1. aneta Kotyla & Wojciech Madej
NKJO Puawy, j. angielski
Wychowanie wychowaniu nierwne.
Takie bd Rzeczypospolite, jakie ich modziey chowanie. Myl, e zgodz si Pastwo ze mn, i te sowa bdce dewiz Jana Zamojskiego w sposbdobitny zarysowuj zadanie, ktre jest postawione tak przed rodzicami jak i wszystkimi, ktrzy s zwizani z procesem wychowawczym modych ludzi. Owe zadanie to nie tylko przekazywanie wiedzy na temat poszczeglnych przedmiotw szkolnych, ale take wpajanie pozytywnych zachowa i wartoci, ktre s fundamentalne w procesie ksztatowania osobowoci, zwaszcza jeli bierzemy pod uwag rozwj dzieci i modziey. Na przestrzeni dziejw ludzkoci doroli stale narzekali na ze obyczaje i zachowania modych ludzi. Ju staroytni Egipcjanie zauwayli ,e modzi s zepsuci, krnbrni, co zwiastowa moe koniec wiata. Jednak wiat nadal istnieje, a problemy z wychowaniem pozostay i wcale nie rni si one tak bardzo.
Tak jak rne ssposoby wychowawcze, tak i kady kraj jest odmienny w podejciu do wprowadzania ich w ycie. Jako e wsplnie z koleank jestemy przedstawicielami kolegium, w ktrym kadziony jest nacisk na nauk jzykw obcych, chcielibymy podzieli si z Pastwem naszymi spostrzeeniami, ktre wypracowalimy w trakcie dotychczasowej praktyki pedagogicznej. W zeszym roku bylimy uczestnikami wymiany studenckiej w ramach programu EUROPROF. W dwutygodniowym przedsiwziciu brao udzia 8 pastw europejskich. Zaoeniem tego projektu byo zapoznanie si obrazem szkolnictwa w rnych regionach starego kontynentu. W naszym przypadku owe przedsiwzicie byo szans na poznanie systemw ksztacenia w Central Lancaster High School w Wielkiej Brytanii i Pdagogische Hochschule Tirol w Austrii.
Jeli miabym dokona zestawienia austriackiego systemu wychowania z tym w wykonaniu polskim, to przyznabym, i w Polsce w edukacji wci kadziemy nacisk na to czego nasi uczniowie jeszcze nie potrafi, zasypujc ich dziesitkami testw i egzaminw, ktre zdaj si by stworzone tylko po to, aby uwydatni obszary wiedzy, w ktrych dany ucze ma braki. Wedug mnie skutkuje to niepotrzebnym stresem, na ktry s naraeni uczniowie przy kadej nadarzajcej si okazji. W Austrii wychowanie gwnie opiera si na wykorzystywaniu zdobytej wiedzy w praktyce. Zamiast uczenia si reguek z podrcznikw, uczniowie maj moliwo wykonywania wasnych projektw lub prezentacji, bd czynnego uczestnictwa w dowiadczeniach z fizyki czy chemii. Poza tym, w ramach zaj szkolnych uczniowie bior udzia w wybranych przez siebie kkach zainteresowa: tanecznych, muzycznych, sportowych czy chemicznych, ktre sprawiaj, e nauka staje si pasj a nie przymusem. Nie twierdz tu, i w Polsce takie zachowana nie wystpuj. Owszem wida popraw w podejciu do wychowania, jednak w porwnaniu do sytuacji chociaby w Austrii jest to wci raczkowanie.
Zainteresowanie ucznia dan dziedzin nauki pomaga w eliminowaniu chuligaskich zachowa, ktre w duej mierze maj swj zalek w odczuciu nudy. Wystarczy spojrze na otoczenie miejskich blokw. Czsto w widok przedstawia gromadk modych ludzi zaczepiajcych przechodniw. Musimy sobie uwiadomi, e jest to wykadni maego wkadu, lub te jego braku, ze strony rodzicw i pedagogw w zainteresowaniu uczniw czym poyteczniejszym anieli chuligastwem. Tutaj na myl nasuwa si pytanie: czy jest to wina systemu nauczania w Polsce czy te naszych wasnych zaniedba?
Ostatnim aspektem wychowania, o ktrym chciabym wspomnie jest wsppraca nauczycieli z rodzicami. Ot austriaccy pedagodzy utrzymuj stay kontakt z rodzicami, bd to przez email bd przez czste osobiste spotkania. Pomaga to w kontroli nad poczynaniami ucznia i jego osigniciami. W Polsce takie wspdziaanie czsto ogranicza si do jednego lub dwch spotka w cigu roku, co w wielu przypadkach okazuje si daleko niewystarczajce. Rodzice swoj nieobecno na tzw. wywiadwkach czsto tumacz nadmiarem pracy. Zapominamy jednak o tym, e nasza absencja moe by odbierana przez dzieci jako brak zainteresowania ich rozwojem. Skutkuje to nierzadko obnieniem motywacji do nauki i chci zaistnienia w grupach, ktrych poczynania kojarz nam si z rozbojami i przestpstwami.
To od najwczeniejszych lat, jak podkrelaj psycholodzy, zaley ksztatowanie cech charakteru modego czowieka. Pniejsze oddziaywanie, szczeglnie szkoy czy rodowiska mog jedynie skorygowa charakter. Zachta i nagroda jest najlepszym motywem do dziaania. W kadym modym czowieku jest dobro, a zadaniem dorosych, szczeglnie rodzicw i wychowawcw, jest jego wydobycie i tym samym pomoc w ksztatowaniu wiary w siebie.
To od najwczeniejszych lat, jak podkrelaj psycholodzy, zaley ksztatowanie cech charakteru modego czowieka. Pniejsze oddziaywanie, szczeglnie szkoy czy rodowiska mog jedynie skorygowa charakter. Zachta i nagroda jest najlepszym motywem do dziaania. W kadym modym czowieku jest dobro, a zadaniem dorosych, szczeglnie rodzicw i wychowawcw, jest jego wydobycie i tym samym pomoc w ksztatowaniu wiary w siebie.
Zasady szkolnictwa w Anglii rni si od tego, do czego przyzwyczailimy si w Polsce. Jeli chodzi o Central Lancaster High School w Anglii, jest to szkoa, ktra wspiera proces uczenia si podkrelajc swoje motto, ktre brzmi: kady ucze si liczy.Podczas pobytu w tej placwce miaam okazje obserwowania zaj prowadzonych przez tamtejszych nauczycieli oraz moliwo przeprowadzenia samodzielnie kilku lekcji dotyczcych kultury i obyczajw panujcych w Polsce. Szkoa jest miejscem, ktre jednoczenie uczy i wychowuje. Podobnie jak w Austrii rozpowszechniony jest system pracowni przedmiotowych, w ktrych uczniowie samodzielnie wykonuj prace majce na celu uksztatowanie umiejtnoci twrczego posugiwania si zdobyt wiedz w praktyce, dlatego te dzieci i modzie maj moliwo brania udziau w lekcjach muzyki, taca, projektowania czy te kka teatralnego. Co za tym idzie szkoy s bogato wyposaone w pomoce naukowe i pracownie prowadzone pod bacznym okiem najbardziej wykwalifikowanych kadr pedagogicznych. Jednym z wanych zada szkoy angielskiej na wszystkich szczeblach jest ksztatowanie samodzielnego funkcjonowania w spoeczestwie. Wanym argumentem popierajcym promowanie autonomii czy niezalenoci ucznia jest proste spostrzeenie, i nauczyciel nie zawsze moe by obecny przy uczniu przez co ucze musi nauczy si radzi sobie sam. Uzasadnione jest to take wzgldami pedagogicznymi, jako e uczniowie, ktrzy bior udzia w podejmowaniu decyzji i dokonywaniu wyborw czuj si znacznie pewniej i bezpieczniej podczas procesu zdobywania wiedzy. Czy wdraanie procesu autonomizacji ucznia w polskich szkoach wpynoby na wyniki nauczania oraz sytuacj wychowawcz? Z pewnoci tak. Jednake wymagaoby to zmiany podejcia do procesu nauczania zarwno nauczycieli jak i rodzicw.
Odnonie postpowania z modymi, czsto zbuntowanymi ludmi i relacji ucze-nauczyciel musimy sichyba jeszcze wiele nauczy. Nie mamy wtpliwoci, e w edukacji chodzi o to, aby powstaway jak najlepsze relacje midzy nauczycielem a jego podopiecznym. Dla wikszoci uczniw w Anglii relacje te s pene szacunku. Dobre stosunki pomidzy nauczycielami a uczniami sprawiaj, e tak nauczani jak i nauczajcy czuj si szanowani i samodzielni, co znacznie podnosi ich samoocen i mobilizuje do dalszej i owocnej pracy. Oprcz funkcji dydaktycznych nauczyciele speniaj rol wychowawcy korepetytora. Dzi w szkole uczniowie ucz si zazwyczaj w licznych klasach. Klasy nierzadko licz sobie po trzydziestu modych ludzi, przez co nauczyciel nie moe zaj si kadym, wedug jego potrzeb. W szkole angielskiej zaobserwowaam, e kady ucze indywidualnie spotyka si z nauczycielem i otwarcie rozmawia o tym z czym w dalszym cigu ma problemy i nad czym chciaby jeszcze popracowa. Aspektem, na ktry zwrciam szczegln uwag byo zapewnienie pomocy indywidualnego korepetytora przez cay okres zaj. Tak wic, przekazywana przez pedagogw wiedza suy do wzmacniania poczucia wasnej wartoci u uczniw. Pedagodzy dokadaj wszelkich stara, aby uczniowie potrafili w przyszoci w sposb jak najbardziej efektowny wykorzysta zasb wiadomoci zdobyty podczas edukacji w szkole.
Podczas kilkunastodniowego pobytu w Lancasternie zaobserwowaam adnych problemw z dyscyplin, ktra jest jednym z priorytetw brytyjskiej szkoy. Szkoa ma cile okrelone zasady zachowania a uczniowie zobowizani s do regularnego i punktualnego uczszczania na zajcia, noszenia mundurkw szkolnych, wykorzystywaniamoliwoci jakie daje im szkoa oraz aktywnego uczestniczenia w yciu swojej placwki wychowawczej. Ponadto szkoa w Lancaster opracowaa dokadny system nagradzania, upominania i karania uczniw. Jest to nie tylko zachta do doceniania pochwa i nagrd ale take okazja do kultywowania uczenia si odpowiedzialnoci w yciu.
Tematem, ktry w Polsce wymaga jeszcze wielu bada, jest tolerancja wobec innych narodowoci. W Wielkiej Brytanii uczniowie i nauczyciele s na to bardzo wyczuleni. Spoeczestwo brytyjskie jest obecnie bardzo zrnicowane etnicznie i narodowociowo. Do szkoy w Lancaster uczszczaj dzieci rnych narodowoci. W Polsce wci nie ma wyrobionej okrelonej formy w jaki sposb zachowywa si wobec obcokrajowcw. A przecie mamy w naszym kraju mniejszoci romskie, ukraiskie, niemieckie, litewskie i inne. Naleymy do Unii Europejskiej. Jestemy krajem coraz bardziej otwartym, dlatego te kto wie czy w niedalekiej przyszoci bdziemy musieli stawi czoa podobnym wyzwaniom.
Po przedstawieniu systemw nauczania w obydwu krajach nie moemy nie stwierdzi, i w sposb znaczcy rni si one od tego kultywowanego w Polsce. Najbardziej znaczc rnic jaka kontrastuje nasz obraz szkolnej rzeczywistoci z tym zagranicznym jest nastawienie uczniw do pedagoga. Kadorazowo syszc o przypadkach braku poszanowania osoby nauczyciela powinnimy zastanowi si nad kondycj kontaktw midzy uczcymi sie a nauczajcymi. Podajc za myl pana Bena Sweetlanda musimy zda sobie spraw, e nie mona rozwietli czyjej drogi bez owiecenia wasnej. Warto czasami pochyli si nad osigniciami innych w dziedzinie wychowania, aby doj wreszcie do wniosku, i celem edukacji powinno by nauczanie jak myle ni co myle skanianie do samodzielnego mylenia ni zasypywanie umysu cudzymi konceptami(Bill Beattie). Takiego podejcia chcielibymy yczy tak zgromadzonym tutaj pedagogom jak i wszystkim, ktrzy maj swj wkad w wychowanie modziey przyszoci naszego narodu.