przed wysuniciem za pomoc zawle-

czek (2). Zacisk (4) dziaa na tarcz hamulców (8) przez wymienne wkadki

cierne (6), z których jedna jest z zewntrznej, a druga z wewntrznej strony

tarczy (8). Cakowita grubo nowej wkadki wynosi 17,5 mm.Wkadki cierne s zamocowane przesuwnie wzgldem oprawy (1). W miarcierania si okadzin zbliaj si one do tarczy (8). Luz wkadek w oprawie

likwiduj spryny (3, rys. 4.13). Na rysunku tym jest widoczny równie ksztat

wkadki.

Przedni zacisk w przekroju jest pokazany na rysunku 4.6. W korpusie (1) jest

umieszczony tok (4) o rednicy 48 mm. którego uszczelnienie stanowi pier-

cie (3). Przed zanieczyszczeniami i wod tok chroni osona (2).

Do przestrzeni A jest doprowadzony pyn hamulcowy z pompy. Podczas

naciskania na peda hamulca tok przesuwa si w kierunku x, a podczas

zwalniania nacisku tok cofa si nieco, dziki specjalnie dobranej sprystoci

piercienia (3). Cofnicie si toka umoliwia odsunicie si wkadek od tarczy

hamulca i odhamowanie tarczy hamulców.

• Jeeli jest konieczne sprawdzenie zacisku, to naley go wpierwumywodpod cinieniem i osuszy spronym powietrzem. Stosowanie do mycia

paliwa lub olejów mineralnych jest niedopuszczalne, poniewa powoduje

uszkodzenie gumowych czci.

Zacisk powinien by szczelny, jego korpus nie moe by popkany ani

odksztacony, a osona (2, rys. 4.6) nie moe mie uszkodze powodujcychnieszczelno. Ponadto tok powinien przesuwa si w zacisku ze starym

oporem i bez zaci.

• Jeeli zacisk nie odpowiada podanym wymaganiom, to naley go rozmon-

towa i uszkodzone lub zuyte czci wymieni na nowe

wycign lub wypchn za

zanieczyszczone czci umyW korpusie zacisku poza powierzchniami zewntrznymi naley

sprawdzi gad cylindra. Powinna by ona gadka, bez ladówzatarcia i rys. Drobne uszkodzenia naley zapolerowa. W razie

*r*' 5: I

131

mm1 wikszych uszkodze trzeba wymieni korpus zacisku lub zastoso

wa nowy kompletny zacisk.

Powierzchnia toka wspópracujca z korpusem zacisku powinna

by gadka, bez ladów korozji Tok nie odpowiadajcy tymwymaganiom trzeba wymieni na nowy. W kadym przypadku

demontau zacisku zaleca si wymieni piercie uszczelniajcy

toka (3. rys. 4.6] na nowy. niezalenie od jego stanu.

• Podczas montau zacisku zachowa czysto, powierzchnie

B przed piercieniem (3) powlec smarem SP 349. a tlok wcisnmaksymalnie w korpus. Wkadki cierne zacisku naley wymienina nowe. jeeli grubo ich okadzin ciernych wynosi 1,5 mm,

• Tarcze hamulców powinny by gadkie bez rowków obwodo-wych. Nominalna grubo tarczy wynosi 10mm. dopuszczalna (po

przetoczeniu) 9,5 mm, a graniczna, po osigniciu któroj trzeba

tarcz wymieni, 9 mm. Chropowato tarczy powinna wynosi.Ra = 1,25 (im.

Bicie tarczy sprawdzane w sposób pokazany na rysunku 4.7 moemaksymalnie wynosi 0,1 5 mm. Tarcze nie odpowiadajce poda-

nym warunkom naley wymieni na nowe. Tarcze hamulców s«

jednakowe w hamulcach przednich i tylnych kó

Rysim.k 4.7

SPRAWDZANIE BICIA TARCZV HAMULCÓW1 podstawa cniinilu. 2 - czujnik, 3 - tarew hamulca

ZACISK HAMULCA TYLNEGO KOA,PRZEWODY I ZCZA 4.5

Zacisk hamulca tylnego koa jest zamocowany i dziaa podobnie jak zacisk

hamulca przedniego koa.

Róni si on od zacisku hamulca przedniego koa rednica 'toka (34 mm),gruboci wkadek ciernych (10 mm), spryn wkadki ciernej (5, rys. 4.5),

wymiarami i gruboci bocznych cianek oprawy (1, grubo cianek 9 mmzamiast 14,5 mm) oraz dodatkowym urzdzeniem do mechanicznego hamo-wania tylnych kó pokazanym na rysunku 4.8.

Przy pocigniciu link hamulca za dwigni (9, rys. 4.8) w kierunku A, sworzedwigni (16) za porednictwem pytki (1 5) przesuwa sworze (8) wraz z tulejk

(12) w kierunku B. Tulejka (12) naciska na dno toka (14) i przesuwa tok.

powodujc zacinicie wkadek ciernych na tarczy hamulców i zahamowaniekó tylnych.

Ry : 4 8

PRZEKRÓJ ZACISKU HAMULCA TYLNEGOKOA1 - korpus locisku, 2 osona toka.

3 - pioiscio ustcrolniajacy. 4 - piercie

us?crelnla|acy sworznia, 5 - podkadka

spryny talei/ownj - OBiona dwigni,

7 - spryna lalercowa, 6 - fcwui/uri

sdmoiegUacji, 9 - d/wignia hamulca.

10 - pytka samoregu<Bc|l, 11 - torysko

samoieguiacjl, 12 - tula)ka sarnotegulacii.

13 - spnjyna tulejki. 14 - Hak tadsku.

15 - pytka swoizma, 16 - marian dwigni

hamulca. 17 - rowek

U 13 12 X ' 10 \a

132

12 3 4 5

cicia równolegle]- do rowka

-

Rysunek 4 3

TOK ZACISKU HAMULCA TYLNEGOKOA1 - tok

7 - tulejka samorarjulocji.

- --.|.tt:>;\ .• tulejki.

4 - fcirysko tiiimorofliiucji,

5 - pytka samoregulacji,

6 odgiqry komoc spryny wlejki.

7 - rowek,

8 --rowek odf?nit|4<ry tok prawy i Iowy

Przy zwalnianiu hamulca postojowego sworze (8) wraz z tulejk (12)cofa si

pod dziaaniem spryny talerzowej (7), a tok (14) cofa si pod dziaaniem

piercienia (3) i nastpuje odhamowanie koa.

W celu uzyskania dziaania hamulca postojowego równie przy zuywajcych

si stopniowo okadzinach wkadek ciernych, jest zastosowanaw toku zacisku

samoregulacja. Polega ona na stopniowym odkrcaniu si tulejki (12) takim,

aby skok sworznia (8) uzyskiwany z; .omoc dwigni (9) umoliwia docini-

cie za porednictwem toka (14) wkadek hamulcowych do tarcz hamulców.

Naley zwraca uwag, e dziaanie samoregulacji wymaga dostatecznie

duego skoku sworznia <8) i dlatego po zwolnieniu dwigni hamulca postojo-

wego, linki powinny by na tyle zwolnione, aby dwignie (9) cofny si do

oporu.

Tulejka (12) i sworze (8) maj gwint o duym skoku (prawy, piciozwojowy).

Gwint taki nie jest samohamowny, jak inne gwinty powszechnie stosowane.

Sia osiowa na nakrtce w takim zczu powoduje samoczynny jej ruch

obrotowy. Si osiow wytwarza cinienie pynu dziaajce na tlok podczas

hamowania hamulcem zasadniczym. Tok usiuje odkrci tulejk (12) ze

sworznia (8), co uatwia oysko (4, rys. 4.9).

Aby tulejka (12, rys. 4.8) podczas uycia hamulca postojowego niewkrcaa si

na sworze (8) zastosowano spryn (3, rys. 4.9). Spryna jest osadzona

z zaciskiem na tulejce i uruchomiona ktowo wzgldm toka za pomocodgitego koca (6). Tok za jest unieruchomiony ktowo wzgldem wkadki

hamulca za pomoc wyfrezowanego rowka (7).

Podczas odkrcania si tulejki (2), tarcie o zwoje spryny zwiksza nieco jej

rednic i umoliwia ruch ktowy tulejki.

W razie tendencji do nakrcania si tulejki, spryna zaciska si na tulejce (2)

i unieruchamia j ktowo. Jest wic moliwe tylko stopniowe odkrcanie si

tulejki (2).

Toki prawego i lewego zacisku s identyczne.

Luz osiowy A tulejki w toku musi wynosi 0,30 . .0,48 mm. Umoliwia on

cofnicie si toka pod wpywem sprystoci piercienia (3, rys. 4 8). Cofni-

cie toka i odhamowanie zacisku nastpuje po zwolnieniu hamulca zasadnicze-

go lub postojowego.

• Sprawdzenie zacisku naley rozpocz od umycia (patrz punkt 4.4), a nast-

pnie dokadnego obejrzenia korpusu i osony (2). Korpus nie moe miepkni ani odksztace, a osona (2) uszkodze powodujcych nieszczelno,

ponadto przy pokrceniu toka za rowek w denku, powinien wystpowajednakowy opór bez zaci zarówno przy wykrcaniu jak i wkrcaniu toka.

Krcenie tokiem w lewo powoduje wysuwanie si toka umoliwiajce

wymontowanie go z zacisku.

Powierzchnie toka, zacisku i okadziny wkadek ciernych powinny odpowia-

da takim samym wymaganiom jak zacisku hamulca przedniego koa.

• W razie niewaciwego dziaania mechanicznego ukadu samoregulacji

hamulca postojowego trzeba go zdemontowa.

W tym celu po wykrceniu toka (14. rys. 4.8) naley.

- zsun i korpusu zacisku oson (6),

- zdj piercie zabezpieczajcy ze sworznia (16),

- nacisn na sworze (8) w kierunku B i wysun sworze (16),

- wyj pytk (151, spryn (7), podkadk (5) i sworze (8).

Wymontowane czci nie mog mie uszkodze mechanicznych.

Luz A taulejki (2. rys. 4.9) powinien wynosi 0.30.0,48 mm. gdyprzy luziewikszym (okoo 0,5 mm) samoregulacja moo przesa

dziaa. Pakiet spryn (7), zoonych jak na rysunku 4.8, cinity

do dugoci H = 6.75 mm powinien wykazywa si minimum

490 N (50 kG). Tulejka (12) obracana w toku w prawo powinna si

obraca swobodnie, a obracana w lewo powinna si zakleszcza.

133

Czci zacisku lub kompletny tlok nie odpowiadajce podanym

wymaganiom naley wymieni na nowe. Zaleca si równie wy-

mieni nanowe piercienie uszczelniajce (3 i 4), niezalenie od ich

stanu.

• Zacisk naley montowa w odwrotnej kolejnoci, zapewniajc

uoenie czci w zacisku w sposób pokazany na rysunku 4.8.

Tok (14) powinien by maksymalnie wkrcony, a rowek (17)

powinien by usytuowany jak na rysunku 4,8.

Podczas montau pytk (15) w miejscach Y (rys. 4.8) naley

powlec smarem SP 323, a obwód toka w miejscu X - smarem SP

349.

Rysune* 4.10

KOREKTOR HAMOWANIA1 - korpim knlakwra. 7 - tulejka kotpiwu.

3 - plorcie us/cjelmojacy ttottn korektora.

4 - misocjka spto*Y'>y korektora. 5 -

•i-

i. "v 1 a reokcyinn, G - miseczka

.... i ..... ... toka.

7 - piercie uut '1

:i rpienta toka,

8 - Itok. 9 - diafflk skrtny. 10 - kotek

korpusu koionom. 1 1 - u&raeika korna

korpusu.

12 - powierzchnia styku lloka / piersclonloin

13)

A- prjesmen dopiowiitl/enia pynu

7 pompy,

B- pr/eatrrari po^c/onai otiwortom

hamulców kol tylnych

• Przewody i zcza powinny by szczelne, a zamocowania powinny unie-

moliwia ich drgania (drgania mog powodowa pknicia przewodów).

Przewody elastyczne nie mog nierównomiernie pcznie podczas mocnegonaciskania na peda hamulca. Pcznienie bowiem wiadczy o wewntrznymuszkodzeniu przewodu i koniecznoci wymiany na nowy. Niezalenie odstanu, przewody elastyczne zaleca si wymieni po 100 000 km przebiegu lub

po 5 latach uytkowania samochodu.

W korpusie korektora (1, rys. 4.10) jest umieszczony ruchomy tok (8), na

którego wystajcy na zewntrz trzpie naciska w kierunku siy Fdrek skrtny

(9). Piercie (7) stanowi uszczelnienie trzpienia toka, a piercie (3) jest

uszczelnieniem toka, które podczas pracy korektora rozdziela przestrze

wewntrzn na A i B. Przestrze A jest poczona z pomp hamulców,

a przestrze B z obwodem hamulców kó tylnych. Korek (10) zamyka korpus

i jest jednoczenie ogranicznikiem pooenia toka (8). Tok (8) ma dwie

rednice: 14 mm i D mm (zaznaczone na rys. 4.10), które powoduj, epodczas pracy korektora cinienie paw przestrzeni B jest mniejsze od cinienia

Pa w przestrzeni A, Od strony przestrzeni B pyn dziaa na pen powierzchni

D mm, a od strony przestrzeni A na powierzchni D mm - 14 mm.• Jeeli peda hamulca nie jest naciskany, w przestrzeniach A i B korektora,

cinienia s jednakowe, gdy wokó piercienia (3), osadzonego na toku

z luzem promieniowym i osiowym, pyn moe swobodnie przepywa.

Z chwil nacinicia na peda hamulca w przestrzeni A i B korektora wzrasta

cinienie i pojawia si sia, która chce pokona opór F drka skrtnego (9)

i odsun tok (8) od korka (10).

Jeeli cinienie pA doprowadzane do przestrzeni A dostatecznie wzronie, to

tok (8) odsuwa si od korka (10, patrz odlego I na rys. 4.10a). Przy

zetkniciu powierzchni (12) toka z piercieniem (3), przestrzenie A i B korekto-

ra zostaj rozdzielone. Równowag toka w korpusie, w tym przypadku,

utrzymuj z jednej strony sia drka skrtnego F i sia od cinienia pA

w przestrzeni A, z przeciwnej za strony sia od cinienia pB w przestrzeni B.

• Jeeli przy nie zmienionej sile F zwikszy pA , to tok odsuwa si nieco od

piercienia (3), pyn dopywa do przestrzeni B i cinienie pe wzrasta do chwili

ustalenia si nowej równowagi toka, przy której zetknie si on znów powierz-

chni (12) z piercieniem (3). Rónica cinie podczas pracy korektora zapew-

nia przyleganie piercienia (3) do toka (8) i dokadne rozdzielanie przestrzeni

A od B. Opisany wzrost cinie w korektorze wystpuje wówczas, gdy przy

zwikszaniu nacisku na peda hamulca, obcienie osi tylnej samochodu

pozostaje bez zmiany.

KOREKTOR HAMOWANIA KÓ TYLNYCH 46

134

Rysunak 4.11.

7AM0C0WANIE KOREKTORA

1 - koinktor ruimowania. 2 - dn«ek skrtny.

3 - cigo dra>ka Wrlmgo. 4 - ruby

mmufec* kowkror. 5 - osona korpusu,

toroktora, 6 mwkmA prregiinu dirki

ckr^lnago. 7- luleja alasrycira wsporniki.

8 wspornik drarta «kraln»uo. 9 - pochwa

tylnego moilu

• Jeeli przy nie zmienionym cinieniu pA zmniejszy si F, to wówczas

cinienie pB powoduje odsuwanie si toka (8) i zwikszanie odlegoci I (patrz

I, na rys. 4.1 Ob). Trzpie toka wysuwa si na zewntrz, cinienie pB maleje

i ustala si znów stan równowagi toka przy mniejszej sile wywieranej przez

drek skrtny. Sytuacja taka wystpuje podczas gwatownego hamowania

samochodu, gdy koa tylne s odcione. Zmniejszone przez korektor cinie-

nie pB w obwodzie hamulców kó tylnych zmniejsza hamowanie tych kó,

zabezpieczajc je przed zablokowaniem.

• Przy zwolnieniu nacisku na peda hamulca cinienie pA zmniejsza si,

a cinienie p B odsuwa piercie (3) od toka (8) i pyn wraca do pompy zarówno

l przestrzeni A, jak i B.

W przypadku stwierdzenia wycieku pynu hamulcowego z korektora lub

wystpowania blokowania tylnych kó przy hamowaniu na suchej jezdni,

korektor naley rozmontowa i sprawdzi poszczególne czci.

• Rozmontowanie korektora Iz odczeniem drka skrtnego)

naley przeprowadza nastpujco:- zsun ostone gumow (5, rys. 4.11) z korpusu kolektora (rys.

4.10),

135

- odkrci rub, która przez pytk ustala pooenia drka skrt-

nego wzgldem sworznia (6, rys. 4. 11 1.

- wysun drek skrtny ze sworznia przegubu (6),

- wysun sworze przegubu z korpusu korektora,

Rys I..I2

Rysunek 4 12

DRA2EK SKRTNY KOHE KTÓRA HAMOWANIA

- odkrci korek korpusu (10, rys. 4.10),

- wypychajc tok (8) wyjmowa kolejno wewntrzne czci ko-

rektora.

• Korpus korektora powinien mie powierzchni otworu w kor-

pusie w miejscu wspópracy z piercieniem (3. rys. 4.10) bez rys

i ladów zatarcia. Drobne uszkodzenia naley zapolerowa. Naleyrównie sprawdzi powierzchni korpusu od strony korka (10).

Powierzchni uszkodzona lub nierówn wyrównaPiercie uszczelniajcy toka (3, rys. 4.10) powinienmie powierz-

chnie rednicy wewntrznej i paszczyzn bocznych* nie zuyte i nie

uszkodzone. rednica zewntrzna piercienia powinna wynosi25.55+0,1 mm, a szeroko 6*0,1 mm. Wcisk piercienia dokorpusu powinien wynosi 0,025.. .0,625mm, a luz osiowy na toku

(wymiar c na rys. 4.101 0,8 . .1.4 mm.

• Podczas naprawy zaleca si wymian piercieni gumowych (3

i 7) na nowe, niezalenie od stanu ich zuycia.

Piercie uszczelniajcy (7) powinien mie powierzchnie boczne

oraz powierzchni otworu bez uszkodze i zuycia rednicaotworu powinna wynosi 13.4_.Q3 mm.Tok powinien mie powierzchnie wspópracujce z piercieniami

(3 i 7) gadkie bez rys i uszkodze.

Spryna reakcyjna (5) po ugiciu do dugoci 9 mm powinna

wykazywa si 64,7.. 76,5 N (6,6...7,8 kG).

Drek skrtny korektora nie moe mie uszkodze i --uycia

w miejscu wspópracy z tulej elastyczn (7. rys. 4.11), powodujcych zmian charakterystyki podanej na rysunku 4.12.

Kontrol przeprowadza si po zamocowaniu drka obrotowow miejscu X i na stae w miejscach Y i 7 Sia (prostopada doramienia) przy wychyleniu drka o kt u 24" powinna wynosiP = 85,0 ' 4,4 N (8,7 i 0.45 kG), a przy wychyleniu o kt \\ = 40",

P, = 142.7 ± 14.2 N (14.5+1.45 kG). Przy kontroli naley utrzymy-

wa v m 28 + 1°.

Osona korpusu (5. rys. 4.11) nie moe byc popkana i i

szczelnie przylega zarówno do korpusu, jak i drka skrtnego.

Czci nie speniajce podanych wymaga naley wymieni na

nowe.

• Monta korektora naley przeprowadza w kolejnoci odwrot-

nej do demontau, przy czym pooenie poszczególnych czcipowinno by zgodne z ich pooeniem pokazanym na rysunku

4.10.

Przed montaem wszystkie czci naley umywtakim pynie, jaki

jost stosowany w ukadzio hamulcowym. Po zmontowaniu korek

lora korek (10) naley dokrci momentem 69...79 N (7 . .8 kGm)• W celu upewnienia si o prawidowoci naprawy i dziaania

korektora naley sprawdzi uszczelnienie toka korektora oraz

hydrauliczne dziaanie.

Przy sprawdzaniu uszczelnienia naley:

1) do dolnego gniazda korektora, ustawionego otworem sworz-

nia przegubu (6, rys. 4.11) do góry doprowadzi powietrze (bez

zanieczyszcze i ole|u) o cinieniu 0,1. .0,1 5 MPa (1,0 1,5 kG

gniazdo górne korektora naley zalepi;

2) korektor zanurzy w denaturacie i obserwowa w cigu 3 s,

wydostawanie si pcherzy powietrza jest niedopuszczalne: pró-

b powtórzy 4.. .5 razy.

Przy sprawdzaniu hydraulicznego dziaania naley

1) zamocowa korektor poziomo z otworem sworznia przegubu

(6, rys. 4.11) u góry; dorobionym zderzakiem ograniczy moliwyskok toka korektora do wielkoci 2 ..3 mm;2) z przestrzeni A (dolnym gniazdem) poczy pomp i mano-

metr a z przestrzeni B (górne gniazdo) - manomelr rodpowr n

nik (rys. 4.10);

3) doprowadzi pyn z pompy i odpowietrzy ukad, po czymdokrci odpowietrznik;

4) wytworzy pomp (w przestrzeni A) cinienie 7.9 MPa(80kG/cm')i odci zaworem dopyw pynu z pompy; w cigu 30s

cinienia wskazywane przez manometry doczone do przestrze-

ni A i B nie powinny ulega wahaniom.

HAMULEC POSTOJOWY 4.7

Hamulec postojowy dziaa na wkadki cierne zacisków tylnych.

Uruchamianie hamulca uzyskuje si za pomoc dwigni (9, rys. 4.1 ) i linek (13).

Zaczep linki przy dwigni poredniej umoliwiajc przesuwanie si linki

powoduje, e siy przenoszone na dwigni zacisku (9, rys, 4.8) prawegoi lewego koa s jednakowe i przy uyciu tego hamulca jako pomocniczego

uzyskuje si równe hamowanie kó i nie zakócony kierunek hamowanegosamochodu.

Wcelu umoliwienia prawidowego wyregulowania dugoci linki, zastosowa-

136

no nakrtki (16, rys. 4.1), na cignie oznaczonym (2) na rysunku 2.80. Sposób

regulacji nacigu linek opisano w punkcie 4.10, a przeniesienie sterowania,

w zaciskach, z dwigni (9, rys. 4.1) na wkadki, w punkcie 4.5.

WYKRYWANIE I USUWANIE PODSTAWOWYCHNIEDOMAGA 4.8

Objawem niesprawnego dziaania ukadu hamulcowego jest midzy innymi

nie utrzymywanie kierunku jazdy samochodu podczas hamowania (zarzuca-

nie), zbyt duga droga hamowania i nadmierny skok pedau hamulca.

Nierównomierne dziaanie hamulców moe by spowodowane uszkodzeniem

piercienia uszczelniajcego na jednym z prowadników toka pompy, zacina-

niem si toka w zacisku lub nierównomiernym zuyciem okadzin Zbyt duga

droga hamowania moe by spowodowana uszkodzeniem urzdzenia wspo-

magajcego, uszkodzeniem przewodów hamulcowych lub zapowietrzeniem

ukadu. Naprawa polega na zdemontowaniu, sprawdzeniu i wymianie czci

uszkodzonych.

DEMONTA I MONTA 4.9

W ukadzie hamulcowym demontaom i montaom podlegaj gównie zaciski

hamulców (w celu wymiany wkadek hamulcowych) oraz w wyjtkowych

hamowania i ukad sterowania pomp hamulcow.

Wymontowanie i wmontowanie zacisku hamulcaprzedniego koa

W celu wymontowania nacisku hamulca przedniego koa naley:

1) zluzowa ruby mocujce przednie kolo;

2) unie przód samochodu podnonikiem hydraulicznym

i oprze na podstawkach (patrz rozdzia 10);

3) odkrci ruby koa i zdj przednie koo;

4) odczy elastyczny przewód zacisku" od przewodów ukadu

hamulcowego

:

- przygotowa korek z zalepionej z jednej strony rurki gumowej

lub plastykowej (rednica wewntrzna rurki wynosi okoo 5 mm,dugo okoo 20 mm), zaoenie korka na przewód uniemoliwi

wyciek pynu z ukadu hamulcowego,

- wykrci czciowo kocówkez przewodu elastycznego i wyci-

gn pytk spryst mocujc przewód elastyczny we wspor-

niku,

- moliwie prdko wykrci zluzowan kocówk, odsun prze-

wód elastyczny i przygotowanym korkiem zatka przewód ukadu

hamulcowego;

5| wyj zawleczki (2, rys. 4.5) z prowadników;

6) wycign szczypcami jeden z prowadników, a nastpnie dru-

gi; wycignicie pierwszego prowadnika uatwia naciskanie na

zacisk w kierunku promieniowym A (patrz rys. 4.5);

7) zdj zacisk (1. iys. 4.13). wkadki cierne hamulców (5) zewn-

trzn i wewntrzn, zaznaczajc je. aby przy montau zaoy je

w poprzednim pooeniu, oraz wyj spryny wkadek ciernych

(6).

Aby wmontowa zacisk hamulca przednich kó. naley:

1) zaoy do oprawy zacisku spryny wkadek (6, rys. 4.13)

i wkadki cierne (zapewni takie samo pooenie wkadek prawej

i lewej jak przeddemontaem, jeeli nies wymienione na nowe);

• Przewodów nie r< -cza. jeeli potrzebny jest jedynie dostpdo wkadek ciernych

137

2) zaoy zacisk i wsun prowadnik (3. rys. 4.6); wsunicie

drugiego prowadnika uatwia nacinicie na zacisk w kierunku

A pokazanym na rysunku 4.5;

Rysunek 4.13

WYMONTOWANIE ZACISKU HAMULCA PRZEDNIEGO KOA1 - zacisk hamulca przedniego. ? - Itak zacisku. 3 - spr/yna zacisku. 4 wipomik

zacisku. S - wkadka cierna hamulca. 6 - spryna wkadki cwrnuj. 7 - tarcza hamulca

3) zaoy zawleczki (2) do prowadników (3);

4) poczy przewody elastyczne z przewodami ukadu hamulco-wego:- zdj korek z przewodu ukadu hamulcowego, szybko przyoyprzewód elastyczny i moliwio prdko wkrci kocówk,

- kocówk przewodu elastycznego zamocowa we wspornikuprzez wsunicie pytki sprystej.- dokrci kocówkczc przewody;

5) zamontowa koo i zdj samochód z podstawok;

6) dokrci ruby koa momentem 69.0 N m (7 kGm).

Wymontowanie i wmontowanie zacisku hamulcatylnego koa 4 g 2

Zaciski hamulców tylnych kó wymontowuje si podobnie jak

zaciski hamulców przednich kó (patrz pkt 4.9.1). Naley jedyniezwróci uwag na to, e:- czynnoci 2 jest podniesienie i umieszczenie na podstawkachtyu samochodu;

- przed wykonaniem czynnoci 5 naley odczy link hamulcarcznego od dwigni hamulca (9, rys. 4.8).

Zaciski hamulców tylnych kó montuje si do samochodu podob-nie jak zaciski hamulców przednich kó (patrz pkt 4.9.1), jedynie

przed wykonaniem czynnoci 5 i 6 naley poczy link hamulcarcznego z dwigni (9, rys. 4.8).

Wymontowanie i wmontowanie ukadu sterowaniapomp hamulcow

Ukad sterowania stanowi wspornik z pedaami sprzga i hamul-

ca oraz wspornik z urzdzeniem wspomagajcym, jego dwignii pomp hamulcow.Sposób wymontowania i wmontowania wspornika ? pedaamiomówiono w punkcie 3.3.5.

W celu wymontowania wspornika z urzdzeniem wspomagaj-cym, jego dwigni i pomp hamulcow naley:

1) odczy przewód urzdzenia wspomagajcego hamulców;2) odczy przewody zasilajce pomp hamulcow (odczoneod pompy koce przewodów umocowa podniesione do góry,

aby pyn nie wycieka ze zbiorników):

3) odczy od pompy stalowe przewody hamulcowe;

4.9.3

4) odkrci przeciwnakrtk (4, rys. 4.2) i kocówk (3);

5) odkrci od wewntrz samochodu trzy nakrtki z podkadkamisprystymi, mocujce wspornik;

6) odkrci jedn nakrtk z podkadk spryst odstrony silnika

i zdj wspornik wraz z urzdzeniem wspomagajcym, jego dwigni i pomp hamulcow.Wspornik z urzdzeniem wspomagajcym i pomp hamulcownaley montowa w odwrotnej kolejnoci.

Po doczeniu przewodów zasilajcych pomp hamulcow naleynacisn na peda hamulca do chwil i pojawieniasi wycieku pynuz wylotu (2, rys. 4.4) i gniazda (11) i wówczas doczy przewodyhamulcowe do pompy.

Wymontowanie i wmontowanie korektora hamowania

W celu wymontowania korektora hamowania naley:

1) odczy przewody hamulcowe od korektora; przewód dopro-

wadzajcy pyn z pompy zatka, aby uniemoliwi wyciek pynuz ukadu (sposób zatkania przewodu - patrz punkt 4.9.1 . czynno4);

2) odkrci nakrtk zo ruby i odczy cigo drka skrtnego(3, rys. 4.11) od pochwy tylnego mostu;

31 odkrci rub mocujc wspornik drka (8) i zdj wspornik;

4) odkrci ruby (4) mocujce korektor do nadwozia i zdjkorektor wraz z drkiem skrtnym (2).

Wmontowanie korektora hamowania do samochodu powinnoprzebiega nastpujco:

1 ) zamocowa korektor hamowania zdrkiem skrtnym rubami(4). rub nio dokrca, tak aby moliwa bya regulacja pooeniakorektora na wsporniku;

4.9.4

2) zamocowa drek skrtny za pomoc tulei elastycznej (7)

i wspornika (8) oraz ruby z podkadk spryst (wewntrznpowierzchni tulei elastycznej 7 posmarowa smarem MR3);

3) ucho drka skrtnego ustawi w odlegoci 170+5 mm odpowierzchni osadzenia zderzaków (4, rys. 6.2); zsun oson 15.

rys. 4. 1 1 ) z korpusu i obraca korpusem korektora do zetknicia sikoca drka skrtnego z tokiem korektora; w tym pooeniuzamocowa korpus przez dokrcenie rub (4) momentem 25 N m(2,5 kGm);

4| zaoy oson (5) na korpus;

5) zamocowa cigo (3) do wspornika na tylnym mocie;6) poczy przewody z korektorem; przewód od pompy poczyz otworem dolnym w korpusie korektora

; pr/ewódprowad/cy dokó tylnych poczy z otworem górnym w korpusie korektora

dokrcajc nakrtki przowodów momentem 15 Nm (1,5 kGm);7) odpowietrzy ukad.

KONTROLA I REGULACJA 4.10

Ukad hamulcowy jest napeniony pynem podanym w tablicy 9-1 i tylko tegorodzaju pynu naley uywa do uzupenienia braków. Naley sprawdzi stanwkadek ciernych hamulca. Wktadki z materiaem ciernym o gruboci 2 mmwymieni, a w razie sprynowania pedau (powyej 2/3 skoku) odpowietrzyukad.

• Ukad hamulcowy naley odpowietrzy w nastpujcy sposób:1) uzupeni pyn w zbiornikach (w samochodach eksploatowanych przez

okoo 5 lat zaleca si wymieni pyn na nowy; po wlaniu nowego pynu naley

138

UKAD KIEROWNICZY

5


Rysunek 5,1

UKAD KIEROWNICZY

1 - przeadnw kmrownlc/a. ? - ramii)

prcokladni kierowniczej. 3 - znaki wskazujce

rodkowo polorenio ramienia przekadni

kierowniczej, «. 20 - ruba, b zewntrzny

drek kierowniczy. 6 - rodkowy drapak

kierowniczy, ^ - dwigniB porednia.

8 - wspornik diwlgni poredniej, 9 -

zewnalrzny drek kierowniczy. 10 -

dwignia zwrotnicy, 1 1 - luloje tegulacyjna

drka kierowniczego, 12 - zacisk, 13 -

osona kolumny kierownicy, 14. 16- rubawspornika. 15 - wspornik walu uomogokierownicy. 17 - przegub. 18 — wakierownicy poredni, 19 - wideki przegubu,

21 - osona zaberpieczajaca od wody

Rysunek S 2

WA KIEROWNICY

1 - widoKtl przogubu. 2 - wal kierownicy

poredni, 3 spryna ustalajce loynks.

4 - piercie opoiowy, Ii - oysko dolne, 6 -

wal góiny kieiownicy. 7 - wspornik wutu

górnego, 8 - wycznik zaponu. 3 - oyskogórne. 10 - piercie osadczy

Ukad kierowniczy (rys. 5.1) jest wyposaony w dzielony wa kierownicy

i specjalny wspornik wau górnego (15) w celu zabezpieczenia kierowcy przed

obraeniami w przypadku uderzenia o kierownic podczas zderzenia. Uderze-

nie takie powoduje odczenie si dolnych rub (16), umoliwiajce odchyle-

nie si wspornika (1 5) wraz z koem kierownicy do przodu samochodu.

• Wa górny z koem kierownicy uoyskowany w dwóch oyskach umiesz-

czonych we wsporniku (7, rys. 5.2) jest poczony z przekadni kierownicz za

pomoc wau poredniego (6) i dwóch przegubów krzyakowych.

• Obracanie koa kierownicy powoduje wychylanie ramienia przokadni

kierowniczej (2, rys. 5.1) i przesuwanie drka rodkowego (6), którego drugi

koniec jest poczony przegubem kulowym z dwigni poredni (7). Z drkarodkowego sterowanie na zwrotnice przenosz zewntrzne drki kierowni-

cze (9), tuleje regulacyjnej 1) zabezpieczone zaciskami (12) i dwignie zwrot-

nic (10). Tuleje regulacyjne (1 1 ) su do regulacji zbienoci kó, a dwie ruby

przy ramieniu (2) su do regulacji któw skrtu kó.

• Wspornik (15) mocuj cztery ruby (14 i 16). Specjalne podkadki rub (16)

odksztacajce si przy przecieniu, umoliwiaj rozczenie si tego pocze-

nia i odchylenie si wspornika (15) z koem kierownicy do przodu samochodu

(wokó osi, któr stanowi ruby 14),

Dane techniczne ukadu kierowniczego

Przekadnia kierownicza ze lin iem i rolk

Liczba obrotów koa kierownicy okoo 3

rednie przeoenie 16,4

oyskowanie wau kierownicy

w obudowie przekadni dwa o\3ka stokowe waeczkowe

Regulacja nacigu oysk wau kie- za pomoc podkadek pod pokrywrownicy oyska limaka

oyska wau gównego lizgowe, dwie tuleje

141

Regulacja zazbienia za pomoc ruby regulacyjnej przesu-

wajcej wagówny

Drki kierownicze z drkiem rodkowym, dwigni po-

redni i bezobsugowymi przegubami

kulowymi

rednica zawracania 10 800 mm

Kt skrtu koa:- zewntrznego 26°45'

- wewntrznego 35°

Zbieno kó przednich* 3+1 mm" Przy masie cakowitej samochodu 1420 kg. Zbieno kósamochodu o masie wasnej powinnawynosi 1. 3 mm.

PRZEKADNIA KIEROWNICZA 5.2

Wa kierownicy ze limakiem (21, rys. 5.3) jest uoyskowany w dwóchoyskach stokowych (16, 17 i 18, 19), których nacig reguluje si za pomocstalowych podkadek (15) o grubociach 0,1 mm; 0,15 mm; 0.3mm i 0,5 mm.Do ustawienia limaka w pooeniu rodkowym wzgldem waka gównego(8) przekadni kierowniczejsu stalowe podkadki regulacyjne (20) o grubo-ciach 0,1 mm i 0,15 mm.Luz midzy rolk a limakiem, wpywajcy na jaowy ruch koa kierownicy,

reguluje si rub (3). W celu zwikszenia dokadnoci regulacji, luzba ruby(3) w wyciciu waka gównego (8) jest ograniczony za pomoc dobranej

Rysunek 5

3

PRZEKADNIA KIER0WNIC7A1 - podkadka ruby regulacyjnej walu

gównego. 7 - nakrtka ruby rsyulary|m>i,

3 - sroto regulacyjna wou gównego.

4 - korek wlewzfwy, 6 pokrywa obudowyprzekadni ktorownlooj, 6 - ilimok. 1 rolko,

6 - wol gówny pmrkodni kierowniczej.

9 - uszczelniucz wou gównago. 10 - ramiprzekadni kiorownicze|, 11 - nokrelka,

12 - tuleje wou gównego. 13 - obudowaprzekadni kierowniczei, 14 - pokrywa oysklimaka. 15- podkadka regulacyjna,

16 i 17 - przednie oysko stokowe sumaka.

1 8 1 19 - lyme oysko stokowe shmoka

20- podkadka ragulocylna. 21 - wakierownicy « limakiem, 27 - podkadka

zabezpieczajajca. 23- osona zaoezpiecza|a.ca

odwody

142

podkadki stalowej (1) o grubociach 1 ,95 mm; 2,00 mm; 2,05 mm; 2,10 mm;

2,15 mm; 2,20 mm.Osona (24) wkrcona na rub regulacyjn (3) zabezpiecza przekadni

kierownicz przed przedostawaniem si wody do wntrza.

Znaki (3, rys. 5.1) wskazuj (jeeli s w jednej linii) rodkowe pooenie

ramienia przekadni kierowniczej i s wykorzystywane przy kontroli regulacji

przekadni kierowniczej i przy montau koa kierownicy.

• W przypadku niesprawnej pracy przekadni kierowniczej (nie-

równomierny opór lub nadmierny luz przy pokrcaniu) naley

przekadni zdemontowa:- odkrcikorek ispuci olej z obudowy przekadni kierowniczej,

- zamocowa przekadni kierownicz na stojaku A. 74076 (rys.

5.4),

- odkrci nakrtk mocujc rami przekadni kierowniczej

i cign je cigaczemA. 47032 (rys. 5.5), ramiwzgldem waka

gównego ustalone jest jednoznacznie,

- odkrci cztery nakrtki i zdj pokryw 15, rys. 5.3) obudowy

przekadni wraz ze rub regulacyjn (3) i nakrtk (2),

- wycign waek gówny przekadni kierowniczej (8),

- odkrci cztery nakrtki i zdj pokryw oyska limaka (14)

wraz z podkadkami regulacyjnymi (15),

- nacisn wa w kierunku a i wyj bieni zewntrzn oyska

(16), a nastpnie wa kierownicy (21) z koszykami oysk (17 i 19).

Po umyciu, poszczególne czci przekadni gównej naley spraw-

dzi.

• Wa kierownicy powinien by prosty oraz mie limak nie

uszkodzony.

Powierzchnie limaka, wspópracujce z rolk i oyskami, nie

mog mie wgniece lub wykrusze. limak powinien by osa-

dzony na wale z wciskiem; sia potrzebna do cignicia limaka

powinna wynosi minimum 7845 N (800 kG).

Powierzchnia wielowypustu wau kierownicy nie powinna byuszkodzona.

Wa z uszkodzonym limakiem lub wielowypustem naley wy-

mieni.

• Waek gówny przekadni kierowniczej z pokryw. Przed przy-

stpieniem do weryfikacji poszczególnych czci, waek gówny

naley odczy od pokrywy przez zsuniecie go ze ruby regula-

cyjnej.

Rolka waka gównego przekadni kierowniczej powinna by gad-

ka. Nio moe mie wgniece i wykrusze oraz powinna si obraca

na swej osi bez zaci i nie wykazywa luzów Szczelinomierz

0,04 mm nie powinien si mieci midzy krkiem a powierzch-

niami oporowymi, a luz promieniowy powinien wynosi

0,006. . 0.034 mm.Jeeli rolka nie odpowiada podanym wymaganiom, to waek

gówny przekadni kierowniczej naley wymieni na nowy (rolki

nie mona wymontowa, poniewa koce sworznia s rozgnie-

cione).

• Pokrywa i wspópracujce z ni czci nie mog mie uszko-

dze naruszajcych szczelno lub moliwo regulacji rub (3.

rys. 5.3). Drobne uszkodzenia nie stykajcej si z uszczelk powie-

rzchni pokrywy mona usun, nie naruszajc jednak paskoci

pokrywy.

eb ruby regulacyjnej (3) w poczeniu z wakiem gównym

powinien mie luz osiowy 0.00 . . 0.05 mm. Jeeli luz jest nadmier-

ny, to naley zastosowa grubsz podkadk regulacyjn (1).

Podkadki te s produkowane o grubociach 1.95 mm; 2,00 mm;

2,05 mm; 2,10 mm; 2,15 mm; 2.20 mm.• Obudowa przekadni kierowniczej nie moi© by pknita ani

mie uszkodzonych powierzchni styku z pokrywami. Obudowpknit naley wymieni na now. a nierównoci na wymienio-

nych powierzchniach - wyrówna, zachowujc ich pasko.

Luz waka gównego przekadni kierowniczej w tulejach osadzo

nych w obudowie powinien wynosi 0,008 . .0,051 mm. Jeeli luz

przekracza 0,1 mm. to tuleje naley wymieni i nastpnie roz-

wierci.

Do wybijania zuytych i osadzania nowych tulei suy pobijak A.

74105 (rys 5.6).W osadzonych nowych tulejach naley rozwierta-

kiem A. 90336 rozwierci otwory na rednic 28,698 .28,720 mm(rys. 5.7).

Uszczelniacze waka gównego i wau kierownicy zaleca si nieza-

lenie od stanu ich powierzchni wymontowa, w celu zastpienia

nowymi (podczas montau).

oyska stokowe limaka powinny mie bienie zewntrzne i wa-

143

RysuiwkS.S

UEMONTAZI MONTA fULEIWAlO GÓWNEGO PRZEKADNI KIEROWNICZEJ

Rysuntk 5.7

ROZWIERCANIE TIJLEI WALUGÓWNEGO1 - 'rtfwicnak. ? - obudowa przekadni kierownic/aj. 3 - soja*

teczki gadkie, be? wgniece, siatki pkni lub odprysków, tory- Aby obliczy grubo podkadek, naley:

ska uszkodzono naley wymieni Do wycigania bieni oyska 1) zmierzy wymiary a i b w obudowie przekadni kierowniczej

(1 8, rys 5.3) suy cigacz A. 47004. Sposób uycia cigacza jesl (rys. 5.9a);

pokazany na rysunku 5.8 2) zaoy przeznaczone do zamontowania oyska na limak,• Przed przystpieniem do montau przekadni kierowniczej trze- cisn si osiow okoo 343 N (35 kG), pokrci limak w caluba obliczy grubo podkadek regulacyjnych (20 i 15 rys. 5.3), uoenia si oysk i zmierzy wielkoci c i d (rys. 5.9b);jeeli bienia zewntrzna oyska (18> lub limak przekadni kierów- 3) obliczy grubo podkadek (20, rys. 5.3) za pomoc wzoruniczej podlegaj wymianie. s=a-c (rys 5.9^- dobrane podkadki cinite sil 343 N (35 kG)Podkladki(70)stui|doiisytuowaniapaszc7y7nyX-Xlimaka(rys mog mie grubo rónic si od obliczonej o » 0,055 mm.5.9) w osi wau gównego, a podkadki (15, rys. 5.3)do zapewnienia podkadki regulacyjne (20, rys. 5.3) s dostarczane o grubociachprawidowego nacigu oysk. 0.1 mm i 0.15 mm;

Rys- 5.9

RyHlIMkSR R,.un*S9WYC1GANIF HIF/Nj ZEWNTRZNEJOYSKA SI IMAKA DOBÓR PODKADEK REGULACYJNYCHI - hiMniatylnogo tarnin tknuka. J uciagaci A.4;0M

144

4) obliczy grubo podkadek (15) za pomoc wzoru r=(d+s)-b;

dobrano podkadki, cinite si okoo 64720 N (6600 kG), mogmie grubo rónic sit} od obliczonej o t 0,055 mm; podkadki

regulacyjne (15) s produkowane o grubociach 0.1 mm;0.15 mm; 0,3mm i 0.5 mm.Dobrane podkadki regulacyjne (20) naley zaozy c do obudowy,

po czym wcisn bieni oyska (18).

Po wykonaniu tych czynnoci wstpnych naley:

1 ) zamocowa obudow przekadni kierowniczej na stojaku (patrz

rys. 5.4H

2) zaoy do obudowy wal kierowniczy wraz z koszykami oysk(19 i 17, rys. 5.3);

3) zaoy bieni zewntrzn oyska (16), podkadki regulacyjne

(15). pokryw (14) i zamocowa j nakrtkami z podkadkami

sprystymi;

4) sprawdzi dynamometrom A.95697 moment oporu o-

ysk limaka (rys. 510); moment oporu powinien wynosi0.19 . 0,64 N m (0,02. .0,065 kGm); w razie zbyt duego lub zbyt

maego momentu naleyzwikszy lub zmniejszyczn grubopodkadek (15. rys. 5.3); zwikszenie gruboci podkadek zmniej

sza moment oporu oysk;

5) zaoy waek gówny przekadni z kompletn pokryw (5),

now uszczelk pokrywy i podkadk ruby regulacyjnej (1 (zapew-

niajc luz osiowywalka gównego 0.. .0.05mm; pokryw zamoco-

wa czterema nakrtkami z podkadkami sprystymi;

6) ustawi rami przekadni kierowniczej w pooeniu rodko-

wym: w pooeniu tym:- wa kierownicy jost ustawiony w poowie cakowitej liczby

obrotów jak moe wykona, znaki (3, rys. 5.1) na obudowie

i ramieniu przekadni kierowniczej s w jednej linii,

- rodek otworu L w ramieniu przekadni kierowniczej ( rys. 6.3)

powinien znajdowa si w paszczynie 0-0 przechodzcej przez

o N i równolegej do osi M, przesunicie olworu L z paszczyzny

0-0 moe wynosi maksymalnie i 5 mm;7) pokrca waem kierownicy od pooenia rodkowego -SO1,

w lewo i 30" w prawo (rys. 5. 1 1 ) i przez wkrcenie ruby regulacyj-

nej (3. rys. 5.3) zlikwidowa luz midzy rolk a limakiem: prawi-

dowo regulacji sprawdza siza pomoc dynamometru A.95697

w sposób pokazany na rysunku 5.10:

- przy pokrcaniu waem kierownicy od rodkowego pooenia30° w lewo i

30* w prawo moment oporu powinien wynosi

0,9-1,18 N m (0,09...0,120 kGm);

- przy pokrcaniu waem kierownicy od kta ci do skrajnych

pooe (kt |i na rys. 5.11) moment powinien wynosi okoo

0.69 N m (0,07 kGm);

Rysunsk 5 10

SPRAWDZANIE MOMENTU OPORU OYSK SUMAKA1 - riynamomotr A.95697. 2-w» kierownicy te limakiem. 3 - otnidowi nr»H*lru

Herowncnl

Rys. 5.11

RysunakS.11

WYCHYLANIE KIEROWNICY PRZY SPRAWDZANIU REGULACJI

8) wcisn uszczelniacz waka gównego i wau kierownicy I2T.

rys. 5.3);

9) zaoy rami przekadni kierowniczej i zamocowa nakrtkz podkadk spryst; nakrtk dokrci momentem 235 N m(24 kGm);

10) wla olej (ilo i rodzaj patrz rozdzia 9).

DRKI KIEROWNICZE 5.3

Drki kierownicze (5, 6. 9, rys. 5.1) s wyposaone w nierozbieralne przeguby

kulowe z zapasem smaru na cay okres uytkowania. Miseczka (3, rys. 5.12),

wykonana z poliamidu, jest rozcita wzdu tworzcej, co umoliwia zamonto-

wanie jej na sworze kulowy. Rozcicie to, zewntrzna powierzchnia stokowa

i docisk miseczki przez spryn (4), zapewniaj samoczynne kasowanie luzów

w przegubie. Osona kocówki (1) zabezpiecza przegub przed zanieczyszcze-

niami i wod, na foóre przegub jest bardzo wraliwy. We wszystkich przegu-

bach drków kierowniczych s zastosowane identyczne czciSworze (2, rys. 5.13) dwigni poredniej jest uoyskowany w tulejkach

poliamidowych (4), które przed zanieczyszczeniami i wods chronione przez

piercienie uszczelniajce (3). Przestrze a jest wypeniona smarem MR3 lub

KG 15.

145 10 Pol»lu EIJI 12S-P

I

Rysunek 5.12

PRZEGUB KULOWY DRKAKIEROWNICZEGO

1 - o&lona kocówki. 2 - sworzcn tiulowy. 3 -

miseczka koiic»wkl drków klerowrflcTych.

4 - spreryna kocówki dra/kow

kierowniczych. 5 - nslopka kocówk.dnpkAw

kierowniczych

Rys. 5.12

• Kontrol stanu drków naley rozpocz od ogldzin, które powinnywykaza, e zewntrzne drki kierownicze i rodkowy drek kierowniczy (6,

rys. fi.1) nie s skrzywione. Czci odksztacone naley wymieni.Przeguby drków kierowniczych nie mog mie lunych sworzni kulowycha sworze mocowany w dwigni poredniej przy próbie wychylania na boki

powinien wykazywa jedynie mae ruchy (okoo 1 mm na powierzchni czoo-

wej gwintowanego koca).

Ze wzgldu na nierozbieralno, uszkodzone przeguby naley wymieni wrazz czciami, do których s doczone.

Rysunek S.13

DWIGNIA POREDNIA ZE WSPORNIKIEMI - dwignia porednia. 2 - sworzon drwigm

poredniej, 3 - pisrscion itszc*elniajqcy,

4 - tulejka sworznie dwigni poredniej, 5 -

wspornik d/wlUni porednio). - ..ii,

146

Osony przegubów kulowych (1, rys. 5.12), w razie uszkodze powodujcychnieszczelno, naley wymieni, gdy tylko cakowicie szczelne przeguby

gwarantuj dugotrwae dziaanie. W nowych osonach, jak i w osonachzakwalifikowanych do dalszej pracy, powinien znajdowa si smar KG 521

w takiej iloci, aby wypenia 50...70% przestrzeni a.

Jeeli na kocu dwigni poredniej (1, rys. 5.13) wystpuje luz okoo 1,5 mm,to dwigni naleywymontowa ze wspornika (5) i sprawdzi jej poszczególne

czci. Czci zuyte lub uszkodzone naley wymieni na nowe. Wymiar6,5 mm podany na rysunku umoliwia sprawdzenie, czy dwignia jest prosta.

Przy montowaniu dwigni, tulejki (4) naley nasmarowa, a przestrze a wy-

peni smarem Jota 3. Nakrtk przy dwigni poredniej (1) naley dokrcimomentem 98 N-m (10 kGm), natomiast nakrtk (6) dokrci tak, aby przy

poziomo ustawionej dwigni obcienie 4,9... 12,7 N (500.. .1300 G) powodo-

wao obrót dwigni.

WA KIEROWNICY 5.4

W wale kierownicy s zastosowane igiekoweoyska w przegubach krzyako-

wych i kulkowe oyska (5 i 9, rys. 5.2) we wsporniku wau poredniego (2).

Igiekowe oyska s napenione smarem i szczelnie zamknite uszczelniacza-

mi gumowymi, a oyska we wspornikus napenione smarem i osonite rurwspornika.

Jeeli przy pokrcaniu koem kierownicy wyczuwa si luzy lub zacicia, to wakierownicy naley wymontowa i sprawdzi.

• W oyskach przegubów krzyakowych nie mog wystpowa luzy lub

zacicia. Sprawdzanie przeprowadza si podczas wychylania ktowego a na-

stpnie pokrcania w obie strony waem górnym przy unieruchomionych

widekach (1). Równie osadzenie kadej bieni oyska w widekach przegu-

bów nie moe wykazywa pojawiania si luzów.

Powierzchnia stoka i wielowypustu do mocowania koa kierownicy oraz

wielowypusty w widekach przegubów (1 ) niemog by uszkodzone wsposóbpogarszajcy prawidowo pocze, a na powierzchniach waów i wspornika

(7) nie mog wystpowa pocztki pkni. Czci nie speniajce podanych

wymaga naley wymieni na nowe.

• W celu wymontowania wau kierownicy ze wspornika, naleywyj pier-

cie osadczy (10) przy oysku od strony kierownicy i wysun wa. oyskaz uszkodzeniami bieni lub kulek naley wymieni. Do smarowania oyskstosowa smar KG 15.

WYKRYWANIE I USUWANIE PODSTAWOWYCHNIESPRAWNOCI 5.5

Objawami niesprawnego dziaania ukadu kierowniczego s midzy innymi

stuki w ukadzie kierowniczym, nadmierny luz kierownicy*, nadmierne opory

przy obracaniu kierownicy lub ciganie samochodu w jedn stron podczas

jazdy na wprost.

Ze prowadzenie samochodu moe by spowodowane niesprawnym zamo-

cowaniem sworzni kulowych, niewaciwym cinieniem w ogumieniu, nie-

waciwym ustawieniem przednich kó, luzami w zamocowaniu przekadni

kierowniczej, wspornika dwigni poredniej lub wspornika wau górnego,

• Przy koach ustawionych w kierunku jazdy na wprost, jaowy ruch koa kierownicy wynosi

0...4" (14,3 mm na zewntrznej rednicy koa kierownicy).

147

niewaciw regulacj przekadni kierowniczej, skrzywieniem zwrotnicy lub

wahacza, osabieniem spryny przedniego zawieszenia. Naprawa polega na

sprawdzeniu i regulacji oraz wymianie zuytych czci.

DEMONTA I MONTA 5.6

Podczas napraw ukadu kierowniczego jest konieczne odczanie sworzni

przegubów krzyakowych, które prawidowo moe by wykonane jedynie przy

zastosowaniu specjalnego cigacza A.47035.

Wymontowanie i wmontowanie przekadnikierowniczej 5.6.1

W celu wymontowania przekadni kierowniczej naoy:

1 ) zluzowa ruby lewego kola,

2) przód samochodu umieci na podstawkach (patrz rozdzia 101

i zdj lewe koto,

3) odczy sworze kulowy od ramienia przekadni kierownicy za

pomoc, cigacza A. 47035 w sposób pokazany na rysunku 6.33,

4) odkrci nakrtk ze ruby (20, rys. 5.1) i wyj rub.

5) odkrci trzy nakrtki ze rub mocujcych obudow przekadni

kierowniczej i wyj ruby,

6) pocign przekadni w kierunku do przodu wcelu rozczenia

poczenia z walem porednim (18) i wyj przekadni kierowni

cz z samochodu.

W celu wmontowania przekadni kierownicy naley:

1 ) zaoy przekadni kierownicy,wsunwa kierownic- w wide-

ki (19. rys. 5.1) zaoy rub (20), podkadk spryst i wkrci

nakrtk,

2) zamocowa obudow przekadni kierowniczej rubami (mo-

ment dokrcenia 44 N m czyli 4,5 kGm),

3) doczy sworze kulowy do ramienia przekadni kierowniczej,

nakrtk sworznia dokrci momenlem 59 N m (6,0 kGm),

4) zaoy koo, przykrci je rubami dokrcajc momentem69 N m (7 KGm) i zdj przód samochodu z podstawek

Wymontowanie i wmontowanie waów kierownicy 5.6.2

Wymontowanie walu górnego kierownicy z waem porednim

i wspornikiem naley przeprowadza nastpujco:

1 ) odczy przewód od dodatniego zacisku akumulatora.

2) odkrcidwe wkrty w rarnipnach kierownicy i pocigajc za

dolncz nakadki przycisku wyj przycisk sygnau.

3) odkrci kluczem A 57605 nakrtk mocujc koo kierownicy

i cign je z waru kierownicy,

4) odkrci od spodu osony kolumny kierownicy (13, rys. 5.1)

cztery wkrty i zdj poówki górn i doln osony,

5) odczy od instalacji elektrycznej przewody przecznika kie-

runkowskazów i wiate (zcze konektorowe),

6) odczy przewody od wycznika zaponu (zcze konektoroe),

7) jeeli potrzebne jest wymontowanie przeczniia, zluzowa

nakrtk zacisku mocowania przecznika kierunkowskazu i wia-

te i wycign przecznik,

8) odkrci nakrtk ze ruby (20) i wyj rub (jeeli przekadnia

kierownicza nie zostaa wczeniej wymontowana),

9) odkrci ruby (14 i 16) i wyj kolumn kierownicy.

W celu wmontowania waów kierownicy naley:

1) wsun wideki przegubu krzyakowego (19, rys. 5.1) na wa

kierownicy i zamocowa za pomocruby (20), podkadki sprys-

tej i nakrtki;

2) zamocowa wspornik wau górnego kierownicy (15) za pomocrub (14 i 16); pod by rub (14) zaoy podkadki okrge, a pod

by rub (16) specjalne, prostoktne;

3) zaoy przecznik kierunkowskazów i wiate i zamocowa za

pomoc dokrcenia ruby zacisku;

4) doczy przewodywycznika zaponu do instalacji elektrycznej

(zcze konektorowe);

5) doczy do instalacji elektrycznej przewody przecznika kie-

runkowskazów i wiate (zcze konektorowe);

6) zaoy poówk górn i doln osony kolumny kierownicy (1 3)

i poczy czterema wkrtami (od spodu);

7) przy ustawieniu ramienia przekadni kierowniczej w pooeniu

rodkowym (znaki 3 pokazane na rys. 5.1 - ustawione w jednej

linii) zaoy koo kierownicy z poziomo ustawionym ramieniem;

nakrtk mocujc dokrci momentem 49 N • m (6 kGm). poczym

zaoy cztery spryny w gniazda kierownicy, zaczep przycisku

(od strony górnej) zazbi z ebrem kierownicy i zamocowaprzycisk dwoma wkrtami;

8) dczy akumulator do instalacji elektrycznej.

Wymontowanie i wmontowanie drków kierowniczych 5.6.3

Wcelu wymontowania drków kierowniczych naley:

1) wycign zawleczki i odkrci nakrtki sworzni kulowych

w dwigniach zwrotnic (10, rys. 5.1 ),w ramieniu przekadni kierow-

niczej (2) i w dwigni poredniej (7);

2) za pomoccigacza A.47035wypchn sworznie kulowe (patrz

rys. 6.33). po czym wyj drki.

W celu wmontowania drków kierowniczych do samochodu

naley:

1) zaoy sworznie kulowe drków kierowniczych w otwory

148

w dwigniach zwrotnic (10, rys. 5.1 ), w rami przekadni kierowni-

cy (2) i w dwigni poredni (7);

2) wkrci nakrtki sworzni kulowych, dokrci je momentem

54 N • m (5,5 kGm) i zabezpieczy zawleczkami.

Po montau naley wyregulowa zbieno przednich kó (patrz

rozdzia 6).

Momenty dokrcenia waniejszych pocze w ukadzie kierowni-

czym podano w tablicy 5-1.

MOMENTY DOKRCANIA WANIEJSZYCHPOCZEUKADU KIEROWNICZEGO Tafafeas-1 1 2 3 4 5

Namidokrcane) czci

Numer

czci(kutalogowy)

GwintWasnoci

mechaniczne

Moment

dokrcenia

N m (kGml

Nakrtka mocowania dwigni

poredniej 12574511 M10x1,26 R50 49 (5.0)

Nakrtka górna sworznia

1 2 3 4 dwigni porodniaj 1079221

1

M12*1.5 RS0 punkt 5.3

Naknjtks kota kierownicy 10731411 M16x1.S R50 49 (5,0) Nakrtki rub pokrywy limaka 16100B11 MB R60 17 11.7)

Nakrtka lamionia przektodn.

kierownicza) 12164321 M20* 1,5 R80 235 (24)

Nakmlki Sub uokrvwv obUlKi

wy przekadni kierowniczej 1610061

1

MS RS0 17 (1.7|

Nakrtka ruby przokadni

12574611 M10*1.25

R50

44(4,5)

Nakrtka dwigni poSrednie| 12574821 M14x1,5 R80 98 (10,0)

kiarownicz»| i nadwozia (ruba RBOI

Nakrtki rub zacisków

(12, rys. 5.1)Nakrtka swoi/ni kulowych 10793411 M14x1,5 R50 59 (6,01 16100811 M8 R50 20 (2,0)


Sprawne dziaanie ukadu kierowniczego wymaga, abyw poszcze-

gólnych poczeniach nie wystpoway luzy, aby zbieno kó

bya prawidowa i aby w koach byo prawidowe cinienie.

Kontrola luzu kierownicy przeprowadzana przy zahamowanych

koach ustawionych w kierunku jazdy na wprost nie powinna

wykaza jaowego ruchu przekraczajcego 7°30", to znaczy 28 mmna zewntrznym obwodzie koa kierownicy (luz nominalny

0...143 mm).Przy luzach wikszych jest konieczne ustalenie przyczyny nie-

sprawnoci i przeprowadzenia naprawy lub regulacji (regulacja

patrz p. 6.2.1).

Sprawdzenie zbienoci kó (rys. 5.14) jest moliwe po usuniciu

nadmiernych luzów w zawieszeniu kó i ukadzie kierowniczym

- sprawdzeniu bocznego bicia kó przednich (przy biciu przekra

czajcym 1,0 mm zamieni koa na inne);

- wyregulowaniu cinienia w ogumieniu:

sprawdzeniu, czy znaki (3, rys. 5.1) okrelajce rodkowe poo-

enie ramienia przekadni kierowniczej le w jednej linii; jeeli

koa przy takim ustawieniu ramienia przekadni kierowniczej niesustawione do jazdy prosto, to naley je doprowadzi do wymaga-

nego pooenia za pomoc regulacji drkami kierowniczymi (5 i 9.

rys. 5.1);

- takim obcieniu samochodu, aby uzyska takie wymiary

b i c jak na rysunku 6.35.

Odlego midzy obrczami praw i lew naley mierzy na

wysokoci rodka koa, wpierw w miejscu A (rys. 5 15) a nastpnie

po przetoczeniu samochodu do przodu o pó obrotu koa w miej-

scu B. Miejsce styku czujnika z obrcz pokazano na rysunku 5.1 5a.

Odlego B powinna by wiksza od A o 3±1 mm*.

W razie nieprawidowej zbienoci naley zluzowa zaciski dr-ków zewntrznych i pokrca obie tuleje regulacyjne o tak samliczb obrotów, lecz w przeciwne strony.

Pokrcanie tulei prawej w prawo i lewej w lewo (patrzc w obu

przypadkach z piawej strony samochodu) powoduje zwikszenie

zbienoci, a pokrcanie tulei prawej w lewo i lewej w prawo -

zmniejszenie.

*Po ukoczeniu regulacji ruby zacisków naley dokrci momen-

tem 19 N m (1,9 kGm). Aby zacinicie ulei regulacyjnych byoprawidowe, ramiona zacisków musz by ustawione przy przeci-

ciu tulei (symetrycznie wzgldem przecicia) i po dokrceniu rub

nie mog si styka (patrz rys. 5.1). Zaciski, w których ramiona

stykaj si. naley wymieni.

Jeeli po regulacji rami kierownicy nie zajmuje pooenia pozio-

mego (a znaki 3, rys. 5,1 le w jednej linii), to naley zdj koo

kierownicy i przestawi je na zbkach wielowypustu.

Rysunek 5.14

SPRAWDZIAN DO KONTROLI ZBIENOCIKO PRZYGOTOWANY DO POMIARU

" Przy masie wasnej (samochód bez obcienia) zbieno kówynosi 1...3mm.

Rysunek 5.15

REGULACJA ZBIENOCI KOt - czujnik, 2 - przyrzd, 3 - zaciski Oo regulac|i przyrzdu

149

Rysunek 6.1

ZAWIESZENIE PRZDNEi - przegub kulowy górny, 2 - zwrotnica,

3 - przegub kulowy dolny, 4 - czn>k drkastabilizatora. 5 - podkadka elastyczna,

6 - nakrtka. 7 - wspornik zamocowania

amortyzatora. 8 - wahacz górny,

9 - podkadka regularna wspornika

wahacza. 10- wspornik górnego wahacza.

1 1 - draiak stabilizatora, 1 2 - poprzeczka

przedniego zawieszenia, 13 - wahacz dolny.

14 - ruba przedniego zamocowania

górnego wahacza 16 - podkadka

regulacyjna. 17 - wspornik obsady

elastycznej. IB - tylni tuleja gumowo-

motalowa górnogo wahacza, 19, 2B ruba,

20, 22 - ruba osony mtsjii olajowoj. 21 -

osona misk. olejowej, ?3 obsado

elastyczna. 24 - drek reakcyjny, 26 -

poduszka przednia, 27 - poduszka tylna,

26, 30 - nakrtka. 2» - podkadka poduszki,

31 - ruba tylnego zamocowania górnego

wahacza

Rysunek 8.2

ZAWIESZENIE TYLNE

1 - ruba przedniego zamocowania resoru,

2 - resor, 3 - drzak reakcyjny. 4 - zderzak

elastyczny, 5 - nakrtka mocujca tylny

wspornik resoru. 6 - tylny wspornik resoru.

7 - ruba wieszaka resoru, 8 - wieszak

resoru. 9 ruba tylnogo mocowania resoru

10 - ruba drzka roekcyjrmgo. 11 - srube

amortyzatora. 12- podkadka

jahtupiocrajaca. 13 straomlc, 14 wspornik

loaoru, 15 -nakrtka atr/omtenia, 16

nakrtko ruby amortyzatora, 17 -

amortyzator, 18 - ruba drka reakcyjnego,

19 - mbj resoru, 20 - otwór przedniego

mocowania resoru czieroplrwowego.

150

ZAWIESZENIE I KOA

6

BUDOWA I DANE TECHNICZNE

• Zasadniczymi elementami zawieszenia przedniego s wahacze dolny 113,

rys. 6.1) i górny (8) wspópracujce ze zwrotnic (2), drek reakcyjny (24)

i stabilizator (11) wspópracujce z wahaczem dolnym, amortyzator i spryna

wspópracujce z wahaczem górnym oraz poprzeczka zawieszenia (12).

Zwrotnica zwahaczami jest poczona za pomoc przegubów kulowych (1 i 3).

Wahacz dolny (jednoramieniowy) jest ustalony w kierunkach wzdunych

przez drek reakcyjny (24), którego nakrtki (28) su jednoczenie do

regulacji (w ograniczonym zakresie) kta wyprzedzenia zwrotnicy. Drekreakcyjny od strony wahacza ma rozwidlenie obejmujce wahacz, zacinite

rub (25). W celu uzyskania styku wideek drka z wahaczem na duej

powierzchni do wypeniania luzu midzy widekami i blach wahacza sprzewidziane podkadki regulacyjne o gruboci 0,1 mm i 0,3 mm.

Drek stabilizatora (11) jest doczony do wahaczy dolnych za pomoccznika (4), a do nadwozia za pomoc wsporników (17). Zadaniom drka jest

zmniejszanie przechyów samochodu, wystpujcych zwaszcza przy przeje-

daniu zakrtów z duymi prdkociami. Ponadto drek stbilizatora zmniej-

sza obcienie spryn przedniego zawieszenia przy jedzie po nierówno-

ciach, gdy uginaniu spryny z jednej strony samochodu towarzyszy ugina-

nie (poprzez drek stabilizatora) spryny z drugiej strony. Si przy uginaniu

jednej strony zawieszenia przenosz wic obie spryny z tym, e spryna

uginana przez pracujcy skrtnie stabilizator jest mniej obciona.

Wahacz górny (dwuramieniowy) ma mocowania przystosowane do regulo-

wania któw ustawienia kó. Podkadki regulacyjne (16) o gruboci 0.5 mmsu do regulacji kta wyprzedzenia a podkadki regulacyjne (9) o gruboci 0,5

mm, zakadane midzy wspornik i nadwozie, su do regulacji kta pochyle-

nia koa.W celu uzyskania pocze pracujcych bez polizgów, zuy i obsug,

w poczeniach wahaczy z nadwoziem i poprzeczk zawieszenia przedniego

zastosowano tuleje gumowo-metalowe, a w poczeniach drka^eakcyjnego

i stabilizatora, wkadki gumowe.

W celu uzyskania prawidowej pracy tych gumowych elementów jest wyma-

gane jedynie dokrcenie pocze zawieszenia cile okrelonymi momenta-

mi przy cile okrelonym ugiciu zawieszenia.

Ugicia i odbicia zawieszenia tumi hydrauliczne amortyzatory (podwójnego

dziaania), które przeciwdziaajc zbyt gwatownym wychyleniom wahaczy

zapewniaj stae przyleganie kó do nawierzchni drogi oraz zmniejszenie

obcie wystpujcych w sprynach i oddziaywujcych na nadwozie.

Podczas jazdy nadwozie podlega jedynie agodnym zmianom pooenia,

151

a koa utrzymujc przyleganie do podoa zapewniaj dobr stateczno

i kierowalno samochodu.

• Zasadniczymi elementami zawieszenie tylnego s resory (2, rys. 6.2)

z wieszakami (8) i wspornikami (6) oraz drki reakcyjne (3) i amortyzatory (17).

Resory i drki reakcyjne s poczone z nadwoziem poprzez tuleje gumowo-metalowe zacinite rubami (1, 7, 9 i 18).

Tylny most z resorami i drkami reakcyjnymi jest poczony równie poprzez

tuleje gumbwo-metalowe, rubami (10 i 19). Dziki zastosowaniu tych tulei.

pracujcych bez polizgu i zuy, zawieszenie nie wymaga obsug.

Drki reakcyjne (3) odciaj resory od si wystpujcych przy hamowaniu

i napdzaniu samochodu i dlatego resory s cienkie (dwupiórowe).

Zderzaki gumowe (4) stanowi zabezpieczenie resorów przed nadmiernymi

ugiciami (np. podczas przejazdu przez uszkodzenia nawierzchni drogi),

a amortyzatory speniaj zadania takie, jak w opisie zawieszenia przedniego.

Koa maj obrcz 4 1/2 Jx13 co oznacza, e szeroko w miejscu osadzenia

opony wynosi 4 1/2" (114,3 mm), ksztat i wysoko brzegu obrczy jest typu

J*, a rednica w miejscu osadzenia opony wynosi 13" (328 mm).

Dane techniczne zawieszenia

Zawieszenie przednie niezalene z dwoma poprzecznymi wa-

har7ami cnrP7\yna riihni/ua 9lflliili7P-

torem i amortyzatorem

-WI WU 111X3 1 QLiv 1 1Cl C W O I 1 Cl \_>*-C 1 1 1 1 t-O IJ v* ' < IV)f r* »*"•

gubów kulowych

Kt pochylenia zwrotnicy** 6° ± 20'

Kt wyprzedzenia zwrot-

nicy** 3U 10' ± 30'***

Regulacja kta wyprzedzenia za pomoc podkadek i zmiany dugo-ci drka reakcyjnego

K^pochylenia koa** 0°30' ±30'***

Regulacja kta pochylenia koa za pomoc podkadek

Spryna zawieszenia przedniego dwie grupy selekcyjne (znakowane far-

b na zwojach):

twardsza - znak óty,miksza - znak zielony

Amortyzator dwustronnego dziaania, rednica cyli-

ndra roboczego 27 mm

Dugo amortyzatora od osi ucha do górnej powierzchni kopaka:

- przy ciniciu 236,5 mmprzy rozcigniciu 349 mm (bez ugicia ogranicznika)

359mm (przy rozciganiu zsi 2942 N,

czyli 300 kG)

Rysunek 6.3

PRZEGUBY KULOWE ZWROrNICY

a - prragub dolny, h pmyiib górny

1 - swornm kulowy, 2 - kamie pnrogubu.

3 - missefkn pragubu. 1 - podkadko

elastyczna. 5 - piorscion elastyczny.

6 - swornj prjugiibii kulowugo

* TypJ ma wysoko brzegu 17.3 mm. promie wygicia brzegu 9.7 mm igboko zagbieniado demontau i montau opony 19.1 mm.** Prry masie cakowitej samochodu 1420 kg.

'* Przy masie wasnej (samochód bez obcienia) kt wyprzedzenia ma warto 2"40'J 30'. a ktpchylenia - 0"2O-+3O'.

152

Zawieszenie tylne sztywny most na dwóch wzdunychresorach z dwoma wzdunymi drkami reakcyjnymi

Resory dwupiórowe, kade gruboci 7,8 mmi szerokoci 60 mm

Amortyzator'

. Tdwustronnego dziaania, rednica cyli-

ndra roboczego 27 mm

Dugo amortyzatora od osi ucha

do górnej powierzchni kopaka:

- przy ciniciu 338.5 mmprzy rozcigniciu 555 mm (bez ugicia organicznika)

563,5 mm (przy rozciganiu zsi 2942

N, czyli 300 kG)

Typ obrczy kó 41/2 Jx13

Rozmiar ogumienia 165 SR -13

Cinienie w ogumieniu

:

- przód 0,17 MPa (1,7 kG/cm 2)

- ty 0,19 MPa (1,9 kG/cm?)

Ryuirmk6.4

OYSKOWANIE PIASTY KOA1 - oysko wewiKjrmie, 7 - zwrotnica,

3 - Iroyoko lewiusmuo. « - fiakrqika.'5 -

pUiKta

ZAWIESZENIE PRZEDNIE 6.2

Wahacze przedniego zawieszenia, zwrotnica, oyska 6.2.1

• Wahacz górny jest poczony z nadwoziem poprzez tuleje gumowo-metaIo-

w przedni (1 5, rys. 6.1 ) i tyln (18) orazelementy porednie, którymi s ruba

(14) i wspornik (10).

• Wahacz dolny jest poczony z poprzeczk przedniego zawieszenia poprzez

tulej gumowo-metalow. a z nadwoziem poprzez drek reakcyjny (24).

• Z wahaczami jest poczona zwrotnica (2) za pomoc przegubów kulowych

(1 i 3). Przeguby (rys. 6.3) s nierozbieralne i nie wymagaj obsugi.

W obudowie z blachy, obrobionej cieplnie, jest umieszczony sworze z kamie-

niem (2) wykonanym ze spieku elazo-mied. Kamie wspópracuje z miseczk

(3) przegubu bez luzu dziki zastosowaniu gumowej podkadki elastycznej (4)

w przegubie dolnym i piercienia elastycznego (5) w przegubie górnym.

Powierzchnia podkadki elastycznej wspópracujca ze sworzniem kulowym

jest pokryta warstw nylonu o gruboci 2 mm. Obie czci obudowy przegubu

po zmontowaniu s zgrzane a nastpnie przegub jest napeniony specjalnym

smarem KB521.

• Na czopie zwrotnicy (2, rys. 6.4) jest uoyskowana piasta koa (5). Wymaga-

ny nacig oysk uzyskuje si za pomoc dokrcania nakrtki (4). W celu

niedopuszczenia do samoczynnego zakleszczenia si oysk na zwrotnicy

prawej jest gwint lewy, a zwrotnica lewa ma gwint prawy.

Dla uatwienia rozrónienia, zwrotnica prawa ma pytki rowek (1 , rys. 6.14) lub

zamiast rowka znak wykonany bia farb.

W przypadku, jeeli w zawieszeniu koa lewego lub prawego nastpio uszko-

dzenie lub zuycie powodujce pojawienie si luzu, jest konieczne wymonto-

wanie zespou wahaczy ze zwortnic z samochodu, a nastpnie przeprowadze-

nie dalszego demontau.

153

Rysunek 6.5

ZESPOt WAHACZY NA PRZYRZDZ A. 741 15

t - ruby wspornika zacisku, 2 i 3 iruby dwigni zwrolnicy I pyty mocowania

zecisku hamulców. 4 - wahacre. 5 - sworznie mocii|9ce wahacie, 6 - przyrzd

A74115

Rysunek 6 6

ZDEJMOWANIE POKRYWY PIASTY KOA1 - siokowy piercie zaciskowy. ? suwak przyrzdu A.47014

Rysunek 6 7

WYPYCHANIE SWORZNI PRZEGUBÓW KULOWYCHI - kluczo do napinania cigacza, 2 - cigacz A.47018, 3 - sworznie kiitowi...

4 - zwrotnica

154

Domonta wahaczy naoy przeprowadza przy uyciu przyrzdu

A.74115(rys. 6.5).

Do poczenia wahaczy z przyrzdem su sworznie (5). Naleynajpierw zdj wspornik górnego wahacza (10, rys K 1)

Do zdejmowania pokrywy piasty kota suy cigacz A.47014 (rys.

6.6). Po zaoeniu uchwytu na pokryw, uderzenie suwakiem (2)

w kierunku a zaciska uchwyt, a uderzenie suwakiem w kierunku

b ciga pokryw.

Po odkrceniu dwóch rub (1, rys. 6.5) naley zdj wspornik

z zaciskiem i midzy wkadki cierne wsun pytk o gruboci10 mm w celu zabezpieczenia wkadek przód wypadniciem.

Nastpnie naley odkrci nakrtk konierzow zwrotnicy (na-

krtka zwrotnicy prawej ma gwint lewy! i zdj podkadkzamoco-wania oyska, po czym za pomoc cigacza A.47015 cignpiast wraz z tarcz hamulca z czopa zwrotnicy i za pomoccigacza A.47001 cign ze zwrotnicy piercie wewntrznyoyska.

Odbezpieczy i odkrci cztery nakrtki (7, rys. 6.1 5). poczymzdjdwigni zwrotnicy (5), pyt zamocowania zacisku hamulców (3)

i oson hamulców tarczowych |4).

W celu odczenia sworzni przegubów kulowych od zwrotnicy,

naley odkrci nakrtki samozabezpieczajce i zapomoc ciga-cza A.47018 wypchn sworznie (rys. 6.7).

Wahacz dolny i wahacz górny nie mog mie deformacji, uszko-

dze tulei gumowo-metalowych i uszczelnie przegubów kulo-

wych oraz luzu lub nadmiernego oporu pfTy wychylaniu sworzni

przegubów kulowych.

Sworznie wahacza górnego powinnysiwychylaprzy momencie1,0...2,4 N m (0.10...0.25 kGmt i obraca bz zaci wokó osi przy

momencie 0,29...0,49 N-m (0,03.. .0,05 kGm). Sworznie wahaczadolnego powinny wychyla si przy momencie 3.9.. .9.8 N-m(0.4... 1,0 kGm) i obraca wokó osi przy momencie 2,9.. .5.9 N in

(0.3...0.6 kGm).

Wstpna kontrola stanu wahaczy poogi; na ogldzinach Na

powierzchniach wahaczy nie mog wystpowa pknicia,

a cianki a (rys. 6.8 i 6.9) nie mog by pogite. Oprócz tego

w wahaczu górnym otwory w tulejach gumowo-metalowychprzedniej i tylnej powinny tywspóosiowo. Wahacze z pkniciami naley wymieni na nowe.

Dalsza dokadniejsza kontrola wahaczy polega na sprawdzaniu

wymaga wymiarowych podanych na rysunkach 6.8 i 6.9. Przy (ej

kontroli jest wygodnie posuy si przyrzdem A.95700. Kontrola

wahacza dolnego jest pokazana na rysunku 6.10. a lewego waha

cza górnego na rysunku 6.11. Wahacz ma prawidowe wymiary,

jeeli trzpienie przyrzdu mona wsun liez wikszych oporóww otwory tuloi gumowo-metalowych i iu< stoek przegubu kulo-

wego.

Niewielkie skrzywienia, uniemoliwiajcuwuunicie sworzni przy

rzdu, mona prostowa na prasie .W razie wikszego skrzywienia

naley uszkodzony wahacz wymieni.

Jeeli gumowe uszczelnienie przegubu kulowego jest uszkodzone

lub wahacz wzgldem sworznia zamocowanego w imadle (z

mikkimi nakadkami) wykazuje ruchy pizy dziaaniu si wzdtu/

wahacza, to jest konieczne wymontowanie uszkodzonego prze-

gubu.

Jeeli natomiast wyczuwa si przy lej kontioh i wychylaniu sworz

nia tylko nadmierna opory lub pisk. to jest konieczne wprowadze-

nie do przegubu smaru KB 521.

W celu odczenia uszkodzonego przegubu naley usunai: nitv

czce go z wahaczem. Po wymianie uszkodzonych i . i

gub naley mocowa do wahacza rubami zpodkladkamisp'

tymi i nakrtkami. Do mocowania przegubu wahacza górnego

stosuje si dwie ruby M8x25 i jedn M8v?0 (przy kocu waha-

cza), a do mocowania przegubu wahacza dolnego - ruby M8 -. 20

ruby musz mie wasnoci wytrzymaociowe R100, a nakrtki

R80. W górnym wahaczu nakrtki powinny si znajdowa u góry.

Rys. 6.3

W/MIARY KONTROLNE WAHACZA DOLNEGO

Rys.6.9

Rysunek 6.9

WYMIARY KONTROLNE WAHACZA GÓRNEGO

Rysunek 8.10 Rysunek 6.11

SPRAWDZANIE DOLNEGO WAHACZA NA PRZYRZDZIE A.9570O SPRAWDZANIE GÓRNEGO WAHACZA NA PRZYRZDZIE A.9570O

1 - przyrzd A.96700. 2 - sprawdzany dolny wahacz. 3 - sworze kulowy. 4 - tuleja 1 - przyrzd A.96700, 2 - sprawdzany Iowy gomy wahacz. 3 - przednia lulaj

oumowomewlowe. 5 - trzpie nasuwany na sworze kinowy. 6 - trzpie wsuwany gumowo-metalowa. 4 - trzpie przyrzdu wsuwanyw tulu)e flurnowo-moialowo,

w tuleje gumowo-metalow 5 - tylna tuleja gumowo-metalowa, 6 - trzpie przyrzdu wsuwany w tuleje gumowo-

metalow. 7 - przegub kulowy. 8 - trzpie nasuwany na swnrze kulowy

155

Rys. 6.12

Rysunek S.12

WCISKANIE TulEI GUMOWO-METALOWEJ DO WAHACZA1 -suwak prasy. 2 - trzpie A 74053. 3 - wahacz. 4 - pyta pray

a w dolnym u dou wahacza (pod nakrtki woy podkadkispryste).

Nakrtki powinny by dokrcone momentem 25 N m (2,5 kGm).W tulejach gumoyyo-metalowych wahaczy nie moe wystpowapolizg gumy po tulei wewntrznej lub zewntrznej, ani te gumanie moe by popkana. Uszkodzone tuleje naley wymieni nanowe. Do wyciskania uszkodzonych i wciskania nowych tulei

naley uywa prasy i trzpienia A.74053 (rys. 6.12).

Osadzenie tulei jest prawidowe, jeeli sia potrzebna do wycini-cia tuloi z dolnego wahacza wynosi minimum 4903 N (500 kG), a dowycinicia tulei przedniej lub tylnej z górnego wahacza - mini-

mum 9806 N (1000 kG).

Zwrotnica nie moe by zgita. Do sprawdzania ksztatu zwrotnicy

suy przyrzd A.95712 Irys. 6.13). którego trzpienie (1) powinnybez oporu wsuwa si w otwory sworzni przegubów kulowych.

Znaczne opory lub niemoliwo cakowitego wsunicia trzpieni

wiadczy o odksztaceniu zwrotnicy i koniecznoci jej wymiany,w razie braku przyrzdu A.95712 zwrotnic naley zamocowaw kach i sprawdzi bicie maksymalne powierzchni a oraz pooe-nie otworów b (rys. 6.14]. Jeeli bicie przekracza 0,05 mm, to

zwrotnic trzeba wymieni.

Wymagane rednice czopa zwrotnicy do osadzenia oysk spodane na rysunku 614. Powierzchnie otworów b powinny do-

kadnie i równomiernie przylega do stoków sworzni kulowych

na minimum 60% powierzchni otworu. Zwrotnic nieodpowiada-jc podanym warunkom naley wymieni.

oyska piasty przedniego koa niemog mie na powierzchniach

bieni i rolek nawet drobnych pkni lub odprysków materiau.

oyska z takimi wadami naley wymieni.

Uszczelniacz piasty koa, w razie uszkodzenia powierzchni wspó-pracujcej z czopem zwrotnicy lub znacznego zuycia tej powierz-

chni, naley wymieni. Zaleca si wymian uszczelniacza na nowy,niezalenie od stopnia jego zuycia.

• Monta zespou wahaczy naley przeprowadza na przyrzdzie

A.74115(rys. 6.5).

Po zaoeniu zwrotnicy(prawa zwrotnica ma gwint lewy), samoza-

bezpieczajce nakrtki sworzni przegubów kulowych dokrcimomentem 98 N m (10 kGm).

Pyt zamocowania zacisku hamulców (3, rys. 6.15). oson (4)

i dwigni zwrotnicy (5) naley poczy ze zwrotnic rubamiz nakrtkami. Pod nakrtki zaoy podkadki zabezpieczajce (6).

Nakrtki dokrci momentem 59 N • m (6 kGm) i zabezpieczy przez

zagicie podkadek (6)

Przed zamontowaniem piasty przedniego koa nasmarowa oy-ska smarem T4-S (60 g smaru wypeni oyska i przestrze

w piacie midzy oyskami, a 20 g napeni pokryw piasty koa).

Po wsuniciu piasty na czop zwrotnicyzaoypodkadk zamoco-wania oyska zewntrznego i wkrci nakrtk konierzow(zwrotnica prawa ma gwint Iowy). Nastpnie naleyzaoy tarczhamulca i podkadk tarczy, zamocowa je dwiema rubami (5,

rys. 6.18) i wyregulowa luz oysk.

• Regulacj luzu oysk piasty przedniego koa przeprowadza siw nastpujcej kolejnoci:

II nakrtk konierzow dokrci momentom 20 N m (2 kGm).

ftys6.'?

Rysunek 6.13

SPRAWDZANIE ZWROTNICY ZA POMOC PRZYRZDU A.8S71

2

1 - trzpienie przyrzdu wsuwano w otwory na sworznio kulowe, 2 - sprawdzanazwrotnica

156

Rys.e.H

Rysunek 6.14

WYMIARY KONTROLNE ZWROTNICYI - rowek odronialcy prawa, zwrotnice

Ryaun.k6.17

ZAGNIATANIE NAKRTKI KONIERZOWEJ

1 - naktotkfl. 2 - szczypce A 74126

Rys.S.IS

Rysurwk 6.15

ZESPÓ WAHACZY PRZEDNIEGO ZAWIESZENIA

1 - iruta* wtpomika »ci»ku. 1 - klucz. 3 - pyto zamocowania zacisku hamulców.

* - o«lon» hamulców tarczowych. 5 - dwignia zwrotnicy. 6 - podkadka

zabezpieczajca, 7 naknrlko, 8 - fuba wtpcrnlka zacisku

oi b

uh. ,3t?° -4^! uh.

W l-%) #

Rys.6.16

Ryn.nek6.16

COFANIE NAKRTKI 30"

pamitajc, e zwrotnica prawa ma gwint lewy; piast pokrci

2. ..3 razyw prawo i w lewo. aby oyska si uoyy;2) cofnq nakrtk, a nastpnie dokrci momentem 7 N m10,7 kGm);

3) wykona znak B na podkadce, naprzeciwko rodka jednego

z boków nakrtki (rys. 6.16a);

4) cofn nakrtk o 30" w lewo - zwrotnicy lewej, w prawo -

zwrotnicy prawej (naroe A nakrtki powinno pokry si ze zna-

kiem B, rys. 6.16b);,

5) szczypcami A.74126 zagnie nakrtk (rys. 6.17);

6) sprawdzi luz osiowy piasty kola, w tym celu podstawk

magnetyczn czujnika zamocowa na tarczy hamulca* Irys. 6.18),

a trzpie czujnika oprze o czop zwrotnicy; przy naciskaniu osio-

wym na piast w obu kierunkach (od oporu do oporu) z maksymal-

nych i minimalnych wskaza czujnika okreli luz: luz powinien

157

Rysunek 6. 18

SPRAWDZANIE LUZU OSIOWEGO PIASTY KOA1 - podstawka magnetyczna czujnika, 2 - czujnik, 3 - nakrtka, a - tarcza hamulców,

5 - ruba tarczy hamulców i kota

wynosi O,025...0,10O mm (maksymalnie 0.130 mml, w razie

niezgodnoci luzu z podanymi wielkociami, naley wykonaczynnoci regulacyjne i kontrolne podane poprzednio.

Pokryw piasty koa wcisn za pomoc przyrzdu A.74088.

Zaoy wspornik z zaciskiem i przykrci go dwiema rubami (1,

rys. 6.15). ruby dokrci momentem 47 N m (4.8 kGm).

Zdj zmontowany zespó z przyrzdu A. 74115 i z górnym waha

czem poczy wspornik (10, rys. 6.1)

* Luz piasty mona równie sprawdza na samochodzie. Po

podniesieniu przodu samochodu i zdjciu kopaka koa oraz pokry-

wy piasty koa (rys. 6.6), czujnik naley zamocowa albo do koa za

pomoc przyrzdu A.74029 i jednej ze rub koa, albo do tarczy

hamulca po zdjciu koa (rys. 6.18).

)

Rysunek 6.19

DREK STABILIZATORA

Drki reakcyjne i stabilizator 6.2.2

Drki reakcyjne powinny by proste. Skrzywienia naley wyprostowa,

a uszkodzone poduszki - przedni (26) lub tyln (27, rys. 6.1) - wymieni.

Drek stabilizatora powinien mie ramiona w jednej paszczynie. Jeeli

otwory w uchach s przesunite wicej ni to podano na rysunku 6.19, to

stabilizator jest skrcony i trzeba go wymieni.

Tulejki elastyczne czników drka stabilizatora (4, rys. 6.1) oraz obsad

elastyczn (23) naley sprawdzi. Czci popkane lub zuyte naley wy-

mieni.

Spryny i poprzeczka przedniego zawieszenia 6.2.3

Warunki jakim powinny odpowiada spryny przedniego zawieszenia poda-

no w tablicy 6-1.

Do kontroli uy naley podkadek oporowych, które wzgldem koców

zwojów a powinny by ustawione jak na rysunku 6.20. Fragment x rysunku

DANE KONTROLNE SPRYN PRZEDNIEGO ZAWIESZENIA Tablica 6-1

Oznaczenie*

grupy na zwoju

rodkowym

rednicawewntrzna

mm

rednicadrutu

mm

Dugo sprynyprzy obcieniu si3972 N (405 kG)

Dugoswobodna

mm

óty101 13,3

ponad 225 mmokoo 390

Zielony 225 mm lub mniej

Dodalkowe omeczenie kolorem niebfcMttm Intofinuje. ie ipiotyn* j«»t przewMcion. do Mmochodu Polski FIAT U6P

Ry*un«k6.20

KSZTAT PODKADEK OPOROWYCH DOSPRAWOZANIA SPRYNY PRZEDNIEGO

ZAWIESZENIA

1 - podkadka oporowa. 2 - spcawdrana

tprrjTyis pr/edninoo uwizani*Rys.B.20

158

WYMIARY K0N1BOINE POPRZECZKI

PRZEDNIEGO ZAWIESZANIA

pokazuje ksztat podkadki w rozwiniciu. Odcinek a - b jest lini prost,

a odcinek b - c ukiem koa. Obie spryny montowane do samochodu

powinny by tej samej grupy. Spryny nie odpowiadajce wymaganiom

podanym w tablicy 6-1 naley wymieni.

Poprzeczka przedniego zawieszenia nie moe by skrzywiona pknita lub

mie pknite zgrzeiny. Ksztat poprzeczki jest prawidowy, jeeli nie ma ona

miejscowych wgniece i odpowiada wymaganiom podanym na rysunku 6.21,

to znaczy, e otwory c oraz koki d musz lee w paszczynie x - x,

powierzchnie bi i b? powinny równie znajdowa si w jednej paszczynie,

a wymiary powinny by zgodne z podanymi na rysunku. Oprócz tegó otwory

ai i a? nie mog by znieksztacone.

Amortyzator 6.2.4

Amortyzator w szczelnym zewntrznym cylindrze (2, rys. 6.22) ma umieszczo-

ny wewntrzny cylinder (3), z którym wspópracuje tok amortyzatora umiesz-

czony na toczysku (1).

Cylinder (2) w miejscu wspópracy z toczyskiem ma uszczelnienie (7) zabez-

pieczajce przed wyciekaniem oleju.

Przestrze A i B amortyzatora jest cakowicie wypeniona olejem, a przestrze

C stanowica zbiornik rezerwowy jest wypeniona tylko czciowo. Przestrze

B z przestrzeni C czy si poprzez zawór wyrównawczy i kanay midzywewntrznym cylindrem i dnem zewntrznego cylindra.

• Podczas suwu ugicia amortyzatora, toczysko wsuwa si do cylindra

amortyzatora i z przestrzeni A i B wypycha do przestrzeni C objto oleju

równ objtoci wsunitego toczyska.

Zderzak (14) umieszczony nad tokiem ograniczajc skok odbicia podczas

jazdy lub podczas obsugi podniesionego samochodu zabezpiecza amortyza-

tor przed uszkodzeniem, a otworek (11) i rurka (13) odprowadzaj powietrze

z przestrzeni A do C, jeeli pojawi si ono przy tulei (12).

Podczas suwu ugicia tok (21 ) przesuwa si do dou. Olej spod toka przedos-

taje si przez cztery kanay a pod zawór ugicia (20), unosi go i przepywa

z maymi oporami do przestrzeni A. Wsuwanie si toczyska amortyzatora do

cylindra powoduje wypieranie czci oleju z przestrzeni A i B do C. Tumienie

suwu uzyskuje si dziki zaworowi cinieniowemu, którego kana d poczony

159

RyiunekBZ?

AMORTYZATOR1 - Itoczysko. ? - ryllndor zewntrzny

3 cylinder emofty/atora 4 - irczczetka

cylindra ,niwn<imn.igo 5 - (firny pUuScmfi

/otnykancy. 6 miOcrit* uuzczolninnlo

Itoczysko. 7 - uszczelka tuezcrobiienlr?)

tloctysko. 8 podkadko sprynujc*

/ rwftMjciomi, 9 - miseczka spryny. 10 -

spieyna dociskowa uizizolki. H otworek.

1? - tuleja ] h • .v. i 13 - rurka

odpowietrzone* 1a - zderzak wewntrzny,

r. ..>>:... i anionyrator.i. 16 - krotek

ogranlCfoHCY. 17 - podkadka iayulu|ijca

wznios raworu, IB - spryna gwiazdkowa,

povyrolna. 19 - porWndko zaworu, 20 -

7«woi ugicia. 21 rtok amortyzatora, 22 -

piericieri usaaelniaiacy. 7i - krrek

l wyciciem. 24 - krnzul 2B - podkadka

nakrtki, 76 - prowadnica spryny, 27 -

snrij/yru zaworu odbicia. 28 nakrtka

mocujca liok. 29 -siuba zaworu

ctowniowngn. 30 tarcza zaworu

wyrównawczego. 31 - gniazdo zaworów.

32 - krayek z wywibem. 33 krazek. 34 -

podkadka lefliitacp wzniosu. 35 - oprrjzynfl

powrotna. 36 - < l ograniczajcy wzniosr

Amorfyitjfar

pr/ednt|

fr/fly

-Sru/rti&hi 6/rfttinii

-?*fUc>trf)

-Sutwonj

0.1

H9>Bf• KS .,/.'

/ihyc«zo

Oi

Rys.6.22

z otworkiem c przymyka krek z wyciciami (32) i krek (33). Ugicia krkówumoliwiaj przepyw oleju. O charakterystyce tumienia decyduje liczba

otworów w tarczy (30), krki (32 i 33) oraz sztywno spryny gwiazdkowej

(18).

• Podczassuwu odbicia tokamortyzatora przesuwa sidogóry (zwiksza si

dugo amortyzatora). Zawór ugicia (20) jest zamknity. Olej znad toka (21)

przedostaje si przed dwa otworki b nad krki (23 i 24) zaworu odbicia,

odpycha krki pokonujc opór spryny (27) i przepywa do przestrzeni B.

Wysuwanie si toczyska amortyzatora z cylindra powoduje, e do przestrzeni

B ze zbiornika C jest ssana pewna ilo oleju. Dopywa ona przez zawór

wyrównawczy, którego tarcza (30) si unosi. Przepyw oleju podczas suwu

odbicia napotyka jedynie mae opory. O charakterystyce w czasie suwu

odbicia decyduje wic jedynie zawór odbicia (czci 23. 24, 25 i 27 na toku

amortyzatora).

W przypadku, jeeli jest konieczne sprawdzenie dziaania amortyzatora, to

wstpn kontrol jest wykonanie rk suwów ugicia i odbicia (amortyzator

ustawiony pionowo kopakiem do góry) oraz sprawdzenie, czy amortyzator

nie wykazuje przecieków przy toczysku i na poczeniach. Przecieki, brak

wyranego oporu lub nierównomierno oporu podczas tych suwów, przy

dowolnym ktowym obróceniu toczyska, wiadcz o uszkodzeniu amortyza-

tora.

Nastpn czynnoci jest pomiar dugoci L (o ucha - powierzchnia oporowa

kopaka - patrz rys. 6.22). Po rozcigniciu do oporu dugo L powinna

wynosi 349±3 mm, a przy rozciganiu z si 2942 N (300 kG) - 359 i 3 mm.

Niespenianie tych warunków wiadczy o uszkodzeniu zderzaka wewntrzne-

go (14).

Do dokadnego sprawdzenia amortyzatorasuy przyrzqd Ap.5023

(rys. 6.23). Podczas sprawdzania czstotliwo suwów musi wyno-

si 60 skoków/min. skok 100 mm i temperatura oleju 60 i 3°C,

a amortyzator piwinien znajdowa sio w pooeniu pionowym.

Regulacj stanowiska i pomiar charakterystyki amortyzatora nale-

y przeprowadza zgodnie z instrukcja, obsugi przyrzdu Ap.5023.

160

W wyniku pomiaru uzyskuje si wykres pokazany na rysunku 6.24.

Przebieg krzywej wykresu powinien by jednostajny, bez zaamai bez odcinków równolegych do linii podstawowej w punktach

zwrotnych (a i b) na wykresie. Ksztatwykresu powinir-n by plaski

Wielkoci c i d pokazane na wykresie powinny by zgodne z poda

nymi w tablicy 6-2.

WYMAGANIA DOTYCZCE CHARAKTERYSTYKI AMORTYZATORAPRZEDNIEGO Tablica 6 2

Suw Parametry wyKrosu (rys 6.24)

Odbicia d-63/ 1 SBN.ayli63 ± 10 *G

Ugigco c = 147 - 49 N, ayMIB i 5kG

W razie stwierdzenia niezgodnoci charakterystyki z wymagania-

mi lub ninsjczolnoci. amortyzator naley rozmontowa, poszcze-

gólne czqci sprawdzi i w razie potrzeby uszkodzone wymieni.

Przed przystpieniem do demontau naley amortyzator doklad

nie wymy z zewntrz.

Po zamocowaniu dolnogo ucha amortyzatora w imadle, tloczysko

amortyzatora naley maksymalnie wysun, po czym odkrci

piercie (5, rys 6.22) za pomoc klucza A.57034

Wycign cylinder amortyzatora (3). odczy gniazdo zaworu

(31), za pomoc wkrtaka wciskanego midzy gniazdo (31 ) a cylin-

der, po czym zla olej z cylindra.

Zamocowa tloczysko amortyzatora (za spaszczenie] w imadle,

wsun cylinder tok, aby uzyska dostp do nakrtki (28), odkrci

t nakrtk i zdj czci ttoka amortyzatora, a nastpnie cylinder

13).

Weryfikacja i naprawa amortyzatora. Ttok amortyzatora (21, rys.

6.22) powinien mie powierzchni zewntrzn gadk i nie zuyt(nominalny luz midzy cylindrem a tokiem wynosi 0,015...

0,085 mm).

Powierzchnie wspópracujce z pytkami zaworów powinny odpo-

wiada wymaganiom podanym na rysunku 6.2G i nie mog mieubytków materiau Ttok nie odpowiadajcy tym wymaganiom

naley wymieni (dopuszczalne jest jedynie wygadzenie maychuszkodze na zewntrznej walcowej powierzchni toka i powierz

chni od strony a; do wygadzenia stosowa drobny papier

cierny).

Rysurwk 6.23

PRZYRZD AP 5073 DO SPRAWDZANIA AMORTYZATORÓW1 racferjy nmorty/alora. 2 - dwignia górna. 3 - ubkezki instrukcyirio. * - rywk

5 bben przynajdu. 6 - dwinnia dolna. 7 - amortyTBtoi

aUgicie

Odbicie

RyS.624

Linia zerowa

Rysurwk (.24

WYKRES CHARAKTERYSTYKI AMORTYZATORA

Piercie uszczelniajcy (22, rys. 6.22) nie powinien micnadmier

nego luzu w rowku ttoka i zamku (nominalny luz osiowy w rowku

toka wynosi 0.013...0,06 mm, a w zamku 0,15. ..03 mm). Zuyypiercie noley wymieni.

Krki zaworów powinny by paskie i nie popkane. Uszkodzone

krki trzeba wymieni.

Spryny zaworu odbicia (27), po ugiciu do dugoci 11 mmpowinna wykaza sil 49 N (5 kG). Spryn nie odpowiadajc

temu warunkowi naley wymieni. -

Toczysko amortyzatora na odcinku o rednicy

powinno by gadkie i proste. Jeeli bicie przekracza 0,08mm,to toczysko trzeba wyprostowa na prasie

Gumowe uszczelki (4 i 7), w razie uszkodze, ladów pkni lub

stwardnienia, naley wymieni. Zaleca si równie wymieni

uszczelki gumowe przy kadym demontau amortyzatora, bez

wzgldu na ich stan

161

' 1,0,002

mm

Fy*un«k 6.25

TIOIC AMORTY?ATORA

Monta amortyzatorów. Podczas montau naley zachowa czys-

to. Zanieczyszczenia mechaniczne poszczególnych czci lub

oleju s niedopuszczalne.

Monta rozpocz od zamocowania tloczyska amortyzatora z ko-

pakiem (151 w imadle (za spaszczenie tloczyska)

Na tloczysko zaoy piercie (5), miseczk uszczelniania 161,

uszczelk tloczyska (7), podkadk sprynujc (8). miseczkspryny (9). spryn dociskow (10). uszczelk (4), a nastpnie

cylinder amortyzatora (3) z tulej prowadzc (12).

Nastpnie zamontowa poszczególne czci toka amortyzatora,

pokazane na fragmencie rysunku 6.22 i wkrci nakrtk (28).

Podane na rysunku wartoci okrelaj rednic i grubo podkla

dek oraz liczb otworów lub wyci.

Przygotowa 125 f 5 cm' oleju (gatunek patrz rozdzia 9) wyci-gn maksymalne toczysko z cylindra (3), po czym wla do

cylindra olej, tak aby jego poziom siga! okoo 1 cni poniej

krawdzi cylindra.

Zamkn cylinder (3) gniazdem (31) / /dworami (montazaworówwedug fragmentu rys. 6.22).

Wyj z imada tloczysko z cylindrem, a zamocowa za ucho

cylinder zewntrzny (2). Wla pozosta ilo oleju do cylindra

zewntrznego,woy cylinder (3) z tloczyskiom i wkrci piercie(5) kluczem A.57034.

Po zmontowaniu amortyzatora naley sprawdzi jago chai akterys-

tyk. Jakiokolwiuk przecieki oleju w czasie sprawdzania s<j niedo-

puszczalne.

ZAWIESZENIE TYLNE 6.3

r Resory wraz z tylnymi wspornikami (6, rys. 6.2), wieszakami (8) i drkamireakcyjnymi (3) musz bez luzów w poczeniach utrzymywa tylny mostpodczas napdzania i hamowania. Jeeli stwierdzi si nieprawidowoci

w pracy zawieszenia, to naley poszczególne czci podda kontroli.

Resory, tylny wspornik resoru, wieszak resoru,drek reakcyjny 6.3.1

Podczas ogldzin resory, wspornik i wieszak nie powinny wykaza pknipiór, skuwek tesoru i spoin wspornika. W celu dokadnego sprawdzenia stanu

resorów naley sprawdzi ich charakterystyk, która powinna spenia wyma-gania okrelone w tablicy 6-3. Podczas kontroli ucha resora naley utrzymy-

wa w pooeniu okrelonym na rysunku 6.26.

CHARAKTERYSTYKA RESORU Tablic* 6-3

Obcienie resoru N (kG) Pooenie punktu A resoru mm

1961 (200) a = 54 t 4,3

2844 (290) b = 35 9 3

3922 (400) c = 1201 9.6

Jeeli resory nie odpowiadaj charakterystyce lub pooenie punktu A prawego i lewego resoru

rozni si od siebie wicej ni o 6 mm, to resory naley wymieni na nowe. Resorys wykony-wane w jednej grupie selekcyjnej

Jeeli podczas kontroli stwierdzi si, e charakterystyka jest prawidowa, alesuszkodzone przekadki (zamontowane pod kocami piór) lub skuwki, to resor

naley rozmontowa i umy (chronic tuleje gumowo-metalowe w uchach

przed dziaaniem paliwa lub oleju). Wymieni uszkodzone czci, a nastpniepowlec powierzchnie piór, przekadek i podkadek skuwek smarem CA1Gi zmontowa resor.

Guma w tulejach gumowo-metalowych w uchach resoru, drka reakcyjnego

i wspornika nie moe by popkana, jak równie nie moe wykazywa polizgu

po tulei wewntrznej lub zewntrznej.

Uszkodzone tuleje naley wymieni przy uyciu prasy hydraulicznej itrzpieni*

(rys. 6.27).

Osadzenie tulei przedniej i tylnej w resorze jest prawidowe, jeeli sia 3432

N (350 kG) przyoona do tulei (do cianki zewntrznej) nie powoduje wysuwa-

• Do wypychania tylnej tulei resoru suy trzpie A.74120.

162

rRys 6.26

Rysunek 8-26

WYMIARY KONTROLNE RESORU

fyauitak 6 27

WYMIANA TUIE1 GUM0W0-ME7AIOWEJW PRZEDNIM UCHU RESORUI - suwak pidsy. 2 U/piH" A. 74037.

3 - 'Mor. 4 - pyw p'asyRys. 6 27

nia si jej z ucha resoru Dla drka reakcyjnego ta sia kontrolna wynosi

9806 N (1000 kG).

Podane wymagania dotyczce osadzenia tulei odnosz si równiedo tylnego

wspornika resoru, z tym e wymagana sia kontrolna wynosi 4903 N (500 kG).

Do wymiany uszkodzonej tulei naley stosowa w tym przypadku trzpieA.74120.

Zderzak zawieszenia

\mml5mm

max 1,5mm

mat#

Ryawwk 6 28

SPRAWDZANIE BICIA KOA

6.32

Zderzaki elastyczne (4, rys. 6.2) chroni elementy zawieszenia przed przecie-niem i dlatego nie mog by uszkodzone. W przypadku pkni, zderzaki

naley wycign i wcisn nowe w otwory nadwozia.

Amortyzator 6.3.3

Amortyzatory tylne naley sprawdzi i naprawi w sposób opisany w punkcie

6.2.4.

W stanie rozcignitym do oporu, odlego midzy osi ucha i powierzchnioporow kopaka powinna wynosi 555 + 3 mm, a przy rozciganiu z si2942 N (300 kG) 563,5 ± 3 mm.Amortyzator powinien w zakresie charakterystyki spenia wymagania okre-

lone w tablicy 6-2 dla amortyzatora przedniego. Ilo oleju w amortyzatorze

powinna wynosi 200 ± 5 cm3.

KOA 6.4

Stan kó mona oceni po dokonaniu ogldzin ich tarcz, pomiarze bicia

w miejscach zaznaczonych na rysunku 6.28 i sprawdzeniu ogumienia.Tarcze nie mog mie miejsc z pkniciami, a powierzchnie oporowe dla rubmocujcych nie mog by odksztacone lub zdeformowane.

163

Rysunek 629

WYWAARKA KÓL1 - »iln* do na<xj.iu koln, 2 - uujnii

wywaarki, 3 - ramii) nu|n(lui

!!,...„..!•

UMIESZCZENIE CIARKAWYWAAJCEGO1 - sprynka citjiorka

Opony nie mog mie pkni lub zgrubie na powierzchniach bocznych

i bienika o gbokoci (nawet miejscowo) mniejszej ni 1 mm. Jeeli bicie

promieniowe lub boczne opony przekracza 1,5 mm, opon naley przeoy na

inne koo i ponownie (po napompowaniu) sprawdzi bicie. Utrzymujce si

nadmierne bicie wiadczy o uszkodzeniu opony i koniecznoci wymiany jej na

now.Zakadajc now opon, naley czerwony punkt wykonany na oponie ustawi

przy zaworze. Uzyskuje si wówczas najmniejsze niewywaenie koa, gdynajlejsze miejsce opony (przy czerwonym punkcie) znajdzie si przy najci-

szym miejscu dtki (zawór).

Koa z oponami powinny by wywaone. Szczególnie wane jest wywaanieprzednich kó. Zalenie od typu wywaarki wywaane koa pozostaj na

samochodzie lub naley je do tej czynnoci zdj.Do wywaania kó bezporednio na samochodzie suy wywaarka pokazana

na rysunku 6.29. Umoliwia ona statyczne, a nastpnie dynamiczne wywae-nie przednich kó wraz z piastami i tarczami hamulców. Koa tylne r.a tej

wywaarce mog by wywaone jedynie statycznie

Hf.

Wywaenie statyczne, a nastpnie dynamiczne naley wykonywa cile

wedug wytycznych instrukcji uycia wywaarki.

Do wywaenia kó s produkowane ciarki o masie 20 g, 30 g, 40g,60gi 80 g,

które do obrczy mocuje si za pomoc sprynki (patrz rys. 6.30).

Wymagane cinienie w ogumieniu jest podane w punkcie 6.1

.

Niewywaenie statyczne koa z napompowanym ogumieniem moe maksy-

malnie wynosi 26 N mm (2600 Gmm).

WYKRYWANIE I USUWANIE PODSTAWOWYCHNIESPRAWNOCI

Objawem niesprawnego dziaania zdwi&szonid jgst midzy innymi nieutrzy-

mywanie kierunku jazdy na wprost (bez przyoenia siy do kierownicy)

nierównomierne zuycie opon, nadmierne zuycie opon, ze prowadzenie sisamochodu i stuki w zawieszeniu.

Niesprawnoci te mog by spowodowane zuyciem tulei gumowo-metalo-

wych, pkniciem resoru, odksztaceniem spryny, uszkodzeniem elemen-

tów zawieszenia, niewaciwym cinieniem w ogumieniu, niewaciw regu-

lacj zawieszenia, niewywaeniem kó lub uszkodzonymi amortyzatorami.

Naprawa polega na sprawdzeniu i wymianie zuytych czci oraz regulacji

cinienia w ogumieniu i ustawieniu kó.

164

DEMONTA I MONTA 5.6

Prace demontaowe przy zawieszeniach samochodu mona wykona, jeeli

dysponuje si przyrzdami do wymontowania spryn przedniego zawiesze-

nia i sworzni kulowych oraz przytrzymania silnikaw razie odczenia poprzecz-

ki przedniego zawieszenia.

Wymontowanie i wmontowanie amortyzatoraprzedniego

Wymontowanie amortyzatora z przedniego zawieszenia przepro-

wadza naley nastpujco:

1) zluzowa ruby kó.

2) unie przód samochodu i oprze go dolnymi wahaczami na

podstawkach umieszczonych w pobliu kó. po czym odkrciruby i zdj koa. I

3) przytrzyma kluczem A 57020 toczysko amortyzatora iodkrcinakrtk (6. rys. 6.1), po czym zdj podkadk spryst, podkad-k pask i podkadk elastyczn (5).

4) odkrci nakrtki wspornika (7) i zdj wspornik,

5) odkrci nakrtk,wyj rub mocujc amortyzator dowaha-cza górnego, a nastpnie amortyzator.

W celu wmontowania amortyzatora do przedniego zawieszenia

naley:

1) zaoy rozcignity do oporuamortyzator downtrza spryny

6.6.1

i zamocowa go do górnego wahacza za pomoc ruby z nakrtki podkadk spryst (przód samochodu ustawiony na podsiaw-

kach): nakrtk dokrci momentem 49 N m (5.0 kGm):

2) za pomoc hydraulicznego podnonika, podstawionego poddolny wahacz (przy kole), ugi spryn przedniegozawieszenia;

na toczysko amortyzatora zaoy podkadk elastyczn (5. rys.

6.1), a nastpnio wspornik (7) i zamocowa go nakrtkami

z podkadkami sprystymi; dokrcajc je momentem17Nm(1,7 kGm):

3) zaoy podkadk elastyczn (5). podkadk pask i spryst,po czym wkrci nakrtk (6), przytrzymujc trzon amortyzatora

kluczem A.57020; nakrtkdokrci momeniem 39 N m (4 kGm);

4) zaoy koa i zdj przód samochodu z podstawek;

6) dokrci ruby kól momentem 69 N m (7 kGm).

Wymontowanie i wmontowanie przedniego zawieszenia 6.6.2

Po wymontowaniu amortyzatorów (p. 6.6.1), naley z jednej stro-

ny, a nastpnie z drugiej strony samochodu wykona nastpujceczynnoci:

1) ugi spryn przedniego zawieszenia za pomoc przyrzdu

A.74 1 1 2: w tym celu dolny konierz (2. rys. 6.31 ) przyrzduA 741 1 ?

Ryuiwk 6 31

UGINANIE SPRYNY PRZEDNIEGO ZAWIESZENIA ZA POMOC PRZYRZDUA.74112

1 - klucz do przytrzymywana uM. 2 - dolny koniniz przyrzd" A 74112 i li/i.mn

przyrzdu. 3 -spryli) pizndniugo zmwioszenia

naley umieci na zwoju spryny przedniego zawieszenia, mo-liwie blisko górnego wahacza i wkrci nieco trzpie przyrzdu, poczym otwt y w konierzu (2, rys. 6.32) zaoy na ruby (3);

przytrzymujc kluczem (1, rys. 6.31) tulej dolnego konierza,

krci pokrtem przyrzdu, a do zblokowania spryny:2) przestawi podstawki podtrzymujce przód samochodu poza

wahacze w miejsca podane w rozdziale 10;

31 odczy cznik drka stabilizatora (4. rys. 61) od wahaczadolnego;

4) odczy przewód elastyczny hamulców i zatka otwór w prze-

wodzie, aby uniemoliwi wyciek pynu*.

5) odczy zewntrzny drek kierowniczy od dwigni zwrotnicy;

do wypchnicia sworznia kulowego uy cigacza A.47035 Irys.

6 33);

6) odczy drek reakcyjny (24. rys. 6.1) od wahacza dolnego;

wyjmujc rub i zsuwajc drek reakcyjny policzy podkadki

regulacyjne zaoone midzy widekami a wahaczem;

7) po odkrceniu dwóch nakrtek, odczy wspornik górnego

wahacza (10, rys 6.-1 J.orf- nadwozia i policzy** podkadki regula-

cyjne (9) zaoone m.idzy wspomikim a nadwoziem;

81 odkrci rub 04) przedniego zamocowania wahaczz; górnego

i policzy*" podkadki regulacyjne (16);

9)wyj wahacze ze\«r*rótnloa, po uprzednim odkrceniu nakrtki

i wysuniciu ruby czcej dolny wahacz z popi/er./ka.

10) zwolnispryn przedniego zawieszeniu krcc pok rttom (1,

rys. 6.32) i wyj spryn;1

1 ) odkrci rubywsporników (17. rys. 6.1 ) i odczy stabilizaior;

1 2) odkrci nakrtk (28) i wyrrfontowa drek reakcyjny;

13) w celu odczenia poprzeczki przedniego zawszenia (12)

naley silnik zawiesi na poprzeczce A.70526 (rys. 6.34):

• Patrz punkt 4.9.1.•

' Podczas montau naley zaoy tak sam liczb podkadeko takich samych grubociach, jakie byy poprzednio zaoono

165

Rysunok S 32

WIDOK NA GÓRNA CZEjS PRZYRZDU DO UGINANIA SPRYN1 -pokrto pizyr^du A 74112. 2 - ktrlnot/ puyii^tlu A. 741 12. 3 - srulw wsporniku

/flmocowanm amoriyMioru

•:»..—• 6.33

WYPYCHANIE SWORZNI KULOWYCH Z DWIGNI ZWROTNIC1 - Muc* ilu pok.ij.jmra wuby scutyaufo. 2 - Scif|90cr A.4703G. 3 drqiok kierowniczy

/ewrujlr/ny, 4 - dvii|imi «vrolmcy, 5 - a«orran kulowy

14) odkrci ruby (19, rys. 6.1) mocujce poprzeczk do nadwozie

i ruby (20);

15) odkrci nakrtki mocujce poduszki zawieszenia silnika do

poprzeczki (12) i wyj poprzeczk.

W celu wmontowania przedniego zawieszenia do samochodunaley:

1) wmontowa poprzeczk przedniego zawieszenia do nadwozia,

166

wprowadzajc kotki ustalajce do otworów w nadwoziu; Sruiiy

(19, rys. 6.1) z podkadkami paskimi i sprystymi dokrci mamentem 83 NI m (8.6 kGm);

2) zamocowa poduszki zawieszenia silnika za pomoc naknjt -

z podkadkami paskimi i sprystymi; nakrtki dokrci momen-tem 33 N m (3,3 kGm); oprócz tego wkrci ruby (?0)znotlH.i I

kami paskimi 1 sprystymi,

3) odczy silnik od poprzeczki A. 70526 (rys. 6.34) izdj poprzecz-

k, po czym z jednej, a nastpnie z drugiej strony samochoduwykona nastpujce dalsze czynnoci;

4) wmontowa drek reakcyjny do nadwozia, zakadajc czciw sposób pokazany na rysunku 6.1; nakrtki dokrci momentem92 N m (9,4 kGm);

5) wmontowa stabilizator, przykrci wsporniki (7) rubamiz podkadkami sprystymi dokrcajc je momentem 39 N m(4 kGm);

Rysimi* 6 34

ZAWIESZENIE TYU SILNIKA NA POPRZECZCE A7052b

1 • poprreczka tlo poatrjyniania silnika

6) woy spryn przedniego zawieszenia do gniazda nadwo/ia

i ugi j (patrz demonta zawieszenia);

7) zamontowa wahacze ze zwrotnic, czc wpierw dolny wa-

hacz z poprzeczk przedniego zawieszenia za pomoc ruby i na-

krtki; nakrtki nie dokrca;

8) zaoy uprzednio wymontowane podkadki regulacyjne (9) pod

wspornik górnego wahacza (10) i przymocowa go rubami i na-

krtkami i podkadkami sprystymi; nakrlek nie dokrca.,

9) zaoy uprzednio wymontowane podkadki regulacyjne (16)

i wkrci rub (14) przedniego zamocowania górnego wahacza;

ruby nie dokrca;

10) poczy zewntrzny drek kierowniczy z dwigni zwro'

nakrtk sworznia kulowego dokrci momentem 59 N m(6 kGm) i zabezpieczy zawleczk;

11 (poczy cznik drka stabilizatora (4| z wahaczem dolnym za

pomoc ruby i nakrtki z podkadk spryst; nakrtk dokrcimomentem 39 N m (4 kGm);

1?) wyj korek z przewodu hamulcowego i poczy go z prze-

wodem elastycznym hamulców; moment dokrcenia 27 N m(2,8 kGm);

13) zwolni spryn przedniego zawieszenia krccpokrtom 1 1

,

rys. 6.32); spryna powinna osi w gniedzie wahacza górne-

go; przyrzd A.74112 wymontowa;14) zaoy amortyzator (patrz p. 6.6.1);

15) wyregulowa cinienie w ogumieniu i ustawi samochód na

poziomej pododze w celu obcienia go i zacinicia nlei gumo-

wo-metalowych wahaozY; obcienie jest prawidowe,jeeli odle-

goci od ziemi s ZfJOdrW z podanymi na rysunku 6.35; wymiarc jest mierzony do powierzchni oparcia gumowego zderzaka;

momenty dokrcenia czterech pocze obcionego samochodu

podane sa na rysunku 6.1,

16) poczy drek reakcyjny z wahaczem dolnym, regulujc

wpierw dugo drka, tak aby w otwór wahacza i wideek ruba

(25) wsuwaa si bez oporu; midzy wideki diki i wahacz

zaoy ryle podkadek, ilepotrzeba do skasowania luzu (podkadki

s dostarczane o grubociach 0,1 i 0,3 mm); nakrtk dokrcimomentem 98 N m (10 kGm);

17) sprawdzi i w razie potrzeby wyregulowakty ustawienia kó(p. 6.7) oraz odpowietrzy zaciski hamulca (p 4.10)

Wymontowanie i wmontowanie amortyzatora tylnego 6.6.3

W celu wymontowaniu amortyzatora tylnego naley:

1) uniesc ty samochodu i oprze tylnym mostem na podstawkach; 3) odkrci nakrtk (16. rys 6.2) i zdj amonyzaior.

2) od strony baganika przytrzyma kluczem A.57020 oczysko Wmontowanie amortyzatora naley rozpoczyna od rozcignicia

amortyzatora i odkrci nakrtk, po czym zdj podkadk spr- go i doczenia wpierw do nadwozia, a nastpnie do tylnego

yst, podkadk plasK i podkadk elastyczn (z gumy), mostu.

r

Wymontowanie i wmontowanie tylnego zawieszenia 6.6.4

Tylne zawieszenie naley wymontowa w sposób omówionyw punkcie 3.6.5. W cylu odczenia resorów, naley odkrcinakrtki ze rub (19, rys. 6.2) i wyj ruby.

Wmontowanie tylnego zawieszenia naley przeprowadza w spo-

sób omówiony w punkcie 3.6.5

Jeeli od resorów byy odczone wsporniki (14, rys. 6.2), to naleydoczy je do resorów za pomoc strzemion (13). Nakrtki strze-

mion naley dokrca przy resorze obcionym do stanu wypros-

towanego, momentem 29 N m (3 kGm) i zabezpieczy przoz

zgicie podkadki (12).

Momenty dokrcenia waniejszych pocze gwintowych zawie-

szenia s podane w tablicy 6-4.

MOMENTY DOKRCENIA WANIEJSZYCH POCZE ZAWIESZENIA Tablice «--4

Nazwa czesd

Numerczci

katalogowy)

WasnociMomeni

dokrcenia

N m (kGm)

ruba mocowania poprzeczki

zawieszenia przedniego do

podiunlcy '6141921 M1JxU5 R80 83 (8,5i

Nakrtko rub czniki drkastabilizatora '2164711 Ml0x1.25

R50

(ruba R80) 39 (4.01

ruba przodmogo ran i ii ownu.wahacza górnego do nadwozia

1 66121'

/4060013 M1z<1.25 R80 69 (6.0)

Nakrtko ruby tylnego iiimi>'

cownnifl wahacza goriwgc do

wspornika 18101511 M12x1,25

RS0

(niba R80I 69 (6.01

Nakrtko- siuby zamocowania

wahacza dolnego ilo poprzec/u 16101511 M12»1.25

R50

ISruta R80| 83 (8,5)

Nazwa czci

Numer

oscikatalogowy)

GwirilWI.-M <:r

mechaniczne

Momentdokrcania

N m (kGrnl

Nakrtka górnego i dolnego

przegubu zwrotnicy 12574811 M14x1.5 RBO 98 1101

Nakrtka górnego mocowani,

amortyzatora 12164721 M10*1.2S R80 39 MO)

Nakrtka dolnago mocowania

amortyzatora 1216472' M10*l,26

RBO

;sruba RBO) 48 (6,0)

ruba kola 1.49.112/

/4077152 M12x1.25 69 trjj)

Nakrtka ruby mocowania pty

ly zacisku do zwrotnicy 12164721 M10*1.2S

r»o

IstiiDa R80) 49 |5.0)

Nakrtka (15) strzemienia

(rys. 6.2)

1 56.450'

4160673 MB < 1,25 RBO 30 13)

Nakrtki rut) tulei gumowo-

•melalowych resoru (1. 7. 9, 18

rys. 6.21 16105011 Mtzxl.25 R50 88 (9.01

Nakiatki mocujce tylny wsnnr

nik resoru (6. rys 6.2) 16100811 MHx1 .25 nso 18 11.81

Nakrtka górnegozamocowania

amortyzatora (rys. 6.2) 12164721 M10*1JS RBO

Nakrtka dolnego zamocowania

amortyzatora (rys. 6.21 16106011 M12xl,25 RBO es (9.0)

Nakiqtka rub drka reakcyjne-

go (10. IB. rys. 6.2) 12574811 MH.1,5 R50 88 (S.0)


Kontrola zawiesze polega na sprawdzeniu i w razie potrzeby wyregulowaniu

któw wyprzedzenia i pochylenia kó przednich.

Przed kontrol musz by wykonane czynnoci przygotowawcze (patrz p. 5.7),

których celem jest usunicie nadmiernych luzów, sprawdzenie stanu kó,

regulacja cinienia w ogumieniu i odpowiednie obcienie samochodu, przy

którym wymiary b i Cs zgodne z rysunkiem 6.35.

Przed pomiarem samochód trzeba zakolysa, aby usun ewentualne nacigi

w zawieszeniu.

167

Rys.6.35

Kty ustawienia kó powinny by zgodne z podanymi na rysunku 6.36 lub

wartociami podanymi w danych, technicznych zawieszenia (p. 6.1) dla samo-

chodu bez obcienia* (masa wasna).

Do pomiaru kósu specjalne przyrzdy. Na przykad polski przyrzd PKO-1

(rys. 6.37) lub równie produkcji polskiej PK-1 (rys. 6-38). Pomiary naley

przeprowadza cile wjedug wytycznych instrukcji uycia przyrzdów• Kt wyprzedzenia reguluje si za pomoc nakrtek drka reakcyjnego (1,

rys. 6.36) dla zakresów okoo 10' i za pomoc podkadek (2) przy koniecznoci

wikszej regulacji

Ryiunafc 6.35

SPRAWDZANIE PRAWIDOWOCIOBCIENIA SAMOCHODU PRZY

DOKRCANIU POLCZF ZAWIESZENIA

b - 179 + Bmm.c = «6 I Bmm

RyuiiwV6.36

KTY USTAWIENIA KOI PRZEDNICH1 dra/ak

,-podkadko

fftflulflryjn.i 3 snina iir/edniapo

zamocowania nómi>rjn w/inac/a.

i - wspornik oornngo wahnc/a, 5 -

podkadka regulacyjna. 6. 7 n»ki«jll.i

B-A'2...4mm

7/

Rys.6.36

Przy regulacji za pomoc nakrtek drka (1) naley wpierw rozluni nakrtki,

a nastpnie pokrcaniem nakrtki przedniej wyregulowa kt wyprzedze-

nia, po czym zacisn poduszki nakrtk tyln dokrcajc j momentem98 N m (10kGm)

" Waciwsze jest ustawienie któw kó dla trudnych warunków pracy zawieszenia, to znaczy

w samochodzie z obcieniem.

168

W razie koniecznoci wykonania wikszej korekty tego kta. naley regulacj

przeprowadzi za pomoc podkadek (2)* i w razie potrzeby drka reakcyj-

nego.

Regulacja podkadkami zabezpiecza tuleje gumowo-metalowe przed nadmier-

nymi obcieniami.

Skracanie drka reakcyjnego (1) przez nakrcanie nakrtek oraz

zwikszanie liczby podkadek (2) powoduje zwikszanie kta

wyprzedzenia i odwrotnie - wyduanie drka reakcyjnego

i zmniejszanie liczby podkadek powoduje zmniejszanie kta

wyprzedzenia.

: v - * 6 37

PRZYRZD OPTYCZNY PKO-1 DOSPRAWDZANIA USTAWlfcNIA KO1 - okran e podj>olfcq kt0 -**. 2 stojak

; talu/4. / pod*udku linio..}. 3 draiok

ruauwaiiy * poddjHtal Ii'h«wvi 4 obrotnica

z poiI/ialku. kulowa., - rruinik.

6 - irormlurmaKif, 7 - uoitstawka

wytowriawoa

W razie koniecznoci zaoenia lub zdjcia pewnej liczby podkadek (2. rys.

6.36) naley, po uprzednim wymontowaniu amortyzatora (p. 6.6.1), ugispryn przedniego zawieszenia, tak aby górny wahacz nie by obciony

(dolny wahacz oparty na podstawce umieszczonej w pobliu koa).

Po wykrceniu ruby (3) i zluzowaniu nakrtek (6 i 7, rys. 6.36) naley

skorygowa kt wyprzedzenia za pomoc podkadek (2). po czym rub (3)

trzeba wkrci nie dokrcajc jej mocno.

Zwolni spryn przedniego zawieszenia i zaoy amortyzator (p. 6.6.1).

Po przeprowadzeniu regulacji naley obciy samochód zgodnie z wymaga-

niami podanymi na rysunku 6.35, dokrci rub (3 rys. 6.36) momentem

59 N m (6 kGm), a nakrtki (6 i 7) momentem 49 N m (5 kGm) i sprawdzi,

czy uzyskano zgodny z wymaganiami kt wyprzedzenia.

• Kt pochylenia kó naley regulowa za pomoc podkadek (5)" zakada-

nych w jednakowej liczbie na rub górn i doln wspornika (4).

Zwikszenie liczby podkadek powoduje zwikszenie kta pochy-

lenia koa, a zmniejszenie - zmniejszenie tego kta.

RyAjnekG38

PflZVRZD PK-1 00 POMAROW KTÓWUSTAWIENIA PRZEDNII KÓ

Zmieniajc liczb podkadek (5), naley postpowa jak przy zmianie liczby

podkadek (2) z rym, e ruba (3) pozostaje zakrcona, a odkrcane i lastpnie

dokrcane (przy obcionym jak na rys. 6.35 samochodzie)s tylko nakrtki (6

i 7).

• Jedna podkadka o gjwbocM)3 mm powoduje zmian kia o okoo 8'

169

i- !

"/ "/

r

Rysunek 7.1

SCHEMAT UKADU ZASILANIA (FRAGMENTSCHEMATU INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ!

10 - allcrnalor. 1 1 akumulator,

IB - paokaimk syunalu-acii ldowania.

77 - regulator napieria. M- skrzynka

bezpieczników, fjl - lampka kontrolna

ldowania al i.

i . SB - wycznikzaponu

' kolorów przewodów:

z - zielony, a - cnmy. c - czerwony, r -

brzowy, n - b - biay, o -óty.s -

siary, p - [Kirriaiariczowy, w - róowy. I-fiolBlowy

Rysunek 12SCHEMAT Al TERNATORAI - wirnik, 7 - uzwn|enir» wzbudzania wirnika.

3 - srojan / irzwojoriium. A - tmrc prznilnio.

5 - czczolka. 6 - piercie lizgowy,

7 - szczotka. 8 piarscio lizgowy. 9 diody

z biegunem ujemnym no obudowie Unirius

na masie). 10- diody z bwyuiron) dodatnimna obudowie lprur.no masie), 11 - tarcza

tylrni. 1? - radiator

4

-lA

170

WYPOSAENIE ELEKTRYCZNE

7


Gówne elementy wyposaenia elektrycznego i ich rozmieszczenie w samo-

chodzie s omówione w punkcie 1.4, a schematy pocze waniejszych

obwodów przedstawiono na rysunkach 7.1, 7.15, 7.22, 7.27, 7.31. Plastyczne

przedstawienie poszczególnych elementów i usytuowanie w miejscach odpo

wiadajcych ich rzeczywistemu pooeniu w samochodzie uatwiaj korzysta-

nie z tych schematów.

Najistotniejszymi obwodami wyposaenia elektrycznego s- obwód zasilania,

- obwód zaponu,- obwód rozruchu,

- obwody owietlenia i sygnalizacji,

- obwody urzdze pomocniczych (wycieraczki, dmuchawa).

Obwody te ze wzgldu na konieczno oszczdnego stosowania przewodów

i czci pomocniczych nie s jednak cakowicie niezalene

Wynika to wyranie z tablicy 7-8, w której przedstawiono wykaz bezpieczni-

ków i zabezpieczonych przez nie obwodów. Jeden bezpiecznik zabezpiecza

nieraz kilka obwodów, a jeden przewód suy nieraz kilku celom. Przewody

zastosowane w poszczególnych obwodach s zgrupowane w, tak zwane

wizki, w celu uatwienia montau i zabezpieczenia przed uszkodzeniem.

Warstwa tamy owijajcej wizki z zewntrz, a take ich uoenie i umocowa-

nie w specjalnie dobranych miejscach w samochodzie stanowi dodatkowochron przewodów.

W celu uatwienia zidentyfikowania poszczególnych obwodów, izolacja prze-

wodów jest wykonywana w rónych kolorach.

Poniewa omawianie waniejszych obwodów na schemacie ogólnym nie jest

przejrzyste, dlatego bd one omawiane na fragmentach schematu (wskazu-

jcych jednoczenie jak mona wyodrbni inne fragmenty schematu intere-

sujce uytkownika).

Dane techniczne

Akumulator oowiowy, kwasowy

Napicie znamionowe 12 V

Pojemno znamionowa

(przy wyadowaniu w cigu 20h) 45 Ah

171

Dugo 207 - 2 mm

Szeroko 175-2 mm

Wysoko 190-4 mm

Masa akumulatora z elektrolitem 14,5 kg

Zacisk na mas minus

Alternator A 12 M-1 24/1 2/42


rraKosc ooroiowa wzuuazenia

12V(przy20°C) 1000 i 50 obr/min

Prd oddawany przy napiciu

i4* v i pruKosci Ourotowej

5000 obr/min w temperaturze 20*C minimum 42 A

Maksymalny prd 53 A

Maksymalna prdko obrotowa:— trwss- chwilowa (w czasie 15 min)

louuu oDr/min

15000 obr/min

Prd wzbudzenia 2.5...2,8 A

Przeoenie silnik-alternator 1:2.1

iNapicie miazy rodkiemgwiazdy i zaciskiem dodatnim 7 V

Diody 4 AF2

Liczba diod 6

Prd znamionowy 25 A

Spadek napicia (redni przy pr-dzie znamionowym) maksimum 1,2 V

Prd wsteczny maksymalny 2 mA

MaKsymame napicie wsteczne pr-du staego 150V

Maksymalna temperatura obudowy 15CC

Minimalna temperatura otoczenia -40°C

azczyrowy prp przewoazenia poa-

czas pracy cigej 75 A

Regulator napicia RC 2/12B

Liczba stopni regulacji dwa

172

Napicie drugiego stopnia regulacji 14,2 ! 0,3 V

Napicie pierwszego stopnia regu- mniejsze o 0...0.7 V od napicia na

lacji pierwszym stopniu

Przekanik sygnalizacji adowania TS 10-12


Prd znamionowy 10 A

Napicie otwarcia styków 5,2 i 0,4 V

Rozdzielacz S91 BX

Odstp styków przerywacza 0,42. ..0,48 mm

Kt zwarcia styków 57.. .63°

Kt rozwarcia styków 27...33

Maksymalny kt wyprzedz-nia zaponu mierzony na

wale korbowym:

- regulatora odrodkowego 26° ± 2°

rani t\a+r\m nnHi^i^nipnirt-— I^UUIClLUI O (JUUUrOI MCI IIW

wego 15' ± T

Kt wyprzedzenia zaponu 5° ± 2°

Sia docisku styków przery- 5,4 ± 0,5 N

wacza (550 ± 50 G)

Cewka zaponowa Zelmot (Marelli) BE 200B

Bosch TK 12 A 17

Martinetti G 52S

wiece zaponowe Iskra (KLG) FE 65P

Marelli CW 240 LP

Chamnion N9Y\_# 1 1 Ci III L ' • \J II » « ' 1

Bosch W 200 T30

Gwint M 14 x 1,25

Odstp elektrod 0,6. .0,7 mm '

Rozrusznik E 100-1,5/12

1 *ia LJItJt.lt? .cl lal * i i*Jl lUWc 1? V

Moc znamionowa 1,5 kW

Przeoenie wieniec zbaty-kóko

rozrusznika 12

173

08WÓD ZASILANIA 7.2

W obwodzie zasilania (rys. 7.1) prd uzyskuje si z alternatora (10) napdzane-go przez silnik, a magazynuje si go w-akumulatorze (11).

• Prd z akumulatora (przewód brzowy), po przekrceniu kluczaw wyczni-ku zaponu pynie przez bezpiecznik I, regulator (22) i zacisk (67) alternatora douzwojenia wirnika (uzwojenia wzbudzenia 2, rys. 7.2) i wytwarza pole magne-tyczne. Po uruchomieniu silnika wirujce wraz z wirnikiem alternatora polemagnetyczne indukuje w uzwojeniach umieszczonych w stojanie (3) prdelektryczny.

• Regulator (22, rys. 7.1) wczony w obwód wzbudzenia nie dopuszcza donadmiernego wzrostu napicia prdu przy zmianach prdkoci obrotowejsilnika, a przekanik sygnalizacji adowania (16) poczony z uzwojeniemstojanu i lampk (51 ) w zestawie wskaników umoliwia ocen prawidowocidziaania obwodu zasilania.

Alternator

Rysunek 7.3

SCHEMAT ElEKTRYCZNY UKADUPROSTOWNICZEGO I Al TFRNATORA lopie

Iflk pod ryn 7.2I

13. IB - diody t bioguiiwn ujoninyni nu

obudowie, 1*1, IB diody / bioguncrm

dodatnim no obudowlo

Rysunok 7.4

SCHEMAT STAN!

SPRAWDZANIAI luguloniny tt

'S - emperurnin'/.

•WISKA 00

Alternator ma w stojanie umieszczone trzy uzwojenia (fazy) A, B, C (rys. 7.2).

Indukowanyw tych fazach prd cykl iczniezmienia kierunek przepywu z jedno-czesnym wzrastaniem i zmniejszaniem si napicia i dlatego (ze wzgldu nawspóprac z akumulatorem) jest prostowany w ukadzie wyposaonymw diody krzemowe.

• Diody grzej si podczas przewodzenia prdu (przewodz tylko w kierunkuod minusa diody do plusa). W celu zabezpieczenia ich przed przegrzaniem sone osadzone w dobrze odprowadzajcych ciepo elementach i chodzoneprzepywajcym powietrzem.

Diody (z plusem na masie) przewodzce prd do plusowej pytki (t/wradiatora 12, rys. 7.2) s oznaczone napisem koloru czerwonego, a diody (z

minusem na masie) przewodzce prd do minusowej tarczy tylnej alternatoras oznaczone napisem koloru czarnego.Do uzwojenia wzbudzenia (2) alternatora, prd z akumulatora dopywa przezszczotki grafitowe (5 i 7) oraz piercienie lizgowe (6 i 8), a z kadego uzwojeniastojanu (np. A na rys. 7.2) prd jest odbierany przez par diod (9 i 10).

Radiator (12), z diodami z plusem na masie, jest odizolowany od pokrywytylnej alternatora (z diodami z minusem na masie) i jest poczony z zaciskiem(30, rys. 7.3) alternatora.

Przepyw prdu w kadej z trzech faz (A, B, C) stojanu jest nastpujcy - jeelifaza A alternatora (rys. 7.3) ma najwiksz warto dodatni (ma najwikszenapicie), to prd z niej pynie przez diod (10) do zacisku (30) i po przejciuprzez odbiorniki wraca clo fazy A przez diod (13) lub (15) fazy o najwikszejwartoci ujemnej Faza B wspópracuje podobnie z diodami (16, 9 i 13), a fazaC z diodami (14, 9 i 15).

174

Rys 7 5

Rysunek 7.5

TARCZA PRZEDNIA ALTERNATORAZ WIRNIKIEM

1,2- pwraciemo slegowe, 3 - taraa

pnednia, 4 wirnik

Rysunek7.WIRNIK ALTERNATORA

W przypadku, jeeli przy pracujcym silniku wieci si lampka kontrolna

adowania akumulatora, a kontrola paska wentylatora, bezpiecznika i alterna-

tora wskazuje na uszkodzenie alternatora, to naley gowymontowa i przepro-

wadzi napraw.

Przed demontaem jest wskazane zbadanie alternatora na stanowisku przed-

stawionym schematycznie na rysunku 7.4, które róni si tym od schematu

z rysunku 7.1 , e zamiast regulatora napicia jest regulowany rezystor (1 ,rys.

7.4), a zamiast obwodu lampki kontrolnej s wczone woltomierz (2) i ampe-

romierz (3) umoliwiajce ocen dziaania alternatora.

Podczas zwikszania prdkoci obrotowej alternatora do wartoci podanych

w tablicy 7-1 naley za pomoc rezystora (1 ) .utrzymywa napicie 14 V.

Natenie prdu przekazywanego przez alternator (którego warto wskazuje

amperomierz) powinno by zgodne z podanym w tablicy 7-1.

Jeeli ta kontrola wykae, e alternator jest uszkodzony, to naley go zdemon-

towa i poszczególne czci sprawdzi.

Demonta alternatora naley poprzedzi oznakowaniem wzajemnego pooe-nia tarczy przedniej, stojanu i tarczy tylnej, a nastpnie

- odkrci wkrt krzyowy i wyj szczotkotrzymacz ze szczotkami,

- odkrci cztery nakrtki samozabezpieczajce i odczy od alternatora

tarcz przedni wraz z wirnikiem (rys. 7.5).

• Wirnik alternatora (rys. 7.6) powinien mie prosty waek, nie zuyte pier-

cienie lizgowe i nie uszkodzone uzwojenie. Bicie powierzchni A wzgldempowierzchni a wirnika i piercieni lizgowych (powierzchnie b) wynosi moemaksymalnie 0,05 mm, chropowato piercieni lizgowych powinna wyno-si Ra = 0,32 nm. Rezystancja uzwojenia wirnika (rezystancja midzy piercie-

niami lizgowymi 1 i 2 rys. 7.5) powinna wynosi 4,5 ±0,1 Q w temperaturze

20°C, a izolacja uzwojenia powinna bez przebicia wytrzymywa napicie

500 V prdu przemiennego o czstotliwoci 50 Hz, doprowadzone do pier-

cienia lizgowego (1), a nastpnie (2) i bieguna wirnika.

Wirnik z biciem przekraczajcym 0,05 mm lub uszkodzonym uzwojeniemnaley wymieni na nowy. W razie wystpowania bicia piercieni lizgowych

przekraczajcego 0,05 mm naley je przetoczy zapewniajc chropowatoRa = 0,32 i»m.

• oyska wirnika powinny obraca si bez zaci i nie mog mie luzu

promieniowego. oyska uszkodzone trzeba wymieni i jeeli nies uszczel-

nione obustronnie, to napeni smarem MR3 (oysko od strony koa pasowe-

go naley napeni smarem do 2/3 objtoci).

175

Rysunek 7 1

SPRAWDZANIE DIOD

1.3. 7- dioda / bioguncfn dodatnim na

obudowie, 2, 6 ~ diod« * biegunom uftrmnym

nfl obudowie. 4 kocowlui diody. 6 - wcisk.

8 - kocówka laiy alternatora, S Uodok.w! .i.i iv ojwojoii Motana, io mikan

flLJLW

• Stojan powinien mie rezystancj kadej fazy 0,12 ± 0,005 Q w temperatu-

rze 20°C (midzy kocówk fazy i rodkiem gwiazdy, przy odczonychdiodach). Izolacja uzwoje powinna bez przebicia wytrzymywa napicie

500 V prdu zmiennego o czstotliwoci 50 Hz, przykadane do kocówkikadej fazy i masy stojana.

W razie niespenienia przez uzwojenia podanych warunków, stojan naleywymieni na nowy. /

• Diody zastosowane w alternatorze maj w swym wntrzu pytk krystalicz-

nego krzemu z wprowadzonymi do jej obu powierzchni specjalnymi domiesz-

kami (rónymi z obu stron pytki). Pytka taka przewodzi prd tylko w jednymkierunku. W celu umoliwienia doczenia do niej przewodów i zabezpieczenia

przed szkodliwym dziaaniem atmosfery, jest ona zamknita w szczelnej

obudowie, chronicej przed wpywem wilgoci i powietrza.

W kierunku przewodzenia natenie przepywajcego przez te diody prdu nie

moe przekracza 25 A (lub impulsowo 200 A), poniewa nastpi uszkodzenie

diody wskutek przegrzania.

W kierunku nieprzewodzenia (zaporowym) nie mona doprowadza napicia

przekraczajcego 150 V, poniewa moe nastpi zniszczenie diody wskutekprzebicia. W kierunku zaporowym przez diod przepywa tylko nieznaczny

prd (okoo 2 mA).

Diody naley sprawdza pojedyczo, po odczeniu ich kocówek (4, rys. 7.7)

od zacisków (5). Wstpna kontrola polega na sprawdzeniu przepywu prduw kierunku przewodzenia i w kierunku zaporowym. Do sprawdzania naleyuy arówk 25 . 50 W poczon szeregowo z akumulatorem*.

Diody (1, 3, 7) osadzone w radiatorze, przy doprowadzeniu prdu do kadejz nich w sposób pokazany na rysunku 7.7, powinny przewodziprd - arówkapowinna si wieci. Przy zmianie kierunku przepywu prdu (minus dokocówki diody, plus do radiatora) arówka nie moe si wieci.

• Do badania diod nie moe by stosowany prd przemienny o napiciu 110 V lub 220 V,

poniewa spowoduje nieodwracalne uszkod7enie diody

176

Diody osadzone w tarczy tylnej, przy doprowadzeniu minusa do zacisku diody,

a plusa do tarczy tylnej, powinny przewodzi prd (wiecenie arówki). Przy

zmianie kierunku prdu (plus do zacisku diody, minus do tarczy tylnej)

arówka nie powinna si wieci.

Dokadnie sprawdza si diody za pomoc przyrzdu, na przykad

Ap. 5016. zgodnie z instrukcja jego uycia.

Podczas kontroli naley sprawdzi:- w kierunku przewodzenia - spadek napicia na diodzie przy

przepywie prdu 25 A o napiciu 6 V; spadek napicia powinien

by mniejszy lub rówrfy 1,2 V; czas próby powinien wynosi5. ..10 s, aby nie nastpio przegrzanie diody;

- w kierunku zaporowym - prd przewodzenia przy napiciu150 V prdu staego; prd wsteczny wynosi moe maksimum2 mA.

Diody nie speniajce wymaga, podanych dla opisanych sposo

bów konlroli. naley wymieni na nowe przy uyciu prasy la nie

motka). W tarczy tylnoj dla diody naprawczej rozwiorci otwór

o rednicy 13.12.. .13,16mm i wcisn diod przez tulejko wymia-rach 13,2 v 16,3 mm. W razie uszkodzenia diody osadzonej

w radiatorze naley wymieni kompletny radiator na nowy, poi im

waz diody z plusem na masie nie s dostarczane jako czcizamienne.

Alternator naoy montowa w odwrotnej kolejno* do demon-tau. Nakrtki rub cigaicych dokrca momentem 1.0 N-m(0.42 kGm), a nakrtk koa pasowego - momentem 59 N m(6 kGm). Podkadk nakrtki koo pasowego naley zaoy stronwkls do koa pasowego.Po zamontowaniu, alternator trzeba sprawdzi na stanowisku

(wymagania patrz tabl. 7-1).

WYMAGANIA DOTYCZCE ALTERNATORA Tablica 7-1

Prdko obrotowa

alternatora

Obr/min

Czas próby

min

Minimalny wymaganywydatek prqdu

(przy napiciu 11 V)

4000

11000

S10

*

Regulator napicia 7.2.2

Regulator napicia (22, rys. 7.1) wczony do obwodu wzbudzeniu alternatora,

utrzymuje napicie okoo 14,2 V.

Elementem ruchomym regulatora jest zwora (4, rys. 7.8 i rys. 7.9). której styki

wspópracuj ze stykami (2 i 3).

Jeeli styk umieszczony na zworze (4) jest zwarty ze stykiem (3), to uzwojeniewzbudzenia alternatora jest zasilane napiciem takim, jakie wystpuje w insta-

lacji elektrycznej. Przepyw prdu przez regulator nastpuje bez oporów przez

przewód (1), zwor (4) i jarzmo (6).

Jeeli wskutek zwikszajcej si prdkoci obrotowej magnenicy alternatora

wzrasta napicie w instalacji, to zwiksza si równie oddziaywanie na zwor(4) pola magnetycznego wytwarzanego przez cewk (7), Przekroczenie dopu-szczalnego napicia powoduje odsunicie sizwory (4) od styku (3) i wczeniepierwszego stopnia regulacji. Prd z akumulatora przepywa wówczas douzwojenia wzbudzenia alternatora przez dawik (10) i rezystor regulacyjny (9)

Spadek napicia zasilajcego uzwojenia wzbudzenia alternatora powodujezmniejszenie si napicia w instalacji elektrycznej do wartoci 14,2 i 0,3 VJeeli dalszy wzrost, prdkoci obrotowej magnenicy alternatora powodujewzrost napicia w instalacji elektrycznej, to zwikszajce si pole magnetycz-ne, wytwarzane przez cewk (7), powoduje mocniejsze przycigniecie zwory(4). Zetknicie si styku na zworze (4) ze stykiem (2) i wczenie drugiegostopnia regulacji powodujcego poczenie uzwojenia wzbudzenia alternato-

ra z mas i spadek napicia. Nastpuje odsunicie si zwory (4) od styku (2)

i ponowne wczenie pierwszego stopnia regulacji.

Podczas pracy alternatora, w regulatorze napicia nastpuj stale przejcia

z pierwszego na drugi stopie regulacji i odwrotnie.

• W przypadku, jeeli przy uruchamianiu silnika rozrusznikiem, akumulatorprdko si wyczerpuje lub, jeeli pojawia si konieczno czstego uzupenia-

nia poziomu elektrolitu w akumulatorze, to jest wskazane sprawdzenie regula-

tora.

177 IZ Potsw r-mt l ft-P ,

Rysunok 7.8

SCHEMAT ELEKTRYCZNY REGULATORANAPICIA

1 - pcmwdd. 2 - styk wspornika dolnego

3 - styk wsoornlka gbrntgo. 4 zwora,

5 - spryna. 8 - |M7mo. I - cmuka. 8-rezysror kompentaryiny, 9 - rezysioi

regulacyjny (podwójny). 10 -dawik, 16-

zocisk przowodu do akumulatora. 31 - zacisk

masy. 67 - zacisk przewodu do uzwojenia

wzbudzenia ataitiatoie

Ryaum* 7.9

REGULATOR NAPICIA BEZ POKRYWY(opis jak pod rysunkiam 78)

Jeeli po zdjciu pokrywy stwierdzi si ogólne znaczne zanieczyszczenie

regulatora, to naley umy go (wraz z pokryw) w alkoholu lub benzynie

ekstrakcyjnej i wysuszy (w temperaturze 120'C przez 2h).

Kontrole naley rozpocz od sprawdzenia styków. Zanieczyszczone lub

nadpalone styki naley oczyci bardzo drobnym cienkim pilnikiem (pilnik

opukiwa w benzynie ekstrakcyjnej). Py powstay przy czyszczeniu styków

naley usun za pomoc suchego i czystego spronego powietrza.

Nastpnie naley sprawdzi szczelin midzy rdzeniem i zwor (4), która

powinna wynosi 1,5 ± 0,07 mm (rys. 7.10). Regulacj naley przeprowadzaza pomocq przesuwania wspornika ze stykiem (3), a kontrol szczeliny wyko-

nywa przy krawdzi rdzenia (na dugoci okoo 1 mm. zaznaczonej na rys.

7.10).

Kocow czynnoci jest sprawdzenie i ewentualnie wyregulowanie szczeliny

midzy stykami w zworze i wsporniku dolnym (2). Szczelina ta powinnawynosi 0,35.. .0,55 mm, a reguluje si j przez doginanie wspornika (2).

Poczenia uzwoje i oporników powinny by nie uszkodzone. Naprawpocze naley przeprowadza za pomoc lutowania drutem rdzeniowym

cynowo-oowibwym 1 ,5 KLC50 (PN-64/M-69410). Stosowanie przy lutowaniu

kwasu lutowniczego jest niedopuszczalne.

Jeeli wykonane czynnoci oczyszczajce i regulacyjne nie zapewniaj prawi-

dowego dziaania regulatora, to naley sprawdzi poszczególne jego ele-

menty.

Izolacja uzwoje i wsporników powinna wytrzymywa bez przebicia napicie

500 V prdu przemiennego o czstotliwoci 50 Hz. Podczas sprawdzania styki

pierwszego i drugiego stopnia regulacji powinny by rozwarte (styki na

zworze 4 nie powinny dotyka do styków na wspornikach 1 i 2 - rys. 7.10).

Napicie naley przykada do podstawy regulatora i zacisku (15, rys. 7.8).

Poczenie a (rys. 7.9) powinno by rozczone. W razie stwierdzenia przebi

trzeba regulator wymieni na nowy.

Rezystancja midzy zaciskiem (15) i mas (przy rozwartych stykach pierwsze-

go i drugiego stopnia regulacji) powinna wynosi 28 ± 2 Q wtemperaturze25°

± 10°C. Regulator nie odpowiadajcy temu wymaganiu naley wymieni.

Regulacja regulatora napicia w temperaturze otoczenia. Schemat poczeprzy sprawdzaniu regulatora napicia pokazano na rysunku 7.11. Regulator

podczas kontroli powinien znajdowa si w takim samym pooeniu, jak

178

Rysunek 7 10

WARTOCI REGULACYJNE REGULATORANAPICIA

I- wspornik górny. 2 - wipornlk dolny,

3 - styk piwws/ego slopnio regulacji. 4 -

/wora

Rysunek 7.11

SCHEMAT POIACZEN PRZV SPHAWDZANIU

REGULATOHA NAPICIA1 - allnmaim. ? - rf-o"!""" napicia

w pojedzie. Regulacj naley poprzedzi stabilizacj cieplna przy zasilaniu

prdem okoo 0,5 A, przez 30 min, przy zamknitych wycznikach li i la oraz

5000 obr/min alternatora osignitych przy wolnym zwikszaniu prdkoci

obrotowej. Podczas stabilizacji i regulacji powinna by stosowana technologi-

czna pokrywa regulatora z otworami umoliwiajcymi regulacj. Wymaganyprd naley osign za pomoc rezystora R

(. Amperomierz powinien by

zakresie pomiarowym do 5 A, a woltomierz do 20 V (dokadno woltomierza

1 amperomierza 0,5%).,

Regulacja drugiego stopnia regulatora. Po stabilizacji cieplnej wczy wycz-niki li i lj i regulowa prdko obrotow alternatora do 5000 obr/min.

podnoszc je wolno i w sposób cigy. Za pomoc odpowiedniego gicia

wspornika regulacyjnego uzyska taki nacig spryny (5, rys. 7.9), ebynapicie wynosio 14,2 i 0,4 V. Zwikszanie nacigu spryny zwiksza

napicie, a zamniejszanie jej nacigu - zmniejsza. Sprawdzi prawidoworegulacji kilkakrotnie otwierajc i zamykajc wycznik l s i w razie potrzeby

powtórzy regulacj.

Regulacja pierwszego stopnia regulatora. Przy takiej samej prdkoci obroto-

wej alternatora i takim samym pooeniu wyczników jak podczas regulacji

drugiego stopnia, tak ustawi (wycza) rezystor R,, aby prd wzbudzenia

wynosi 2 t 0,05 A. Napicie powinno by nisze od wyregulowanego na

drugim stopniu o 0...0.7 V.

W celu zwikszenia napicia naley zwikszy szczelin midzy zwor (4, rys.

7.10) i rdzeniem, a w celu zmniejszenia napicia - zmniejszyt szczelin Po

regulacji napicia naley wspornik (2) dogi tak, aby szczelina midzy

stykami wynosia 0,35. ..0,55 mm, po czym sprawdzi (jak wyej) prawidoworegulacji pierwszego i drugiego stopnia.

Przekanik lampki sygnalizacyjnej adowania 7.2.3

Przekanik lampki sygnalizacyjnej adowania (rys. 7.12) powoduje zawiece-

nie si czerwonej lampki w zestawie wskaników, w razie nieprawidowej

pracy obwodu zasilania.

Zacisk (86) cewki (1) przekanika jest poczony z mas, a zacisk (85) ze

rodkiem gwiazdy uzwoje stojana. Gdy napicie midzy zaciskami (86) i (85)

osignie 5,5 ± 0,2 V, zwora (2) zostaje przycignita, wskutek czego styki

zostaj rozwarte. Lampka sygnalizacyjna (4) ganie, poniewa zostaje odczo-

na od masy (prd do lampki pynie przez wycznik zaponu i bezpiecznik

topikowy I- patrz tabl. 7-8).

Maksymalne napicie pynce ze rodka gwiazdy alternatora do cewki prze-

kanika wynosi 7 V. Jeeli z powodu maej prdkoci obrotowej lub uszkodze-

nia alternatora napicie obniy si do 0,2. .0,9 V, to zwora (2) pod wpywem

179

V

Rywrwk T.lSCHEMAT ELEKTRYCZNY PRZEKANIKASYGNALIZACJI LDOWANIA1 - cewka, 2 - woro, 3 refren c*wM,

* - lampka »y8n» ,i»ix:v)no. 8B /.nauk

poraraonia **oriskinm alternatora (rodkiemgwiardy), a - doe,c»mo do plusa Instalacji

elektryc/nwj

Ryaune«7.13

WARTOCI REGULACYJNE PRZEKANIKASYGNALIZACJI LDOWANIA1 - pytka ruchoma

dziaania spryny odstiwa si od rdzenia (3), styki zwieraj si i powodujzawiecenie si lampki sygnalizacyjnej.

Przekanik sygnalizacji adowania dziaajcy nieprawidowo naley wyregulo-wa. Przed regulacj naley oczyci styki w sposób omówiony w punkcie

7.2.2.

Jest wymagane, aby po doprowadzeniu do zacisku (85) napicia 5,5 ±± 0,2 V (zacisk 86 poczy z mas) nastpowao rozczenie styków, a przy

napiciu 0,2. .0,9 V nastpowao zwarcie styków.

Przy rozwartych stykach szczelina A (rys. 7.13) powinna wynosi minimum0,3 mm. Zwikszanie szczeliny midzy stykami zwiksza napicie potrzebnedo rozwarcia styków, a zmniejszanie szczeliny zmniejsza napicie. Szczelina

0,3 ± 0,1 mm musi by zachowana zawsze, aby moga wychyla sipytka ruchoma (1).

Jeeli istnieje podejrzenie, e przekanik jest uszkodzony, to naley sprawdzirezystancj cewki (1, rys. 7.12) i rezystancj izolacji. Rezystancja cewki (1)

mierzona midzy zaciskiem (85) i (86) powinna wynosi 29+ 2 £2 w temperatu-

rze 20"C, a rezystancja izolacji midzy kocówk (86) i (30/51) mierzonamegaomierzem pod napiciem 500 V prdu staego powinna by wiksza lub

równa 10 MS2.

Przekanik nie speniajcy podanych warunków naley wymieni na nowy.

Akumulator 7.2.4

Akumulator jest najwaniejszym odbiornikiem, z którym wspópracuje alter-

nator i magazynem prdu, umoliwiajcym rozruch silnika.

Bieguny akumulatora oznakowane znakami „+"i„-" maj róne rednice,

aby uniemoliwi nieprawidowe podczenie zacisków. Zaciski powinny bydobrze osadzone na trzpieniach i zabezpieczone przed korozj cienk warstwczystej wazeliny. Przy odczaniu i doczaniu akumulatora do instalacji nie

naley pobija lub szarpa za kocówki przewodów. Naley zluzowa rubycigajce i rozlunizaciskiza pomoc wkrtaka wsunitego w ich przecicia.

Akumulator jest mocowany za pomoc nakrtki z podkadk, które dociskajkonierz obudowy do podstawy w nadwoziu.

Obudowa akumulatora jest wykonana z póprzezroczystego tworzywa (poli-

propylenu), co umoliwia atw okresow kontrol poziomu elektrolitu.

180

Ry«unak7.14

MIEJSCE UMIESZCZENIA LINII

OKRELAJCYCH POZOM ELEKTROLITU

1 - linio okrolaiaca po/iom oleldraiitu

. f

RysJ.H

Poziom elektrolitu powinien znajdowa si ponad lini oznaczo-

na. MIN i nie przekracza linii oznaczonej MAX (rys. 7 14).

Jeeli poziom elektrolitu jest zbyt niski, to naley dola wodydestylowanej. Wod naley przechowywa w naczyniu szklanym

lub z tworzywa. Stosowanie naczy metalowych jest niedopusz-

czalne, gdy powoduje zanieczyszczenie wody zwizkami meta-

lu, co wiksza samorozadowanie akumulatora.

Podczas dolewania wody naley dba, aby do akumulatora nie przodostawy

sie? zanieczyszczenia, gdy reagujc z kwasem elektrolitu pogarszaj trwaoi dziaanie akumulatora.

Stopie naadowania akumulatora naley sprawdza za pomoc?) pomiaru

gstoci elektrolitu (tabl. 7-2).

Aby ocena bya prawidowa przed pomiarem nie mona dolewa wody doelektrolitu ani uruchamia rozrusznika, gdy ustabilizowanie si gstocielektrolitu nastpuje dopiero po kilku godzinach.

Do pomiaru gstoci suy areometr, który podczas pomiaru naley trzymapionowo, a wzrok odczytujcego powinien by na wysokoci poziomu cieczy

w aerometrze, aby unikn bdu odczytu (tzw. paralaksy).

Po pomiarze elektrolit naley wla z powrotem do komory, uwaajc aby gonie rozla*.

OKRELENIE STOPNIA NAADOWANIA AKUMULATORANA PODSTAWIE GSTOCI ELEKTROLITU Tablica 7-2

Stopie naadowania

% '

100

75

50

25

prawie rozadowany

rozadowany

Gsto elektrolitu

g/cm3 '

Temperatura

zamarzania X

-70

-25

• Rozlany elektrolit naley wytrze a potem dla zneutralizowania kwasu przetrze miejsca mokreciereczk zwilona. 10% roztworem amoniaku lub sody kaustycznej.

181

Aby ocena stanu naadowania bya prawidowa temperatura elektrolitu po-

winna wynosi 20°C.

Jeeli temperatura elektrolitu jest inna, to naley do wskaza aerometru dodapoprawk podan w tablicy 7-3.

Jeeli rónica gstoci elektrolitu w komorach przekracza 0,02 g/cm 3 albo

gsto jest mniejsza ni 1,19 g/cm3, to naley akumulator naadowa.

Akumulator uywany naley adowa prdem 4,5 A. Zacisk dodatni ródaprdu staego poczy z biegunem dodatnim akumulatora, a zacisk uje Ihy

róda prdu z biegunem ujemnym akumulatora.

Podczas adowania naley sprawdza temperatur elektrolitu, jeeli wzronie

ona do 50°C, to adowanie naley przerwa i wznowi je, gdy akumulator

ostygnie do 30°C.

POPRAWKI TEMPERATUROWE DO USTALENIA GSTOCI ELEKTROLITU Tablica 7-3

Temperatura elektrolitu +45"C '30 C 15'C 0°C -10-C -30 C -45°C

Poprawki gstoci elektrolitu (doda

(do wskazania areometru) '0.02 +0,01 -0.01 -0.02 -0.03 -0,04

Akumulator jest naadowany, jeeli wystpuje intensywne gazowanie, napi-

cie na biegunach wynosi 15,60...16,8V, gsto elektrolitu - 1.28 ' 0,1 g/7cm3

oraz, jeeli dwa dodatkowe pomiary wykonywane w odstpach 1h potwier-

dzaj ustalenie si ww. wartoci.

Jeeli jest konieczne skorygowanie gstoci, to po dodaniu wody i dalszym

adowaniu, kontrol naley przeprowadzi po 30 min (aby nastpio ujednoli-

cenie roztworu).

Nowy akumulator suchoadowany wymaga, w celu przygotowania doeksplo-

atacji, napenienia komór elektrolitem o gstoci 1,28i 0,1 G/cm3i temperatu-

rze 25"C do poziomu midzy liniami MAX i MIN oznaczonymi na akumulatorze.

Po 20 min od chwili napenienia, akumulator powinien pracowa w samocho-

dzie przez okoo 5h lub naley go adowa prdem 4,5A przez 5h, a do chwili

penego nadowania.

Nowy akumulator w wykonaniu normalnym wymaga, w celu przygotowania

do eksploatacji, napenienia komór elektrolitem o gstoci 1.26 ± 0,1 g/cm 3

i temperaturze +25°C do okrelonego poprzednio poziomu. Po 4h naleyuzupeni poziom i adowa akumulator prdem2,25 A przez 75h, a do chwili

penego naadowania. Podczas adowania naley sprawdza temperatur.

OBWÓD ZAPONU 7.3

W obwodzie zaponu (rys. 7.15) wystpuje obwód niskiego napicia i wysokie-

go napicia.

• W obwodzie niskiego napicia prd z akumulatora pynie przez wycznikzaponu do zacisku (16) cewki zaponowej, a nastpnie z zaciskud) do

przerywacza w rozdzielaczu i nastpnie do masy.

Rozwarciom styków przerywacza towarzyszy zmiana napicia w uzwojeniach

niskiego napicia cewki (zmiana pola magnetycznego w cewce) i pojawienie

si prdu w uzwojeniach wysokiego napicia (indukcja). Do styków przerywa-

cza jest doczony kondensator (umieszczony w rozdzielaczu), który ogranicza

iskrzenie i wypalanie styków przerywacza a ponadto wpywa na zwikszenie

napicia w uzwojeniu niskiego napicia cewki, co zapewnia powstanie prawi-

dowych iskier na elektrodach wiec (napicie w uzwojeniu niskiego napicia

wzrasta, dziki wystpowaniu drga elektrycznych w tym obwodzie z wczo-nym kondensatorem).

182

RysJlS

Rysunek 7.15

SCHEMAT OBWODU ZAPtONU (FRAGMENT

SCHEMATU INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ)

9 - swioco juoUjikiwo. 10 - aluimalor,

II akumuliilor. 13 - cowta apionowo,

14 - rOKOicloa. CS - wyh)anik juplonu

Ry»un«*7 16

ROZDZIELACZ

I - Iwdtub. 2 - pytka przerywacza,

3 - kowadeko, 4 - ruba. 5 - mtoiecrek,

6 - kondensator, / - pytka, a - ko»k,

9 - spryna, ii) - ciarek. 1 1 - waek.

12- otwór wkrtu, 13 - pokrto regulacyine.

14 - regulator podcinieniowy. 15 - korek,

16- otwór do olejenia lo/ysk walki

• W obwodzie wysokiego napicia prd z cewki pynie do gowicy rozdziela-

cza, a nastpnie przez palec rozdzielacza i przewód wysokiego napicia do

odpowiedniej wiecy. Kierowanie prdu do wiec w odpowiedniej kolejnoci

uzyskuje si dziki ktowym zmianom pooenia (obrotom) palca rozdzielacza

i odpowiedniej kolejnoci doczenia przewodów do gowicy rozdzielacza.

W celu uatwienia prawidowego poczenia przewodów przy gniazdach

przewodów s cyfrowe oznakowania 1, 3, 4, 2 odpowiadajce numerem

cylindrów silnika (rys. 7.15).

Rozdzielacz 7.3.1

Rozdzielacz (bez palca rozdzielacza, rys. 7.16) jest wyposaony w dwa regula-

tory wyprzedzenia zaponu (odrodkowy i podcinieniowy).

Regulator odrodkowy zaczyna dziaa przy prdkoci obrotowej silnika

wynoszcej okoo 800 obr/min, a podcinieniowy dziaa przy maej prdkoci

obrotowej, gdy przepustnica pierwszego przelotu w ganiku jest przymknita.

Na waku rozdzielacza (1 1 ) jest osadzona obrotowo krzywka poczona na stae

z pytk (7). W pytce (7) s zamocowane dwa koki (8), przez które spryny (9)

utrzymuj ktowe pooenie pytki wzgldem waka. Wkrty wkrcone

w otwory (12) su do mocowania palca rozdzielacza. Otwory (okrgy

i kwadratowy) w pytce (7) ustalaj jednoznaczne pooenie ktowe palca

wzgldem pytki. Ciarki (10), osadzone obrotowo na kokach (8), przy

wzrastajcej prdkoci obrotowej waka rozdzielacza pokonuj opór spryn

(9) i zmieniaj ktowe pooenie pytki (7) wzgldem waka (11), powodujc

przyspieszanie zaponu. Charakterystyka regulatora zaley od cile okrelo-

nych spryn (9). Jedna spryna jest wykonana z drutu o rednicy 0,7 mm,druga za z drutu o rednicy 1 ,2 mm.Pytka przerywacza (2) jest osadzona obrotowo w kadubie. Regulator podci-

nieniowy utrzymuje j we waciwym pooeniu wzgldem kaduba za pomo-

c ciga i pokrta (13). Regulator podcinieniowy jest poczony przewodem

183

Rysunek 7 17

CHARAKTERYSTYKA OOSROIIKOWCGOREGUIATORA

c

RysZ

30°-

1000 2000 3000 4000 SÓOOobr/min

Prdko obrotowa sumka

z tworzywa sztucznego, z przestrzeni ganika pod przepusmic pierwszego

przelotu. Ugicie przepony regulatora podcinieniowego (14} powoduje zmia-

n pooenia ktowego pytki (2). Zmianie tej towarzyszy zmiana kta wyprze-

dzenia zaponu.

Pokrto (13) suy do czasowej zmiany kta wyprzedzenia zaponu, w razie

uycia paliwa o innej liczbie oktanowej ni wymagana Jedna dziaka na

podziace odpowiada zmianie kta wyprzedzenia zaponu o 1° na wale korbo-

wym. Przesunicie wskanika na pokrtle w kierunku litery A lub P powoduje

przyspieszenie zaponu, a przesuniciew kierunku litery R lub O - opónienie.

Litery P i Os wykonane na rozdzielaczach produkcjji krajowej i oznaczaj: P-przyspieszenie, O - opónienie.

Jeeli silnik wykazuje nierównomierne przyspieszenie, utrudniony rozruch lub

zwikszone zuycie paliwa, to naley sprawdzi rozdzielacz po wymontowaniugo z silnika*.

Przed sprawdzeniem rozdzielacza naley oczyci gowic.

• Sprawdzenie rozdzielacza przeprowadza si na stanowisku próbnym, które

umoliwia napdzanie rozdzielacza z regulowan prdkoci obrotow. Roz-

warcia styków powoduj zawiecenie wskanika wietlnego przy skal i ktowejprzyrzdu, umoliwiajc odczytywanie kta, przy którym wystpuje kadez czterech kolejnych rozwar. Przed kontrol naley jednak wyregulowaodstp styków przerywacza. Rozwarcia dla kolejnych cylindrów powinnywystpowa co 90r

z tolerancj ± 1". Regulator odrodkowy powinien przy

zwikszonej prdkoci obrotowej wykazywa zgodno z charakterystyk

podan na rysunku 7.17.

Na przykad przy prdkoci obrotowej 1200+150 obr/min kt wyprzedzenia

zaponu powinien wynosi 10° (podczas sprawdzania w regulatorze podcinie-

niowym jest cinienie atmosferyczne).

Regulator podcinieniowy przy zwikszaniu podcinienia powinjen wyprze-

dza zapon zgodnie zcharakterystyk pokazan na rysunku 7.18 Regulator ten

sprawdza si równie na stanowisku próbnym. W celu wyeliminowania

dziaania regulatora odrodkowego prdko obrotowa rozdzielacza powinna

by mniejsza ni 600 obr/min lub wiksza ni 4000 obr/min. Do wytwarzania

podcinienia w regulatorze stosuje si pompk rczn.

"Jeeli brak jesl przyrzdów do ustawienia zaponu, to w celu zamontowania rozdzielacza

w pooeniu takim samym, jak przed demontaem naley zaznaczy pooenie palca rozdzielacza

i kaduba rozdzielacza wzgldem silnika. Pooenie palca rozdzielacza mona zaznaczy przykada-

jc linijk do pytki palca (przy lekkim ktowym obcieniu palca w lewo)i zaznaczajc na silniku,

miejsce styku krawdzi linijki z silnikiem. Podczas wyjmowania i zakadania rozdzielacza wakorbowy silnika nie moe by obrócony.

184

Ryuin(k7 18

CHARAKTERYSTYKA PODCINIENIOWEGOREGULATORA

15'

/

f/

l-)

/r

t

lit / /

i-t~

-/ //

/ / 7j-

/ '

(1••

eroncjat2

I

\j—

/ ilit

/ .

//

/ 1

—r1

'

—

w—

r'

ffys.ZJBPodcinienie

Charakterystyk regulatora podcinieniowego mona poprawi przez zaoe-

nia pod korek (15, rys. 7.16) odpowiedniej liczby podkadek regulacyjnych

rednicy 11,5 mm i gruboci 0,6 mm. Rezystancja izolacji midzy rónymi

odizolowanymi zaciskami rozdzielacza i mas powinna wynosi ponad 1 MQprzy sprawdzaniu prdem staym o napiciu 500V.

W razie nieprawidowego dziaania rozdzielacza, naley go zdemontowa

1 poszczególne czci sprawdzi na zgodno z wymaganiami podanymi

w tablicy 7-4. Jednoczenie trzeba sprawdzi i czelno regulatora podcinie-

niowego. Szczelno naley sprawdza powietrzem o cinieniu 0.1 MPa

{1 kG/cm2) doprowadzonym do regulatora. Wydostawanie si powietrza jest

niedopuszczalne (sprawdzany regulator powinien by zanurzony w wodzie).

Kondensator powinien mie rezystancj izolacji wtemperaturze100''C badan

prdem staym o napiciu 100V-minimum 1 MQ/ uF, a pojemno przy

czstotliwoci 50.. 1000Hz powinna wynosi 0,2...0,25u.F.

W razie braku moliwoci sprawdzenia kondensatora za pomoc próbnika,

uproszczon kontrol mona przeprowadzi w sposób pokazany na rysunku

7.19.

Doczenie prdu 220 V przezarówk nie powinno spowodowa zawiecenia

si jej. Zawiecenie si arówki wiadczy o zwarciu wewntrznym i koniecz-

noci wymiany kondensatora.

WYMAGANIA WYMIAROWE DOTYCZCE ROZDZIELACZA Tablica 7-4

Wielkoci (oznaczenia patrz rys. 7.16) Wartoci

Luz watek rozdzielacza (11)- panewka kaduba 0.03. . 0.045 mmLuz pytka przerywacza (2) - panewka kaduba 0,009 ..0,045 mmLuz krzywka (7) - watek rózdzielacza (11) maksymalny 0,013 mmDujo midzy zaczepami nie obcionej spryny (9):

o drutu 1,2 mm 18.3 ' 0,1 mmo drutu 0.7 mm 15.2 i 0,1 mmNacisk styków przorywacza oczyszczonych* 5.4 i 05 N

pilniczkiem z wypale lub naroli (550 ± 50 G)

W Bicie garbów krzywki (7) osadzonej na waku

fe^~°z?<iv rozdzielacz maksymalne 0.03 mm

Ryminelt 7 1S

. SPOSÓB SPRAWO/ANIA KONDENSATORA

• Po opttowanki styc/ki powinny pr/ylega caymi powierzchniami Opiki naley usunie spronym powiulr/em. im czym

pr/etnue styczki isms7om Twilonym ben/yna, ekorakeyiraj. Po minimum 50000 km prretiioau prznywacz mcm kwuilikowa

sii do wymiany

185

«y-.unek 730SCHEMAT BUDOWY CEWKI ZAPONOWI?.!1 - wwojcnie pierwotno. 2 - u/wojurwwtórna, 3 r raasfc puuwoUu wysaktegonapiciu

l

Po odczeniu prdu i zblieniu kocówki do obudowy, powinna przeskoczyiskra. Brak iskry wiadczy o przebiciu wewntrznym i koniecznoci wymianykondensatora.

Czci nie odpowiadajce podanym wymaganiom lub uszkodzone (pknite)naley wymieni na nowe.

Rozdzielacz naley zmontowa, nasyci piercie filcowy olejem silnikowymprzez otworek (16, rys. 7.16) w pytce przerywaczy, po czym ponowniesprawdzi na stanowisku próbnym rozwarcia przerywacza oraz dziaanieregulatorów odrodkowego i podcinieniowego.

Odstp styków przerywacza powinien wynosi 0,42.. .0,48 mm.Do regulacji odstpu styków, po zluzowaniu ruby (4, rys. 7.16)su wycicia w kowadeku (3) i pytce (2), o które naley opierawkrtak.

Sprawdzenie prawidowoci regulacji odstpu styków przepro-wadza si za pomoc miernika kta zwarcia styków. Kt zwarciastyków powinien wynosi 60±3C

(a kt rozwarcia 30+3°).

Monia? rozdzielacza do silnika trzeba poprzedzi ustawieniempocztku suwu pracy w pierwszym cylindrze. W tym celu naleywykrci wiece i pokrci wolno waem korbowym do chwili, aw pierwszym cylindrze wyczuje si spranie. Zaoy przyrzdAp 5030/7 (rys. 2.97) i obróci wa tak. aby uzyska wyprzedzenie5°±2° przed ZZ (w silnikach 1300 i 1500). Znaki na pokrywie koa

pasowego i przedniej pokrywie kaduba silnika powinny zajpooenie pokajane na rysunku 2.97. Wykona czynnoci 34. 35.

36. 37 punktu 2.8.4. .

Po zamontowaniu rozdzielacza naley sprawdzi i wyregulowakt wyprzedzenia zaponu podczas pracy silnika w sposób omó-wiony w punkcie 2.9.

Cewka zaponowa i wiece 7.3.2

Cewka zaponowa ma uzwojenia i rdze (rys. 7.20) umieszczone w szczelnej

obudowie czciowo wypenionej olejem.

Cewka zaponowa powinna mie rezystancj czynn uzwojenia pierwotnego(midzy zaciskami 1 i 16, rys. 7.20) wynoszc 3,2±0,13Q i rezystancj czynnuzwojenia wtórnego (midzy zaciskiem 16 i mas) wynoszc 5400...66O0S2 (wobu przypadkach w temperaturze 20°).

Sprawdzenie izolacji obwodu niskiego napicia polega na przyo-eniu prdu o napiciu 1500V i czstotliwoci 50Hz na 3 .4 minmidzy zacisk (1) uzwojenia pierwotnego i obudow. Podczaspróby nie mog wystpi przebicia izolacji lub wyadowaniapowierzchniowe.

W celu sprawdzenia dziaania cewki zaponowej naley poczyzacisk (16) cewki 1 akumulatorem o napiciu 17 V. a zacisk (1)

z rozdzielaczem. Rozdzielacz napdza z taka prdkoci obroto-

w, aby uzyska czstotliwo 60 rozwar na sekund Wysokienapicie 1 cewki doprowadzi do iskiernika o odstpie elektrod

wyregulowanym na lOmm. Podczas 30 min badania cewki w podanych warunkach cewka musi dziaa prawidowo. Wszelkienieprawidowoci dziaania cewki s niedopuszczalne. Nieprawi-dowo dziaajc cewk naley wymieni.

• wiece po oczyszczeniu i regulacji odstpu elektrod na 0,6...0,7 mmpodlegaj sprawdzeniu dziaania i szczelnoci.

Zanieczyszczenie ze wiecy naley usun za pomoc piaskowania i odmucha-nia spronym powietrzem w przyrzdzie do kontroli i czyszczenia wiec.

^wiece sprawdza sie na stanowisku, którego schemat pokazanona rysunku 7.21. Sprawdzi naley szczelno wiecy i jej prac

Szczelno wiecy jest prawidowa, jeeli przy cinieniu 2 MPa(20 kG/cm') w komorze przyrzdu, przez poczenia izolatora

z czciami metalowymi nie wydostaje si powietrze lub wydosta-

j si jedynie wolno zbierajce si pcherze powietrza W celu

wykrycia miejsc nieszczelnych izolator i poczenia naley powlecolejem.

186

Próba pracyw powietrzu pod cinieniem polega na obserwowa-niu przez okienko przyrzdu iskrzenia midzy elektrodami wiecy,zasilanej napiciem 18 kV. W celu ograniczenia napicia do poda-nej wartoci w obwód zasilajcy wiec jest wczony iskiernik

z elektrodami rozstawionymi na odlego 14 mm. wieca powin-na spenia wymagania podane w tablicy 7-5. to znaczy przy

podanym odstpie elektrod i cinieniu wyadowania powinnynastpowa regularnie iskrzenia midzy elektrodami wiecy (jesl

dopuszczalne niewielkie iskrzenie w iskierniku). Wystpowanie

iskrzenia w kierunku metalowego korpusu wiecy lub brak iskry

miedzy elektrodami wiecy wiadczy o uszkodzeniu wiecy i ko-

niecznoci jej wymiany.

WARUNKI BADANIA WIEC ZAPONOWYCH Tablic* 7-5

Odleotos miedzy elektrodami wiecy 0,8 (17

mm

Cinieniew komorze

przyrzdu swtoca bardo; dobra 0,88 (9) 0.7B (8)

MPa IkG/cnt') wieca dobra 0.78 (81 0,68 (7)

Rysunek 721

SCHEMAT STANOWISKA DO SPRAWDZANIA SWItC ZAPONOWYCH1 - nwnomalr. ? - szybka wziernika. 3 - dopyw powietrza pod cinieniem.

4 - tskiemik ostnrowy

OBWÓD ROZRUCHU 7.4

W obwodzie rozruchu wspópracuj: akumulator, wycznik zaponu i rozrusz-

nik (rys. 7.22).W rozruszniku oddzielnymi obwodami s: uzwojenie wcznika

elektromagnetycznego (1, rys. 7.22a), uzwojenie wzbudzenia szeregowe (2),

przez które pynie prd z akumulatora do uzwoje wirnika (4) i uzwojenie

wzbudzenia bocznikowe (3), któro wzmacnia pole magnetyczne wytwarzane

przez uzwojenie szeregowe (elektromagnesów stojanu).

Rysunek 722

SCHEMATOBWODU ROZRUCHU SILNIKA

(FRAGMENT SCHEMATU INSTALACJI

ELEKTRYCZNEJ!

I - uzwojenie wcznika

elekiromagnotyczneoo. 2 - uzwojenie

wtbudzenia sreraflowe. 3 - uzwojenie

wzbudzania bocznikowe. 1 - wit nik

rozrusznika. 5 - styk ruchomy,

II - akumulator, 18 - rozrusznik, 58 -

wycznik zaponu

L

Pt

19

,5 kDoatomuto/om

C2T1 JDo30m//grzni/«i

mpfmi

™ m 7 50Hytamkr,

Rys. 7.22

Wycznik zaponu, po przekceniu klucza do trzeciego pooenia kieruje prd

do uzwojenia wcznika elektromagnetycznego, rdze ze stykiem ruchomym

(5) przesuwa si iczy przepyw prdu z akumulatora do uzwoje rozrusznika.

W rozruszniku (rys. 7.23) styk ruchomy (7) jest umieszczony na rdzeniu (9),

który wspópracuje z dwigni (11). Przy wczeniu przepywu prdu przez

cewk (8) rdze (9) przesuwa si w prawo pocigajc dwigni sprzgajc

(11) osadzon na sworzniu (1 2). Dwignia sprzgajca dolnym kocem przesu-

wa tarczk prowadzc (18) w lewo. Tarczka (18) przesuwa zespó sprzgajcy

(16) w kierunku wieca koa zamachowego. Jeeli zb zbnika zespou

sprzgajcego trafi na zb wieca i nie zazbi si z nim, to wówczas ugnie si

spryna (17), co umoliwi dalszy ruch rdzenia (9). Przy kocu skoku rdzenia (9)

ruby styków (5) zostaj zwarte za pomoc styku (7), co powoduje, e prd

z akumulatora pynie do uzwojenia rozrusznika. Wirnik zaczyna si obtaca

187

.'i v 7-23

ROZRUSZNIK

1 - tarcia strofy komutatora. 2 - pierscieri

hamulcowy. 3 - Uzymodro tt s/cjotlui,

4 - opaska knmulatora, 5 - ruby styku,

6 - obsada styków itatych, 7 - styl ruchomy.

8 - cewko. 9 - irjjo. 10 - sprawna powrotna

rdzrjnia. 1 1 - dwignia gpr/gajaca.

12 - sworjo, 13 - gowic*. 14 - wjbicrek

spraa Mmkiwurilujweuu Itr* wolnegokola). 15- piercie oporowy. 16-ibspOI

4pr*qgaiocv. 17 -spreyyna. IB - ratufcn

prowadiiica. 19 - wirnik. JO - korlut).

21 - ruba cigajca

i jeeli zbnik nie by zazbiony, to z chwil rozpoczcia ruchu wirnika obrócisi z nim razem i pod naciskiem spryny (17) zazbi si z wiecem zbatymkoa zamachowego.rubowy wielowypust na waku wirnika i w zespole sprzgajcym wytwarzasi osiow zapobiegajc samoczynnemu wyzbianiu si, podczas napdza-nia silnika.

Z chwil uruchomienia silnika koo zamachowe zwiksza gwatownie prd-ko, ale nie napdza wirnika rozrusznika, poniewa w zespole sprzgajcymjest zastosowane sprzgo jednokierunkowe (14, tzw. wolne koo).Po wyczeniu prdu z obwodu, spryna (10) za pomoc dwigni (11) odsuwazespó sprzgajcy od koa zamachowego, a nastpnie wywiera si osiow nawirnik. Sia ta powoduje hamowanie rozpdzonego wirnika, wskutek tarcia

stokowy piercie hamulcowy (2). Odsuwanie zespou sprzgajcego powyczeniu rozrusznika uatwia rubowy wielowypust, na który zespó jestwkrcany przez napdzajcy go wieniec koa zamachowego.W razie nieprawidowego dziaania rozrusznika naley go wymontowa1 sprawdzi pod wzgldem mechanicznym i elektrycznym.Rozrusznik nie moe mie obluzowanych pocze, pkni, odksztace i luzuwaka wirnika w tulejce gowicy. Zespó sprzgajcy powinien przesuwa sibez zaci po rubowym wielowypucie waka i mie koo zbate nie uszko-dzone Odlego czó obudowy i koa zbatego powinna wynosi25,35. ..27,65 mm. Przy pokrceniu kóka zbatego w prawo (w kierunkuzaznaczonym na rys. 7.23) powinno nastpowa odkleszczanie si wolnegokoa. W kierunku przeciwnym koo zbate moe obraca si tylko z wirnikiem.Ponadto szczotki winny by dociskane do komutatora z si 8,8 . .10,8 N(0.9...1.1 kG), a luz osiowy wirnika, regulowany podkadkami zakadanymimidzy gowic (13) i piercie oporowy (15), powinien wynosi 0.1. . 0,7 mm.

Pod wzgldem elektrycznym rozrusznik naoy sprawdza na sta-

nowisku próbnym, którego schemat pokazano na rysunku 7.24.

Sprawdza si prac rozrusznika bez obcienia, przy zahamowa-niu i z obcieniem Pojemno uytego przy próbach akumulato-ra powinna by dua, oby byo moliwe uzyskanie napicia konie-

188

cznego przy próbach. Rozrusznik powinien spenia wymaganiapodane w tablicy 7-6.

Rozrusznik nie odpowiadajcywymaganiom trzeba zdemontowaw celu sprawdzenia poszczególnych czci i przeprowadzenianaprawy.

WARUNKI BADA RCWRIIS JIKA|WYMAGANIA Tablica 7- 6

Oberonie ronui/nlke Napioeprdu

V

Pobór

prark.

A

Prqd«Oii:

obrotowa

obi/min

Momonl

obrotowy

N m (kGml

Biegluwm

Zahamowan ti-

Pfóbo ^iannia 6 w^aan

/Sspr:envami

<,"

6.3 ±0,3

9.3

maksymal-

ny 20

675

300

S800 1 700

1200 <• 50

25 1: 0,9

(2,6 i 0.1)

11,8 -t 0.5

11.2 ± 0.05)

Rys.7 2i

Rysunek 724

SCHEMATSTANOWISKA DO SPRAWDZANIA ROZRUSZNIKA

Rozrusznik naoy demontowa w nastpujcej kolejnoci (patrz

rys. 7.23):

1) odkrci nakrtk z dolnej ruby styku w celu odczenia

kocówki uzwojenia wzbudzenia,

2) zdj opask (4), koce spryn szczotek przesun, aby nie

naciskay na szczotki,

3) odczy koce ui .ojenia wzbudzenia od trzymade szczotko-

wych,

4) odkrci nakraik rub cigajcych (21) i zdj tarcz (1)

? piercieniem (2),

5) zdj kadub 120),

6) wyj sworze (12)}, a nastpnie wirnik z zespoem sprzgaj-

cym i dwigni (11).

Przy montau prowadzonym w kolejnoci odwrotnej, sworze (12)

iobwod tarczki prowadzcej (18) powlec smarem MR3, o wiolowy

pust zespou sprzgajcego i tulejki lizgowe - olejem SAE 10W,

Luz osiowy wirnika 0,1. „0,7 mm uzyska za pomoc podkadek

regulacyjnych o grubociach 0,5, 0,3, 0,2 mm (rednica zewntrz

na 21-0.5 mm, rednica wewntrzna 12.5 mm), zakadanych

midzy gowic a piercie oporowy na waku wirnika.

W zdemontowanym rozruszniku naley sprawdzi, czy poszcz

goln czci speniaj wymagania podanew ta bl icy 7-7 .Czci n ie

speniajce podanych wymaga naley naprawi lubwymieni na

nowe

WYMAGANIA WYMIAROWE DOTYCZCE ROZRUSZNIKA Tablic. 7-7

Wielkoci lozmrannie pnlr/ lys. 7331 Wartoci

Luz watek wirnika - lulejka w gowicy (13) lub

tarczy tylnej (1) 0,015. 0,057 mmWcisk tulejki oyskowe] w gtowlce (13), tarczo tyirutllj

lub zospot sp'zuajcy (16) 0,03 . 0.077 tron

Luz walok wirnika - zespól sprzgajcy 0,1 66...0.245 mmMaksymalne bicio komutatora 0.04 mmObmonic izolacji miedzydziatkowej wzgldem

powierzchni fconTotatora

Docisk szczotek do komutatora 8,8. 10.8 N

(0.9-1,1 kG)

Maksymalnymoment odkleszczania wolnego koto 8,8 N-m

w zespole sprzgajcym (podczas obrotów) (0.8 itGm)

Ponadto naley sprawdzi wytrzymao na przebicie <io masy

uzwoje wirnika, uzwoje wzbudzenia i trzymade szczotkowych

oraz przeprowadzi kontrol na przebicie midzy ssiednimi wy-

cinkami komutatora Próby na przebicie do masy przeprowadza

prdem przemiennym o napiciu 500 V, a midzy wycinkami

komutatora prdem zmiennym o napiciu 120 V Czci z uszko-

dzon izolacj (wykazujce przebicie podczas prób) naley wy-

mieni.

Po zmontowaniu naprawianego rozrusznika naley go ponownie

sprawdzi na stanowisku (wymagania patrz tabl. 7-6).

OBWODY OWIETLENIA I SYGNALIZACJI 7.5

Ryiunak 7 25

BEZPIECZNIKI.IOZNACZEMA - PATRZ TABL

7-8)

Wikszo obwodów owietlenia i sygnalizacji jest zabezpieczona za pomocbezpieczników topikowych (rys. 7.25), których wykaz jest zawarty w tablicy

7-8, informujcej jednoczenie o obwodach wspópracujcych z poszczegól-

nymi bezpiecznikami.

Bez zabezpieczenia (bezpiecznikiem) pracuj obwody: adowania akumulato-

ra, zaponu, rozruchu, przekanik-wiata drogowe, lampki kontrolnej adowa-

nia akumulatora, przekanik-wiata mijania.

W obwodach wiate drogowych, wiate: mijania, sygnaów dwikowych

i tylnej szyby ogrzewanej jest zastosowane wczanie odbiorników za pored-

nictwem przekaników.

Przekanik ' 5 ?

Zastosowanie przekanika w obwodzie umoliwia:

- skrócenie dugoci obwodu akumulator - odbiornik, co poprawia zasilanie

(np. wiksze napicie na arówkach wiate i janiejsze wiecenie).

- posugiwanie si w obwodzie, sterowanym przez kierowc, prdem o ma-

ym nateniu, co sprzyja dugotrwaej i niezawodnej pracy przeczników.

Jeeli za pomoc przecznika sterowanego przez kierowc doprowadzi prd

do zacisku (85) przekanika (rys. 7.26), to cewka (1) jest zasilana prdem,

189

WYKAZ BEZPIECZNIKÓW I ZABEZPIECZANYCHPRZEZ NIE OBWODÓW Tablica 7-8

Bezpiecznik

(patrz rys 7.25)

Obwód zabezpieczony

A (16 A)

- wiata awaryjne

- lampy owietlenia wntrza (na supkach rodkowych)- sygnay dwikowe- gniazdo lampy przenonej

- zapalniczka

B(8 A)

- lampy owietlenia wskaników- kierunkowskazy z lampk sygnalizacyjn (zielona)

- wiato hamowania (STOP)

- wycieraczka

- silnik dmuchawy- pompka spryskiwacza szyby

C(8 A)

- reflektor lewy zewntrzny (wiato drogowe)- reflektor lewy wewntrzny- lampa sygnalizacyjna wiate drogowych (niebieska)

D(8 A) - reflektor prawy zewntrzny (wiato drogowel- reflektor prawy wewntrzny

— reflektor lewy zewntrzny (wiato mijania)

F18AI - refleklor prawy zewntrzny Iwiato mijania)

G(8A)

- lampa pozycyjna lewa (przednia)

- lampa sygnalizacyjna wiate pozycyjnych (zielona)

- lampa pozycyjna prawd (tylna)

- lampa owietlenia tablicy rejestracyjnej (lewa)

- lampa owietlenia baganika- lampka owietlenia wskaników

H(8 A)

- lampa pozycyjna prawa (przednia)

- lampa pozycyjna lewa (tylna)

lampa owietlenio tablicy rejestracyjnej (prawa)

- lampa owietlenia gniazda zapalniczki

L(8AI

- kierunkowskazy i lampka kontrolna (zielona)

- lampka sygnalizacyjna hamulca rcznego (czerwona)

- lampka sygnalizacyjna adowania akumulatora Iczorwonal

- lampka sygnalizacyjna cinienia oleju (czerwona)

- wskanik temperatury wody- wskanik iloci paliwa (paliwowskaz)

- lampka (czerwona) sygnalizacyjna rezerwy paliwo

- sprzgo elektromagnetyczne wentylatora

- lampka sygnalizacyjna ukadu rozruchowego (óta)- lampa owietlenia schowka na tablicy rozdzielczej

- przekanik lampki adowania akumulatora

- lampa wiata hamowania- lampka owietlenia obrotomierza

I I8A)

- regulator napicia

- uzwojenie wzbudzenia alternatora

- wiato cofania

M(16A) - tylna szyba ogrzewana i lampka kontrolna

190

HIV. .-I

PRZEKANIK REFLEKTORÓW

1 - cewla, 7 - iwora. 3 - idzMI,4 - wspornik

regulacyjny. 6 - wsporrak slyku

poniewa drugi jej koniec jest przez zacisk (86) poczony z mas. Pole

magnetyczne wytworzone przez cewk (1) przyciga zwor (2), powodujc

zwarcie styków i przepyw prdu z zacisku (30/51 ),zasilanego przez zwor (2).

do zacisku (87) poczonego z odbiornikiem.

Przekaniki wiate, tylnej szyby ogrzewanej i sygnaów dwikowych dziaaj

w identyczny sposób z tym,e przekanik sygnaów jest nieco inny (ma cewk

o innej rezystancji oraz nie ma zacisku 86).

Przekanik nie zawsze wczajcy odbiornik lubwyczajcy go z opónieniem

naley sprawdzi i wyregulowa.

Rezystancja cewki (1). mierzona midzy zaciskami (85) i (86),

powinna wynosi 61±2Q w temperaturze 20°C, a rezystancja

izolacji miedzy zaciskami (86) i 130/51 L mierzona megaomierzem

pod napiciem 50OV prdu staego powinna by wiksza lub

równa 10 MS2. Przakanik odpowiadajcy podanym warunkom

kwalifikuje si do regulacji. Przed regulacj naley oczyci styki

w sposób omówiony przy naprawie regulatora napicia.

• Regulacja przekanika polega na.

- uzyskaniu przy zwartych stykach (5. rys. 7.26) szczelinyB midzy

rdzeniem (3) i zwor (2) wynoszcej 0,5+0,1 mm; szczelin treguluje si za pomoc doginania wspornika (4);

- uzyskaniu przy rozwarciu styków (51 szczeliny A równej

0.5+0.1 mm; szczelin t reguluje si za pomoc doginania

wspornika styku (5).

Przy obu regulacjach luz C midzy zwor a wspornikiem powie-

nien wynosi 0.4+0.1 mm: jest dopuszczalna wiksza odchyka

pod warunkiem zachowania wymiarów A i B.

• Przekanik sygnaów naley sprawdzi i regulowaw podobny

sposób jak przekanik reflektorów, z tym e A powinno wynosi

minimum 0,3 mm, B - maksimum 0,6 mm. C - tyle samo co dla

przekanika reflektorów, to znaczy 0,4+0,1 mm. Rezystancja cewki

powinna by wiksza lub równa 25Uwtemperaturze 20°C. Spraw-

dzi j naley midzy zaciskami (85) i (30/51) Rezystancj izolacji

(zaciski 85 i 30/51 ) mona sprawdzi dopiero po odczeniu koca

uzwojenia od wspornika zwory.

Obwód wiate drogowych i mijania 7.5.2

• Prd do arówek wiate drogowych (reflektory zewntrzne i wewntrzne)

jest doprowadzony przewodem, który czy akumulator (11, rys. 7.27) zalter-

natorem (10) przez zacisk (30) i nastpnie przepywa przez przekanik (20)

i bezpiecznik D (wiata prawe) oraz bezpiecznik C (wiata lewe). Sterowanie

przekanikiem jest moliwe po przekrceniu klucza w wyczniku zaponu (58)

do drugiego pooenia, przy którym zacisk zasilany (30) jest czony z zaci-

skiem INT. Dwignia w przeczniku wiate (57) umoliwia wówczas kierowa-

nie prdu do przekanika wiate drogowych (20) lub wiate mijania (33).

• Przepyw prdu w obwodzie wiate mijania (reflektor zewntrzny lewy

i prawy) jest podobny do wyej opisanego. Prd z akumulatora do arówek

reflektorów pynie przez przekanik (33) i bezpiecznik F (wiato prawe) oraz

bezpiecznik E (wiato lewe).

Reflektory wiate mijania s wyposaone w korektory ustawienia wiate

o dwóch pooeniach dwigni regulacyjnej (rys. 7.28). Dwigni naley ustawi

191

C3

«

6^—

J8-

Do wiate mijania

Do wiate dmgnm/ch

Rys.227

flo lewgoli swinlel dragetf/lfr

Ha kwoki kontrolne/wiatedrngomjci

~TTT

w/cimka wiate /emaflrjn/cli

l)o temgn wiata mijania

Ry«un»k 737

SCHEMAT ODWODU WIATLIDROGOWYCH I MIJANIA irRAGMEWTSCHEMATU INSTALACJI ElEKTFYCZNEJI.1 rcfloktof swioli'1 dluguwyiji I mijania,

A - refloktof dwiald dioyowych. 10 -

*tln'fWIDf,

11 - okunitjiiioi. 13 - ru/ius*nik.

20 - prajkanik swiaief drogowych.

33 - przekanik swiaiiM inl|onii, 34 - skrzynko

bezpieczników. b' - prntoonn; swialiri

drogowych i mijania, 58 wycznik zaponu

Rysunek 12tKOREKTOR USTAWIFNIA WIATEMIJANIA

A - .>u< ..•.( |ir/y crtfciowyni obcinaniu

samochodu

poorenie pity [Mtnym uliuaiuriiu

samochodu

w pooeniu A przy czciowym obcieniu samochodu i w pooeniu B przypenym obcieniu samochodu.

• Jeeli przy wczeniu wiate drogowych nie wiec wszystkie cztery

reflektory lub przy wczeniu wiate mijania dwa zewntrzne, to przy nieprzepalonych bezpiecznikach jest konieczne sprawdzenie arówek i wymianaprzepalonych*.

W celu wymiany arówki naley:- odkrci dwa wkrty, u góry ramki, odchyli nieco ramk do przodui wycign j do góry,

- zluzowa wkrty (3, rys. 7.30) mocujce element optyczny,- obróci ktowo element optyczny w prawo i zdj go z wkrtów (3),

- wyj reflektor i w razie potrzeby wymieni arówk.

• Sprawdzanie ustawienia reflektorów naley przeprowadza (okresowo i powymianie arówek) na samochodzie nie obcionym. Przed przystpieniemdo regulacji naley:- wyregulowa cinienie w ogumieniu (patrz punkt 6.1 );

•arówki z przepalonym wóknem wiata mijania moina zamieni z arówki; reflektorów

wewntrznych (wiatol drogowych).

192

Rysunek 7.29

EKRAN 00 USTAWIENIA REFLEKTORÓW

Rvsunnk730REFLEKTORY

I - wknji do influliicii w kinunku pionowym,

7. - wlr<jt rtn ragulBCjj w kinunku uonomym.

3 wdily mi»liiaoo

- przygotowa ekran wedug rysunku 7.29*. przy czym:

C - jest zmierzon odlegoci rodków reflektorów samochodu od ziemi,

,

C, - odnosi si do zawieszenia ustabilizowanego (co nastpuje po okoo 1500'

km przebiegu),

C2- odnosi si do zawieszenia nowego lub po naprawie,

C3- jest niezalene od stanu zawieszenia;

- ustawi lini b-b ekranu na wysoko C, lub C7 (w zalnoci od stanu

zawieszenia);

- samochód i ekran ustawi na jednej poziomej paszczynie (ekran prostopa

dy do tej paszczyzny);

- ekran ustawi prostopadle do paszczyzny symetrii samochoduw odlego-

ci 5 m od szyb reflektorów (rodek ekranu w paszczynie symetrii samo-

chodu);- ustawi dwignie korektorów wiate mijania w obu reflektorach w pooe-

niu A (rys. 7.28);

- zakoysa samochód, aby zlikwidowa napicie w zawieszeniach.

• Reflektkory zewnt *ne (wiate mijania) podlegaj tylko regulacji wiate

mijania, któr przeprowadza si w kierunkach; pionowym (wkrt 1, rys. 7.30)

i poziomym (wkrt 2). Regulacja w kierunku pionowym jest prawidowa, jeeli

ekran jest owietlony poniej linii b-b, cie za pada .powyej linii b-b.

Regulacja w kierunku poziomym jest prawidowa, jeeli skona granica

wiata i cienia przechodzi przez punkty P,.

• Reflektory wewntrzne (wiate drogowych) podlegaj, podobnie jak ref-

lektory zewntrzne, regulacjom w kierunkach: pionowym (wkrt 1) i pozio-

mym (wkrt 2). Regulacja jest prawidowa, jeeli uzyska si pokrycie rodków

plam wietlnych reflektorów wewntrznych z punktami P„ na ekranie.

Obwody owietlenia zewntrznego i kierunkowskazów 7.5.3

• Obwód owietlenia zewntrznego samochodu (lampy pozycyjne przednie,

tylne i owietlenia numeru) jest zasilany z zacisku (30, rys. 7.31) przy rozruszni-

ku. Pobierany prd przepywa przez wycznik zaponu (58) i z zacisku INT

pynie do wcznika trójpooeniowego wiate zewntrznych (56), a nastpnie

bezpieczników G i H.

Z bezpiecznika G prd pynie do lampy pozycyjnej przedniej lewej, lewej

arówki lampy tablicy rejestracyjnej i do lampy pozycyjnej tylnej prawej.

Z bezpiecznika H prd pynie do lampy pozycyjnej przedniej prawej, zapalnicz-

ki (55), lampy pozycyjnej tylnej lewej i prawej arówki lampy tablicy rejestra-

cyjnej.

"Dopuszczalne jest zwiiikS7enie odloyoci 107,6 cmrozbieno wiate o 3".

i 74 cm o 26 cm (kadej) to

193 l.l h..l IW .

r—

•^1 nn

r»{i

—74 «=»H la.

-V

5Ct

ito ssw&j&jta oómtcmier/e nskuntión/ lampki

.

7/Bbml wialttpoii/ajjnucfiiiampii raO/i/rejs

Rys. 7.31

Rysunek 7.31

SCHEMAT OBWODÓW OWIETLENIAZEWNTRZNEGO I KIERUNKOWSKAZÓW(FRAGMENT SCHEMATU INSTALACJI

ELEKTRYCZNEJ)

1 - lampa kierunkowskazów przednia.

2 - lampa pozycyjna przodnia. 10-

ftrternator.

11 akumulator, 19 - rozrusznik,

32 - przarywocz kierunkowskaiow. 34 -

skrzynka bezpieczników, 40 - lampka

owietlenia schowka, 55 - zapalniczka, S« -

wycznik uoipulu/aniowy owietlenia

rewnetnmegt, 67 - przetijc/n i. wiatedrogowych i mijania, 63 - wycznik zaponu,

59 - prHjtjcrnik kierunkowskazów, 84 -

kierownica. 70- lampa owietlenia

baganika. Yi - lampa kierunkowskazów

tylna. 75- lampa tablicy rejestracyjnej, 81 -

lampa pozycyjna lylna. 82 - wlzrcznik swiairt

awaryjnych, 83 - przorywa* swate!

awaryjnych

Jeeli jedno ze wiate owietlenia zewntrznego nie wieci, to oznacza to

moe konieczno wymiany arówki.

W lampach pozycyjnych przednich w celu wymiany arówki jest konieczne

odkrcenie dwóch wkrtów z wgbieniem krzyowym (1, rys. 7.32) i zdjcie

klosza.

W lampach pozycyjnych tylnych w celu wymiany arówki naley odkrcidwawkrty z wgbieniem krzyowym (1, rys. 7.33) i zdj klosz kierunkowskazu,

a nastpnie dwa wkrty (6) i zdj klosz wiate pozycyjnych i hamowania.

W lampie owietlenia tablicy rejestracyjnej (rys. 7.34), zamocowanejw zderza-

ku, dostp do arówek uzyskuje si po zsuniciu osony gumowej (4) i wyci-

gniciu oprawki (3) z arówk z korpusu lampy (1). Korpus lampy jest

zamocowany do zderzaka za pomoc nakrtki.

Lamp wiata cofania (rys. 7.35), umieszczon na rodku samochodu podzderzakiem, mona podobnie jak lamp przedni"! tylnczciowo zdemonto-

wa, po od'_ ceniu- dwóch wkrtów. Po zdjciu klosza mona wymieniarówk.• Obwód kierunkowskazów jest zasilany z zacisku (15, rys. 7 31 ) wycznikazaponu, przez bezpiecznik L, a nastpnie przewód prowadzcy do lampki

owietlenia schowka (40) i przerywacza kierunkowskazów (32). Z przerywacza

kierunkowskazów prad pynie do przecznika kierunkowskazów (59) i prze

wcznik wiate awaryjnych (82) do lamp kierunkowskazów lewych lub

prawych (zalenie od poczenia dwigni przecznika kierunkowskazów).

W celu uzyskania wiate awaryjnych instalacja moe by wyposaona w prze-

rywacz wiate awaryjnych (83) zasilany przez bezpiecznik A i klawiszowy

wzj-iik wiate awaryjnych (82) z arówk kontroln (litery na obudowie

wa$*nika i obudowie przerywacza uatwiaj prawidowy monta). Wczenie

.

194

Rysunek 7 32

DEMONTA KLOSZA Z LAMPY PRZEDNIEJ

1 - wkrt mocowania kloaza. ? - klosz,

3 - aiowka kiprunkowsuini. 4 - *a-owka

wiate pt»yrvinvch

Ryiunak 7.33

DEMONTA KLOSZY Z LAMPY TYLNEJ

1 wkrot mocowania klosza. 7 - klo*»

kierunkowskazu. 3 - odblask. 4 - arówka

kierunkowskazu. B - klow iwtotel

porycyjnych ' homowooia, 6 - wkrol

mocowania klosze awiotir hodowania

i pozycyjnych

Rysunek 734

LAMPA OWIETLENIA TABLICY

REJESTRACYJNEJ

I- korpus lampy, 7 - urowlo. 3 oprawka

4 - wlonu guirtowu. 5 - arutia laii<py

Kysunak 736

lampawiata cofania

1 - korspln lampy. 2 - ;a'Dwka. 3 - klosz.

4-wkrel

wcznika wiate awaryjnych (82) powoduje jednoczesne wczenie kierunko-,

wskazów lewych i prawych.

Uszkodzone arówki kierunkowskazów naley wymieni w sposób identyczny

do stosowanego przy wymianie arówek owietlenia zewntrznego.

arówki, sygnay dwikowe, owietlenie wntrza 7.5.4

W poszczególnych obwodach s zastosowane arówki, których moc. liczb

i numer katalogowy podano w tablicy 7-9.

Sygnay dwikowe s zasilane przez przekanik i bezpiecznik. Wkrt umiesz-

czony w pokrywie sygnau umoliwia regulacj w przypadku nieprawidowe-

go tonu. Pokrcanie wkrta w prawo wzmacnia, a pokrcanie w lewo osabia

dwik.Regulacja jest prawidowa, jeeli iobór prdu przez sygna wynosi maksymal-

nie 3,5 A.

Owietlenie wntrza uzyskuje si za pomoc lampek umieszczonych w sup-

kach rodkowych. W celu wymontowania lampki naley pocign za dolny

lub górny bok lampki (rys. 7.36).

OBWODY URZDZE POMOCNICZYCH 7 6

Do urzdze pomocniczych samochodu nale wycieraczka, spryskiwacz

szyb, dmuchawa i zestaw wskaników. .

195

WYKAZ ARÓWEK STOSOWANYCH W SAMOCHODZIE Tablica 7-9

l'y— 736>

LAMPAOWIETLENIA WNTRZA1 - arówka. 2 - opiowka aiówki

Micjsco zastosowania

arówki

Reflektor zewntrzny i wewntrzny- wókno wiata drogowego- wókno wiata mijania

Lampa pozycyjna i lampa przednia kierunkowskazu

- wókno wiata pozycyjnego

- wókno wiata kierunkowskazu

Lampa tylna Kierunkowskazu

Lampa pozycyjna i hamowania- wókno wiata pozycyjnego

wókno wiata hamowania

Lampa owietlenia tablicy rejestracyjnej

Lampa wiata cofania

Lampa owietlenia wntrza

Lampka owietlenia zestawu wskaników

Lampa owietlenia baganika

Lampa owietlenia schowka

Lampa owietlenia zapalniczki

MocW

45

40

5

21

21

5

21

5

21

5

3

4

3

3

Liczba

a'ówok

2

1

2

10

1

i

1

Numerkatalo-

gowy

14147590

10857790/

14148190

14148190,

14144690

108B7790

1414813

10863090

10858390

14142390!

10858390.

10858390

• Wycieraczka jest wczana dwigni przy kierownicy. Ustawienie dwigni

w drugim (rodkowym) pooeniu odpowiada pracy wycieraczki na biegu

przerywanym (o jednej z piciu czstotliwoci uzyskiwansch przestawieniem

pokrta przerywacza), a w pooeniu trzecim (dolnym) odpowiada pracy na

biegu cigym.• Spryskiwacz szyDy jest uruchamiany za pomoc wychylenia dwigni wy-

cieraczki w kierunku do koa kierownicy.

Pompka spryskiwacza jest nierozbieralna, Wlot i wylot pompki s poczone

we wntrzu rurk gumowa., po której przetaczaj si trzy kulki umieszczone

w wirniku pompki. Kujki wyciskaj ciecz znajdujc si w rurce (rurka jest

spaszczana przez kulki, a objto przed kulk jest przesuwana do wylotu

pompki).

W przypadku uszkodzenia pompki naley j wymieni na now.

i<vs.„ - I 37

URZDZf.NIF CGBZPWCZOWENTYLACYJNEJ

I - pokrywa wlotu powialrra, 7 - licrmk osi

przeson. 3 - ot przesony fjoracogo

puwiolrza .1 oqgtu przoalon, 5 - suwak

zawom, 6 - otwory, 7- zawór nagrzewnicy

8 — oi przcMony-gorecegu puwietr/a,

9 - cigo, to - przesona uchylna.

I I -dwign sterowania dopywom

gorcego powietrza. Vi - dolna czSC

urzdzenia ogrzowczo-wenrylacyinogo. 13 -

dwignia sterowania dopywem zimnego

powietrze, t4 - wspornik dwigni. 15-

ciogo. 1 6 - gma czesc urzdzenia

ogrzewczo wentylacyjnego, 17 - rurka

odpywu cloczy z nagrzewnicy

196

Aby dziaanie siryskiwacza byo prawidowe:

- poczenia przewodów musz by szczelne;

- zbiornik pynu i filtr siatkowyw przewodziezanurzonym do zbiornika muszby czyste;

- dysze kierujce pyn na szyby musz by czyste (wypyw penym strumie-

niem) i prawidowo ustawione .{strumie powinien siga górnero uku

zakrelanego przez krawd wycieraka);

- zbiornik powinien by uzupeniany pynem dostosowanym do temperatury

otoczenia (aby nie zamarza w przewodach).

• Urzdzenie ogrzewczo-wentylacyjne (rys. 7.37) czerpie powietrze przez •

wlot w pokrywie silnika. Woda przedostajca si z powietrzem pozostaje we

wnce chwytu powietrza (za przegrod czoow) i cieka trzema przewodami

gumowymi pod samochód.

W górnej czci urzdzenia wentylacyjnego jest umieszczona nagrzewnica, do

której pyn wpywa przez zawór [7), a odpywa rurk (17). Nad nagrzewnicsumieszczone osie (3 i 8) z zamocowanymi do nich przesonami. Osie przeson,

s poczone cznikiem (2) i za pomoc cigna (4) s poczone z dwigni

zaworu (7), która jest sterowana dwigni (11) poprzez cigo (9).

Przesuwaniom dwigni (11) towarzysz wic przesunicia suwaka zaworu (5);

i jednoczesne wychylenia przeson zamocowanych na osiach (3 i 8). Przy

otaieraniu zaworu (7) przesony odsaniaj nagrzewnic, natomiast przy

zamykaniu zaworu przesony przysaniaj nagrzewnic i jednoczenie kieruj .

powietrze do kanaów z boków nagrzewnicy (umoliwiajc swobodny prze-

pyw zimnego powietrza do dolnej czci urzdzenie ogrzewczo wentylacyj-

nego). W dolnej czci (12) jest umieszczony wentylator (o dwóch prdko-

ciach), którym mona zwikszy intensywno przepywu powietrza przez

urzdzenie ogrzewczo wentylacyjne. Odpyw powietrza nastpuje tylko przez

otwory (6), jeeli przesona uchylna (10) jest zamknita lub jednoczenie przez

otwory (6) i szczelin przy uchylonej przesonie (10). Z otworów (6) powietrze

jest kierowane do nawiewu na szyb przedni i nawiewu nastawnego z boku

tablicy rozdzielczej, a ze szczeliny przy uchylonej przesonie (10) - bezpored-

nio do wntrza nadwozia.

Przy dwigni (11) przesunitej w prawo do oporu zawór nagrzewnicy jest

zamknity i nagrzewnica przysonita. Przesuwanie dwigni (13) w lewo

powoduje otwieranie pokrywy (1) i dopyw powietrza zimnego przez wlot

w pokrywie silnika. Ilo wpywajcego powietrza zaley od stopnia otwarcia

pokrywy (1 ) i prdkoci jazdy lub wczenia dmuchawy.

Jeeli przy uchyloi-jpokrywie (1) przesuwa dwigni (11) w lewo, to zawór

nagrzewnicy stopniowo si otwiera umoliwiajc dopyw gorcej cieczy do

nagrzewnicy i jednoczenie nastpuje odsanianie nagrzewnicy.Cz powie-

trza pynie przez nagrzewnic, w dolnej czci urzdzenia ogrzewczo-wentyla-

cyjnego miesza si z powietrzem zimnym i wypywa tylko na szyb, jeeli

przesona (10) i nawiewy nastawne w tablicy rozdzielczej s zamknite lub na

szyb i w inne miejsca, w zalenoci od otwarcia przesony (10) i nawiewów

nastawnych.

Przy cakowicie zamknitej pokrywie (1) nie ma przepywu powietrza przez

urzdzenie ogrzewczo-wentylacyjne nawet przy wczeniu dmuchawy.

Najgortsze powietrze uzyskuje si przy penym otwarciu zaworu nagrzewni-

cy i maym uchyleniu pokrywy (1).

W celu zapewnienia sprawnego dziaania urzdzenia ogrzewczo-wentylacyj-

nego naley dba, aby ciecz chodzca nie bya zanieczyszczona osadami

(zestarza ciecz naley wymieni) i naley okresowo uruchamia zawór, aby

nie dopuci do gromadzenia si zanieczyszcze utrudniajcych sterowanie

zaworem.

• Zestaw wskaników jest wyposaony w kilka lampek kontrolnych których

zadania s wyjanione w punkcie 1.2. W przypadku, jeeli bezpieczniki s

197

sprawne a jedna z lampek kontrolnych w dolnej czci zestawu wskanikównie wieci, to naley odkrci wkrty mocujce pytkz kloszami lampek, zdjpytk i wymieni przepalon arówk,Dostp do arówek lampki cinienia oleju, rezerwy paliwa i owietlenia

wskaników uzyskuje si po wymontowaniu zestawu wskaników i wyjciupotrzebnej oprawki (oprawki s umieszczone w tylnej ciance zestawu).

WYKRYWANIE I USUWANIE PODSTAWOWYCHNIESPRAWNOCI 7.7

Objawami niesprawnego dziaania wyposaenia elektrycznego jest nie w-czanie si odbiorników, samoczynne przerwy w ich dziaaniu lub nieprawido-

we dziaanie, maa ilo prdu w akumulatorze i trudny rozmach silnika.

Jeeli nie monawczy odbiornika, to naleyzobaczy (wtablicy 7-8) czy jest

on zabezpieczony bezpiecznikiem, sprawdzi bezpiecznik i wymieni przepalo- •

ny na nowy.

Jeeli w dziaaniu wyposaenia elektrycznego wystpi objawy niesprawno1

ci, to naley zbada jakie s przyczyny powodujce stwierdzon niespraw-

no. Na przykad szybkie rozadowywanie si akumultora moe by spowo-dowane uszkodzeniem izolacji obwodów, skorodowaniem lub obluzowaniem *

zacisków na biegunach akumulatora, nieprawidowym dziaaniem alternato-

ra, zasjarczeniem pyt akumulatora lub zwarciem w ogniwach. Naprawapolega na sprawdzeniu stanu izolacji i zaizolowaniu uszkodzonego miejsca-,,

prawidowym doczeniu zacisków do akumulatora, sprawdzeniu prawido-

woci dziaania obwodu zasilania lub w razie potrzeby na wymianie akumula-

tora.

Jeeli wystpuj przerwy w zaponie lub brak zaponu, to moliwymi przyczy-

nami s : zwarcie w kondensatorze, uszkodzona gowica rozdzielacza lub palec

lub uszkodzony przerywacz. Naprawa polega na sprawdzeniu, regulacji i wy-mianie uszkodzonych czci.

ków

dj

enia

NADWOZIE

8

BUDOWA I DANE TECHNICZNE 8:1

Nadwozie samochodu Polski FIAT 125P jest samonone czterodrzwiow,

pieciomiejscowe. Wszystkie elementy wewntrzne i zewntrzne, z wyjtkiem

pokrywy silnika, drzwi bocznych i pokrywy baganika (lub drzwi tyu nadwozia,

w samochodzie Kombi) s wczone w przenoszenie si wystpujcych pod-

czas jazdy i dlatego s zgrzane elektrycznie (punktowo) w jednolit sztywn

cao. , . . .

Do nadwozia s mocowane zespoy podwozia, których prawidowe dziaanie

wymaga cile okrelonego pooenia w nadwoziu. eby speni te wymaga-

nia wymiarowe, kolejne operacje montaowe nadwozia odbywaj si w spe-

cjalnych przyrzdach dokadnie ustalajcych wzajemne pooenie czonych

czci i zespoów. ,. -,„:

Nadwozie jest chronione przed korozj przez kilka warstw materiaów lakierni-

czych. Proces lakierowania jest poprzedzony starannym odtuszczaniem nad-

wozia i wytworzeniem na powierzchni blach (za pomoc specjalnych kpiel.)

zwizków fosforanów cynku, które zwikszaj odporno na korozj 1popra-

wiaj przyczepno powok ochronnych.

Podczas procesu lakierowania, na blachy nadwozia s nakadane wykadziny

ograniczajce przenikanie haasów do wntrza nadwozia oraz ochraniajce.

spod nadwozia przed dziaaniem mechanicznym zanieczyszcze wyrzucanych

przez koa samochodu podczas jazdy.

Wyposaenie wntrza samochodu dobrane jest tak, eby zapewn.c wygod

i ograniczy do minimum zmczenie powodowane jazd.

Elementy wyposaenia wntrza omówiono w punkcie 1 .3.

Wymiary nadwozia samochodu FIAT 125P Berlina podano na rysunku 1.3,

a samochodu Kombi w punkcie 12,1.

SZKIELET NADWOZIA, DRZWI I POKRYWY 8 2

Szkielet nadwozia jest wyposaonyw drzwi i pokrywy, które po zamontowaniu

podlegaj regulacji w celu uzyskania równomiernego ich pooenia wzgldem

krawdzi otworów Tak przygotowany szkielet jest lakierowany.

Szkielet nadwozia

Szkielet nadwozia podczas eksploatacji podlega dziaaniu si pochodzcych od

wspópracy z zespoami podwozia, dziaaniu warunków atmosferycznych

i uszkodzeniom w wyniku kolizji drogowych.

199

8

Az6

Rys. BI

SCHEMAT ROZMIESZCZENIANAJWANIEJSZYCH OTWORÓWWPODOOrf NADWOZIA

Przy obsugach samochodu, po wikszym przebiegu, naleiy sprawdza stan

nadwozia szczególnie w miejscach wspópracy z zespoami podwozia i w przy-

padku uszkodze przeprowadzi napraw.

Naprawy polegaj na spawaniu pkni lub wymianie uszkodzo-nych czci nadwozia na nowe (równie za pomoc spawania).

Miejsca naprawiane spawaniem lub skorodowane naley oczycii zabezpieczy gruntem* i lakierem.

Jeeli nastpio uszkodzenie nadwozia w wyniku kolizji drogowej,

10 w calu uzyskania zadawalajcych wyników naprawy jestzwykle

konieczna wymiana uszkodzonej czci na nowa, gdy prostowa

O nie rozlegych uszkodze jest pracochonne i nie gwarantuje

wymaganego wygldu.Wymiana czci nadwoziawymaga rozcicia zgrzein i spoin mocu-jcych uszkodzony element, a nastpnie przyspawania nowychczci.

Zamiast zgrzewania mona stosowa spawanie wokó wywierco-

nych wczeniej otworów w przygotowywanym do zamontowania

elemencie Ponadto wewntrzn powierzchni przygotowywanej

do zamontowania czci naley zabezpieczy przed korozj za

pomoc gruntu (przed zamontowaniem zabieg ten mona prze-

prowadzi dokadniej i wygodniej).

• Na przykad 9.55 330 produkowanym przez Instytut Farb i Lakie-

rów w Gliwicach.

Jeeli uszkodzenie nadwozia byo rozlege, to naley sprawdzi,czy nadwozie nie ulego skrzywieniu. Kontrola polega na spraw-

dzeniu symetrii pooenia otworów sucych do mocowaniapodzespoów podwozia.

Pooenie najwaniejszych otworów jest pokajane na rysunku 8.1.

Punkty oznaczone na rysunku literami dotycz nastpujcychmocowa:

A — drka reakcyjnego,

B — amortyzatora przedniego,

C- koka ustalajcego przedniej poprzeczki,

D - wahacza przedniego,

E- przedniego mocowania resoru,

Fi - amortyzatora tylnego.

Pooenia wymienionych punktów oraz otworów mocowania kie-

rownicy i rub tylnego wspornika resoru mona sprawdzi albo za

pomoc specjalnego przyrzdu (np. s/ahlnno A 74140). albo za

pomoc.bezporodnich pomiarów przymiarann liniowymi. Wobu,przypadkach jest konieczne czciowe zdemontowanie samocho-du, umoliwiajce dostp do miejsc wykorzystywanych przy kon-

.

troli.

Drzwi i pokrywy 8.2.2

Drzwi przednie, tylne i pokrywy powinny by tak zamocowane, aby ze

szkieletem nadwozia tworzyy jedn wspóln powierzchni ze szczelinami

wokoo tych czci moliwie jednakowymi. Regulacj drzwi uzyskuje si za

200

pomoc przesuwania zawias na supkach szkieletu nadwozia (po zluzowaniu

mocujcych je wkrtów) i regulacji zamka, a pokryw za pomoc, odpowiednie-

go ustawienia ich wzgldem zawias przed ostatecznym zamocowaniem

i regulacj zamków. W zawiasach i zamkach pokryw s wykonane poduneotwory umoliwiajce regulacj.

Regulacja drzwi i pokryw jest prawidowa, jeeli s spenione wymagania

podane w tablicach 8-1 i 8-2.

WYMAGANIA DOTYCZCE ZAMOCOWANIADR2W1

WYMAGANIA DOTYCZCE ZAMOCOWANIA

Tablica 8-1 POKRYWY SILNIKA I BAGANIKA Tablica 8-2

Okrelenie wielkoci Wartomm

Luz drzwi przednie - botnik 3,8..5.8

Luz drzwi przednie - drzwi tylne 3,3...6,3

Luz ramka drzwi - dach - supki 3,9...6,9

Luz drzwi tylne - botnik 33.5,8

Maksymalne przesunicie- drzwi

i botników wysokociowe i szero-

kociowe 2

Okrelenie wielkoci

Luz pokrywa silnika - botnik

Luz tylna krawd pokrywy silnika -

nadwozie

Maksymalne wystawanie ponad

botniki

Luz pokrywa baganika - botnik

Luz pokrywa baganika - ty nadwozia

Warto

3,4...5.4

3.8...6.S

Naprawa uszkodze emalii 8.2.3

Sposób naprawy uszkodzonej omalii zaley od gbokoci uszko-

dzenia. Do przeprowadzenia naprawys konieczne podanew tek-

cie materiay*.

Zaprawki uszkodze odsaniajcych blach naley wykonywa

w nastpujcy sposób:

1) miejsce uszkodzone oszlifowa wodoodpornym papierem

ciernym nr 150 (papier owin na pytce gumowej, miejsce

szlifowane zwila wod za pomoc gbki);

2) miejsce oszlifowane przetrze gaz zwilon benzyn lakow

(PN-66/C-96023). a nastpnie gaz zwilon benzyn ekstrakcyjn

(PN-56/C-96022);

3) natrysn na uszkodzone miejsce warstw gruntu poliwinylo-

wego przeciwrdzewnego na chromianie cynku 9.55830. rozpusz-

czalnik BN 66/61 18 20 (lub podkadu ftalowego, modyfikowane-

go, chromianowego, ótego 3231-006-110, rozpuszczalnik 8124-

361-000), aparat natryskowy z dysz o rednicy 1,8 mm, na

przykad typWAN 6;

4) suszy podkad poliwinylowy 7. ..10 min (lub podkad ftalowy

okoo6 h w temperaturze otoczenia albo 1 h w temperaturze60 C);

5) w razie potrzeby naoy kit szpachlowy dwuskadnikowy P-65

firmy Lesonal - RFN (lub kit poliestrowy dwuskadnikowy krajowy)

i utwardza 15.. .20 min w temperaturze otoczenia;

G) oszlifowa miejsce naprawiane wodoodpornym papierem

ciernym nr 360 (patrz czynno 1);

7) miejsce oszlifowane przetrze gaz zwilona benzyn lakow,

a nastpnie gaz zwlion benzyn ekstrakcyjn (patrz czynno

2);

8) oklei okolice uszkodzenia do krawdzi czci lublistewozdob

nych papierem pakowym i podgumowa tam;9) zmatowa na sucho powierzchni podlegajc zaprawce wo-

doodpornym papierem ciernym nr 400,

10) przetrze miejsce oszlifowane (patrz czynno 2);

11) odmucha spronym powietrzem powierzchni przygoto-

wan pod natrysk.

' Sposób zamawiania materiaów jest podany w „Informatorze

techniczno-tandlowym przemysu farb i lakierów" wydanym

przez Zjednoczenie Przemysu Farh i Lakierów ..Polifarb".

12) naoy warstw emalii zaprawkowej przygotowanej zgodnie

z opisem podanym poniej; potrzebne materiay i przyrzdy:

- emalia nawierzchniowa 9.55772/1.

- katalizator 101409 9.55636.

rozcieczalnik 5813 9.55635,

- aparat natryskowy z banieczk i dysz o rednicy 1 ,8 mm (np.

WAN 6);

13) wysuszy zaprawk promieniami podczerwieni * *

.

14) usun osony papierowe;

15) usun przetryski (zapylenia) za pomoc gazy zwilonej ben-

zyn lakowSposób przygotowania emalii zaprawkowej:

1! odmierzy okrelon ilo emalii nawierzchniowej 19 55772/1)

o lepkoci handlowej.

2) na kade 100 cm' przygotowanej emalii doda 3 cm' katalizato-

ra 101 409 (9.55638),

31 wymiesza dokadnie emali z katalizatorem,

4) przygotowa rozcieczalnik - 80 czci (objtociowo) rozcie-

czalnika 5813 (9.55635) i 20 czci rozcieczalniku 3886 (PN-63/C-

88034),

5) rozcieczy emali do lepkoci 20 . 24 s wg lejka Forda nr 4

w temperaturze 18...20°C.

Uwaga. Ilo emalii niemoe przekracza omiogodzinnego zapo-

trzebowania Po tym czasie emalia nie nadaje si do uycia.

Na powierzchniach wewntrznych, zaprawki przeprowadza si za

pomoc emalii nitro.

Kolejno czynnoci powinna by nastpujca:

1) wykona uprzednio opisan czynno 1 (papier wodoodporny

nr4O0),

2) wykona uprzednio opisane czynnoci Z i 11,

3) naoy omali nitro w kolorze nadwozia (lepko robocza

emalii 28 . .32 s wg lejka Forda nr 4w temperaturze 18 ?0°C).do

wykonania tej czynnoci s potrzebne:

' • Promiennik podczerwieni jest grzak elektryczn, która roz-

grzewa si nie zmieniajc koloru. Do suszeniastosowa temonapromienniki jasnej podczerwieni (lampy reflektorowe 500 W),

które ustawia si w odlegoci 20...30 cm. Stosowanie ich wymaga

duszego suszenia i powoduje, e emalia janieje, a w.gumachwzrasta tendencja do pkania.

201

- emalia nitro o kolorze nadwozia 9.55770,

- rozcieczalnik do nitra PN-69/61 18-30.

i aparat natryskowy.

4) przetryskat rozcieczalnikiem zaprawk,5) wykona drobne zaprawki pdzelkawe.W celu wykonania zaprawki uszkodzenia nie odsaniajcego bla

chy naley:

1) wykona uprzednio opisan czynno 1 (papier wodoodpornynr 400).

2) na zewntrznych powierzchniach wykona uprzednio opisane

czynnoci 8 do 15 i ewentualnie na wewntrznych powierzchniach

czynnoci podane w poprzednim punkcie.

W celu wykonania zaprawki powierzchniowego uszkodzenia po-

woki lakierowej, naley:

1) wykona uprzednio opisan czynno 1 (papier wodoodpornynr 500).

2) spolerowa miejsce szlifowane (pasta URANIA typ 5),

3) przetrze element polerowany prynem polerskim Max Mayerza pomoc flaneli.

MECHANIZMY I SZYBY DRZWI BOCZNYCH 8.3

Drzwi s wyposaone w zamek z mechanizmem sterowania z zewntrz i odstrony wntrza samochodu,seyb sta, szyb opuszczan i podnonik szyby.

Rysunek 1

2

DfMONTA KORBKI MFCHANPMUOPUSZCZANIA SZYBY1 - przyrzd do ~y

i. i v . , spinki.

2 - korbka mechanizmu opuszczania szyby,

3 przyrzd A./8007. 4 podkadka ozdobna

Ryjum* 83ZAMEK PflZEDNICH DRZWII - zapadka. 2 swormn Mta. .

3 - dwignia rapadi. 4 - dzwignui

blokowania.

5 - dwignia porednia ramka klamki.

6 - dwigni* porednia cigla klarald. 7 -

korpua zamka. 8 - ram dwigni (3). 9 -osdwigni zapadkowej

Rysunek 8.4

CIGA ZAMKA DRZWI PRZEDNICHt - dwignia blokuiaca. z - ciegko urzdzenia

blokujcego. 3 - kocówka orjura. 4 - oenlo

klamki wewntrzne). S - cioglo blokowania

zamka. 6 - zamok drzwi

Drzwi przednie 8.3.1

Mechanizmy drzwi s w wikszoci zamocowane do patu wewntrznegodrzwi, który jest osonity pokryciem tapicerskim.

W celu uzyskania dostpu do tych mechanizmów naley:- odkrci trzy wkrty i zdj podokietnik,

- podway podkadk ozdobn klamki wewntrznej, aby zeskoczya z zatrza-

sku i zdj j,- nacisn podkadk ozdobn korbki mechanizmu opuszczania szyby (4, rys.

8.2) wyj spink mocujc i zdj korbk (2) oraz podkadk (4),

- zdj pokrycie drzwi zamocowane na zatrzaskach.

Zamek drzwi ze wzgldu na bezpieczestwo pasaerów podczas jazdy i samo-chodu podczas parkowania, powinien dziaa sprawnie.

Gównymi czciami zamka (rys. 8.3) s korpus (7), rygiel obrotowy (patrz rys.

8.5) oraz zapadka (1, rys. 8.3) poczone ze sworzniem (2), obrotowo osadzo-

Rys.l 2 Rys.B.3

202

sane

liach

i po-

omy

ayer

8.3

i od

by.

3.1

rza-

rys.

no-

ys.

!Z0-

Rysunek 8.5

?AC?EP RYGLA ZAMKA\ _ ryginl obrotowy ramka, ? - /araap rygla

nym w korpusie, dwignia zapadki (3), dwignia blokowania (4), dwignia

porednia zamka klamki (5) i dwignia porednia ciga klamki (6). Korpus ma

dwie cianki wzajemnie prostopade. W jednej jest uoyskowana o (9),

dwignia porednia (5) i dwignia '3), a w drugiej (ustawionej prostopadle)

dwignie (4) i (6).

Zamek wspóracuje z zaczepem rygla obrotowego (2, rys. 8.51, zamocowanym

na supku drzwi.

Podczas zamykania drzwi zaczep rygla (na supku) naciska zb rygla obrotowe-

go (1) powodujc obrót rygla wraz ze sworzniem (2, rys. 8.3) i zapadk (1).

Z chwil, gdy pierwszy zb zapadki ( 1 ) pokryje si z zaczepem dwigni zapadki

(3) nastpuje zazbienie iuniemoliwienie cofnicia si zapadki (1) Jest to

pierwsze pooenie zamykanego zamka, przy którym drzwi s zamknite, ale

nie w peni i nie mog by zabezpieczone przed otwarciem ani kluczem, an.

przyciskiem przy oknie.

Jeeli drzwi byy zamykane z dostateczn si, to rygiel wraz ze sworzniem (2)

i zapadk (1 ) zostaje bardziej obrócony przez zaczep na supku i nastpuje

zazbienie dwigni zapadki (3) z drugim zbem zapadki (1) i pene zamknicie

zamka (oraz drzwi).

W pooeniu tym dwignia zapadki (3) moe by zabezpieczona przed otwar-

ciem, za pomoc dwigni blokowania (4). Wychylenie dwigni w kierunku

A powoduje unieruchomienie ramienia (8) dwigni (3) i zamka nie mona

otworzy z zewntrz.

Blokowanie zamka (wychyleniem dwigni4) mona przeprowadzi za pomoc

wcinicia przycisku przy oknie (cigo przycisku jest poczone z dwigni 4)

albo za pomoc klucza (ruchy kluczem przekazywanes na dwigni 4 przez

dwigni poredni 5).

Odblokowanie zamka mona dokona kluczem z zewntrz, za pomoc wyci-

gnicia przycisku przy oknie lub za pomoc pocignicia za klamk wewn-

trzn. ,

W pierwszych dwóch przypadkach dziaa si na dwigni (4), a w przypadku

uycia klamki wewntrznej jest uruchamiana dwignia porednia (6). która

Najpierw odpycha dwigni (4) i odblokowuje zamek, a nastpnie otwiera go

naciskajc na zwolnione rami (8) dwigni zapadki (3), która po wychyleniu

zwalnia zapadk (1 ).

Regulacja zamka polega na:

1) zamocowaniu klamki wewntrznej na drzwiach w takim pooeniu, eby

dwignia porednia (6) nie bya wychylona przy zwolnionej kamca wewntrz-

nej (w cignie nie moe wystpowa sia rozcigajca, moe natomiast

wystpowa sia ciskajca);

2) wyregulowaniu ciga urzdzenia blokujcego (2, rys. 8.4) na takdugo(okoo 106 mm), eby przy zakadaniu go na sworze kulowy dwigni (5, rys.

8.3) ustawionej w pooeniu odblokowania zamka i na sworze kulowy

dwignienki klamki ustawionej w dolnym skrajnym pooeniu, nie wystpo-

wao zblianie tych sworzni (moe natomiast wystpi mae oddalenie tych

sworzni);

3) ustawieniu zaczepu na supku w takiej odlegoci od zamka, aby przy

zamykaniu drzwi nie byo zawadzania zaczepu o drzwi lub o zewntrzn

podkadk rygla obrotowego (1, rys. 8.5); do regulacjisu podkadki z blachy

o gruboci 1 mm zakadane pod zaczep zamka;

4) ustawieniu zaczopuwzgldem rygla (1 )w takim pooeniu, eby powierzch-

nia D rygla nie zawadzaa o powierzchni A zaczepu (rys. 8.5); regulacj

przeprowadza si za pomoc przesuwania zaczepu na supku (po zluzowaniu

rub mocujcych).

8

203

1 ,

8

Rys.6.6

Rysunek 86ODCZANIE LINKI MFCHANIPMU OPUSZCZANIA SZYBOD KORYTKA SZYBY1 - korytko mocowania sryby opinTcronej. ? - wspornik mocowania Unio, 3- pytkamocowania linki, » - linka, 5 - i< y/ok linki

Rysunek 8,7

REGULACJA NACIGU LINKI MECHANIZMU OPUSZCZANIA SZYBY1 - kraink link., ? - linka, 2 - klucz iiiokrijtki sworznia krku)

Ryauiwk 8.B

WYJMOWANIE SZYBY STAIEJ DflZWI PHZEDNICH1 - miojsca wkrtu mocuiocccio ramk szyby staej, 2 - uybo stal

t-i. la

A U

IH l Aw©

\ \

Rys.e.9

Mechanizmy drzwi (wszystkie lub niektóre) mona w razie potrze-

by, wymontowa w nastpujcej kolejnoci:

1) opuci szybw dolne pooenie, odkrci wkrty I zdjpytk(3. rys. 8.6);

2) zluzowa sworzen krka (1, rys. 8.7), zsun link z krków'i po odkrceniu rub wyj mechanizm opuszczania szyby:

3) odkrci nakrtk ze ruby prowadnicy (u dou),wysun w dói wyj prowadnic przedni doln szyby opuszczanej:

<1) wyj szyb opuszczan, przez otwór w drzwiach;

5) w celu wymontowania zamka odkrcci dwa wkrty tylnej

prowadnicy (od strony zamka)wysunacwdo prowadnic i odchy-

li w bok;

6) odczy od dwigni blokujcej klamki (1, rys. 8.4) cigo (2).

nastpnie (w razie potrzeby) odkrci dwie nakrtki z podkadkamisprystymi i wyj klamk;

7) odczy cigo (5) od dwigni klamki, odkrci ruby klamki

wewntrznej, odkrci ruby zamka i wyjijr. zamek ? rigtem (4);

8) odkrci wkrt u góry romki.szyby staej (rys. 8.8), rozepchndrewnianym klinem uszczelki dolne szyby, wysun i wyj szybsta;9) zdj wewntrzn listw (2, rys. 8.9) wraz z uszczelk; krawdlistwy naley kolejno zsun z trzech zaczepów (3); dwa skrajne

zaczepy s w odlegoci okoo 50 mm od koców listwy, trzeci

w rodku drzwi; nastpnie w identyczny sposób zdj listw

wewntrzn.Monta mechanizmów drzwi naley przeprowadza w kolejnoci

odwrotnej do demontau, z tym e:1) przy mocowaniu prowadnicy przedniej szyby opuszczanej,nakrtk naleydokrciw takim pooeniu, aby szyba przesuwaasi W prowadnicach bez zaci;2) przy doczaniu sworznia krka (1. rys. 8.7I naley uzyskanacignicie linki;

3) przy doczaniu linki do korytka mocowania szyby opuszczanej

|1, rys 8.6), szyba i mochanizm opuszczania szyby powinny siznajdowaw skrajnym dolnym pooeniu.

Rysunek 8.9

FRAGMENT USZCZELNIENIA DOLNEGO SZYBY OPUSZCZANEJ1 - utffczHlkn dolna szyby opuszczone;). 1 - listwa monjja.ca uszczelk dolna.

3 - zaczep

Drzwi tylne 8.3.2

Rysunek 8.10

ZAMEK DRZW TYLNYCHI - zapadka, 2 - sworzon zapadki,

3 - dwignia zapadkowa, 4 - dwignia

kblokowania. 5 - dwignia pos.-rolna cieotii

klamki. 6 - korpus zamka, 1 - rami dwigni

(3). 8 - o dwigni zapadkowej

Mechanizmy drzwi tylnych s podobne do zastosowanych w drzwiach przed-

nich.

Dostp do mechanizmów drzwi uzyskuje si po zdjciu pokrscia drzwi w spo-sób podobny do opisanego w punkcie 8.3.1.

Zamek drzwi tylnych (rys. 8.10) róni si od zamka przednich drzwi brakiemdwigni poredniej zamka klamki (5, rys 8.3 - bo nie jest otwierany kluczem

204

ów

dó

mi

z zewntrz), innym doczeniem spryny do dwigni blokowania (4, rys. 8.1 0),

innym wygldem poszczególnych dwigni i rym, e nie jest moliwe odbloko-

wanie zamka za pomoc pocignicia klamki wewntrznej (jak w drzwiach

przednich).

Odblokowanie zamka jest moliwe tylko za pomoc wycignicia przycisku

przy oknie. Zablokowanie zamka mona uzyska albo za pomoc wcinicia

przycisku po prawidowym zamkniciu drzwi, albo przed zamkniciem drzwi.

W tym drugim przypadku spryna dwigni (4) powoduje po zamkniciu drzwi

samoczynne dalsze przesunicie si dwigni (4) i zablokowanie zamka.

Regulacja zamka wymaga takiego ustawienia osi dwigni poredniej ciga

klamki na pacie drzwi (poniej przycisku przy oknie), aby byo uzyskiwane

swobodne przestawianie dwigni blokowania (4) w skrajne pooenia

Ustawianie zaczepu zamka naley przeprowadza, jak dla drzwi przednich

(patrz czynnoci 3 i A - regulacja zamka p. 8.3.1).

Mechanizmy drzwi naoy wymontowa (w razie potrzeby) w nastpujcy sposób:

6) odkrci dwie nakrtki1) wykona czynno 1 i 2 punkt 8.3.1;

2) odkrci nakrtk ze ruby piowednicy (u dou) i rubo (u góry),

wysun w dól i wyj prowadnic szyby opuszczanej;

3) odkrci wkrt u góry ramki szyby staej (rys. 8.8). rozepchn

drewnianym klinem uszczelki dolne szyby,wysun iwyj szyb

sta;

4) wysun do góry i wyj szyb opuszczan:

5) w celu wymontowania zamka odczy cigo przycisku od

dwigni zamka, odkrci ruby klamki wewntrznej, odkrci !rzy

ruby 7amka i wyj zamek z cigem klamki;

podkadkami sprystymi i wyjklamk;

7) zdj listwy z uszczelkami dolnymi (patrz p.8.3.1).

Monta mechanizmów drzwi naley przeprowadza w kolejnoci

odwrotnej do demontau, z tym e:

1) przy mocowaniu prowadnicy szyby, nakrtk i rub naley

dokrciw takim pooeniu, aby szyba przesuwaasiw prowadni-

cach bez zaci;

2) mocowanie krka mechanizmu opuszczania szyby i docza-

nie linki do korytka przeprowadza tak jakw drzwiach przednich.

nki

k

be

id

rte

jci

iv

Soi

Bj.

ia

SZYBA PRZEDNIA I TYLNA 8.4

4 Szyba przednia i tylna s zamocowane w nadwoziu w jednakowy sposób.*

Czynnoci demontaowe i montaowe podane dla szyby przedniej obowizuj

wic równie przy szybie tylnej.

W celu wymontowania szyby naley j wypchn od wewntrz samochodu.

Wypychanie trzeba rozpocz od górnego naroa szyby (rys. 8.11). Ramiona

wycieraczek podczas demontau szyby powinny by zdjte lub odchylone od

szyby. Zdjcie uszczelki z wymontowanej szyby wymaga uprzedniego wyci-

gnicia listwy ozdobnej.

"i

2

i-

Rys.6.11

RysunakStl

WYMONTOWANIE SZYBY PRZEDNIEJ Z SAMOCHODU

Ryu.n<* 8 12

MONTA SZYBY PRZEDNIEJ

1 - enuiak (notowany prry rwwiaiu). ? - iisrcrelkj. 1- llatwa

205

Monta szyby trzeby rozpocz od zaoenia uszczelki', a nast-

pnie umieszczenia w uszczelce listwy ozdobnej i sznurka Irys.

8.1 2a). Tak przygotowan szyb naley przyoy z zewntrz do

otworu okna i cign za sznurek, wywin brzeg uszczelki za

* Uszczelka i szyba oraz krawd otworu okna musz by czyste,

jest to konieczne do uzyskania szczelnoci.

konierz otworu nadwozia, jeeli jest konieczne poprawienie osa-

dzenia szyby w otworze, to trzeba to wykona uderzajc lekko

gumowym motkiem**.

*" Przy wymontowywaniu lub montau szyb warstwowych

(szko folia szko) naley zachowywa szczególn ostrono,

gdy warstwy szka nie s hartowane i szyba atwo moe ulec

zniszczeniu. Dlatego zamiast uderzenia naley stosowa dociska-

nie szyby.

NAKADKI I OSONY TABLICY ROZDZIELCZEJ 8.5

Jeeli jest konieczne wymontowanie nakadek tablicy rozdzielczej,

to naley:

- odkrci wkrty i zdj nakadki supków okna przedniego;

- odkrci wkrj w tylnej czci schowka (1, rys. 8.13) na osonie

skrzynki biegów, cofn schowek i zdj;- odkrci cztery wkrty i zdj lew pók (5);

- odkrci dwa wkrty póki (3), przesun krawd póki od

strony przegrody czoowej do góry (odczepi z uchwytu) i wyjpók;- zdj kocówki dwigni sterowania nagrzewnicy;

- odkrci dwa wkrty i zdj nakadk dwigni nagrzewnicy

(nakadka ii dou mocowana na dwóch zatrzaskach);

- odczy przewody od zapalniczki i wycznika dmuchawy;

- odkrci cztery wkrty (dostpne po zdjciu nakadki dwigni

nagrzewnicy), odsun oson, odczy zcza od' przeczników

klawiszowych i zdj oson nagrzewnicy (4);

- odkrci (od spodu) wkrty czce oson górn i doln kolum-

ny kierownicy i zdj osony;

- odkrci dwa wkrty, wysun zestaw wskaników, odczylink napdu szybkociomierza i przewody;

- wyj zalepk radia, odkrci wkrty ramki radia, a nastpnie

wysun obrotomierz, odczy przewody elektryczne i wyjobrotomierz;

- odkrci dwa wkrty, odczy lampk owietlenia schowka

i wyj schowek;

- odczy przewody gumowe od przednich otworów w dolnej

czci urzdzenia ogrzewczo-wentylacyjnego (doprowadzaj po-

wietrze na szyb przedni),

- odgi apki z blachy w dolnej czci nakadki tabl Icy rozdzielczej

w miejscach zaznaczonych strzakami skierowanymi w gór na

rysunku 8.13;

- zluzowa trzy nakrtki mocujce tablic rozdzielcz do wsporni-

ków nadwozia (nakrtki s w miejscach zaznaczonych strzakami,

w dól), odkrci wkrt dostpny po wyjciu zestawu wskaników

(okrelony strzak skon na rysunku) cofn i wyjc nakadkdeski rozdzielczej.

Monta nakadki deski rozdzielczej i póek naley przeprowadza

w kolejnoci odwrotnej do demontau.

--7.

'-

206

Hysun.k« 14

MIEJSCE MOCOWANIA ZWIJARKI NA

SUPKU RODKOWYM: - nakadka, 7 - olwo< Sruny ewi|»rt'.

J - otwoc kolka ustal»in«!go w'P'u .

Rysunek 8.15

ZWIJARKA ZAMOCOWANA DO SUPKA

RODKOWEGOl-7wiaika,2-imbamijarki

PASY BEZPIECZESTWA 8.6

TABLICA ROZDZIELCZA

l - srhowek. 2 - nafclucrte ilarwigni

nanirewnicy, 3 - poluj oil strony posaioto.

« - osona nagn?wmlcy b - pollui pod

kierowni&i

Samochody Polski FIAT 125P maja miejsca przednie wyposaone w pasy

bezpieczestwa typu biodrowo - ramieniowego, których uywanie zmniejsza

ryzyko obrae w przypadku kolizji lub gwatownego hamowania.

Pasy te (przeznaczone dla osób dorosych) wymagaj w zalenoci od tuszy

uytkownika i pooenia fotela przeprowadzenia regulacji, która jakkolw.ek

jest atwa, wymaga jednak pewnego czasu izdyscyplinowania. Regulacj

naley przeprowadzi zarówno dla pasa biodrowego jak i ram.en.owego

(wytyczne regulacji patrz p. 10.1). a jazda w tych pasach stwarza pewne

ograniczenia ruchów i dlatego nie s one chtnie uywane.

• W celu zmniejszenia niedogodnoci zwizanych z uywaniem pasów

i z regulacj indywidualn, samochody Polski FIAT 125p dostosowano do

montau dla miejsc przednich pasów ze zwijark z natychmiastowym bloko-

waniem (przeznaczonych te dla osób dorosych)

Zalet takich pasów* jest to, e:- nie wymagaj przeprowadzania przez uytkownika adnych regulacjt;

- umoliwiaj podczas normalnej jazdy swobod ruchów, a jednoczenie

stale przylegaj do zabezpieczanej osoby,

- po odpiciu nie wymagaj adnych manipulacji. niezw.saj. me brudz si

i nie spltuj, gdy nadmiar pasa wciga zwijarka.

_ w razie kolizji lub gwatownego hamowania urzdzenie blokujce uniemo-

liwia wysuwanie si tamy ze zwijarki,

- ze wzgldu na atwo posugiwania si s chtniej uytkowane.

W celu umoliwienia zamontowania pasów o wymienionych zaletach, w nad-

woziu wykonano dodatkowe miejsce mocowania na supku rodkowym (rys.

8.14) przykryte nakadk (1), które suy do mocowania zwijarki (1. rys. 8.15).

Kocówk pasa mocuje si do boku podogi (jak w pasach bez zwijarki),

a górne miejsce na supku wykorzystuje si do zamocowania przelotki pasa (1,

rys. 8.16), któr nastpnie osania si oson (2, rys. 8.17).

Zamki s mocowane do tunelu podogi nad waem napdowym (jak dla pasów

bez zwijarki, rys. 8.18).

• W celu uzyskania prawidowego zamocowania pasów:

- midzy zwijark a supkiem powinna by tulejka dugoci 10 mm;

- sprawdzi, czy przewody elektryczne pod nakadk supka s odsunite od

miejsca oparcia tulejki; zbyt blisko pooone przewody odsun;

• Pewn niedogodnoci pasów zwijanych jest wywieranie przez pas staego lekkiego ucisku na

eabezpieczana. osob.

207

8

Rysuiwk 8 16

ZAMOCOWANIE HUE10TXI PASA

1 - pmHolka. 2 - Siuda pmilolb

iiy.n. r

^

PRZEIOTKA PASA

1 - pneolta. 7 - osona

ZAMOCOWANIE ZAMKÓW1 - kocowi. cMJBo ramki., ? Mubo

kocówki

- zamocowa zwijark tak, aby o szpuli bya ustawiona poziomo; rubmocujc dokrci momentem 49 N m (5 kGm)*;- przy równolegym utrzymaniu tamy wzgldem supka, zamocowa prze-

lotk (1, rys. 8.16) z elementami odlegociowymi; rub przelolki dokrcimomentem 20 N m (2 kGm); elementy odlegociowe powinny zapewniaswobodne wychylanie si przelotki z zaoon oson (2, rys. 8.17);

- przy równolegym pooeniu tamy wzgldem supka zamocowa koców-k pasa do boku podogi; rub dokrci momentem 30 N m (3 kGm);

kocówk zamka przyoy stron lepiej przylegajc do tunelu i zamoco-

wa rub dokrcajc j momentem 30 N m (3 kGm):- ruby mocujce poszczególne elementy pasa powinny mie tak dugo,aby gwintowana cz wkrcaa si na okoo 12 mm.Pas bezpieczestwa miejsca przedniego (przed zamontowaniem) speniajcywyej wymienione wymagania montaowe** jest pokazany na rysunku 8.19.

Urzdzenie blokujce wysuwanie si tamy ze zwijarki i powodujce wymaga-ne dziaanie pasów jest uruchamiane:- jeeli gwatownie wyciga tam,- przy przyspieszaniu, hamowaniu i jedzie po zakrcie,

- przy znacznych przechyach samochodu.

W celu uniknicia kopotów z wyciganiem tamy, nie naley zapina pasóww wyej wymienionych warunkach. Najwaciwsze jest zapicie pasów przed

rozpoczciem jazdy, z tym e pas z bbna naley wyciga powoli (bez

szarpni).

Jeeli wystpio zablokowanie zwijarki, to naley spowodowa nawinicie na

bben (rk) okoo 5 mm tamy, co umoliwi odblokowaniesi mechanizmomzwijarki.

Prawidowemu zapiciu pasa towarzyszy charakterystyczny dwik zatrzasku

w zamku. Odpicie pasa uzyskuje si po naciniciu czerwonego przycisku

w zamku. Naley dba, aby zapity pas nie by skrcony, gdy jest wówczaspogorszone jego zabezpieczajce dziaanie.

• Obsuga pasa (kadego typu) polega na okresowym sprawdzaniu stanu

tamy i dokrceniu rub mocujcych.W przypadku uszkodze tamy (postrz-

* Do ktowego ustalenia zwijarki jesl przeznaczony otwór (2, rys. 8.14) w nakadce supka,odlegy od otworu dla ruby o 19.5 mm, dostosowanydo koka ustalajcego w zwijarce o rednicy5.. .5.5 mm; w przypadku braku tego koka naley zapewni poziome pooenie osi zwijarki

7 odchyleniem maksimum ±5' przy samochodzie nie obcionym•• Pasy ze zwijark mona kupi za porednictwem Polskiego Zwizku Motorowego. Biuro

Obrotu Czciami Zamiennymi. 00-950 Warszawa, ul. Marszakowska 124.

208

Rfwntk 819

KOMPLET PASÓW DLA MIEJSC PRZEDNICH

{SZWEDZKICH. FIRMY STU.

PRZYSTOSOWANYCH DO SAMOCHODU125PI

1 - jwiirta. 2 - osona ptzelotki.

3 - prznlotka. 4 - kocówka Idolnal cegatamka, 5 - kocówka pasa. 6 - tulejka

(10 mml. 7 - racnp /.mika

pienia) tub miejsc szytych, pas naley wymieni. Pas naley równie wymieni,

jeeli uleg on przecieniu podczas kolizji drogowej, gdy mimo braku

uszkodze, tama traci swoje waciwoci.

Nie jest dopuszczalne modyfikowanie lub naprawa pasów we

wasnym zakresie. W sprawach zwizanych z dziaaniem pasów

naley si zwraca do autoryzowanych Stacji Obsugi lub punk-

tów sprzeday pasów.

Oczyszczanie pasów naley przeprowadza za pomoc rodków do prania

tkanin z tworzyw sztucznych. Nie naley dopuszcza, aby rodki myjce

dostay si do zamka lub zwijarki.

14- Polaki Fi* 12W_

MATERIAY EKSPLOATACYJNE

9

Obowizujce materiay eksploatacyjne oraz ich iloci potrzebne do samocho-

du Polski FIAT 125P s podane w tablicy 9-1. Gatunki olejów silnikowych

zalecane do stosowania s okrelone w tablicy 9-2.

• Oleje i ich zamienniki s dobierane na podstawie dokadnych badan ich

waciwoci smarnych, zalenych od skadu ropy, jej przeróbki, dodatków

chemicznych oraz lepkoci, dlatego zalece wytwórcy podanych w tablicach

9-1 i 9-2 naley cile przestrzega. Liczby SAE podane w tablicach, okrelaj

oleje wedug przyjtej na wiecie amerykaskiej klasyfikacji (Society of

Automotive Engineers) opartej na lepkoci olejów*. Liczby SAE nie okrelaj

lepkoci, lecz s symbolami, których warto wzrasta wraz z lepkoci oleju.

Wiksza liczba przy symbolu SAE oznacza wikszlepko <np. olej SAE 30ma

wiksz lepko ni olej SAE 20).

Jeeli przy liczbie okrelajcej olej silnikowy wystpuje litera W, oznacza to. ze

olej jest przeznaczony na okres zimowy lub do stosowania w strefach zimnych.

Podobnie, jeeli przy liczbie okrelajcej olej przekadniowy wystpuj litery

EP, to oznaczaj one, e do oleju s dodane zwizki chemiczne umoliwiajce

stosowanie duych nacisków midzy wspópracujcymi czciami.

Naley unika uzupenienia ubytków zastosowanych w samochodzie olejów

i pynów materiaami innego gatunku oraz zamienia stosowane gatunki.

Przy duych ubytkach i braku rezerwy jest wskazana wymiana caego oleju lub

pynu na nowy. zgodnie z tablicami 9-1 i 9-2. Zalecenie nie mieszania rónych

gatunków materiaów wynika ze stosowania w nich rónych dodatków. Na

przykad dodatki do oleju silnikowego maj na celu poprawienie smarnoci

oleju, obnienie temperatury krzepnicia, przeciwdziaanie utlenianiu si oleju

i niedopuszczanie do odkadania si osadów. Podczas przypadkowego mie-

szania rónych gatunków olejów dodatkimog reagowa ze sob, powodujc

utrat potrzebnych waciwoci, a nawet pojawienie si waciwoci szkodli-

wych dla silnika. Ta zmiana waciwoci moe wystpi, mimo niezmienione-

go wygldu zmieszanych olejów.

W razie koniecznoci zmiany rodzaju oleju stosowanegow silniku o przebiegu

nie przekraczajcym 6000 km, po spuszczeniu oleju z rozgrzanego silnika

naley wymieni filtr oleju i wla nowy gatunek oleju.

Jeeli zmiana gatunku oleju ma nastpi po duszym przebiegu (przekraczaj-

cym 6000 km), to wskazane jest:

- spuci zuyty olej (z rozgrzanego silnika),

« Lepko jesi to opór tarcia wewntrznego, towarzyszcy przesuwaniu si ssiednich warstw

oleju. Im lepko jest mniejsza tym olej jest bardziej pynny.

211

MATERIAY EKSPLOATACYJNE T.bUca 9-1

Miejsce stosowania

Ilo Materia!

oznaczenie

krajowe

wg SAE

norma

midzy-

narodowa

Zbiornik paliwa w tym

rezerwa

45

4.5-7

paliwo L094

(óte)

Ukad chodzenia 7.5 pyn Borygo

Miska olejowa z filtrem oraz:

- rozdzielacz

- rozrusznik

- zawiasy

3,6" 3,15 olej silnikowy

patrz

tablica 9-2

Skrzynka biegów

Tylny mostPrzekadnia kierownicza

1,35

2,00

0,18

1,25

1.85

0,17

olej przekad-

niowy

Hipol 15F

SAE90EP

Ukad hamulców

Uklod hydrauliczny sterowania

sprzgem

0.4

0,22

0.4

0.22

pynhamulcowy

R3

SAE70R3

Amortyzator przedni

Amortyzator tylny

0,125

0,20

olej

amortyzatorowy

Zbiornik spryskiwacza pyn Lazuron

Dwigienki sprzgaPrzeguby krzyakowe wau kierownicy

Piercie rodkujcy przegub elastyczny waunapdowegoCiga w drzwiach

oysko wau kierownicy

Wideki sprzga

smar Albon 215

Waek pedaówSworznie popychaczy pedaówZaczepy sprynLinka sprzga i kocówkiDwignia urzdzenia wspomagajcego hamulce

Zmiana biegów zewntrznaTulejki elastyczne drka stabilizatora

Sworze dwigni poredniej drków kierowniczych

Hamulec postojowy (dwignie, sworznie, ciga, linka]

smar Albon 215

lub T4S-3

Wielowypust kocówki przesuwnej wau napdowego smar 1S

(BN-69/

/0536 11)

oyska przegubów krzyakowych walu napdowegoWolne koto rozrusznika i tarczka prowadzca

smar

T4S-2

oyska piast kó przednich

Dwignie przesuwu zespou sprzgajcego rozrusznika

oyska alternatora

Zaczep i zapadki zamków drzwi

smar

T4S-3

Pióra resorusmar

grafitowy

(PN-59/

/C-96153)

Toki zacisków hamulców przednich, tylnych, cylindra sprzga,

hamulca, korektora oraz miejsce styku drka skrtnego z tokiem

korektora ITEN HB

Pytka swprzma zacisku (15) i tulejka samoregulacji (12, rys. 4.8)ITEN HA

Przeguby kulowe zwrotnic Barplex2

tcina pojemno*: miski, tillru i przewodów wynosi 39 kg Podsna Ilo jest kooiocjru pnywymarech ole)u.

212

OLEJE SILNIKOWE Tabfca h-2

Temperatura otoczenia Olej sezonowy Olej wielosezonowy

Poniej ~15"C Selektol Special

SD SAE IOW/30

Od -IB-CdoO-C Selektol Special Selektol Special

SD SAE 20W SD SAE 10W/30

(zimowy) Selektol Special

SD SAE 20W/40

Od CC do 35°C Selektol Special Selektol Special

SD SAE 30 SD SAE IOW/30

(letni) Selektol Special

SD SAE 20W/40

Od 0"C do ponad 35°C Selektol Special

SD SAE 20W/4O

- wymieni filtr oleju,

- wla do miski nowy, przyjty do dalszej eksploatacji gatunek oleju do

poziomu sigajcego poowy odlegoci midzy kreskami na rniarce,

- wymieni ten olej po 1000 km przebiegu samochodu na wiey (i wymieni

filtr),

- wykonywa nastpne wymiany co 10 000 km.

Oprócz stosowania waciwego gatunku oleju naley pamita o jego wymia-

nie, zgodnie z wymaganiami (co 10000 km lub co pó roku), poniewa zmienia

on swe waciwoci. Zmiana waciwoci jest powodowana utlenianiem

skadników (starzeniem si oleju przy stykaniu si z powietrzem) oraz zanie-

czyszczaniem produktami zuywania si silnika i przedmuchiwanymi z komo-

ry spalania do komory korbowej. Utlenianie oleju jesttym intensywniejsze, im

wysza jest temperatura jego pracy. Powoduje ono. w dalszych fazach,

gromadzenie si w oleju kwasów, ywic i osadów wglowych oraz zmian

lepkoci. Natomiast produkty zuywania si silnika (w postaci drobnych

czstek startych metali) oraz przedmuchy do skrzyni korbowej zassanych

z powietrzem atmosferycznym i spalonych zanieczyszcze oraz koksów z nie-

zupenego spalania powoduj pogorszenie wasnoci smarnych. To zanieczy-

szczenie oleju nastpuje minio zastosowania filtrów. W rezultacie w celu

zabezpieczenia silnika przed moliwoci korodujcego dzjaania zestarzaego

oleju, o pogorszonych wacowociach, jest konieczne dokonywanie okreso-

wych wymian oleju.

• Pyn chodzcy Borygo, niezamarzajcy do temperatury -35"C, naley

stosowa bez rozcieczenia wod. Ubytki naley uzupeni tym samym

pynem. Podane warunki stosowania pynu niezamarzajcego Borygo wynika-

j z zawartych w nim w odpowiednim steniu dodatków przeciwkorozyjnych

i przeciwpienicych. Dodatek wody pogarsza te waciwoci.

• Pyn do spryskiwania szyb stosuje siw zalenoci od temperatury otocze-

nia bez rozcieczenia lub rozcieczony wod. Sposób stosowania pynu

Lazuron w zalenoci od temperatury otoczenia powinien by nastpujcy:

- w temperaturze powyej 0°C rozcieczenie 1 :20,

- w temperaturze 0...-5°C rozcieczenie 1 :2,5,

- w temperaturze -5...-15"C rozcieczenie 1

- w temperaturze poniej -15°C pynu nie rozciecza si.

• Pyn hamulcowy z upywem czasu zmienia swoje waciwoci Zmiany te

nastpuj na skutek absorbowania przez pyn powietrza i wilgoci z otoczenia.

Powietrze i wilgo przenikaj nawet przezgum przewodów elastycznych oraz

przedostaj si przez otwór odpowietrzajcy w zbiorniku pynu. Poniewa

zmiana waciwoci pynu, niejednakowa w rónych czciach obwodu ha-

mulcowego, moe by przyczyn nierównomiernoci hamowania (zwaszcza

przy rozgrzanych hamulcach, dlatego jest wskazane, po okoo 5 latach,

213

wymieni pyn na nowy. Przy wymianie mona stosowa pyny Shell DonaxB (8AE 70 R3) lub Brake Fluid M 7669 firmy Karbamid Union, jako równorzdnezamienniki.

• Benzyn charakteryzuje liczba oktanowa (w skrócie LO) Jest to wskanikodpornoci paliwa na zjawisko detonacyjnego spalania mieszanki w silniku.

Im wiksza jest liczba oktanowa, tym wiksza jest odporno paliwa na

detonacje. Detonacyjnemu spalaniu towarzysza nadmierne cinienia i tempe-

ratury, powodujce stuki w cylindrach silnika (o metalicznym dwiku). Liczba

oktanowa paliwa nie jest wielkoci sta, zaley od prdkoci obrotowej

silnika i warunków termicznych pracy. Liczba oktanowa (L078, L094), poda-'

wana w stacjach CPN, jest wyznaczana metod badawcz LO/B (tzw research

method), to znaczy przy mniejszej prdkoci obrotowej i lejszych warunkachpracy silnika wzorcowego, ni przy metodzie silnikowej (LO/M), dla której te

liczby wynosz odpowiednio 76 i 88. Stosowanie paliwa o LO wikszej odwymaganej, nie stwarza moliwoci osignicia zwikszonej mocy lub zmniej-

szonego zuycia paliwa przez konkretny silnik. Na zmniejszenie zuycia paliwa

pewien wpyw ma charakterystyka paliwa (zalena od skadu chemicznegopaliwa).

• Preparaty do czyszczenia i konserwacji nadwozia s przeznaczone dousuwania z umytego i wyschnitego samochodu zanieczyszcze tworzcychna powierzchniach plamy i zacieki oraz do wytwarzania na lakierze warstewki

ochronnej. Waciwoci zmywajce i konserwujce preparatów s uzyskiwa-

ne dziki stosowaniu w ich skadzie rozpuszczalników oraz substanqi wosko-wych i hydrofobowych.

Rozpuszczalniki uatwiaj usuwanie zanieczyszcze i utrzymuj waciwkonsystencj preparatu, a substancje woskowe i hydrofobowe wytwarzajwarstewk ochronn (przewanie woskow) odznaczajc si waciwociaminieczenia si z wod (hydrofobowymi). Preparaty, w zalenoci od rodzaju,

nanosi si 2a pomoc natrysku lub nasczonej tkaniny, a nastpnie przeciera

such tkanin (najlepiej flanel) w celu usunicia nadmiaru preparatu i uzyska-

nia poysku.

• Preparaty do czyszczenia i polerowania byszczcych powierzchni metalo-

wych umoliwiaj usuwanie zanieczyszcze w postaci plam, zacieków i la-

dów korozji oraz wytwarzaj na oczyszczanych powierzchniach warstewkchronic przed wpywami atmosferycznymi

W preparatach tych s stosowane substancje czyszczce, polerujce i zabez-

pieczajce przed korozj. Preparaty, w zalenoci od rodzaju, nanosi sinatryskiem lub tkanin i przepolerowuje (najlepiej flanel) do uzyskania

poysku.

UYTKOWANIE SAMOCHODU

IO

Przy ruszaniu, jedzie ihamowaniu samochodu wykorzystuje si tarcie midzy

koem i nawierzchni. Aby wiadomie i bezpiecznie korzysta z tego tarcia

w rónych warunkach drogowych, a szczególnie na liskiej nawierzchni, jest

konieczne przypomnienie pewnych ogólnych wiadomoci o tarciu .wynikai-

cych z nich zalece..

• Sia tarcia sprzeciwia si do pewnej granicy wszelkiemu ruchowi. Za

pomoc przyoenia odpowiednio duej siy mona spowodowa polizg,

podczas którego tarcie zmniejsza si, a odzyskanie przyczepnoci jest moliwe

po znacznym zmniejszeniu si si zewntrznych. W odniesieniu do samocho-

du zbyt gwatowne hamowanie lub nadmierna prdko jazdy na zakrcie,

powodowa mog polizg, podczas którego wystpuje zwykle zmiana kierun-

ku ruchu samochodu, czsto w stron nie zamierzon i trudn do opanowania

(lizgajcymi koami nieskutecznie si hamuje i kieruje)

• Sia potrzebna do przezwycienia oporówtarcia i spowodowania polizgu

jest zalena od rodzaju trcych powierzchni. Oznacza to, e wystpienie

polizgu samochodu zaley od ogumienia i rodzaju nawierzchni.

Sia tarcia opony o nawierzchni (tzw. przyczepno) jest uzaleniona od

rodzaju gumy, wzoru bienika i stopnia zuycia opony. Przyczepno opony

obnia najbardziej zuycie bienika i dlatego naley bezwzgldniezastpowa

zuyte ogumienie nowym z bienikiem tego samego typu. W odniesieniu do

nawierzchni najwikszy wpyw na przyczepno ma czysto nawierzchni

(mokra, oblodzona, zabocona), a dopiero potem rodzaj nawierzchni (asfaltczy

beton).

lisko nawierzchni jest powodowana gównie* wystpieniem warstwy

utrudniajcej styk bienika opony z drog. Jeeli warstwt jest woda (cienka

warstwa), a bienik opony jest prawidowy i nie zuyty, to przyczepno

zmniejsza si nieznacznie, gdy woda jest wyciskana przez bienik .praktycz-

nie utrzymuje si styk opony z nawierzchni. Nawierzchnie takie wystpuj,

jeeli s obficie zmyte (np. duy deszcz i prawidowy odpyw wody z na-

wierzchni) oraz jeeli nie wystpuje zanieczyszczajcy je ruch lokalny. Prakty-

cznie warunki te spenione bywaj na autostradach.

Jeeli wystpuje zanieczyszczenie nawierzchni, oblodzenie, zanieenie lub

gruba warstwa wody (np. podczas ulewnego deszczu), to bienik opony moe

nie by w stanie usun tych warstw i opona toczy si nie po nawierzchni, a po

warstwie oddzielajcej opon od nawierzchni.

• Mog by równie wypadki, e lisko jezdni spowodowana jest rodzajem nawierzchni.

Sygnalizuj lo na niektórych drogach tablice ostrzegajce.

215

• Sia tarcia zaley od nacisku wystpujcego midzy koem i nawierzchnii dlatego naley dba o utrzymywanie moliwie staej tej siy. Uzyskuje^si to.

jeeli w oponach jest prawidowe cinienie i gdy amortyzatory s sprawne.W przeciwnym bowiem razie na nierównociach drogi koa podskakuj i tracprzyczepno, a samochód ma tendencj do zmian kierunku jazdy.

Wykorzystanie penej siy tarcia kó o nawierzchni jest moliwe, jeeli koatocz si bez polizgu, i dlatego naley dba o prawidowe ustawienie kó i niedopuszcza do luzów w ukadzie kierowniczym, którym zwykle towarzyszynieprawidowe toczenie kó (zwikszone zuycie opon powodowane czcio-wym polizgiem podczas jazdy).

POSUGIWANIE SI URZDZENIAMI SAMOCHODU 10.1

Aby prawidowo posugiwa si urzdzeniami samochodu naley wiedziejakie urzdzenia s do dyspozycji kierowcy (patrz p. 1.2), a nastpnie naleyzaj prawidow i wygodn pozycj, nie wymagajc poprawiania jej pod-czas jazdy oraz zapewniajc swobodne siganie do poszczególnych urz-dze. Naley równie uwzgldni nastpujce uwagi.

• Przednie siedzenie naley tak ustawi (wykorzystujcmoliwo przesuwa-nia fotela do przodu lub tyu), aby oparcie fotela podtrzymywao plecy,

przedni czci stopy mona byo swobodnie operowa pedaem sprzgapeny skok, a domi siga do kierownicy przy rkach lekko zgitych

w okciach (donie powinny spoczywa na kolew pobliu ramion kierownicy)

• Dugo pasów bezpieczestwa (dotyczy równie pasaerów) powinna bytak dobrana*, aby po zapiciu cile przylegay, nie powodujc jednak ucisku

1 ograniczenia swobody posugiwania si urzdzeniami sterowania (pasy pozapiciu nie mog by lune, gdy ich zabezpieczajce dziaanie nie jest

wówczas w peni wykorzystane).

Przy korzystaniu z urzdze samochodu naley stosowa nastpujce zasady.• Zimny silnik naley uruchamia po ustawieniu dwigni zmiany biegóww pooeniu neutralnym, cakowitym wciniciu pedau sprzga (rozrusznik

jest wówczas mniej obciony, bo nie obraca waków w skrzynce biegów), nie

naciskajc na peda przyspieszenia i po wycigniciu do oporu gaki cigassania. Przekrcajc (w prawo do oporu) klucz w wyczniku zaponu wczyrozrusznik na czas potrzebny do uruchomienia silnika, jednak nieduej ni na5 s. Zwolnienie klucza powoduje jego samoczynny powrót do pooeniawyczenia rozrusznika. Jeeli uruchomienie silnika nie nastpio od razu, tokolejne próby rozruchu naley podejmowa w odstpach minimum 30 s. Pouruchomieniu silnika i ustaleniu si prdkoci obrotowej naley powolizwalnia peda sprzga (zbyt gwatowne zwolnienie pedau moe spowodo-wa zatrzymanie si silnika), a nastpnie, gdy praca silnika zaczyna bynieregularna powoli wciska gak ciga ssania, gdy na zbyt bogatej mie-szance silnik moe si zatrzyma i zbyt bogata mieszanka pogarsza warunkismarowania w cylindrach silnika. Czas wyczania ssania jest prawidowy,jeeli wciskaniu gaki ciga ssania towarzyszy równomierna praca silnika.

Jeeli gaka wciskana jest zbyt gwatownie, to silnik zaczyna pracowanierównomiernie, a nawet si zatrzymuje. Aby nie dopuci do zatrzymaniasilnika, po wystpieniu nierównomiernej pracy, naley wycign nieco gakciga ssania. Jeeli podczas rozruchu silnik si zatrzyma, to naley gouruchamia bez zmiany pooenia gaki ciga ssania lub, jeeli nie nastpujeuruchomienie - przy nieco zwikszonym jej wycigniciu.

* Dotyczy pasów statycznych, pasy ze zwijark nie wymagaj regulacji.

216

Przed rozruchem zimnego silnika nie naleygwatownie naciska

na peda przyspieszenia, gdy nastpuje niepotrzebne wzboga-

cenie mieszanki i obnienie poziomu paliwa w komorze pywako-

wej a w rezultacie utrudniony rozruch. Podczas rozruchu nie

naciska pedau przyspieszenia, bo uchylenie przepustn.cy

w ganiku powoduje spadek podcinienia pod przepustnic

i utrudnione tworzenie si mieszanki.

Po uruchomieniu silnika take nie powinno si, przez gwatowne

naciskanie pedau, raptownie zwiksza jego prdko, obroto-

wej gdy jest to szkodliwe dla rozgrzewanego, niedostatecznie

smarowanego silnika i moe spowodowa jego uszkodzenie.

Pocztek rozgrzania silnika i oleju oraz prawidowego smarowania nastpu- .

po ponad minucie pracy (przy niskiej temperaturze otoczenia). Jezel. silnik

pracuje równomiernie i reaguje zwikszaniem prdko, obrotowe, przy

delikatnym naciskaniu na peda przyspieszenia. 10 mona rozpocz jazd

czciowo wycignita, gak ciga ssania). .... .. ...

• Ciepy lub rozgrzany silnik naley uruchamia przy dzw.gn. zmiany biegów

ustawionej w pooeniu neutralnym, nacinitym pedale sprzga (w celu

zmniejszenia oporów rozruchu), bez naciskania na peda przypiewek, bez

wczania urzdzenia rozruchowego w ganiku (bez wycignicia gaki ciga

ssania). Czas wczenia rozrusznika i odstpy miedzy kolejnymi rozruchami

powinny by takie same. jak przy rozruchu zimnego silnika. Po uruchomieniu

silnika, z chwil gdy prdko obrotowa ustabilizuje si naley delikatnie

zwolni peda sprzga. Po uruchomieniu silnika nie naley gwatown.e

zwiksza prdkoci obrotowej przez energiczne naciskanie na peda przyspie-

szenia. Silnik parzegrzany (np. po jedzie z du prdkoci przy wysokie,

temperaturze otoczenia), którego nie mona uruchomi wedug podanych

zalece, naley uruchamia przy czciowo nacinitym pedale przyspiesze-

nia Z chwil uruchomienia silnika peda przyspieszenia naley zwolni.

• Biegi naley wcza lub przecza przy w peni wcinitym pedale

sprzga. Dwigni zmiany biegów naley przesuwa bez nadmiernego po-

piechu, wywierajc na ni stay, umiarkowany nacsk (bez szarpan).

• Peda sprzga naley wciska do koca Izwalnia nie za prdko, aby nie

wystpowao szarpanie w ukadzie napdowym.W chwili wczania sprzga

ruch pedau naley zatrzyma na krótko i w tym czasie nacisn peda

przyspieszenia tak. aby prdko obrotowa silnika zostaa dostosowana do

prdkoci jazdy na wczonym biegu. Po tych czynnociach mona cakowicie

zwolni peda sprzga

Podczas jazdy nie naley opiera nogi na pedale sprzga, gdyz oysko

oporowe bdzie si obraca i zostanie zuyte przedwczenie. Noga k.erowcy

powinna spoczywa na pododze obok pedau.

• Peda przyspieszenia naley naciskaagodnie,gdy kady gwatowny ruch

powoduje wiksze zuycie paliwa spowodowane wtryskiem paliwa z pompki

przyspieszajcej ganika. Naley równie unika nagego zwikszania prd-

koci obrotowej silnika na biegu jaowym przez gwatowne naciskanie na

peda przyspieszenia, bowiem takie „przyspieszenia" odb.,a, si szkodliwie

na trwaoci silnika.^ „1 .m;a

• Peda hamulca, w miar monoci, naley naciska niezbyt gwatownie

i niezbyt mocno. Nieuzasadnione gwatowne hamowanie moespowodowa

kolizj z innym, jadcym z tyu pojazdem lub polizg kó, przy którym pogarsza

si efekt hamowawnia, a pojazd moe zarzuci.

217

Naley równie pamita, aby po umyciu podwozia przeprowa-

dzi kilka hamowa w miejscu nie zagraajcym innym pojaz-

dom. Ma to na celu zagrzanie hamulców i odparowanie ewentu-

alnej wody, której obecno pogarsza skuteczno dziaania

hamulców.

• Dwignia hamulca postojowego, po pocigniciu do góry, uruchamia

hamulec zabezpieczajcy pojazd podczas postoju. Przy znacznych pochyo-ciach drogi oprócz mocnego zacignicia hamulca naley wczy bieg I lub

wsteczny. Przed ruszenien naley pamita o koniecznoci penego zwolnie-

nia dwigni hamulca postojowego.

• Unieruchomienie samochodu na duych pochyociach tylko za pomocwczenia biegu (bez uycia hamulca) nie zabezpiecza pojazdu przed wolnymstaczaniem si, gdy silnik nie jest mechanicznie unieruchamiany. Unierucho-

mienie mona w tym przypadku uzyska, jeeli koa si skrci i oprze okraw-nik tak, aby przy staczaniu samochód najeda na krawnik.

SPRAWDZANIE SAMOCHODU PRZED JAZD 10.2

Przed uruchomieniem silnika i samochodu dobrze jest sprawdzi stan techni-

czny jego poszczególnych zespoów mechanicznych. Wymaganie to dotyczy

szczególnie silnika (ukad smarowania, ukad chodzenia), hamulców, ukadu

kierowniczego, kó, wiate zewntrznych, wycieraczki i spryskiwacza szyby.

W celu sprawdzenia stanu technicznego wymienionych zespoów naley

skontrolowa nastpujce elementy.

Poziom oleju sprawdza si za pomoc miarki dostpnej z lewej strony

samochodu. Najpierw naley wyj i wytrze miark do sucha, a nastpnie

umieci prawidowo w silniku i znów wyj. lad oleju na miarce powinien

znajdowa si w pobliu kreski oznaczonej max. Jeeli lad oleju znajduje siznacznie poniej tego znaku, to jest konieczne dolanie oleju przez otwór

w pokrywie gowicy, dostpny po zdjciu korka. Ilo r rodzaj oleju podano

w tablicy 9-1. Odlego znaków min i max na miarce odpowiada objtoci

1 dm 3 oleju wlanego do silnika (w przyblieniu wlanie 0,25dm3 oleju przesuwa

lad na miarce o 1/4 odlegoci od znaku min do max).

Ilo pynuw ukadzie chodzenia ocenia si na podstawie poziomu w zbiorni-

ku wyrównawczym. Powinien on siga 6.. .7 cm powyej znaku minimum(MIN) na zbiorniku, przy silniku zimnym (szczegóydotyczce kontroli i uzupe-

nienia pynu — p. 1 1.2).

Poziom elektrolitu w akumulatorze - patrz punkt 7.2.4.

Stan i nacig paska klinowego. Pasek nie moe by popkany lub rozwars-

twiony, a jego nacig powinien , by zgodny z wymaganiami podanymi

w punkcie 2.9.

Luz na kole kierownicy. Luz mierzony na rednicy zewntrznej kierownicy

(przy koach ustawionych do jazdy na wprost) nie moe przekracza 25 mm.

Skok pedau hamulca. Przy mocnym naciniciu pedau do oporu ruch nie

moe przekracza 2/3 odlegoci stopki pedau od podogi. Skok ten nie moesi powiksza przy utrzymywaniu nacisku na peda. Powikszanie si skoku

wiadczy o nieszczelnoci uszczelek w pompie lub nieszczelnoci przewodów

(jeeli obnia si poziom pynu w zbiorniku lub pojawiaj wycieki pod

samochodem).

218

Skok dwigni hamulca postojowego. Przy mocnym pocigniciu dwigni

powinna si ona zatrzyma midzy 3.. 5 zbem zapadki.

Poziom pynu w zbiornikach ukadu hamulcowego. Pyn powinien siga

okoo 18 mm poniej krawdzi wlewu. Do uzupeniania braków stosowa tylko

pyn okrelony w tablicy 9-1

.

Stan ogumienia, prawidowo cinienia. Po odkrceniu kapturka i zaworu

dtki naley mocno docisn cinieniomierz do gniazda zaworu i utrzymywa

docinity do chwili ustalenia si wskazania. Cinienie powinno by zgodne

z podanym w punktach 1 .6 i 12.1. Zbyt mae lub zbyt due cinienie pogarsza

przyczepno kó i dlatego naley dopompowa powietrze lub (przez nacini-

cie zaworu)wypuci nadmiar powietrza. Po regulacji cinienia naley spraw-

dzi, czy zawór dtki jest szczelny. Kontrol mona przeprowadzi, pa przykad

za pomoc kropli wody mydlanej, umieszczonej na wylocie zaworu. Jeeli nie

pojawiaj si pcherzyki powietrza, to szczelno jest dobra i mona wkrci

kapturek*. Gboko bienika (jednakowa dla wszystkich opon) nie moe bymniejsza ni 1 mm (dla warunków zimowychgboko bienika powinnabyminimum 1,5.. .2 mm). Na oponach nie mogwystpowa przecicia lubtkwi

ostre obce ciaa. Wszystkie opony powinny by tej samej marki i tego samego

typu. Warunek ten jest szczególnie istotny przy jedzie po liskiej lub z duymi

prdkociami po suchej nawierzchni.

Szczelno ukadów zasilania, smarowania, chodzenia i hamulcowego.

Wycieki paliwa, oleju, pynu hamulcowego i pynu chodzcego s niedopusz-

czalne.

Owietlenie zewntrzne wczajc kolejno wiata, kierunkowskazy, lamp

wiate hamowania.

Po uruchomieniu silnika iw czasie jazdy naley sprawdzi pozostae elementy.

Dziaanie ukadu smarowania silnika na podstawie obserwacji lompki kontrol-

nej cinienia oleju. Na biegu jaowym silnika lampka nie powinna si wieci

(dopuszczalne jest wiecenie, jeeli znika ono natychmiast po nieznacznym

zwikszeniu prdkoci obrotowej biegu jaowego).

Dziaanie ukadu kierowniczego. Przy skrcaniu kól podczas jazdy nie powin-

ny by wyczuwalne adne zacicia, a podczas jazdy po poziomej drodze

samochód powinien utrzymywa prostoliniowy kierunek, bez potrzeby przy-

kadania siy do koa kierownicy.

Zachowanie samochodu podczas hamowania. Hamowanie nie powinno

powodowa „cigania" z ustalonego kierunku jazdy lub wyczuwalnych si na

kole kierownicy.

Jeeli samochód nie spenia tych wymaga, to jest konieczne przeprowadze-

nie odpowiedniej regulacji lub naprawy.

DOCIERANIE SAMOCHODU 10.3

Okres uytkowania nowego samochodu mona podzieli na dwa etapy:

- okres docierania (wystpujcy równie po naprawie o poszerzonym zakre-

sie zespou lub zespoów samochodu),

- okres eksploatacji dotartego samochodu.

W pocztkowym okresie przebiegu samochodu nastpuje ostateczne dopaso-

wanie si wspópracujcych czci, po którym zespoy osigaj pen spraw-

* Kapturki na zaworach dtek stanowi zabezpieczenie przed zanieczyszczeniami, które przedos-

tajc si do wntrza mog utrudnia utrzymanie szczelnoci. Jeeli zaworek przy próbie wykazuje

nieszczelno, to naley nacisn go, aby powietrze sprone w dtce usuno zanieczyszczenie

podczas wypywu na zewntrz.

219

no. Jest to tak zwany okres docierania, który ze wzgldu na postp

w technologii nie wymaga ostatnio stosowania uciliwych ogranicze.

Poszczególne czci samochodu s wykonywane bardzo starannie, jednak

wystpuje ewna niedoskonao ich ksztatu i chropowato, a w rezultacie,

niepene przyleganie nowych, wspópracujcych powierzchni. Ponadto,

w niektórych poczeniach (w okresie docierania) wystpuje odksztacenie

materiau, zmieniajce regulacj lub zacisk w poczeniu.

Przykadem niedoskonaoci ksztatu i chropowatoci nowych czci moeby, na przykad lad wspópracy panewki z czopem wau korbowego, który

pocztkowo jest czciowy. Przykadem odksztacenia si materiau jest zmia-

na luzu zaworów, na skutek doklepywania si ich przylgni do gniazd. Innym

przykadem odksztacania si materiau i zmiany zacisku w poczeniu jest

uszczelka gowicy, która po okrelonym przebiegu wymaga, by ruby gowicyzostay dokrcone.

Docieranie samochodu zaley od:

- sposobu eksploatacji,

- sposobu obsugi samochodu.

• Sposób eksploatacji jest uzaleniony od uytkownika, który stosowan

technik jazdy oddziaywuje na wartoci nacisków w poczeniach i prdkomidzy docieranymi powierzchniami. Aby docieranie miao prawidowy prze-

bieg, uytkownik powinien w tym okresie zapewnia lejsze warunki pracy

zespoom. W tym celu zaleca si stosowa zmniejszone obcienie samocho-

du, agodniejsze przyspieszanie i. mniejsze prdkoci.

• Sposób obsugi samochodu powinienby zgodny z wymaganiami okrelo-

nymi przez producenta (patrz rozdzia 11). Wymagania obsugowe (ustalane

na podstawie dugotrwaych bada i obserwacji samochodów) okrelaj

zespoy podlegajce regulacjom, czynnoci regulacyjne, czstotliwo regula-

cji i potrzebne materiay eksploatacyjne.

Okres docierania samochodu Polski FIAT 125P to pierwsze

1500 km przebiegu.

Podczas tego przebiegu naley stosowa na poszczególnych biegach prdko-

ci mniejsze od maksymalnych, okrelonych w punkcie 1 .6.

• W celu spenienia zalece wytwórcy w okresie docierania naley przestrze-

ga nastpujcych zasad.

- Uruchamia silnik i rusza zgodnie z wytycznymi podanymi poprzednio

(dotyczcymi rozruchu silnika), z tym e mona rozpoczyna jazd z czciowowycignit gak cigna ssania.

- Rusza samochodem agodnie, nie stosowa duych przyspiesze i duychprdkoci na poszczególnych biegach.

- Dba o prawidow temperatur silnika (85...90°C), stosujc w razie potrze-

by (mrozy) zason na wlot powietrza. W niedogrzanym bowiem silniku

(temperatura cieczy 60. .65°C, temperatura oleju 70...75°C) wystpuj sprzyja-

jce warunki dla pojawienia si w oleju szkodliwych produktów: nierozpusz-

czalnych osadów (emulsji ze skroplonej pary wodnej i produktów utlenienia

oleju), czstek koksu (z niepenego spalania przy zbyt zimnym silniku lub przy

zbyt bogatej mieszance) i nie odparowanego paliwa (przedostajcego si do

miski olejowej przy nieumiejtnym rozruchu lub zimnym silniku). Osady

zanieczyszczaj cianki miski olejowej i przewody utrudniajc przepyw oleju.

220

Czstki koksu (przedmuchiwane z komory spalania) utrzymuj si w oleju

w postaci zawiesiny Iubw obecnoci wody tworz nierozpuszczalne osady, nie

odparowane paliwo (zgarniane z warstw oleju 2e cianek cylindrów) rozcie-

czajc olej pogarsza jego lepko.- Jedzi z prdkoci zmienn, nie stosowa dugotrwaej jazdy z prdkoci

sta lub maksymalnymi dopuszczalnymi prdkociami na poszczególnych

biegach. Zaleca si raczej wolniejsz jazd i krótkotrwae zmiany pooenia

pedaa przyspieszenia, które powoduj korzystne obnianie temperatury

elementów silnika.

- Nie dopuszcza do zbyt wolniej jazdy na poszczególnych biegach powodu-

jcej szarpania w ukadzie napdowym. Przy pojawieniu si objawów szarpa-

nia, zredukowa bieg na niszy.

- W miar monoci unika jazdy w trudnym terenie (piasek, boto, gboki

nieg) i na dugich wzniesieniach (najwaciwsze s trasy w terenie rów-

ninnym).- Nie obcia w peni samochodu, zwaszcza przy jedzie po zych drogach

lub w przypadku wystpowania wielu wzniesie.

- W miar monoci unika gwatownych hamowa. Umoliwi to lepsze

dotarcie wspópracujcych powierzchni i wiksz trwao oraz skuteczno

hamulców.- Nie uywa niedotartego samochodu do nauki jazdy.

- Przestrzega, aby rodzaje i iloci materiaów eksploatacyjnych oraz obsugi

byy zgodne z wymaganymi okrelonymi przez producenta (patrz rozdzia 1 1 ).

Naley pamita, e intensywna eksploatacja pojazdu (bez ogra-

nicze) w okresie docierania moe powodowa tworzenie si na

wspópracujcych powierzchniach drobnych zatar, które w dal-

szej eksploatacji prowadzi mog do przedwczesnego zuycia

caych zespoów.

EKSPLOATACJA DOTARTEGO SAMOCHODU 1 0.4

Podczas eksploatacji dotartego samochodu nie ma koniecznoci stosowania

uciliwych ogranicze. Warto jednak trzyma si pewnych zasad, by przedu-

y okres uytkowania.

- Prawidowo uruchamia silnik, aby przy rozruchu irozgrzewaniu n.e praco-

wa na zbyt bogatej mieszance zdu prdkoci obrotow lub pod obcize-

niem.

- Utrzymywa prawidow temperatur silnika (85...WC). W tym celu utrzy-

mywa prawidowy stan techniczny ukadu chodzenia, a podczas chodów

stosowa (w razie potrzeby) zason na wlot powietrza.

- Nie przekracza prdkoci maksymalnych na poszczególnych biegach za-

znaczonych na szybkociomierzu w postaci czerwonych punktów (I bieg -

40 km/h; II bieg - 65 km/h; III bieg - 100 km/h) nawetw przypadku, jeeli

samochód ze wzgldu, na przykad na pochylenie drogi osiga je bez trudno-

ci Unika równie naley dugotrwaej jazdy z prdkociami maksymalnymi,

stosujc (w celu obnienia temperatury elementów silnika) wolne, niewielkie

zmiany pooenia pedau przyspieszenia.

- Unika czstych i gwatownych zmian prdkoci (im mniejsze zmiany

prdkoci, tym jazda jest bezpieczniejsza i przyjemniejsza).

- Zwraca okresowo uwag na wskaniki i lampki kontrolne. Podczas lazdy

sprawnego samochodu lampki kontrolne cinienia oleju, rezerwy paliwa

i adowania akumulatora nie powinny si wieci.

221

- Uwzgldnia, e supki okna przedniego oraz tylnego ograniczaj nieco

widoczno i kilkakrotnie sprawdza, czy droga jest wolna (przedmiot o du-goci 1,5 m odlegy o 10 m moe by przysonity przez lewy supeki niewidoczny dla kierowcy).

- Nie zjeda z dugich pochyoci przy dwigni zmiany biegów ustawionej

w pooeniu luzu lub przy wyczonym biegu i wyczonym silniku, poniewaniewykorzystywanie hamujcego dziaania silnika naraa hamulce na pracw cikich warunkach, zmniejszajcych ich trwao i bezpieczestwo jazdy(nie dziaa servo). W celu uzyskania prawidowego efektu hamowania silni-

kiem naley podczas jazdy z pochyoci mie wczony taki bieg, jaki bybykonieczny do wjazdu na t pochyo.- Podczas wjazdu na wzniesienia nie przecia silnika. Jeeli, mimo wolnegozwikszenia nacisku na peda przyspieszenia samochód znacznie zwalnia, to

naley zmieni bieg na niszy*. Przywpraws i dobrych warunkach drogowychdy do przejazdu wzniesie rozpdem (przy zwikszonej prdkoci przedwzniesieniem). Przy mniejszym dowiadczeniu dane wzniesienie przejedana wczeniej wczonym biegu

- Posugiwa si urzdzeniami sterowania i kontroli w sposób prawidowy(opisany w punkcie 10.1).

- Hamowanie samochodu rozpoczyna za pomoc agodnego zwalniania

pedau przyspieszenia, a nastpnie, za pomoc agodnego naciskania na pedahamulca (bez naciskania na peda sprzga). Peda sprzga powinien bynacinity przed pojawieniem si szarpania w ukadzie napdowym i przed

zatrzymaniem samochodu. Sia na pedale hamulca powinna by dostosowa-na do warunków drogowych, to znaczy nie moe by zbyt dua. Jestwskazanehamowanie z przerwami (pulsacyjne), polegajce na naciskaniu na pedai zwalnianiu nacisku, gdy krótkie okresy zmniejszonego nacisku na pedahamulca umoliwiaj odzyskanie przyczepnoci przez koa (jeeli na skutek

nadmiernego nacisku nastpi polizg) i korygowanie kierunku ruchu.

- Hamowanie nie powinno by gwatowne, gdy zwiksza zuycie tarcz

hamulcowych oraz wkadek ciernych i stwarza niebezpieczestwo dla innych

uytkowników dróg. Ponadto naley hamowa przed ewentualn nierówno-ci drogi, a sam nierówno przejeda przy zwolnionych hamulcach,hamowanie na znacznych nierównociach spowodowa moe uszkodzenia

zawieszenia i miski olejowej silnika. Przy normalnym hamowaniu naleynajpierw hamowa silnikiem, a potem hamulcem.

- Utrzymywa kierunek i prdko jazdy bez gwatownych zmian. Przed kadzmian kierunku, poza wczeniem kierunkowskazu, naleysprawdzi, patrzcw lusterko wsteczne, sytuacj z tyu za samochodem i przez obserwacjbezporedni lub w lusterku bocznym sytuacj obok samochodu.

- Wcza wiata przy pogorszonej widocznoci. Noc, przy mijaniu, patrzena prawy brzeg drogi, a nie w reflektory nadjedajcego pojazdu.

- Przy zjedzie z drogi o duym ruchuw boczn, nie zwalnia nadmiernie i nie

zatrzymywa si bez potrzeby, aby nie ogranicza ruchu i nie stwarzaniebezpieczestwa kolizji z jadcymi z tyu pojazdami.

- Teren ciki (piach, nieg, boto) pokonywa rozpdem, ze sta prdkocii wczonym niszym biegiem (III lub II), takim aby umoliwia przejazd caegotrudnego odcinka drogi. Przyjta prdko powinna umoliwia panowanienad samochodem w przypadku polizgów bocznych.

• Przy przeczaniu na niszy bieg stosuje si w celo odcienia synchronizatorów midzygaz,w tym celu naley:- wyczy bieg (na luz),

- zwikszy prdko obrotow silnika przy zwolnionym pedalesprzga do takiej, jakiej wymagajazda na biegu, który ma by wczony.- szybko wczy niszy bieg (po naciniciu pedaa sprzga).

222

- Drogi w zym stanie naley pokonywa z moliwie najmniejszymi prdko-

ciami (jazda na niskich biegach lub nawet z wyczonym sprzgem i wcza-

nym tylko okresowo dla utrzymania ruchu).

- W przypadku ugrznicia (nieg, boto) naley próbowa wyjecha na

wyszym biegu II lub nawet III, takim aby nie powstawapolizg kó i dalsze ich

zagbianie w podoe:Jeeli to nie wystarcza, to naley unie samochód za

pomoc podnonika iwoy kamienie, deski lub gazie pod koa. Posugiwa-

nie si opat jest celowe jedynie w przypadku, gdy pod mikk warstw

znajduje si twarde podoe i usunicie mikkiej warstwy (na przykad niegu)

umoliwi ruszenie i jazd.

Unika trudnoci z ruszeniem, w tym celu:

1) nie zatrzymywa si na liskich wzniesieniach oraz mikkich lub zasypa-

nych nie ubitym niegiem poboczach;

2) nie zatrzymywa si w miejscach uniemoliwiajcych rozpdzenie samo-

chodu przed odcinkami z piachem, botem lub niegiem;

3) nie zatrzymywa samochodu na niegu lub lodzie, bezporednio po jedzie

z du prdkoci, gdy ciepe opony mog nadtopi podoe tworzc zag-

bienia pod koami;

4) po ruszeniu ze liskiego lub trudnego do przejechania miejsca zatrzyma

si (np. w celu zabrania pasaerów) dopiero w miejscu, gdzie ruszenie nie

bdzie utrudnione;

5) stara si, aby w trudnym terenie (np. las, pole) miejsce zatrzymania

samochodu umoliwiao ruszanie z koami ustawionymi do jazdy prosto,

a pochylenie terenu uatwiao ruszenie.

- Przed rozpoczciem cofania sprawdzi, czy za samochodem nie ma dziur,

sterczcych przedmiotów itp.; cofa jak najwolniej i na moliwie najmniejsz

odlego.- Ruszanie na nawierzchni liskiej naley rozpoczyna bardzo agodnie, aby

nie wystpi polizg zmniejszajcy gwatowniesi tarcia i powodujcy zag-

bianie si ków podoe. Przy wystpieniu polizgu naley próbowa rusza z II

lub nawet III biegu. Jeeli udaje si samochodemwykonywa krótkie ruchy do

przodu i tyu. to przy ustawionych koach przednich do jazdy prosto naleyte

krótkie ruchy powiksza wczajc kolejno napd - luz lub przy wikszej

wprawie napd - cofanie. Jeeli to „koysanie" samochodem nie daje wyni-

ków naley ponowi je z jednoczesnym popychaniem samochodu lub podsy-

pywaniem pod koa piasku, ulu lub podkadaniem gazi.

- Podczas jazdy po drodze liskiej niedopuszczalne s gwatowne zmiany

kierunku jazdy lub prdkoci. Jest wskazane nie przeczanie biegów i rozpo-

czynanie hamowania z duym wyprzedzeniem.

- Jeeli nastpi polizg (samochód samoczynnie, ale nie gwatownie zmienia

zamierzony kierunek), to naley dy, aby koa (szczególnie tylne) mogy

swobodnie si toczy, gdy polizgowi kó tylnych towarzyszy zwykle tenden-

cja do obracania si samochodu tyem do kierunku jazdy. W tym celu:

1) hamulec powinien by zwolniony;

2) sprzgo wyczone (peda nacinity);

3) kierownic naley wykona lekki skrt ków celu sprowadzenia samochodu

z samoczynnego toru jazdy na tor dany;

4) podczas wyprowadzania samochodu z polizgu bocznego nie naley zmie-

nia pooenia rk na kole kierownicy, aby nie straci orientacji w ustawieniu

kó.

Na prostych odcinkach drogi przy duych polizgach ktowych samochodu

w stosunku do kierunku jazdy, uniemoliwiajcych skorygowanie ich kierow-

nic, w celu zmniejszenia niebezpieczestwa zjechania z drogi, moe by

wskazane mocne zahamowanie kó. Na zahamowanych i lizgajcych si

koach, nawet obracajcy si wokó pionowej osi, samochód utrzymywany

jest przez bezwadno na kierunku pocztkowej jazdy.

223

Naley pamita,e wyprowadzenie samochodu z pocztkowego polizgu jest

moliwe przy stosunkowo wolnej jedzie dajcej czas na wykonywanie mane-wrów.Wszelkie gwatowne reakcje na polizg (due skrty kó, naciskanie pedauhamulca lub przyspieszenia) zmniejszaj szanse wyprowadzenia samochoduz polizgu, gdy przy odzyskiwaniu przez koa przyczepnoci, na przykad na

poboczu drogi, skrcone, zahamowane lub napdzane koa powoduj gwa-towne zmiany kierunku ruchu samochodu.

W celu niedopuszczenia do polizgów kó na drogach zanieonych i oblodzo-

nych s produkowane specjalne opony z kolcami z twardych spieków, acu-chy do zakadania na zwyke opony oraz, do warunków nienych, opony ze

specjalnym bienikiem.

Opony z kolcami w niektórych przypadkach (sucha lub mokra nawierzchnia,

ubity lub pokryty warstw lodu nieg) s mniej skuteczne od opon zimowycha ponadto niszcz nawierzchni oczyszczonych dróg. acuchy s maoskuteczne na lodzie, ograniczaj prdko i niszcz opony na drogach oczysz- *

czonych. Opony z zimowym bienikiem maj gorsze wasnoci na drogach

mokrych.

EKSPLOATACJA SAMOCHODU PODCZAS MROZÓW 10.5

Jeeli samochód ma by eksploatowany podczas mrozów a jest przechowy-

wany na otwartej przestrzeni lub w nie ogrzewanym garau, to jest niezbdnedenie do zapewnienia sprawnego dziaania zespoów uczestniczcych

w rozruchu silnika i ogrzewaniu wntrza nadwozia oraz zapobieganie obma-rzaniu szyb i zamarzaniu zamków drzwi i baganika.

Rozruch silnika zaley gównie od sprawnoci wyposaenia elektrycznego'

i ukadu zasilania. Niska temperatura zwiksza opory pokrcania waemkorbowym, obnia ilo prdu, któr rozrusznik moe pobra z akumulatora

i utrudnia wytworzenie oraz zapalenie mieszanki. Aby zmniejszy utrudnienie

rozruchu spowodowane nisk temperatur, naley:

1) utrzymywaw akumulatorze prawidowy poziom elektrolitu; wod desty-

lowan dolewa w razie potrzeby przed jazd, aby nie wymieszana z elektroli-

tem/iie zamarza w akumulatorze;

2) utrzymywa akumulatorw stanie naadowanym; doadowywa za pomocprostownika lub odbywajc dusz jazd; sposób kontroli naadowaniaakumulatora patrz p. 7.2.4 (w rozadowanym akumulatorze zamarzniecie

elektrolitu moe spowodowa zniszczenie akumulatora - przy gstoci1,11 g/cm3 temperatura zamarzania wynosi -14°C);

3) nie dopuszcza do duego spadku temperatury elektrolitu, gdy zmniejsza

si ilo prdu, któr rozrusznik moe pobra z akumulatora, a adowanieprzebiega wolniej (przy -18°C akumulatora, "rozrusznik moe pobra okoo 2,5

raza mniej prdu ni przy +30°C, a przy -30°C ilo prdu, ktr rozrusznik

moe pobra spada praktycznie do zera); przy mrozach okoo -20°C podczas

duszych postojów, akumulator naley wyj z samochodu i przechowywaw pomieszczeniu ogrzewanym, gdy temperatura elektrolitu do szybko

obnia si i po okoo 8 h moe by bliska temperatury otoczenia;

4) utrzymywa czysto akumulatora z zewntrz i nie dopuszcza do zanieczy-

szczenia elektrolitu (p.7.2.4); zanieczyszczenia zwikszaj samowyadowanieakumulatora (nawet do 10% pojemnoci na dob), a tym samymzmniejsza si

ilo prdu do rozruchu silnika;

5) utrzymywa czysto gowicy rozdzielacza, palca rozdzielacza i styków

przerywacza, zanieczyszczenia gowicy z zewntrz i wewntrz lub palca roz-

224

r-

Bsi

ie-

ju

du

na

-a-

zo-

cu

ze

lia,

fch

ao

sz- »

ich

1.5

W-

Ine

'ch

ia-

igo

sm

ara

nie

rty

oli-

jc

nia

ci

sza

nie

2,5

:nik

zas

va*o

2Y-

nie

si

ów

oz-

Rrsunsk 10.1

PODNOSZENIE PRZODU SAMOCHODUa - mieisco oparcia podnonika

b - podnouenin przodu samochodu

dzielac2a prowadzi mog do powierzchniowego iskrzenia (przebi) i przerw

w zaponie, natomiast zanifeczyszczenie stykówprzerywacza pogarsza iskry na

wiecach;

6) utrzymywa prawidowy odstp styków przerywacza (patrz p.7.3.1);

7) nie dopuszcza do uszkodze izolacji przewodów wysokiego napicia;

przewody z uszkodzon izolacj wymieni na nowe;

8) utrzymywa prawidow odlego elektrod wiec (patrz p.7.3.2) i nie

przekracza przewidzianego dla wiec przebiegu;

9) zapewni prawidowy nacig paska wentylatora;

1 0) sprawdzi i w razie potrzeby oczyci ganik i pomp paliwa oraz wyregu-

lowa prdko obrotow biegu jaowego;

11) nie dopuszcza do zanieczyszczenia paliwa wod lub niegiem, gdy

przedostanie si do pompy lub ganika i zamarznicie nawet pojedynczej

kropli wody moe uniemoliwi uruchomienia silnika;

12) przestawi filtr na ssanie powietrza podgrzanego.

Ogrzewanie wntrza samochodu jest zalene od sprawnego dziaania termos-

tatu, kurka nagrzewnicy i braku zanieczyszcze w ukadzie chodzenia (kamie

koowy lub produkty korozji).

Jeeli istnieje zastrzeenie do dziaania ogrzewania, to naley:

1 )przeprowadzi kontrol termostatu i w razie potrzeby wymian na nowy;

wstpnie termostat sprawdzi mona przy rozgrzewaniu zimnego silnika;

jeeli przewód gumowy komory podgrzewacza przewodu sscego (5 na rys.

2.52) i przewód obudowa termostatu-chodnica (3) rozgrzewaj si jednocze-

nie i do podobnej temperatury, to wiadczy to o uszkodzeniu termostatu;

2) sprawdzi, czy nagrzewnica nie jest zanieczyszczona osadami i zawór

nagrzewnicy dziaa sprawnie (patrz p.7.6).

Aby zmniejszy moliwo obmarzania szyb podczas mrozów (od strony

wntrza samochodu) i zamarzania zamków, jest wskazane:

1) podczas uruchamiania i zagrzewania silnika intensywnie wietrzy samo-

chód; w tym celu opuci szyb w drzwiach (lub pozostawi otwarte drzwi)

i wczy dmuchaw;2) po zakoczonej jedzie, w celu usunicia pary z rozgrzanego samochodu,

otworzy drzwi i dokadnie przewietrzy" oraz ostudzi wntrze;

3) jeeli bbenki zamków przymarzaj, to wprowadzi do nich nieco specjal-

nego pynu do zamków.

PODNOSZENIE I HOLOWANIE SAMOCHODU 6

Miejsce oparcia podnonika przy podnoszeniu przodu samochodu jest poka-

zane na rysunku 10.1a, podnoszenie za przodu jest pokazane na rysunku

10.1 b. W celu zabezpieczenia nadwozia przed uszkodzeniem, midzy pytk

podnonika i nadwoziem naley umieci klocek z drewna.

225 1S ' '..!> f,n I3B-P -.

Rysunek 10 2

PODNOSZENIE TYU SAMOCHODU

Rysuink 10.3

UMIESZCZENIE PODSTAWKI Z PRZODUSAMOCHODU1 - podsiawkd. 2 - prmonie koto

Ryturwk 10.4

UMIESZCZENIE PODSTAWKI Z TYUSAMOCHODUt - podstawka, 2 wspornik piredniogo

mocowana rosutu Rys.10.2

10

Ty samochodu naley podnosi za pochw tylnego mostu, jak pokazano na

rysunku 10.2.

Jeeli samochód ma by utrzymany w pooeniu uniesionym, to naley:

1) z przodu umieci podstawki pod wzmocnieniem, za tyln powierzchni

wnki koa prawego i lewego (rys. 10.3);

2) z tyu umieci podstawki na zewntrz przednich wsporników resorów (pod

wzmocnieniami przy tych wspornikach - rys. 10.4) lub pod pochw tylnego

mostu (przy jej kocach).

Jeeli samochód ma by holowany, to link naley zaczepi za osony miski

olejowej (miejsce wskazane strzak na rys. 10.1 a).

OBSUGA SAMOCHODU

II

CZYNNOCI OBSUGOWE I PRZEBIEGI

MI

DZYOBSUGOWE 111

Czynnoci obsugowe i przebiegi midzyobsugowe s podane w tablicy 11-1,

a materiay eksploatacyjne w tablicy 9-1.

SPOSÓB PRZEPROWADZANIA OBSUG

• Olej w silniku i filtr oleju naley wymienia co 10 000 km, najrzadziej za co

pó roku. Olej trzeba spuszcza, gdy silnik jest gorcy (np. po powrocie z jazdy).

Do silnika nowego naley wla (bez pukania miski) jeden z olejów podanych

w tablicy 9-1. Do silnika eksploatowanego na wiadomym gatunku oleju,

wiey olej tego samego gatunku naley wlewa równie bez pukania miski.

Do odkrcania zuytego filtru oleju naley posugiwa si przyrzdem specjal-

nym, na przykad takim jak na rysunku 2.86. Nowy filtr, po powleczeniu olejem

gumowego piercienia uszczelniajcego, naley wkrca rk i po zetkniciu

si gumowego piercienia z gniazdem naley dokrci filtr o 3/4 obrotu.

• Olej w skrzynce biegów i tylnym mocie powinien siga krawdzi otworu

wlewowego uzyskanego po odkrceniu korka wlewu.

W przypadku koniecznoci wymiany oleju naley go spuszcza bezporednio

po jedzie, gdy jest ciepy i wymieszany. Po cakowitym ciekniciu zuytego

oleju naley wkrci korek (uprzednio oczyciwkadk magnetyczn korka)

i wla wiey olej w iloci sigajcej do otworu wlewowego, po czymwkrci

korek wlewu.

• Poziom pynu w ukadzie chodzenia powinien siga 6 .7 cm powyej

znaku MIN wykonanego na zbiorniku wyrównawczym. Kontrol naley prze-

prowadza na silniku zimnym, poniewa rozgrzany pyn znacznie zwiksza

objto i odczyt byby nieprawidowy.

Pyn po dwóch latach eksploatacji (lub przebiegu okoo 60 000 km) powinien

by wymieniony poniewa zmieniaj si jego waciwoci przeciwkorozyjne.

Przy wymianie pynu (spuszczanie i nalewanie) dwignia sterowania dopy-

wem gorcego powietrza (11, rys. 7.37) powinna by przesunita w lewe

pooenia, aby pyn w nagrzewnicy nie by oddzielony zaworem.

• Oczyszczenie ganika naley poprzedzi wykrcaniem dysz, korka przy

elemencie filtrujcym oraz zdjciem pokrywy komory pywakowej. Poszcze-

gólne czci i kanay naley przemy czyst benzyn (nieetylizowan) i przed-

227

TERMINY I CZYNNOCI OBSUGI SAMOCHODUT.blic.11-1

Nr Czynnoci obsugi

OTDpopierwszych

2000-3000

Przebieg midzyobsugami w km Sposób

przeprowadzenia

km 2500 5000 10000 20000 30000 60000•

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1 nfumlailW . 1 _ .-i

i .; | filtr KnrmiLiMinii wyiiMciiiL oicj w biiiiiKU i mir DOCtinKOWy X X" p. II.*

7 Snrawuflyi i uzuD&rti nóziom olfMu yw skrA/nrp

biegów i tylnym mocie X X p. 11.2

3 Wymieni olej w skrzynce biegów X p. 112

4 Wymieni olej w tylnym mocie X p. 11.2

5 Nasmarowa rozdzielacz X wpuci kilka kropli ole-

ju silnikowego' do otwo-

ru (16, rys. 7, 16)

6 Wymiana smaru w oyskach kó X p. 6.2.1

7 Nasmarowa zawiasy drzwi X pdzelkiem zwilonymw oleju silnikowym

8 Oczyci i nasmarowa kocówki akumulatora X X stosowa czysta waze-

lin

9 Sprawdzi i uzupeni pyn w ukadzie chodzenia X

10 Sprawdzi i uzupeni pyn w zbiornikach pom-py hamulca i pompy sprzga X

11 Uzupeni pyn w zbiorniku spryskiwacza szyb X p. 7.6

1 2 Sprawdzi dokrcenie rub kó X dokrca momentem69 N m(7kGm)

13 Sprawdzi dokrcenie nakrtek i rub mocujcychzespoy do nadwozia X X-

la bprawazic noKrcnnie sruo growicy p. 2.8.4 czynnoci 13

wykonywa na zimnymsilniku

15 Sprawdzi i wyregulowa hamulce: zasadniczy

i pomocniczy X X p.4.10

16 Sprawdzi i wyregulowa jaowy skok pedausprzgle X X p.3.2.6 lub p.3 3.6

17 Sprawdzi i wyregulowa luz zaworów: dwig-1 1 1u Ca vv \J I X strona 83

tora i alternatora X X strona 84

19 Sprawdzi i wyregulowa oyska piast i kó X strona 1 56

20 Oczyci i wyregulowa ganik X X p. 11.2

21 Oczyci odrodkowy filtr oleju X p. 2.4 2

22 Wyregulowa prdko obrotowa biegu jao-

wego X X strona 64

23 Sprawdzi i wyrogulowa cinienie w ogumie-

niu Xstrotta219 lubp. 12.1

przeprowadzi co 500 km

• Lub co pó roku (co 500 km sprowdii poziom oleju w silniku).

228

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

24 Sprawdzi szczelno oson sworzni kulo-

wych i drków kierowniczych oraz dokr-

cenie pocze w ukadzie kierowniczym

i wyregulowanie zbienoci kó X X

p. 6.2.1.

tabl.6-4.

p. 6.7

25 Wymieni wkad filtra powietrza X •

26 Oczyci ukad odpowietrzania skrzyni kor-

bowej silnikaX p. 11.2

27 Wyregulowa odstp elektrod wiec zapo-

nowych X p. 7.3.2

28 Sprawdzi poziom elektrolitu w akumulato-

rze i w razie potrzeby uzupeni X X p. 7.2.4

29 Sprawdzi i wyiegulowa odstp styków

przerywacza X X p 7.3.1

30 Sprawdzi i wyregulowa kt wyprzedzenia

zaponu X X sirorva 82

31 Sprawdzi i wyregulowa reflektory X p. 7.5.2"

32 Sprawdzi szczotki rozrusznika, oczyci ko-

mutator i nasmarowa oyska p. 11.2

33 Sprawdzi szczotki alternatora i oczyci

piercienie lizgowex p. 11.2

34 Sprawdzi dziaanie zespoów samochodu

podczas jazdy próbnej X X

35 Zamieni koarys 11.1

• Na drogach o duym zapylaniu, wkad wymienia czeci«|.

•• CjBBlotliwo wykonania zalay od potrzeby.

mucha spronym powietrzem. Po zmontowaniu ganika naley ganik

wyregulowa wedug wytycznych podanych w punkcie 2.6.1.

• Czyszczenie ukadu przewietrzania komory korbowej. Elementy stanowi-

ce ukad przewietrzania komory korbowej silnika s pokazane na rysunku 2.75.

Przewody, wygasacz pomieni i zawór odpowietrzania naley oczyci prze-

mywajcie je czyst nieetylizowan benzyn i przedmuchajac spronym po-

wietrzem.

• Szczotki rozrusznika powinny swobodnie przesuwa si w trzymadacn

szczotkowych. Komutator wirnika powinien by gadki, bez wypale. Zanie-

czyszczenia z komutatora naley usun za pomoc odmuchania spronym

powietrzem i przetarci such, czyst ciereczk.

oyska i wielowypust waka wirnika orazoyska lizgowe zespou sprzgaj-

cego rozrusznika naley natuci olejem silnikowym (SAE 10W), a konierz

tarczki prowadzcej zespou sprzgajcego smarem MR2

• Szczotki alternatora i piercienie lizgowe alternatora naley sprawdza,

tak jak szczotki i komutator rozrusznika.

OKRESOWE ZABEZPIECZANIE PRZED KOROZJ 11.3

Powoki lakierowe samochodu podczas eksploatacji podlegaj niszczcemu

dziaaniu, powodowanemu przez warunki atmosferyczne i mechaniczne

uszkodzenia.

Wilgo oraz zawarte w powietrzu zanieczyszczenia przemysowe i komunalne

tworz czsto zwizki chemiczne, które w znacznym stopniu obniaj ochron-

ne dziaanie powok. Jeszcze bardziej szkodliwie oddziaywaj na powoki

ochronne wilgo i zanieczyszczenia z dróg, szczególnie obficie wystpujce

podczas ich chemicznego oczyszczania z lodu i niegu.

229

Mechaniczne uszkodzenia powok s powodowane wyrzucaniem zanieczysz-

cze przez koa. Zanieczyszczenia te uderzajc o powoki powoduj zarysowa-

nia, cieranie i odpryski warstw ochronnych.

Oddziaywaniu warunków atmosferycznych podlega praktycznie cae nadwo-

zie z zewntrz i wewntrz, tyle e nie we wszystkich miejscach w jednakowym

stopniu. Najbardziej s naraone dolne czci, które podlegaj dziaaniu

rozbryzgów od kó wasnych i kó innych pojazdów. Górne czci nadwozia

i wntrzes naraone gównie na dziaanie wilgoci i zanieczyszcze powietrza.

Wilgo na zewntrznych powierzchniach pochodzi od warunków atmosferycz-

nych, a na wewntrznych powierzchniach ze skraplania si pary zawartej

w powietrzu. Wilgo osadza si nie tylko na szybach (co jest widoczne), lecz

take na powierzchniach blach (po przenikniciu przez nieszczelnoci obi).

Aby powoki lakierowe dugo zachowyway wygld i skutecznie chroniy

blachy przed korozj, coraz powszechniej jest stosowane ich okresowe zabez-

pieczanie za pomoc specjalnych rodków chemicznych, które poza tworze-

niem warstwy ochronnej odznaczaj si dobrym rozpywaniem na powierzch-

niach zabezpieczanych i wnikaniem w szczeliny. Materia zabezpieczajcy jest

zwykle róny dla powierzchni zewntrznych, przestrzeni zamknitych i dla

podogi oraz wnk kó. Do zabezpieczenia przestrzeni zamknitychs przezna-

czone: Fluidol ML, Defensor*, Silwos - produkcji krajowej, Tectyl 400-C -

firmy Valvoline lub Elakson - produkcji NRD, a do spodu podogi Bitex

- produkcji krajowej lub Tectyl 506- firmy Valvoline. Materia zabezpiecza-

jcy podog jest zwykle gsty, o waciwociach umoliwiajcych uzyskanie

grubszych warstw.

Okresowe zabezpieczenie naley przeprowadza co okoo 12 miesicy za

pomoc specjalnych urzdze rozpylajcych** (dla przestrzeni zamknitych)i natryskowych (dla podogi i wnk kó). Aby zabezpieczenie okresowe byowykonane prawidowo, musz by spenione nastpujce warunki

- temperatura otoczenia podczas zabezpieczania nie moe by nisza ni10°C,

- powierzchnie zabezpieczane powinny by czyste i suche.

- miejsca z ogniskami korozji powinny by oczyszczone i naprawione za

pomoc farb,

- miska olejowa silnika, skrzynka biegów, wa napdowy, tylny most w miej-

scu przekadni gównej oraz hamulce tarczowe powinny by chronione przed

natryskiem (np. foli lub papierem), w celu nie zakócenia chodzenia zespo-

ów oraz nie naruszenia wywaenia wau i dziaania hamulców (jeeli samo-

chód jest zabrudzony, to po starannym umyciu, najlepiej ciep wod, naleygo osuszy gorcym powietrzem lub odstawi na 2 dni w celu wschnicia),

- przygotowa dostp do przestrzeni zamknitych nadwozia prze/ wyjciekorków zalepiajcych otwory lub wykona potrzebne otwory (jeeli nie swykonane) w miejscach okrelonych na rysunkach 11. 2 do 11. 10 i tablicy 11-2.

Przestrzenie zamknite, które naley podda zabezpieczeniu s okrelone

w tablicy 11-2 i zaznaczone na rysunku 11.11. Do zabezpieczenia przestrzeni

zamknitych potrzeba okoo 1,5 kg rodka zabezpieczajcego.

W poszczególnych przestrzeniach zamknitych rozpylanie naley kontynuo-

wa do chwili pojawienia si wycieku rodka antykorozyjnego przez szczeliny

lub otwory. Wycieki na powierzchniach zewntrznych naley usuwa za

pomoc szmatki zwilonej benzyn lakow ekstrakcyjn lub naft.

W samochodzie Kombi poza miejscami okrelonymi w tablicy 112 naley

* Zabezpiecza na 24 miesice.** Stanowisko do natrysku, ze wzgldu na rozpuszczalniki zawarte w rodku antykorozyjnym,musi by wyposaone w dobre) wentylacj i inusi dysponowa powietrzemspronym pozbawio-nym wilgoci o cinieniu 0,8 MPa (8 kG/cm'), które jest konieczne szczególnie przy zabezpieczaniu

przestrzeni zamknitych w celu uzyskania emulsji materia) antykorozyjny-powietrze.

230

cl

>-

)-

V

ni

o-

'V

m,

io-

tiu

RysuiMtk 11-2

POOENIE OTWORÓW 00 KONSERWACJI

WNTRZA PODUZNIC TYLNYCH

a -strona lewa riadwo/ia

b - strona prawa ioowo?n

1 -cian/ wnki kola zapaiowooo. '/ - wnko

kota. 3- podogo ImhwMIui

natrysn wntrze drzwi tyu prze/ otwory 08 mm wykonanew bokach (okoo

50 mm nad gumowymi wprowadzaczami i w poowie gruboci drzwi).

Po przeprowadzonym zabezpieczeniu, wyjte zalepki naley um.esc.c

w otworach, z których byy wyjte, a w otworach wykonanych umieci

dodatkowe zalepki.

PRZESTRZENIE WEWNTRZNE NADWOZIA PODLEGAJCE

OKRESOWEMU ZABEZPIECZENIUTaWica 11-2

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

Belka poprzeczna przednia

Podunica przednia

Podunica,cz rodkowa

Wzmocnienie przednie podogi

Belki rodkowa ipodsierizeniowa podogi

Podunica,cz tylna

Przestrze dolnej czci boku nadwozia

Przestrze podunie/ bocznej

Belka tylna podogi

Wspornik przedniego mocowania resoru

Podunica tylna,cz tylna

Podunica tylna, cze przednia

Belka poprzeczna tylna

ciana przednia mocowania reflektorów

i górna belka przednia

Uebrowanie iokrywy silnika

Wspornik amortyzatora i spryny zawie

szenia przedniego

Wnka chwytu powietrza

Przedni supek

rodkowy supek

Wspornik podnonika

Przednie drzwi

Tylne drzwi

Tylny supekBotniki i wnki nad koami, wnka koa za

pasowego oraz wlew paliwa

obra pokrywy baganika i tylna belka

Wntrze drzwi i tylne supki Kombi

Uwagi

natrysn przaz istniejce dwa otwory

natrysn przez istniejce otwory


po wyjciu gumowych zalepak natry-

sn przez uzyskane otwory

natrysn przez cztery otwory

powikszy trzy podune otwory cie-

kowe i natrysn

wyj zalepk od strony wnki koa tyl-

nego i natrysnnatrysn po wyjciu zalepek

natrysn przez Istniejcy otwór

wykona otwory od strony baganika

(rys. 11.2) i natrysn

natrysn po wyjciu zalepki

latrysn przez otwory od strony baga-

nika

natrysn przez otwory od strony komo-

ry silnika


wykona otwory (rys. 113) i natrysn

natrysn od strony komory silnika

wykona otwór (rys. 11.4) i natrysn

wykona otwór (rys. 1 1 5) i natrysn

natrysn do wntrza

wykona otwory (rys. 11 .6 i 11 7) i nBtry-

snwykona otwory (rys. 11 .8 i 1 1 .9) i natry-

snwykona otwór (rys. 1 1.10) i natrysn

natrysn od strony baganika. Komhi

natryskiwa przez otwory po zdjciu

lamp tylnych, o wlew z zowntrz

natrysn przez wycicia i otwory

patrz tekst

11

231

Ryumak 11.3

POOENIE OTWORU 00 KONSERWACJIWNTRZA WSPORNIKA AMORTYZATORAI SPRYNY PRZEDNIEGO ZAWIESZANIA

Rytun«(<11.4

POOENIE OTWORU DO KONSERWACJIWNTRZA SUPKA PRZEONIEGO

Rysim* 11.5

POOENIE OTWORU 00 KONSERWACJIWNTRZA SUPKA RODKOWEGO

POOENIE OTWORU DO KONSERWACJIWNTRZA DRZWI PRZEDNICH OD STRONYZAMKA

Ryumak 11.7

POOENIE OTWORU DO KONSERWACJIWNTRZA DRZWI 00 STRONY ZAWIAS

Rysunek 11 .8

POOENIE OTWORU 00 KONSERWACJIWNTRZA DRZWI TYLNYCH OD STRONVZAMKA

Przy zabezpieczaniu spodu samochodu naley szczególnie starannie natrys-n wnki kó, krawdzie wnk kó oraz podunice boczne (z boków nadwo-

zia). Do natrynicia spodu potrzeba okoo 2.. .3 kg preparatu.

Osadzanie si preparatu na zespoach podwozia (zawieszenia, drki kierowni-

cze itp.) chroni zespoy przed korozja, i uatwia podczas napraw rozczanie

pocze gwintowych.

MYCIE I PIELGNACJA NADWOZIA 1 'i .4

• W celu utrzymania nadwozia w dobrym stanie przez dugi okres naleydba, aby powierzchnie z powokami ochronnymi nie ulegay uszkodzeniom

(zadrapania, wgicia, miejscowe uderzenia) i dziaaniu szkodliwych warun-

ków zewntrznych.W celu spenienia tych zalece naley prawidowo oczysz-

cza samochód zzewntrz i wewntrz oraz stosowa rodki ochronne przeciw-

dziaajce pogarszaniu si wygldu i jakoci powok.Podstawow czynnoci jest mycie powierzchni, zarówno zewntrznych, jak

i wntrza samochodu. Usuwa ono nie tylko widoczne zanieczyszczenia, lecz

take osady pyów i dymów, wystpujcych szczególnie w miastach i rejonach

uprzemysowionych, które z wilgoci zawart w powietrzu mog tworzy

czynne zwizki chemiczne, sprzyjajce pojawianiu si korozji.

Najwaciwsze jest mycie nadwozia bezporednio po zabrudzeniu a szczegól-

nie po zaboceniu, gdy nie wyschnite zanieczyszczenia atwiej si usuwaj.Podczas mycia temperatura powinna by powyej 0°C. Mycie w miejscu

mocno nasonecznionym nie jest wskazane, bo wysychajce (nie wytare)

krople pozostawiaj osady.

Mycie samochodu z zewntrz naley rozpocz od opukania gowod w celu

zmikczenia zanieczyszcze i samoczynnego ich spynicia (najwygodniej

opukiwa samochód za pomoc wa). Nastpnie, w celu usunicia pozosta-

Rys 117

232

Rysunek 11.9

POOENIE OTWORU DO KONSERWACJI

WNTRZA DRZWI TYLNYCH OD STRONY

ZAWIAS

Rysunek 11.10

POOENIE OTWORU DO KONSERWACJI

WNTRZA SUPKA TYLNEGO

Rysunki 11.11

ELEMENTY I PRZESTRZENIE PODLEGAJCE

OKRESOWEMU ZABEZPIECZEMIU

(opis w loWicy 11-JI

ych zanieczyszcze, naley uy szczotki lub gbki i wody z dodatkiem

szamponu samochodowego (w iloci okrelonej w przepisie uycia). Gbka,

(lub szczotk) naley pociera lekko, aby nie powodowa porysowania i ciera-

nia lakieru. Podczas mycia, obfito wody z szamponem powinna powodowa

spywanie brudów i nio dopuszcza do tworzenia si mazi (midzy szczotk lub

gbk a nadwoziem) rysujcej lakier. Gbk (lub szczotk) naley czsto

opukiwa w wodzie, a po myciu opuka nadwozie z resztek brudu i szampo-

nu Umyte powierzchnie nadwozia oraz uszczelki drzwi i baganika naley

wytrze such irch lub flanel. Wytarcie uszczelek jest szczególnie wane

zim, gdy zabezpiecza je przed przymarzniciem. Ewentualne plamy spowo-

dowane smarem, olejem lub asfaltem naley usun za pomoc szmatk.

zwilonej benzyn, a nastpnie suchej czystej szmatki.

Po wyschniciu nadwozia jest wskazane uycie rodków tworzcych warstw

ochronn na lakierze (np. Poler, Neopoler. Autozol. Auron itp.). rodki te

rozprowadza si szmatk, a nastpnie inn such, mikk szmatk przec.era

nadwozie do poysku. rodki zabezpieczajce naley równie stosowa na

zawilgacajcych si powierzchniach odsanianych po otwarciu drzwi, pokry-

wy silnika i pokrywy baganika.

Stosowanie past polerskich, zawierajcych rodki polerujce lakier, jest dopu-

szczalne jedynie w przypadkach koniecznych (np. zmatowienie lakieru) i nie

moe by przeprowadzane czsto, gdy powsta mog przetarcia warstwy

lakieru, zwaszcza na krawdziach.

233

• Mycie wntrza nadwozia naley przeprowadza w odstpach czasu uzale-1

nionych od warunków eksploatacji. Przed myciem naley usun brud i kurz za

pomoc odkurzacza lub mioteki. Do oczyszczania pokry wntrza nie naleystosowa olejów lub rodków zawierajcych amoniak Najwaciwsze dooczyszczania powierzchni z tworzyw lub folii jest stosowanie ciereczki lub

mikiej szczoteczki i wody z mydem. Po usuniciu zanieczyszcze naley innciereczk, spukiwan czsto w czystej wodzie, usun resztki brudu i myda.Nastpnie naley oczyszczon powierzchni wytrzesuch cierk, do uzyska-

nia poysku. Wane jest, aby ewentualne plamy byy usuwane wkrótce po ich

powstaniu. Jeeli pozostaj one na tapicerce duej, to wnikaj w tworzywoi usunicie ich jest trudne lub wrcz niemoliwe. Powierzchnie pokrytetkaninami naley oczyszcza odkurzaczem lub szczotk, a nastpnie mona je

przetrze dobrze wycinit z wody czyst cierk*.• W celu utrzymania czci chromowanych w dobrym stanie, jest wskazaneprzetrze je przed myciem ciereczk nasycon naft i wytrze do sucha.

Nastpnie naley przetrze te powierzchnie szmatk nasycon olejem mine-ralnym i znów wytrze do sucha. W ten sposób ewentualne nieszczelnociw powoce chromowanej zostaj nasycone olejem, co nie dopuszcza dopowstania punktów korozji. Mona równie zastosowa do czyszczenia czc i

chromowanych specjalne preparaty o dziaaniu czyszczco-kanserwujcym.Preparaty te (np. Inpol, Automirol, Lanolin lub inne) naley stosowa cilewedug instrukcji uycia, z tym e zawsze stosowanie ich jest skuteczniejsze,

gdy powierzchnie oczyszane s suche. Na okres zimy, ze wzgldu na stosowa-ne chemiczne rodki rozmraajce, jest wskazane zabezpieczenie czci chro-

mowanych za pomoc naoenia warstwy preparatów ochronnych {np. Pro-tektolu).

• Powoki lakierowe naley okresowo poddawa przegldom. Miejsca zadra-

pane, wgniecione lub z pocztkiem korozji naley po oczyszczeniu zabezpie-

czy, wykonujc zaprawki lakiernicze. Konieczno dokonywania przegldówi ewentualnie zaprawek lakierniczych dotyczy równie spodu samochodui powierzchni nadwozia od strony wnk kó. Przy pocztkach korozji naprawa(za pomoc farb) jest atwa, przy zaniedbaniach jest konieczna nieraz kopotli-wa i kosztowna wymiana elementów zniszczonych przez korozj.

* Jeeli tkanina jest zanieczyszczona, to mona j po odkurzeniu przetrze najpierw cierkzwilon wod z mydem, a nastpnie czyst cierk zwilon wod (w obu przypadkach cierkinaley mocno wycisn).

SAMOCHÓD POLSKI RAT 125P KOMBI

12


Samochód Kombi maw porównaniu do odmiany osobowej (Berlina) zmienio-

ny ty nadwozia od bocznych tylnych drzwi, co zwiksza moliwoci przewoe-

nia bagau o duych gabarytach. Powierzchni bagaow uzyskuje si dziki

moliwoci odchylenie poduszki i oparcia tylnego siedzenia do przodu,

a zaadowanie bagau umoliwiaj szerokie drzwi tylu nadwozia otwierane do

góry na wysoko 1 722 mm.Poza zmian nadwozia samochód Kombi róni si od Berliny zespoami

podwozia (resor, koa, amortyzator tylny, wa napdowy) i wyposaeniem

elektrycznym (lampy tylne, owietlenie wntrza, wycieraczka i spryskiwacz

szyby drzwi tyu nadwozia)

Dane techniczne

Powierzchnia bagaowa- przy 5 osobach 1,1 m* (dugo 1070 mm)- przy 2 osobach (tylne siedzenie

odchylone do przodu) 1,55 m 3 (dugo 1590 mm)

Wymiary samochodu- dugo 4234 mm- szeroko z lusterkami 1685 mm- wysoko bez obcienia 1473 mm- zwis tylny 1058 mm- zwis przedni 670 mm- rzostaw osi 2506 mm- rozstaw kó przednich 1315 mm- rozstaw kó tylnych 1292 mm- przewit samochodu 154 mm

Masa samochodu gotowego do

drogi (z koem zapasowym, narz-

dziami i napenionymi zbiornikami) 1065 kg

Masa cakowita z penym obcie-niem 1515 kg -

Dopuszczalne obcienie 5 osób 4 1 00 kg

lub 1 osoba 4 330 kg

235

Nacisk osi:

- przedniej (5 osób + 100 kg) 665 kg

(1 osoba + 330 kg) 555 kg

- tylnej (5 osób + 100 kg) 910 kg

(1 osoba f 330 kg) 850 kg

Prdko maksymalna(pene obci- 155 km/h (silnik 1500)

eni, droga paska, silnik dotarty) 145 km/h (silnik 1300)

Zuycie paliwa (pene obcieniedroga paska, prdko 80 km/h. sil-

nik dotarty, prdko wiatru 3 m/s,temperatura 5... 30°C)

9,0 dm3/100 km (silnik 1500)

8,7 dm 3/100 km (silnik 1300)

Wzniesienie pokonywane z penym 39% (silnik 1500)

obcieniem na I biegu 33% (silnik 1300)

Koa 5J x 13

Wymiar opon

Cinienie w ogumieniu- przód

- ty

175SRx13

0,17 MPa (1,7 kG/cnV)

0,25 MPa (2,5 kG/cm J)

Przestrze bagaowa- wysoko w rodku dugoci 860 mm- szeroko przy wnkach kó 773 mm- szeroko przy drzwiach tylnych 1115 mm

UWAGI O NAPRAWIE 12.2

Przy obsugach i naprawach naley postpowa w sposób omówiony w po-przednich rozdziaach, z tym e naley uwzgldni niej opisane informacje.

Wa napdowy 12.2.1

Poczenie wau przedniego z tylnym (rys. 12.1) ma wykonane znaki (7, 10 i 12|

oraz (14 i 19, rys. 3.26), w postaci naci wykonanych przecinakiem. Znaki te

okrelaj pooenie czci, przy którym wa by wywaony. Wzajemne pooe-

nie znaków przy demontaach i montaach nie moe ulec zmianie, poniewa

wywaenie wau zostaoby naruszone. Znaki powinny znajdowa si z jednej

strony wau i w jednej paszczynie. Przy ustalaniu przyczyn i sposobu

usuwania niedomaga wau napdowego, naley korzysta z informacji

podanych w punkcie 3.5.4.

Wymontowanie walów napdowych z samochodu naley prze-

prowadza w nastpujcy sposób:

1 ) odkrci nakrtki i wyj trzy nihy mocujce kocówk prze-

suwna z przegubem elastycznym,

2) odkrci nakrtki i wyj trzy ruby mocujce kocówk prze

gubu krzyakowego z kocówk konierzow walka napdzaj-

cego,

3) odkrci ruby i zdj wspornik zabezpieczajcy wat nap-

dowy,

4) odkrci ruby podpory wau napdowego (w3pr0nik podpory

pozostaje przykrcony do nadwozia) i wyjc wat wraz z podpor,

5) odkrci nakrtki i odczy przegub od kocówki przegubu

elastycznego (skrzynki biegów).

Wmontowanie waów napdowych do samochodu naley prze-

prowadzi w nastpujcy sposób:

. 1 ) doczy przegub do kocówki przegubu elastycznego (skrzyn-

ki biegów); by rub powinny mie pooenie zaznaczone na

rysunku 3.26.

2) zaoy wal napdowy i zamocowa podpor do wspornika

(rub nie dokrca),

3) zamontowa wspornik zabezpieczajcy wat napdowy (jeeli

by wyjty).

4) doczy kocówk przegubu krzyakowego do kocówki ko-

nierzowej waka napdzajcego, nakrtki rub dokrci momen-

tem 32 N m(3.3kGm).

5) doczy kocówk przesuwn do przegubu elastycznego za-

chowujc pooenie bów rub, jak na rysunku 3.26. nakrtki rub

dokrci momentem 49,0 N m (5.0 kGm).

6) dokrci ruby mocujco podpor elastyczn do wspornika

momentem 24,5 N m (2,5 kGm).

Demonta podpory wau napdowego naley poprzedzi oznako-

waniem oysk ^piercieni osadezych (np. farb), aby przy monta-

u pooenie czci nie ulego zmianie i wa nie straci wywaenia.

Nastpnie naley:

1) wyj piercienie osadcze ? kocówki wau przedniego.

2) wypchn oyska igowe (rys.'12.2] i odczy krzyak przegu

bu wraz z tylnym waem od tylnej kocówki przedniego wau,

3) odkrci nakrtk (6. rys 12.1 ) i cign kocówk z wielowy-

pustu za pomoc cigacza uniwersalnogo,

4) zdj oson oyska podpory i wypchn na prasie kocówkwau z oyska.

Monta podpory wau napdowego naley przeprowadzi w kolej-

noci odwrotnej do demontau zachowujc pooenie znaków (i 4

Rysunek 12.2

WYPYCHANIE OYSK IGOWYCH W CELU ROZCZENIA WAÓW NAPDOWYCH1 podpora doMYCmo. 2 - kooowks rozwidlona wafu napodowaoo. 3 - winepedowy tylny, 4 - Inpio do wypychon.o oysk. 5 - krzyink

i 19, rys. 3.26) oraz (7. 10 i 12, rys. 12.1) w jednej paszczynie

i z jednej strony wau. Do wcinicia podpory na kocówk wau

naley stosowa przyrzd A.74035.

Moment dokrcenia nakrtki mocujcej kocówk powinien wy-

nosi 49.0—98,0 N m (5...10 kGm). Po dokrceniu nakrtk za-

gnie w celu zabezpieczenia przed odkrceniem.

Weryfikacj i napraw przedniegowau naley przeprowadza tak,

jak podano w punkcie 3.5.1 , z tym e nio obowizuje wymaganie

podane w pozycji 2 w tablicy 3-6. Weryfikacj tylnego wau naley

przeprowadza tak, jak okrelono w punkcie 3.5.2. Przy kontroli

bicia rury, wa naley mocowa, jak na rysunku 12.3.

Dopuszczalne niewywaenie kompletnego W8u w stosunku do

kadej podpory wynosi 1.75 N m, czyli 175 Gmm (przy

5500 obr/min).

Rysunek 12.3

ZAMOCOWANIE TYLNEGOWAU NAPDOWEGO PODCZAS KONTOOU BICIA

1 - miejsce podparcia podejos kontroli

237

Zawieszenie 12.2.2

Zawieszenie tylne róni si od opisanego w punkcie 6.3 gruboci piór resoru

(maj grubo 8,8 mm) i regulacj amortyzatorów.Przy zaciskaniu tulei gumowo-metalowych zawieszenia przedniego oraz przy

kontroli któw ustawienia kó obowizuje obcienie samochodu, przy którym(rys. 6.35) b = 178+8 mm, c = 440+10 mm.Resory powinny mie charakterystyk speniajc wymagania okrelonew tablicy 12-1. Podczas kontroli ucha resoru powinny by w pooeniuokrelonym na rys. 6.26.

CHARAKTERYSTYKA RESORUTablica 12-1

Obcienie resoru Pooenie punktu A resoru

H (kG) mm

1961 (200) a = 65+6.23432 (350) b = 44±34903 (500) c = 294±49 N (30±5 kG)

WYMAGANIA DOTYCZCE AMORTYZATORA TYINEGOTablica 12-2

Suw Parametry wykresu (rys. 6.24)

Odbicia d = 735+98 N (75+10 kG)Ugicia c = 294+49 N (30+6 kG)

Amortyzatory tylne maj budow i system dziaania taki, jak amortyzatoryprzednie samochodu Berlina (patrz p 6.3.3). Sprawdzenie i napraw amortyzatorów naley przeprowadza w sposób opisanyw punkcie 6.2.4 uwzgldnia-jc, e:- w stanie rozcignitym do oporu, odlego midzy osi ucha i po-wierzchni kopaka powinna wynosi 555+3 mm, a przy rozcigniciu z si2942 N (300 kG) -563,5+3 mm;- charakterystyka amortyzatora powinna spenia wymagania okrelonew tablicy 12-2;

- tok amortyzatora (Kombi) ma: spryn gwiazdow (18, rys. 6.22) o gru-

boci 0,3 mm z szecioma ramionami, podkadk zaworu (19) o gruboci0,2 mm (rednica zewntrzna 11 mm), trzy otwory (b) w toku (21), krek(23) o trzech wyciciach, podkadk nakrtki (25) o rednicy zewntrznej12,8 mm, spryn zaworu odbicia, która przy dugoci 11 mm musi zape-wnia si 78,4+3,9 N (8+0,4 kG);

- zawór amortyzatora ma jeden otwór w tarczy zaworu wyrównawczego (30),

dwa wycicia w krku (32) i dwa krki (33) kady o gruboci 0,15 mm.Demonta i monta tylnego zawieszenia naley przeprowadza w sposóbomówionyw punkcie 6.6.4.

WIADOMOCI WARSZTATOWE

13

POCZENIA GWINTOWE 13.1

Zalenie od obcienia w poczenius stosowane ruby i nakrtki o mniejszej

lub wikszej wytrzymaoci.

Przy demontaach i montaach wasnoci mechaniczne zastosowanych cz-

ników nie mog ulec zmianie.

W celu umoliwienia rozrónienia wasnoci mechanicznych rub i nakrteksone odpowiednio znaczone. Im wysza jest liczba przy literze R, tym wytrzyma-

o czci zczonej jest wiksza.

Sposób znakowania rub spczanych i toczonych jest pokazany na rysunku

13.1

RyMKK* 13.1

OZNACZANIEWASNOCIMECHANICZNYCH RUB

,

a - Siuby if*taa<K

- ruby locjuno

a dtmaem 50,80 lub i

/es/ iryt/ocrone

Rys 13.1

Rytunak 132

OZNACZANIE WASNOCIMECHANICZNYCH RUB DWUSTRONNYCH

o - luby ' gwint*"! wolccwflnyrn

b - luby / gwintom nacinanym

Rysunek 13.3

OZNACZANIE WASNOCIMECHANICZNYCHWKRTÓW

®? ©I- ®JR40iR50

Rys.13.2

RBO HIOO R10IR50 RBO rim

HóO RBO!

R4dlR50 R80 RBO RI0OIRH0

Rys.13.3

239

Rysuwk 13.4

OZNACZANIE WUSNOSCIMECHANICZNYCH NAKRTEK

€ BK40iRS0

C\,Powiencl\nia f\/'~t"K ^PWWW

"Tl'oparom

R40i R50 R80

Rysat

ruby toczone, zamiast pokazanych na rysunku 1 3.1 b osadze, mog mieznakowanie cyfrowe (podobnie jak na rubach spczanych)Znakowanie rub dwustronnych walcowanych lub nacinanych jest pokazane

na rysunku 13.2. Znaki s wykonane na stronie ruby wkrcanej w otwór.

Wasnoci mechaniczne wkrtów s oznaczone jednakowo, niezalenie od

tego, czy s one wykonane przez spczanie, czy obróbk mechaniczn.

Sposób ich znakowania jest pokazany na rysunku 13.3.

Wasnoci mechaniczne nakrtek, podobnie jak wkrtów,s oznaczane jedna-

kowo, niezalenie od sposobu ich wykonania. Ksztat nakrtek o wasnociachR40, R50 jest pokazany na rysunku 13.4a, natomiast nakrtek o wasnociachR80 na rysunku 13.4b. Na rysunku 13.4c pokazano ksztat nakrtek z powierz-

chni oporow dokadnruby i nakrtki z gwintem lewym, w celu odrónienia, mog mie wykonanypytki rowek na naroach szeciokta, na rodku wysokoci ba lub nakrtki

W celu uzyskania w poczeniu prawidowego momentu dokrcenia, naley je

dokrca kluczem dynamometrycznym bez szarpni, w sposób cigy. Gwin-ty i paszczyzny oporowe powinny by suche i czyste, dokadno klucza

powinna zapewnia 1 5% wartoci znamionowej momentu dokrcania.

Moment dokrcania mona sprawdzi nastpujcymi metodami: A - przez

rozluzowanie, a nastpnie zacinicie poczenia do pozycji wyjciowej, którnaley w tym celu uprzednio oznaczy specjalnym naciciem; moment naley

mierzy, gdy poczenie wraca do pozycji wyjciowej;

b— przez odczytanie minimalnej wartoci przy obróceniu cznika o okoo 10"

w kierunku dokrcenia.

Metod A (ponownego dokrcenia) stosuje si przy kontroli pocze utlenio-

nych, malowanych lub brudnych (bd pomiaru +5...-1 2%).

Metod B (moment przy obracaniu) stosuje si w poczeniach nie skorodo-

wanych i nie malowanych (bd pomiaru ±8%).

OCENA WSPÓPRACUJCYCH CZCI 13.2

13

W celu uzyskania dugotrwaej pracy zespoów, materia czci i powierzchni

wspópracujcych powinien by odpowiednio obrobiony.

Zalenie od wystpujcej wspópracy stosuje si:

- utwardzanie powierzchni cieplno-chemiczne (np. nawglanie, nitronaw-

glanie, cyjanowanie, azotowanie) polegajce na wprowadzeniu do warstwy

powierzchniowej wgla, wgla i azotu lub azotu i obróbce cieplnej tej wars-

twy; na ogó uzyskuje si warstwy cienkie (setne lub dziesitne czcimilimetra) i twarde (okoo 57 HRC);

- obróbk ciepln czci i powierzchni (hartowanie, hartowanie powierzch-

niowe) polegajc na przeprowadzeniu procesów nadajcych materiaom

240

odpowiedni wytrzymao i twardo powierzchni; hartowanie powierzch-

niowe daje warstwy o gruboci 2...5 mm i twardoci 50. ..70 HRC;

- powoki galwaniczne (np. porowate chromowanie) przeciwdziaajce zatar-

ciom;- powoki galwaniczne (np cynkowanie, kadmowanie) przeciwdziaajce

korozji;

- powoki chemiczne (np. fosoranowanie) przeciwdziaajce zatarciom

i korozji;

- obróbk mechaniczn umoliwiajc uzyskanie powierzchni o okrelonym

ksztacie (pasko, walcowato. koowo);- obróbk mechaniczn w celu uzyskania powierzchni o okrelonej chropo-

watoci; 14 klas okrelanych zwykle wyrónikiem Ro i liczb; klasa 1 (najbar-

dziej chropowata) ma R» = 80 |im, a klasa 14 (najmniej chropowata) ma

R* = 0,01 |im.

W celu penego wykorzystania jakoci fabrycznie wykonanych czci naley

dba, aby w procesie przechowywania nie byy one naraone na warunki,

w których ich powierzchnie mogyby ulec uszkodzeniu (mechanicznemu lub

korozji) oraz nie naley przeprowadza adnych dodatkowych czynnoci

obróbczych (szlifowanie, docieranie nowych zaworów itp.) i cieplnych (pod-

grzewanie palnikiem lub od palnika podczas spawania).

Przy weryfikacji czci do dalszej pracy naley uwzgldnia,e jeel i utwardzo-

na warstwa ulega przetarciu (np. na dwigienkach sprzga w miejscu

wspópracy z oyskiem), to dalsze zuycie bdzie nastpowa szybciej i dlate-

go pene przywrócenie trwaoci zespou wymaga nieraz dokonania wymiany

pozornie mao zuytej czci.

MYCIE I OCZYSZCZANIE CZCI 1 3.3

Przed demontaem podzespou lub przed weryfikacj czci zdemontowane-

go podzespou naley podzespó lubcz oczyci.

Do oczyszczenia podzespou z zewntrz stosuje si bezporednie myciesilnym

strumienim wody lub poprzedza je, w przypadku zaolejonego podzespou,

myciem naft lub olejem napdowym. Po myciu naley podzespó osuszy

spronym powietrzem.

Do oczyszczania czci zdemontowanego podzespou stosuje si najczciej

kpiele chemiczne, z tym e naley cile przestrzega sposobu ich uycia,

gdy uyte niewaciwie, szczególnie w przypadku stopów aluminium, mogspowodowa uszkodzenie czci.

Po myciu w wannach, stosuje si przemywanie tym samym roztworem, lecz

pod cinieniem, przewodów (np. olejowych) i kanaów (np. ukadu chodze-

nia), a nastpnie pukanie gorc wod i osuszanie czci spronym powie-

trzem.

Jeeli brak jest gotowych preparatów do sporzdzenia kpieli, to mona

stosowa niej omówione.

DO odtuszczania czci stalowych i eliwnych stosuje si 3. .3,5% roztwór

sody kaustycznej (30...35g sody kaustycznej na 1 dm 3 wody). W roztworzetym

podgrzanym do temperatury okoo 80°C przetrzymuje si czci przez

10...15 min, a nastpnie myje w sposób poprzednio podany

Do odtuszczania i mycia czci ze stopów aluminium stosuje si jeden

z podanych w tablicy 13-1 roztworów (warunki mycia jak przy odtuszczaniu

czci stalowych)

Podane kpiele nie usuwaj jednak nagaru. Nagar naleywicusun mecha-

nicznie lub chemicznie (w specjalnych kpielach).

2411S -PoUkiRat 1JS-P

ROZTWORY DO ODTUSZCZANIA I MYCIA CZCIZE STOPÓW ALUMINIUM

Tablica 13-1

Skadnik

1 2 3

Szko wodne 15

Szare mydo 2 1 4

Wglan sodu 4.5 7

Wodorotlenek potasu 1.3 3

Fosforan sodu 1,45

ROZTWORY DO USUWANIA NAGARU Z CZCI STALOWYCHI ELIWNYCH

Tablic* 13-2

SkadnikIlo skadnika w kg na 100 dm 1 wody

1 2 3

Soda kaustyczna 2.5 10 2.5

Kalcynowana soda 3.3 3,1

Szko wodna 0,15 1.0

Szare mydo 0,85 0,8

Dwuchromian potasowy 0,5 0,5

ROZTWORY DO USUWANIA NAGARU Z CZCIZE STOPÓW ALUMINIUM

Tablica 13-3

- SkadnikIlo skadnika w kg na 100 dm' wody

1 2 3 4

Kalcynowa soda 1,85 2 1 1

Szare mydo 1 1 1

Szko wodne 0,85 0,8

Dwuchromian potasowy 0.5 0.5 0.3

Mechanicznie usuwa si nagar szczotkami rcznymi lub mechanicznymi(tarczowymi lub palcowymi), skrobakami lub strumieniem spronego powie-

trza z mczk kostn (w urzdzeniu podobnym, jak do piaskowania). Szczotka-

mi lub skrobakiem nagar naley usuwa bardzo ostronie, gdy zadrapania

mog spowodowa zniszczenie czci.2 czci stalowych i eliwnych nagar mona usun jednym z podanychw tablicy 13-2 roztworów.

Czci z nagarem naley zanurza w roztworze podgrzanym do 80...90°C

i przetrzyma w tej temperaturze 2. ..3 h. Pozostay po tej kpieli nagar atwooddziela si szczotk. Po kpieli naley czci przemy gorc wod i osuszyspronym powietrzem.

Z czci wykonanych ze stopów aluminium nagar mona usun jednymz rotworów podanych w tablicy 13-3.

Sposób usuwania nagaru jest taki sam jak przy usuwaniu nagaru z czcistalowych i eliwnych.

MONTA USZCZELNIACZY 13.4

W celu uzyskania prawidowego dziaania montowanych uszczelniaczy naleyzachowa maksymaln ostrono, aby nie uszkodzi obrzea uszczelniajce-

242

go i zapewni naolejenie uszczelniacza, uniemoliwiajce prac na sucho.

W tym celu naley:- przeznaczony do montau uszczelniacz umieci w naczyniu z olejem

takiego gatunku, jaki wystpuje podczas pracy (dla uszczelniaczy smaru

stosowa olej silnikowy), czas minimum 30 min, temperatura otoczenia:

- wyj uszczelniacz i pooy na siatce, aby ociek z olejku, czas 15 min do

maksimum 8 h;

- przed montaem posmarowa obrzee uszczelniajce smarem MR3,

uszczelniacze zabezpieczajce wycieki smaru wypeni smarem, a w uszczel-

niaczach z warg przeciwkurzow wypeni rowek smarem w 2/3 objtoci;

- oczyci dokadnie gniazdo uszczelniacza i, jeeli jest przewidziane stoso-

wanie masy uszczelniajcej, to powlec ni albo gniazdo, albo powierzchni

uszczelniacza wspópracujc z gniazdem;

- uszczelniacz osadza w gniedzie stosujc odpowiedni tulejkgwar

c prostopade pooenie uszczelniacza do osi otworu lub waka pc

procesu osadzania;

- podczas wsuwania uszczelniacza waka, aby nie nastpio uszko

obrzea uszczelniacza gwintem, uskokiem rednicy lub rowkiem,

stosowa tulejki montaowe, których zewntrzna rednica moe by wiksza

ni rednica powierzchni, z któr wspópracuje uszczelniacz maksymalnie

o 0,2 mm; powierzchni tej tulejki powlec podczas przesuwania uszczelniacza

olejem silnikowym;

: powinny by przechowywane duej ni cztery miesice.

jj-

zas

miey

' 7ESTAW PODSTAWOWY NAR/TED?!

LP Cecha RATOiclm

narzdzieUatm narzdzia

l 2 4

1

2

3

4

6

7

6

9

ta

n

i?

13

M15

16

U

IM

A 40005/1/6/6-

.

A.47014

A470I5

A 4/01'

A 47018

A.47032

A 47035

Ap.6030'7

A50O87

AS009S

A. 50100

A. 501 02

A 5010?

A5619I

A 55035

A.55043

A.55944

A.5SO50

5S20S1

5570S1-1H

562051-10

552061 20

552061 21

562051- 2?

552051-23

692051-24

5520054

5520033

5020065

5520055/

!

5520O55/2

5520055/3

'620011

".U20034

5520053

:'380OS8

5479137

',440046

S470139

f.490208

5440061

5570248

^wno-is

5470135

5470138

544005?

Sctoacz uniwersalny r wymiennymi apami

i

cigaczIwzwladnoscowy do kopaków piesi kol

cigacz do plasi kol przednich

cigacz do potosi /

cigacz do tsworzm wahaczy kulowych osa -

dzonych w zwrulnicacfi

cigacz do ramienia przekadni kierowniczej

cigacz do sworzni kulowych druków klarowni

ezych

Ph/lka skala, kojowa, do sprawdzania wyliirod/enia zaponuKlucz przegubowy io odkrcania wiec zapono

wych

Klucz przegubowy do wmontowania 1 wymonlnwania rozrusznika

Klucz do iruby dronej mocujcoj piast hlttu

odrodkowego oleju

Klucz do |>okrocania waom korbowym silnika

Klucz do regulacji luzów zaworów

Plytfl do demontau i montau zeworfrw

Klucz do odraczania i taczania skrzynki biegów

z >lniklem

Klucz do pokrcania lulei gwintowanych lozysk

obudowy mechanizmu rónicowego

Klucz do nakrtek regulacyjnych cigiel zmiany

hiegow

i2 3 4

19 A 56124 5440063 Klucz do odkrcania i dokrcona korka korektora

hamowanie

20 A 57020 5410236 Klucz do wmontowanie iwymontnwsnia amorty-

zatorów

21 A.6019I 5290025 Przyrzd do urucliomienia kuta ziimachjwego

27 A.6019-1 5220049 Przyrzd do montau . demontau zawurow

23 A 6025.' 5470128 Seria piercieni do wprowadzania toków nomi-

nalnyohi nadwzyrniarowychdootwotiiwcylirMlro

wych silnika 1300

24 A.60251 5470127 Seria piercieni do wprowadzania toków nomi-

nalnych i nadwymiarowychdootworówcyiindro

wych silnika 1500

25 A 6029"! 5460064 Przyrzd do odk.ecania filtru bocznikowano Oleju

26 A70015 5230093 Przyrzd do demontau, montau i regulacji

sprzga27 A70O81 5470126 Sworze prowadzcy do srodkowani.i larery

sprzga2» A7015Z 5470136 Trzpie do montau piercienia wewnoiTnego

oyska wewntrznego waka napdzajcegoprzekadni gówno)

29 A 701 6M 5470183 Przyrzd do montau piorcionl up-czytt/ch

w rowkach

30 A 7016/ 2480336 Przyrzd zastpujcy waak najHjtiowy i.tzeklodn'

glównoi

31 A7224K 523009? Przyrzd do ustawiania korektora hamowania

32 A74021 2430073 Przyrzd do kontroli luzuw oyskach piast kc4

A7411.' 5520050 Przyrzd do ciskania sptoyti zuwk-szi-ma

34 A 74121. 5460062 Szczypce do zagnimanuj nakrtki sworznia

zwrotnicy

35 A78O0' 5460063 Przyrzd do demontau knrbklMpuszczenio szyb

36 A.95119 2690066 Sprawdzian pooeniapywaka w ganrttu WEBEfi37 A9568H 2170»3 Przyrzd do regulacji przekadni gówne]38 A.9569D 2170294 Czujnik ze wspornikiem do okrelenia gruboso

piercienia regulacyjnego walka napdowegoprzekadni fllowoel

39 A 9569' 5430009 Dynimomerr do pomioru momflnlu oporu ohr»-

cania lozysk

40 2-160023 Przyrzd do kontroli wystawania popycha*serwa hamulcowego i popychacza nanodzajace

go pomp pal iwa

41 5460057 Przyrzd do demontau i montau tylnego zacisku

hamulcowego

244

ZACZNIKI

NARZDZIA SPECJALNE DO NAPRAW 1

Narzdzia specjalne do napraw samochodu Polski Fiat 125P powinny bystosowanew zalenoci od zakresu wykonywanych obsugi naprawwasorty-

mencie podanym w zestawie podstawowym i rednim.

ZESTAW SREONI NARZDZI1 2 3 4

Cecha FIATCechu

narzdziaAunu* lurimi/ilt 19 A 5010? trtSUZUO Mli 4 r~ T *4rt *\J\ tr t a^^u tM ^1 \Lt akalT 1 I i ir 1 hs HeaflM 1 H \

"1 lk AMlCZ HU Ul)>rtjV*]ll(l WrtWpll Kil (JMW sll.lIWo

20 A 50107 5440051 Klucz do regulacii luzirw zaworów

21 A K/ii Ul 55/0248 z j *"lz> tlafTirafiflTii t rno nTT/i . i!ivnr 1 1 avrlyui uu UUIIlUMlilill t fllunUiiTli /iJirWlUW1 2 1 4 w.ouaza Piilii a •Ccto run Hn rtiiiririnlaT i rinilu ifi, i n.KfitAfP*

itrt uyiiiitulatnr) re inr/ptirrn eliiktiomflflnu"l|U yyijmy Mllljlil £a n|n i.Kyicn i tjni»iis,/miiy ni

1 A 40005/1/5/67 5520051 cigacz, uniwersalny z wymiennymi apami tycznym

5520051-19 CjtlfinacD*«ZU*IO kf liam Hn nJisfiL^ tu s ii i

ri t i 1 1 la

i'kiMi~tr\uzmucz po nof^tziUti-t i lijcziMno sKuymr uio^t/w

5520051-19 i silnikiem

5520051-20 24 A.55043 5*70135 Klucz do pokrcania (uii*t gwintowanych oysk

5520051-21 obudowy machanizniu rónicowego

557O061-27 25 A. 55044 5470136 Klucz do nakrtek regulacyjnych riep,* zmiany

5520051-2:1 tiiogów skrzynki bieo/iw

5620051 24 26 A.55050 5440052 Nasadka redukcyjna do dynamorno Ir u

2 A.4O006 cigacz bezwadnociowy uniwersalny * wy-

miennymi kocówkami

27 A56124 5440053 Klucz do odkrcania i rtokojcanla korka korektora

hamowania

3 A.40026 cigacz do . demontau piasty kolo pasowego

wentylatora za aprzegom elektromagnetycznym

28 A. 57020 5410236 Klucz do wmoniowania wymontowania amorty-

zatorów

A.45009 Element do cigania piercienia wewntrznego 29 A.57034 Klucz do lulei sVodkujqcoj toiirysko amortyzatora

oyska wewntrznego no waku napdzajaiym 30 A.6C041 Przyrzd do mocowania gowicy przy usuwaniu

przekadni gównej iid go. u i szlifowaniu ynlonJ /awcuw

5 A.47001 cigacz do piercienia wewntrznego oyska

wewntrznego pasi kol przeonich

31 n 60041 . Urzdzenie do mooowanta rlowicy ptzy H"avv *

dzanlu szczRlnoic zaworów

6 A.47034 cigacz do piercienia zewntrznego oyskawewntrznego limaka przekadni kierowniczai

32 A60O54 Trzpie do montwu i dumonram tulejki fcorbo-

wodu

7 A.47014 5520054 ciga? bezwadnociowy do kopaków piesi 33 A.60148 Urzdzenie do Kontroli fczolnoa;i wwoiow

kó 34 A.60153 Trzpio do montau i demontau prowadnic

8 A.4701S 552003S cigaczdo piast kó przednich raworów

9 A.47017 5520055

5520055/1

5520O5W2

5620055/3

cigacz do pdtosi 36

3*

A60188

A60191

Pokrto wau kortowtjgo pr/y sprawdzaniu tai

omduStojak do mocowania gowicy przy demontau

i montau zaworów

10 A 47018 6620033 cigacz do sworzni kulowych wahaczy osadzo-

• lych w zwrotnicach

37 A60192 Przyrzd do sprawdzania szczelnoci hydra-

uliczne igowicy

11 A.47C32 5520034 cigacz do ramienia przekadni kierowniczej 38 A60193 5290026 Przyrzd do unieruchomienia kota zaniachowooo

1? A.4703S 5520063 cigacz do sworzni kulowych drków kie-

owntczych

39

40

A60194

A60235

5220049 Przyrzd do montau i rlemonrozu zaworów

Tuleja piercieotwa do momwania walu korbo

-

13 Ap503O77 2380058 Pytka z pocziak ktowa, do sprawdzana

wyprzedzonio zaponu 41 A.G0251

A/ugo na

Prjyfjd do demontou t montoZu sworzni

14 A. 50067 5479137 Klecz do Swior. zaponowych tokowych

15 A.50095 5440346 Klecz przegubowy do wmontowania iwymonto

wanta rozrusznika

4? A.00257 5470128 Seria piercieni do wprowttdtani.i tkikow nom<

idlttyci 1 nadwyoiiaiowych z pior»ciuniaiiii do

16 A.S009B Klucz do rub regulacylnydl sprzga elektro tworówcyliiidrow lilnika 1300

magnetycznego wentylatora 43 A.602M 5470127 Sofia piercieni do wprowadzania Uoiów noml-

V AS0099 Klucz do tuloi gwintowanej mocuicai oyskowentylatora

walnych i nadwytnlarowych z pler&cianianii do

otworów cylindrów silnika 1500

18 A.50100 5470139 Klucz do mby dronej mocujcej piastq filtru

odrodkowego oleju

44 A60299 5460064 Przyrzd do odknjconia i dokrcania filtru boczni-

kowego oloju

245

1 c 3

45 A.60307 Podkladla odlegociowa do monlau wirnika

pornpv wody46 A.60303 Przyrzd do montau piercienia sworznia itoka

47 A.60537 - Ucliwyl do podnoszunia silników

48 A.70OID 5230093 Przyrzd do demonlMu moniazu i ;i..i

i

sprzga

49 A.70081 54701JS Swornn prowadzcy do rodkowania Brezy

sprzga50 A.70152 54701 3B Trzpie do monnj piercienia wewntrznego

Inysko wewrwjrrznaoo waka raped/aiacego

prnrMndni gównej

61 A.70158 5470183 Przyrzd do montau plorcioni sprystych

w rowkach

M A.70167 2480335 Prryrajd zamgHiflcy waek napdowy prznkodni

gównej

53 A.70526 - Poprzoczka do zamocowania silnika przy wymon-rowaniu zawieszenia

54 A.70SC9 Wspornik do podtrzymania skrzynki biegów

w czasie wymontowania

56 A.74019 Przyrzd dc montau zaworów

56 A.7402S

A. 74063

2430073 Wspornik o podstawie magneiycjnoj do zamo-

cowania cni|nika na kolach przednich przy

sprawdzaniu luzu osiowego

Trzpie do montau luloi elastycznej wahacza

dolnego

58 A.74077 Trzpie do demontau i montau tulai elastycz-

nych ramocnyrania resoru

59 A 74088 Trzpie do montau kolpakdw piasl kol przednich

60 A.74108 Przyrzd do demontau na prasie oyska oraz

tulel i poosi

61 A 7411? 652(1050 Przyrzd do ciskania spryn zawieszenia

6? A 74115 Wspornik do montau i demontau zespou

wahaczy

63 A.74130 Trzpie do montau tuloi elastycznej we wspot

niku tylnego resoru

61 A. 741 26 S460062 Szczypce do zagniatania nakrtki sworznia

zwrotnicy

12 3

65 A.74176 - Trzpie do demontau piercienia iewnotrzimon

ln«_k*i i«_iini*itrtnriiiA r-it-vir4*~ih-/->r "\r ri_ W _n 1 1 11•ozysKd wewnii-iioflu oouaowy przewaum

kierowniczej

66 A 74514 Poprzeczka do podparcia awiftW-nin na podno-

niku hydraulicznym

6'

63

A.7B00J

A.78OT0

IKHJUB Pr7yr7d rlo rigrinntau korbki morhHttirriij

opuszczania szyb

Przyr/jjd do TiOnln/u ioMo0~i 'i/dobfinj rytmy

dachu

UJ A. 730'

8

Pr/yi/|tJ dc d-montau Ibiw ozdolwiyCr' ohiofi

drzwi

70 A 78024 Przyrajd do wprcwadmnwt listwy ^wHji-znoj

w uszczelkokna przedniego i lyintyo

71 A.B1011 Wkrtak be/wiadnrjscHwy

72 A.86032 Trzpie O 32 do montowania zasl^pch kaduba

73 A.86036 l rzpen UJodo monlnwama rasopofc Hat}luna

74 A,90327 f-rez do tulejek walu rozrzdu

75 A.94016/32 Frez do bloku cylindrów

76 A.94016/36 Frez do naprawy gniazda wiecy zap.onowoj

77 A.95119 2690066 Sp'awdzianpooenia pywaka w ga.'niku WCBER78 A.95601 Przyrzd do sprawdzania siy oundztunni lulw 1 o-

yska oótos

79 A.95677 - Taran z podziaka ktowa do regulacji ustawie-

nia mnchaiiizmu rozrzdu

BO A 9S6flfl ZI/UzSj Przyrzd co regulacji pr/oktadni gównej81 A9_690 2170294 Czujnik jo wapornikem do okrel»nia pnrhoaci

87_____

A 95700 Sprawdzian do kontroli wshnrTy

83 A 96697 6430009 Dynamornetr do pomiaru mom<iniu opatii abn

camo oysfcOJ A.95712 Sprawdzian ilo koniiuli rwt ooiicy

K 2460023 Przyrzd do kontroli wystawania pupyctiurc/a

serwa hamulcowego • aopycnaca napdzajce

gopompej paliwa

86 546O057 Przyrzd do demontau i montau Tyineflo zacMiii

hamulcowego

ODMIANY SILNIKÓW SAMOCHODUPOLSKI FIAT 125P 2

Dostosowujc si do ycze odbiorców Fabryka Samochodów Osobowychwykonuje odmiany silników 1300 i 1500, których asortyment jest podanyw tablicy. W tablicy s równie podane wielkoci, którymi silniki te róni si

Dane techniczne

silników (rónicowe)

Oznaczenie

jednostki

Silnik

1300 Silnik 1500

Liczba oktanowa LO 78 78

Typ silnika 115C .076/53 115C.076/56

Moc silnika kW(KM)

44 ± 5%(60 * 5%)

51,5±5%(70 t 5%)

60,3 ± 5%,

(82 i 5%)

Typ i oznaczenie ganika 34 DCHD 21 34 DCHD 16 34 DCHD 18

Prdko obrotowa prry mocy maksymalnej obr/min 5000 5200 5200

Maksymalny moment obrotowy N-m(kGml

93 ± 5%0,5 ± 5%)

106 i 5%110.8 t 5%)

1I9±5%(12.2 i 5%)

Prdko obrotowa przy momencie ma-

ksymalnym

obr/min 3900 3500 •1000

Kt wyprzedzenia zaponu a

(stopnie) "12 9

246

Stopie sprania 7,4 7,2 9,5

Dane regulacyjne silnika

- dysza gówna paliwa II przelotu

- dysza gówna powietrza 1 przelotu

- dysza gówna powietrza II przelotu

mmmmmm

2.20

1,60

2,00

Toki (denka)

•

spaszczone paskie pogbionewycicie dla

zaworu ss-cego

Gowica obniona mm 0.5

od wykonania standardowego i dane regulacyjne umoliwiajce prawidow

obsug. Poziome kreski w tablicy oznaczaj, e dane techniczne odmiany

silnika s identyczne, jak w wykonaniu standardowym

W silniku 115C.076/56 poza wymienionymi w tablicy zmianami zastosowano

ponadto selekcjonowane spryny zaworów (sia spryny zewntrznej

292.. .307 N, czyli 29.8 ...31,3 kG, sia spryny wewntrznej 131. ..138 N, czyli

13,4. .14,1 kG), dwie podkadki (8, patrz rys. 2.26) pod spryn zaworu,

polerowane miejsce przejcia w zaworach sscych z grzybka w trzonek oraz

przewody ssce polerowane z korygowaniem przy ganiku i gowicy, aby

struga nie napotykaa wystajcych krawdzi.

SKOROWIDZ RZECZOWYm

A Akumulator 180

Alternator 174

Amortyzator przedni 159

- tylny 163

B Baga TO Bezpieczniki 188

LewKa zapfonowa loo

Chodnica 57

Cinienie w ogumieniu 219

Cylinder

- grupy selekcyjne 29

l_^*Ja-i £ai i lici u ic

- - ocena zuycia 240

— mycie i czyszczenie 241

Czujnik cinienia oleju 48

D Dane techniczne samochodu 22

Docieranie samochodu 219

Drki kierownicze 145

- reakcyjne 159

Drzwi 200- przednie 202

- tylne 204

Dysze 6»Dwignie hamulca postojowego 16,

218- przecznika kierunkowskazów 13

- wiate reflektorów 13

- sterowania dopywem powietrza

15

- wczania wycieraczki i spryskiwa-

cza 15

- zmiany biegów 16

- zwolnienia pokrywy baganika 16

E Eksploatacja samochodu dotartego

221

- - podczas mrozów 224

Elektrody

- odstp 173

Elektrolit

- poziom 181

Element filtrujcy 68

Emalia

- naprawa uszkodze 201

F FIAT 125P Kombi 235

Filtr paliwa 61

Filtr powietrza 2S, 70

Filtr oleju 25, 48-- bocznikowy 51— odrodkowy 51

G Gaka rcznego sterowania przepust-

nic 15- wczawa urzdzenia rozruchowe-

go 10

Ganik 28, 61

Gowica 25, 39

Gniazdo wtykowe lampy przenonej

16.

H Hamulec postojowy 20, 125, 126, 136

- zasadniczy 19, 125

Holowanie samochodu 226

1 Instalacja elektryczna 23

J Jaowy *ot pedau hamulca 139 sprzga 85

249

K Kadub ganika 61

- silnika 25, 29

Kty ustawienia kó 164

Koa 23. 163

Koo zamachowe 38

Komora korbowa silnika

przewietrzanie 71

Korbowody 34

Korektor hamowania 134

M

acuch rozrzdu 46

Masa cakowita 23

- przyczepy 23- samochodu 23

Materiay eksploatacyjne 21

1

Mechanizm rónicowy 108

- zmiany biegów wewntrzny 97

zewntrzny 99Moc silnika 22. 26Moment obrotowy 26

N Nadwozie 199

- mycie 232- pielgnacja 233

Narzdzia specjalne 244

Nawiew nastawny 13

Obrotomierz 15

Obsuga samochodu 227

Obwody owietlenia zewntrznegoi kierunkowskazów 193

- urzdze pomocniczych 1 95Obwód napicia niskiego 182- wysokiego 183

- owietlenia i sygnalizacji 189

- rozruchu 187

- wiate drogowych i mijania 191

- zaponu 182

- zasilania 174

Odpowietrzanie ukadu hamulcowe-

go 138

Oleje 211

- poziom 218

Owietlenie wntrza 195

Paliwo 23. 28, 214- regulacja poziomu 69

Panewki 38

Pasek klinowy 218Pasy bezpieczestwa 207, 216-- miejsce mocowania 17

Peda hamulca 217- przyspieszenia 217- sprzga 217

Piercienie 33

Piercie dociskowy 87

Pyn chodzcy 213-- poziom 218- do spryskiwacza szyb 213- hamulcowy 213- poziom 219

Pochwa tylnego mostu 114, 123

Podnoszenie samochodu 225Podpora wau napdowego 107

Pojemno silnika 22, 25

Pokrywy 200

Poczenia gwintowe 239

Pompa hamulców 125, 129

- oleju 47, 49- paliwa 25, 28, 60- przyspieszajca 65- ukadu chodzenia 55

Popychacze 44

Póosie 109,115, 123

Preparaty do czyszczenia i konserwa-

cji 214

Prdkoci maksymalne 24

Prdko obrotowa 20

Prowadnice zaworów 40

Przegub elastyczny 105

Przekanik 189- lampki sygnalizacyjnej adowania

179

Przekadnia gówna 108, 109, 119

- kierownicza 141, 142

Przeoenia biegóv 89

Przycisk sygnau d /yikowego 14

R Reflektory wewntrzne 193 Rozdzielacz 183

- zewntrzne 193 Rozrusznik 188

Regulator napicia 177 Rozrzd silnika 23Resory 162

250

Siedzenia przednie 216 Spryskiwacz szyby 196

-- regulacja 17 Sprzgo 85, 86

Silnik 18, 22 - demonta i monta 92- budowa 25 - elektromagnetyczne 58

- dane techniczne 25 - niedomagania 91

- demonta 75 - odpowietrzanie 93

- monta 77 - regulacja 93

- niedomagania 72 - sterowanie 88

- odmiany 246 Stabilizator 158

- rozruch ciepego 217 Stopie sprania 25

- - zimnego 216 Sworznie 31

- wymontowanie 73 Sygnay dwikowe 195

Skrzynka biegów 94 Synchronizatory 95

- - demonta 101 Szkielet nadwozia 199

- - kontrola 103 Szyba przednia 205

— monta 102 - tylna 205

-- niedomagania 100 wiece zaponowe 173, 180

Spryny zaworów 43

U

Tablica rozdzielcza 206

Tarcze hamulcowe 1 25

- sprzga 86

Termostat 25, 28, 53, 57

Toki 31

- grupy selekcyjne 31

Tylny most z nieodczaln obudowprzekadni gównej 118

demonta i monta 1 23

niedomagania 123

odczaln obudowa przekadni

gównej 85

demonta 116

monta 1 17

niedomagania 118

Uchwyt zwalniania zamka pokrywy

silnika 16

Ukad biegu jaowego 64

- chodzenia 23, 51

- hamulcowy 125

- demonta i monta 137

- - kontrola i regulacja 138

-- niedomagania 137

- kierowniczy 19, 141

- demonta i monta 148

-- kontrola i regulacja 149

- niesprawnoci 147

- napdowy 10

- przejciowy 64

- przeniesienia napdu 19

- rozruchowy 62

- rozrzdu 42

- smarowania 23, 47

• - wydechowy 71

- zasilania 59

Urzdzenia sterowania i kontroli 13

Urzdzenie ogrzewczo-wentylacyjne

197

- wspomagajce hamulców 127

Uytkowanie samochodu 215

W Wahacz dolny 153

- górny 1 53

Wa kierownicy 147

- korbowy 25, 36

- napdowy 85, 1 04-- demonta 108- niedomagania 107

-- przedni 104

-- tylny 105

- rozrzdu 43, 46

Wentylator 58

Wiadomoci warsztatowe 239

Wcznik dmuchawy 15

- ogrzewania szyby tylnej 16

- owietlenia zewntrznego i wska-ników 16

- wyrieraczki i spryskiwacza samo-

chodu Kombi 16

- zaponu 15, 187

Wycieraczka 196

Wymiary samochodu 23

Wyposaenie elektryczne 20, 171- niedomagania 198

251

Zabezpieczenie przed korozj 229

Zacisk hamulca koa przedniego 131

tyl n .go 132

Zamek drzwi przednich 202

Zapalniczka 16

Zapon- regulacja wyprzedzenia 81

Zawieszenie 9, 16, 151

- demonta i monta 165- kontrola i regulacja 167

- niesprawnoci 164

- przednie 151. 153

- tylne 152, 162

Zawory 40, 42, 68- luzy 83

Zbieno kó przednich 142

Zbiornik paliwa 20, 59

Zestaw wskaników 14, 198Zuycie paliwa 24

Zwrotnica 153

arówki 195

POZNAJEMY POLSKIEGO FIATa

Pompa paliwa

Owysokhn stopniu doskonaocitechnicznej wspóczesnego.niKa samochodowego, decydu-je nowoczesno l trwatc---'poszczególnych jego ' mMU .

nlzmów I osprztu.'*';.. -

-

Prawidowa i ruezawodfia pracaKlinika w caym zakresie Jego prd-koci obrotowych zoleiy w duymstopniu od waciwie dziaajcegoukadu zasilania.Ganlk I pompa paliwa samocho-

du PIAT 125 P. to Jedne X wieluczci skadowych silnika, które sprzykadem dobrych 1 nowoczesnychrozwiza konstrukcyjnych.Pampa paliwa produkowana Jezt

w Fabryce Osprztu Samochodowe-go — „POLMO" w Lodzi wg licencjiwoskiej firmy „Corona". kooperan-ta z koncernu FIAT. W roku ]!>fi5

na wynalazek, którego przedmiotemjesl omawiana pompa, udzielono fir-

mie „Corona" patentu. Istota wyna-lazku s dwie przepony (rys. la)oddzielone od siebie przekadkami(3) i (7). utworzona zostaje zatemszczelina izolujca (fll miedzy górnczci pompy, w której kry ben-zyna a czci doln poczon zmisk olejow silnika. Aby pozwolina swobodny ruch przepony ssco-tloczcc (1). szczelina izolujca (61

Jest poczona z atmosfer za po-moc otworu odpowietrzajcego (4).

który wykonany Jest w- przekadce/.ewntrznej (3>. Wymiary przeka-dek oraz pozostaych elementówpompy s tak zaprojektowane, abyprzepona olejowa 13) nie byo opok*ona mechanicznie w czasie pracy.Takie rozwizanie konstrukcyjne

przepon z przestrzeni Izolacyjn,pozwala w wypadku uszkodzeniaprzepony ssco-tloczocj uniknprzedostawania nie benzyny do silni-

ka i wymieszania si jej z olejem,w przypadku wspomnianego uszko-dzenia benzyna uchodzi na zewntrzpoprzez, otwór odpowietrzajcy.W wikszoci pomp zasilajcych s

stosowane pojedyncze przepony notwór} odpowietrzajce (41 wyko-nuje si w dolnych korpusach(rys. Ib). W takich pompach cigno(8j porusza sic w uszczelnieniu O),które spenia podobne zadanie, Jakprzepona olejowa w pompie Pol-skiego FIATa.Ze wzgldu na nieustanny ruch

cigna, element uszczelniajcy ulegaz biegiem czasu pewnemu zuyciu,w wyniku którego powstaj niesz-czelnoci.

. W przypadku pknicia przeponyseco-toczoej (1), paliwo moe prze-dosta si tymi nieszczelnociami dosilnika i wymiesza si z olejem.Obawa taka nie zachodzi oczywi-cie w pompie o podwójnym uka-dzie przepon.Prawidowo dzlalnjca pompa pali-

wa powinna wytwarza podcinieniessania nie mniejsze ni 0,4 kO/cm :

,

a nadcinienie toczenia w granicach0.2—0,3 kG/cm'. Jej wydatek w za-lenoci od obrotów walka rozrzdupowinien by zgodny z charaktery-styk podan na rys. z.

W przecitnych warunkach eks-ploatacji samochodu FIAT 125 P zu-ycie paliwa przez silnik wynosiokoo 10 litrOw na li«i km. Powsiajezatem pytanie, dlaczego pompa po-siada tak duy wydatek, skoro zu-ycie paliwa przez pojazd Jest kil-kakrotnie mniejsze.

Otó musimy zda sobie spraw,ze pompa podaje paliwo do komorypywakowej ganika, w której to po-ziom paliwa utrzymywany Jest przezurzdzenie pywakowe. Przy gwa-townych zmianach obcienia silni-ka, a w zwizku z tym zwikszo-nym poborze paliwa, poziom jogonie moe spa raptownie poniejregulowanego, bowiem nastpi mo-g zaburzenia w pracy gaznlka.W przypadku wic pompy o wy-

datku niewiele wikszym od maksy-malnego zuycia paliwa, moe za-istnie sytuacja, e komora bdzienapeniana zbyt wolno, co w kon-sekwencji spowoduje niewaciwprar silnika.

Podane wartoci cinie i wydatk.tokrelone s dla nowej pompy. Poupywie pewnego okresu eksploata-cji ich wartoci zmniejszaj si okilko do kilkunastu procent. alemzapas wydatku konieczny jest rów-nie ze wzgldu na pewne zuycieelementów toczcych pompy.Z tych te powodów podczas pro-

dukcji I napraw powica sie uka-dowi zasilajcemu duto uwagi i pod-<laje si go bardzo starannej kon-troli, aby zapewni cakowita po-prawno dziaania.

O KINEMATYCE SÓW KILKA

Pompa polskiego TIATa wspópra-cuje z silnikiem czterosuwowymotrzymujc napd od mimorodu

j—A

Rys. 2. Charakterystyka wydatku -

pompy „CORONA"

(M). walka rozrzdu silnika popryo?trzpie napdu (T) — rys. 3ta.

Trzpie napdu dziaajc nadwigni (20) obraca J wokó osi.Przy obrocie dwigni w lewo prze-pona przemieszcza si do dolo i na-stpuje ruch sscy. Gdy krzywkaobróci si poza maksymalny Wznios,spryna (14) — rys. aa przemieciprzepon ku górze, a towarzyszcytemu wzrost cinienia spowodujeotwarcie zaworka toczcego (ZT)i przepompowanie paliwa do komorypywakowej gaznlka.

Ruch toczcy wywoany sprynJest uzaleniony od cinienia w prze-wodzie toczcym a zatem od chwi-lowego zuycia paliwa przez silnik,w czasie tego ruchu przepona niedochodzi Jednak do pooenia gór-nego (jak na rys. 3a). któro zajmo-waa przed rozpoczciem pracy, .lei

górnym zwrotnym pooeniem Jestwysoko (1—1) rys. 3b.

Analogicznie suw ssania zaczynusic równie w tym pooeniu a ko-czy na poziomie (5—2). Dwigniawykonuje oczywicie pene ruchy nojakie pozwala wznios krzywki.

Pompa w caym zakresie obrotówwaka rozrzdu pracuje tak samo.z tym tylko. o. w mlare wzrostuprdkoci obrotowej, roboczy Jejskok Jesl coraz mniejszy w stosun-ku do caego moliwego skoku i przyobrotach nominalnych silnika war-to Jego wynosi okoo o,a mm.Jak z powyszego wynika pompa

w czasie kadego suwu uzupenialub wypompowuje bardzo madawk paliwa, która stanowi za-ledwie dziesit cz caej objto-ci komory roboczej co w efekcie

daje przy 2000 obrfmin. wydatekrzdu 75 litrów na godzin.

Z wykorzystaniem caego skoku,

który odpowiada najwikszemu prze-

suniciu (s) dwigni napdzajcejrys. 3D, pracuje pompa tylko w za-

kresie do 100 obr/min. walko roz-

rzdu, a wlec przy rozruchu Klinika.

Przy tych obrotach pompa posia-

da równica duzy wydatek (nie uwi-doczniony na rys. t). który jest nie-

zbdny, aby szybko napeni czcmicakowicie pust komor pywakowganlka, z której odparoway resztki

paliwa po ostatnim zatrzymaniu atl-

33

.ty». 1. a) Hozwizanle „tOBONY"; b) Rozwizanie tradycyjne

l — przepona »co-lloczcu. Z — przepona olejowa, J — pneklidka zewn-trzna, 1 - otwór odpowietrzajcy. 5 — uszczelnienie. < — szczelina izolu-

jca. 7 - przekadka wewntrzna. » - cigno przepony

nic ma rcznego napdu pompy.

OBSUGA POMPY

Omawiana pompa nie wymaga spe-

cjalnej obsugi oprócz okresowegoczyszczenia.

Czyszczenie przeprowadza si ka-dorazowo po przebiegu 15 000 km.Czynno ta polega na odkrceniupokrywki ! umyciu filtra w czystejbenzynie oraz oczyszczeniu osadnika.

w pompie „Corona". tak J8k yvkadej innej pompie przeponowej,mona si spotka z rónymi niedo-maganiaml. jak utrata szczelnocipompy, szczelnoci zaworów, bd*uszkodzeniami w postaci pknitejprzepony lub spryny toczcej.

H> «. ). ») Przekrój pompy,M — oiimoroo lupediajcy, T

zawór loc«ev, I - filtr (J, «,

14 - .priyna

Z chwila u*'Jaw lenia si tauszkodze, których przyczynzuycia rao;e hyc równie nienaprawa luli eksploatacjazachodzi Konieczno rozkrcenl wymiany zuytych eleraerWvzelkte naprawy pompy

z Jej Instrukcja obsugi l

liwa

IKu pknicia przeponyej (1). paliwo muc prz<-rml nieszczelnociami dofinlesza sic z u]e|em.nic zachodzi oczywi-

ste o podwójnym tika-

» dziaajca pompa pali-Wytwarza podcinienieonlejsze nit 0,4 kG/cm:

.

lv toczenia w granicachU 1

. Jej wydatek w za-obrotow waka rozrzduc zgodny z eharaktery-na rys. 2.

tnycli warunkach eks-MChoUu FIAT 1Z5 p zu-l przez silnik wynosi6w na loe km. Powstajele, dlaczego pompa po-ny wydatek, skoro zu-przoz pojazd Jest kll-

oiclsze.

ny zda sobie spraw,Idaje paliwo do komorygalnlka, w której to po-utrzymywany Jest przezItywakowe. Przy gwal-lannch obci] iia silnt-'lazku z tym zwleloszo-t paliwa, poziom Jegopa raptownie poniej1, bowiem nastpi mo-a w pracy ganlka.iku wlec pompy o wy-•le wikszym od maksy-ycia paliwa, moe *a-eja. e komora bdzieJiyt wolno, co w kon-ipcwodujc niewaciwai

rtoci ctruen i wydatkuUla nowej pompy. Po

mego okresu eksplnata-loci zmniejszaj s1q okimamu procent. Zatemhi konieczny Jesi rów-ldu na pewne zuycieioczacyri pompy._j>owod6w

.podczas pro-

iraw powiec sic uka-oemu duto uwagi i pod-bardzo starannej fcon-apcwnl cakowita, po-Ullnia.

1TVCE Stótt KILKA

Iklego FIATa wspólprB-Oiklem czterosuwowymnapd od

zanic tradycyjneI — przekadka zewne-), • — szczelina izolu-

Itgno przepony

«"> Bi xa>:,..

Bys. 2. Charakterystyka wydatku i

pompy „IOHONA"

(M). walka rozrzdu silnika poprzeztrzpie napdu (T) — rys. 3b.

Trzpie napdu dziaajc nartwigni (w> obraca Ja wokó osLPrzy obrocie dwigni w lewo prze-pona przemieszcza sJe do dou i na-stpuje rucii sscy. Gdy krzywkaobróci si poza maksymalny wznios,spryna (14> — rys. 3a przemieciprzepon ku górze, a towarzyszcytemu wzrost cinienia spowodujeotwarcie zaworka toczcego (ZT>l przepompowanie paliwa do komorypywakowej eaznika.

Ruch toczcy wywoany sprynaJest uzaleniony od cinienia w prze-wodzie toczcym a zaiem od chwi-lowego zuycia paliwa przez silnik.W czasie tego ruchu przepona niedochodzi Jednak do pooenia gór-nego (jak na rys. 3a), które zajmo-waa przed rozpoczciem pracy. Jejgórnym zwrotnym pooeniem jestwysoko (l—l) rys, 3b.

Analogicznie suw ssania zaczynasi równie w tym pooeniu a ko-czy na poziomie (2—2). Dwigniawykonuje oczywicie pene ruchy naJakie pozwala wznios krzywki.Pompa w caym zakresie obrotów

walka rozrzdu pracuje tak samo.z tym tylko, ze. w miar wzrostuprdkoci obrotowej, roboczy jejskok Jest coraz mniejszy w stosun-ku do caego moliwego skoku i przyobrotach nominalnych silnika war-to Jego wynosi okoo o,fl mm.Jak z. powyszego wynika t»mr>aw czasie kadego suwu uzupenialub wypompowuje bardzo madawki; paliwa, która stanowi za-

ledwie dziesita . :<--r caej objto-ci komory roboczej co w efekciedaje przy zono obr/min. wydatekrzdu 75 litrów na godzin.z wykorzystaniem caego skoku,

który odpowiada najwikszemu prze-

suniciu (s) dwigni napdzajcejrys. 3b, pracuje pompa tylko w za-

kresie do 100 obr/min. walko roz-

rzdu, a wite przy rozruchu silnika.

Przy ych obrotach pompa posia-

da równie duzy wydatek (nie uwi-doczniony na rys. J), który Jest nie-

zbdny, aby szybko napeni czesi"

cakowicie pust komor pywakowaganlka, z której odparoway resztki

paliwa po ostatnim zatrzymaniu sil-

nika. Jest

w tym konie ma rcznego napdu pompy.

OBSUGA POMPY

Omawiana pompa nic wymaga spe-

cjalnej obsugi oprócz okresowegoczyszczenia.

Czyszczenie przeprowadza si ka-dorazowo po przebiegu 1S ono km.Czynno ta polega na odkrceniupokrywki i umyciu filtra w czyste)benzynie nrnz oczyszczeniu osadnika.

W pompie ..Corona". tak Jak wkade) Innej pompie przeponowej,mona si spotka z rónymi niedo-maganlaml. jak utrata szczelnocipompy, szczelnoci zaworów, bduszkodzeniami w postaci pknitejprzepony lub spryny toczcej.

a)

3J

1:

Rys. 3. a> Przekrój pompy „CORONA" Ul Schemat kinematycznyM — mimorod napdzajcy. T — trjperi napdu. ZS — xawór sscy, XX —zawór toczcy. — filtr (7. ». », 1». Jl, li. 13, 15. lii — przepona kompletna.

I — spryna toczca. 20 — dwignia napdzajca.

Z chwila pojawienia si takichuszkodze, których przyczyn obokzu2ycta raoz by równie niedbaanaprawa lub eksploatacja pompy,zachodzi konieczno rozkrcenia jeji wymiany zuytych elementów.Wszelkie naprawy pompy zgodni/-

i jej Instrukcja obsugi I regulacji

zaleca sle przeprowadza w autory-zowanych Stacjach Obsugi Samo.••'.ortów, aby zapewni w ten spo-sób prawidowa prace ukadu pall-wowego.

mgr ini. K. ZISIKKSKl

archive.org · Opiniodawca:mgrin.EDWARDMORAWSKI Redaktor:mgrin.MAGORZATAROMASKA...

Documents

Transcript of archive.org · Opiniodawca:mgrin.EDWARDMORAWSKI Redaktor:mgrin.MAGORZATAROMASKA...