OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH WOJEWÓDZTWA … · przeprowadzono weryfikację sieci pomiarowej...

WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA

WE WROCŁAWIU

51-117 Wrocław, Paprotna 14

tel./fax 71 327-00-00, e-mail: [email protected]

OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH

WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO

RROOKK 22001177

Wrocław, maj 2018

2

WWOOJJEEWWÓÓDDZZKKII IINNSSPPEEKKTTOORRAATT OOCCHHRROONNYY ŚŚRROODDOOWWIISSKKAA WWEE WWRROOCCŁŁAAWWIIUU

OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH

WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO

ROK 2017

Wrocław, maj 2018 r.

3

Badania monitoringowe jakości środowiska na terenie województwa dolnośląskiego współfinansowane są przez:

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu

Oceny jakości środowiska województwa dolnośląskiego dostępne są na stronie internetowej WIOŚ we Wrocławiu: www.wroclaw.pios.gov.pl Opracowanie wykonane w Wydziale Monitoringu Środowiska WIOŚ Wrocław przez:

mgr Piotra Hanulę Współpraca graficzna: mgr Mirosław Sikorski

4

SPIS TREŚCI

1. WSTĘP 5

2. PODSTAWA PRAWNA BADAŃ I OCENY JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH 6

3. KLASYFIKACJA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH 7

4. ZAGROŻENIA I OCHRONA WÓD PODZIEMNYCH 8

5. OPIS MONITORINGU WÓD PODZIEMNYCH 8

6. WARUNKI HYDROGEOLOGICZNE 9

7. OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH W PUNKTACH POMIAROWYCH 12

8. OCENA WÓD PODZIEMNYCH WG PIĘTER WODONOŚNYCH 20

9. PODSUMOWANIE 24

5

1. WSTĘP

Celem realizacji monitoringu wód podziemnych jest dostarczenie informacji o jakości tych wód,

obserwacja zachodzących zmian chemizmu oraz sygnalizacja zagrożeń w skali regionu i kraju.

Wyniki badań i ocen są pomocne do optymalizacji działań, związanych z ochroną

i gospodarowaniem zasobami wód, mających na celu utrzymanie lub osiągnięcie ich dobrego

stanu.

Przedmiotem monitoringu są jednolite części wód podziemnych, w tym części uznane za

zagrożone nieosiągnięciem dobrego stanu, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów narażonych

na zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego.

Wyniki badań wykorzystywane są przy ocenie realizacji zadań zapisanych w Planach

Gospodarowania Wodami oraz na potrzeby wypełnienia obowiązków sprawozdawczych wobec

Komisji Europejskiej, wynikających z Ramowej Dyrektywy Wodnej – RDW (Nr 2000/60/WE z

dn. 3 października 2000 r.) i dyrektywy dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniami

powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego (Nr 91/676/EWR z dn, 12 grudnia 1991 r.)

6

2. PODSTAWA PRAWNA BADAŃ I OCENY JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH

Państwowa służba hydrogeologiczna wykonuje badania i ocenia stan wód podziemnych

w zakresie elementów fizykochemicznych i ilościowych. W uzasadnionych przypadkach

Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska wykonuje, w uzgodnieniu z państwową służbą

hydrogeologiczną, uzupełniające badania wód podziemnych w zakresie elementów

fizykochemicznych, a wyniki tych badań przekazuje, za pośrednictwem Głównego Inspektora

Ochrony Środowiska, państwowej służbie hydrogeologicznej.

Zgodnie z programem Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ) na lata 2016-2020

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu realizuje program regionalny,

uwzględniający wymagania RDW i dyrektyw „użytkowych” oraz Dyrektywy 2000/60/WE

Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy

wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej i Dyrektywa 2006/118/WE Parlamentu

Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wód podziemnych przed

zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu.

W nawiązaniu do ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U. z 2017 r.,

poz. 519 z późn. zm.) oraz ustawy Prawo wodne 20 lipca 2017 r. (Dz.U. z 2017 r., poz. 1566 z

późn. zm.) obowiązują szczegółowe regulacje odnośnie kryteriów i sposobu oceny stanu wód

podziemnych. Reguluje je rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 grudnia 2015 r. w

sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 85).

Rozporządzenie określa kryteria i sposób oceny stanu wód podziemnych, w tym m.in. klasyfikację

elementów fizykochemicznych i ilościowych stanu wód podziemnych, sposób interpretacji

wyników badań elementów, sposób prezentacji stanu wód podziemnych.

Formy i sposób prowadzenia monitoringu jednolitych części wód podziemnych określa

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 lipca 2016 r. w sprawie form i sposobu

prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz.U. z

2016 r., poz. 1178).

7

3. KLASYFIKACJA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH

Przy określaniu klasy jakości w punkcie pomiarowym dopuszcza się przekroczenie wartości

granicznych elementów fizykochemicznych, gdy jest ono spowodowane przez naturalne procesy,

z zastrzeżeniem, że to przekroczenie nie dotyczy elementów fizykochemicznych oznaczonych

w załączniku do rozporządzenia symbolem "H" i mieści się w granicach przyjętych dla kolejnej

niższej klasy jakości wody.

Klasyfikacja elementów fizykochemicznych stanu wód podziemnych obejmuje pięć następujących

klas jakości wód podziemnych:

klasa I – wody bardzo dobrej jakości, w których:

- wartości elementów fizykochemicznych są kształtowane wyłącznie w efekcie naturalnych

procesów zachodzących w wodach podziemnych i mieszczą się w zakresie wartości stężeń

charakterystycznych dla badanych wód podziemnych (tła hydrogeochemicznego),

- wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka.

klasa II – wody dobrej jakości, w których:

- wartości niektórych elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych

procesów zachodzących w wodach podziemnych,

- wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka

albo jest to wpływ bardzo słaby.

klasa III – wody zadowalającej jakości, w których:

wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów

zachodzących w wodach podziemnych lub słabego wpływu działalności człowieka.

klasa IV – wody niezadowalającej jakości, w których:

- wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów

zachodzących w wodach podziemnych oraz wyraźnego wpływu działalności człowieka.

klasa V – wody złej jakości, w których:

- wartości elementów fizykochemicznych potwierdzają znaczący wpływ działalności

człowieka.

Klasy jakości wód podziemnych I, II, III wskazują na dobry stan chemiczny, a klasy jakości wód

podziemnych IV, V oznaczają słaby stan chemiczny.

Interpretację wyników monitoringu wód podziemnych przeprowadzono za pomocą wykonanej w

2000 roku i zmodernizowanej w 2008 roku w dostosowaniu do potrzeb nowego rozporządzenia

komputerowej bazy danych jakości wód, opracowanej w Oddziale Świętokrzyskim Państwowego

Instytutu Geologicznego w Kielcach.

8

4. ZAGROŻENIA I OCHRONA WÓD PODZIEMNYCH

Obniżona jakość wód podziemnych z użytkowych poziomów wodonośnych na większym

obszarze województwa dolnośląskiego, spowodowała konieczność objęcia ich szczególną

ochroną. Dotyczy to przede wszystkim głównych zbiorników wód podziemnych GZWP,

obszarów zasobowych i stref ochronnych ujęć, struktur wodonośnych (dolin rzecznych i

kopalnych) oraz obszarów występowania stref szczelinowych i struktur krasowych.

Ze względu na zróżnicowaną budowę geologiczną, występującą na terenie województwa

dolnośląskiego, a tym samym zmienne warunki hydrogeologiczne, skutki zanieczyszczeń wód

podziemnych są zależne nie tylko od wielkości i charakteru uciążliwych obiektów

zanieczyszczających, ale też od wykształcenia skał stanowiących izolację poziomów

wodonośnych, kierunków migracji oraz stopnia odporności wodonośca na zanieczyszczenie.

Zagrożenia wód podziemnych wynikają z ich kontaktu z powierzchnią ziemi, wodami glebowymi,

wodami powierzchniowymi, atmosferą oraz opadami atmosferycznymi.

W miejscach, gdzie brak jest izolacji poziomu wodonośnego lub izolacja jest niepełna, następuje

szybka wymiana wody, a tym samym przemieszczanie się zanieczyszczeń. Ma to szczególnie

znaczenie w dolinach rzek, gdzie występuje czwartorzędowy odkryty poziom wodonośny

a jednocześnie skupione są miasta i osady.

Mniej narażone na zanieczyszczenia są poziomy zalegające głębiej lub tam, gdzie w stropowej

części występuje warstwa izolacyjna.

Efektem takiej budowy geologicznej jest trudniejsza wymiana wody i długotrwała odnawialność

zasobów. Woda w czasie migracji ulega procesom samooczyszczania.

5. OPIS MONITORINGU WÓD PODZIEMNYCH

Przedmiotem monitoringu w 2017 roku były jednolite części wód podziemnych (JCWPd) uznane

za zagrożone nieosiągnięciem dobrego stanu.

Badania stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych w województwie dolnośląskim

w 2017 roku prowadzono w ramach monitoringu operacyjnego.

W większości punktów pomiarowych ujmowane były płytkie poziomy wodonośne, występujące

przeważnie w obrębie czwartorzędowego piętra wodonośnego rozprzestrzenionego

najpowszechniej na terenie kraju, a w kilkunastu punktach pomiarowych ujmowane były głębsze

poziomy wodonośne.

5.1. Charakterystyka systemu monitoringu operacyjnego –WIOŚ Wrocław

WIOŚ we Wrocławiu w roku 2017 wykonywał w ramach monitoringu regionalnego, badania wód

podziemnych w zakresie elementów fizykochemicznych. Ich wyniki wzbogacały ocenę badań w

sieci krajowej na poszczególnych JCWPd w zakresie zagrożenia stanu chemicznego. W 2015 roku

przeprowadzono weryfikację sieci pomiarowej WIOŚ, uwzględniając punkty badawcze PIG-PIB,

tak aby sieć regionalna była uzupełnieniem sieci krajowej.

W 2017 r. na terenie województwa dolnośląskiego realizowano monitoring operacyjny jakości

wód podziemnych w 80 punktach pomiarowych:

w 29 punktach pomiarowych badania prowadził PIG PIB w Warszawie w ramach sieci

krajowej,

w 51 ppk objęto monitoringiem wód podziemnych, zagrożonych niespełnieniem

określonych dla nich celów środowiskowych, realizowanym przez WIOŚ we Wrocławiu.

W 2017 r. monitoring operacyjny wód podziemnych prowadzono w studniach rozmieszczonych

na obszarze jednolitych części wód podziemnych o numerach 77, 79, 93, 94, 95, 108 i 109.

Dodatkowo do badań wyznaczono punkty, które w 2016 r. i w poprzednich latach, badano w

monitoringu diagnostycznym, a wykazały one słaby stan chemiczny.

Lokalizację punktów pomiarowo-kontrolnych monitoringu jakości wód podziemnych w 2017 r.

na terenie województwa dolnośląskiego przedstawiono na mapkach zamieszczonych na końcu

opracowania.

9

Monitoring wód podziemnych województwa dolnośląskiego prowadzony był przez WIOŚ we

Wrocławiu, na podstawie „Programu Państwowego Monitoringu Środowiska województwa

dolnośląskiego na latach 2016-2020 –Aneks nr 1”.

Zakres analityczny badań wód podziemnych obejmował następujące oznaczenia: temperaturę, tlen

rozpuszczony, przewodność elektrolityczną, odczyn, zasadowość ogólną, ogólny węgiel

organiczny, azot amonowy, arsen, azot azotanowy, azot azotynowy, antymon, bor, chlorki, chrom

ogólny, cyjanki wolne, cynk, fluorki, fosforany, glin, kadm, magnez, mangan, miedź, nikiel, ołów,

potas, rtęć, selen, siarczany, sód, srebro, wapń, wodorowęglany i żelazo.

Wyszczególnienie punktów pomiarowych WIOŚ we Wrocławiu: Bolesławiec ul. Łasicka,

Bolesławiec ul. Modłowa, Borkowice, Bożeń, Budziszów Wlk., Cesarzowice, Gola, Gorzanowice,

Góra, Gryfów Śląski, Jaroszówka, Krobica, Krotoszyce, Leśna, Lisowice, Lubiąż, Lubomierz,

Lusina, Lwówek Śl., Łososiowice, Małowice, Mazurowice, Oborniki Śląskie-Wilczyn studnia nr

V, Oborniki Śląskie-Wilczyn studnia nr VI, Osieczów, Osiek, Piekary, Pieńsk, Pisarzowice,

Płoszczyna, Pogalewo Wlk, Radomiłowice, Ruszów, Serby, Sobota, Sokołowiec, Stara Kraśnica,

Szczepanów, Świniary, Twardocice, Uciechów, Wabienice, Wierzchosławice Dolne, Wilków,

Wisznia Mała, Wleń, Wojcieszów, Wołów, Wójcice, Zgorzelec ul. Henrykowska i Źródła.

5.2. Charakterystyka systemu monitoringu operacyjnego realizowanego przez PIG PIB

w Warszawie

5.2.1. Monitoring operacyjny wód podziemnych – badania PIG PIB

W Polsce badania i oceny stanu wód podziemnych w zakresie elementów fizykochemicznych

i ilościowych wykonuje Państwowa służba hydrogeologiczna (PSH), działająca w strukturze

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, na zlecenie Głównego

Inspektoratu Ochrony Środowiska w sieci krajowej.

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie w 2017 roku

prowadził badania w 29 punktach kontrolno-pomiarowych w ramach monitoringu operacyjnego

wód podziemnych, na obszarze JCWPd nr: 79, 93, 94, 95, 105, 108.

Zakres analityczny badań wód podziemnych obejmował następujące oznaczenia: przewodność

elektrolityczna w 20°C (wartość terenowa), odczyn pH (wartość terenowa), temperatura (wartość

terenowa), tlen rozpuszczony (wartość terenowa), przewodność elektrolityczna w 20°C, odczyn

pH (wartość laboratoryjna), ogólny węgiel organiczny, amonowy jon, antymon, arsen, azotany,

azotyny, bar, beryl, bor, chlorki, chrom, cyjanki wolne, cyna, cynk, fluorki, fosforany, glin, kadm,

kobalt, magnez, mangan, miedź, molibden, nikiel, ołów, potas, rtęć, selen, siarczany, sód, srebro,

tal, tytan, uran, wanad, wapń, wodorowęglany, żelazo, fenole (indeks fenolowy).

Wyszczególnienie punktów pomiarowych PIG w Warszawie:

Czerniawa – Zdrój, Kostomłoty, Paszowice, Gołocin, Łupki, Borek Strzeliński, Legnica, Dębice,

Rusko, Białopole, Opolno – Zdrój, Różana, Trzebień, Lubiąż, Rakowice Wielkie, Twardocice,

Osiek Łużycki, Kwiatkowice, Goliszów, Roztoka, Zgorzelec, Brzezina Sułowska, Cieszków,

Rudna Wielka, Czernina Górna, Czarny Las, Bogatynia, Bogatynia, Zawidów.

6. WARUNKI HYDROGEOLOGICZNE

6.1. Regiony hydrogeologiczne województwa dolnośląskiego

Według regionalizacji, przedstawionej w Atlasie hydrogeologicznym Polski obszar województwa

dolnośląskiego, leży w obrębie regionów: VI – wielkopolskiego, XVI – sudeckiego i XV –

wrocławskiego. W obrębie regionu sudeckiego wyróżniono następujące subregiony: XVI1 –

żytawsko-węgliniecki, XVI2 – bolesławiecki, XVI3 – sudecki. W regionie wrocławskim (w

granicach województwa dolnośląskiego) znajduje się subregion XV1 – przedsudecki. W regionie

wielkopolskim (w granicach województwa dolnośląskiego) znajdują się następujące subregiony:

10

VI7 – trzebnicki VI5 – fragment zielonogórsko-leszczyńskiego oraz część VI6 – pradoliny

barycko-głogowskiej.

Na rysunku nr 1 przedstawiono schematyczne rozmieszczenie poszczególnych regionów

wydzielonych w powyższej regionalizacji na obszarze województwa dolnośląskiego.

Rys. nr 1. Schemat regionalizacji hydrogeologicznej według Atlasu hydrogeologicznego Polski pod redakcją B. Paczyńskiego

Według podziału Polski na makroregiony obszar województwa dolnośląskiego znajduje się

w granicach dwóch takich jednostek:

makroregionu zachodniego Niżu Polskiego,

makroregionu południowopolskiego.

W obrębie makroregionów wyróżnia się dodatkowo regiony. Na obszarze województwa

dolnośląskiego znajdują się następujące regiony hydrogeologiczne: południowa część regionu

wielkopolskiego oraz region wrocławski – te jednostki zaliczane są do makroregionu

zachodniego, oraz region sudecki – zaliczany do makroregionu południowopolskiego.

6.2. Główne zbiorniki wód podziemnych

Zasoby wód podziemnych województwa dolnośląskiego są zróżnicowane w zależności od

budowy geologicznej. Duży deficyt wód podziemnych występuje w obszarze regionu

wałbrzyskiego i południowej części regionu wrocławskiego. Pozostała część regionu

wrocławskiego i regionu legnickiego dysponuje ilością wód wystarczającą na obecne potrzeby.

Dużą ilość wód podziemnych, przekraczającą obecne zapotrzebowanie, ma obszar regionu

jeleniogórskiego. W poniższej tabeli przedstawiono zestawienie głównych zbiorników wód

podziemnych (GZWP) położonych na terenie województwa.

11

Tabela nr 1. Charakterystyka głównych zbiorników wód podziemnych województwa dolnośląskiego

Nr zbiornika

Nazwa zbiornika Wiek

i geneza Środo-wisko

Pow. [km2]

Średnia głębokość

[m]

Zasoby [tys.m3/d]

Moduł [dm3/s/km2]

302 Pradolina Barycz–Głogów (W)

+ Q por. 435,0 30 59 1,57

303 Pradolina Barycz-Głogów (E)

+ Q por. 1515,0 60 185 1,42

306 Zbiornik Wschowa Q por. 200,0 35 22 1,27

309 Zbiornik międzymorenowy Smoszew

Q por. 96,0 80 18 2,17

314 Pradolina Odry (Głogów) + Q por. 347,0 50-80 80 2,67

315 Zbiornik Chocianów Gozdnica

+ Q por. 1.052,0 60 292 3,21

316 Subzbiornik Lubin + Tr por. 258,0 130 50 2,24

317 Niecka zewnątrzsudecka Bolesławiec

+ K2 sz.-por. 1.000,0 100-200 80 0,93

318 Zbiornik Słup-Legnica Q por. 70,0 15 15 2,48

319 Subzbiornik Prochowice-Środa Śląska

Tr por. 326,0 65 25 0,89

320 Pradolina Odry (S Wrocław)

+ Q por. 500,0 12 250 5,79

321 Subzbiornik Kąty Wrocławskie-Oława–Brzeg

+ Tr por. 769,0 100 80 1,20

322 Zbiornik Oleśnica + Q por. 246,0 30-160 60 2,82

338 Subzbiornik Paczków-Niemodlin

Tr por. 735,0 80-150 60 0,94

339 Zbiornik Góry Bialskie–Śnieżnik

Pz sz.-por. 143,0 10-30 37 2,99

340 Dolina Kopalna Nysy Kłodzkiej

Qk por. 18.0 19+30 25 16,80

341 Niecka wewnątrzsudecka Kudowa-Bystrzyca

+ K2 sz.-por. 168,0 80-50 50 3,44

342 Niecka wewnątrzsudecka Krzeszów

+ K2 sz.-por. 55,0 180 10 3,44

343 Dolina Bobru (Marciszów) + Q por. 60,0 30 50 9,65 Oznaczenia:Q - zbiorniki czwartorzędowe + - przewidziane do ochrony K2 - zbiorniki kredowe (kreda górna) por. - w ośrodkach porowych Tr - zbiorniki trzeciorzędowe porowych sz-por. - w ośrodkach szczelinowo-porowych Pz - zbiorniki w utworach starszych

12

7. OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH W PUNKTACH POMIAROWYCH

7.1. Charakterystyka wyników monitoringu operacyjnego jednolitych części wód podziemnych

(JCWPd) – badania WIOŚ we Wrocławiu

W ramach monitoringu operacyjnego wód podziemnych województwa dolnośląskiego badanie

jakości przeprowadzone zostało na obszarach jednolitych części wód podziemnych (JCWPd)

zagrożonych niespełnieniem określonych dla nich celów środowiskowych. Ocenę stanu

chemicznego wód podziemnych WIOŚ Wrocław przeprowadza w odniesieniu do punktu

pomiarowego, występującego na JCWPd.

Ocenę stanu chemicznego wód podziemnych w punkcie pomiarowym przeprowadza się, ustalając

klasę jakości wód podziemnych przez porównanie wartości badanych elementów

fizykochemicznych z wartościami granicznymi elementów fizykochemicznych określonymi w

załączniku do rozporządzenia z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny

stanu wód podziemnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 85).

Klasy jakości wód podziemnych I, II, III oznaczają dobry stan chemiczny, a klasy jakości wód

podziemnych IV i V oznaczają słaby stan chemiczny.

Ocena wyników badań monitoringu operacyjnego w I półroczu 2017 roku wg podziału na

jednolite części wód podziemnych wykazała, że 86% sumy punktów pomiarowych badanych wód

zaliczono do wód reprezentujących dobry stan chemiczny (klasy I-III). Wody o słabym stanie

chemicznym (klasy IV) stanowiły 14% sumy punktów pomiarowych. W II półroczu 2017 roku wg

podziału na jednolite części wód podziemnych wykazała, że 84% sumy punktów pomiarowych

badanych wód zaliczono do wód reprezentujących dobry stan chemiczny (klasy I-III). Wody o

słabym stanie chemicznym (klasy IV-V) stanowiły 16% sumy punktów pomiarowych. Do

wskaźników decydujących o jakości wody zaliczono: żelazo, mangan, temperaturę wody, azotany,

wapń, nikiel, odczyn, amoniak, fosforany, wodorowęglany, potas, siarczany, sód, bor i węgiel

organiczny. Tabela nr 2. Ocena jakości wód podziemnych na podstawie wyników monitoringu operacyjnego w I półroczu 2017 roku – badania WIOŚ we Wrocławiu

Nr JCWPd Klasa I Klasa II Klasa III Klasa IV Klasa V Suma ppk

69 0 0 1 0 0 1

77 0 0 0 1 0 1

79 0 0 2 0 0 2

92 0 0 0 1 0 1

93 3 6 4 0 0 13

94 1 4 3 1 0 9

95 7 8 2 2 0 19

96 0 0 1 0 0 1

105 0 1 0 0 0 1

108 0 0 0 1 0 1

109 0 0 1 1 0 2

Suma ppk 11 19 14 7 0 51

13

Tabela nr 3. Ocena jakości wód podziemnych na podstawie wyników monitoringu operacyjnego w I półroczu 2017 roku wg podziału na wody reprezentujące dobry i słaby stan chemiczny – badania WIOŚ we Wrocławiu

Nr JCWPd Wody reprezentujące dobry stan

chemiczny % ppk

Wody reprezentujące słaby stan chemiczny

% ppk

69 100 0

77 0 100

79 100 0

92 0 100

93 100 0

94 89 11

95 100 0

96 100 0

105 100 0

108 0 100

109 50 50

% sumy ppk 86 14

Wykres nr 1. Ocena jakości wód podziemnych punktów pomiarowych JCWP na podstawie wyników monitoringu operacyjnego w I półroczu 2017 roku – badania WIOŚ

Tabela nr 4. Monitoring operacyjny w I półroczu 2017 roku – badania WIOŚ we Wrocławiu Nr punktu Miejscowość

Nr JCWPd Stratygrafia Typ wody Azotany Klasa

Wskaźniki w klasie III

Wskaźniki w klasie IV

Wskaźniki w klasie V

4 Bolesławiec ul. Modłowa 93 Tr/T SO4-HCO3-Ca <0,18 II Fe - 1,22 mg/l,

2 Bolesławiec ul. Łasicka 93 Tr/T HCO3-SO4-NO3-Cl-Ca 32,51 III NO3 - 32,51 mg/l,

5 Borkowice 95 Q HCO3-SO4-Ca-Mg <0,5 IV Ca - 117 mg/l, Ni - 0,024 mg/l,

6 Bożeń 95 Q HCO3-Ca-Mg <0,5 I

9 Budziszów Wlk. 95 Q/Tr HCO3-Ca-Mg 0,75 I

13 Cesarzowice 95 Tr HCO3-Ca-Mg <0,5 I

23 Gola 95 Q HCO3-SO4-Ca <0,53 III Mn - 0,63 mg/l, Ca - 140 mg/l, Fe – 5,8 mg/l,

26 Gorzanowice 94 Cm HCO3-Ca-Mg 8,41 I

31 Góra 79 Q HCO3-SO4-Ca 1,86 III Mn – 0,69 mg/l, Ca - 150 mg/l,

NH4 – 1,7 mg/l, Fe – 5,9 mg/l,

14

Nr punktu Miejscowość





29 Gryfów Śląski 93 Q HCO3-SO4-Ca-Mg 0,66 I

34 Jaroszówka 94 Q HCO3-SO4-Cl-Ca-Mg <0,53 III

temp wody – 13,5 st.C NH4 – 1,13 mg/l, Mn – 0,53 mg/l, Fe – 8,4 mg/l,

44 Krobica 93 pCm SO4-HCO3-Mg-Ca-Na 3,5 I

45 Krotoszyce 94 Tr HCO3-SO4-Cl-Ca-Mg-Na 26,57 III NO3 – 26,6 mg/l,

50 Leśna 93 Q HCO3-SO4-Ca-Mg-Na 2,61 III temp wody – 16,6 st.C

52 Lisowice 95 Q SO4-HCO3-Cl-Ca 12,84 II

56 Lubiąż 95 Q HCO3-SO4-Ca-Mg 5,89 II Mn – 0,44 mg/l, Ca - 154 mg/l,

53 Lubomierz 93 Q HCO3-SO4-Cl-Ca-Mg 11,65 II

55 Lusina 95 Tr HCO3-Ca-Mg 2,79 I

57 Lwówek Śl. 93 Q HCO3-SO4-Cl-Ca-Na-Mg 7,35 I

58 Łososiowice 95 Tr HCO3-SO4-Ca-Mg <0,5 II Fe – 1,3 mg/l,

59 Małowice 95 Tr HCO3-Na-Ca <0,5 II temp wody – 13,3 st.C

65 Mazurowice 95 Tr HCO3-Ca-Mg <0,5 I

70 Oborniki Śląskie st. Nr V 95 Tr HCO3-Ca-Mg <0,5 II

temp wody – 12,3 st.C

71 Oborniki Śląskie st. Nr VI 95 Q HCO3-SO4-Ca-Mg <0,5 I

69 Osieczów 93 Cr HCO3-Ca-Mg <0,18 II temp wody – 12,3 st.C

72 Osiek 95 Q HCO3-Ca-Mg-Na <0,53 II

temp wody – 14,1 PO4 – 0,52 mg/l, Fe – 1,2 mg/l,

76 Piekary 109 Q HCO3-SO4-Ca 46,94 III

NO3 – 46,94 mg/l, Ca - 131 mg/l,

78 Pieńsk 92 Tr SO4-NO3-Ca-Mg 43,75 IV NO3 – 43,75 mg/l,

pH – 5,5 Ni – 0,0236 mg/l,

79 Pisarzowice 93 Q b. d. do bilansu <0,18 II Fe – 1,46 mg/l,

80 Płoszczyna 93 Cr HCO3-Ca-Mg <0,18 II

temp wody - 14 st.C Fe – 4,05 mg/l,

75 Pogalewo Wlk 95 Tr HCO3-SO4-Ca-Mg <0,5 III Ni – 0,0188 mg/l,

94 Radomiłowice 93 P HCO3-Ca-Mg <0,18 II Mn – 0,448 mg/l,

87 Ruszów 77 Q SO4-HCO3-Ca-Na <0,18 IV Fe – 11,51 mg/l,

99 Serby 69 Q HCO3-SO4-Ca <0,53 III Mn – 0,48 mg/l, Fe – 9,1 mg/l,

86 Sobota 93 Q HCO3-SO4-Ca-Mg 46,94 III NO3 – 46,94 mg/l,

89 Sokołowiec 94 P HCO3-SO4-Cl-Na <0,53 IV B – 2,0 mg/l, Na - 250 mg/l,

92 Stara Kraśnica 94 Q HCO3-SO4-Ca-Mg 14,61 II

98 Szczepanów 95 Tr HCO3-Ca-Mg <0,5 I

106 Świniary 79 Q HCO3-SO4-Ca 34,1 III

NO3 – 34,1 mg/l, Mn – 0,49 mg/l, Ca - 102 mg/l,

109 Twardocice 94 Q HCO3-SO4-Ca 14,17 II

112 Uciechów 108 Q HCO3-SO4-Ca-Mg <0,53 IV Ca - 180 mg/l, HCO3 - 362 mg/l,

Mn – 1,6 mg/l,

119 Wabienice 96 Q HCO3-SO4-Ca 28,34 III NO3 – 28,3 mg/l, Ca - 159 mg/l,

115 Wierzchosławice Dolne 94 Cm HCO3-Cl-Ca-Mg 34,54 III

NO3 – 34,54 mg/l,

117 Wilków 94 Cr HCO3-Cl-NO3-Ca-Mg 24,36 II

118 Wisznia Mała 95 Q HCO3-SO4-Ca-Mg 51,37 IV Ca - 154 mg/l, HCO3 - 354 mg/l,

NO3 – 51,37 mg/l,

15

Nr punktu Miejscowość





122 Wleń 93 Q HCO3-Ca-Mg-Na 6,64 III temp wody – 17,8 st.C

125 Wojcieszów 94 Cm HCO3-Ca-Mg 8,86 II temp wody – 12,4 st.C

123 Wołów/Uskorz Mały 95 Tr HCO3-SO4-Ca <0,5 II Fe – 2,7 mg/l,

124 Wójcice 109 Q HCO3-SO4-Ca 60,67 IV

NO3 – 60,67 mg/l, K -18,7 mg/l,

129 Zgorzelec ul. Henrykowska 105 Q SO4-HCO3-Cl-Ca-Na 15,85 II

temp wody – 12,5 st.C

131 Źródła 95 Q HCO3-SO4-Ca 1,99 II

Mn – 0,93 mg/l, K – 11,6 mg/l, Ca - 167 mg/l,

16

Tabela nr 5. Ocena jakości wód podziemnych na podstawie wyników monitoringu operacyjnego w II półroczu 2017 roku – badania WIOŚ we Wrocławiu


69 0 0 1 0 0 1

77 0 0 0 1 0 1

79 0 0 2 0 0 2

92 0 0 0 1 0 1

93 3 7 3 0 0 13

94 1 3 3 1 1 9

95 4 12 1 2 0 19

96 0 1 0 0 0 1

105 0 0 1 0 0 1

108 0 0 0 0 1 1

109 0 0 1 1 0 2

Suma ppk 8 23 12 6 2 51

Tabela nr 6. Ocena jakości wód podziemnych na podstawie wyników monitoringu operacyjnego w II półroczu 2017 roku wg podziału na wody reprezentujące dobry i słaby stan chemiczny – badania WIOŚ we Wrocławiu


chemiczny % ppk

Wody reprezentujące słaby stan chemiczny

% ppk

69 100 0

77 0 100

79 100 0

92 0 100

93 100 0

94 78 22

95 89 11

96 100 0

105 100 0

108 0 100

109 50 50

% sumy ppk 84 16

Wykres nr 2. Ocena jakości wód podziemnych punktów pomiarowych JCWP na podstawie wyników monitoringu operacyjnego w II półroczu 2017 roku – badania WIOŚ

17

Tabela nr 7. Monitoring operacyjny w II półroczu 2017 roku – badania WIOŚ we Wrocławiu

Otwór Miejscowość Nr JCWPd Stratygrafia Typ wody Azotany Klasa




4 Bolesławiec ul. Modłowa 93 Tr/T SO4-HCO3-Ca <0,18 II

Ca - 106 mg/l, Fe – 1,87 mg/l,

2 Bolesławiec ul. Łasicka 93 Tr/T HCO3-SO4-Ca-Mg 37,33 III NO3 – 37,33 mg/l,

5 Borkowice 95 Q HCO3-SO4-Ca-Mg <2,5 IV

temp wody -12,1 st.C Ca - 118 mg/l,

Ni – 0,019 mg/l,

6 Bożeń 95 Q HCO3-Ca-Mg <2,5 I

9 Budziszów Wlk. 95 Q/Tr HCO3-Ca-Mg 0,53 II temp wody – 14,3 st.C

13 Cesarzowice 95 Tr HCO3-Ca-Mg <2,5 I

23 Gola 95 Q HCO3-SO4-Ca <0,53 II Fe – 1,5 mg/l,

26 Gorzanowice 94 Cm HCO3-Ca-Mg 7,97 I

31 Góra 79 Q HCO3-SO4-Ca <2,5 III

Mn – 0,72 mg/l, Ca - 154 mg/l, Fe – 1,6 mg/l,

NH4 – 1,63 mg/l,

29 Gryfów Śląski 93 Q HCO3-SO4-Cl-Ca-Mg 1,11 I

34 Jaroszówka 94 Q SO4-NO3-Cl-Ca-Mg 66,43 IV temp wody – 14,8 st.C

pH – 6,2 NO3 – 66,43 mg/l, Ni – 0,0444 mg/l,

44 Krobica 93 pCm HCO3-SO4-Na 4,43 III pH - 10

45 Krotoszyce 94 Tr HCO3-SO4-Cl-Ca-Mg-Na 27,9 III NO3 – 27,9 mg/l,

50 Leśna 93 Q HCO3-SO4-Ca-Mg-Na 1,06 II

temp wody – 14,8 st.C Fe – 1,861 mg/l,

52 Lisowice 95 Q HCO3-SO4-Cl-Ca 11,51 II

56 Lubiąż 95 Q HCO3-SO4-Mg-Ca 5,27 II Mn – 0,43 mg/l,

53 Lubomierz 93 Q HCO3-SO4-Cl-Ca-Mg 11,38 II

55 Lusina 95 Tr HCO3-Ca-Mg 2,79 I

57 Lwówek Śl. 93 Q HCO3-SO4-Cl-Ca-Na-Mg 7,97 I

58 Łososiowice 95 Tr HCO3-SO4-Ca <2,5 II Fe – 1,7 mg/l,

59 Małowice 95 Tr HCO3-Na-Ca <2,5 II temp wody – 13,4 st.C

65 Mazurowice 95 Tr HCO3-Ca-Mg <2,5 III TOC – 10,1 mg/l,

70 Oborniki Śląskie st. Nr V 95 Tr HCO3-SO4-Ca-Mg <2,5 II

71 Oborniki Śląskie st. Nr VI 95 Q HCO3-SO4-Ca-Mg <2,5 II

69 Osieczów 93 Cr HCO3-Ca-Mg <0,18 I

72 Osiek 95 Tr HCO3-Ca-Mg-Na <0,53 II

temp wody – 15,2 st.C PO4 – 0,51 mg/l, Fe – 1,2 mg/l,

76 Piekary 109 Q HCO3-SO4-Ca 48,27 III

NO3 – 48,27 mg/l, Ca - 134 mg/l,

78 Pieńsk 92 Tr SO4-NO3-Ca-Mg 39,28 IV NO3 – 39,3 mg/l,

pH – 5,5 Ni – 0,0231 mg/l,

79 Pisarzowice 93 Q HCO3-SO4-Ca <0,18 II Fe – 2,187 mg/l,

80 Płoszczyna 93 Cr HCO3-Ca-Mg <0,18 II

temp wody – 12,1 st.C Fe – 2,97 mg/l,

75 Pogalewo Wlk 95 Tr HCO3-SO4-Ca-Mg <2,5 II

94 Radomiłowice 93 P HCO3-Ca <0,18 II Mn – 0,514 mg/l,

87 Ruszów 77 Q HCO3-SO4-Ca-Na <0,18 IV Fe – 12,56 mg/l,

99 Serby 69 Q HCO3-SO4-Ca 0,53 III Mn – 0,46 mg/l, Fe – 8,6 mg/l,

18

Otwór Miejscowość Nr JCWPd Stratygrafia Typ wody Azotany Klasa




86 Sobota 93 Q HCO3-SO4-Ca-Mg 48,71 III NO3 – 48,71

89 Sokołowiec 94 P SO4-HCO3-Cl-Na <0,53 V SO4 – 290,0 mg/l,

B – 2,4 mg/l, Na - 330 mg/l,

92 Stara Kraśnica 94 Q HCO3-SO4-Ca-Mg 13,73 II

98 Szczepanów 95 Tr HCO3-Ca-Mg <2,5 I

106 Świniary 79 Q HCO3-SO4-Ca 34,1 III

NO3 – 34,1 mg/l, Mn – 0,5 mg/l, Ni – 0,0169 mg/l,

109 Twardocice 94 Q HCO3-SO4-Ca 14,61 II

112 Uciechów 108 Q HCO3-SO4-Ca <0,53 V

Ca - 180 mg/l, HCO3 - 375 mg/l, Fe – 2,1 mg/l,

Mn – 1,6 mg/l, Ni – 1,0 mg/l,

119 Wabienice 96 Q HCO3-SO4-Ca 5,76 II Ca - 166 mg/l,

115 Wierzchosławice Dolne 94 Cm HCO3-Cl-SO4-Ca-Mg 34,99 III NO3 – 34,99 mg/l,

117 Wilków 94 Cr HCO3-Cl-NO3-Ca-Mg 24,8 III pH – 6,4

118 Wisznia Mała 95 Q HCO3-SO4-Ca-Mg 50,04 IV Ca - 151 mg/l, HCO3 - 353 mg/l,

NO3 – 50,04 mg/l,

122 Wleń 93 Q HCO3-Ca-Mg-Na 8,9 II temp wody – 13,9 st.C

125 Wojcieszów 94 Cm HCO3-Ca-Mg 8,86 II temp wody – 13,1 st.C

123 Wołów/Uskorz Mały 95 Tr HCO3-SO4-Ca <2,5 II Fe – 2,9 mg/l,

124 Wójcice 109 Q HCO3-SO4-Ca 45,61 IV

NO3 – 45,61 mg/l, PO4 – 0,515 mg/l,

K – 22,5 mg/l,

129 Zgorzelec ul. Henrykowska 105 Q HCO3-SO4-Cl-Ca-Na 8,28 III

temp wody – 12,1 st.C pH – 9,9

131 Żródła 95 Q HCO3-SO4-Ca <2,5 II Ca - 143 mg/l,

19

7.2. Charakterystyka wyników monitoringu operacyjnego jednolitych części wód podziemnych –

badania PIG PIB w Warszawie

W ramach monitoringu operacyjnego stanu chemicznego wód podziemnych województwa

dolnośląskiego badanie jakości przeprowadzone zostało na obszarach jednolitych części wód

podziemnych (JCWPd) w 29 punktach kontrolno pomiarowych.

Ocena wyników badań monitoringu operacyjnego w 2017 roku, wg podziału na jednolite części

wód podziemnych wykazała, że 55% wód badanych w punktach pomiarowych zaliczono do

dobrego stanu chemicznego (klasy I-III) a 45% wód badanych w punktach pomiarowych

zaklasyfikowano do słabego stanu chemicznego (klasy IV-V).

Do wskaźników decydujących o jakości wody zaliczono: żelazo, mangan, tlen rozpuszczony,

nikiel, odczyn, wapń, azotany, amoniak, uran, potas, węgiel organiczny, temperatura i siarczany. Tabela nr 8. Ocena jakości wód podziemnych na podstawie wyników monitoringu operacyjnego w 2017 roku – badania PIG PIB w Warszawie


79 - 2 2 1 - 5

93 2 1 1 - - 4

94 - 1 1 4 1 7

95 - 1 1 2 1 5

105 - - 3 4 - 7

108 - - 1 - - 1

Suma ppk 2 5 9 11 2 29

Tabela nr 9. Ocena jakości wód podziemnych na podstawie wyników monitoringu operacyjnego w 2017 roku – badania PIG PIB w Warszawie


chemiczny - % ppk Wody reprezentujące słaby stan

chemiczny - % ppk

79 80 20

93 100 0

94 29 71

95 40 60

105 43 57

108 100 0

% sumy ppk 55 45

Wykres nr 3. Ocena jakości wód podziemnych na podstawie wyników monitoringu operacyjnego w 2017 roku – badania PIG PIB

20

Tabela nr 10. Monitoring operacyjny – badania PIG PIB w Warszawie w 2017 r.

Nr MONBA

DA Miejscowość JCWPd Stratygrafia

Wskaźniki fizyczno-chemiczne w zakresie stężeń III klasy jakości

Wskaźniki fizyczno-chemiczne w zakresie stężeń IV klasy jakości

Wskaźniki fizyczno-chemiczne w zakresie stężeń V klasy jakości

Klasa końcowa dla

wartości średnich

310 Czerniawa - Zdrój 93 Pt I

342 Kostomłoty 95 Q K -11,7 mg/l, Ni – 0,0344 mg/l, IV

343 Paszowice 94 NgM U – 0,1849 mg/l, Fe – 1,03 mg/l,

Ni – 0,0333 mg/l, IV

347 Gołocin 94 Pg+Ng Fe – 3,43 mg/l, Mn – 0,492 mg/l, O2 – 0,01 mg/l,

II

561 Łupki 93 T1+K2 Temp – 12,4 st.C II

638 Borek Strzeliński 108 Q Fe – 2,73 mg/l, Ca – 119,7 mg/l,

III

642 Legnica 94 Q

Fe – 1,81 mg/l, Mn – 0,632 mg/l, O2 – 0,17 mg/l, Ca – 182,6 mg/l, Ni – 0,0174 mg/l,

SO4 – 362,50 mg/l, IV

1473 Dębice 95 Pg+Ng Mn – 0,403 mg/l, O2 – 0,07 mg/l, Ca – 106,4 mg/l,

Fe – 9,02 mg/l, III

1474 Rusko 95 Pg+Ng U – 0,01036 mg/l, Fe – 1,15 mg/l, O2 – 0,19 mg/l,

Mn – 1,763 mg/l, IV

1496 Białopole 105 Ng O2 – 0,09 mg/l, Fe – 7,54 mg/l, pH – 6,35 mg/l,

III

1497 Opolno - Zdrój 105 Ng NH4 – 1,08 mg/l, Mn – 0,585 mg/l, O2 – 0,06 mg/l,

pH – 6,27 Fe – 13,13 mg/l, TOC - 36 mg/l,

IV

1510 Różana 95 Q Fe – 3,78 mg/l, II

1736 Trzebień 93 Q I

1792 Lubiąż 95 Q Ca – 156,8 mg/l, NO3 - 195 mg/l, V

1793 Rakowice Wielkie 93 Q K – 11,2 mg/l, NO3 – 27,30 mg/l,

III

1794 Twardocice 94 Q pH – 6,31 NO3 – 64,05 mg/l,

K – 30,4 mg/l, V

1805 Osiek Łużycki 105 Pg+Ng O2 – 0,17 mg/l, Fe – 6,19 mg/l, pH – 6,51

III

1857 Kwiatkowice 94 Q O2 – 0,32 mg/l, pH – 6,28 Ni – 0,0404 mg/l,

IV

1860 Goliszów 94 Q O2 – 0,04 mg/l, Fe – 26,69 mg/l, Mn – 1,921 mg/l,

IV

1862 Roztoka 94 Q NO3 - 46 mg/l, III

1963 Zgorzelec 105 Q O2 – 0,14 mg/l, pH – 6,21 Fe – 15,88 mg/l, Mn – 1,005 mg/l,

IV

2626 Brzezina Sułowska 79 Q O2 – 0,01 mg/l, Ca – 149,7 mg/l,

Fe – 6,49 mg/l, Temp – 16,3 st.C

III

2628 Cieszków 79 Q Fe – 1,14 mg/l, O2 – 0,02 mg/l,

II

2635 Rudna Wielka 79 Q Fe – 1,22 mg/l, O2 – 0,04 mg/l, Ca – 129,1 mg/l,

III

2637 Czernina Górna 79 Q

Fe – 1,84 mg/l, O2 – 0,04 mg/l, Ca – 105,9 mg/l, Ni – 0,0127 mg/l,

U – 0,03493 mg/l, IV

2652 Czarny Las 79 Q Fe – 3,03 mg/l, O2 – 0,02 mg/l,

II

2709 Bogatynia 105 Pg+Ng NH4 – 1,48 mg/l, Temp – 12,8 st.C O2 – 0,13 mg/l,

pH – 6,4 Fe – 17,74 mg/l, Mn – 1,254 mg/l,

IV

2710 Bogatynia 105 Pg+Ng Mn – 0,948 mg/l, O2 – 0,29 mg/l,

pH – 6,14 Fe – 24,81 mg/l, TOC – 33,5 mg/l,

IV

2711 Zawidów 105 Q Mn – 0,49 mg/l, O2 – 0,09 mg/l,

Fe – 9,44 mg/l, III

21

8. OCENA WÓD PODZIEMNYCH WG PIĘTER WODONOŚNYCH

W profilu hydrogeologicznym województwa dolnośląskiego występują piętra wodonośne

w utworach czwartorzędu, trzeciorzędu, kredy, triasu, permu, karbonu oraz w paleozoicznych

skałach krystalicznych. Ze względu na bardzo urozmaiconą budowę geologiczną oraz

zróżnicowanie litologiczne poszczególnych kompleksów stratygraficznych wody podziemne

znajdujące się w różnych ośrodkach charakteryzują się zmienną jakością oraz są w różnych

stopniach wykorzystywane.

Do określenia jakości wód brano pod uwagę uśrednione punkty monitoringu operacyjnego WIOŚ

we Wrocławiu i badania PIG PIB w Warszawie z uwagi na szerokie spektrum badań

laboratoryjnych łącznie w 80 punktach kontrolno pomiarowych.

8.1. Piętro wodonośne czwartorzędu (Q)

Piętro wodonośne czwartorzędu stanowi główny i najbardziej rozpowszechniony zbiornik wód

podziemnych województwa dolnośląskiego.

W regionie sudeckim można wyróżnić trzy rodzaje występowania wodonośnego czwartorzędu:

doliny kopalne związane z systemem staroplejstoceńskiej sieci rzecznej. Do najzasobniejszych

odcinków tych dolin należą: kopalna dolina Nysy Kłodzkiej w zachodniej części Kłodzka,

kopalna struktura w dolinie Bobru między Kamienną Górą a Marciszowem i Świdnikiem,

kopalna dolina Bobru biegnąca przez północną część Jeleniej Góry, kopalna dolina Kwisy i

Olzy w rejonie Gryfowa Śląskiego i Ubocza,

doliny rzeczne związane z systemem młodoplejstoceńskiej sieci rzecznej po okres

współczesny. Szczególne znaczenie mają tutaj doliny większych rzek sudeckich: Nysy

Kłodzkiej, Kaczawy, Bobru, Kwisy i Nysy Kłodzkiej,

obszary wysoczyznowe – utworami wodonośnymi są tu osady wodnolodowcowe

o charakterze pokrywowym lub międzymorenowym. Taki typ dominuje w zachodniej

części obszaru sudeckiego.

W regionie wrocławskim można wyróżnić następujące rodzaje występowania wodonośnego

czwartorzędu:

poziomy wodonośne w dolinach kopalnych. Do najważniejszych i najlepiej rozpoznanych

należą: pradolina Odry w okolicach Oleśnicy, Piekar i Jelcza-Laskowic; kopalna pradolina

Nysy Kłodzkiej w okolicach Wąwolnicy, Borku Strzelińskiego i Wrocławia, pradolina

Piławy koło Dzierżoniowa, Uciechowa, Kiełczyna, Białobrzezia, i Borowa, pradolina

Bystrzycy na odcinku Mietków – Kąty Wrocławskie – Wrocław,

poziomy wodonośne związane z dolinami rzecznymi. Największy obszar zajmują warstwy

wodonośne związane z dolinami Odry, Nysy Kłodzkiej, Widawy i Oławy, a także

fragmentarycznie Bystrzycy,

poziomy wodonośne w obrębie utworów wodnolodowcowych o charakterze pokrywowym

i międzymorenowym. Przeważają one w obrębie północno-wschodniej części regionu oraz

w obrębie pogrzebanych krawędzi neotektonicznych.

W południowej części regionu wielkopolskiego warunki hydrogeologiczne w obrębie piętra

czwartorzędowego charakteryzują się dużą zmiennością. W obrębie pradoliny barycko-

głogowskiej zaznacza się odrębność w wykształceniu strukturalnym i hydrodynamicznym

omawianego piętra wodonośnego wynikająca z genezy i rozwoju tej jednostki oraz stosunków

paleogeograficznych. Są to Kotlina Żmigrodzka i leżąca na terenie województwa wielkopolskiego

Kotlina Odolanowska.

Zbiorniki czwartorzędowe: Pradolina Barycz–Głogów W (GZWP 302), Pradolina Barycz–

Głogów E (GZWP 303), Zbiornik Wschowa (GZWP 306), Zbiornik międzymorenowy Smoszew

(GZWP 309), Pradolina Odry (Głogów) (GZWP 314), Zbiornik Chocianów Gozdnica (GZWP

315), Zbiornik Słup - Legnica (GZWP 318), Pradolina Odry (S Wrocław) (GZWP 320), Zbiornik

Oleśnica (GZWP 322), Dolina Kopalna Nysy Kłodzkiej (GZWP 340), Dolina Bobru (Marciszów)

(GZWP 343).

22

Wody tego piętra charakteryzują się występowaniem różnych typów wód, do których zaliczono

m.in.: typ wody HCO3-SO4-Ca-Mg, HCO3-Ca-Mg, HCO3-SO4-Ca, HCO3-SO4-Cl-Ca-Mg,

HCO3-SO4-Ca-Mg-Na, HCO3-SO4-Cl-Ca-Na-Mg, HCO3-Ca-Mg-Na, SO4-HCO3-Cl-Ca-Na,

SO4-HCO3-Cl-Ca, SO4-HCO3-Ca-Na.

Piętro wodonośne czwartorzędu monitorowane w 2017 r. badane było w 47 punktach kontrolno-

pomiarowych.

W badanych punktach tego poziomu stwierdzono:

bardzo dobrą jakość wód (klasa I) – 13%,

dobrą jakość wód (klasa II) – 26%,

zadowalającą jakość wód (klasa III) – 34%,

niezadowalającą jakość wód (klasa IV) – 23%,

złą jakość wód (klasa V) – 4%.

Wskaźniki decydujące o jakości wody to: żelazo, mangan, temperatura, potas, wapń, nikiel,

azotany, amoniak, fosforany, siarczany, wodorowęglany, tlen rozpuszczony, uran, odczyn.

8.2. Piętro wodonośne paleogenu i neogenu (Pg/Ng)

W regionie sudeckim piętro wodonośne paleogenu i neogenu tworzą głównie osady miocenu oraz

w mniejszym stopniu pliocenu. Rozprzestrzenienie tego piętra jest ograniczone do zachodniej

i północno-zachodniej części obszaru sudeckiego. W obrębie omawianego piętra, charakteryzującego

się porowym rodzajem krążenia wód, można wyróżnić zwykle od jednego do czterech poziomów

wodonośnych. Dominującym typem skał są piaski średnio- i drobnoziarniste z domieszką frakcji

ilastej i pylastej. Zwierciadło wody znajduje się pod ciśnieniem. W regionie wrocławskim piętro

wodonośne trzeciorzędu stanowią osady piaszczyste, rzadziej żwirowe. Wśród wodonośnych utworów

tego piętra dominują tutaj piaski drobno i średnioziarniste ze zmienną, ale zwykle znaczną domieszką

frakcji drobniejszych: pylastej i ilastej. Zwierciadło ma charakter generalnie naporowy.

W południowej części regionu wielkopolskiego (rejon pradoliny barycko-głogowskiej oraz obszar

wysoczyznowy) poziomy wodonośne występują w utworach mioceńskich i lokalnie

oligoceńskich. Zdecydowanie lepiej poznane są warunki hydrogeologiczne panujące na skłonach

pradoliny. Na jej obszarze występuje przeważnie jeden podwęglowy, mioceński poziom

wodonośny – dwu- lub trzy warstwowy. Litologicznie są to piaski drobnoziarniste z domieszką

frakcji pylastej, rzadziej średnioziarniste.

Zbiorniki trzeciorzędowe: Subzbiornik Lubin (GZWP 316), Subzbiornik Prochowice–Środa

Śląska (GZWP 319), Subzbiornik Kąty Wrocławskie–Oława–Brzeg (GZWP 321), Subzbiornik

Paczków–Niemodlin (GZWP 338).


m.in.: HCO3-SO4-NO3-Cl-Ca, HCO3-Ca-Mg, HCO3-SO4-Cl-Ca-Mg-Na, HCO3-SO4-Ca-Mg, HCO3-Na-Ca,

HCO3-SO4-Ca-Mg, HCO3-SO4-Ca, SO4-NO3-Ca-Mg, SO4-HCO3-Ca.

Piętro wodonośne paleogenu i neogenu, monitorowane w 2017 r. obejmowało 22 punktów

kontrolno-pomiarowych.


bardzo dobrą jakość wód (klasa I) – 18,1%,

dobrą jakość wód (klasa II) – 27,3%,

zadowalającą jakość wód (klasa III) – 27,3%,

niezadowalającą jakość wód (klasa IV) – 27,3%,


Wskaźniki decydujące o jakości wody to: temp. wody, żelazo, mangan, nikiel, azotany, amoniak,

ogólny węgiel organiczny, tlen rozpuszczony, wapń, uran i odczyn.

23

8.3. Piętro wodonośne kredy

W regionie sudeckim wodonośne utwory kredy występują w obrębie depresji północnosudeckiej

i śródsudeckiej. Wody tego poziomu są często głównym i zarazem pierwszym poziomem

wodonośnym.

W obrębie niecki północnosudeckiej poziom ten jest na ogół reprezentowany przez piaskowce,

margle i iłowce, w okolicach Wlenia i Lwówka Śląskiego: piaskowce i warstwy piaszczyste oraz

margliste. W rejonie niecki północnosudeckiej można wydzielić od dwóch do czterech poziomów

wodonośnych. Parametry hydrogeologiczne są na omawianym obszarze zdeterminowane

wykształceniem litologicznym, stopniem ich zwietrzenia oraz zaangażowania tektonicznego. Na

podstawie dotychczasowych obserwacji hydrogeologicznych oraz wyników badań geologicznych

można stwierdzić, że na obszarze Niecki Północnosudeckiej istnieją kontakty hydrauliczne

pomiędzy wodami podziemnymi kredy, triasu i permu.

W obrębie depresji śródsudeckiej wydziela się w utworach kredowych dwa rejony: Krzeszowa i

Kudowy–Międzylesia. Kolektorami wody podziemnej są tutaj, podobnie jak w niecce

północnosudeckiej, przede wszystkim piaskowce ciosowe oraz spękane strefy margli i mułowców.

Zbiorniki kredowe: Niecka zewnątrznosudecka Bolesławiec (GZWP 317), Niecka

wewnątrzsudecka Kudowa–Bystrzyca (GZWP 341), Niecka wewnętrznosudecka Krzeszów

(GZWP 342).

Piętro wodonośne kredy monitorowane w 2017 r. obejmowało 4 punktów kontrolno-

pomiarowych.


m.in.: HCO3-Ca-Mg, HCO3-Cl-NO3-Ca-Mg.


bardzo dobrą jakość wód (klasa I) – 0%,

dobrą jakość wód (klasa II) – 100%,

zadawalającą jakość wód (klasa III) – 0%,

niezadawalającą jakość wód (klasa IV) – 0%,


Wskaźniki decydujące o jakości wody to: temp. wody, żelazo.

8.4. Piętro wodonośne w utworach starszych od kredy i w skałach krystalicznych

W regionie sudeckim wodonośne utwory triasu występują w obrębie depresji północnosudeckiej i

śródsudeckiej. Dotychczasowe badania wykazały, że trias nie stanowi pojemnego zbiornika wód

podziemnych. W regionie wrocławskim praktyczne znaczenie ma tylko poziom wodonośny

wapienia muszlowego.

W regionie sudeckim wodonośne utwory permu występują w obrębie depresji północnosudeckiej i

śródsudeckiej. Utwory permskie można traktować jako wodonośce szczelinowe,

półprzepuszczalne. W obrębie niecki śródsudeckiej utwory permskie mają większą pojemność, co

uwidocznia się w postaci większych wydajności eksploatacyjnych otworów (rzędu kilkanaście

metrów sześciennych na godzinę).

Piętro wodonośne karbonu ogranicza się do regionu sudeckiego, a konkretnie do obszaru depresji

śródsudeckiej, i jest słabo rozpoznane. Wyjątek stanowi niecka wałbrzyska, gdzie jest ono

zbadane lepiej. Zwierciadło wód szczelinowych piętra karbońskiego ma charakter swobodny i

kształtuje się na głębokości od kilku do kilkudziesięciu metrów. Należy również zaznaczyć, że na

znacznych obszarach w okolicy Wałbrzycha oraz Nowej Rudy pierwotne warunki

hydrogeologiczne zostały w dużej mierze zaburzone przez odwadnianie rejonu tamtejszych kopalń

węgla kamiennego.

W regionie sudeckim rozpoznanie hydrogeologiczne skał krystalicznych jest bardzo słabe.

Występuje tam poziom wód w spękanych i szczelinowych utworach krystalicznych oraz zasilający

je okresowo przypowierzchniowy poziom rumoszowy. Oba te poziomy różnią się zasadniczo

24

rodzajem krążenia: w pierwszym przypadku jest to przepływ szczelinowy (sporadycznie

zintensyfikowany procesami krasowymi), a w drugim – przepływ porowy.

Wodonośce szczelinowe krystaliniku sudeckiego zaliczyć należy do skał słabo przepuszczalnych z

zaznaczającymi się lokalnie strefami średnio- i dobrze przepuszczalnymi. Zwierciadło wód

podziemnych w wodonoścach krystalicznych regionu sudeckiego ma charakter swobodny, co

wiąże się z mechanizmem zasilania.

W regionie wrocławskim piętro wodonośne w obrębie skał krystalicznych obejmuje masywy

Strzelina, Sobótki, części Gór Sowich i Strzegomia oraz niewielkie obszary z płytko

występującymi skałami krystalicznymi pod cienką pokrywą czwartorzędu.

Rozpoznanie hydrogeologiczne tego piętra jest bardzo małe. Ogólnie mówiąc można w nim

wyróżnić dwa poziomy wodonośne: ciągły powierzchniowy poziom rumoszowy z nakładającym

się udziałem cienkich pokryw czwartorzędowych oraz poziom głębszy w spękanych i

szczelinowatych utworach krystalicznych.

Zbiorniki w utworach starszych od kredowych: Zbiornik Góry Bialskie–Śnieżnik (GZWP 339),

Zbiornik Karkonosze (nr 344 aktualnie nie zaliczany do GZWP).

Piętro wodonośne w utworach starszych od kredy i w skałach krystalicznych monitorowane

w 2017 r. obejmowało 7 punktów kontrolno-pomiarowych.

Wody tych pięter charakteryzują się występowaniem różnych typów wód, do których zaliczono:

HCO3-Ca-Mg, SO4-HCO3-Mg-Ca-Na, HCO3-SO4-Cl-Ca-Mg-Na, HCO3-SO4-Cl-Na, HCO3-Cl-Ca-Mg.


bardzo dobrą jakość wód (klasa I) – 43 %

dobrą jakość wód (klasa II) – 29 %

zadowalającą jakość wód (klasa III) – 14 %

niezadowalającą jakość wód (klasa IV) – 14 %

złą jakość wód (klasa V) – 0 %

Wskaźniki decydujące o jakości wody to: temperatura, mangan, bar, sód, azotany.

Ocena jakości zwykłych wód podziemnych w układzie pięter wodonośnych w 2017 roku

wykazuje zdecydowaną przewagę wód charakteryzujących się dobrym stanem chemicznym (klasa

I, II, III) we wszystkich poziomach wodonośnych.

Ocena zwykłych wód podziemnych wg pięter wodonośnych wykazała, że wody podziemne

niezadowalającej jakości (klasa IV i V) stanowiły 17% wód w utworach czwartorzędowych.

W utworach paleogenu i neogenu wody podziemne niezadowalającej jakości (klasa IV) stanowiły

27,3%. W utworach starszych od kredy wody podziemne niezadowalającej jakości (klasa IV)

stanowiły 14% badanych wód. Tabela 11. Ogólna ocena jakości wód podziemnych w układzie pięter wodonośnych w 2017 roku

Stratygrafia warstwy wodonośnej

Klasa jakości wody w JCWPd (% ppk)

I II III IV V

czwartorzęd (Q) 13 26 34 23 4

paleogen i neogen (Pg/Ng) 18,1 27,3 27,3 27,3 0

kreda (Cr) 0 100 0 0 0

utwory starsze od kredy (C do Pcm)

43 29 14 14 0

25

Wykres nr 4. Ogólna ocena jakości wód podziemnych w układzie pięter wodonośnych w 2017 roku

9. PODSUMOWANIE

W 2017 roku WIOŚ we Wrocławiu na terenie województwa dolnośląskiego prowadził badania

jakości wód podziemnych w 51 punktach pomiarowych w ramach PMŚ województwa

dolnośląskiego na lata 2016-2020 – Aneks nr 1. Realizowano monitoring operacyjny wód

podziemnych, zagrożonych niespełnieniem określonych dla nich celów środowiskowych.

W 29 punktach pomiarowych badania prowadził PIG PIB w Warszawie, w ramach monitoringu

operacyjnego wód podziemnych.

Ocena wyników badań monitoringu operacyjnego WIOŚ we Wrocławiu w I półroczu 2017 roku

wg podziału na jednolite części wód podziemnych wykazała, że 86% sumy punktów

pomiarowych badanych wód zaliczono do wód reprezentujących dobry stan chemiczny (klasy I-

III). Wody o słabym stanie chemicznym (klasy IV) stanowiły 14% sumy punktów pomiarowych.

W II półroczu 2017 roku wg podziału na jednolite części wód podziemnych wykazała, że 84%

sumy punktów pomiarowych badanych wód zaliczono do wód reprezentujących dobry stan

chemiczny (klasy I-III). Wody o słabym stanie chemicznym (klasy IV-V) stanowiły 16% sumy

punktów pomiarowych.

Ocena wyników badań monitoringu operacyjnego PIG PIB w 2017 roku wg podziału na jednolite

części wód podziemnych wykazała, że 55% wód badanych w punktach pomiarowych zaliczono do

dobrego stanu chemicznego (klasy I-III) a 45% wód badanych w punktach pomiarowych

zaklasyfikowano do słabego stanu chemicznego (klasy IV-V).

OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH WOJEWÓDZTWA … · przeprowadzono weryfikację sieci pomiarowej...

Documents

Transcript of OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH WOJEWÓDZTWA … · przeprowadzono weryfikację sieci pomiarowej...