BADANIA ETNOGRAFICZNE ONLINE

Netnografia – szczególna forma etnografii przystosowana do badania wyjątkowych,

zapośredniczonych przez komputer, uwarunkowań dzisiejszych światów

społecznych.

Badania nad tożsamością, relacjami społecznymi, uczeniem się i kreatywnością (np. zjawisko autoprezentacji).

Badania nad sposobem wytwarzania i nabywania wiedzy przez członków innowacyjnych społeczności internetowych w wirtualnym dyskursie.

Zrozumienie świata społeczności internetowych.

Społeczność, która wykorzystuje technologię do komunikowania się z innymi, do tworzenia wspólnoty, utrzymywania kontaktów, wyrażania siebie i zdobywania wiedzy.

życia zawodowego nauczycieli,świata społecznego nastolatków,społeczności fanowskich,społeczności graczy, artystów, pisarzy

amatorów,kulturowych zjawisk online.

odmienność w nawiązywaniu kontaktu, inna rola badacza wkraczającego w pole badań, inne znaczenie pojęć „uczestnictwo” i „obserwacja”, inny sposób gromadzenia danych, odmienne podejście do danych, odmienne procedury etyczne.

Ludzie wykorzystują sieci komputerowe do uczestniczenia w

zasobach kultury i tworzenia poczucia wspólnoty.

Skupiska społeczne, które formują się w przestrzeni wirtualnej, kiedy wystarczająco

duża liczba osób prowadzi publiczne dyskusje na tyle długo i z dostateczną dozą

ludzkich uczuć, by mogły wytworzyć się między nimi osobiste relacje.

Netnografia nie jest podejściem indywidualistycznym, głównym tematem jest zbiorowość, bada grupy, zgromadzenia bądź

zbiory ludzi.

Kontakty za pośrednictwem internetu bądź innych form komunikacji zapośredniczonych

przez internet.

Element komunikacji jest niezbędny, ale komunikacja może mieć charakter audialny (playlisty, podkasty), wizualnej (Flickr), audiowizualnej (Youtube). Komunikacja stanowi wymianę znaczących symboli.

co najmniej 20 osób – górna granica 150-200 uczestników,

podział na podgrupy.

poziom dostępności, nacisk na długotrwałość (powtarzalny i rozciągnięty w

czasie kontakt), subiektywne poczucie autentycznego kontaktu z

innymi uczestnikami społeczności, między jednostkami wytwarza się więź społeczna i

poczucie stanowienia odrębnego zbioru.

Problem ze zdefiniowaniem pojęcia „kultura”: „całokształt sposobu życia ludzi, spuścizna społeczna,

sposób myślenia, odczuwania i wierzenia, kopalnia wiedzy, zbiór zasad reagowania na problemy bądź wyuczonych schematów zachowań, mechanizmy regulacji zachowań ludzkich, techniki adaptacji do środowiska zewnętrznego, mapy behawioralne”

symboliczny kod nowego społeczeństwa informacyjnego,

zbiór praktyk kulturowych i stylów życia związanych z rozwojem usieciowionej technologii komputerowej.

kultura blogosfery,kultura telefonii komórkowej,kultura fanów Bolywood…

Znacząca większość z 1,5 miliarda użytkowników internetu jest zaangażowana w jakąś formę internetowego życia społecznego, nawet jeśli to jest tylko bierne czytanie komentarzy.

84% wszystkich użytkowników internetu realizowało jakąś formę kontaktu: angażowanie się w działalność grup, których członkami byli już wcześniej, zacieśnianie więzi z lokalnymi społecznościami, szukanie nowych społeczności, nawiązywanie kontaktów z „innymi” (z osobami o odmiennej rasie, pochodzeniu etnicznym, statusie ekonomicznym czy wieku).

utrzymywanie kontaktu ze społecznością internetową jest elementem społecznego życia wielu jednostek.

Internet staje się wysoce zaawansowanym narzędziem komunikacyjnym, które

umożliwia i uprawomocnia tworzenie się społeczności. Społeczności, które stają się

„przestrzeniami” przynależności, informacji i wsparcia emocjonalnego, bez których ludzie

nie mogą się obejść.

Technologia nie determinuje kultury, ale te siły wzajemnie na siebie

wpływają i nawzajem się wytwarzają.

Początkowe przekonanie o: ograniczającej komunikaty niewerbalne roli mediów

elektronicznych, spłaszczeniu hierarchii społeczności internetowych, wzroście egocentryzmu, bardziej pobudzonej i nieograniczonej informacji, podważaniu struktury społecznej niezbędnej do

tworzenia prawidłowych i przyjaznych relacji społecznych.

Weryfikacja początkowych założeń: społeczność internetowa tworzy własne

wieloaspektowe konteksty komunikacyjne, dążenie do pogłębiania więzi poprzez skupianie się na

podobieństwach i wspólnych zainteresowaniach, wytwarzanie strategii uwidaczniania i wyrażania

swojej tożsamości, ustanawianie nowych znaczników różnic statusowych

(nowi, liderzy, itp.)

Wyjątkowe cechy społeczności online –anonimowość, dostępność – tworzą nowe sposoby interakcji.

Badania dowodzą, ż użytkownicy internetu posiadają rozleglejsze sieci społeczne niż pozostali i skłonni są

kontaktować się ze znajomymi poza internetem. Intensywne korzystanie z internetu wiąże się z

większym zaangażowaniem obywatelskim. Początkowe poszukiwanie informacji przeobraża się w

aktywność społeczną (najpierw poczytywanie forum, potem udział w dyskusji).

regularni użytkownicy,nowicjusze,podpatrywacze,trolle.

TWÓRCA

FACYLITATOR SIECI

INTERAKTOR

PODPATRYWACZ

Badanie oddziaływania na pojęcie tożsamości, badanie nad kulturą i kondycją ponowoczesną, ujawnianie złożoności i różnorodności funkcjonujących

w sieci grup, badanie relacji międzyludzkich i zmian zachodzących

pod wpływem internetu, Odkrywanie napięć między komercyjnym

nastawieniem a stosunkami władzy w sieci…

Kiedy jesteśmy w sieci, komputer wprowadza naszą tożsamość w wirtualny świat odcieleśnionej obecności i jednocześnie zachęca nas do przyjmowania innych

tożsamości. Podglądamy bądź angażujemy się w rozmaite internetowe grupy dyskusyjne, które

umożliwiają dialogiczne wyłanianie się różnych wersji nas samych. W tym sensie komputer toruje drogę nowej postaci performatywności, wcielania w życie za pomocą

tekstu i obrazu wielorakich i prawdopodobnie wyidealizowanych jaźni.

Lysloff

Społeczności internetowe (e-plemiona) zmieniają pojęcie jednostkowej tożsamości, systemów wsparcia

społecznego, relacji w życiu osobistym i w pracy, władzy instytucjonalnej i wreszcie aktywizmu społecznego. Skutkiem komunikacyjnym jest

konieczność rozwinięcia przez członków grupy nowego zbioru norm, które będą wyjątkowe dla

konkretnej społeczności, do której należą.

Netnografia dopasowuje procedury etnograficzne związane z obserwacją

uczestniczącą do wyjątkowych warunków interakcji zapośredniczonej

przez komputer: jej modyfikacji, dostępności, anonimowości oraz

możliwości archiwizacji jej treści.

Badanie „społeczności internetowych” Badanie „społeczności w internecie”

-analiza zjawiska, które w bezpośredni sposób odnosi się do społeczności i kultury online, wybranej formy, w jakiej się przejawiają czy jednego ze składających się na nie elementów (np. sposób przyjmowania nowicjuszy, zmiany w obrębie języka, użycie symboli graficznych),-analiza konkretnej grupy dyskusyjnej, określonego świata wirtualnego, typu zachowania w ramach portalu społecznościowego, specyficznej formy umieszczania linków na blogach.

-analiza społeczności w internecie pozwala lepiej zrozumieć szersze zjawiska kulturowe i dokonać generalizacji (internetowa grupa skinheadów a rasizm w społeczeństwie)-Netnografia pełni rolę uzupełniającą inne metody badań jakościowych.

Netnografia jest wystarczającą metodą do badań społeczności internetowych, analizy wybranych internetowych zjawisk

społecznych i kulturowych, jeśli badania wykraczają poza kontekst społeczności

internetowych i obejmują szersze układy społeczne trzeba łączyć netnografię z

etnografią.

Modyfikacja,anonimowość,dostępność,archiwizacja.

Tekstualizacja, rozciągnięcie interakcji w czasie, fragmentaryczność, zakłócenia, zachowanie kontroli nad autoprezentacją przez

użytkownika, poczucie nienaturalności.

Poczucie elastycznej tożsamości,swoboda autoprezentacji,ujawnianie cech i pragnień,wirtualne reprezentacje tożsamości.

Egalitarna etyka internetu,demokratyczny i inkluzywny charakter

grup,zasada rozszerzania społeczności,dostępność globalna,mieszanie sfery prywatnej z publiczną.

Automatyczna archiwizacja, rola wyszukiwarek internetowych

(możliwość dotarcia do każdego postu, grupy dyskusyjnej, forum, itp.),

tekstualne ślady interakcji.

Rola badacza: uczestnictwo czy obserwacja, stawianie problemów badawczych, rozpoznanie grupy i tematu, pokonanie niechęci i nieufności badanych, włączenie do opisu badania sposobu

poszukiwania grupy.

fora dyskusyjne: oparte na tekście interakcje zorganizowane wokół konkretnych, podzielanych przez jakąś grupę postaw czy zainteresowań,

czaty: forma komunikatorów internetowych, za pomocą których grupa osób wymienia się wiadomościami tekstowymi, zazwyczaj w celach towarzyskich. Interakcja przebiega w sposób synchroniczny, w czasie rzeczywistym,

portale gier: przestrzenie komunikacji, w których jedna lub więcej osób podejmuje interakcje społeczne, wykorzystując ustrukturyzowany format gier fabularnych,

światy wirtualne: to rodzaj przestrzeni gry, która łączy w sobie synchroniczne, oparte na grafice środowisko gry sieciowej z oddolnymi procesami społecznymi typowymi dla wczesnych gier internetowych,

listy mailingowe: grupy użytkowników wymieniających się regularnie wysyłanymi mailami, dotyczącymi konkretnego zagadnienia, traktowane jako prywatne,

kręgi: sposób uporządkowania stron internetowych o podobnej tematyce, połączonych ze sobą i ustrukturyzowanych (stosunkowo słaba komunikacja)

blogi: specyficzny typ stron internetowych, które są regularnie aktualizowane, zawierają datowane wpisy ukazujące się od najnowszego wpisu, aspekt społecznościowy obecny pod postacią komentarzy pod wpisami, tekstowy charakter (grafika, filmy, itp.)

mikroblogi (Twitter) publikowanie krótkich wiadomości, często aktualizowanych, rozpowszechnianych na różnych platformach,

wiki: wyspecjalizowana, współtworzona przez użytkowników platforma internetowa, umożliwiająca modyfikowanie jej zawartości, możliwość kontaktu za pomocą tekstowych komentarzy kierowanych do siebie nawzajem przez poszczególnych tworców,

witryny audiowizualne: miejsca w przestrzeni internetowej, gdzie użytkownicy w sposób asynchroniczny dzielą się treściami i komentują nawzajem swoje dzieła graficzne, fotograficzne, itp.(Flickr, YouTube)

portale społecznościowe: hybrydowe formy komunikacji oferujące strony indywidualne, różnorodne media interakcyjne, grupy zainteresowań. Interakcja odbywa się przez rozmaite media, przybiera różne formy (publikowanie danych, informacji, zdjęć, komentarzy tekstowych, itp.) Facebook.

R. V. Kozinets, Netnografia. Badania etnograficzne online, PWN, Warszawa 2012,

P. Cichocki, T. Jędrkiewicz, R. Zydel, Etnografia wirtualna, w, Badania jakościowe. Metody i narzędzia, red. D. Jemielniak, PWN, Warszawa 2012, s. 203 – 231.