O rety - Lena nie potrafi czytać, ale to nic takiego!!!

czyliNigdy nie jest za późno na pracę

nad trudnościami w nauce czytania i pisania!

CZĘŚĆ I

Dysleksja rozwojowa to termin często używany zarówno w środowisku szkolnym, jak też w prasie i telewizji. W ostatnich latach temat dysleksji zaczął pojawiać się także w filmach, a nawet w wywiadach ze sławnymi osobami, które ujawniają., że miały taki problem w dzieciństwie.

Badania prowadzone w Polsce wskazują., że dysleksja rozwojowa występuje u ok. 15% populacji, z czego lżejsze przypadki stanowią ok. 10%, a poważniejsze ok. 4%.

Oznacza to, że w każdej klasie można spotkać średnio troje dzieci z tym problemem, a co najmniej jedno dziecko ma specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu.

Zjawisko dysleksji rozwojowej należy uznać za problem nie tylko indywidualny, ale i społeczny, o którym trzeba rozmawiać.Stąd też ogromną rolę w kształtowaniu świadomości społecznej odegrało i odgrywa Polskie Towarzystwo Dysleksji, które powstało w 1990r. i jest członkiem Europejskiego Towarzystwa Dysleksji.

Dysleksja rozwojowa to termin określający zespól specyficznych trudności w uczeniu się czytania i pisania. Określenie „rozwojowa" oznacza, iż opisane trudności występują w nasilonym stopniu od początku nauki szkolnej.

Dysleksja nabyta to utrata już opanowanej umiejętności czytania, co zdarza się w wyniku urazu mózgu, na przykład po wypadku.

W Polsce najczęściej stosuje się następującą terminologię: dysleksja rozwojowa - nazwa całego zespołu specyficznych trudności

w czytaniu i pisaniu, w uproszczonej formie zwany dysleksją. Trudności w czytaniu i pisaniu objęte tą nazwą mogą występować u dziecka w trzech formach - w postaci izolowanej, np. tylko w postaci trudności z nauczeniem się poprawnej pisowni lub jako zespół dwóch lub nawet trzech form zaburzeń, do których należą:

• dysgrafia - trudności w opanowaniu pożądanego poziomu graficznego pisma;• dysleksja - specyficzne trudności w nauce czytania, którym często towarzyszą trudności w pisaniu;• dysortografia - specyficzne trudności z opanowaniem poprawnej pisowni tylko w zakresie ortografii (tzw. błędy ortograficzne).

Znajomość przyczyn dysleksji rozwojowej pozwala skutecznie radzić sobie z problemem, dlatego ważne jest wykonanie odpowiednich badań, które posłużą do postawienia diagnozy (opinii). Wszystkie odbywają się w poradni psychologiczno – pedagogicznej (PPP), a są to:

badanie diagnostyczne - ma charakter wielospecjalistyczny; jest dokonywane w poradni przez zespół składający się z psychologa, pedagoga, często logopedy; korzysta się też z konsultacji lekarskich (okulisty, laryngologa, foniatry lub psychiatry) w celu wykluczenia wady zmysłu jako jedynej przyczyny trudności;

badanie psychologiczne - pozwala ocenić poziom funkcjonowania intelektualnego; bada się zdolność koncentracji uwagi, pamięć oraz spostrzeganie wzrokowe i słuchowe, funkcje językowe, sprawność ruchową rąk (tzw. motorykę małą) i motorykę całego ciała (tzw. motorykę dużą); w wyniku badań testowych, obserwacji i analizy danych z wywiadu wnioskuje się, które funkcje rozwijają się nieprawidłowo i jakie są mocne strony rozwoju dziecka;

badania pedagogiczne – dzięki nim ustala się, czy trudności

w czytaniu i pisaniu występują jednocześnie czy w izolacji oraz w jakim nasileniu; analizuje się błędy i rodzaj trudności; ustala się także stopień opanowania programu nauczania (w tym znajomość zasad ortografii) i ewentualny wpływ zaniedbania środowiskowego lub dydaktycznego na umiejętności dziecka.

Sposoby dostosowania warunków egzaminacyjnych(sprawdzian i egzamin gimnazjalny)

Występujące trudności Sposób dostosowania warunków egzaminacyjnych

Problemy z czytaniem i rozumieniem tekstu, problemy emocjonalne i trudności z koncentracją uwagi

możliwość pisania sprawdzianu w oddzielnej sali, w której członek komisji egzaminacyjnej na początku jeden raz głośno odczyta instrukcję, tekst wstępny oraz treść zadań, a uczniowie będą mogli równocześnie śledzić wzrokiem tekst zapisany w arkuszu

Wolne tempo czytania i pisania

wydłużenie czasu pisania o 50% (czas przeznaczony na jednorazowe głośne odczytanie instrukcji, tekstu wstępnego oraz poleceń nie jest wliczany do czasu rozwiązywania zadań)

Niski poziom graficzny pisma pisanie samodzielnie formułowanych odpowiedzi do zadań drukowanymi literami, co zwiększa czytelność pisma

Problemy ze stosowaniem zasad ortografii i interpunkcji, z prawidłowością graficzną obliczeń i problemy z orientacją przestrzenną

możliwość specjalnego kodowania karty odpowiedzi, aby zadania, w których uczeń samodzielnie formułuje wypowiedź mogły być sprawdzane za pomocą kryteriów dostosowanych do dysfunkcji uczniów

Problemy z koncentracją uwagi i orientacją przestrzenną oraz zaburzenia percepcji wzrokowej

możliwość zaznaczania przez uczniów odpowiedzi do zadań zamkniętych bezpośrednio na arkuszach; po zakończeniu sprawdzianu członkowie komisji egzaminacyjnej przeniosą na karty odpowiedzi odpowiednie zaznaczenia uczniów (dotyczy tylko głębokiej dysleksji)

Stwierdzenie dysleksji rozwojowej często staje się wymówką zarówno dla dzieci, jak i dla ich rodziców. Uczniowie rozgrzeszają się w ten sposób z nieznajomości ortografii i niechęci do czytania. Uważają, że otrzymanie opinii o dysleksji rozwiązuje problem i zwalnia ich z zajmowania się nim w dalszym ciągu.

Nic bardziej błędnego!

Dzieci z trudnościami w nauce czytania i pisania powinny uczestniczyć w zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych, zwanych również terapią pedagogiczną. Ich istota sprowadza się do korekcji, czyli usprawniania zaburzonych funkcji poznawczych i ruchowych.

Odpowiednia organizacja pracy Twojej nauki w domu – cz.I

1. Wykonywanie zadań zawsze w tym samym miejscu (najlepiej przy własnym biurku) i najlepiej o tym samym czasie.

2. Pamięć pracuje sprawniej, gdy jest się zrelaksowanym, a zatem ważny jest odpoczynek przed przystąpieniem do ćwiczeń.

3. Miejsce do pracy powinno być uprzątnięte, bez zbędnych przedmiotów przykuwających wzrok

i rozpraszających uwagę.

4. Po jednej stronie biurka warto ustawić zieloną roślinę, na którą będzie można skierować zmęczony czytaniem wzrok.

5. Trzeba zadbać o ciszę - wyłączyć telewizor, sprzęt grający, a nawet telefon.

6. Mózg wymaga „rozgrzewki", czyli ćwiczeń wstępnych. Najlepsze są ćwiczenia, które mają formę zabawy, np. statki, gra w państwa i miasta itp.

7. W pracy warto wykorzystywać skojarzenia, dzięki którym więcej i lepiej się zapamiętuje.

8. Podczas ćwiczeń czytania nie powinno się przybierać zbyt wygodnej pozycji, bo to rozleniwia i nie sprzyja aktywności umysłowej.

9. Należy wyposażyć się w odpowiednie pomoce do ćwiczeń.

10. Zalecaną formą wspierającą pracę i relaks są zajęcia ruchowe, w tym ćwiczenia kinezjologii edukacyjnej, która:

• rozwija koncentracje, uwagi i pamięć, • uczy kontrolować ruchy i emocje, • pobudza i usprawnia pracę obu półkul mózgowych odpowiedzialnych za

koordynację funkcji wzrokowych, słuchowych i ruchowych.

Odpowiednia organizacja pracy Twojej nauki w domu – cz.II

Odpowiednia organizacja pracy Twojej nauki w domu –

cz.III

Ćwiczenia w czytaniu

• Wybierz interesujący tekst.• Pamiętaj, że do ćwiczeń najlepsza jest książka, która ma większy druk i kolorowe ilustracje.• Wiedz, że Twój dobry humor przyspieszy postępy w czytaniu.• Czytając, podkreślaj tonem znaczenie słów, wyrażeń czy zdań.• Wskazuj palcem słowa, które przeczytasz na głos.• Dostosuj szybkość czytania • Długość fragmentów czytanych powinna stopniowo rosnąć.• Korzystaj z pomocy technicznych. Możesz siebie nagrać - jak czytasz, a następnie odsłuchać nagranie.• Sprawdzaj co jakiś czas, czy rozumiesz czytany tekst. Jeśli nie, zawsze możesz wrócić do danego fragmentu. • Sięgnij do książek „mówionych". Podczas słuchania nagranego utworu powinieneś równocześnie śledzić wzrokiem tekst książki.

Odpowiednia organizacja pracy Twojej nauki w domu –

cz.IV

Ćwiczenia w pisaniu

• W domu możesz pisać ołówkiem - ułatwi to poprawianie błędów.• Unikaj podkreślania dostrzeżonych błędów. Zaznaczaj tylko ich liczbę na marginesie linii, w której się pojawiły.• Sam sprawdzaj tekst korzystając ze słownika ortograficznego.• Odszukane, błędnie zapisane wyrazy powinieneś napisać poprawnie 5-6 razy i użyć ich w zdaniach.• Utrwalaj zasady pisowni, wyjaśniając wszystkie wątpliwości ortograficzne przy użyciu słownika ortograficznego.• Najlepiej, gdy zapiszesz wypowiedź pisemną w brudnopisie. Po omówieniu pracy z rodzicem przepisz tekst do zeszytu, potem poproś rodzica o ponowne sprawdzenie jego poprawności.

Opracowaniemgr Katarzyna Nejman - Lis

Bibliografia:

Polskie Towarzystwo Dysleksji, Jestem rodzicem dziecka z dysleksją – najważniejsze informacje i wskazówki do pracy,

PTD&WP OPERON, Gdynia 2006.

CZĘŚĆ IIZ warsztatu aktora, czyli ćwiczenia dykcyjne

abba-obbo-ebbe-ubbu-ibbi-ybby; appa-oppo-eppe-uppu-ippi-yppy;

atta-otto-ette-uttu-itti-ytty; adda-oddo-edde-uddu-iddi-yddy; agga-oggo-egge-uggu-iggi-y ggy;

pa-ba-ba-pa, ta-da-da-ta;ka-ga-ga-ka, ma-na-na-ma.

-Taka: paka, gapa, tama, gama, dama, baba, mama, mapa, makatka. -Taka dama a tak tam gada- Tak tam: pada bada gada

- Kto tam ma dom? Adam ma tam domTo dom Adama a to dom Tomka

Tata Adama ma dom tam obok domu TomkaAda ma kota? Tak Ada ma kota

To Adam tak tam gada? Tak, Tak tam gada.To kto? Kto to? To kat? Tak, to kat.

Tam to kto, kto to tam? Tam to kat? Tak, to kat tam.Ta mama tam to mama Adama? Tak ta mama tam to mama Adama

a tamta mama tam to mama TomkaTo tata Adama tak tam gada? Tak to tata Adama tak tam gada.

To tata Adama tak gna od domu do domu? Tak, to tata Adama takgna od domu do domu.

Kompot poda nam tata TomkaTo Magda tak tam gna od domu Adama do domu Tomka.

Artykulacja głosek w sylabach, wyrazach i zdaniach

„Wprawki dykcyjne”

Niełatwa słów wymowa. Ha, trudna na to rada. Jeszcze trudniejsze słowa Gdy się je w całość składa.

Spójrz w przestrzeń w blaskach zorzy Gra życiem, skrzy srebrzyście, Zaś w drzewach wietrzyk hoży Splątane czesze liście.

Z otchłani tchła mgła obła Trzchnął trznadel, pstrąg głąb pruje,

Wybrnęła wydra z brodła.Dżdżownica źdźbło dżdżu żuje

Chrząszcz pszczole wstrząsł w szczelinę,

zaś pchła pchłę pchnęła w popiół. Trwożliwie brzmiał trzmiel w

trzcinie, Póki swego nie dopiął.

I ty też dopnij, chociażsłów kształty krztuszą krtanie,Co jednak umiesz, pokaż,Ułóż to w płynne zdanie.

(Lech Konopiński)

Bibliografia:

Poradnik recytatora, praca pod red. M.Wartalskiego, ŁDK Ośrodek Teatralny, Łódź 2003.