Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ...

28

Transcript of Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ...

Page 1: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

bull Kup książkębull Poleć książkę bull Oceń książkę

bull Księgarnia internetowabull Lubię to raquo Nasza społeczność

SPIS TRECI

PODZIKOWANIA 9

SOWO WSTPNE 11

WSTP 15

1 DLACZEGO ODKADAMY DZIAANIE 25

Znaki ostrzegawcze wiadczce o odkadaniu dziaania 25

Pozytywny pogld na ludzk natur 28

Nasz najsurowszy krytyk mdash my sami 30

Odkadanie dziaania to nagroda 36

2 W JAKI SPOSOacuteB ODKADAMY DZIAANIE 51

Wiedza na temat spdzania czasu 51

Rejestr dotyczcy odkadania dziaania 57

Tworzenie poczucia bezpieczestwa mdash pierwszy wany krok

pozwalajcy porzuci nawyk odkadania dziaania 63

3 JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 71

Komunikaty przynoszce rezultat przeciwny do zamierzonego 72

Moc wyboru 78

Pi stwierdze odroacuteniajcych osoby odkadajce dziaanie

od ludzi czynu 84

Kup książkę Poleć książkę

6 NAWYK SAMODYSCYPLINY

4 ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY

PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91

Znaczenie rozrywki 93

Metoda bdquopullrdquo samomotywacji 97

Od rozrywki bez poczucia winy do pracy wysokiej jakoci 104

5 JAK USUN PRZESZKODY

NA DRODZE DO DZIAANIA 109

Trzy goacutewne przeszkody 110

Narzdzie nr 1 mdash mylenie w trzech wymiarach

i wsteczny kalendarz 111

Narzdzie nr 2 mdash praca nad zmartwieniami 117

Narzdzie nr 3 mdash wytrwao w rozpoczynaniu 123

6 ODWROTNY HARMONOGRAM 131

Nawet ludziom czynu potrzebny jest system 133

Odwrotna psychologia 136

Jak korzysta z Odwrotnego harmonogramu 139

Dostosowanie Odwrotnego harmonogramu 152

7 PRACA W STANIE PRZEPYWU 157

Jak lepiej wykorzysta moacutezg 159

To tylko Twoacutej pierwszy szkic 161

Nauka koncentracji 162

wiczenie na koncentracj 163

wiczenie relaksacyjne 167

Wczanie stanu przepywu do swojego programu 170

8 ODPOWIEDNIE DOSTOSOWANIE POSTPOacuteW 175

Zaplanowane trudnoci 176

Zdolno regeneracji si i wytrzymao 178

Kup książkę Poleć książkę

SPIS TRECI 7

Koncentracja mdash panowanie nad rozpraszajcymi czynnikami 185

Proacuteba w mylach i wstpne programowanie 188

Skuteczne wyznaczanie celoacutew 191

9 ODKADANIE DZIAANIA W SWOIM YCIU 197

Zarzdzanie osobami odkadajcymi dziaanie 198

Zaangaowanie a ulego 200

Koncentracja na rozpoczciu a koczenie 202

Uzyskiwanie wynikoacutew lub wygaszanie krytycznych uwag 205

ycie z osob odkadajc dziaanie 210

Na koniec 214

BIBLIOGRAFIA 217

O AUTORZE 223

Kup książkę Poleć książkę

8 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Kup książkę Poleć książkę

3JAK ROZMAWIAZ SAMYM SOB

To n ie dyscyp l ina s i a wol i an i p res ja innych osoacuteb pomaga t r zyma s i

amb i tnego k i e runku dz i a an i a To r a c ze j swoboda wybo ru mo l iwoc i

o sob i s t e zaangaowan ie w m i s j i ch p r ze j c i a odpowiedz i a l no c i

za konsekwenc j e decy z j i k t oacute r e umacn ia j wo l i om ie la j ducha

mdash NE I L A F IORE

THE ROAD BACK TO HEALTH

rogram Nawyk samodyscypliny koncentruje si na jzyku mdash nie

dlatego e sama zmiana jzyka zmienia nawyk odkadania dziaania

ale dlatego e sposoacuteb prowadzenia rozmowy ze sob odzwierciedla na-

stawienie i pogldy decydujce o odczuciach i dziaaniu Dialog we-

wntrzny osoacuteb odkadajcych dziaanie czsto podwiadomie sugeruje

e s one ofiarami dwigaj brzemi i stawiaj opoacuter osobom reprezen-

tujcym wadz oraz wzmacnia to poczucie Obrazy i uczucia ukszta-

towane przez taki jzyk niemal zawsze powoduj odkadanie dziaania

ktoacutere jest aktem asertywnoci i buntu Uczc si walczy z negatyw-

nym wewntrznym dialogiem i zastpowa go innym pozbdziesz si

nieodpowiedniego dla Twojego wieku intelektu i potencjau nastawie-

nia do swojej wartoci i swoich umiejtnoci

P

Kup książkę Poleć książkę

72 NAWYK SAMODYSCYPLINY

KOMUNIKATY PRZYNOSZCE REZULTAT

PRZECIWNY DO ZAMIERZONEGO

Przemawianie do siebie apodyktycznym gosem oznacza presj dotyczc

jakiego dziaania oraz to e podczas gdy jedna cz naszej osobowoci

j stosuje inna nie chce si jej podda Chocia czsto usiujemy moty-

wowa samych siebie moacutewic bdquoMusz to zrobirdquo lub bdquoPowinienem to zro-

birdquo takie stwierdzenia to dla psychiki komunikat bdquoNie chc tego zrobi

ale si zmusz aby to dla nich zrobirdquo Nieodczne poczucie wyobcowa-

nia i podwiadomy komunikat wynikajcy z takiego dialogu z samym sob

prowadz do konfliktu wewntrznego i odkadania dziaania

Poprzez komunikaty przekazujce presj proacutebujemy si zmotywowa

przywoujc zagroenia oznaczajce e wykonanie wymaganego zadania

jest nieprzyjemne i e mamy ochot na ucieczk Dlatego takie komuni-

katy wzbudzaj niepokoacutej i powoduj negatywn reakcj na prac su-

gerujc e jest to co czego nie zrobilibymy z wasnej woli Oproacutecz tego

e przynosz rezultat przeciwny do zamierzonego nie wskazuj tego

czego chcesz o czym decydujesz lub co wybierasz

Aby pozby si poczucia wyobcowania i wewntrznego konfliktu po-

midzy apodyktycznym gosem i buntem musisz si nauczy jzyka

ktoacutery wyeliminuje potrzeb konfliktu wewntrznego oraz konfliktu z oso-

bami ktoacutere w Twoim odczuciu maj nad Tob wadz

Zmiana dialogu wewntrznego to skuteczna metoda pozbywania si

wzoroacutew zachowania dotyczcych wahania i nieumiejtnoci podejmowa-

nia decyzji zwizanych z odkadaniem dziaania Stosujc jzyk wyboru

i zaangaowania nauczysz si kierowa energi ku celowi i nabierzesz

poczucia wikszej odpowiedzialnoci za wykonywane zadania zamiast

czu si ofiar

bdquoMuszrdquo mdash komunikaty o stresie

Wewntrzny dialog osoacuteb odkadajcych dziaanie mdash bdquoPowinienem to zro-

bi ale nie chc Musz poniewa jestem do tego zmuszanyrdquo mdash sugeru-

je e kto taki czuje si ofiar odczuwa opoacuter stres i konsternacj Ze

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 73

wszystkich cech charakterystycznych ktoacutere odroacuteniaj ludzi czynu od

osoacuteb odkadajcych dziaanie adna nie daje wikszego poczucia wol-

noci ni koncentracja ludzi czynu na bdquowyborzerdquo i bdquowybieraniurdquo Komu-

nikaty bdquowybieramrdquo bdquodecydujrdquo bdquobdrdquo kieruj energi na jeden cel oso-

bisty i wyran odpowiedzialno za wynik

Czsto wpadamy w puapk polegajc na moacutewieniu do siebie w taki

sposoacuteb jakbymy ualali si nad sob jeeli chodzi o wizyt u dentysty

wysanie kartek do przyjacioacute zapacenie podatkoacutew prac lub spotkanie

z szefem To potwierdzenie e inne osoby zmuszaj nas do pewnych rze-

czy wbrew naszej woli W rezultacie powstaje obraz samego siebie jako

osoby odnoszcej poraki w starciu z niewielkimi zadaniami yciowymi

nadmiernie obcionej ciko pracujcej i nieodczuwajcej radoci

W wyniku cigego powtarzania stwierdzenia bdquoMuszrdquo do podwiadomo-

ci przekazywane s komunikaty

Nie chc tego zrobi

Jestem do tego zmuszany wbrew wasnej woli

Musz to zrobi albohellip stanie si co nieprzyjemnego i strasznego

Znienawidz wtedy siebie samego

To sytuacja z ktoacuterej nie ma dobrego wyjcia jeli tego nie zrobi

zostan ukarany a jeli to zrobi bd dziaa wbrew sobie

Komunikaty te powoduj powstanie bardzo silnych uczu mdash presji

pochodzcej z zewntrz i przewiadczenia e jest si bezradn ofiar

mdash tworzc warunki do zastosowania mechanizmu odkadania dziaania

w celu ochrony Zdrowa potrzeba ochrony samego siebie nieuchronnie

prowadzi do pojawienia si sprzecznych uczu niechci i oporu przed

wykonywaniem zada ktoacutere rozpoczynaj si od bdquomuszrdquo

Proacutebujc si upora z wszystkimi komunikatami ukrytymi za stwier-

dzeniem bdquomuszrdquo moacutezg ludzki musi sobie jednoczenie poradzi z dwoma

roacutenymi sytuacjami zapewni energi potrzebn do wykonania narzu-

conego zadania oraz energi niezbdn do stawienia oporu zagroeniom

dla integralnoci czowieka mdash zagroeniom dla przetrwania Ciao ludzkie

Kup książkę Poleć książkę

74 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wierny suga reaguje na komunikat bdquole jeli to zrobi i le jeli tego nie

zrobirdquo stresem (dostarczajc du ilo energii do bdquowalki lub ucieczkirdquo)

lub przygnbieniem (zachowujc energi na przetrwanie) Ale energia

ludzka nie moe si jednoczenie przemieszcza w dwoacutech kierunkach

a ciao nie moe si skoncentrowa na dwoacutech problemach Kiedy decy-

dujesz czy jest to kwestia walki o swoj wolno czy zajcia si prac

umys i ciao zastygaj odkadajc dziaanie na skutek sprzecznych uczu

i komunikatoacutew

Przez konsternacj spowodowan komunikatem bdquomuszrdquo czowiek

tkwi w jednym miejscu umysowo fizycznie i emocjonalnie Proacuteby roz-

wizania tego problemu przy zastosowaniu dodatkowych naciskoacutew przez

wprowadzenie dyscypliny lub wizje strasznych katastrof prowadz jedynie

do pogorszenia sytuacji Potwierdzaj tylko wraenie e zadanie jest

straszne i nieprzyjemne mdash takie e nie wykonaby go gdyby mia

moliwo wyboru To uczucie jest podobne do tego ktoacuterego dowiad-

czylimy w dziecistwie gdy kto kto mia kontrol nad jedzeniem

schronieniem i naszym obrazem samego siebie powiedzia e mamy

zrobi co na co nie mielimy ochoty Wszyscy znamy sprzeczne uczu-

cia presj zagroenie niech oraz opoacuter ktoacutere si z tym wi Prze-

mawiamy jednak do siebie jakby cz naszej osobowoci przypominaj-

ca dziecko musiaa reagowa na inn cz przemawiajc tonem

gronego rodzica

Kiedy spotkaem si z Beat po raz pierwszy musielimy dziaa

szybko Sprawozdanie roczne byo ju opoacutenione a Beata bya dosy

przygnbiona i mylaa o odejciu z pracy Chocia bya kompetentna

jako administrator w duej firmie ubezpieczeniowej nie znosia przy-

gotowywania rocznego raportu Kadego roku tracia duo czasu przed

podjciem decyzji o rozpoczciu dziaania Przez cae tygodnie narzekaa

bdquoMusz przygotowa sprawozdanie rocznerdquo bdquoPowinnam pracowa nad

sprawozdaniem rocznymrdquo bdquoChc i z tob na lunch ale musz skoczy

sprawozdanie rocznerdquo Dla wszystkich byo jasne e Beata czua si

ofiar znienawidzonej czynnoci Kiedy nadchodzi czas przygotowania

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 75

sprawozdania jej zwyka energia i rado znikay pojawiao si przy-

gnbienie i mizerniaa Garbia si jakby pod brzemieniem wielkiej odpo-

wiedzialnoci i cierpiaa na skutek duego zmczenia napicia mini

i bezsennoci ycie wydawao si jej jednym wielkim obowizkiem bez

miejsca na wolno lub rozrywk

Aby szybko uzyska rezultaty i pozby si uczucia bezradnoci oraz

poczucia e jest ofiar Beata musiaa zmieni swoje nastawienie w sytu-

acji w ktoacuterej byo najbardziej prawdopodobne odkadanie dziaania

bdquoJeeli chodzi o mnie mdash powiedziaem mdash nie musi pani robi nic eby

by wartociow osob Jeli jednak pani zdecyduje inaczej moe to pani

roacutewnie zrobi przyjmujc pen odpowiedzialno za konsekwencje

Pani ciao i umys bd dziaa zgodnie z tym komunikatem Musi pani

zastpi kade stwierdzenie raquoMuszlaquo dojrza decyzj co do metod roz-

poczcia pracy nad projektem lub wyjani przeoonemu dlaczego pani

tego nie zrobirdquo Po tej pierwszej sesji Beata zamiast moacutewi bdquoMuszrdquo

zacza podejmowa decyzje mdash dokonywaa jasnych wyboroacutew jak dojrzaa

dorosa osoba

Nastpnego dnia zdecydowaa e bdzie pracowa nad t czci

sprawozdania ktoacutera bya najmniej nieprzyjemna i poprosia przeoo-

nego o pomoc przy fragmentach ktoacutere wydaway si jej trudniejsze Obie-

caa sobie roacutewnie e jeli zdecyduje si na przygotowanie raportu

bdzie to po raz ostatni Beata zobaczya wicej moliwoci w yciu i wsta-

wiajc si za dziecic czci swojej osobowoci nie czuje ju przymusu

odkadania dziaania

Beata bardzo skutecznie wykorzystaa moc dokonywania wyboroacutew

Teraz ma wiksze poczucie odpowiedzialnoci za swoje ycie Wczeniej

dziecica strona jej osobowoci czua si rozdarta pomidzy potrzeb

aprobaty ze strony osoacuteb reprezentujcych wadz i potrzeb wyraania

swojej obawy i mocy przez odkadanie dziaania Teraz przy udziale we-

wntrznego systemu wsparcia i bardziej skutecznego jzyka dotyczcego

wyboroacutew Beata radzi sobie z presj w pracy stosujc kompleksow jed-

nolit metod

Kup książkę Poleć książkę

76 NAWYK SAMODYSCYPLINY

bdquoPowinienemrdquo mdash komunikaty o przygnbieniu

U wielu z nas wina i poczucie winy zwizane ze wzorem odkadania dzia-

ania wi si z jzykiem w ktoacuterym stosowane jest sowo bdquopowinie-

nemrdquo Dla osoacuteb odkadajcych dziaanie stracio ono swoje pierwotne

znaczenie bdquoNie podoba mi si to i mam zamiar co w zwizku z tym

zrobirdquo Zamiast tego sprowadza si ono do stwierdzenia bdquoJestem zy

i rozczarowany w zwizku z zaistnia sytuacj (czyli wyglda ona ina-

czej ni Twoim zdaniem powinna) i zamierzam narzeka oraz le si

czurdquo

Wewntrzny dialog zawierajcy sowo bdquopowinienemrdquo ma taki sam nega-

tywny efekt jak ustalanie celoacutew przynoszcych rezultat przeciwny do

zamierzonego zazdro w stosunku do innych osoacuteb i tsknota za przy-

szoci Prowadz one do powstawania negatywnych poroacutewna kry-

tycznych w stosunku do siebie

Stwierdzenie bdquopowinno by inaczejrdquo zawiera poroacutewnanie wyobra-

onego idealnego stanu z obecn negatywn sytuacj

Stwierdzenie bdquopowinno by zrobionerdquo zawiera poroacutewnanie sytuacji

kocowej ze z lub negatywn sytuacj pocztkow

Stwierdzenie bdquopowinienem by jak onrdquo zawiera poroacutewnanie Cie-

bie z osob ktoacuterej zazdrocisz lub ktoacuter podziwiasz z Tob

jako z nieodpowiedni osob

Stwierdzenie bdquopowinno by tutajrdquo zawiera poroacutewnanie wyobra-

onej szczliwej przyszoci z sytuacj w teraniejszoci

Stwierdzenie bdquopowinienemrdquo powtarzane przez cay dzie przypomina

refren ktoacutery powoduje rezultaty przeciwne do zamierzonych i progra-

muje w umyle negatywny podprogowy komunikat bdquoJestem zy Jestem

w niewaciwym miejscu Nie robi postpoacutew Nic nie jest tak jak naleyrdquo

Wyraenie bdquopowinienemrdquo wywouje depresj podobnie jak wyraenie

bdquomuszrdquo powoduje stres Tylko policz ile razy mylisz bdquopowinienemrdquo

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 77

lub bdquonie powinienemrdquo w cigu dziesiciu minut a zobaczysz depresj

u siebie we waciwym rozmiarze Najprawdopodobniej bdziesz mie

poczucie e jeste ofiar dwigasz brzemi i odnosisz poraki

Nie twierdz e nie warto proacutebowa osiga celoacutew i dy do ideaoacutew

Wyraenia bdquopowinienemrdquo nie powinny jednak powodowa powstawania

negatywnych poroacutewna nie wskazujc metod osignicia wymarzonych

celoacutew Stwierdzenia bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo nie przekazuj ciau i umy-

sowi wyranej wizji

wybranego dziaania

wybranego czasu dziaania

wybranego miejsca rozpoczcia dziaania

wybranych sposoboacutew dziaania

Kiedy zaczniesz rozmawia z sob w jzyku ktoacutery koncentruje si

na wynikach zamiast na winie na wyborach zamiast na tym co naley

zrobi i na obecnej sytuacji zamiast na tym jak powinna ona wyglda

odkryjesz e Twoje ciao i umys mdash uwolnione od niepotrzebnych kon-

fliktoacutew w przeszoci i negatywnych poroacutewna z przyszoci mdash wspoacute-

pracuj zapewniajc poziom pozytywnej energii

ariusz uwielbia prac handlarza dzie sztuki Niestety mimo za-

miowania do sztuki nie znosi zarzdzania firm i szczegoacuteoacutew

zwizanych z t prac Kiedy trzeba byo sporzdzi sprawozdania po-

datkowe albo nawet odnale faktur sprzeday Dariusz traci mnoacutestwo

energii bez koca powtarzajc sobie bdquoPowinienem by lepiej prowadzi

dokumentacjrdquo i bdquoPowinienem bardziej zaj si promocjrdquo Nawet kiedy

zacz porzdkowa dokumentacj myla bdquoNie bdzie tak dobrze jak

powinno by poniewa powinienem by zacz wczeniejrdquo Ulubiona praca

zmienia si w uciskajce brzemi

Dariuszowi wydawao si e nie ma znaczenia czy skoczy jak

prac czy odkada dziaanie mdash zawsze powtarza sobie bdquoPowinienemrdquo

D

Kup książkę Poleć książkę

78 NAWYK SAMODYSCYPLINY

i czu si przez to jeszcze gorzej Podczas spotka ze mn Dariusz mu-

sia si nauczy przesta myle o przeszoci w kategoriach bdquoPowinienem

byrdquo akceptujc to e teraz jest ona poza jego kontrol Nauczyem go

rozpoznawania pierwszych objawoacutew depresji dotyczcej utraconych mo-

liwoci przypominajc mu eby sobie powtarza bdquoTak to ju prze-

szo Szkoda nie mog w zwizku z tym nic zrobi Ale co mog zrobi

terazrdquo Nastpnie wiczy umiejtno szybkiego zwracania uwagi na

jeden drobny krok ktoacutery moacuteg wykona aby uzyska natychmiastow

popraw Dariusz nauczy si take kierowa uwizion energi na kon-

struktywne dziaanie i zastpowa nim martwienie si to co bdquopowinienrdquo

w przyszoci przez zadanie sobie pytania bdquoKiedy znowu mog zacz

pracowa nad osigniciem tego celurdquo Rozmawiajc z sob w sposoacuteb

ktoacutery niszczy dawne wzory Dariusz zacz bardzo skutecznie zmienia

samokrytycyzm i depresj zwizan z proacutebami osignicia rzeczy nie-

moliwych w co konstruktywnego co moacuteg osign

Aby unikn pogrenia w mylach o przeszoci lub o przyszoci

trzeba zacz zmienia swoacutej wewntrzny dialog Jeli chcemy sta si bar-

dziej wydajni i skuteczni musimy przekazywa sobie jasne komunikaty

o tym jakie dziaania wybieramy oraz kiedy i gdzie zamierzamy rozpo-

cz realizacj tych zobowiza

MOC WYBORU

To jak due znaczenie ma wyeliminowanie podwoacutejnych komunikatoacutew

i sprzecznych uczu ktoacutere s nieodmiennie zwizane z wyraeniami

bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo uwiadomiem sobie kiedy byem czonkiem

101 dywizji lotniczej Mimo e praktycznie wszyscy spadochroniarze s

ochotnikami moacutej oficer dowodzcy powiedzia mi e mog dobro-

wolnie poacutej do szkoy lotniczej ale jeli tego nie zrobi istnieje due

prawdopodobiestwo e bd musia skaka bez przeszkolenia Miao

to miejsce wtedy gdy jednostka bya przez cay czas w stanie gotowoci

ze wzgldu na liczb punktoacutew zapalnych na caym wiecie

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 79

Zrobiem to mimo e musiaem spdzi dwa razy wicej czasu w bu-

tach wojskowych podczas niezwykle mczcych tygodni wicze woj-

skowych i treningoacutew w gorcym socu Georgii w Fort Benning bdquocentrum

lotnictwardquo Odkryem wtedy e w rzeczywistoci oczekiwano abym ska-

ka z samolotu leccego z szybkoci 225 kmh na wysokoci 610 metroacutew

Wysiek konieczny do przebrnicia przez szkolenie dla spadochroniarzy

w pewien sposoacuteb sprawia e zapomina si do czego prowadz przy-

gotowania Oczywicie gdybym si o to martwi odczuwabym obaw

przed sukcesem mdash rodzaj obawy wywoanej przewidywaniem e nagrod

za cik prac bdzie jeszcze cisza praca

Nigdy nie zapomn tamtego pierwszego lotu Kiedy nasz samolot

osign prdko 225 kmh i wznioacutes si na wysoko 610 metroacutew

otwarto drzwi w oczekiwaniu e bdziemy skaka Z przodu widziaem

innych modych ludzi ktoacuterzy z wielkimi oporami proacutebowali si zmierzy

z przeraajcym zadaniem Kiedy zbliali si do drzwi wielu z nich kado

rce na wewntrznej stronie drzwi kabiny co wiadczyo o sprzecznych

uczuciach zwizanych z opuszczeniem samolotu mdash mieli trzyma rce

na zewntrz drzwi aby si od nich odepchn Patrzyli w doacute na twardy

grunt wida byo napicie ich cia i automatycznie si wycofywali jakby

przygotowujc si do nieudanego skoku Z tej niewaciwej i niebezpiecz-

nej pozycji albo proacutebowali zmusza si do skokoacutew albo byli wyrzucani

przez sieranta opuszczajc samolot w nieodpowiedni sposoacuteb Co chwila

byo sycha okropny huk jakby skaczca osoba nie robia tego prawido-

wo i uderzaa ciaem o bok samolotu Brak chci do wyskoczenia powo-

dowa zwikszenie prawdopodobiestwa e spadochron nie bdzie dzia-

a dobrze i nie otworzy si we waciwy sposoacuteb

Pocztkowo paraliowa mnie strach mdash jakbym na pokadzie 30 me-

troacutew nad ziemi by niezdolny do tego eby si poruszy Miaem wszyst-

kie objawy stresu spocone donie przypieszone bicie serca trzsce

si kolana i mdoci Powiedziaem sobie bdquoMusisz to zrobirdquo Wtedy

zrozumiaem jakie to byo szalestwo i e w rzeczywistoci nie chcia-

em wyskakiwa z samolotu

Kup książkę Poleć książkę

80 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Obserwujc tych mczyzn ktoacuterzy okazywali sprzeczne uczucia zwi-

zane z wyskoczeniem z samolotu i syszc jak ich ciaa odbijaj si od

przegrody byo mi atwiej dokona pierwszego wyboru bdquoNie wyskocz

z samolotu w ten sposoacutebrdquo mdash powiedziaem do siebie Wtedy odkryem

moc wyboru mdash nie bdquomuszrdquo ani bdquochcrdquo tylko trzeci postaw To odkrycie

spowodowao e zrobiem krok naprzoacuted w kierunku dwoacutech nastp-

nych wyboroacutew 1) nie zostan wypchnity z samolotu 2) jeeli wyskocz

z samolotu bdzie to zalee od mojej woli Zwiksz do maksimum

szanse bezpiecznego wyjcia Zmiana moich uczu bya dosy znaczna

Celowe dziaanie zastpio stres a poczucie e jestem ofiar przekszta-

cio si w wiksz odpowiedzialno za dziaanie

Kiedy przysza kolej na mnie wszystko we mnie moacutewio bdquoDokonuj

wyboru wyskocz z samoloturdquo Nie wahaem si ani nie miaem sprzecz-

nych uczu Celowo umieciem rce na zewntrz ramy drzwi aby si

wypchn brnc przez wiatr wiejcy z prdkoci blisko 250 kmh

i pozby si jakichkolwiek wtpliwoci co do pozostania w samolocie

Zamiast patrze w doacute i wyobraa sobie porak popatrzyem w goacuter

w kierunku chmury ktoacuter wybraem za swoacutej cel

Poniewa dokonaem wyboru mdash miaem skaka mdash skoncentrowaem

myli i zachowanie na tym dziaaniu odkadajc na bok jakiekolwiek

myli o tym eby nie skaka lub o tym e bdquomusz skakardquo Podszedem

do drzwi majc jeden cel Na sygna wziem gboki oddech pochyliem

kolana skoncentrowaem si na swojej chmurze i wydostaem si przez

drzwi bezpiecznie opuszczajc samolot i mijajc jego kadub o co naj-

mniej dwa metry

Zawsze bd pamita dreszcz towarzyszcy temu skokowi tak samo

jak peen radoci miech kiedy bezpiecznie wyldowaem bez adnego

uszczerbku Ale waniejsza staa si dla mnie na przestrzeni lat lekcja

przejmowania odpowiedzialnoci ktoacutera pynie ze zmiany wyraenia

bdquomuszrdquo na dokonywanie wyboru

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 81

Od oporu do zaangaowania

W yciu wielokrotnie mamy do czynienia z ograniczonymi moliwo-

ciami i nieprzyjemnymi wyborami Na przykad ludzie czsto staj przed

wyborem gdy wracaj do zdrowia Chocia choroba nie jest przyjemna

daje nam moliwo odkrycia e wszystkie rzeczy ktoacutere bdquomusimyrdquo zrobi

jako zostaj zrobione bez nas lub mona przetrwa nawet wtedy gdy

si ich nie zrobi Wracajc do zdrowia mona roacutewnie zaobserwowa

z wielkim zdziwieniem autentyczne pragnienie powrotu do pracy Nagle

okazuje si e wybieramy dziaanie wczeniej postrzegane jako trudne

narzucone zadanie

Mona sobie atwo wyobrazi osob odkadajc dziaanie kiedy bdquotar-

gujc si z Bogiemrdquo modli si bdquoObiecuj e nie bd ju odkada dziaa-

nia ani narzeka na prac Jeli tylko wyzdrowiej bd spokojnie

z radoci i rozsdnie wykonywa swoj pracrdquo Dowiadczenie takiej

zmiany dotyczcej energii i nastawienia do pracy jest naprawd godne

uwagi i jest cudownym darem

Osoby stosujce diet i te ktoacutere chc rzuci palenie czsto dowiad-

czaj nagej zmiany kiedy znajduj si w sytuacji zagraajcej yciu lub

zachodz w ci mdash ich opoacuter zastpuje zaangaowanie W The Washing-

ton Post opisywano histori Giny ktoacutera po raz pierwszy zasza w ci

Przez cae lata proacutebowaa rzuci palenie i udoskonali diet Kiedy zasza

w ci bdquoodstawia papierosy i bezwartociowe jedzenie Zacza jada

niadania Jej typowy lunch zoony z nerkowcoacutew i dietetycznej Pepsi

zastpia kanapka i szklanka mlekardquo Teraz chciaa je prawidowo

Byo to jej zobowizanie jej wyboacuter a nie zwyka narzucona z zewntrz

bdquopowinnordquo

Nie musisz wyskakiwa z samolotu chorowa ani zachodzi w ci

aby tak bardzo zmieni si Twoacutej punkt widzenia Podczas codziennych

zaj posuchaj jak negatywny dialog z samym sob tworzy wizje biernoci

i bezsilnoci bdquoMusz pracowa podczas lunchu musz kupi gaz do samo-

chodu musz kupi prezent dla matki musz i na imprez firmowrdquo

Kup książkę Poleć książkę

82 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Wyproacutebowanie mocy wyboru pozwoli Ci skierowa ku konstruktywnym

wysikom energi ktoacutera poprzednio bya zablokowana przez opoacuter i po-

czucie e jeste ofiar

Czy chcesz y z konsekwencjami niewykonania dziaania O ile bar-

dziej wolny si poczujesz jeli podejmiesz jasn decyzj zwizan

z ktoacuterymkolwiek z zada Masz wyboacuter Nie musisz chcie wykona za-

danie ani je uwielbia Ale jeli bdziesz to przedkada nad konsekwencje

niewykonania zadania moesz si zdecydowa na pene zaangaowanie

w jego wykonanie Kiedy to Ty zdecydujesz o udziale w imprezie firmo-

wej wyjedzie na stacj gazow czy do sklepu z upominkami wyraanie

si w sposoacuteb bardziej pozytywny i ukazujcy moc (bo jeste czowiekiem

ktoacutery ma moc) nabierze sensu bdquoId do sklepu bd u dentysty o 1500

id na kolegium dzisiaj ranordquo

Angaujc si w dojrzay sposoacuteb w wykonanie zadania zamiast znaj-

dowa powody aby go nie wykonywa bdziesz moacuteg sprawi e stanie

si ono bardziej przyjemne Nawet jeli moliwoci wyboru s bardzo

ograniczone moesz doskonali swoj moc dokonywania wyboroacutew

i uczy si wybiera drog ktoacutera wydaje Ci si najbardziej rozsdna

Wanie dlatego e wybierasz pewn moliwo staje si ona atwiejsza

mniej nieprzyjemna i szybciej mona dokoczy dane zadanie Zawsze

kiedy okazuje si e tracisz motywacj do koczenia projektu przyjrzyj

si konsekwencjom istnienia wyraenia bdquomuszrdquo w sposobie mylenia

i podejmij w tym momencie decyzj dotyczc drogi mdash obecnej a nie wy-

obraonej mdash lub pozbd si tego wyraenia Wyboacuter naley do Ciebie

Nauka moacutewienia bdquonierdquo

Dzieci w okresie bdquookropnego dwulatkardquo ucz si moacutewi bdquonierdquo w odpowiedzi

niemal na wszystko To cz ich rozwoju poznawczego oraz rozwoju

osobowoci mdash nauka oddzielenia od rodzicoacutew Moe to te by potwier-

dzenie wewntrznej wartoci i zwile wyraa postaw bdquoNie nie musz

tego robi Nie musz robi nic aby udowodni e jestem godzien mioci

i na ni zasugujrdquo Czy nie byoby wspaniale gdyby doroli mieli ten

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 83

rodzaj pewnoci co do wasnej wartoci Wielu z nich moacutewi bdquoNie nie mu-

szrdquo tylko podczas choroby i wtedy przepraszajco wyjaniaj bdquoPrzykro

mi ale nie mog Jak tylko bd w stanie usi i przyj poywienie za-

czn ciko pracowa i robi wszystko co w mojej mocy nawet jeli pojawi

si ponowne zagroenie dla mojego zdrowiardquo

Moacutewienie bdquonierdquo to wana umiejtno dla osoacuteb odkadajcych dziaa-

nie Dziki niej zmniejsza si prawdopodobiestwo e bdziesz szybko

wykonywa zadania aby zrekompensowa sobie dostrzegany u siebie brak

wartoci Bezporednie i dojrzale wyraone bdquonierdquo wyjania sytuacj znacz-

nie szybciej ni bierne bdquoTak by moe bd musiardquo w zwizku z ktoacuterym

odczuwasz poacuteniej niech i przeciwko ktoacuteremu si buntujesz odkadajc

dziaanie

Umiejtno moacutewienia bdquonierdquo to skuteczna metoda dokonywania wy-

boru zwaszcza dla osoacuteb odkadajcych dziaanie To inna forma stwier-

dzenia bdquomog by niedoskonay ale mam wystarczajco duo szacunku

do siebie eby powiedzie raquoNie nie musz tego robilaquordquo Ta umiejt-

no pozwala te unikn przyjmowania na siebie zbyt wielu obowizkoacutew

i poczucia brzemienia Moacutewic bdquonierdquo zapewniamy bdquoWiem e moesz

wywrze na mnie presj ale nie moesz spowodowa zagroenia dla

poczucia mojej wartocirdquo bdquoNierdquo mona moacutewi asertywnie i nie w sposoacuteb

defensywny na przykad

bdquoNie potrzebuj czasu aby to przemylerdquo

bdquoNie nie jestem taki szybki jak ty i chc mie czas eby to sta-

rannie przemylerdquo

bdquoNie wol raczej takie warunki kontraktu ktoacutere mog w peni

zaakceptowa ni ryzyko pogorszenia jakoci mojej pracyrdquo

bdquoNie nie zapac teraz tego rachunku i chciabym zapaci za ten

przywilej z naliczonych odsetekrdquo

Uywanie nowych innych stwierdze na wasny temat wicych

si z wyborem zaangaowaniem i umiejtnoci moacutewienia bdquonierdquo to bardzo

istotny krok w kierunku zwikszenia moliwoci pracy nad kadym

Kup książkę Poleć książkę

84 NAWYK SAMODYSCYPLINY

zadaniem i zmiany z osoby odkadajcej dziaanie w skutecznego czowieka

czynu Odkryjesz e dziki poniszemu systemowi ponownego progra-

mowania stwierdze na wasny temat szybko zaczniesz wiza swoje

dawne nawyki z automatycznymi dziaaniami korygujcymi zmierzajc

w pozytywnym kierunku w ktoacuterym id ludzie czynu

PI STWIERDZE ODROacuteNIAJCYCH OSOBY

ODKADAJCE DZIAANIE OD LUDZI CZYNU

Podczas piciu lat nauki i dokadnego badania nawyku odkadania dzia-

ania u siebie samego oraz u moich klientoacutew w trakcie sesji coachingu

i terapii zidentyfikowaem pi negatywnych przykadoacutew nastawie czy

te stwierdze na wasny temat ktoacutere prowadz do odkadania dziaania

i odroacuteniaj osoby ktoacutere w ten sposoacuteb postpuj od ludzi czynu Nie

kady z objawoacutew bdzie dokadnie odpowiada Twojemu wzorowi odka-

dania dziaania ale identyfikacja tych piciu uywanych negatywnych

stwierdze uatwi Ci zastpienie ich pozytywnymi wyzwaniami ktoacutere

przygotowaem

1 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMuszrdquo

Powtarzanie przez cay dzie wyraenia bdquoMuszrdquo (oznaczajcego bdquoMusz

ale nie chcrdquo) sprawi e bdziesz mie sprzeczne uczucia i poczucie e je-

ste ofiar (bdquoMusz ale gdybym mia wadz nie musiabymrdquo) co stanowi

usprawiedliwienie dla odkadania dziaania Po zidentyfikowaniu tego

stwierdzenia i nastawienia ofiary ktoacutere si za nim kryje zechcesz si

go pozby zastpujc je stwierdzeniem zwizanym z wyborem i na-

stawieniem na przejmowanie odpowiedzialnoci

Zastp wyraenie bdquoMuszrdquo wyraeniem bdquoWybieramrdquo

Jzyk nastawienia i zachowania ludzi czynu mona sobie przyswoi

poprzez odpowiedni praktyk podczas wykonywania danego zadania

Na przykad jeli siedzisz przy biurku patrzc na stos poczty czekajcej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 85

na odpowied i na list rozmoacutew telefonicznych ktoacutere trzeba przeprowa-

dzi pierwsz rzecz jak moesz zauway jest to e zaczynaj Ci opa-

da ramiona co oznacza przygnbienie i poczucie brzemienia Jest to jasny

znak e nawet jeli nie moacutewie bdquoMuszrdquo czujesz si bardziej jak ofia-

ra ni jak odpowiedzialna osoba ktoacutera ma wadz Kiedy to sobie

uwiadomisz natychmiast wybierz prac lub zaakceptuj odpowie-

dzialno za wyboacuter opoacutenienia zadania Wykorzystaj swoj wiadomo

negatywnych myli lub nastawienia aby odruchowo przyj nastawie-

nie czowieka czynu charakteryzowane przez wyboacuter i moc

2 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMusz skoczy13rdquo

Moacutewienie do siebie bdquoMusz skoczyrdquo powoduje e koncentrujesz si na

wyniku gdzie w przyszoci nie moacutewic sobie nigdy od czego naley

rozpocz dziaanie bdquoKoczenierdquo odnosi si do nieokrelonej przyszoci

by moe odlegej od Twojego obecnego stanu umiejtnoci pewnoci

siebie i perspektyw Koncentracja na takim aspekcie sprawi e zadanie

bdzie si wydawao jeszcze bardziej obezwadniajce niemal niemoliwe

do wykonania Naley zmieni ten stan rzeczy i zastpi to stwierdzenie

wicym zobowizaniem do rozpoczcia dziaania teraz

Zastp wyraenie bdquoMusz koczyrdquo wyraeniem

bdquoKiedy mog zacz13rdquo

bdquoKiedy mog zaczrdquo to haso czowieka czynu Automatycznie idzie

ono w lad za wszystkimi zmartwieniami dotyczcymi ukoczenia zada-

nia i poczuciem obezwadnienia oraz powoduje e pobudzona energia

koncentruje si na tym czym mona si zaj teraz Dziaa to jak urz-

dzenie ktoacutere kieruje wszystkie niezdecydowane dziaania do punktu wyj-

ciowego projektu A jeli rozpoczcie projektu jest obecnie niemoliwe

pytanie bdquoKiedy znowu mog zaczrdquo powoduje e ponownie zostajemy

zaprogramowani na ukierunkowane i proste rozpoczcie zadania w nie-

dalekiej przyszoci z jasn wizj czasu miejsca i punktu od ktoacuterego

zaczniemy

Kup książkę Poleć książkę

86 NAWYK SAMODYSCYPLINY

3 Negatywne mylenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo

Mylenie o projekcie jako o duym i wanym powoduje jeszcze wiksze

poczucie obezwadnienia W rzeczywistoci moacutewisz bdquoNie wiem jak mia-

bym si zaj tak powanym zadaniem To bardzo wane Ten projekt mu-

si zrobi na wszystkich wraenie To moja wielka yciowa szansardquo

Im wikszy i bardziej obezwadniajcy wydaje Ci si projekt tym wik-

sz masz skonno do odkadania dziaania Jeli bdziesz wywoywa

w sobie poczucie obezwadnienia mylc o wszystkich krokach z ktoacuterymi

si wie ten wany projekt i o wizji wszystkiego o co walczysz pod-

czas pracy nad nim naturalna motywacja i ciekawo ustpi miejsca

niepokojowi

Zastp wyraenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo wyraeniem

bdquoMog wykona13 jeden may krokrdquo

Zawsze kiedy poczujesz obezwadnienie spowodowane wielkoci

i znaczeniem projektu ktoacutery masz zrealizowa przypomnij sobie stwier-

dzenie bdquoMog wykona jeden may krok Jeden may krok wstpny szkic

plan jedno sowo raquohalolaquo To wszystko co musz teraz zrobirdquo Nigdy nie

mona od razu zbudowa caego domu Teraz moesz tylko pooy beton

na fundamentach wbi jeden gwoacuted wznie cian mdash wykona jeden

may krok Nigdy nie byby w stanie napisa od razu caej ksiki mdash mo-

esz napisa jeden rozdzia kilka stron naraz Wiesz e moesz wy-

kona jeden drobny krok Poroacutewnanie tego jednego kroku z ktoacuterym

mona sobie poradzi z wielkim przedsiwziciem daje Ci czas na nauk

odpoczynek i odzyskanie si pomidzy seriami drobnych krokoacutew Kady

z nich zapewni Ci czas na docenienie swoich osigni zyskanie nowej

perspektywy dotyczcej kierunku swojego dziaania i zaangaowanie si

ponownie w osiganie dugookresowych celoacutew

4 Negatywne mylenie bdquoMusz by13 perfekcyjnyrdquo

Powtarzajc sobie bdquoMusz by perfekcyjnyrdquo nie znioacutesbym pomykirdquo

znacznie zwikszasz szanse e bdziesz potrzebowa odkadania dzia-

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 87

ania jako ochrony przed nieprzyjemnociami zwizanymi z porak

i krytyk Oznacza to te e cz Twojego wewntrznego dialogu

koncentruje si na potpianiu wszystkich niewielkich postpoacutew jako nie-

znaczcych w poroacutewnaniu do tego jakie Twoim zdaniem powinny by

Jeeli wymagasz od siebie doskonaej prezentacji projektu ktoacuterego nie

mona skrytykowa cisego przestrzegania diety czy domu bez adnych

plam wystawiasz si na porak i nieuchronny samokrytycyzm Im wik-

szym jeste samokrytycznym perfekcjonist tym trudniej jest Ci rozpo-

cz prac nad projektem ktoacutery mdash jak ju wiesz mdash nigdy nie bdzie wy-

starczajco dobrze zrealizowany Trwanie przy perfekcyjnej wizji

spowoduje e zaczniesz si obawia dostrzega rzeczywiste wyniki dzia-

ania oraz e nie przygotujesz si na moliwo poraki przez stworzenie

planu ktoacutery pozwoli Ci zacz dziaanie od nowa a take bdzie mie

wpyw na zwikszenie skonnoci do porzucania projektu po zetkniciu si

ze zwykym problemem Jak na ironi perfekcjonizm i krytycyzm w sto-

sunku do swoich bdoacutew sprawiaj e poraki staj si bardziej

prawdopodobne i powaniejsze

Zastp wyraenie bdquoMusz by doskonayrdquo wyraeniem

bdquoMog by13 doskonale ludzkirdquo

Zastp wymagania dotyczce perfekcyjnej pracy akceptacj (nie re-

zygnacj na rzecz) swoich ludzkich ogranicze Zaakceptuj tak zwane

bdy (a w rzeczywistoci informacje zwrotne) jako cz zwykego procesu

uczenia si Zamiast samokrytycyzmu bdziesz potrzebowa wyrozu-

miaoci dla samego siebie aby wesprze swoje odwane starania w obli-

czu nieuniknionego ryzyka zwizanego z wykonywaniem prawdziwej

niedoskonaej pracy zamiast marzy o doskonaym ukoczonym

projekcie Jako nowicjusz bdziesz musia si wykaza szczegoacuteln a-

godnoci w stosunku do siebie poniewa zanim osigniesz pewno

siebie charakterystyczn dla mistrza musisz wykona pierwsze niepo-

radne kroki Kiedy si nauczysz oczekiwania i akceptacji niedoskonaoci

zwizanych z pierwszymi krokami podczas realizacji swoich projektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 2: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

SPIS TRECI

PODZIKOWANIA 9

SOWO WSTPNE 11

WSTP 15

1 DLACZEGO ODKADAMY DZIAANIE 25

Znaki ostrzegawcze wiadczce o odkadaniu dziaania 25

Pozytywny pogld na ludzk natur 28

Nasz najsurowszy krytyk mdash my sami 30

Odkadanie dziaania to nagroda 36

2 W JAKI SPOSOacuteB ODKADAMY DZIAANIE 51

Wiedza na temat spdzania czasu 51

Rejestr dotyczcy odkadania dziaania 57

Tworzenie poczucia bezpieczestwa mdash pierwszy wany krok

pozwalajcy porzuci nawyk odkadania dziaania 63

3 JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 71

Komunikaty przynoszce rezultat przeciwny do zamierzonego 72

Moc wyboru 78

Pi stwierdze odroacuteniajcych osoby odkadajce dziaanie

od ludzi czynu 84

Kup książkę Poleć książkę

6 NAWYK SAMODYSCYPLINY

4 ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY

PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91

Znaczenie rozrywki 93

Metoda bdquopullrdquo samomotywacji 97

Od rozrywki bez poczucia winy do pracy wysokiej jakoci 104

5 JAK USUN PRZESZKODY

NA DRODZE DO DZIAANIA 109

Trzy goacutewne przeszkody 110

Narzdzie nr 1 mdash mylenie w trzech wymiarach

i wsteczny kalendarz 111

Narzdzie nr 2 mdash praca nad zmartwieniami 117

Narzdzie nr 3 mdash wytrwao w rozpoczynaniu 123

6 ODWROTNY HARMONOGRAM 131

Nawet ludziom czynu potrzebny jest system 133

Odwrotna psychologia 136

Jak korzysta z Odwrotnego harmonogramu 139

Dostosowanie Odwrotnego harmonogramu 152

7 PRACA W STANIE PRZEPYWU 157

Jak lepiej wykorzysta moacutezg 159

To tylko Twoacutej pierwszy szkic 161

Nauka koncentracji 162

wiczenie na koncentracj 163

wiczenie relaksacyjne 167

Wczanie stanu przepywu do swojego programu 170

8 ODPOWIEDNIE DOSTOSOWANIE POSTPOacuteW 175

Zaplanowane trudnoci 176

Zdolno regeneracji si i wytrzymao 178

Kup książkę Poleć książkę

SPIS TRECI 7

Koncentracja mdash panowanie nad rozpraszajcymi czynnikami 185

Proacuteba w mylach i wstpne programowanie 188

Skuteczne wyznaczanie celoacutew 191

9 ODKADANIE DZIAANIA W SWOIM YCIU 197

Zarzdzanie osobami odkadajcymi dziaanie 198

Zaangaowanie a ulego 200

Koncentracja na rozpoczciu a koczenie 202

Uzyskiwanie wynikoacutew lub wygaszanie krytycznych uwag 205

ycie z osob odkadajc dziaanie 210

Na koniec 214

BIBLIOGRAFIA 217

O AUTORZE 223

Kup książkę Poleć książkę

8 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Kup książkę Poleć książkę

3JAK ROZMAWIAZ SAMYM SOB

To n ie dyscyp l ina s i a wol i an i p res ja innych osoacuteb pomaga t r zyma s i

amb i tnego k i e runku dz i a an i a To r a c ze j swoboda wybo ru mo l iwoc i

o sob i s t e zaangaowan ie w m i s j i ch p r ze j c i a odpowiedz i a l no c i

za konsekwenc j e decy z j i k t oacute r e umacn ia j wo l i om ie la j ducha

mdash NE I L A F IORE

THE ROAD BACK TO HEALTH

rogram Nawyk samodyscypliny koncentruje si na jzyku mdash nie

dlatego e sama zmiana jzyka zmienia nawyk odkadania dziaania

ale dlatego e sposoacuteb prowadzenia rozmowy ze sob odzwierciedla na-

stawienie i pogldy decydujce o odczuciach i dziaaniu Dialog we-

wntrzny osoacuteb odkadajcych dziaanie czsto podwiadomie sugeruje

e s one ofiarami dwigaj brzemi i stawiaj opoacuter osobom reprezen-

tujcym wadz oraz wzmacnia to poczucie Obrazy i uczucia ukszta-

towane przez taki jzyk niemal zawsze powoduj odkadanie dziaania

ktoacutere jest aktem asertywnoci i buntu Uczc si walczy z negatyw-

nym wewntrznym dialogiem i zastpowa go innym pozbdziesz si

nieodpowiedniego dla Twojego wieku intelektu i potencjau nastawie-

nia do swojej wartoci i swoich umiejtnoci

P

Kup książkę Poleć książkę

72 NAWYK SAMODYSCYPLINY

KOMUNIKATY PRZYNOSZCE REZULTAT

PRZECIWNY DO ZAMIERZONEGO

Przemawianie do siebie apodyktycznym gosem oznacza presj dotyczc

jakiego dziaania oraz to e podczas gdy jedna cz naszej osobowoci

j stosuje inna nie chce si jej podda Chocia czsto usiujemy moty-

wowa samych siebie moacutewic bdquoMusz to zrobirdquo lub bdquoPowinienem to zro-

birdquo takie stwierdzenia to dla psychiki komunikat bdquoNie chc tego zrobi

ale si zmusz aby to dla nich zrobirdquo Nieodczne poczucie wyobcowa-

nia i podwiadomy komunikat wynikajcy z takiego dialogu z samym sob

prowadz do konfliktu wewntrznego i odkadania dziaania

Poprzez komunikaty przekazujce presj proacutebujemy si zmotywowa

przywoujc zagroenia oznaczajce e wykonanie wymaganego zadania

jest nieprzyjemne i e mamy ochot na ucieczk Dlatego takie komuni-

katy wzbudzaj niepokoacutej i powoduj negatywn reakcj na prac su-

gerujc e jest to co czego nie zrobilibymy z wasnej woli Oproacutecz tego

e przynosz rezultat przeciwny do zamierzonego nie wskazuj tego

czego chcesz o czym decydujesz lub co wybierasz

Aby pozby si poczucia wyobcowania i wewntrznego konfliktu po-

midzy apodyktycznym gosem i buntem musisz si nauczy jzyka

ktoacutery wyeliminuje potrzeb konfliktu wewntrznego oraz konfliktu z oso-

bami ktoacutere w Twoim odczuciu maj nad Tob wadz

Zmiana dialogu wewntrznego to skuteczna metoda pozbywania si

wzoroacutew zachowania dotyczcych wahania i nieumiejtnoci podejmowa-

nia decyzji zwizanych z odkadaniem dziaania Stosujc jzyk wyboru

i zaangaowania nauczysz si kierowa energi ku celowi i nabierzesz

poczucia wikszej odpowiedzialnoci za wykonywane zadania zamiast

czu si ofiar

bdquoMuszrdquo mdash komunikaty o stresie

Wewntrzny dialog osoacuteb odkadajcych dziaanie mdash bdquoPowinienem to zro-

bi ale nie chc Musz poniewa jestem do tego zmuszanyrdquo mdash sugeru-

je e kto taki czuje si ofiar odczuwa opoacuter stres i konsternacj Ze

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 73

wszystkich cech charakterystycznych ktoacutere odroacuteniaj ludzi czynu od

osoacuteb odkadajcych dziaanie adna nie daje wikszego poczucia wol-

noci ni koncentracja ludzi czynu na bdquowyborzerdquo i bdquowybieraniurdquo Komu-

nikaty bdquowybieramrdquo bdquodecydujrdquo bdquobdrdquo kieruj energi na jeden cel oso-

bisty i wyran odpowiedzialno za wynik

Czsto wpadamy w puapk polegajc na moacutewieniu do siebie w taki

sposoacuteb jakbymy ualali si nad sob jeeli chodzi o wizyt u dentysty

wysanie kartek do przyjacioacute zapacenie podatkoacutew prac lub spotkanie

z szefem To potwierdzenie e inne osoby zmuszaj nas do pewnych rze-

czy wbrew naszej woli W rezultacie powstaje obraz samego siebie jako

osoby odnoszcej poraki w starciu z niewielkimi zadaniami yciowymi

nadmiernie obcionej ciko pracujcej i nieodczuwajcej radoci

W wyniku cigego powtarzania stwierdzenia bdquoMuszrdquo do podwiadomo-

ci przekazywane s komunikaty

Nie chc tego zrobi

Jestem do tego zmuszany wbrew wasnej woli

Musz to zrobi albohellip stanie si co nieprzyjemnego i strasznego

Znienawidz wtedy siebie samego

To sytuacja z ktoacuterej nie ma dobrego wyjcia jeli tego nie zrobi

zostan ukarany a jeli to zrobi bd dziaa wbrew sobie

Komunikaty te powoduj powstanie bardzo silnych uczu mdash presji

pochodzcej z zewntrz i przewiadczenia e jest si bezradn ofiar

mdash tworzc warunki do zastosowania mechanizmu odkadania dziaania

w celu ochrony Zdrowa potrzeba ochrony samego siebie nieuchronnie

prowadzi do pojawienia si sprzecznych uczu niechci i oporu przed

wykonywaniem zada ktoacutere rozpoczynaj si od bdquomuszrdquo

Proacutebujc si upora z wszystkimi komunikatami ukrytymi za stwier-

dzeniem bdquomuszrdquo moacutezg ludzki musi sobie jednoczenie poradzi z dwoma

roacutenymi sytuacjami zapewni energi potrzebn do wykonania narzu-

conego zadania oraz energi niezbdn do stawienia oporu zagroeniom

dla integralnoci czowieka mdash zagroeniom dla przetrwania Ciao ludzkie

Kup książkę Poleć książkę

74 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wierny suga reaguje na komunikat bdquole jeli to zrobi i le jeli tego nie

zrobirdquo stresem (dostarczajc du ilo energii do bdquowalki lub ucieczkirdquo)

lub przygnbieniem (zachowujc energi na przetrwanie) Ale energia

ludzka nie moe si jednoczenie przemieszcza w dwoacutech kierunkach

a ciao nie moe si skoncentrowa na dwoacutech problemach Kiedy decy-

dujesz czy jest to kwestia walki o swoj wolno czy zajcia si prac

umys i ciao zastygaj odkadajc dziaanie na skutek sprzecznych uczu

i komunikatoacutew

Przez konsternacj spowodowan komunikatem bdquomuszrdquo czowiek

tkwi w jednym miejscu umysowo fizycznie i emocjonalnie Proacuteby roz-

wizania tego problemu przy zastosowaniu dodatkowych naciskoacutew przez

wprowadzenie dyscypliny lub wizje strasznych katastrof prowadz jedynie

do pogorszenia sytuacji Potwierdzaj tylko wraenie e zadanie jest

straszne i nieprzyjemne mdash takie e nie wykonaby go gdyby mia

moliwo wyboru To uczucie jest podobne do tego ktoacuterego dowiad-

czylimy w dziecistwie gdy kto kto mia kontrol nad jedzeniem

schronieniem i naszym obrazem samego siebie powiedzia e mamy

zrobi co na co nie mielimy ochoty Wszyscy znamy sprzeczne uczu-

cia presj zagroenie niech oraz opoacuter ktoacutere si z tym wi Prze-

mawiamy jednak do siebie jakby cz naszej osobowoci przypominaj-

ca dziecko musiaa reagowa na inn cz przemawiajc tonem

gronego rodzica

Kiedy spotkaem si z Beat po raz pierwszy musielimy dziaa

szybko Sprawozdanie roczne byo ju opoacutenione a Beata bya dosy

przygnbiona i mylaa o odejciu z pracy Chocia bya kompetentna

jako administrator w duej firmie ubezpieczeniowej nie znosia przy-

gotowywania rocznego raportu Kadego roku tracia duo czasu przed

podjciem decyzji o rozpoczciu dziaania Przez cae tygodnie narzekaa

bdquoMusz przygotowa sprawozdanie rocznerdquo bdquoPowinnam pracowa nad

sprawozdaniem rocznymrdquo bdquoChc i z tob na lunch ale musz skoczy

sprawozdanie rocznerdquo Dla wszystkich byo jasne e Beata czua si

ofiar znienawidzonej czynnoci Kiedy nadchodzi czas przygotowania

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 75

sprawozdania jej zwyka energia i rado znikay pojawiao si przy-

gnbienie i mizerniaa Garbia si jakby pod brzemieniem wielkiej odpo-

wiedzialnoci i cierpiaa na skutek duego zmczenia napicia mini

i bezsennoci ycie wydawao si jej jednym wielkim obowizkiem bez

miejsca na wolno lub rozrywk

Aby szybko uzyska rezultaty i pozby si uczucia bezradnoci oraz

poczucia e jest ofiar Beata musiaa zmieni swoje nastawienie w sytu-

acji w ktoacuterej byo najbardziej prawdopodobne odkadanie dziaania

bdquoJeeli chodzi o mnie mdash powiedziaem mdash nie musi pani robi nic eby

by wartociow osob Jeli jednak pani zdecyduje inaczej moe to pani

roacutewnie zrobi przyjmujc pen odpowiedzialno za konsekwencje

Pani ciao i umys bd dziaa zgodnie z tym komunikatem Musi pani

zastpi kade stwierdzenie raquoMuszlaquo dojrza decyzj co do metod roz-

poczcia pracy nad projektem lub wyjani przeoonemu dlaczego pani

tego nie zrobirdquo Po tej pierwszej sesji Beata zamiast moacutewi bdquoMuszrdquo

zacza podejmowa decyzje mdash dokonywaa jasnych wyboroacutew jak dojrzaa

dorosa osoba

Nastpnego dnia zdecydowaa e bdzie pracowa nad t czci

sprawozdania ktoacutera bya najmniej nieprzyjemna i poprosia przeoo-

nego o pomoc przy fragmentach ktoacutere wydaway si jej trudniejsze Obie-

caa sobie roacutewnie e jeli zdecyduje si na przygotowanie raportu

bdzie to po raz ostatni Beata zobaczya wicej moliwoci w yciu i wsta-

wiajc si za dziecic czci swojej osobowoci nie czuje ju przymusu

odkadania dziaania

Beata bardzo skutecznie wykorzystaa moc dokonywania wyboroacutew

Teraz ma wiksze poczucie odpowiedzialnoci za swoje ycie Wczeniej

dziecica strona jej osobowoci czua si rozdarta pomidzy potrzeb

aprobaty ze strony osoacuteb reprezentujcych wadz i potrzeb wyraania

swojej obawy i mocy przez odkadanie dziaania Teraz przy udziale we-

wntrznego systemu wsparcia i bardziej skutecznego jzyka dotyczcego

wyboroacutew Beata radzi sobie z presj w pracy stosujc kompleksow jed-

nolit metod

Kup książkę Poleć książkę

76 NAWYK SAMODYSCYPLINY

bdquoPowinienemrdquo mdash komunikaty o przygnbieniu

U wielu z nas wina i poczucie winy zwizane ze wzorem odkadania dzia-

ania wi si z jzykiem w ktoacuterym stosowane jest sowo bdquopowinie-

nemrdquo Dla osoacuteb odkadajcych dziaanie stracio ono swoje pierwotne

znaczenie bdquoNie podoba mi si to i mam zamiar co w zwizku z tym

zrobirdquo Zamiast tego sprowadza si ono do stwierdzenia bdquoJestem zy

i rozczarowany w zwizku z zaistnia sytuacj (czyli wyglda ona ina-

czej ni Twoim zdaniem powinna) i zamierzam narzeka oraz le si

czurdquo

Wewntrzny dialog zawierajcy sowo bdquopowinienemrdquo ma taki sam nega-

tywny efekt jak ustalanie celoacutew przynoszcych rezultat przeciwny do

zamierzonego zazdro w stosunku do innych osoacuteb i tsknota za przy-

szoci Prowadz one do powstawania negatywnych poroacutewna kry-

tycznych w stosunku do siebie

Stwierdzenie bdquopowinno by inaczejrdquo zawiera poroacutewnanie wyobra-

onego idealnego stanu z obecn negatywn sytuacj

Stwierdzenie bdquopowinno by zrobionerdquo zawiera poroacutewnanie sytuacji

kocowej ze z lub negatywn sytuacj pocztkow

Stwierdzenie bdquopowinienem by jak onrdquo zawiera poroacutewnanie Cie-

bie z osob ktoacuterej zazdrocisz lub ktoacuter podziwiasz z Tob

jako z nieodpowiedni osob

Stwierdzenie bdquopowinno by tutajrdquo zawiera poroacutewnanie wyobra-

onej szczliwej przyszoci z sytuacj w teraniejszoci

Stwierdzenie bdquopowinienemrdquo powtarzane przez cay dzie przypomina

refren ktoacutery powoduje rezultaty przeciwne do zamierzonych i progra-

muje w umyle negatywny podprogowy komunikat bdquoJestem zy Jestem

w niewaciwym miejscu Nie robi postpoacutew Nic nie jest tak jak naleyrdquo

Wyraenie bdquopowinienemrdquo wywouje depresj podobnie jak wyraenie

bdquomuszrdquo powoduje stres Tylko policz ile razy mylisz bdquopowinienemrdquo

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 77

lub bdquonie powinienemrdquo w cigu dziesiciu minut a zobaczysz depresj

u siebie we waciwym rozmiarze Najprawdopodobniej bdziesz mie

poczucie e jeste ofiar dwigasz brzemi i odnosisz poraki

Nie twierdz e nie warto proacutebowa osiga celoacutew i dy do ideaoacutew

Wyraenia bdquopowinienemrdquo nie powinny jednak powodowa powstawania

negatywnych poroacutewna nie wskazujc metod osignicia wymarzonych

celoacutew Stwierdzenia bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo nie przekazuj ciau i umy-

sowi wyranej wizji

wybranego dziaania

wybranego czasu dziaania

wybranego miejsca rozpoczcia dziaania

wybranych sposoboacutew dziaania

Kiedy zaczniesz rozmawia z sob w jzyku ktoacutery koncentruje si

na wynikach zamiast na winie na wyborach zamiast na tym co naley

zrobi i na obecnej sytuacji zamiast na tym jak powinna ona wyglda

odkryjesz e Twoje ciao i umys mdash uwolnione od niepotrzebnych kon-

fliktoacutew w przeszoci i negatywnych poroacutewna z przyszoci mdash wspoacute-

pracuj zapewniajc poziom pozytywnej energii

ariusz uwielbia prac handlarza dzie sztuki Niestety mimo za-

miowania do sztuki nie znosi zarzdzania firm i szczegoacuteoacutew

zwizanych z t prac Kiedy trzeba byo sporzdzi sprawozdania po-

datkowe albo nawet odnale faktur sprzeday Dariusz traci mnoacutestwo

energii bez koca powtarzajc sobie bdquoPowinienem by lepiej prowadzi

dokumentacjrdquo i bdquoPowinienem bardziej zaj si promocjrdquo Nawet kiedy

zacz porzdkowa dokumentacj myla bdquoNie bdzie tak dobrze jak

powinno by poniewa powinienem by zacz wczeniejrdquo Ulubiona praca

zmienia si w uciskajce brzemi

Dariuszowi wydawao si e nie ma znaczenia czy skoczy jak

prac czy odkada dziaanie mdash zawsze powtarza sobie bdquoPowinienemrdquo

D

Kup książkę Poleć książkę

78 NAWYK SAMODYSCYPLINY

i czu si przez to jeszcze gorzej Podczas spotka ze mn Dariusz mu-

sia si nauczy przesta myle o przeszoci w kategoriach bdquoPowinienem

byrdquo akceptujc to e teraz jest ona poza jego kontrol Nauczyem go

rozpoznawania pierwszych objawoacutew depresji dotyczcej utraconych mo-

liwoci przypominajc mu eby sobie powtarza bdquoTak to ju prze-

szo Szkoda nie mog w zwizku z tym nic zrobi Ale co mog zrobi

terazrdquo Nastpnie wiczy umiejtno szybkiego zwracania uwagi na

jeden drobny krok ktoacutery moacuteg wykona aby uzyska natychmiastow

popraw Dariusz nauczy si take kierowa uwizion energi na kon-

struktywne dziaanie i zastpowa nim martwienie si to co bdquopowinienrdquo

w przyszoci przez zadanie sobie pytania bdquoKiedy znowu mog zacz

pracowa nad osigniciem tego celurdquo Rozmawiajc z sob w sposoacuteb

ktoacutery niszczy dawne wzory Dariusz zacz bardzo skutecznie zmienia

samokrytycyzm i depresj zwizan z proacutebami osignicia rzeczy nie-

moliwych w co konstruktywnego co moacuteg osign

Aby unikn pogrenia w mylach o przeszoci lub o przyszoci

trzeba zacz zmienia swoacutej wewntrzny dialog Jeli chcemy sta si bar-

dziej wydajni i skuteczni musimy przekazywa sobie jasne komunikaty

o tym jakie dziaania wybieramy oraz kiedy i gdzie zamierzamy rozpo-

cz realizacj tych zobowiza

MOC WYBORU

To jak due znaczenie ma wyeliminowanie podwoacutejnych komunikatoacutew

i sprzecznych uczu ktoacutere s nieodmiennie zwizane z wyraeniami

bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo uwiadomiem sobie kiedy byem czonkiem

101 dywizji lotniczej Mimo e praktycznie wszyscy spadochroniarze s

ochotnikami moacutej oficer dowodzcy powiedzia mi e mog dobro-

wolnie poacutej do szkoy lotniczej ale jeli tego nie zrobi istnieje due

prawdopodobiestwo e bd musia skaka bez przeszkolenia Miao

to miejsce wtedy gdy jednostka bya przez cay czas w stanie gotowoci

ze wzgldu na liczb punktoacutew zapalnych na caym wiecie

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 79

Zrobiem to mimo e musiaem spdzi dwa razy wicej czasu w bu-

tach wojskowych podczas niezwykle mczcych tygodni wicze woj-

skowych i treningoacutew w gorcym socu Georgii w Fort Benning bdquocentrum

lotnictwardquo Odkryem wtedy e w rzeczywistoci oczekiwano abym ska-

ka z samolotu leccego z szybkoci 225 kmh na wysokoci 610 metroacutew

Wysiek konieczny do przebrnicia przez szkolenie dla spadochroniarzy

w pewien sposoacuteb sprawia e zapomina si do czego prowadz przy-

gotowania Oczywicie gdybym si o to martwi odczuwabym obaw

przed sukcesem mdash rodzaj obawy wywoanej przewidywaniem e nagrod

za cik prac bdzie jeszcze cisza praca

Nigdy nie zapomn tamtego pierwszego lotu Kiedy nasz samolot

osign prdko 225 kmh i wznioacutes si na wysoko 610 metroacutew

otwarto drzwi w oczekiwaniu e bdziemy skaka Z przodu widziaem

innych modych ludzi ktoacuterzy z wielkimi oporami proacutebowali si zmierzy

z przeraajcym zadaniem Kiedy zbliali si do drzwi wielu z nich kado

rce na wewntrznej stronie drzwi kabiny co wiadczyo o sprzecznych

uczuciach zwizanych z opuszczeniem samolotu mdash mieli trzyma rce

na zewntrz drzwi aby si od nich odepchn Patrzyli w doacute na twardy

grunt wida byo napicie ich cia i automatycznie si wycofywali jakby

przygotowujc si do nieudanego skoku Z tej niewaciwej i niebezpiecz-

nej pozycji albo proacutebowali zmusza si do skokoacutew albo byli wyrzucani

przez sieranta opuszczajc samolot w nieodpowiedni sposoacuteb Co chwila

byo sycha okropny huk jakby skaczca osoba nie robia tego prawido-

wo i uderzaa ciaem o bok samolotu Brak chci do wyskoczenia powo-

dowa zwikszenie prawdopodobiestwa e spadochron nie bdzie dzia-

a dobrze i nie otworzy si we waciwy sposoacuteb

Pocztkowo paraliowa mnie strach mdash jakbym na pokadzie 30 me-

troacutew nad ziemi by niezdolny do tego eby si poruszy Miaem wszyst-

kie objawy stresu spocone donie przypieszone bicie serca trzsce

si kolana i mdoci Powiedziaem sobie bdquoMusisz to zrobirdquo Wtedy

zrozumiaem jakie to byo szalestwo i e w rzeczywistoci nie chcia-

em wyskakiwa z samolotu

Kup książkę Poleć książkę

80 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Obserwujc tych mczyzn ktoacuterzy okazywali sprzeczne uczucia zwi-

zane z wyskoczeniem z samolotu i syszc jak ich ciaa odbijaj si od

przegrody byo mi atwiej dokona pierwszego wyboru bdquoNie wyskocz

z samolotu w ten sposoacutebrdquo mdash powiedziaem do siebie Wtedy odkryem

moc wyboru mdash nie bdquomuszrdquo ani bdquochcrdquo tylko trzeci postaw To odkrycie

spowodowao e zrobiem krok naprzoacuted w kierunku dwoacutech nastp-

nych wyboroacutew 1) nie zostan wypchnity z samolotu 2) jeeli wyskocz

z samolotu bdzie to zalee od mojej woli Zwiksz do maksimum

szanse bezpiecznego wyjcia Zmiana moich uczu bya dosy znaczna

Celowe dziaanie zastpio stres a poczucie e jestem ofiar przekszta-

cio si w wiksz odpowiedzialno za dziaanie

Kiedy przysza kolej na mnie wszystko we mnie moacutewio bdquoDokonuj

wyboru wyskocz z samoloturdquo Nie wahaem si ani nie miaem sprzecz-

nych uczu Celowo umieciem rce na zewntrz ramy drzwi aby si

wypchn brnc przez wiatr wiejcy z prdkoci blisko 250 kmh

i pozby si jakichkolwiek wtpliwoci co do pozostania w samolocie

Zamiast patrze w doacute i wyobraa sobie porak popatrzyem w goacuter

w kierunku chmury ktoacuter wybraem za swoacutej cel

Poniewa dokonaem wyboru mdash miaem skaka mdash skoncentrowaem

myli i zachowanie na tym dziaaniu odkadajc na bok jakiekolwiek

myli o tym eby nie skaka lub o tym e bdquomusz skakardquo Podszedem

do drzwi majc jeden cel Na sygna wziem gboki oddech pochyliem

kolana skoncentrowaem si na swojej chmurze i wydostaem si przez

drzwi bezpiecznie opuszczajc samolot i mijajc jego kadub o co naj-

mniej dwa metry

Zawsze bd pamita dreszcz towarzyszcy temu skokowi tak samo

jak peen radoci miech kiedy bezpiecznie wyldowaem bez adnego

uszczerbku Ale waniejsza staa si dla mnie na przestrzeni lat lekcja

przejmowania odpowiedzialnoci ktoacutera pynie ze zmiany wyraenia

bdquomuszrdquo na dokonywanie wyboru

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 81

Od oporu do zaangaowania

W yciu wielokrotnie mamy do czynienia z ograniczonymi moliwo-

ciami i nieprzyjemnymi wyborami Na przykad ludzie czsto staj przed

wyborem gdy wracaj do zdrowia Chocia choroba nie jest przyjemna

daje nam moliwo odkrycia e wszystkie rzeczy ktoacutere bdquomusimyrdquo zrobi

jako zostaj zrobione bez nas lub mona przetrwa nawet wtedy gdy

si ich nie zrobi Wracajc do zdrowia mona roacutewnie zaobserwowa

z wielkim zdziwieniem autentyczne pragnienie powrotu do pracy Nagle

okazuje si e wybieramy dziaanie wczeniej postrzegane jako trudne

narzucone zadanie

Mona sobie atwo wyobrazi osob odkadajc dziaanie kiedy bdquotar-

gujc si z Bogiemrdquo modli si bdquoObiecuj e nie bd ju odkada dziaa-

nia ani narzeka na prac Jeli tylko wyzdrowiej bd spokojnie

z radoci i rozsdnie wykonywa swoj pracrdquo Dowiadczenie takiej

zmiany dotyczcej energii i nastawienia do pracy jest naprawd godne

uwagi i jest cudownym darem

Osoby stosujce diet i te ktoacutere chc rzuci palenie czsto dowiad-

czaj nagej zmiany kiedy znajduj si w sytuacji zagraajcej yciu lub

zachodz w ci mdash ich opoacuter zastpuje zaangaowanie W The Washing-

ton Post opisywano histori Giny ktoacutera po raz pierwszy zasza w ci

Przez cae lata proacutebowaa rzuci palenie i udoskonali diet Kiedy zasza

w ci bdquoodstawia papierosy i bezwartociowe jedzenie Zacza jada

niadania Jej typowy lunch zoony z nerkowcoacutew i dietetycznej Pepsi

zastpia kanapka i szklanka mlekardquo Teraz chciaa je prawidowo

Byo to jej zobowizanie jej wyboacuter a nie zwyka narzucona z zewntrz

bdquopowinnordquo

Nie musisz wyskakiwa z samolotu chorowa ani zachodzi w ci

aby tak bardzo zmieni si Twoacutej punkt widzenia Podczas codziennych

zaj posuchaj jak negatywny dialog z samym sob tworzy wizje biernoci

i bezsilnoci bdquoMusz pracowa podczas lunchu musz kupi gaz do samo-

chodu musz kupi prezent dla matki musz i na imprez firmowrdquo

Kup książkę Poleć książkę

82 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Wyproacutebowanie mocy wyboru pozwoli Ci skierowa ku konstruktywnym

wysikom energi ktoacutera poprzednio bya zablokowana przez opoacuter i po-

czucie e jeste ofiar

Czy chcesz y z konsekwencjami niewykonania dziaania O ile bar-

dziej wolny si poczujesz jeli podejmiesz jasn decyzj zwizan

z ktoacuterymkolwiek z zada Masz wyboacuter Nie musisz chcie wykona za-

danie ani je uwielbia Ale jeli bdziesz to przedkada nad konsekwencje

niewykonania zadania moesz si zdecydowa na pene zaangaowanie

w jego wykonanie Kiedy to Ty zdecydujesz o udziale w imprezie firmo-

wej wyjedzie na stacj gazow czy do sklepu z upominkami wyraanie

si w sposoacuteb bardziej pozytywny i ukazujcy moc (bo jeste czowiekiem

ktoacutery ma moc) nabierze sensu bdquoId do sklepu bd u dentysty o 1500

id na kolegium dzisiaj ranordquo

Angaujc si w dojrzay sposoacuteb w wykonanie zadania zamiast znaj-

dowa powody aby go nie wykonywa bdziesz moacuteg sprawi e stanie

si ono bardziej przyjemne Nawet jeli moliwoci wyboru s bardzo

ograniczone moesz doskonali swoj moc dokonywania wyboroacutew

i uczy si wybiera drog ktoacutera wydaje Ci si najbardziej rozsdna

Wanie dlatego e wybierasz pewn moliwo staje si ona atwiejsza

mniej nieprzyjemna i szybciej mona dokoczy dane zadanie Zawsze

kiedy okazuje si e tracisz motywacj do koczenia projektu przyjrzyj

si konsekwencjom istnienia wyraenia bdquomuszrdquo w sposobie mylenia

i podejmij w tym momencie decyzj dotyczc drogi mdash obecnej a nie wy-

obraonej mdash lub pozbd si tego wyraenia Wyboacuter naley do Ciebie

Nauka moacutewienia bdquonierdquo

Dzieci w okresie bdquookropnego dwulatkardquo ucz si moacutewi bdquonierdquo w odpowiedzi

niemal na wszystko To cz ich rozwoju poznawczego oraz rozwoju

osobowoci mdash nauka oddzielenia od rodzicoacutew Moe to te by potwier-

dzenie wewntrznej wartoci i zwile wyraa postaw bdquoNie nie musz

tego robi Nie musz robi nic aby udowodni e jestem godzien mioci

i na ni zasugujrdquo Czy nie byoby wspaniale gdyby doroli mieli ten

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 83

rodzaj pewnoci co do wasnej wartoci Wielu z nich moacutewi bdquoNie nie mu-

szrdquo tylko podczas choroby i wtedy przepraszajco wyjaniaj bdquoPrzykro

mi ale nie mog Jak tylko bd w stanie usi i przyj poywienie za-

czn ciko pracowa i robi wszystko co w mojej mocy nawet jeli pojawi

si ponowne zagroenie dla mojego zdrowiardquo

Moacutewienie bdquonierdquo to wana umiejtno dla osoacuteb odkadajcych dziaa-

nie Dziki niej zmniejsza si prawdopodobiestwo e bdziesz szybko

wykonywa zadania aby zrekompensowa sobie dostrzegany u siebie brak

wartoci Bezporednie i dojrzale wyraone bdquonierdquo wyjania sytuacj znacz-

nie szybciej ni bierne bdquoTak by moe bd musiardquo w zwizku z ktoacuterym

odczuwasz poacuteniej niech i przeciwko ktoacuteremu si buntujesz odkadajc

dziaanie

Umiejtno moacutewienia bdquonierdquo to skuteczna metoda dokonywania wy-

boru zwaszcza dla osoacuteb odkadajcych dziaanie To inna forma stwier-

dzenia bdquomog by niedoskonay ale mam wystarczajco duo szacunku

do siebie eby powiedzie raquoNie nie musz tego robilaquordquo Ta umiejt-

no pozwala te unikn przyjmowania na siebie zbyt wielu obowizkoacutew

i poczucia brzemienia Moacutewic bdquonierdquo zapewniamy bdquoWiem e moesz

wywrze na mnie presj ale nie moesz spowodowa zagroenia dla

poczucia mojej wartocirdquo bdquoNierdquo mona moacutewi asertywnie i nie w sposoacuteb

defensywny na przykad

bdquoNie potrzebuj czasu aby to przemylerdquo

bdquoNie nie jestem taki szybki jak ty i chc mie czas eby to sta-

rannie przemylerdquo

bdquoNie wol raczej takie warunki kontraktu ktoacutere mog w peni

zaakceptowa ni ryzyko pogorszenia jakoci mojej pracyrdquo

bdquoNie nie zapac teraz tego rachunku i chciabym zapaci za ten

przywilej z naliczonych odsetekrdquo

Uywanie nowych innych stwierdze na wasny temat wicych

si z wyborem zaangaowaniem i umiejtnoci moacutewienia bdquonierdquo to bardzo

istotny krok w kierunku zwikszenia moliwoci pracy nad kadym

Kup książkę Poleć książkę

84 NAWYK SAMODYSCYPLINY

zadaniem i zmiany z osoby odkadajcej dziaanie w skutecznego czowieka

czynu Odkryjesz e dziki poniszemu systemowi ponownego progra-

mowania stwierdze na wasny temat szybko zaczniesz wiza swoje

dawne nawyki z automatycznymi dziaaniami korygujcymi zmierzajc

w pozytywnym kierunku w ktoacuterym id ludzie czynu

PI STWIERDZE ODROacuteNIAJCYCH OSOBY

ODKADAJCE DZIAANIE OD LUDZI CZYNU

Podczas piciu lat nauki i dokadnego badania nawyku odkadania dzia-

ania u siebie samego oraz u moich klientoacutew w trakcie sesji coachingu

i terapii zidentyfikowaem pi negatywnych przykadoacutew nastawie czy

te stwierdze na wasny temat ktoacutere prowadz do odkadania dziaania

i odroacuteniaj osoby ktoacutere w ten sposoacuteb postpuj od ludzi czynu Nie

kady z objawoacutew bdzie dokadnie odpowiada Twojemu wzorowi odka-

dania dziaania ale identyfikacja tych piciu uywanych negatywnych

stwierdze uatwi Ci zastpienie ich pozytywnymi wyzwaniami ktoacutere

przygotowaem

1 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMuszrdquo

Powtarzanie przez cay dzie wyraenia bdquoMuszrdquo (oznaczajcego bdquoMusz

ale nie chcrdquo) sprawi e bdziesz mie sprzeczne uczucia i poczucie e je-

ste ofiar (bdquoMusz ale gdybym mia wadz nie musiabymrdquo) co stanowi

usprawiedliwienie dla odkadania dziaania Po zidentyfikowaniu tego

stwierdzenia i nastawienia ofiary ktoacutere si za nim kryje zechcesz si

go pozby zastpujc je stwierdzeniem zwizanym z wyborem i na-

stawieniem na przejmowanie odpowiedzialnoci

Zastp wyraenie bdquoMuszrdquo wyraeniem bdquoWybieramrdquo

Jzyk nastawienia i zachowania ludzi czynu mona sobie przyswoi

poprzez odpowiedni praktyk podczas wykonywania danego zadania

Na przykad jeli siedzisz przy biurku patrzc na stos poczty czekajcej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 85

na odpowied i na list rozmoacutew telefonicznych ktoacutere trzeba przeprowa-

dzi pierwsz rzecz jak moesz zauway jest to e zaczynaj Ci opa-

da ramiona co oznacza przygnbienie i poczucie brzemienia Jest to jasny

znak e nawet jeli nie moacutewie bdquoMuszrdquo czujesz si bardziej jak ofia-

ra ni jak odpowiedzialna osoba ktoacutera ma wadz Kiedy to sobie

uwiadomisz natychmiast wybierz prac lub zaakceptuj odpowie-

dzialno za wyboacuter opoacutenienia zadania Wykorzystaj swoj wiadomo

negatywnych myli lub nastawienia aby odruchowo przyj nastawie-

nie czowieka czynu charakteryzowane przez wyboacuter i moc

2 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMusz skoczy13rdquo

Moacutewienie do siebie bdquoMusz skoczyrdquo powoduje e koncentrujesz si na

wyniku gdzie w przyszoci nie moacutewic sobie nigdy od czego naley

rozpocz dziaanie bdquoKoczenierdquo odnosi si do nieokrelonej przyszoci

by moe odlegej od Twojego obecnego stanu umiejtnoci pewnoci

siebie i perspektyw Koncentracja na takim aspekcie sprawi e zadanie

bdzie si wydawao jeszcze bardziej obezwadniajce niemal niemoliwe

do wykonania Naley zmieni ten stan rzeczy i zastpi to stwierdzenie

wicym zobowizaniem do rozpoczcia dziaania teraz

Zastp wyraenie bdquoMusz koczyrdquo wyraeniem

bdquoKiedy mog zacz13rdquo

bdquoKiedy mog zaczrdquo to haso czowieka czynu Automatycznie idzie

ono w lad za wszystkimi zmartwieniami dotyczcymi ukoczenia zada-

nia i poczuciem obezwadnienia oraz powoduje e pobudzona energia

koncentruje si na tym czym mona si zaj teraz Dziaa to jak urz-

dzenie ktoacutere kieruje wszystkie niezdecydowane dziaania do punktu wyj-

ciowego projektu A jeli rozpoczcie projektu jest obecnie niemoliwe

pytanie bdquoKiedy znowu mog zaczrdquo powoduje e ponownie zostajemy

zaprogramowani na ukierunkowane i proste rozpoczcie zadania w nie-

dalekiej przyszoci z jasn wizj czasu miejsca i punktu od ktoacuterego

zaczniemy

Kup książkę Poleć książkę

86 NAWYK SAMODYSCYPLINY

3 Negatywne mylenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo

Mylenie o projekcie jako o duym i wanym powoduje jeszcze wiksze

poczucie obezwadnienia W rzeczywistoci moacutewisz bdquoNie wiem jak mia-

bym si zaj tak powanym zadaniem To bardzo wane Ten projekt mu-

si zrobi na wszystkich wraenie To moja wielka yciowa szansardquo

Im wikszy i bardziej obezwadniajcy wydaje Ci si projekt tym wik-

sz masz skonno do odkadania dziaania Jeli bdziesz wywoywa

w sobie poczucie obezwadnienia mylc o wszystkich krokach z ktoacuterymi

si wie ten wany projekt i o wizji wszystkiego o co walczysz pod-

czas pracy nad nim naturalna motywacja i ciekawo ustpi miejsca

niepokojowi

Zastp wyraenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo wyraeniem

bdquoMog wykona13 jeden may krokrdquo

Zawsze kiedy poczujesz obezwadnienie spowodowane wielkoci

i znaczeniem projektu ktoacutery masz zrealizowa przypomnij sobie stwier-

dzenie bdquoMog wykona jeden may krok Jeden may krok wstpny szkic

plan jedno sowo raquohalolaquo To wszystko co musz teraz zrobirdquo Nigdy nie

mona od razu zbudowa caego domu Teraz moesz tylko pooy beton

na fundamentach wbi jeden gwoacuted wznie cian mdash wykona jeden

may krok Nigdy nie byby w stanie napisa od razu caej ksiki mdash mo-

esz napisa jeden rozdzia kilka stron naraz Wiesz e moesz wy-

kona jeden drobny krok Poroacutewnanie tego jednego kroku z ktoacuterym

mona sobie poradzi z wielkim przedsiwziciem daje Ci czas na nauk

odpoczynek i odzyskanie si pomidzy seriami drobnych krokoacutew Kady

z nich zapewni Ci czas na docenienie swoich osigni zyskanie nowej

perspektywy dotyczcej kierunku swojego dziaania i zaangaowanie si

ponownie w osiganie dugookresowych celoacutew

4 Negatywne mylenie bdquoMusz by13 perfekcyjnyrdquo

Powtarzajc sobie bdquoMusz by perfekcyjnyrdquo nie znioacutesbym pomykirdquo

znacznie zwikszasz szanse e bdziesz potrzebowa odkadania dzia-

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 87

ania jako ochrony przed nieprzyjemnociami zwizanymi z porak

i krytyk Oznacza to te e cz Twojego wewntrznego dialogu

koncentruje si na potpianiu wszystkich niewielkich postpoacutew jako nie-

znaczcych w poroacutewnaniu do tego jakie Twoim zdaniem powinny by

Jeeli wymagasz od siebie doskonaej prezentacji projektu ktoacuterego nie

mona skrytykowa cisego przestrzegania diety czy domu bez adnych

plam wystawiasz si na porak i nieuchronny samokrytycyzm Im wik-

szym jeste samokrytycznym perfekcjonist tym trudniej jest Ci rozpo-

cz prac nad projektem ktoacutery mdash jak ju wiesz mdash nigdy nie bdzie wy-

starczajco dobrze zrealizowany Trwanie przy perfekcyjnej wizji

spowoduje e zaczniesz si obawia dostrzega rzeczywiste wyniki dzia-

ania oraz e nie przygotujesz si na moliwo poraki przez stworzenie

planu ktoacutery pozwoli Ci zacz dziaanie od nowa a take bdzie mie

wpyw na zwikszenie skonnoci do porzucania projektu po zetkniciu si

ze zwykym problemem Jak na ironi perfekcjonizm i krytycyzm w sto-

sunku do swoich bdoacutew sprawiaj e poraki staj si bardziej

prawdopodobne i powaniejsze

Zastp wyraenie bdquoMusz by doskonayrdquo wyraeniem

bdquoMog by13 doskonale ludzkirdquo

Zastp wymagania dotyczce perfekcyjnej pracy akceptacj (nie re-

zygnacj na rzecz) swoich ludzkich ogranicze Zaakceptuj tak zwane

bdy (a w rzeczywistoci informacje zwrotne) jako cz zwykego procesu

uczenia si Zamiast samokrytycyzmu bdziesz potrzebowa wyrozu-

miaoci dla samego siebie aby wesprze swoje odwane starania w obli-

czu nieuniknionego ryzyka zwizanego z wykonywaniem prawdziwej

niedoskonaej pracy zamiast marzy o doskonaym ukoczonym

projekcie Jako nowicjusz bdziesz musia si wykaza szczegoacuteln a-

godnoci w stosunku do siebie poniewa zanim osigniesz pewno

siebie charakterystyczn dla mistrza musisz wykona pierwsze niepo-

radne kroki Kiedy si nauczysz oczekiwania i akceptacji niedoskonaoci

zwizanych z pierwszymi krokami podczas realizacji swoich projektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 3: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

6 NAWYK SAMODYSCYPLINY

4 ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY

PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91

Znaczenie rozrywki 93

Metoda bdquopullrdquo samomotywacji 97

Od rozrywki bez poczucia winy do pracy wysokiej jakoci 104

5 JAK USUN PRZESZKODY

NA DRODZE DO DZIAANIA 109

Trzy goacutewne przeszkody 110

Narzdzie nr 1 mdash mylenie w trzech wymiarach

i wsteczny kalendarz 111

Narzdzie nr 2 mdash praca nad zmartwieniami 117

Narzdzie nr 3 mdash wytrwao w rozpoczynaniu 123

6 ODWROTNY HARMONOGRAM 131

Nawet ludziom czynu potrzebny jest system 133

Odwrotna psychologia 136

Jak korzysta z Odwrotnego harmonogramu 139

Dostosowanie Odwrotnego harmonogramu 152

7 PRACA W STANIE PRZEPYWU 157

Jak lepiej wykorzysta moacutezg 159

To tylko Twoacutej pierwszy szkic 161

Nauka koncentracji 162

wiczenie na koncentracj 163

wiczenie relaksacyjne 167

Wczanie stanu przepywu do swojego programu 170

8 ODPOWIEDNIE DOSTOSOWANIE POSTPOacuteW 175

Zaplanowane trudnoci 176

Zdolno regeneracji si i wytrzymao 178

Kup książkę Poleć książkę

SPIS TRECI 7

Koncentracja mdash panowanie nad rozpraszajcymi czynnikami 185

Proacuteba w mylach i wstpne programowanie 188

Skuteczne wyznaczanie celoacutew 191

9 ODKADANIE DZIAANIA W SWOIM YCIU 197

Zarzdzanie osobami odkadajcymi dziaanie 198

Zaangaowanie a ulego 200

Koncentracja na rozpoczciu a koczenie 202

Uzyskiwanie wynikoacutew lub wygaszanie krytycznych uwag 205

ycie z osob odkadajc dziaanie 210

Na koniec 214

BIBLIOGRAFIA 217

O AUTORZE 223

Kup książkę Poleć książkę

8 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Kup książkę Poleć książkę

3JAK ROZMAWIAZ SAMYM SOB

To n ie dyscyp l ina s i a wol i an i p res ja innych osoacuteb pomaga t r zyma s i

amb i tnego k i e runku dz i a an i a To r a c ze j swoboda wybo ru mo l iwoc i

o sob i s t e zaangaowan ie w m i s j i ch p r ze j c i a odpowiedz i a l no c i

za konsekwenc j e decy z j i k t oacute r e umacn ia j wo l i om ie la j ducha

mdash NE I L A F IORE

THE ROAD BACK TO HEALTH

rogram Nawyk samodyscypliny koncentruje si na jzyku mdash nie

dlatego e sama zmiana jzyka zmienia nawyk odkadania dziaania

ale dlatego e sposoacuteb prowadzenia rozmowy ze sob odzwierciedla na-

stawienie i pogldy decydujce o odczuciach i dziaaniu Dialog we-

wntrzny osoacuteb odkadajcych dziaanie czsto podwiadomie sugeruje

e s one ofiarami dwigaj brzemi i stawiaj opoacuter osobom reprezen-

tujcym wadz oraz wzmacnia to poczucie Obrazy i uczucia ukszta-

towane przez taki jzyk niemal zawsze powoduj odkadanie dziaania

ktoacutere jest aktem asertywnoci i buntu Uczc si walczy z negatyw-

nym wewntrznym dialogiem i zastpowa go innym pozbdziesz si

nieodpowiedniego dla Twojego wieku intelektu i potencjau nastawie-

nia do swojej wartoci i swoich umiejtnoci

P

Kup książkę Poleć książkę

72 NAWYK SAMODYSCYPLINY

KOMUNIKATY PRZYNOSZCE REZULTAT

PRZECIWNY DO ZAMIERZONEGO

Przemawianie do siebie apodyktycznym gosem oznacza presj dotyczc

jakiego dziaania oraz to e podczas gdy jedna cz naszej osobowoci

j stosuje inna nie chce si jej podda Chocia czsto usiujemy moty-

wowa samych siebie moacutewic bdquoMusz to zrobirdquo lub bdquoPowinienem to zro-

birdquo takie stwierdzenia to dla psychiki komunikat bdquoNie chc tego zrobi

ale si zmusz aby to dla nich zrobirdquo Nieodczne poczucie wyobcowa-

nia i podwiadomy komunikat wynikajcy z takiego dialogu z samym sob

prowadz do konfliktu wewntrznego i odkadania dziaania

Poprzez komunikaty przekazujce presj proacutebujemy si zmotywowa

przywoujc zagroenia oznaczajce e wykonanie wymaganego zadania

jest nieprzyjemne i e mamy ochot na ucieczk Dlatego takie komuni-

katy wzbudzaj niepokoacutej i powoduj negatywn reakcj na prac su-

gerujc e jest to co czego nie zrobilibymy z wasnej woli Oproacutecz tego

e przynosz rezultat przeciwny do zamierzonego nie wskazuj tego

czego chcesz o czym decydujesz lub co wybierasz

Aby pozby si poczucia wyobcowania i wewntrznego konfliktu po-

midzy apodyktycznym gosem i buntem musisz si nauczy jzyka

ktoacutery wyeliminuje potrzeb konfliktu wewntrznego oraz konfliktu z oso-

bami ktoacutere w Twoim odczuciu maj nad Tob wadz

Zmiana dialogu wewntrznego to skuteczna metoda pozbywania si

wzoroacutew zachowania dotyczcych wahania i nieumiejtnoci podejmowa-

nia decyzji zwizanych z odkadaniem dziaania Stosujc jzyk wyboru

i zaangaowania nauczysz si kierowa energi ku celowi i nabierzesz

poczucia wikszej odpowiedzialnoci za wykonywane zadania zamiast

czu si ofiar

bdquoMuszrdquo mdash komunikaty o stresie

Wewntrzny dialog osoacuteb odkadajcych dziaanie mdash bdquoPowinienem to zro-

bi ale nie chc Musz poniewa jestem do tego zmuszanyrdquo mdash sugeru-

je e kto taki czuje si ofiar odczuwa opoacuter stres i konsternacj Ze

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 73

wszystkich cech charakterystycznych ktoacutere odroacuteniaj ludzi czynu od

osoacuteb odkadajcych dziaanie adna nie daje wikszego poczucia wol-

noci ni koncentracja ludzi czynu na bdquowyborzerdquo i bdquowybieraniurdquo Komu-

nikaty bdquowybieramrdquo bdquodecydujrdquo bdquobdrdquo kieruj energi na jeden cel oso-

bisty i wyran odpowiedzialno za wynik

Czsto wpadamy w puapk polegajc na moacutewieniu do siebie w taki

sposoacuteb jakbymy ualali si nad sob jeeli chodzi o wizyt u dentysty

wysanie kartek do przyjacioacute zapacenie podatkoacutew prac lub spotkanie

z szefem To potwierdzenie e inne osoby zmuszaj nas do pewnych rze-

czy wbrew naszej woli W rezultacie powstaje obraz samego siebie jako

osoby odnoszcej poraki w starciu z niewielkimi zadaniami yciowymi

nadmiernie obcionej ciko pracujcej i nieodczuwajcej radoci

W wyniku cigego powtarzania stwierdzenia bdquoMuszrdquo do podwiadomo-

ci przekazywane s komunikaty

Nie chc tego zrobi

Jestem do tego zmuszany wbrew wasnej woli

Musz to zrobi albohellip stanie si co nieprzyjemnego i strasznego

Znienawidz wtedy siebie samego

To sytuacja z ktoacuterej nie ma dobrego wyjcia jeli tego nie zrobi

zostan ukarany a jeli to zrobi bd dziaa wbrew sobie

Komunikaty te powoduj powstanie bardzo silnych uczu mdash presji

pochodzcej z zewntrz i przewiadczenia e jest si bezradn ofiar

mdash tworzc warunki do zastosowania mechanizmu odkadania dziaania

w celu ochrony Zdrowa potrzeba ochrony samego siebie nieuchronnie

prowadzi do pojawienia si sprzecznych uczu niechci i oporu przed

wykonywaniem zada ktoacutere rozpoczynaj si od bdquomuszrdquo

Proacutebujc si upora z wszystkimi komunikatami ukrytymi za stwier-

dzeniem bdquomuszrdquo moacutezg ludzki musi sobie jednoczenie poradzi z dwoma

roacutenymi sytuacjami zapewni energi potrzebn do wykonania narzu-

conego zadania oraz energi niezbdn do stawienia oporu zagroeniom

dla integralnoci czowieka mdash zagroeniom dla przetrwania Ciao ludzkie

Kup książkę Poleć książkę

74 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wierny suga reaguje na komunikat bdquole jeli to zrobi i le jeli tego nie

zrobirdquo stresem (dostarczajc du ilo energii do bdquowalki lub ucieczkirdquo)

lub przygnbieniem (zachowujc energi na przetrwanie) Ale energia

ludzka nie moe si jednoczenie przemieszcza w dwoacutech kierunkach

a ciao nie moe si skoncentrowa na dwoacutech problemach Kiedy decy-

dujesz czy jest to kwestia walki o swoj wolno czy zajcia si prac

umys i ciao zastygaj odkadajc dziaanie na skutek sprzecznych uczu

i komunikatoacutew

Przez konsternacj spowodowan komunikatem bdquomuszrdquo czowiek

tkwi w jednym miejscu umysowo fizycznie i emocjonalnie Proacuteby roz-

wizania tego problemu przy zastosowaniu dodatkowych naciskoacutew przez

wprowadzenie dyscypliny lub wizje strasznych katastrof prowadz jedynie

do pogorszenia sytuacji Potwierdzaj tylko wraenie e zadanie jest

straszne i nieprzyjemne mdash takie e nie wykonaby go gdyby mia

moliwo wyboru To uczucie jest podobne do tego ktoacuterego dowiad-

czylimy w dziecistwie gdy kto kto mia kontrol nad jedzeniem

schronieniem i naszym obrazem samego siebie powiedzia e mamy

zrobi co na co nie mielimy ochoty Wszyscy znamy sprzeczne uczu-

cia presj zagroenie niech oraz opoacuter ktoacutere si z tym wi Prze-

mawiamy jednak do siebie jakby cz naszej osobowoci przypominaj-

ca dziecko musiaa reagowa na inn cz przemawiajc tonem

gronego rodzica

Kiedy spotkaem si z Beat po raz pierwszy musielimy dziaa

szybko Sprawozdanie roczne byo ju opoacutenione a Beata bya dosy

przygnbiona i mylaa o odejciu z pracy Chocia bya kompetentna

jako administrator w duej firmie ubezpieczeniowej nie znosia przy-

gotowywania rocznego raportu Kadego roku tracia duo czasu przed

podjciem decyzji o rozpoczciu dziaania Przez cae tygodnie narzekaa

bdquoMusz przygotowa sprawozdanie rocznerdquo bdquoPowinnam pracowa nad

sprawozdaniem rocznymrdquo bdquoChc i z tob na lunch ale musz skoczy

sprawozdanie rocznerdquo Dla wszystkich byo jasne e Beata czua si

ofiar znienawidzonej czynnoci Kiedy nadchodzi czas przygotowania

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 75

sprawozdania jej zwyka energia i rado znikay pojawiao si przy-

gnbienie i mizerniaa Garbia si jakby pod brzemieniem wielkiej odpo-

wiedzialnoci i cierpiaa na skutek duego zmczenia napicia mini

i bezsennoci ycie wydawao si jej jednym wielkim obowizkiem bez

miejsca na wolno lub rozrywk

Aby szybko uzyska rezultaty i pozby si uczucia bezradnoci oraz

poczucia e jest ofiar Beata musiaa zmieni swoje nastawienie w sytu-

acji w ktoacuterej byo najbardziej prawdopodobne odkadanie dziaania

bdquoJeeli chodzi o mnie mdash powiedziaem mdash nie musi pani robi nic eby

by wartociow osob Jeli jednak pani zdecyduje inaczej moe to pani

roacutewnie zrobi przyjmujc pen odpowiedzialno za konsekwencje

Pani ciao i umys bd dziaa zgodnie z tym komunikatem Musi pani

zastpi kade stwierdzenie raquoMuszlaquo dojrza decyzj co do metod roz-

poczcia pracy nad projektem lub wyjani przeoonemu dlaczego pani

tego nie zrobirdquo Po tej pierwszej sesji Beata zamiast moacutewi bdquoMuszrdquo

zacza podejmowa decyzje mdash dokonywaa jasnych wyboroacutew jak dojrzaa

dorosa osoba

Nastpnego dnia zdecydowaa e bdzie pracowa nad t czci

sprawozdania ktoacutera bya najmniej nieprzyjemna i poprosia przeoo-

nego o pomoc przy fragmentach ktoacutere wydaway si jej trudniejsze Obie-

caa sobie roacutewnie e jeli zdecyduje si na przygotowanie raportu

bdzie to po raz ostatni Beata zobaczya wicej moliwoci w yciu i wsta-

wiajc si za dziecic czci swojej osobowoci nie czuje ju przymusu

odkadania dziaania

Beata bardzo skutecznie wykorzystaa moc dokonywania wyboroacutew

Teraz ma wiksze poczucie odpowiedzialnoci za swoje ycie Wczeniej

dziecica strona jej osobowoci czua si rozdarta pomidzy potrzeb

aprobaty ze strony osoacuteb reprezentujcych wadz i potrzeb wyraania

swojej obawy i mocy przez odkadanie dziaania Teraz przy udziale we-

wntrznego systemu wsparcia i bardziej skutecznego jzyka dotyczcego

wyboroacutew Beata radzi sobie z presj w pracy stosujc kompleksow jed-

nolit metod

Kup książkę Poleć książkę

76 NAWYK SAMODYSCYPLINY

bdquoPowinienemrdquo mdash komunikaty o przygnbieniu

U wielu z nas wina i poczucie winy zwizane ze wzorem odkadania dzia-

ania wi si z jzykiem w ktoacuterym stosowane jest sowo bdquopowinie-

nemrdquo Dla osoacuteb odkadajcych dziaanie stracio ono swoje pierwotne

znaczenie bdquoNie podoba mi si to i mam zamiar co w zwizku z tym

zrobirdquo Zamiast tego sprowadza si ono do stwierdzenia bdquoJestem zy

i rozczarowany w zwizku z zaistnia sytuacj (czyli wyglda ona ina-

czej ni Twoim zdaniem powinna) i zamierzam narzeka oraz le si

czurdquo

Wewntrzny dialog zawierajcy sowo bdquopowinienemrdquo ma taki sam nega-

tywny efekt jak ustalanie celoacutew przynoszcych rezultat przeciwny do

zamierzonego zazdro w stosunku do innych osoacuteb i tsknota za przy-

szoci Prowadz one do powstawania negatywnych poroacutewna kry-

tycznych w stosunku do siebie

Stwierdzenie bdquopowinno by inaczejrdquo zawiera poroacutewnanie wyobra-

onego idealnego stanu z obecn negatywn sytuacj

Stwierdzenie bdquopowinno by zrobionerdquo zawiera poroacutewnanie sytuacji

kocowej ze z lub negatywn sytuacj pocztkow

Stwierdzenie bdquopowinienem by jak onrdquo zawiera poroacutewnanie Cie-

bie z osob ktoacuterej zazdrocisz lub ktoacuter podziwiasz z Tob

jako z nieodpowiedni osob

Stwierdzenie bdquopowinno by tutajrdquo zawiera poroacutewnanie wyobra-

onej szczliwej przyszoci z sytuacj w teraniejszoci

Stwierdzenie bdquopowinienemrdquo powtarzane przez cay dzie przypomina

refren ktoacutery powoduje rezultaty przeciwne do zamierzonych i progra-

muje w umyle negatywny podprogowy komunikat bdquoJestem zy Jestem

w niewaciwym miejscu Nie robi postpoacutew Nic nie jest tak jak naleyrdquo

Wyraenie bdquopowinienemrdquo wywouje depresj podobnie jak wyraenie

bdquomuszrdquo powoduje stres Tylko policz ile razy mylisz bdquopowinienemrdquo

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 77

lub bdquonie powinienemrdquo w cigu dziesiciu minut a zobaczysz depresj

u siebie we waciwym rozmiarze Najprawdopodobniej bdziesz mie

poczucie e jeste ofiar dwigasz brzemi i odnosisz poraki

Nie twierdz e nie warto proacutebowa osiga celoacutew i dy do ideaoacutew

Wyraenia bdquopowinienemrdquo nie powinny jednak powodowa powstawania

negatywnych poroacutewna nie wskazujc metod osignicia wymarzonych

celoacutew Stwierdzenia bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo nie przekazuj ciau i umy-

sowi wyranej wizji

wybranego dziaania

wybranego czasu dziaania

wybranego miejsca rozpoczcia dziaania

wybranych sposoboacutew dziaania

Kiedy zaczniesz rozmawia z sob w jzyku ktoacutery koncentruje si

na wynikach zamiast na winie na wyborach zamiast na tym co naley

zrobi i na obecnej sytuacji zamiast na tym jak powinna ona wyglda

odkryjesz e Twoje ciao i umys mdash uwolnione od niepotrzebnych kon-

fliktoacutew w przeszoci i negatywnych poroacutewna z przyszoci mdash wspoacute-

pracuj zapewniajc poziom pozytywnej energii

ariusz uwielbia prac handlarza dzie sztuki Niestety mimo za-

miowania do sztuki nie znosi zarzdzania firm i szczegoacuteoacutew

zwizanych z t prac Kiedy trzeba byo sporzdzi sprawozdania po-

datkowe albo nawet odnale faktur sprzeday Dariusz traci mnoacutestwo

energii bez koca powtarzajc sobie bdquoPowinienem by lepiej prowadzi

dokumentacjrdquo i bdquoPowinienem bardziej zaj si promocjrdquo Nawet kiedy

zacz porzdkowa dokumentacj myla bdquoNie bdzie tak dobrze jak

powinno by poniewa powinienem by zacz wczeniejrdquo Ulubiona praca

zmienia si w uciskajce brzemi

Dariuszowi wydawao si e nie ma znaczenia czy skoczy jak

prac czy odkada dziaanie mdash zawsze powtarza sobie bdquoPowinienemrdquo

D

Kup książkę Poleć książkę

78 NAWYK SAMODYSCYPLINY

i czu si przez to jeszcze gorzej Podczas spotka ze mn Dariusz mu-

sia si nauczy przesta myle o przeszoci w kategoriach bdquoPowinienem

byrdquo akceptujc to e teraz jest ona poza jego kontrol Nauczyem go

rozpoznawania pierwszych objawoacutew depresji dotyczcej utraconych mo-

liwoci przypominajc mu eby sobie powtarza bdquoTak to ju prze-

szo Szkoda nie mog w zwizku z tym nic zrobi Ale co mog zrobi

terazrdquo Nastpnie wiczy umiejtno szybkiego zwracania uwagi na

jeden drobny krok ktoacutery moacuteg wykona aby uzyska natychmiastow

popraw Dariusz nauczy si take kierowa uwizion energi na kon-

struktywne dziaanie i zastpowa nim martwienie si to co bdquopowinienrdquo

w przyszoci przez zadanie sobie pytania bdquoKiedy znowu mog zacz

pracowa nad osigniciem tego celurdquo Rozmawiajc z sob w sposoacuteb

ktoacutery niszczy dawne wzory Dariusz zacz bardzo skutecznie zmienia

samokrytycyzm i depresj zwizan z proacutebami osignicia rzeczy nie-

moliwych w co konstruktywnego co moacuteg osign

Aby unikn pogrenia w mylach o przeszoci lub o przyszoci

trzeba zacz zmienia swoacutej wewntrzny dialog Jeli chcemy sta si bar-

dziej wydajni i skuteczni musimy przekazywa sobie jasne komunikaty

o tym jakie dziaania wybieramy oraz kiedy i gdzie zamierzamy rozpo-

cz realizacj tych zobowiza

MOC WYBORU

To jak due znaczenie ma wyeliminowanie podwoacutejnych komunikatoacutew

i sprzecznych uczu ktoacutere s nieodmiennie zwizane z wyraeniami

bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo uwiadomiem sobie kiedy byem czonkiem

101 dywizji lotniczej Mimo e praktycznie wszyscy spadochroniarze s

ochotnikami moacutej oficer dowodzcy powiedzia mi e mog dobro-

wolnie poacutej do szkoy lotniczej ale jeli tego nie zrobi istnieje due

prawdopodobiestwo e bd musia skaka bez przeszkolenia Miao

to miejsce wtedy gdy jednostka bya przez cay czas w stanie gotowoci

ze wzgldu na liczb punktoacutew zapalnych na caym wiecie

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 79

Zrobiem to mimo e musiaem spdzi dwa razy wicej czasu w bu-

tach wojskowych podczas niezwykle mczcych tygodni wicze woj-

skowych i treningoacutew w gorcym socu Georgii w Fort Benning bdquocentrum

lotnictwardquo Odkryem wtedy e w rzeczywistoci oczekiwano abym ska-

ka z samolotu leccego z szybkoci 225 kmh na wysokoci 610 metroacutew

Wysiek konieczny do przebrnicia przez szkolenie dla spadochroniarzy

w pewien sposoacuteb sprawia e zapomina si do czego prowadz przy-

gotowania Oczywicie gdybym si o to martwi odczuwabym obaw

przed sukcesem mdash rodzaj obawy wywoanej przewidywaniem e nagrod

za cik prac bdzie jeszcze cisza praca

Nigdy nie zapomn tamtego pierwszego lotu Kiedy nasz samolot

osign prdko 225 kmh i wznioacutes si na wysoko 610 metroacutew

otwarto drzwi w oczekiwaniu e bdziemy skaka Z przodu widziaem

innych modych ludzi ktoacuterzy z wielkimi oporami proacutebowali si zmierzy

z przeraajcym zadaniem Kiedy zbliali si do drzwi wielu z nich kado

rce na wewntrznej stronie drzwi kabiny co wiadczyo o sprzecznych

uczuciach zwizanych z opuszczeniem samolotu mdash mieli trzyma rce

na zewntrz drzwi aby si od nich odepchn Patrzyli w doacute na twardy

grunt wida byo napicie ich cia i automatycznie si wycofywali jakby

przygotowujc si do nieudanego skoku Z tej niewaciwej i niebezpiecz-

nej pozycji albo proacutebowali zmusza si do skokoacutew albo byli wyrzucani

przez sieranta opuszczajc samolot w nieodpowiedni sposoacuteb Co chwila

byo sycha okropny huk jakby skaczca osoba nie robia tego prawido-

wo i uderzaa ciaem o bok samolotu Brak chci do wyskoczenia powo-

dowa zwikszenie prawdopodobiestwa e spadochron nie bdzie dzia-

a dobrze i nie otworzy si we waciwy sposoacuteb

Pocztkowo paraliowa mnie strach mdash jakbym na pokadzie 30 me-

troacutew nad ziemi by niezdolny do tego eby si poruszy Miaem wszyst-

kie objawy stresu spocone donie przypieszone bicie serca trzsce

si kolana i mdoci Powiedziaem sobie bdquoMusisz to zrobirdquo Wtedy

zrozumiaem jakie to byo szalestwo i e w rzeczywistoci nie chcia-

em wyskakiwa z samolotu

Kup książkę Poleć książkę

80 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Obserwujc tych mczyzn ktoacuterzy okazywali sprzeczne uczucia zwi-

zane z wyskoczeniem z samolotu i syszc jak ich ciaa odbijaj si od

przegrody byo mi atwiej dokona pierwszego wyboru bdquoNie wyskocz

z samolotu w ten sposoacutebrdquo mdash powiedziaem do siebie Wtedy odkryem

moc wyboru mdash nie bdquomuszrdquo ani bdquochcrdquo tylko trzeci postaw To odkrycie

spowodowao e zrobiem krok naprzoacuted w kierunku dwoacutech nastp-

nych wyboroacutew 1) nie zostan wypchnity z samolotu 2) jeeli wyskocz

z samolotu bdzie to zalee od mojej woli Zwiksz do maksimum

szanse bezpiecznego wyjcia Zmiana moich uczu bya dosy znaczna

Celowe dziaanie zastpio stres a poczucie e jestem ofiar przekszta-

cio si w wiksz odpowiedzialno za dziaanie

Kiedy przysza kolej na mnie wszystko we mnie moacutewio bdquoDokonuj

wyboru wyskocz z samoloturdquo Nie wahaem si ani nie miaem sprzecz-

nych uczu Celowo umieciem rce na zewntrz ramy drzwi aby si

wypchn brnc przez wiatr wiejcy z prdkoci blisko 250 kmh

i pozby si jakichkolwiek wtpliwoci co do pozostania w samolocie

Zamiast patrze w doacute i wyobraa sobie porak popatrzyem w goacuter

w kierunku chmury ktoacuter wybraem za swoacutej cel

Poniewa dokonaem wyboru mdash miaem skaka mdash skoncentrowaem

myli i zachowanie na tym dziaaniu odkadajc na bok jakiekolwiek

myli o tym eby nie skaka lub o tym e bdquomusz skakardquo Podszedem

do drzwi majc jeden cel Na sygna wziem gboki oddech pochyliem

kolana skoncentrowaem si na swojej chmurze i wydostaem si przez

drzwi bezpiecznie opuszczajc samolot i mijajc jego kadub o co naj-

mniej dwa metry

Zawsze bd pamita dreszcz towarzyszcy temu skokowi tak samo

jak peen radoci miech kiedy bezpiecznie wyldowaem bez adnego

uszczerbku Ale waniejsza staa si dla mnie na przestrzeni lat lekcja

przejmowania odpowiedzialnoci ktoacutera pynie ze zmiany wyraenia

bdquomuszrdquo na dokonywanie wyboru

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 81

Od oporu do zaangaowania

W yciu wielokrotnie mamy do czynienia z ograniczonymi moliwo-

ciami i nieprzyjemnymi wyborami Na przykad ludzie czsto staj przed

wyborem gdy wracaj do zdrowia Chocia choroba nie jest przyjemna

daje nam moliwo odkrycia e wszystkie rzeczy ktoacutere bdquomusimyrdquo zrobi

jako zostaj zrobione bez nas lub mona przetrwa nawet wtedy gdy

si ich nie zrobi Wracajc do zdrowia mona roacutewnie zaobserwowa

z wielkim zdziwieniem autentyczne pragnienie powrotu do pracy Nagle

okazuje si e wybieramy dziaanie wczeniej postrzegane jako trudne

narzucone zadanie

Mona sobie atwo wyobrazi osob odkadajc dziaanie kiedy bdquotar-

gujc si z Bogiemrdquo modli si bdquoObiecuj e nie bd ju odkada dziaa-

nia ani narzeka na prac Jeli tylko wyzdrowiej bd spokojnie

z radoci i rozsdnie wykonywa swoj pracrdquo Dowiadczenie takiej

zmiany dotyczcej energii i nastawienia do pracy jest naprawd godne

uwagi i jest cudownym darem

Osoby stosujce diet i te ktoacutere chc rzuci palenie czsto dowiad-

czaj nagej zmiany kiedy znajduj si w sytuacji zagraajcej yciu lub

zachodz w ci mdash ich opoacuter zastpuje zaangaowanie W The Washing-

ton Post opisywano histori Giny ktoacutera po raz pierwszy zasza w ci

Przez cae lata proacutebowaa rzuci palenie i udoskonali diet Kiedy zasza

w ci bdquoodstawia papierosy i bezwartociowe jedzenie Zacza jada

niadania Jej typowy lunch zoony z nerkowcoacutew i dietetycznej Pepsi

zastpia kanapka i szklanka mlekardquo Teraz chciaa je prawidowo

Byo to jej zobowizanie jej wyboacuter a nie zwyka narzucona z zewntrz

bdquopowinnordquo

Nie musisz wyskakiwa z samolotu chorowa ani zachodzi w ci

aby tak bardzo zmieni si Twoacutej punkt widzenia Podczas codziennych

zaj posuchaj jak negatywny dialog z samym sob tworzy wizje biernoci

i bezsilnoci bdquoMusz pracowa podczas lunchu musz kupi gaz do samo-

chodu musz kupi prezent dla matki musz i na imprez firmowrdquo

Kup książkę Poleć książkę

82 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Wyproacutebowanie mocy wyboru pozwoli Ci skierowa ku konstruktywnym

wysikom energi ktoacutera poprzednio bya zablokowana przez opoacuter i po-

czucie e jeste ofiar

Czy chcesz y z konsekwencjami niewykonania dziaania O ile bar-

dziej wolny si poczujesz jeli podejmiesz jasn decyzj zwizan

z ktoacuterymkolwiek z zada Masz wyboacuter Nie musisz chcie wykona za-

danie ani je uwielbia Ale jeli bdziesz to przedkada nad konsekwencje

niewykonania zadania moesz si zdecydowa na pene zaangaowanie

w jego wykonanie Kiedy to Ty zdecydujesz o udziale w imprezie firmo-

wej wyjedzie na stacj gazow czy do sklepu z upominkami wyraanie

si w sposoacuteb bardziej pozytywny i ukazujcy moc (bo jeste czowiekiem

ktoacutery ma moc) nabierze sensu bdquoId do sklepu bd u dentysty o 1500

id na kolegium dzisiaj ranordquo

Angaujc si w dojrzay sposoacuteb w wykonanie zadania zamiast znaj-

dowa powody aby go nie wykonywa bdziesz moacuteg sprawi e stanie

si ono bardziej przyjemne Nawet jeli moliwoci wyboru s bardzo

ograniczone moesz doskonali swoj moc dokonywania wyboroacutew

i uczy si wybiera drog ktoacutera wydaje Ci si najbardziej rozsdna

Wanie dlatego e wybierasz pewn moliwo staje si ona atwiejsza

mniej nieprzyjemna i szybciej mona dokoczy dane zadanie Zawsze

kiedy okazuje si e tracisz motywacj do koczenia projektu przyjrzyj

si konsekwencjom istnienia wyraenia bdquomuszrdquo w sposobie mylenia

i podejmij w tym momencie decyzj dotyczc drogi mdash obecnej a nie wy-

obraonej mdash lub pozbd si tego wyraenia Wyboacuter naley do Ciebie

Nauka moacutewienia bdquonierdquo

Dzieci w okresie bdquookropnego dwulatkardquo ucz si moacutewi bdquonierdquo w odpowiedzi

niemal na wszystko To cz ich rozwoju poznawczego oraz rozwoju

osobowoci mdash nauka oddzielenia od rodzicoacutew Moe to te by potwier-

dzenie wewntrznej wartoci i zwile wyraa postaw bdquoNie nie musz

tego robi Nie musz robi nic aby udowodni e jestem godzien mioci

i na ni zasugujrdquo Czy nie byoby wspaniale gdyby doroli mieli ten

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 83

rodzaj pewnoci co do wasnej wartoci Wielu z nich moacutewi bdquoNie nie mu-

szrdquo tylko podczas choroby i wtedy przepraszajco wyjaniaj bdquoPrzykro

mi ale nie mog Jak tylko bd w stanie usi i przyj poywienie za-

czn ciko pracowa i robi wszystko co w mojej mocy nawet jeli pojawi

si ponowne zagroenie dla mojego zdrowiardquo

Moacutewienie bdquonierdquo to wana umiejtno dla osoacuteb odkadajcych dziaa-

nie Dziki niej zmniejsza si prawdopodobiestwo e bdziesz szybko

wykonywa zadania aby zrekompensowa sobie dostrzegany u siebie brak

wartoci Bezporednie i dojrzale wyraone bdquonierdquo wyjania sytuacj znacz-

nie szybciej ni bierne bdquoTak by moe bd musiardquo w zwizku z ktoacuterym

odczuwasz poacuteniej niech i przeciwko ktoacuteremu si buntujesz odkadajc

dziaanie

Umiejtno moacutewienia bdquonierdquo to skuteczna metoda dokonywania wy-

boru zwaszcza dla osoacuteb odkadajcych dziaanie To inna forma stwier-

dzenia bdquomog by niedoskonay ale mam wystarczajco duo szacunku

do siebie eby powiedzie raquoNie nie musz tego robilaquordquo Ta umiejt-

no pozwala te unikn przyjmowania na siebie zbyt wielu obowizkoacutew

i poczucia brzemienia Moacutewic bdquonierdquo zapewniamy bdquoWiem e moesz

wywrze na mnie presj ale nie moesz spowodowa zagroenia dla

poczucia mojej wartocirdquo bdquoNierdquo mona moacutewi asertywnie i nie w sposoacuteb

defensywny na przykad

bdquoNie potrzebuj czasu aby to przemylerdquo

bdquoNie nie jestem taki szybki jak ty i chc mie czas eby to sta-

rannie przemylerdquo

bdquoNie wol raczej takie warunki kontraktu ktoacutere mog w peni

zaakceptowa ni ryzyko pogorszenia jakoci mojej pracyrdquo

bdquoNie nie zapac teraz tego rachunku i chciabym zapaci za ten

przywilej z naliczonych odsetekrdquo

Uywanie nowych innych stwierdze na wasny temat wicych

si z wyborem zaangaowaniem i umiejtnoci moacutewienia bdquonierdquo to bardzo

istotny krok w kierunku zwikszenia moliwoci pracy nad kadym

Kup książkę Poleć książkę

84 NAWYK SAMODYSCYPLINY

zadaniem i zmiany z osoby odkadajcej dziaanie w skutecznego czowieka

czynu Odkryjesz e dziki poniszemu systemowi ponownego progra-

mowania stwierdze na wasny temat szybko zaczniesz wiza swoje

dawne nawyki z automatycznymi dziaaniami korygujcymi zmierzajc

w pozytywnym kierunku w ktoacuterym id ludzie czynu

PI STWIERDZE ODROacuteNIAJCYCH OSOBY

ODKADAJCE DZIAANIE OD LUDZI CZYNU

Podczas piciu lat nauki i dokadnego badania nawyku odkadania dzia-

ania u siebie samego oraz u moich klientoacutew w trakcie sesji coachingu

i terapii zidentyfikowaem pi negatywnych przykadoacutew nastawie czy

te stwierdze na wasny temat ktoacutere prowadz do odkadania dziaania

i odroacuteniaj osoby ktoacutere w ten sposoacuteb postpuj od ludzi czynu Nie

kady z objawoacutew bdzie dokadnie odpowiada Twojemu wzorowi odka-

dania dziaania ale identyfikacja tych piciu uywanych negatywnych

stwierdze uatwi Ci zastpienie ich pozytywnymi wyzwaniami ktoacutere

przygotowaem

1 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMuszrdquo

Powtarzanie przez cay dzie wyraenia bdquoMuszrdquo (oznaczajcego bdquoMusz

ale nie chcrdquo) sprawi e bdziesz mie sprzeczne uczucia i poczucie e je-

ste ofiar (bdquoMusz ale gdybym mia wadz nie musiabymrdquo) co stanowi

usprawiedliwienie dla odkadania dziaania Po zidentyfikowaniu tego

stwierdzenia i nastawienia ofiary ktoacutere si za nim kryje zechcesz si

go pozby zastpujc je stwierdzeniem zwizanym z wyborem i na-

stawieniem na przejmowanie odpowiedzialnoci

Zastp wyraenie bdquoMuszrdquo wyraeniem bdquoWybieramrdquo

Jzyk nastawienia i zachowania ludzi czynu mona sobie przyswoi

poprzez odpowiedni praktyk podczas wykonywania danego zadania

Na przykad jeli siedzisz przy biurku patrzc na stos poczty czekajcej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 85

na odpowied i na list rozmoacutew telefonicznych ktoacutere trzeba przeprowa-

dzi pierwsz rzecz jak moesz zauway jest to e zaczynaj Ci opa-

da ramiona co oznacza przygnbienie i poczucie brzemienia Jest to jasny

znak e nawet jeli nie moacutewie bdquoMuszrdquo czujesz si bardziej jak ofia-

ra ni jak odpowiedzialna osoba ktoacutera ma wadz Kiedy to sobie

uwiadomisz natychmiast wybierz prac lub zaakceptuj odpowie-

dzialno za wyboacuter opoacutenienia zadania Wykorzystaj swoj wiadomo

negatywnych myli lub nastawienia aby odruchowo przyj nastawie-

nie czowieka czynu charakteryzowane przez wyboacuter i moc

2 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMusz skoczy13rdquo

Moacutewienie do siebie bdquoMusz skoczyrdquo powoduje e koncentrujesz si na

wyniku gdzie w przyszoci nie moacutewic sobie nigdy od czego naley

rozpocz dziaanie bdquoKoczenierdquo odnosi si do nieokrelonej przyszoci

by moe odlegej od Twojego obecnego stanu umiejtnoci pewnoci

siebie i perspektyw Koncentracja na takim aspekcie sprawi e zadanie

bdzie si wydawao jeszcze bardziej obezwadniajce niemal niemoliwe

do wykonania Naley zmieni ten stan rzeczy i zastpi to stwierdzenie

wicym zobowizaniem do rozpoczcia dziaania teraz

Zastp wyraenie bdquoMusz koczyrdquo wyraeniem

bdquoKiedy mog zacz13rdquo

bdquoKiedy mog zaczrdquo to haso czowieka czynu Automatycznie idzie

ono w lad za wszystkimi zmartwieniami dotyczcymi ukoczenia zada-

nia i poczuciem obezwadnienia oraz powoduje e pobudzona energia

koncentruje si na tym czym mona si zaj teraz Dziaa to jak urz-

dzenie ktoacutere kieruje wszystkie niezdecydowane dziaania do punktu wyj-

ciowego projektu A jeli rozpoczcie projektu jest obecnie niemoliwe

pytanie bdquoKiedy znowu mog zaczrdquo powoduje e ponownie zostajemy

zaprogramowani na ukierunkowane i proste rozpoczcie zadania w nie-

dalekiej przyszoci z jasn wizj czasu miejsca i punktu od ktoacuterego

zaczniemy

Kup książkę Poleć książkę

86 NAWYK SAMODYSCYPLINY

3 Negatywne mylenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo

Mylenie o projekcie jako o duym i wanym powoduje jeszcze wiksze

poczucie obezwadnienia W rzeczywistoci moacutewisz bdquoNie wiem jak mia-

bym si zaj tak powanym zadaniem To bardzo wane Ten projekt mu-

si zrobi na wszystkich wraenie To moja wielka yciowa szansardquo

Im wikszy i bardziej obezwadniajcy wydaje Ci si projekt tym wik-

sz masz skonno do odkadania dziaania Jeli bdziesz wywoywa

w sobie poczucie obezwadnienia mylc o wszystkich krokach z ktoacuterymi

si wie ten wany projekt i o wizji wszystkiego o co walczysz pod-

czas pracy nad nim naturalna motywacja i ciekawo ustpi miejsca

niepokojowi

Zastp wyraenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo wyraeniem

bdquoMog wykona13 jeden may krokrdquo

Zawsze kiedy poczujesz obezwadnienie spowodowane wielkoci

i znaczeniem projektu ktoacutery masz zrealizowa przypomnij sobie stwier-

dzenie bdquoMog wykona jeden may krok Jeden may krok wstpny szkic

plan jedno sowo raquohalolaquo To wszystko co musz teraz zrobirdquo Nigdy nie

mona od razu zbudowa caego domu Teraz moesz tylko pooy beton

na fundamentach wbi jeden gwoacuted wznie cian mdash wykona jeden

may krok Nigdy nie byby w stanie napisa od razu caej ksiki mdash mo-

esz napisa jeden rozdzia kilka stron naraz Wiesz e moesz wy-

kona jeden drobny krok Poroacutewnanie tego jednego kroku z ktoacuterym

mona sobie poradzi z wielkim przedsiwziciem daje Ci czas na nauk

odpoczynek i odzyskanie si pomidzy seriami drobnych krokoacutew Kady

z nich zapewni Ci czas na docenienie swoich osigni zyskanie nowej

perspektywy dotyczcej kierunku swojego dziaania i zaangaowanie si

ponownie w osiganie dugookresowych celoacutew

4 Negatywne mylenie bdquoMusz by13 perfekcyjnyrdquo

Powtarzajc sobie bdquoMusz by perfekcyjnyrdquo nie znioacutesbym pomykirdquo

znacznie zwikszasz szanse e bdziesz potrzebowa odkadania dzia-

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 87

ania jako ochrony przed nieprzyjemnociami zwizanymi z porak

i krytyk Oznacza to te e cz Twojego wewntrznego dialogu

koncentruje si na potpianiu wszystkich niewielkich postpoacutew jako nie-

znaczcych w poroacutewnaniu do tego jakie Twoim zdaniem powinny by

Jeeli wymagasz od siebie doskonaej prezentacji projektu ktoacuterego nie

mona skrytykowa cisego przestrzegania diety czy domu bez adnych

plam wystawiasz si na porak i nieuchronny samokrytycyzm Im wik-

szym jeste samokrytycznym perfekcjonist tym trudniej jest Ci rozpo-

cz prac nad projektem ktoacutery mdash jak ju wiesz mdash nigdy nie bdzie wy-

starczajco dobrze zrealizowany Trwanie przy perfekcyjnej wizji

spowoduje e zaczniesz si obawia dostrzega rzeczywiste wyniki dzia-

ania oraz e nie przygotujesz si na moliwo poraki przez stworzenie

planu ktoacutery pozwoli Ci zacz dziaanie od nowa a take bdzie mie

wpyw na zwikszenie skonnoci do porzucania projektu po zetkniciu si

ze zwykym problemem Jak na ironi perfekcjonizm i krytycyzm w sto-

sunku do swoich bdoacutew sprawiaj e poraki staj si bardziej

prawdopodobne i powaniejsze

Zastp wyraenie bdquoMusz by doskonayrdquo wyraeniem

bdquoMog by13 doskonale ludzkirdquo

Zastp wymagania dotyczce perfekcyjnej pracy akceptacj (nie re-

zygnacj na rzecz) swoich ludzkich ogranicze Zaakceptuj tak zwane

bdy (a w rzeczywistoci informacje zwrotne) jako cz zwykego procesu

uczenia si Zamiast samokrytycyzmu bdziesz potrzebowa wyrozu-

miaoci dla samego siebie aby wesprze swoje odwane starania w obli-

czu nieuniknionego ryzyka zwizanego z wykonywaniem prawdziwej

niedoskonaej pracy zamiast marzy o doskonaym ukoczonym

projekcie Jako nowicjusz bdziesz musia si wykaza szczegoacuteln a-

godnoci w stosunku do siebie poniewa zanim osigniesz pewno

siebie charakterystyczn dla mistrza musisz wykona pierwsze niepo-

radne kroki Kiedy si nauczysz oczekiwania i akceptacji niedoskonaoci

zwizanych z pierwszymi krokami podczas realizacji swoich projektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 4: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

SPIS TRECI 7

Koncentracja mdash panowanie nad rozpraszajcymi czynnikami 185

Proacuteba w mylach i wstpne programowanie 188

Skuteczne wyznaczanie celoacutew 191

9 ODKADANIE DZIAANIA W SWOIM YCIU 197

Zarzdzanie osobami odkadajcymi dziaanie 198

Zaangaowanie a ulego 200

Koncentracja na rozpoczciu a koczenie 202

Uzyskiwanie wynikoacutew lub wygaszanie krytycznych uwag 205

ycie z osob odkadajc dziaanie 210

Na koniec 214

BIBLIOGRAFIA 217

O AUTORZE 223

Kup książkę Poleć książkę

8 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Kup książkę Poleć książkę

3JAK ROZMAWIAZ SAMYM SOB

To n ie dyscyp l ina s i a wol i an i p res ja innych osoacuteb pomaga t r zyma s i

amb i tnego k i e runku dz i a an i a To r a c ze j swoboda wybo ru mo l iwoc i

o sob i s t e zaangaowan ie w m i s j i ch p r ze j c i a odpowiedz i a l no c i

za konsekwenc j e decy z j i k t oacute r e umacn ia j wo l i om ie la j ducha

mdash NE I L A F IORE

THE ROAD BACK TO HEALTH

rogram Nawyk samodyscypliny koncentruje si na jzyku mdash nie

dlatego e sama zmiana jzyka zmienia nawyk odkadania dziaania

ale dlatego e sposoacuteb prowadzenia rozmowy ze sob odzwierciedla na-

stawienie i pogldy decydujce o odczuciach i dziaaniu Dialog we-

wntrzny osoacuteb odkadajcych dziaanie czsto podwiadomie sugeruje

e s one ofiarami dwigaj brzemi i stawiaj opoacuter osobom reprezen-

tujcym wadz oraz wzmacnia to poczucie Obrazy i uczucia ukszta-

towane przez taki jzyk niemal zawsze powoduj odkadanie dziaania

ktoacutere jest aktem asertywnoci i buntu Uczc si walczy z negatyw-

nym wewntrznym dialogiem i zastpowa go innym pozbdziesz si

nieodpowiedniego dla Twojego wieku intelektu i potencjau nastawie-

nia do swojej wartoci i swoich umiejtnoci

P

Kup książkę Poleć książkę

72 NAWYK SAMODYSCYPLINY

KOMUNIKATY PRZYNOSZCE REZULTAT

PRZECIWNY DO ZAMIERZONEGO

Przemawianie do siebie apodyktycznym gosem oznacza presj dotyczc

jakiego dziaania oraz to e podczas gdy jedna cz naszej osobowoci

j stosuje inna nie chce si jej podda Chocia czsto usiujemy moty-

wowa samych siebie moacutewic bdquoMusz to zrobirdquo lub bdquoPowinienem to zro-

birdquo takie stwierdzenia to dla psychiki komunikat bdquoNie chc tego zrobi

ale si zmusz aby to dla nich zrobirdquo Nieodczne poczucie wyobcowa-

nia i podwiadomy komunikat wynikajcy z takiego dialogu z samym sob

prowadz do konfliktu wewntrznego i odkadania dziaania

Poprzez komunikaty przekazujce presj proacutebujemy si zmotywowa

przywoujc zagroenia oznaczajce e wykonanie wymaganego zadania

jest nieprzyjemne i e mamy ochot na ucieczk Dlatego takie komuni-

katy wzbudzaj niepokoacutej i powoduj negatywn reakcj na prac su-

gerujc e jest to co czego nie zrobilibymy z wasnej woli Oproacutecz tego

e przynosz rezultat przeciwny do zamierzonego nie wskazuj tego

czego chcesz o czym decydujesz lub co wybierasz

Aby pozby si poczucia wyobcowania i wewntrznego konfliktu po-

midzy apodyktycznym gosem i buntem musisz si nauczy jzyka

ktoacutery wyeliminuje potrzeb konfliktu wewntrznego oraz konfliktu z oso-

bami ktoacutere w Twoim odczuciu maj nad Tob wadz

Zmiana dialogu wewntrznego to skuteczna metoda pozbywania si

wzoroacutew zachowania dotyczcych wahania i nieumiejtnoci podejmowa-

nia decyzji zwizanych z odkadaniem dziaania Stosujc jzyk wyboru

i zaangaowania nauczysz si kierowa energi ku celowi i nabierzesz

poczucia wikszej odpowiedzialnoci za wykonywane zadania zamiast

czu si ofiar

bdquoMuszrdquo mdash komunikaty o stresie

Wewntrzny dialog osoacuteb odkadajcych dziaanie mdash bdquoPowinienem to zro-

bi ale nie chc Musz poniewa jestem do tego zmuszanyrdquo mdash sugeru-

je e kto taki czuje si ofiar odczuwa opoacuter stres i konsternacj Ze

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 73

wszystkich cech charakterystycznych ktoacutere odroacuteniaj ludzi czynu od

osoacuteb odkadajcych dziaanie adna nie daje wikszego poczucia wol-

noci ni koncentracja ludzi czynu na bdquowyborzerdquo i bdquowybieraniurdquo Komu-

nikaty bdquowybieramrdquo bdquodecydujrdquo bdquobdrdquo kieruj energi na jeden cel oso-

bisty i wyran odpowiedzialno za wynik

Czsto wpadamy w puapk polegajc na moacutewieniu do siebie w taki

sposoacuteb jakbymy ualali si nad sob jeeli chodzi o wizyt u dentysty

wysanie kartek do przyjacioacute zapacenie podatkoacutew prac lub spotkanie

z szefem To potwierdzenie e inne osoby zmuszaj nas do pewnych rze-

czy wbrew naszej woli W rezultacie powstaje obraz samego siebie jako

osoby odnoszcej poraki w starciu z niewielkimi zadaniami yciowymi

nadmiernie obcionej ciko pracujcej i nieodczuwajcej radoci

W wyniku cigego powtarzania stwierdzenia bdquoMuszrdquo do podwiadomo-

ci przekazywane s komunikaty

Nie chc tego zrobi

Jestem do tego zmuszany wbrew wasnej woli

Musz to zrobi albohellip stanie si co nieprzyjemnego i strasznego

Znienawidz wtedy siebie samego

To sytuacja z ktoacuterej nie ma dobrego wyjcia jeli tego nie zrobi

zostan ukarany a jeli to zrobi bd dziaa wbrew sobie

Komunikaty te powoduj powstanie bardzo silnych uczu mdash presji

pochodzcej z zewntrz i przewiadczenia e jest si bezradn ofiar

mdash tworzc warunki do zastosowania mechanizmu odkadania dziaania

w celu ochrony Zdrowa potrzeba ochrony samego siebie nieuchronnie

prowadzi do pojawienia si sprzecznych uczu niechci i oporu przed

wykonywaniem zada ktoacutere rozpoczynaj si od bdquomuszrdquo

Proacutebujc si upora z wszystkimi komunikatami ukrytymi za stwier-

dzeniem bdquomuszrdquo moacutezg ludzki musi sobie jednoczenie poradzi z dwoma

roacutenymi sytuacjami zapewni energi potrzebn do wykonania narzu-

conego zadania oraz energi niezbdn do stawienia oporu zagroeniom

dla integralnoci czowieka mdash zagroeniom dla przetrwania Ciao ludzkie

Kup książkę Poleć książkę

74 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wierny suga reaguje na komunikat bdquole jeli to zrobi i le jeli tego nie

zrobirdquo stresem (dostarczajc du ilo energii do bdquowalki lub ucieczkirdquo)

lub przygnbieniem (zachowujc energi na przetrwanie) Ale energia

ludzka nie moe si jednoczenie przemieszcza w dwoacutech kierunkach

a ciao nie moe si skoncentrowa na dwoacutech problemach Kiedy decy-

dujesz czy jest to kwestia walki o swoj wolno czy zajcia si prac

umys i ciao zastygaj odkadajc dziaanie na skutek sprzecznych uczu

i komunikatoacutew

Przez konsternacj spowodowan komunikatem bdquomuszrdquo czowiek

tkwi w jednym miejscu umysowo fizycznie i emocjonalnie Proacuteby roz-

wizania tego problemu przy zastosowaniu dodatkowych naciskoacutew przez

wprowadzenie dyscypliny lub wizje strasznych katastrof prowadz jedynie

do pogorszenia sytuacji Potwierdzaj tylko wraenie e zadanie jest

straszne i nieprzyjemne mdash takie e nie wykonaby go gdyby mia

moliwo wyboru To uczucie jest podobne do tego ktoacuterego dowiad-

czylimy w dziecistwie gdy kto kto mia kontrol nad jedzeniem

schronieniem i naszym obrazem samego siebie powiedzia e mamy

zrobi co na co nie mielimy ochoty Wszyscy znamy sprzeczne uczu-

cia presj zagroenie niech oraz opoacuter ktoacutere si z tym wi Prze-

mawiamy jednak do siebie jakby cz naszej osobowoci przypominaj-

ca dziecko musiaa reagowa na inn cz przemawiajc tonem

gronego rodzica

Kiedy spotkaem si z Beat po raz pierwszy musielimy dziaa

szybko Sprawozdanie roczne byo ju opoacutenione a Beata bya dosy

przygnbiona i mylaa o odejciu z pracy Chocia bya kompetentna

jako administrator w duej firmie ubezpieczeniowej nie znosia przy-

gotowywania rocznego raportu Kadego roku tracia duo czasu przed

podjciem decyzji o rozpoczciu dziaania Przez cae tygodnie narzekaa

bdquoMusz przygotowa sprawozdanie rocznerdquo bdquoPowinnam pracowa nad

sprawozdaniem rocznymrdquo bdquoChc i z tob na lunch ale musz skoczy

sprawozdanie rocznerdquo Dla wszystkich byo jasne e Beata czua si

ofiar znienawidzonej czynnoci Kiedy nadchodzi czas przygotowania

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 75

sprawozdania jej zwyka energia i rado znikay pojawiao si przy-

gnbienie i mizerniaa Garbia si jakby pod brzemieniem wielkiej odpo-

wiedzialnoci i cierpiaa na skutek duego zmczenia napicia mini

i bezsennoci ycie wydawao si jej jednym wielkim obowizkiem bez

miejsca na wolno lub rozrywk

Aby szybko uzyska rezultaty i pozby si uczucia bezradnoci oraz

poczucia e jest ofiar Beata musiaa zmieni swoje nastawienie w sytu-

acji w ktoacuterej byo najbardziej prawdopodobne odkadanie dziaania

bdquoJeeli chodzi o mnie mdash powiedziaem mdash nie musi pani robi nic eby

by wartociow osob Jeli jednak pani zdecyduje inaczej moe to pani

roacutewnie zrobi przyjmujc pen odpowiedzialno za konsekwencje

Pani ciao i umys bd dziaa zgodnie z tym komunikatem Musi pani

zastpi kade stwierdzenie raquoMuszlaquo dojrza decyzj co do metod roz-

poczcia pracy nad projektem lub wyjani przeoonemu dlaczego pani

tego nie zrobirdquo Po tej pierwszej sesji Beata zamiast moacutewi bdquoMuszrdquo

zacza podejmowa decyzje mdash dokonywaa jasnych wyboroacutew jak dojrzaa

dorosa osoba

Nastpnego dnia zdecydowaa e bdzie pracowa nad t czci

sprawozdania ktoacutera bya najmniej nieprzyjemna i poprosia przeoo-

nego o pomoc przy fragmentach ktoacutere wydaway si jej trudniejsze Obie-

caa sobie roacutewnie e jeli zdecyduje si na przygotowanie raportu

bdzie to po raz ostatni Beata zobaczya wicej moliwoci w yciu i wsta-

wiajc si za dziecic czci swojej osobowoci nie czuje ju przymusu

odkadania dziaania

Beata bardzo skutecznie wykorzystaa moc dokonywania wyboroacutew

Teraz ma wiksze poczucie odpowiedzialnoci za swoje ycie Wczeniej

dziecica strona jej osobowoci czua si rozdarta pomidzy potrzeb

aprobaty ze strony osoacuteb reprezentujcych wadz i potrzeb wyraania

swojej obawy i mocy przez odkadanie dziaania Teraz przy udziale we-

wntrznego systemu wsparcia i bardziej skutecznego jzyka dotyczcego

wyboroacutew Beata radzi sobie z presj w pracy stosujc kompleksow jed-

nolit metod

Kup książkę Poleć książkę

76 NAWYK SAMODYSCYPLINY

bdquoPowinienemrdquo mdash komunikaty o przygnbieniu

U wielu z nas wina i poczucie winy zwizane ze wzorem odkadania dzia-

ania wi si z jzykiem w ktoacuterym stosowane jest sowo bdquopowinie-

nemrdquo Dla osoacuteb odkadajcych dziaanie stracio ono swoje pierwotne

znaczenie bdquoNie podoba mi si to i mam zamiar co w zwizku z tym

zrobirdquo Zamiast tego sprowadza si ono do stwierdzenia bdquoJestem zy

i rozczarowany w zwizku z zaistnia sytuacj (czyli wyglda ona ina-

czej ni Twoim zdaniem powinna) i zamierzam narzeka oraz le si

czurdquo

Wewntrzny dialog zawierajcy sowo bdquopowinienemrdquo ma taki sam nega-

tywny efekt jak ustalanie celoacutew przynoszcych rezultat przeciwny do

zamierzonego zazdro w stosunku do innych osoacuteb i tsknota za przy-

szoci Prowadz one do powstawania negatywnych poroacutewna kry-

tycznych w stosunku do siebie

Stwierdzenie bdquopowinno by inaczejrdquo zawiera poroacutewnanie wyobra-

onego idealnego stanu z obecn negatywn sytuacj

Stwierdzenie bdquopowinno by zrobionerdquo zawiera poroacutewnanie sytuacji

kocowej ze z lub negatywn sytuacj pocztkow

Stwierdzenie bdquopowinienem by jak onrdquo zawiera poroacutewnanie Cie-

bie z osob ktoacuterej zazdrocisz lub ktoacuter podziwiasz z Tob

jako z nieodpowiedni osob

Stwierdzenie bdquopowinno by tutajrdquo zawiera poroacutewnanie wyobra-

onej szczliwej przyszoci z sytuacj w teraniejszoci

Stwierdzenie bdquopowinienemrdquo powtarzane przez cay dzie przypomina

refren ktoacutery powoduje rezultaty przeciwne do zamierzonych i progra-

muje w umyle negatywny podprogowy komunikat bdquoJestem zy Jestem

w niewaciwym miejscu Nie robi postpoacutew Nic nie jest tak jak naleyrdquo

Wyraenie bdquopowinienemrdquo wywouje depresj podobnie jak wyraenie

bdquomuszrdquo powoduje stres Tylko policz ile razy mylisz bdquopowinienemrdquo

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 77

lub bdquonie powinienemrdquo w cigu dziesiciu minut a zobaczysz depresj

u siebie we waciwym rozmiarze Najprawdopodobniej bdziesz mie

poczucie e jeste ofiar dwigasz brzemi i odnosisz poraki

Nie twierdz e nie warto proacutebowa osiga celoacutew i dy do ideaoacutew

Wyraenia bdquopowinienemrdquo nie powinny jednak powodowa powstawania

negatywnych poroacutewna nie wskazujc metod osignicia wymarzonych

celoacutew Stwierdzenia bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo nie przekazuj ciau i umy-

sowi wyranej wizji

wybranego dziaania

wybranego czasu dziaania

wybranego miejsca rozpoczcia dziaania

wybranych sposoboacutew dziaania

Kiedy zaczniesz rozmawia z sob w jzyku ktoacutery koncentruje si

na wynikach zamiast na winie na wyborach zamiast na tym co naley

zrobi i na obecnej sytuacji zamiast na tym jak powinna ona wyglda

odkryjesz e Twoje ciao i umys mdash uwolnione od niepotrzebnych kon-

fliktoacutew w przeszoci i negatywnych poroacutewna z przyszoci mdash wspoacute-

pracuj zapewniajc poziom pozytywnej energii

ariusz uwielbia prac handlarza dzie sztuki Niestety mimo za-

miowania do sztuki nie znosi zarzdzania firm i szczegoacuteoacutew

zwizanych z t prac Kiedy trzeba byo sporzdzi sprawozdania po-

datkowe albo nawet odnale faktur sprzeday Dariusz traci mnoacutestwo

energii bez koca powtarzajc sobie bdquoPowinienem by lepiej prowadzi

dokumentacjrdquo i bdquoPowinienem bardziej zaj si promocjrdquo Nawet kiedy

zacz porzdkowa dokumentacj myla bdquoNie bdzie tak dobrze jak

powinno by poniewa powinienem by zacz wczeniejrdquo Ulubiona praca

zmienia si w uciskajce brzemi

Dariuszowi wydawao si e nie ma znaczenia czy skoczy jak

prac czy odkada dziaanie mdash zawsze powtarza sobie bdquoPowinienemrdquo

D

Kup książkę Poleć książkę

78 NAWYK SAMODYSCYPLINY

i czu si przez to jeszcze gorzej Podczas spotka ze mn Dariusz mu-

sia si nauczy przesta myle o przeszoci w kategoriach bdquoPowinienem

byrdquo akceptujc to e teraz jest ona poza jego kontrol Nauczyem go

rozpoznawania pierwszych objawoacutew depresji dotyczcej utraconych mo-

liwoci przypominajc mu eby sobie powtarza bdquoTak to ju prze-

szo Szkoda nie mog w zwizku z tym nic zrobi Ale co mog zrobi

terazrdquo Nastpnie wiczy umiejtno szybkiego zwracania uwagi na

jeden drobny krok ktoacutery moacuteg wykona aby uzyska natychmiastow

popraw Dariusz nauczy si take kierowa uwizion energi na kon-

struktywne dziaanie i zastpowa nim martwienie si to co bdquopowinienrdquo

w przyszoci przez zadanie sobie pytania bdquoKiedy znowu mog zacz

pracowa nad osigniciem tego celurdquo Rozmawiajc z sob w sposoacuteb

ktoacutery niszczy dawne wzory Dariusz zacz bardzo skutecznie zmienia

samokrytycyzm i depresj zwizan z proacutebami osignicia rzeczy nie-

moliwych w co konstruktywnego co moacuteg osign

Aby unikn pogrenia w mylach o przeszoci lub o przyszoci

trzeba zacz zmienia swoacutej wewntrzny dialog Jeli chcemy sta si bar-

dziej wydajni i skuteczni musimy przekazywa sobie jasne komunikaty

o tym jakie dziaania wybieramy oraz kiedy i gdzie zamierzamy rozpo-

cz realizacj tych zobowiza

MOC WYBORU

To jak due znaczenie ma wyeliminowanie podwoacutejnych komunikatoacutew

i sprzecznych uczu ktoacutere s nieodmiennie zwizane z wyraeniami

bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo uwiadomiem sobie kiedy byem czonkiem

101 dywizji lotniczej Mimo e praktycznie wszyscy spadochroniarze s

ochotnikami moacutej oficer dowodzcy powiedzia mi e mog dobro-

wolnie poacutej do szkoy lotniczej ale jeli tego nie zrobi istnieje due

prawdopodobiestwo e bd musia skaka bez przeszkolenia Miao

to miejsce wtedy gdy jednostka bya przez cay czas w stanie gotowoci

ze wzgldu na liczb punktoacutew zapalnych na caym wiecie

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 79

Zrobiem to mimo e musiaem spdzi dwa razy wicej czasu w bu-

tach wojskowych podczas niezwykle mczcych tygodni wicze woj-

skowych i treningoacutew w gorcym socu Georgii w Fort Benning bdquocentrum

lotnictwardquo Odkryem wtedy e w rzeczywistoci oczekiwano abym ska-

ka z samolotu leccego z szybkoci 225 kmh na wysokoci 610 metroacutew

Wysiek konieczny do przebrnicia przez szkolenie dla spadochroniarzy

w pewien sposoacuteb sprawia e zapomina si do czego prowadz przy-

gotowania Oczywicie gdybym si o to martwi odczuwabym obaw

przed sukcesem mdash rodzaj obawy wywoanej przewidywaniem e nagrod

za cik prac bdzie jeszcze cisza praca

Nigdy nie zapomn tamtego pierwszego lotu Kiedy nasz samolot

osign prdko 225 kmh i wznioacutes si na wysoko 610 metroacutew

otwarto drzwi w oczekiwaniu e bdziemy skaka Z przodu widziaem

innych modych ludzi ktoacuterzy z wielkimi oporami proacutebowali si zmierzy

z przeraajcym zadaniem Kiedy zbliali si do drzwi wielu z nich kado

rce na wewntrznej stronie drzwi kabiny co wiadczyo o sprzecznych

uczuciach zwizanych z opuszczeniem samolotu mdash mieli trzyma rce

na zewntrz drzwi aby si od nich odepchn Patrzyli w doacute na twardy

grunt wida byo napicie ich cia i automatycznie si wycofywali jakby

przygotowujc si do nieudanego skoku Z tej niewaciwej i niebezpiecz-

nej pozycji albo proacutebowali zmusza si do skokoacutew albo byli wyrzucani

przez sieranta opuszczajc samolot w nieodpowiedni sposoacuteb Co chwila

byo sycha okropny huk jakby skaczca osoba nie robia tego prawido-

wo i uderzaa ciaem o bok samolotu Brak chci do wyskoczenia powo-

dowa zwikszenie prawdopodobiestwa e spadochron nie bdzie dzia-

a dobrze i nie otworzy si we waciwy sposoacuteb

Pocztkowo paraliowa mnie strach mdash jakbym na pokadzie 30 me-

troacutew nad ziemi by niezdolny do tego eby si poruszy Miaem wszyst-

kie objawy stresu spocone donie przypieszone bicie serca trzsce

si kolana i mdoci Powiedziaem sobie bdquoMusisz to zrobirdquo Wtedy

zrozumiaem jakie to byo szalestwo i e w rzeczywistoci nie chcia-

em wyskakiwa z samolotu

Kup książkę Poleć książkę

80 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Obserwujc tych mczyzn ktoacuterzy okazywali sprzeczne uczucia zwi-

zane z wyskoczeniem z samolotu i syszc jak ich ciaa odbijaj si od

przegrody byo mi atwiej dokona pierwszego wyboru bdquoNie wyskocz

z samolotu w ten sposoacutebrdquo mdash powiedziaem do siebie Wtedy odkryem

moc wyboru mdash nie bdquomuszrdquo ani bdquochcrdquo tylko trzeci postaw To odkrycie

spowodowao e zrobiem krok naprzoacuted w kierunku dwoacutech nastp-

nych wyboroacutew 1) nie zostan wypchnity z samolotu 2) jeeli wyskocz

z samolotu bdzie to zalee od mojej woli Zwiksz do maksimum

szanse bezpiecznego wyjcia Zmiana moich uczu bya dosy znaczna

Celowe dziaanie zastpio stres a poczucie e jestem ofiar przekszta-

cio si w wiksz odpowiedzialno za dziaanie

Kiedy przysza kolej na mnie wszystko we mnie moacutewio bdquoDokonuj

wyboru wyskocz z samoloturdquo Nie wahaem si ani nie miaem sprzecz-

nych uczu Celowo umieciem rce na zewntrz ramy drzwi aby si

wypchn brnc przez wiatr wiejcy z prdkoci blisko 250 kmh

i pozby si jakichkolwiek wtpliwoci co do pozostania w samolocie

Zamiast patrze w doacute i wyobraa sobie porak popatrzyem w goacuter

w kierunku chmury ktoacuter wybraem za swoacutej cel

Poniewa dokonaem wyboru mdash miaem skaka mdash skoncentrowaem

myli i zachowanie na tym dziaaniu odkadajc na bok jakiekolwiek

myli o tym eby nie skaka lub o tym e bdquomusz skakardquo Podszedem

do drzwi majc jeden cel Na sygna wziem gboki oddech pochyliem

kolana skoncentrowaem si na swojej chmurze i wydostaem si przez

drzwi bezpiecznie opuszczajc samolot i mijajc jego kadub o co naj-

mniej dwa metry

Zawsze bd pamita dreszcz towarzyszcy temu skokowi tak samo

jak peen radoci miech kiedy bezpiecznie wyldowaem bez adnego

uszczerbku Ale waniejsza staa si dla mnie na przestrzeni lat lekcja

przejmowania odpowiedzialnoci ktoacutera pynie ze zmiany wyraenia

bdquomuszrdquo na dokonywanie wyboru

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 81

Od oporu do zaangaowania

W yciu wielokrotnie mamy do czynienia z ograniczonymi moliwo-

ciami i nieprzyjemnymi wyborami Na przykad ludzie czsto staj przed

wyborem gdy wracaj do zdrowia Chocia choroba nie jest przyjemna

daje nam moliwo odkrycia e wszystkie rzeczy ktoacutere bdquomusimyrdquo zrobi

jako zostaj zrobione bez nas lub mona przetrwa nawet wtedy gdy

si ich nie zrobi Wracajc do zdrowia mona roacutewnie zaobserwowa

z wielkim zdziwieniem autentyczne pragnienie powrotu do pracy Nagle

okazuje si e wybieramy dziaanie wczeniej postrzegane jako trudne

narzucone zadanie

Mona sobie atwo wyobrazi osob odkadajc dziaanie kiedy bdquotar-

gujc si z Bogiemrdquo modli si bdquoObiecuj e nie bd ju odkada dziaa-

nia ani narzeka na prac Jeli tylko wyzdrowiej bd spokojnie

z radoci i rozsdnie wykonywa swoj pracrdquo Dowiadczenie takiej

zmiany dotyczcej energii i nastawienia do pracy jest naprawd godne

uwagi i jest cudownym darem

Osoby stosujce diet i te ktoacutere chc rzuci palenie czsto dowiad-

czaj nagej zmiany kiedy znajduj si w sytuacji zagraajcej yciu lub

zachodz w ci mdash ich opoacuter zastpuje zaangaowanie W The Washing-

ton Post opisywano histori Giny ktoacutera po raz pierwszy zasza w ci

Przez cae lata proacutebowaa rzuci palenie i udoskonali diet Kiedy zasza

w ci bdquoodstawia papierosy i bezwartociowe jedzenie Zacza jada

niadania Jej typowy lunch zoony z nerkowcoacutew i dietetycznej Pepsi

zastpia kanapka i szklanka mlekardquo Teraz chciaa je prawidowo

Byo to jej zobowizanie jej wyboacuter a nie zwyka narzucona z zewntrz

bdquopowinnordquo

Nie musisz wyskakiwa z samolotu chorowa ani zachodzi w ci

aby tak bardzo zmieni si Twoacutej punkt widzenia Podczas codziennych

zaj posuchaj jak negatywny dialog z samym sob tworzy wizje biernoci

i bezsilnoci bdquoMusz pracowa podczas lunchu musz kupi gaz do samo-

chodu musz kupi prezent dla matki musz i na imprez firmowrdquo

Kup książkę Poleć książkę

82 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Wyproacutebowanie mocy wyboru pozwoli Ci skierowa ku konstruktywnym

wysikom energi ktoacutera poprzednio bya zablokowana przez opoacuter i po-

czucie e jeste ofiar

Czy chcesz y z konsekwencjami niewykonania dziaania O ile bar-

dziej wolny si poczujesz jeli podejmiesz jasn decyzj zwizan

z ktoacuterymkolwiek z zada Masz wyboacuter Nie musisz chcie wykona za-

danie ani je uwielbia Ale jeli bdziesz to przedkada nad konsekwencje

niewykonania zadania moesz si zdecydowa na pene zaangaowanie

w jego wykonanie Kiedy to Ty zdecydujesz o udziale w imprezie firmo-

wej wyjedzie na stacj gazow czy do sklepu z upominkami wyraanie

si w sposoacuteb bardziej pozytywny i ukazujcy moc (bo jeste czowiekiem

ktoacutery ma moc) nabierze sensu bdquoId do sklepu bd u dentysty o 1500

id na kolegium dzisiaj ranordquo

Angaujc si w dojrzay sposoacuteb w wykonanie zadania zamiast znaj-

dowa powody aby go nie wykonywa bdziesz moacuteg sprawi e stanie

si ono bardziej przyjemne Nawet jeli moliwoci wyboru s bardzo

ograniczone moesz doskonali swoj moc dokonywania wyboroacutew

i uczy si wybiera drog ktoacutera wydaje Ci si najbardziej rozsdna

Wanie dlatego e wybierasz pewn moliwo staje si ona atwiejsza

mniej nieprzyjemna i szybciej mona dokoczy dane zadanie Zawsze

kiedy okazuje si e tracisz motywacj do koczenia projektu przyjrzyj

si konsekwencjom istnienia wyraenia bdquomuszrdquo w sposobie mylenia

i podejmij w tym momencie decyzj dotyczc drogi mdash obecnej a nie wy-

obraonej mdash lub pozbd si tego wyraenia Wyboacuter naley do Ciebie

Nauka moacutewienia bdquonierdquo

Dzieci w okresie bdquookropnego dwulatkardquo ucz si moacutewi bdquonierdquo w odpowiedzi

niemal na wszystko To cz ich rozwoju poznawczego oraz rozwoju

osobowoci mdash nauka oddzielenia od rodzicoacutew Moe to te by potwier-

dzenie wewntrznej wartoci i zwile wyraa postaw bdquoNie nie musz

tego robi Nie musz robi nic aby udowodni e jestem godzien mioci

i na ni zasugujrdquo Czy nie byoby wspaniale gdyby doroli mieli ten

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 83

rodzaj pewnoci co do wasnej wartoci Wielu z nich moacutewi bdquoNie nie mu-

szrdquo tylko podczas choroby i wtedy przepraszajco wyjaniaj bdquoPrzykro

mi ale nie mog Jak tylko bd w stanie usi i przyj poywienie za-

czn ciko pracowa i robi wszystko co w mojej mocy nawet jeli pojawi

si ponowne zagroenie dla mojego zdrowiardquo

Moacutewienie bdquonierdquo to wana umiejtno dla osoacuteb odkadajcych dziaa-

nie Dziki niej zmniejsza si prawdopodobiestwo e bdziesz szybko

wykonywa zadania aby zrekompensowa sobie dostrzegany u siebie brak

wartoci Bezporednie i dojrzale wyraone bdquonierdquo wyjania sytuacj znacz-

nie szybciej ni bierne bdquoTak by moe bd musiardquo w zwizku z ktoacuterym

odczuwasz poacuteniej niech i przeciwko ktoacuteremu si buntujesz odkadajc

dziaanie

Umiejtno moacutewienia bdquonierdquo to skuteczna metoda dokonywania wy-

boru zwaszcza dla osoacuteb odkadajcych dziaanie To inna forma stwier-

dzenia bdquomog by niedoskonay ale mam wystarczajco duo szacunku

do siebie eby powiedzie raquoNie nie musz tego robilaquordquo Ta umiejt-

no pozwala te unikn przyjmowania na siebie zbyt wielu obowizkoacutew

i poczucia brzemienia Moacutewic bdquonierdquo zapewniamy bdquoWiem e moesz

wywrze na mnie presj ale nie moesz spowodowa zagroenia dla

poczucia mojej wartocirdquo bdquoNierdquo mona moacutewi asertywnie i nie w sposoacuteb

defensywny na przykad

bdquoNie potrzebuj czasu aby to przemylerdquo

bdquoNie nie jestem taki szybki jak ty i chc mie czas eby to sta-

rannie przemylerdquo

bdquoNie wol raczej takie warunki kontraktu ktoacutere mog w peni

zaakceptowa ni ryzyko pogorszenia jakoci mojej pracyrdquo

bdquoNie nie zapac teraz tego rachunku i chciabym zapaci za ten

przywilej z naliczonych odsetekrdquo

Uywanie nowych innych stwierdze na wasny temat wicych

si z wyborem zaangaowaniem i umiejtnoci moacutewienia bdquonierdquo to bardzo

istotny krok w kierunku zwikszenia moliwoci pracy nad kadym

Kup książkę Poleć książkę

84 NAWYK SAMODYSCYPLINY

zadaniem i zmiany z osoby odkadajcej dziaanie w skutecznego czowieka

czynu Odkryjesz e dziki poniszemu systemowi ponownego progra-

mowania stwierdze na wasny temat szybko zaczniesz wiza swoje

dawne nawyki z automatycznymi dziaaniami korygujcymi zmierzajc

w pozytywnym kierunku w ktoacuterym id ludzie czynu

PI STWIERDZE ODROacuteNIAJCYCH OSOBY

ODKADAJCE DZIAANIE OD LUDZI CZYNU

Podczas piciu lat nauki i dokadnego badania nawyku odkadania dzia-

ania u siebie samego oraz u moich klientoacutew w trakcie sesji coachingu

i terapii zidentyfikowaem pi negatywnych przykadoacutew nastawie czy

te stwierdze na wasny temat ktoacutere prowadz do odkadania dziaania

i odroacuteniaj osoby ktoacutere w ten sposoacuteb postpuj od ludzi czynu Nie

kady z objawoacutew bdzie dokadnie odpowiada Twojemu wzorowi odka-

dania dziaania ale identyfikacja tych piciu uywanych negatywnych

stwierdze uatwi Ci zastpienie ich pozytywnymi wyzwaniami ktoacutere

przygotowaem

1 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMuszrdquo

Powtarzanie przez cay dzie wyraenia bdquoMuszrdquo (oznaczajcego bdquoMusz

ale nie chcrdquo) sprawi e bdziesz mie sprzeczne uczucia i poczucie e je-

ste ofiar (bdquoMusz ale gdybym mia wadz nie musiabymrdquo) co stanowi

usprawiedliwienie dla odkadania dziaania Po zidentyfikowaniu tego

stwierdzenia i nastawienia ofiary ktoacutere si za nim kryje zechcesz si

go pozby zastpujc je stwierdzeniem zwizanym z wyborem i na-

stawieniem na przejmowanie odpowiedzialnoci

Zastp wyraenie bdquoMuszrdquo wyraeniem bdquoWybieramrdquo

Jzyk nastawienia i zachowania ludzi czynu mona sobie przyswoi

poprzez odpowiedni praktyk podczas wykonywania danego zadania

Na przykad jeli siedzisz przy biurku patrzc na stos poczty czekajcej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 85

na odpowied i na list rozmoacutew telefonicznych ktoacutere trzeba przeprowa-

dzi pierwsz rzecz jak moesz zauway jest to e zaczynaj Ci opa-

da ramiona co oznacza przygnbienie i poczucie brzemienia Jest to jasny

znak e nawet jeli nie moacutewie bdquoMuszrdquo czujesz si bardziej jak ofia-

ra ni jak odpowiedzialna osoba ktoacutera ma wadz Kiedy to sobie

uwiadomisz natychmiast wybierz prac lub zaakceptuj odpowie-

dzialno za wyboacuter opoacutenienia zadania Wykorzystaj swoj wiadomo

negatywnych myli lub nastawienia aby odruchowo przyj nastawie-

nie czowieka czynu charakteryzowane przez wyboacuter i moc

2 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMusz skoczy13rdquo

Moacutewienie do siebie bdquoMusz skoczyrdquo powoduje e koncentrujesz si na

wyniku gdzie w przyszoci nie moacutewic sobie nigdy od czego naley

rozpocz dziaanie bdquoKoczenierdquo odnosi si do nieokrelonej przyszoci

by moe odlegej od Twojego obecnego stanu umiejtnoci pewnoci

siebie i perspektyw Koncentracja na takim aspekcie sprawi e zadanie

bdzie si wydawao jeszcze bardziej obezwadniajce niemal niemoliwe

do wykonania Naley zmieni ten stan rzeczy i zastpi to stwierdzenie

wicym zobowizaniem do rozpoczcia dziaania teraz

Zastp wyraenie bdquoMusz koczyrdquo wyraeniem

bdquoKiedy mog zacz13rdquo

bdquoKiedy mog zaczrdquo to haso czowieka czynu Automatycznie idzie

ono w lad za wszystkimi zmartwieniami dotyczcymi ukoczenia zada-

nia i poczuciem obezwadnienia oraz powoduje e pobudzona energia

koncentruje si na tym czym mona si zaj teraz Dziaa to jak urz-

dzenie ktoacutere kieruje wszystkie niezdecydowane dziaania do punktu wyj-

ciowego projektu A jeli rozpoczcie projektu jest obecnie niemoliwe

pytanie bdquoKiedy znowu mog zaczrdquo powoduje e ponownie zostajemy

zaprogramowani na ukierunkowane i proste rozpoczcie zadania w nie-

dalekiej przyszoci z jasn wizj czasu miejsca i punktu od ktoacuterego

zaczniemy

Kup książkę Poleć książkę

86 NAWYK SAMODYSCYPLINY

3 Negatywne mylenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo

Mylenie o projekcie jako o duym i wanym powoduje jeszcze wiksze

poczucie obezwadnienia W rzeczywistoci moacutewisz bdquoNie wiem jak mia-

bym si zaj tak powanym zadaniem To bardzo wane Ten projekt mu-

si zrobi na wszystkich wraenie To moja wielka yciowa szansardquo

Im wikszy i bardziej obezwadniajcy wydaje Ci si projekt tym wik-

sz masz skonno do odkadania dziaania Jeli bdziesz wywoywa

w sobie poczucie obezwadnienia mylc o wszystkich krokach z ktoacuterymi

si wie ten wany projekt i o wizji wszystkiego o co walczysz pod-

czas pracy nad nim naturalna motywacja i ciekawo ustpi miejsca

niepokojowi

Zastp wyraenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo wyraeniem

bdquoMog wykona13 jeden may krokrdquo

Zawsze kiedy poczujesz obezwadnienie spowodowane wielkoci

i znaczeniem projektu ktoacutery masz zrealizowa przypomnij sobie stwier-

dzenie bdquoMog wykona jeden may krok Jeden may krok wstpny szkic

plan jedno sowo raquohalolaquo To wszystko co musz teraz zrobirdquo Nigdy nie

mona od razu zbudowa caego domu Teraz moesz tylko pooy beton

na fundamentach wbi jeden gwoacuted wznie cian mdash wykona jeden

may krok Nigdy nie byby w stanie napisa od razu caej ksiki mdash mo-

esz napisa jeden rozdzia kilka stron naraz Wiesz e moesz wy-

kona jeden drobny krok Poroacutewnanie tego jednego kroku z ktoacuterym

mona sobie poradzi z wielkim przedsiwziciem daje Ci czas na nauk

odpoczynek i odzyskanie si pomidzy seriami drobnych krokoacutew Kady

z nich zapewni Ci czas na docenienie swoich osigni zyskanie nowej

perspektywy dotyczcej kierunku swojego dziaania i zaangaowanie si

ponownie w osiganie dugookresowych celoacutew

4 Negatywne mylenie bdquoMusz by13 perfekcyjnyrdquo

Powtarzajc sobie bdquoMusz by perfekcyjnyrdquo nie znioacutesbym pomykirdquo

znacznie zwikszasz szanse e bdziesz potrzebowa odkadania dzia-

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 87

ania jako ochrony przed nieprzyjemnociami zwizanymi z porak

i krytyk Oznacza to te e cz Twojego wewntrznego dialogu

koncentruje si na potpianiu wszystkich niewielkich postpoacutew jako nie-

znaczcych w poroacutewnaniu do tego jakie Twoim zdaniem powinny by

Jeeli wymagasz od siebie doskonaej prezentacji projektu ktoacuterego nie

mona skrytykowa cisego przestrzegania diety czy domu bez adnych

plam wystawiasz si na porak i nieuchronny samokrytycyzm Im wik-

szym jeste samokrytycznym perfekcjonist tym trudniej jest Ci rozpo-

cz prac nad projektem ktoacutery mdash jak ju wiesz mdash nigdy nie bdzie wy-

starczajco dobrze zrealizowany Trwanie przy perfekcyjnej wizji

spowoduje e zaczniesz si obawia dostrzega rzeczywiste wyniki dzia-

ania oraz e nie przygotujesz si na moliwo poraki przez stworzenie

planu ktoacutery pozwoli Ci zacz dziaanie od nowa a take bdzie mie

wpyw na zwikszenie skonnoci do porzucania projektu po zetkniciu si

ze zwykym problemem Jak na ironi perfekcjonizm i krytycyzm w sto-

sunku do swoich bdoacutew sprawiaj e poraki staj si bardziej

prawdopodobne i powaniejsze

Zastp wyraenie bdquoMusz by doskonayrdquo wyraeniem

bdquoMog by13 doskonale ludzkirdquo

Zastp wymagania dotyczce perfekcyjnej pracy akceptacj (nie re-

zygnacj na rzecz) swoich ludzkich ogranicze Zaakceptuj tak zwane

bdy (a w rzeczywistoci informacje zwrotne) jako cz zwykego procesu

uczenia si Zamiast samokrytycyzmu bdziesz potrzebowa wyrozu-

miaoci dla samego siebie aby wesprze swoje odwane starania w obli-

czu nieuniknionego ryzyka zwizanego z wykonywaniem prawdziwej

niedoskonaej pracy zamiast marzy o doskonaym ukoczonym

projekcie Jako nowicjusz bdziesz musia si wykaza szczegoacuteln a-

godnoci w stosunku do siebie poniewa zanim osigniesz pewno

siebie charakterystyczn dla mistrza musisz wykona pierwsze niepo-

radne kroki Kiedy si nauczysz oczekiwania i akceptacji niedoskonaoci

zwizanych z pierwszymi krokami podczas realizacji swoich projektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 5: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

8 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Kup książkę Poleć książkę

3JAK ROZMAWIAZ SAMYM SOB

To n ie dyscyp l ina s i a wol i an i p res ja innych osoacuteb pomaga t r zyma s i

amb i tnego k i e runku dz i a an i a To r a c ze j swoboda wybo ru mo l iwoc i

o sob i s t e zaangaowan ie w m i s j i ch p r ze j c i a odpowiedz i a l no c i

za konsekwenc j e decy z j i k t oacute r e umacn ia j wo l i om ie la j ducha

mdash NE I L A F IORE

THE ROAD BACK TO HEALTH

rogram Nawyk samodyscypliny koncentruje si na jzyku mdash nie

dlatego e sama zmiana jzyka zmienia nawyk odkadania dziaania

ale dlatego e sposoacuteb prowadzenia rozmowy ze sob odzwierciedla na-

stawienie i pogldy decydujce o odczuciach i dziaaniu Dialog we-

wntrzny osoacuteb odkadajcych dziaanie czsto podwiadomie sugeruje

e s one ofiarami dwigaj brzemi i stawiaj opoacuter osobom reprezen-

tujcym wadz oraz wzmacnia to poczucie Obrazy i uczucia ukszta-

towane przez taki jzyk niemal zawsze powoduj odkadanie dziaania

ktoacutere jest aktem asertywnoci i buntu Uczc si walczy z negatyw-

nym wewntrznym dialogiem i zastpowa go innym pozbdziesz si

nieodpowiedniego dla Twojego wieku intelektu i potencjau nastawie-

nia do swojej wartoci i swoich umiejtnoci

P

Kup książkę Poleć książkę

72 NAWYK SAMODYSCYPLINY

KOMUNIKATY PRZYNOSZCE REZULTAT

PRZECIWNY DO ZAMIERZONEGO

Przemawianie do siebie apodyktycznym gosem oznacza presj dotyczc

jakiego dziaania oraz to e podczas gdy jedna cz naszej osobowoci

j stosuje inna nie chce si jej podda Chocia czsto usiujemy moty-

wowa samych siebie moacutewic bdquoMusz to zrobirdquo lub bdquoPowinienem to zro-

birdquo takie stwierdzenia to dla psychiki komunikat bdquoNie chc tego zrobi

ale si zmusz aby to dla nich zrobirdquo Nieodczne poczucie wyobcowa-

nia i podwiadomy komunikat wynikajcy z takiego dialogu z samym sob

prowadz do konfliktu wewntrznego i odkadania dziaania

Poprzez komunikaty przekazujce presj proacutebujemy si zmotywowa

przywoujc zagroenia oznaczajce e wykonanie wymaganego zadania

jest nieprzyjemne i e mamy ochot na ucieczk Dlatego takie komuni-

katy wzbudzaj niepokoacutej i powoduj negatywn reakcj na prac su-

gerujc e jest to co czego nie zrobilibymy z wasnej woli Oproacutecz tego

e przynosz rezultat przeciwny do zamierzonego nie wskazuj tego

czego chcesz o czym decydujesz lub co wybierasz

Aby pozby si poczucia wyobcowania i wewntrznego konfliktu po-

midzy apodyktycznym gosem i buntem musisz si nauczy jzyka

ktoacutery wyeliminuje potrzeb konfliktu wewntrznego oraz konfliktu z oso-

bami ktoacutere w Twoim odczuciu maj nad Tob wadz

Zmiana dialogu wewntrznego to skuteczna metoda pozbywania si

wzoroacutew zachowania dotyczcych wahania i nieumiejtnoci podejmowa-

nia decyzji zwizanych z odkadaniem dziaania Stosujc jzyk wyboru

i zaangaowania nauczysz si kierowa energi ku celowi i nabierzesz

poczucia wikszej odpowiedzialnoci za wykonywane zadania zamiast

czu si ofiar

bdquoMuszrdquo mdash komunikaty o stresie

Wewntrzny dialog osoacuteb odkadajcych dziaanie mdash bdquoPowinienem to zro-

bi ale nie chc Musz poniewa jestem do tego zmuszanyrdquo mdash sugeru-

je e kto taki czuje si ofiar odczuwa opoacuter stres i konsternacj Ze

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 73

wszystkich cech charakterystycznych ktoacutere odroacuteniaj ludzi czynu od

osoacuteb odkadajcych dziaanie adna nie daje wikszego poczucia wol-

noci ni koncentracja ludzi czynu na bdquowyborzerdquo i bdquowybieraniurdquo Komu-

nikaty bdquowybieramrdquo bdquodecydujrdquo bdquobdrdquo kieruj energi na jeden cel oso-

bisty i wyran odpowiedzialno za wynik

Czsto wpadamy w puapk polegajc na moacutewieniu do siebie w taki

sposoacuteb jakbymy ualali si nad sob jeeli chodzi o wizyt u dentysty

wysanie kartek do przyjacioacute zapacenie podatkoacutew prac lub spotkanie

z szefem To potwierdzenie e inne osoby zmuszaj nas do pewnych rze-

czy wbrew naszej woli W rezultacie powstaje obraz samego siebie jako

osoby odnoszcej poraki w starciu z niewielkimi zadaniami yciowymi

nadmiernie obcionej ciko pracujcej i nieodczuwajcej radoci

W wyniku cigego powtarzania stwierdzenia bdquoMuszrdquo do podwiadomo-

ci przekazywane s komunikaty

Nie chc tego zrobi

Jestem do tego zmuszany wbrew wasnej woli

Musz to zrobi albohellip stanie si co nieprzyjemnego i strasznego

Znienawidz wtedy siebie samego

To sytuacja z ktoacuterej nie ma dobrego wyjcia jeli tego nie zrobi

zostan ukarany a jeli to zrobi bd dziaa wbrew sobie

Komunikaty te powoduj powstanie bardzo silnych uczu mdash presji

pochodzcej z zewntrz i przewiadczenia e jest si bezradn ofiar

mdash tworzc warunki do zastosowania mechanizmu odkadania dziaania

w celu ochrony Zdrowa potrzeba ochrony samego siebie nieuchronnie

prowadzi do pojawienia si sprzecznych uczu niechci i oporu przed

wykonywaniem zada ktoacutere rozpoczynaj si od bdquomuszrdquo

Proacutebujc si upora z wszystkimi komunikatami ukrytymi za stwier-

dzeniem bdquomuszrdquo moacutezg ludzki musi sobie jednoczenie poradzi z dwoma

roacutenymi sytuacjami zapewni energi potrzebn do wykonania narzu-

conego zadania oraz energi niezbdn do stawienia oporu zagroeniom

dla integralnoci czowieka mdash zagroeniom dla przetrwania Ciao ludzkie

Kup książkę Poleć książkę

74 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wierny suga reaguje na komunikat bdquole jeli to zrobi i le jeli tego nie

zrobirdquo stresem (dostarczajc du ilo energii do bdquowalki lub ucieczkirdquo)

lub przygnbieniem (zachowujc energi na przetrwanie) Ale energia

ludzka nie moe si jednoczenie przemieszcza w dwoacutech kierunkach

a ciao nie moe si skoncentrowa na dwoacutech problemach Kiedy decy-

dujesz czy jest to kwestia walki o swoj wolno czy zajcia si prac

umys i ciao zastygaj odkadajc dziaanie na skutek sprzecznych uczu

i komunikatoacutew

Przez konsternacj spowodowan komunikatem bdquomuszrdquo czowiek

tkwi w jednym miejscu umysowo fizycznie i emocjonalnie Proacuteby roz-

wizania tego problemu przy zastosowaniu dodatkowych naciskoacutew przez

wprowadzenie dyscypliny lub wizje strasznych katastrof prowadz jedynie

do pogorszenia sytuacji Potwierdzaj tylko wraenie e zadanie jest

straszne i nieprzyjemne mdash takie e nie wykonaby go gdyby mia

moliwo wyboru To uczucie jest podobne do tego ktoacuterego dowiad-

czylimy w dziecistwie gdy kto kto mia kontrol nad jedzeniem

schronieniem i naszym obrazem samego siebie powiedzia e mamy

zrobi co na co nie mielimy ochoty Wszyscy znamy sprzeczne uczu-

cia presj zagroenie niech oraz opoacuter ktoacutere si z tym wi Prze-

mawiamy jednak do siebie jakby cz naszej osobowoci przypominaj-

ca dziecko musiaa reagowa na inn cz przemawiajc tonem

gronego rodzica

Kiedy spotkaem si z Beat po raz pierwszy musielimy dziaa

szybko Sprawozdanie roczne byo ju opoacutenione a Beata bya dosy

przygnbiona i mylaa o odejciu z pracy Chocia bya kompetentna

jako administrator w duej firmie ubezpieczeniowej nie znosia przy-

gotowywania rocznego raportu Kadego roku tracia duo czasu przed

podjciem decyzji o rozpoczciu dziaania Przez cae tygodnie narzekaa

bdquoMusz przygotowa sprawozdanie rocznerdquo bdquoPowinnam pracowa nad

sprawozdaniem rocznymrdquo bdquoChc i z tob na lunch ale musz skoczy

sprawozdanie rocznerdquo Dla wszystkich byo jasne e Beata czua si

ofiar znienawidzonej czynnoci Kiedy nadchodzi czas przygotowania

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 75

sprawozdania jej zwyka energia i rado znikay pojawiao si przy-

gnbienie i mizerniaa Garbia si jakby pod brzemieniem wielkiej odpo-

wiedzialnoci i cierpiaa na skutek duego zmczenia napicia mini

i bezsennoci ycie wydawao si jej jednym wielkim obowizkiem bez

miejsca na wolno lub rozrywk

Aby szybko uzyska rezultaty i pozby si uczucia bezradnoci oraz

poczucia e jest ofiar Beata musiaa zmieni swoje nastawienie w sytu-

acji w ktoacuterej byo najbardziej prawdopodobne odkadanie dziaania

bdquoJeeli chodzi o mnie mdash powiedziaem mdash nie musi pani robi nic eby

by wartociow osob Jeli jednak pani zdecyduje inaczej moe to pani

roacutewnie zrobi przyjmujc pen odpowiedzialno za konsekwencje

Pani ciao i umys bd dziaa zgodnie z tym komunikatem Musi pani

zastpi kade stwierdzenie raquoMuszlaquo dojrza decyzj co do metod roz-

poczcia pracy nad projektem lub wyjani przeoonemu dlaczego pani

tego nie zrobirdquo Po tej pierwszej sesji Beata zamiast moacutewi bdquoMuszrdquo

zacza podejmowa decyzje mdash dokonywaa jasnych wyboroacutew jak dojrzaa

dorosa osoba

Nastpnego dnia zdecydowaa e bdzie pracowa nad t czci

sprawozdania ktoacutera bya najmniej nieprzyjemna i poprosia przeoo-

nego o pomoc przy fragmentach ktoacutere wydaway si jej trudniejsze Obie-

caa sobie roacutewnie e jeli zdecyduje si na przygotowanie raportu

bdzie to po raz ostatni Beata zobaczya wicej moliwoci w yciu i wsta-

wiajc si za dziecic czci swojej osobowoci nie czuje ju przymusu

odkadania dziaania

Beata bardzo skutecznie wykorzystaa moc dokonywania wyboroacutew

Teraz ma wiksze poczucie odpowiedzialnoci za swoje ycie Wczeniej

dziecica strona jej osobowoci czua si rozdarta pomidzy potrzeb

aprobaty ze strony osoacuteb reprezentujcych wadz i potrzeb wyraania

swojej obawy i mocy przez odkadanie dziaania Teraz przy udziale we-

wntrznego systemu wsparcia i bardziej skutecznego jzyka dotyczcego

wyboroacutew Beata radzi sobie z presj w pracy stosujc kompleksow jed-

nolit metod

Kup książkę Poleć książkę

76 NAWYK SAMODYSCYPLINY

bdquoPowinienemrdquo mdash komunikaty o przygnbieniu

U wielu z nas wina i poczucie winy zwizane ze wzorem odkadania dzia-

ania wi si z jzykiem w ktoacuterym stosowane jest sowo bdquopowinie-

nemrdquo Dla osoacuteb odkadajcych dziaanie stracio ono swoje pierwotne

znaczenie bdquoNie podoba mi si to i mam zamiar co w zwizku z tym

zrobirdquo Zamiast tego sprowadza si ono do stwierdzenia bdquoJestem zy

i rozczarowany w zwizku z zaistnia sytuacj (czyli wyglda ona ina-

czej ni Twoim zdaniem powinna) i zamierzam narzeka oraz le si

czurdquo

Wewntrzny dialog zawierajcy sowo bdquopowinienemrdquo ma taki sam nega-

tywny efekt jak ustalanie celoacutew przynoszcych rezultat przeciwny do

zamierzonego zazdro w stosunku do innych osoacuteb i tsknota za przy-

szoci Prowadz one do powstawania negatywnych poroacutewna kry-

tycznych w stosunku do siebie

Stwierdzenie bdquopowinno by inaczejrdquo zawiera poroacutewnanie wyobra-

onego idealnego stanu z obecn negatywn sytuacj

Stwierdzenie bdquopowinno by zrobionerdquo zawiera poroacutewnanie sytuacji

kocowej ze z lub negatywn sytuacj pocztkow

Stwierdzenie bdquopowinienem by jak onrdquo zawiera poroacutewnanie Cie-

bie z osob ktoacuterej zazdrocisz lub ktoacuter podziwiasz z Tob

jako z nieodpowiedni osob

Stwierdzenie bdquopowinno by tutajrdquo zawiera poroacutewnanie wyobra-

onej szczliwej przyszoci z sytuacj w teraniejszoci

Stwierdzenie bdquopowinienemrdquo powtarzane przez cay dzie przypomina

refren ktoacutery powoduje rezultaty przeciwne do zamierzonych i progra-

muje w umyle negatywny podprogowy komunikat bdquoJestem zy Jestem

w niewaciwym miejscu Nie robi postpoacutew Nic nie jest tak jak naleyrdquo

Wyraenie bdquopowinienemrdquo wywouje depresj podobnie jak wyraenie

bdquomuszrdquo powoduje stres Tylko policz ile razy mylisz bdquopowinienemrdquo

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 77

lub bdquonie powinienemrdquo w cigu dziesiciu minut a zobaczysz depresj

u siebie we waciwym rozmiarze Najprawdopodobniej bdziesz mie

poczucie e jeste ofiar dwigasz brzemi i odnosisz poraki

Nie twierdz e nie warto proacutebowa osiga celoacutew i dy do ideaoacutew

Wyraenia bdquopowinienemrdquo nie powinny jednak powodowa powstawania

negatywnych poroacutewna nie wskazujc metod osignicia wymarzonych

celoacutew Stwierdzenia bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo nie przekazuj ciau i umy-

sowi wyranej wizji

wybranego dziaania

wybranego czasu dziaania

wybranego miejsca rozpoczcia dziaania

wybranych sposoboacutew dziaania

Kiedy zaczniesz rozmawia z sob w jzyku ktoacutery koncentruje si

na wynikach zamiast na winie na wyborach zamiast na tym co naley

zrobi i na obecnej sytuacji zamiast na tym jak powinna ona wyglda

odkryjesz e Twoje ciao i umys mdash uwolnione od niepotrzebnych kon-

fliktoacutew w przeszoci i negatywnych poroacutewna z przyszoci mdash wspoacute-

pracuj zapewniajc poziom pozytywnej energii

ariusz uwielbia prac handlarza dzie sztuki Niestety mimo za-

miowania do sztuki nie znosi zarzdzania firm i szczegoacuteoacutew

zwizanych z t prac Kiedy trzeba byo sporzdzi sprawozdania po-

datkowe albo nawet odnale faktur sprzeday Dariusz traci mnoacutestwo

energii bez koca powtarzajc sobie bdquoPowinienem by lepiej prowadzi

dokumentacjrdquo i bdquoPowinienem bardziej zaj si promocjrdquo Nawet kiedy

zacz porzdkowa dokumentacj myla bdquoNie bdzie tak dobrze jak

powinno by poniewa powinienem by zacz wczeniejrdquo Ulubiona praca

zmienia si w uciskajce brzemi

Dariuszowi wydawao si e nie ma znaczenia czy skoczy jak

prac czy odkada dziaanie mdash zawsze powtarza sobie bdquoPowinienemrdquo

D

Kup książkę Poleć książkę

78 NAWYK SAMODYSCYPLINY

i czu si przez to jeszcze gorzej Podczas spotka ze mn Dariusz mu-

sia si nauczy przesta myle o przeszoci w kategoriach bdquoPowinienem

byrdquo akceptujc to e teraz jest ona poza jego kontrol Nauczyem go

rozpoznawania pierwszych objawoacutew depresji dotyczcej utraconych mo-

liwoci przypominajc mu eby sobie powtarza bdquoTak to ju prze-

szo Szkoda nie mog w zwizku z tym nic zrobi Ale co mog zrobi

terazrdquo Nastpnie wiczy umiejtno szybkiego zwracania uwagi na

jeden drobny krok ktoacutery moacuteg wykona aby uzyska natychmiastow

popraw Dariusz nauczy si take kierowa uwizion energi na kon-

struktywne dziaanie i zastpowa nim martwienie si to co bdquopowinienrdquo

w przyszoci przez zadanie sobie pytania bdquoKiedy znowu mog zacz

pracowa nad osigniciem tego celurdquo Rozmawiajc z sob w sposoacuteb

ktoacutery niszczy dawne wzory Dariusz zacz bardzo skutecznie zmienia

samokrytycyzm i depresj zwizan z proacutebami osignicia rzeczy nie-

moliwych w co konstruktywnego co moacuteg osign

Aby unikn pogrenia w mylach o przeszoci lub o przyszoci

trzeba zacz zmienia swoacutej wewntrzny dialog Jeli chcemy sta si bar-

dziej wydajni i skuteczni musimy przekazywa sobie jasne komunikaty

o tym jakie dziaania wybieramy oraz kiedy i gdzie zamierzamy rozpo-

cz realizacj tych zobowiza

MOC WYBORU

To jak due znaczenie ma wyeliminowanie podwoacutejnych komunikatoacutew

i sprzecznych uczu ktoacutere s nieodmiennie zwizane z wyraeniami

bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo uwiadomiem sobie kiedy byem czonkiem

101 dywizji lotniczej Mimo e praktycznie wszyscy spadochroniarze s

ochotnikami moacutej oficer dowodzcy powiedzia mi e mog dobro-

wolnie poacutej do szkoy lotniczej ale jeli tego nie zrobi istnieje due

prawdopodobiestwo e bd musia skaka bez przeszkolenia Miao

to miejsce wtedy gdy jednostka bya przez cay czas w stanie gotowoci

ze wzgldu na liczb punktoacutew zapalnych na caym wiecie

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 79

Zrobiem to mimo e musiaem spdzi dwa razy wicej czasu w bu-

tach wojskowych podczas niezwykle mczcych tygodni wicze woj-

skowych i treningoacutew w gorcym socu Georgii w Fort Benning bdquocentrum

lotnictwardquo Odkryem wtedy e w rzeczywistoci oczekiwano abym ska-

ka z samolotu leccego z szybkoci 225 kmh na wysokoci 610 metroacutew

Wysiek konieczny do przebrnicia przez szkolenie dla spadochroniarzy

w pewien sposoacuteb sprawia e zapomina si do czego prowadz przy-

gotowania Oczywicie gdybym si o to martwi odczuwabym obaw

przed sukcesem mdash rodzaj obawy wywoanej przewidywaniem e nagrod

za cik prac bdzie jeszcze cisza praca

Nigdy nie zapomn tamtego pierwszego lotu Kiedy nasz samolot

osign prdko 225 kmh i wznioacutes si na wysoko 610 metroacutew

otwarto drzwi w oczekiwaniu e bdziemy skaka Z przodu widziaem

innych modych ludzi ktoacuterzy z wielkimi oporami proacutebowali si zmierzy

z przeraajcym zadaniem Kiedy zbliali si do drzwi wielu z nich kado

rce na wewntrznej stronie drzwi kabiny co wiadczyo o sprzecznych

uczuciach zwizanych z opuszczeniem samolotu mdash mieli trzyma rce

na zewntrz drzwi aby si od nich odepchn Patrzyli w doacute na twardy

grunt wida byo napicie ich cia i automatycznie si wycofywali jakby

przygotowujc si do nieudanego skoku Z tej niewaciwej i niebezpiecz-

nej pozycji albo proacutebowali zmusza si do skokoacutew albo byli wyrzucani

przez sieranta opuszczajc samolot w nieodpowiedni sposoacuteb Co chwila

byo sycha okropny huk jakby skaczca osoba nie robia tego prawido-

wo i uderzaa ciaem o bok samolotu Brak chci do wyskoczenia powo-

dowa zwikszenie prawdopodobiestwa e spadochron nie bdzie dzia-

a dobrze i nie otworzy si we waciwy sposoacuteb

Pocztkowo paraliowa mnie strach mdash jakbym na pokadzie 30 me-

troacutew nad ziemi by niezdolny do tego eby si poruszy Miaem wszyst-

kie objawy stresu spocone donie przypieszone bicie serca trzsce

si kolana i mdoci Powiedziaem sobie bdquoMusisz to zrobirdquo Wtedy

zrozumiaem jakie to byo szalestwo i e w rzeczywistoci nie chcia-

em wyskakiwa z samolotu

Kup książkę Poleć książkę

80 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Obserwujc tych mczyzn ktoacuterzy okazywali sprzeczne uczucia zwi-

zane z wyskoczeniem z samolotu i syszc jak ich ciaa odbijaj si od

przegrody byo mi atwiej dokona pierwszego wyboru bdquoNie wyskocz

z samolotu w ten sposoacutebrdquo mdash powiedziaem do siebie Wtedy odkryem

moc wyboru mdash nie bdquomuszrdquo ani bdquochcrdquo tylko trzeci postaw To odkrycie

spowodowao e zrobiem krok naprzoacuted w kierunku dwoacutech nastp-

nych wyboroacutew 1) nie zostan wypchnity z samolotu 2) jeeli wyskocz

z samolotu bdzie to zalee od mojej woli Zwiksz do maksimum

szanse bezpiecznego wyjcia Zmiana moich uczu bya dosy znaczna

Celowe dziaanie zastpio stres a poczucie e jestem ofiar przekszta-

cio si w wiksz odpowiedzialno za dziaanie

Kiedy przysza kolej na mnie wszystko we mnie moacutewio bdquoDokonuj

wyboru wyskocz z samoloturdquo Nie wahaem si ani nie miaem sprzecz-

nych uczu Celowo umieciem rce na zewntrz ramy drzwi aby si

wypchn brnc przez wiatr wiejcy z prdkoci blisko 250 kmh

i pozby si jakichkolwiek wtpliwoci co do pozostania w samolocie

Zamiast patrze w doacute i wyobraa sobie porak popatrzyem w goacuter

w kierunku chmury ktoacuter wybraem za swoacutej cel

Poniewa dokonaem wyboru mdash miaem skaka mdash skoncentrowaem

myli i zachowanie na tym dziaaniu odkadajc na bok jakiekolwiek

myli o tym eby nie skaka lub o tym e bdquomusz skakardquo Podszedem

do drzwi majc jeden cel Na sygna wziem gboki oddech pochyliem

kolana skoncentrowaem si na swojej chmurze i wydostaem si przez

drzwi bezpiecznie opuszczajc samolot i mijajc jego kadub o co naj-

mniej dwa metry

Zawsze bd pamita dreszcz towarzyszcy temu skokowi tak samo

jak peen radoci miech kiedy bezpiecznie wyldowaem bez adnego

uszczerbku Ale waniejsza staa si dla mnie na przestrzeni lat lekcja

przejmowania odpowiedzialnoci ktoacutera pynie ze zmiany wyraenia

bdquomuszrdquo na dokonywanie wyboru

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 81

Od oporu do zaangaowania

W yciu wielokrotnie mamy do czynienia z ograniczonymi moliwo-

ciami i nieprzyjemnymi wyborami Na przykad ludzie czsto staj przed

wyborem gdy wracaj do zdrowia Chocia choroba nie jest przyjemna

daje nam moliwo odkrycia e wszystkie rzeczy ktoacutere bdquomusimyrdquo zrobi

jako zostaj zrobione bez nas lub mona przetrwa nawet wtedy gdy

si ich nie zrobi Wracajc do zdrowia mona roacutewnie zaobserwowa

z wielkim zdziwieniem autentyczne pragnienie powrotu do pracy Nagle

okazuje si e wybieramy dziaanie wczeniej postrzegane jako trudne

narzucone zadanie

Mona sobie atwo wyobrazi osob odkadajc dziaanie kiedy bdquotar-

gujc si z Bogiemrdquo modli si bdquoObiecuj e nie bd ju odkada dziaa-

nia ani narzeka na prac Jeli tylko wyzdrowiej bd spokojnie

z radoci i rozsdnie wykonywa swoj pracrdquo Dowiadczenie takiej

zmiany dotyczcej energii i nastawienia do pracy jest naprawd godne

uwagi i jest cudownym darem

Osoby stosujce diet i te ktoacutere chc rzuci palenie czsto dowiad-

czaj nagej zmiany kiedy znajduj si w sytuacji zagraajcej yciu lub

zachodz w ci mdash ich opoacuter zastpuje zaangaowanie W The Washing-

ton Post opisywano histori Giny ktoacutera po raz pierwszy zasza w ci

Przez cae lata proacutebowaa rzuci palenie i udoskonali diet Kiedy zasza

w ci bdquoodstawia papierosy i bezwartociowe jedzenie Zacza jada

niadania Jej typowy lunch zoony z nerkowcoacutew i dietetycznej Pepsi

zastpia kanapka i szklanka mlekardquo Teraz chciaa je prawidowo

Byo to jej zobowizanie jej wyboacuter a nie zwyka narzucona z zewntrz

bdquopowinnordquo

Nie musisz wyskakiwa z samolotu chorowa ani zachodzi w ci

aby tak bardzo zmieni si Twoacutej punkt widzenia Podczas codziennych

zaj posuchaj jak negatywny dialog z samym sob tworzy wizje biernoci

i bezsilnoci bdquoMusz pracowa podczas lunchu musz kupi gaz do samo-

chodu musz kupi prezent dla matki musz i na imprez firmowrdquo

Kup książkę Poleć książkę

82 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Wyproacutebowanie mocy wyboru pozwoli Ci skierowa ku konstruktywnym

wysikom energi ktoacutera poprzednio bya zablokowana przez opoacuter i po-

czucie e jeste ofiar

Czy chcesz y z konsekwencjami niewykonania dziaania O ile bar-

dziej wolny si poczujesz jeli podejmiesz jasn decyzj zwizan

z ktoacuterymkolwiek z zada Masz wyboacuter Nie musisz chcie wykona za-

danie ani je uwielbia Ale jeli bdziesz to przedkada nad konsekwencje

niewykonania zadania moesz si zdecydowa na pene zaangaowanie

w jego wykonanie Kiedy to Ty zdecydujesz o udziale w imprezie firmo-

wej wyjedzie na stacj gazow czy do sklepu z upominkami wyraanie

si w sposoacuteb bardziej pozytywny i ukazujcy moc (bo jeste czowiekiem

ktoacutery ma moc) nabierze sensu bdquoId do sklepu bd u dentysty o 1500

id na kolegium dzisiaj ranordquo

Angaujc si w dojrzay sposoacuteb w wykonanie zadania zamiast znaj-

dowa powody aby go nie wykonywa bdziesz moacuteg sprawi e stanie

si ono bardziej przyjemne Nawet jeli moliwoci wyboru s bardzo

ograniczone moesz doskonali swoj moc dokonywania wyboroacutew

i uczy si wybiera drog ktoacutera wydaje Ci si najbardziej rozsdna

Wanie dlatego e wybierasz pewn moliwo staje si ona atwiejsza

mniej nieprzyjemna i szybciej mona dokoczy dane zadanie Zawsze

kiedy okazuje si e tracisz motywacj do koczenia projektu przyjrzyj

si konsekwencjom istnienia wyraenia bdquomuszrdquo w sposobie mylenia

i podejmij w tym momencie decyzj dotyczc drogi mdash obecnej a nie wy-

obraonej mdash lub pozbd si tego wyraenia Wyboacuter naley do Ciebie

Nauka moacutewienia bdquonierdquo

Dzieci w okresie bdquookropnego dwulatkardquo ucz si moacutewi bdquonierdquo w odpowiedzi

niemal na wszystko To cz ich rozwoju poznawczego oraz rozwoju

osobowoci mdash nauka oddzielenia od rodzicoacutew Moe to te by potwier-

dzenie wewntrznej wartoci i zwile wyraa postaw bdquoNie nie musz

tego robi Nie musz robi nic aby udowodni e jestem godzien mioci

i na ni zasugujrdquo Czy nie byoby wspaniale gdyby doroli mieli ten

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 83

rodzaj pewnoci co do wasnej wartoci Wielu z nich moacutewi bdquoNie nie mu-

szrdquo tylko podczas choroby i wtedy przepraszajco wyjaniaj bdquoPrzykro

mi ale nie mog Jak tylko bd w stanie usi i przyj poywienie za-

czn ciko pracowa i robi wszystko co w mojej mocy nawet jeli pojawi

si ponowne zagroenie dla mojego zdrowiardquo

Moacutewienie bdquonierdquo to wana umiejtno dla osoacuteb odkadajcych dziaa-

nie Dziki niej zmniejsza si prawdopodobiestwo e bdziesz szybko

wykonywa zadania aby zrekompensowa sobie dostrzegany u siebie brak

wartoci Bezporednie i dojrzale wyraone bdquonierdquo wyjania sytuacj znacz-

nie szybciej ni bierne bdquoTak by moe bd musiardquo w zwizku z ktoacuterym

odczuwasz poacuteniej niech i przeciwko ktoacuteremu si buntujesz odkadajc

dziaanie

Umiejtno moacutewienia bdquonierdquo to skuteczna metoda dokonywania wy-

boru zwaszcza dla osoacuteb odkadajcych dziaanie To inna forma stwier-

dzenia bdquomog by niedoskonay ale mam wystarczajco duo szacunku

do siebie eby powiedzie raquoNie nie musz tego robilaquordquo Ta umiejt-

no pozwala te unikn przyjmowania na siebie zbyt wielu obowizkoacutew

i poczucia brzemienia Moacutewic bdquonierdquo zapewniamy bdquoWiem e moesz

wywrze na mnie presj ale nie moesz spowodowa zagroenia dla

poczucia mojej wartocirdquo bdquoNierdquo mona moacutewi asertywnie i nie w sposoacuteb

defensywny na przykad

bdquoNie potrzebuj czasu aby to przemylerdquo

bdquoNie nie jestem taki szybki jak ty i chc mie czas eby to sta-

rannie przemylerdquo

bdquoNie wol raczej takie warunki kontraktu ktoacutere mog w peni

zaakceptowa ni ryzyko pogorszenia jakoci mojej pracyrdquo

bdquoNie nie zapac teraz tego rachunku i chciabym zapaci za ten

przywilej z naliczonych odsetekrdquo

Uywanie nowych innych stwierdze na wasny temat wicych

si z wyborem zaangaowaniem i umiejtnoci moacutewienia bdquonierdquo to bardzo

istotny krok w kierunku zwikszenia moliwoci pracy nad kadym

Kup książkę Poleć książkę

84 NAWYK SAMODYSCYPLINY

zadaniem i zmiany z osoby odkadajcej dziaanie w skutecznego czowieka

czynu Odkryjesz e dziki poniszemu systemowi ponownego progra-

mowania stwierdze na wasny temat szybko zaczniesz wiza swoje

dawne nawyki z automatycznymi dziaaniami korygujcymi zmierzajc

w pozytywnym kierunku w ktoacuterym id ludzie czynu

PI STWIERDZE ODROacuteNIAJCYCH OSOBY

ODKADAJCE DZIAANIE OD LUDZI CZYNU

Podczas piciu lat nauki i dokadnego badania nawyku odkadania dzia-

ania u siebie samego oraz u moich klientoacutew w trakcie sesji coachingu

i terapii zidentyfikowaem pi negatywnych przykadoacutew nastawie czy

te stwierdze na wasny temat ktoacutere prowadz do odkadania dziaania

i odroacuteniaj osoby ktoacutere w ten sposoacuteb postpuj od ludzi czynu Nie

kady z objawoacutew bdzie dokadnie odpowiada Twojemu wzorowi odka-

dania dziaania ale identyfikacja tych piciu uywanych negatywnych

stwierdze uatwi Ci zastpienie ich pozytywnymi wyzwaniami ktoacutere

przygotowaem

1 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMuszrdquo

Powtarzanie przez cay dzie wyraenia bdquoMuszrdquo (oznaczajcego bdquoMusz

ale nie chcrdquo) sprawi e bdziesz mie sprzeczne uczucia i poczucie e je-

ste ofiar (bdquoMusz ale gdybym mia wadz nie musiabymrdquo) co stanowi

usprawiedliwienie dla odkadania dziaania Po zidentyfikowaniu tego

stwierdzenia i nastawienia ofiary ktoacutere si za nim kryje zechcesz si

go pozby zastpujc je stwierdzeniem zwizanym z wyborem i na-

stawieniem na przejmowanie odpowiedzialnoci

Zastp wyraenie bdquoMuszrdquo wyraeniem bdquoWybieramrdquo

Jzyk nastawienia i zachowania ludzi czynu mona sobie przyswoi

poprzez odpowiedni praktyk podczas wykonywania danego zadania

Na przykad jeli siedzisz przy biurku patrzc na stos poczty czekajcej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 85

na odpowied i na list rozmoacutew telefonicznych ktoacutere trzeba przeprowa-

dzi pierwsz rzecz jak moesz zauway jest to e zaczynaj Ci opa-

da ramiona co oznacza przygnbienie i poczucie brzemienia Jest to jasny

znak e nawet jeli nie moacutewie bdquoMuszrdquo czujesz si bardziej jak ofia-

ra ni jak odpowiedzialna osoba ktoacutera ma wadz Kiedy to sobie

uwiadomisz natychmiast wybierz prac lub zaakceptuj odpowie-

dzialno za wyboacuter opoacutenienia zadania Wykorzystaj swoj wiadomo

negatywnych myli lub nastawienia aby odruchowo przyj nastawie-

nie czowieka czynu charakteryzowane przez wyboacuter i moc

2 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMusz skoczy13rdquo

Moacutewienie do siebie bdquoMusz skoczyrdquo powoduje e koncentrujesz si na

wyniku gdzie w przyszoci nie moacutewic sobie nigdy od czego naley

rozpocz dziaanie bdquoKoczenierdquo odnosi si do nieokrelonej przyszoci

by moe odlegej od Twojego obecnego stanu umiejtnoci pewnoci

siebie i perspektyw Koncentracja na takim aspekcie sprawi e zadanie

bdzie si wydawao jeszcze bardziej obezwadniajce niemal niemoliwe

do wykonania Naley zmieni ten stan rzeczy i zastpi to stwierdzenie

wicym zobowizaniem do rozpoczcia dziaania teraz

Zastp wyraenie bdquoMusz koczyrdquo wyraeniem

bdquoKiedy mog zacz13rdquo

bdquoKiedy mog zaczrdquo to haso czowieka czynu Automatycznie idzie

ono w lad za wszystkimi zmartwieniami dotyczcymi ukoczenia zada-

nia i poczuciem obezwadnienia oraz powoduje e pobudzona energia

koncentruje si na tym czym mona si zaj teraz Dziaa to jak urz-

dzenie ktoacutere kieruje wszystkie niezdecydowane dziaania do punktu wyj-

ciowego projektu A jeli rozpoczcie projektu jest obecnie niemoliwe

pytanie bdquoKiedy znowu mog zaczrdquo powoduje e ponownie zostajemy

zaprogramowani na ukierunkowane i proste rozpoczcie zadania w nie-

dalekiej przyszoci z jasn wizj czasu miejsca i punktu od ktoacuterego

zaczniemy

Kup książkę Poleć książkę

86 NAWYK SAMODYSCYPLINY

3 Negatywne mylenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo

Mylenie o projekcie jako o duym i wanym powoduje jeszcze wiksze

poczucie obezwadnienia W rzeczywistoci moacutewisz bdquoNie wiem jak mia-

bym si zaj tak powanym zadaniem To bardzo wane Ten projekt mu-

si zrobi na wszystkich wraenie To moja wielka yciowa szansardquo

Im wikszy i bardziej obezwadniajcy wydaje Ci si projekt tym wik-

sz masz skonno do odkadania dziaania Jeli bdziesz wywoywa

w sobie poczucie obezwadnienia mylc o wszystkich krokach z ktoacuterymi

si wie ten wany projekt i o wizji wszystkiego o co walczysz pod-

czas pracy nad nim naturalna motywacja i ciekawo ustpi miejsca

niepokojowi

Zastp wyraenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo wyraeniem

bdquoMog wykona13 jeden may krokrdquo

Zawsze kiedy poczujesz obezwadnienie spowodowane wielkoci

i znaczeniem projektu ktoacutery masz zrealizowa przypomnij sobie stwier-

dzenie bdquoMog wykona jeden may krok Jeden may krok wstpny szkic

plan jedno sowo raquohalolaquo To wszystko co musz teraz zrobirdquo Nigdy nie

mona od razu zbudowa caego domu Teraz moesz tylko pooy beton

na fundamentach wbi jeden gwoacuted wznie cian mdash wykona jeden

may krok Nigdy nie byby w stanie napisa od razu caej ksiki mdash mo-

esz napisa jeden rozdzia kilka stron naraz Wiesz e moesz wy-

kona jeden drobny krok Poroacutewnanie tego jednego kroku z ktoacuterym

mona sobie poradzi z wielkim przedsiwziciem daje Ci czas na nauk

odpoczynek i odzyskanie si pomidzy seriami drobnych krokoacutew Kady

z nich zapewni Ci czas na docenienie swoich osigni zyskanie nowej

perspektywy dotyczcej kierunku swojego dziaania i zaangaowanie si

ponownie w osiganie dugookresowych celoacutew

4 Negatywne mylenie bdquoMusz by13 perfekcyjnyrdquo

Powtarzajc sobie bdquoMusz by perfekcyjnyrdquo nie znioacutesbym pomykirdquo

znacznie zwikszasz szanse e bdziesz potrzebowa odkadania dzia-

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 87

ania jako ochrony przed nieprzyjemnociami zwizanymi z porak

i krytyk Oznacza to te e cz Twojego wewntrznego dialogu

koncentruje si na potpianiu wszystkich niewielkich postpoacutew jako nie-

znaczcych w poroacutewnaniu do tego jakie Twoim zdaniem powinny by

Jeeli wymagasz od siebie doskonaej prezentacji projektu ktoacuterego nie

mona skrytykowa cisego przestrzegania diety czy domu bez adnych

plam wystawiasz si na porak i nieuchronny samokrytycyzm Im wik-

szym jeste samokrytycznym perfekcjonist tym trudniej jest Ci rozpo-

cz prac nad projektem ktoacutery mdash jak ju wiesz mdash nigdy nie bdzie wy-

starczajco dobrze zrealizowany Trwanie przy perfekcyjnej wizji

spowoduje e zaczniesz si obawia dostrzega rzeczywiste wyniki dzia-

ania oraz e nie przygotujesz si na moliwo poraki przez stworzenie

planu ktoacutery pozwoli Ci zacz dziaanie od nowa a take bdzie mie

wpyw na zwikszenie skonnoci do porzucania projektu po zetkniciu si

ze zwykym problemem Jak na ironi perfekcjonizm i krytycyzm w sto-

sunku do swoich bdoacutew sprawiaj e poraki staj si bardziej

prawdopodobne i powaniejsze

Zastp wyraenie bdquoMusz by doskonayrdquo wyraeniem

bdquoMog by13 doskonale ludzkirdquo

Zastp wymagania dotyczce perfekcyjnej pracy akceptacj (nie re-

zygnacj na rzecz) swoich ludzkich ogranicze Zaakceptuj tak zwane

bdy (a w rzeczywistoci informacje zwrotne) jako cz zwykego procesu

uczenia si Zamiast samokrytycyzmu bdziesz potrzebowa wyrozu-

miaoci dla samego siebie aby wesprze swoje odwane starania w obli-

czu nieuniknionego ryzyka zwizanego z wykonywaniem prawdziwej

niedoskonaej pracy zamiast marzy o doskonaym ukoczonym

projekcie Jako nowicjusz bdziesz musia si wykaza szczegoacuteln a-

godnoci w stosunku do siebie poniewa zanim osigniesz pewno

siebie charakterystyczn dla mistrza musisz wykona pierwsze niepo-

radne kroki Kiedy si nauczysz oczekiwania i akceptacji niedoskonaoci

zwizanych z pierwszymi krokami podczas realizacji swoich projektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 6: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

3JAK ROZMAWIAZ SAMYM SOB

To n ie dyscyp l ina s i a wol i an i p res ja innych osoacuteb pomaga t r zyma s i

amb i tnego k i e runku dz i a an i a To r a c ze j swoboda wybo ru mo l iwoc i

o sob i s t e zaangaowan ie w m i s j i ch p r ze j c i a odpowiedz i a l no c i

za konsekwenc j e decy z j i k t oacute r e umacn ia j wo l i om ie la j ducha

mdash NE I L A F IORE

THE ROAD BACK TO HEALTH

rogram Nawyk samodyscypliny koncentruje si na jzyku mdash nie

dlatego e sama zmiana jzyka zmienia nawyk odkadania dziaania

ale dlatego e sposoacuteb prowadzenia rozmowy ze sob odzwierciedla na-

stawienie i pogldy decydujce o odczuciach i dziaaniu Dialog we-

wntrzny osoacuteb odkadajcych dziaanie czsto podwiadomie sugeruje

e s one ofiarami dwigaj brzemi i stawiaj opoacuter osobom reprezen-

tujcym wadz oraz wzmacnia to poczucie Obrazy i uczucia ukszta-

towane przez taki jzyk niemal zawsze powoduj odkadanie dziaania

ktoacutere jest aktem asertywnoci i buntu Uczc si walczy z negatyw-

nym wewntrznym dialogiem i zastpowa go innym pozbdziesz si

nieodpowiedniego dla Twojego wieku intelektu i potencjau nastawie-

nia do swojej wartoci i swoich umiejtnoci

P

Kup książkę Poleć książkę

72 NAWYK SAMODYSCYPLINY

KOMUNIKATY PRZYNOSZCE REZULTAT

PRZECIWNY DO ZAMIERZONEGO

Przemawianie do siebie apodyktycznym gosem oznacza presj dotyczc

jakiego dziaania oraz to e podczas gdy jedna cz naszej osobowoci

j stosuje inna nie chce si jej podda Chocia czsto usiujemy moty-

wowa samych siebie moacutewic bdquoMusz to zrobirdquo lub bdquoPowinienem to zro-

birdquo takie stwierdzenia to dla psychiki komunikat bdquoNie chc tego zrobi

ale si zmusz aby to dla nich zrobirdquo Nieodczne poczucie wyobcowa-

nia i podwiadomy komunikat wynikajcy z takiego dialogu z samym sob

prowadz do konfliktu wewntrznego i odkadania dziaania

Poprzez komunikaty przekazujce presj proacutebujemy si zmotywowa

przywoujc zagroenia oznaczajce e wykonanie wymaganego zadania

jest nieprzyjemne i e mamy ochot na ucieczk Dlatego takie komuni-

katy wzbudzaj niepokoacutej i powoduj negatywn reakcj na prac su-

gerujc e jest to co czego nie zrobilibymy z wasnej woli Oproacutecz tego

e przynosz rezultat przeciwny do zamierzonego nie wskazuj tego

czego chcesz o czym decydujesz lub co wybierasz

Aby pozby si poczucia wyobcowania i wewntrznego konfliktu po-

midzy apodyktycznym gosem i buntem musisz si nauczy jzyka

ktoacutery wyeliminuje potrzeb konfliktu wewntrznego oraz konfliktu z oso-

bami ktoacutere w Twoim odczuciu maj nad Tob wadz

Zmiana dialogu wewntrznego to skuteczna metoda pozbywania si

wzoroacutew zachowania dotyczcych wahania i nieumiejtnoci podejmowa-

nia decyzji zwizanych z odkadaniem dziaania Stosujc jzyk wyboru

i zaangaowania nauczysz si kierowa energi ku celowi i nabierzesz

poczucia wikszej odpowiedzialnoci za wykonywane zadania zamiast

czu si ofiar

bdquoMuszrdquo mdash komunikaty o stresie

Wewntrzny dialog osoacuteb odkadajcych dziaanie mdash bdquoPowinienem to zro-

bi ale nie chc Musz poniewa jestem do tego zmuszanyrdquo mdash sugeru-

je e kto taki czuje si ofiar odczuwa opoacuter stres i konsternacj Ze

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 73

wszystkich cech charakterystycznych ktoacutere odroacuteniaj ludzi czynu od

osoacuteb odkadajcych dziaanie adna nie daje wikszego poczucia wol-

noci ni koncentracja ludzi czynu na bdquowyborzerdquo i bdquowybieraniurdquo Komu-

nikaty bdquowybieramrdquo bdquodecydujrdquo bdquobdrdquo kieruj energi na jeden cel oso-

bisty i wyran odpowiedzialno za wynik

Czsto wpadamy w puapk polegajc na moacutewieniu do siebie w taki

sposoacuteb jakbymy ualali si nad sob jeeli chodzi o wizyt u dentysty

wysanie kartek do przyjacioacute zapacenie podatkoacutew prac lub spotkanie

z szefem To potwierdzenie e inne osoby zmuszaj nas do pewnych rze-

czy wbrew naszej woli W rezultacie powstaje obraz samego siebie jako

osoby odnoszcej poraki w starciu z niewielkimi zadaniami yciowymi

nadmiernie obcionej ciko pracujcej i nieodczuwajcej radoci

W wyniku cigego powtarzania stwierdzenia bdquoMuszrdquo do podwiadomo-

ci przekazywane s komunikaty

Nie chc tego zrobi

Jestem do tego zmuszany wbrew wasnej woli

Musz to zrobi albohellip stanie si co nieprzyjemnego i strasznego

Znienawidz wtedy siebie samego

To sytuacja z ktoacuterej nie ma dobrego wyjcia jeli tego nie zrobi

zostan ukarany a jeli to zrobi bd dziaa wbrew sobie

Komunikaty te powoduj powstanie bardzo silnych uczu mdash presji

pochodzcej z zewntrz i przewiadczenia e jest si bezradn ofiar

mdash tworzc warunki do zastosowania mechanizmu odkadania dziaania

w celu ochrony Zdrowa potrzeba ochrony samego siebie nieuchronnie

prowadzi do pojawienia si sprzecznych uczu niechci i oporu przed

wykonywaniem zada ktoacutere rozpoczynaj si od bdquomuszrdquo

Proacutebujc si upora z wszystkimi komunikatami ukrytymi za stwier-

dzeniem bdquomuszrdquo moacutezg ludzki musi sobie jednoczenie poradzi z dwoma

roacutenymi sytuacjami zapewni energi potrzebn do wykonania narzu-

conego zadania oraz energi niezbdn do stawienia oporu zagroeniom

dla integralnoci czowieka mdash zagroeniom dla przetrwania Ciao ludzkie

Kup książkę Poleć książkę

74 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wierny suga reaguje na komunikat bdquole jeli to zrobi i le jeli tego nie

zrobirdquo stresem (dostarczajc du ilo energii do bdquowalki lub ucieczkirdquo)

lub przygnbieniem (zachowujc energi na przetrwanie) Ale energia

ludzka nie moe si jednoczenie przemieszcza w dwoacutech kierunkach

a ciao nie moe si skoncentrowa na dwoacutech problemach Kiedy decy-

dujesz czy jest to kwestia walki o swoj wolno czy zajcia si prac

umys i ciao zastygaj odkadajc dziaanie na skutek sprzecznych uczu

i komunikatoacutew

Przez konsternacj spowodowan komunikatem bdquomuszrdquo czowiek

tkwi w jednym miejscu umysowo fizycznie i emocjonalnie Proacuteby roz-

wizania tego problemu przy zastosowaniu dodatkowych naciskoacutew przez

wprowadzenie dyscypliny lub wizje strasznych katastrof prowadz jedynie

do pogorszenia sytuacji Potwierdzaj tylko wraenie e zadanie jest

straszne i nieprzyjemne mdash takie e nie wykonaby go gdyby mia

moliwo wyboru To uczucie jest podobne do tego ktoacuterego dowiad-

czylimy w dziecistwie gdy kto kto mia kontrol nad jedzeniem

schronieniem i naszym obrazem samego siebie powiedzia e mamy

zrobi co na co nie mielimy ochoty Wszyscy znamy sprzeczne uczu-

cia presj zagroenie niech oraz opoacuter ktoacutere si z tym wi Prze-

mawiamy jednak do siebie jakby cz naszej osobowoci przypominaj-

ca dziecko musiaa reagowa na inn cz przemawiajc tonem

gronego rodzica

Kiedy spotkaem si z Beat po raz pierwszy musielimy dziaa

szybko Sprawozdanie roczne byo ju opoacutenione a Beata bya dosy

przygnbiona i mylaa o odejciu z pracy Chocia bya kompetentna

jako administrator w duej firmie ubezpieczeniowej nie znosia przy-

gotowywania rocznego raportu Kadego roku tracia duo czasu przed

podjciem decyzji o rozpoczciu dziaania Przez cae tygodnie narzekaa

bdquoMusz przygotowa sprawozdanie rocznerdquo bdquoPowinnam pracowa nad

sprawozdaniem rocznymrdquo bdquoChc i z tob na lunch ale musz skoczy

sprawozdanie rocznerdquo Dla wszystkich byo jasne e Beata czua si

ofiar znienawidzonej czynnoci Kiedy nadchodzi czas przygotowania

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 75

sprawozdania jej zwyka energia i rado znikay pojawiao si przy-

gnbienie i mizerniaa Garbia si jakby pod brzemieniem wielkiej odpo-

wiedzialnoci i cierpiaa na skutek duego zmczenia napicia mini

i bezsennoci ycie wydawao si jej jednym wielkim obowizkiem bez

miejsca na wolno lub rozrywk

Aby szybko uzyska rezultaty i pozby si uczucia bezradnoci oraz

poczucia e jest ofiar Beata musiaa zmieni swoje nastawienie w sytu-

acji w ktoacuterej byo najbardziej prawdopodobne odkadanie dziaania

bdquoJeeli chodzi o mnie mdash powiedziaem mdash nie musi pani robi nic eby

by wartociow osob Jeli jednak pani zdecyduje inaczej moe to pani

roacutewnie zrobi przyjmujc pen odpowiedzialno za konsekwencje

Pani ciao i umys bd dziaa zgodnie z tym komunikatem Musi pani

zastpi kade stwierdzenie raquoMuszlaquo dojrza decyzj co do metod roz-

poczcia pracy nad projektem lub wyjani przeoonemu dlaczego pani

tego nie zrobirdquo Po tej pierwszej sesji Beata zamiast moacutewi bdquoMuszrdquo

zacza podejmowa decyzje mdash dokonywaa jasnych wyboroacutew jak dojrzaa

dorosa osoba

Nastpnego dnia zdecydowaa e bdzie pracowa nad t czci

sprawozdania ktoacutera bya najmniej nieprzyjemna i poprosia przeoo-

nego o pomoc przy fragmentach ktoacutere wydaway si jej trudniejsze Obie-

caa sobie roacutewnie e jeli zdecyduje si na przygotowanie raportu

bdzie to po raz ostatni Beata zobaczya wicej moliwoci w yciu i wsta-

wiajc si za dziecic czci swojej osobowoci nie czuje ju przymusu

odkadania dziaania

Beata bardzo skutecznie wykorzystaa moc dokonywania wyboroacutew

Teraz ma wiksze poczucie odpowiedzialnoci za swoje ycie Wczeniej

dziecica strona jej osobowoci czua si rozdarta pomidzy potrzeb

aprobaty ze strony osoacuteb reprezentujcych wadz i potrzeb wyraania

swojej obawy i mocy przez odkadanie dziaania Teraz przy udziale we-

wntrznego systemu wsparcia i bardziej skutecznego jzyka dotyczcego

wyboroacutew Beata radzi sobie z presj w pracy stosujc kompleksow jed-

nolit metod

Kup książkę Poleć książkę

76 NAWYK SAMODYSCYPLINY

bdquoPowinienemrdquo mdash komunikaty o przygnbieniu

U wielu z nas wina i poczucie winy zwizane ze wzorem odkadania dzia-

ania wi si z jzykiem w ktoacuterym stosowane jest sowo bdquopowinie-

nemrdquo Dla osoacuteb odkadajcych dziaanie stracio ono swoje pierwotne

znaczenie bdquoNie podoba mi si to i mam zamiar co w zwizku z tym

zrobirdquo Zamiast tego sprowadza si ono do stwierdzenia bdquoJestem zy

i rozczarowany w zwizku z zaistnia sytuacj (czyli wyglda ona ina-

czej ni Twoim zdaniem powinna) i zamierzam narzeka oraz le si

czurdquo

Wewntrzny dialog zawierajcy sowo bdquopowinienemrdquo ma taki sam nega-

tywny efekt jak ustalanie celoacutew przynoszcych rezultat przeciwny do

zamierzonego zazdro w stosunku do innych osoacuteb i tsknota za przy-

szoci Prowadz one do powstawania negatywnych poroacutewna kry-

tycznych w stosunku do siebie

Stwierdzenie bdquopowinno by inaczejrdquo zawiera poroacutewnanie wyobra-

onego idealnego stanu z obecn negatywn sytuacj

Stwierdzenie bdquopowinno by zrobionerdquo zawiera poroacutewnanie sytuacji

kocowej ze z lub negatywn sytuacj pocztkow

Stwierdzenie bdquopowinienem by jak onrdquo zawiera poroacutewnanie Cie-

bie z osob ktoacuterej zazdrocisz lub ktoacuter podziwiasz z Tob

jako z nieodpowiedni osob

Stwierdzenie bdquopowinno by tutajrdquo zawiera poroacutewnanie wyobra-

onej szczliwej przyszoci z sytuacj w teraniejszoci

Stwierdzenie bdquopowinienemrdquo powtarzane przez cay dzie przypomina

refren ktoacutery powoduje rezultaty przeciwne do zamierzonych i progra-

muje w umyle negatywny podprogowy komunikat bdquoJestem zy Jestem

w niewaciwym miejscu Nie robi postpoacutew Nic nie jest tak jak naleyrdquo

Wyraenie bdquopowinienemrdquo wywouje depresj podobnie jak wyraenie

bdquomuszrdquo powoduje stres Tylko policz ile razy mylisz bdquopowinienemrdquo

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 77

lub bdquonie powinienemrdquo w cigu dziesiciu minut a zobaczysz depresj

u siebie we waciwym rozmiarze Najprawdopodobniej bdziesz mie

poczucie e jeste ofiar dwigasz brzemi i odnosisz poraki

Nie twierdz e nie warto proacutebowa osiga celoacutew i dy do ideaoacutew

Wyraenia bdquopowinienemrdquo nie powinny jednak powodowa powstawania

negatywnych poroacutewna nie wskazujc metod osignicia wymarzonych

celoacutew Stwierdzenia bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo nie przekazuj ciau i umy-

sowi wyranej wizji

wybranego dziaania

wybranego czasu dziaania

wybranego miejsca rozpoczcia dziaania

wybranych sposoboacutew dziaania

Kiedy zaczniesz rozmawia z sob w jzyku ktoacutery koncentruje si

na wynikach zamiast na winie na wyborach zamiast na tym co naley

zrobi i na obecnej sytuacji zamiast na tym jak powinna ona wyglda

odkryjesz e Twoje ciao i umys mdash uwolnione od niepotrzebnych kon-

fliktoacutew w przeszoci i negatywnych poroacutewna z przyszoci mdash wspoacute-

pracuj zapewniajc poziom pozytywnej energii

ariusz uwielbia prac handlarza dzie sztuki Niestety mimo za-

miowania do sztuki nie znosi zarzdzania firm i szczegoacuteoacutew

zwizanych z t prac Kiedy trzeba byo sporzdzi sprawozdania po-

datkowe albo nawet odnale faktur sprzeday Dariusz traci mnoacutestwo

energii bez koca powtarzajc sobie bdquoPowinienem by lepiej prowadzi

dokumentacjrdquo i bdquoPowinienem bardziej zaj si promocjrdquo Nawet kiedy

zacz porzdkowa dokumentacj myla bdquoNie bdzie tak dobrze jak

powinno by poniewa powinienem by zacz wczeniejrdquo Ulubiona praca

zmienia si w uciskajce brzemi

Dariuszowi wydawao si e nie ma znaczenia czy skoczy jak

prac czy odkada dziaanie mdash zawsze powtarza sobie bdquoPowinienemrdquo

D

Kup książkę Poleć książkę

78 NAWYK SAMODYSCYPLINY

i czu si przez to jeszcze gorzej Podczas spotka ze mn Dariusz mu-

sia si nauczy przesta myle o przeszoci w kategoriach bdquoPowinienem

byrdquo akceptujc to e teraz jest ona poza jego kontrol Nauczyem go

rozpoznawania pierwszych objawoacutew depresji dotyczcej utraconych mo-

liwoci przypominajc mu eby sobie powtarza bdquoTak to ju prze-

szo Szkoda nie mog w zwizku z tym nic zrobi Ale co mog zrobi

terazrdquo Nastpnie wiczy umiejtno szybkiego zwracania uwagi na

jeden drobny krok ktoacutery moacuteg wykona aby uzyska natychmiastow

popraw Dariusz nauczy si take kierowa uwizion energi na kon-

struktywne dziaanie i zastpowa nim martwienie si to co bdquopowinienrdquo

w przyszoci przez zadanie sobie pytania bdquoKiedy znowu mog zacz

pracowa nad osigniciem tego celurdquo Rozmawiajc z sob w sposoacuteb

ktoacutery niszczy dawne wzory Dariusz zacz bardzo skutecznie zmienia

samokrytycyzm i depresj zwizan z proacutebami osignicia rzeczy nie-

moliwych w co konstruktywnego co moacuteg osign

Aby unikn pogrenia w mylach o przeszoci lub o przyszoci

trzeba zacz zmienia swoacutej wewntrzny dialog Jeli chcemy sta si bar-

dziej wydajni i skuteczni musimy przekazywa sobie jasne komunikaty

o tym jakie dziaania wybieramy oraz kiedy i gdzie zamierzamy rozpo-

cz realizacj tych zobowiza

MOC WYBORU

To jak due znaczenie ma wyeliminowanie podwoacutejnych komunikatoacutew

i sprzecznych uczu ktoacutere s nieodmiennie zwizane z wyraeniami

bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo uwiadomiem sobie kiedy byem czonkiem

101 dywizji lotniczej Mimo e praktycznie wszyscy spadochroniarze s

ochotnikami moacutej oficer dowodzcy powiedzia mi e mog dobro-

wolnie poacutej do szkoy lotniczej ale jeli tego nie zrobi istnieje due

prawdopodobiestwo e bd musia skaka bez przeszkolenia Miao

to miejsce wtedy gdy jednostka bya przez cay czas w stanie gotowoci

ze wzgldu na liczb punktoacutew zapalnych na caym wiecie

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 79

Zrobiem to mimo e musiaem spdzi dwa razy wicej czasu w bu-

tach wojskowych podczas niezwykle mczcych tygodni wicze woj-

skowych i treningoacutew w gorcym socu Georgii w Fort Benning bdquocentrum

lotnictwardquo Odkryem wtedy e w rzeczywistoci oczekiwano abym ska-

ka z samolotu leccego z szybkoci 225 kmh na wysokoci 610 metroacutew

Wysiek konieczny do przebrnicia przez szkolenie dla spadochroniarzy

w pewien sposoacuteb sprawia e zapomina si do czego prowadz przy-

gotowania Oczywicie gdybym si o to martwi odczuwabym obaw

przed sukcesem mdash rodzaj obawy wywoanej przewidywaniem e nagrod

za cik prac bdzie jeszcze cisza praca

Nigdy nie zapomn tamtego pierwszego lotu Kiedy nasz samolot

osign prdko 225 kmh i wznioacutes si na wysoko 610 metroacutew

otwarto drzwi w oczekiwaniu e bdziemy skaka Z przodu widziaem

innych modych ludzi ktoacuterzy z wielkimi oporami proacutebowali si zmierzy

z przeraajcym zadaniem Kiedy zbliali si do drzwi wielu z nich kado

rce na wewntrznej stronie drzwi kabiny co wiadczyo o sprzecznych

uczuciach zwizanych z opuszczeniem samolotu mdash mieli trzyma rce

na zewntrz drzwi aby si od nich odepchn Patrzyli w doacute na twardy

grunt wida byo napicie ich cia i automatycznie si wycofywali jakby

przygotowujc si do nieudanego skoku Z tej niewaciwej i niebezpiecz-

nej pozycji albo proacutebowali zmusza si do skokoacutew albo byli wyrzucani

przez sieranta opuszczajc samolot w nieodpowiedni sposoacuteb Co chwila

byo sycha okropny huk jakby skaczca osoba nie robia tego prawido-

wo i uderzaa ciaem o bok samolotu Brak chci do wyskoczenia powo-

dowa zwikszenie prawdopodobiestwa e spadochron nie bdzie dzia-

a dobrze i nie otworzy si we waciwy sposoacuteb

Pocztkowo paraliowa mnie strach mdash jakbym na pokadzie 30 me-

troacutew nad ziemi by niezdolny do tego eby si poruszy Miaem wszyst-

kie objawy stresu spocone donie przypieszone bicie serca trzsce

si kolana i mdoci Powiedziaem sobie bdquoMusisz to zrobirdquo Wtedy

zrozumiaem jakie to byo szalestwo i e w rzeczywistoci nie chcia-

em wyskakiwa z samolotu

Kup książkę Poleć książkę

80 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Obserwujc tych mczyzn ktoacuterzy okazywali sprzeczne uczucia zwi-

zane z wyskoczeniem z samolotu i syszc jak ich ciaa odbijaj si od

przegrody byo mi atwiej dokona pierwszego wyboru bdquoNie wyskocz

z samolotu w ten sposoacutebrdquo mdash powiedziaem do siebie Wtedy odkryem

moc wyboru mdash nie bdquomuszrdquo ani bdquochcrdquo tylko trzeci postaw To odkrycie

spowodowao e zrobiem krok naprzoacuted w kierunku dwoacutech nastp-

nych wyboroacutew 1) nie zostan wypchnity z samolotu 2) jeeli wyskocz

z samolotu bdzie to zalee od mojej woli Zwiksz do maksimum

szanse bezpiecznego wyjcia Zmiana moich uczu bya dosy znaczna

Celowe dziaanie zastpio stres a poczucie e jestem ofiar przekszta-

cio si w wiksz odpowiedzialno za dziaanie

Kiedy przysza kolej na mnie wszystko we mnie moacutewio bdquoDokonuj

wyboru wyskocz z samoloturdquo Nie wahaem si ani nie miaem sprzecz-

nych uczu Celowo umieciem rce na zewntrz ramy drzwi aby si

wypchn brnc przez wiatr wiejcy z prdkoci blisko 250 kmh

i pozby si jakichkolwiek wtpliwoci co do pozostania w samolocie

Zamiast patrze w doacute i wyobraa sobie porak popatrzyem w goacuter

w kierunku chmury ktoacuter wybraem za swoacutej cel

Poniewa dokonaem wyboru mdash miaem skaka mdash skoncentrowaem

myli i zachowanie na tym dziaaniu odkadajc na bok jakiekolwiek

myli o tym eby nie skaka lub o tym e bdquomusz skakardquo Podszedem

do drzwi majc jeden cel Na sygna wziem gboki oddech pochyliem

kolana skoncentrowaem si na swojej chmurze i wydostaem si przez

drzwi bezpiecznie opuszczajc samolot i mijajc jego kadub o co naj-

mniej dwa metry

Zawsze bd pamita dreszcz towarzyszcy temu skokowi tak samo

jak peen radoci miech kiedy bezpiecznie wyldowaem bez adnego

uszczerbku Ale waniejsza staa si dla mnie na przestrzeni lat lekcja

przejmowania odpowiedzialnoci ktoacutera pynie ze zmiany wyraenia

bdquomuszrdquo na dokonywanie wyboru

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 81

Od oporu do zaangaowania

W yciu wielokrotnie mamy do czynienia z ograniczonymi moliwo-

ciami i nieprzyjemnymi wyborami Na przykad ludzie czsto staj przed

wyborem gdy wracaj do zdrowia Chocia choroba nie jest przyjemna

daje nam moliwo odkrycia e wszystkie rzeczy ktoacutere bdquomusimyrdquo zrobi

jako zostaj zrobione bez nas lub mona przetrwa nawet wtedy gdy

si ich nie zrobi Wracajc do zdrowia mona roacutewnie zaobserwowa

z wielkim zdziwieniem autentyczne pragnienie powrotu do pracy Nagle

okazuje si e wybieramy dziaanie wczeniej postrzegane jako trudne

narzucone zadanie

Mona sobie atwo wyobrazi osob odkadajc dziaanie kiedy bdquotar-

gujc si z Bogiemrdquo modli si bdquoObiecuj e nie bd ju odkada dziaa-

nia ani narzeka na prac Jeli tylko wyzdrowiej bd spokojnie

z radoci i rozsdnie wykonywa swoj pracrdquo Dowiadczenie takiej

zmiany dotyczcej energii i nastawienia do pracy jest naprawd godne

uwagi i jest cudownym darem

Osoby stosujce diet i te ktoacutere chc rzuci palenie czsto dowiad-

czaj nagej zmiany kiedy znajduj si w sytuacji zagraajcej yciu lub

zachodz w ci mdash ich opoacuter zastpuje zaangaowanie W The Washing-

ton Post opisywano histori Giny ktoacutera po raz pierwszy zasza w ci

Przez cae lata proacutebowaa rzuci palenie i udoskonali diet Kiedy zasza

w ci bdquoodstawia papierosy i bezwartociowe jedzenie Zacza jada

niadania Jej typowy lunch zoony z nerkowcoacutew i dietetycznej Pepsi

zastpia kanapka i szklanka mlekardquo Teraz chciaa je prawidowo

Byo to jej zobowizanie jej wyboacuter a nie zwyka narzucona z zewntrz

bdquopowinnordquo

Nie musisz wyskakiwa z samolotu chorowa ani zachodzi w ci

aby tak bardzo zmieni si Twoacutej punkt widzenia Podczas codziennych

zaj posuchaj jak negatywny dialog z samym sob tworzy wizje biernoci

i bezsilnoci bdquoMusz pracowa podczas lunchu musz kupi gaz do samo-

chodu musz kupi prezent dla matki musz i na imprez firmowrdquo

Kup książkę Poleć książkę

82 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Wyproacutebowanie mocy wyboru pozwoli Ci skierowa ku konstruktywnym

wysikom energi ktoacutera poprzednio bya zablokowana przez opoacuter i po-

czucie e jeste ofiar

Czy chcesz y z konsekwencjami niewykonania dziaania O ile bar-

dziej wolny si poczujesz jeli podejmiesz jasn decyzj zwizan

z ktoacuterymkolwiek z zada Masz wyboacuter Nie musisz chcie wykona za-

danie ani je uwielbia Ale jeli bdziesz to przedkada nad konsekwencje

niewykonania zadania moesz si zdecydowa na pene zaangaowanie

w jego wykonanie Kiedy to Ty zdecydujesz o udziale w imprezie firmo-

wej wyjedzie na stacj gazow czy do sklepu z upominkami wyraanie

si w sposoacuteb bardziej pozytywny i ukazujcy moc (bo jeste czowiekiem

ktoacutery ma moc) nabierze sensu bdquoId do sklepu bd u dentysty o 1500

id na kolegium dzisiaj ranordquo

Angaujc si w dojrzay sposoacuteb w wykonanie zadania zamiast znaj-

dowa powody aby go nie wykonywa bdziesz moacuteg sprawi e stanie

si ono bardziej przyjemne Nawet jeli moliwoci wyboru s bardzo

ograniczone moesz doskonali swoj moc dokonywania wyboroacutew

i uczy si wybiera drog ktoacutera wydaje Ci si najbardziej rozsdna

Wanie dlatego e wybierasz pewn moliwo staje si ona atwiejsza

mniej nieprzyjemna i szybciej mona dokoczy dane zadanie Zawsze

kiedy okazuje si e tracisz motywacj do koczenia projektu przyjrzyj

si konsekwencjom istnienia wyraenia bdquomuszrdquo w sposobie mylenia

i podejmij w tym momencie decyzj dotyczc drogi mdash obecnej a nie wy-

obraonej mdash lub pozbd si tego wyraenia Wyboacuter naley do Ciebie

Nauka moacutewienia bdquonierdquo

Dzieci w okresie bdquookropnego dwulatkardquo ucz si moacutewi bdquonierdquo w odpowiedzi

niemal na wszystko To cz ich rozwoju poznawczego oraz rozwoju

osobowoci mdash nauka oddzielenia od rodzicoacutew Moe to te by potwier-

dzenie wewntrznej wartoci i zwile wyraa postaw bdquoNie nie musz

tego robi Nie musz robi nic aby udowodni e jestem godzien mioci

i na ni zasugujrdquo Czy nie byoby wspaniale gdyby doroli mieli ten

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 83

rodzaj pewnoci co do wasnej wartoci Wielu z nich moacutewi bdquoNie nie mu-

szrdquo tylko podczas choroby i wtedy przepraszajco wyjaniaj bdquoPrzykro

mi ale nie mog Jak tylko bd w stanie usi i przyj poywienie za-

czn ciko pracowa i robi wszystko co w mojej mocy nawet jeli pojawi

si ponowne zagroenie dla mojego zdrowiardquo

Moacutewienie bdquonierdquo to wana umiejtno dla osoacuteb odkadajcych dziaa-

nie Dziki niej zmniejsza si prawdopodobiestwo e bdziesz szybko

wykonywa zadania aby zrekompensowa sobie dostrzegany u siebie brak

wartoci Bezporednie i dojrzale wyraone bdquonierdquo wyjania sytuacj znacz-

nie szybciej ni bierne bdquoTak by moe bd musiardquo w zwizku z ktoacuterym

odczuwasz poacuteniej niech i przeciwko ktoacuteremu si buntujesz odkadajc

dziaanie

Umiejtno moacutewienia bdquonierdquo to skuteczna metoda dokonywania wy-

boru zwaszcza dla osoacuteb odkadajcych dziaanie To inna forma stwier-

dzenia bdquomog by niedoskonay ale mam wystarczajco duo szacunku

do siebie eby powiedzie raquoNie nie musz tego robilaquordquo Ta umiejt-

no pozwala te unikn przyjmowania na siebie zbyt wielu obowizkoacutew

i poczucia brzemienia Moacutewic bdquonierdquo zapewniamy bdquoWiem e moesz

wywrze na mnie presj ale nie moesz spowodowa zagroenia dla

poczucia mojej wartocirdquo bdquoNierdquo mona moacutewi asertywnie i nie w sposoacuteb

defensywny na przykad

bdquoNie potrzebuj czasu aby to przemylerdquo

bdquoNie nie jestem taki szybki jak ty i chc mie czas eby to sta-

rannie przemylerdquo

bdquoNie wol raczej takie warunki kontraktu ktoacutere mog w peni

zaakceptowa ni ryzyko pogorszenia jakoci mojej pracyrdquo

bdquoNie nie zapac teraz tego rachunku i chciabym zapaci za ten

przywilej z naliczonych odsetekrdquo

Uywanie nowych innych stwierdze na wasny temat wicych

si z wyborem zaangaowaniem i umiejtnoci moacutewienia bdquonierdquo to bardzo

istotny krok w kierunku zwikszenia moliwoci pracy nad kadym

Kup książkę Poleć książkę

84 NAWYK SAMODYSCYPLINY

zadaniem i zmiany z osoby odkadajcej dziaanie w skutecznego czowieka

czynu Odkryjesz e dziki poniszemu systemowi ponownego progra-

mowania stwierdze na wasny temat szybko zaczniesz wiza swoje

dawne nawyki z automatycznymi dziaaniami korygujcymi zmierzajc

w pozytywnym kierunku w ktoacuterym id ludzie czynu

PI STWIERDZE ODROacuteNIAJCYCH OSOBY

ODKADAJCE DZIAANIE OD LUDZI CZYNU

Podczas piciu lat nauki i dokadnego badania nawyku odkadania dzia-

ania u siebie samego oraz u moich klientoacutew w trakcie sesji coachingu

i terapii zidentyfikowaem pi negatywnych przykadoacutew nastawie czy

te stwierdze na wasny temat ktoacutere prowadz do odkadania dziaania

i odroacuteniaj osoby ktoacutere w ten sposoacuteb postpuj od ludzi czynu Nie

kady z objawoacutew bdzie dokadnie odpowiada Twojemu wzorowi odka-

dania dziaania ale identyfikacja tych piciu uywanych negatywnych

stwierdze uatwi Ci zastpienie ich pozytywnymi wyzwaniami ktoacutere

przygotowaem

1 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMuszrdquo

Powtarzanie przez cay dzie wyraenia bdquoMuszrdquo (oznaczajcego bdquoMusz

ale nie chcrdquo) sprawi e bdziesz mie sprzeczne uczucia i poczucie e je-

ste ofiar (bdquoMusz ale gdybym mia wadz nie musiabymrdquo) co stanowi

usprawiedliwienie dla odkadania dziaania Po zidentyfikowaniu tego

stwierdzenia i nastawienia ofiary ktoacutere si za nim kryje zechcesz si

go pozby zastpujc je stwierdzeniem zwizanym z wyborem i na-

stawieniem na przejmowanie odpowiedzialnoci

Zastp wyraenie bdquoMuszrdquo wyraeniem bdquoWybieramrdquo

Jzyk nastawienia i zachowania ludzi czynu mona sobie przyswoi

poprzez odpowiedni praktyk podczas wykonywania danego zadania

Na przykad jeli siedzisz przy biurku patrzc na stos poczty czekajcej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 85

na odpowied i na list rozmoacutew telefonicznych ktoacutere trzeba przeprowa-

dzi pierwsz rzecz jak moesz zauway jest to e zaczynaj Ci opa-

da ramiona co oznacza przygnbienie i poczucie brzemienia Jest to jasny

znak e nawet jeli nie moacutewie bdquoMuszrdquo czujesz si bardziej jak ofia-

ra ni jak odpowiedzialna osoba ktoacutera ma wadz Kiedy to sobie

uwiadomisz natychmiast wybierz prac lub zaakceptuj odpowie-

dzialno za wyboacuter opoacutenienia zadania Wykorzystaj swoj wiadomo

negatywnych myli lub nastawienia aby odruchowo przyj nastawie-

nie czowieka czynu charakteryzowane przez wyboacuter i moc

2 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMusz skoczy13rdquo

Moacutewienie do siebie bdquoMusz skoczyrdquo powoduje e koncentrujesz si na

wyniku gdzie w przyszoci nie moacutewic sobie nigdy od czego naley

rozpocz dziaanie bdquoKoczenierdquo odnosi si do nieokrelonej przyszoci

by moe odlegej od Twojego obecnego stanu umiejtnoci pewnoci

siebie i perspektyw Koncentracja na takim aspekcie sprawi e zadanie

bdzie si wydawao jeszcze bardziej obezwadniajce niemal niemoliwe

do wykonania Naley zmieni ten stan rzeczy i zastpi to stwierdzenie

wicym zobowizaniem do rozpoczcia dziaania teraz

Zastp wyraenie bdquoMusz koczyrdquo wyraeniem

bdquoKiedy mog zacz13rdquo

bdquoKiedy mog zaczrdquo to haso czowieka czynu Automatycznie idzie

ono w lad za wszystkimi zmartwieniami dotyczcymi ukoczenia zada-

nia i poczuciem obezwadnienia oraz powoduje e pobudzona energia

koncentruje si na tym czym mona si zaj teraz Dziaa to jak urz-

dzenie ktoacutere kieruje wszystkie niezdecydowane dziaania do punktu wyj-

ciowego projektu A jeli rozpoczcie projektu jest obecnie niemoliwe

pytanie bdquoKiedy znowu mog zaczrdquo powoduje e ponownie zostajemy

zaprogramowani na ukierunkowane i proste rozpoczcie zadania w nie-

dalekiej przyszoci z jasn wizj czasu miejsca i punktu od ktoacuterego

zaczniemy

Kup książkę Poleć książkę

86 NAWYK SAMODYSCYPLINY

3 Negatywne mylenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo

Mylenie o projekcie jako o duym i wanym powoduje jeszcze wiksze

poczucie obezwadnienia W rzeczywistoci moacutewisz bdquoNie wiem jak mia-

bym si zaj tak powanym zadaniem To bardzo wane Ten projekt mu-

si zrobi na wszystkich wraenie To moja wielka yciowa szansardquo

Im wikszy i bardziej obezwadniajcy wydaje Ci si projekt tym wik-

sz masz skonno do odkadania dziaania Jeli bdziesz wywoywa

w sobie poczucie obezwadnienia mylc o wszystkich krokach z ktoacuterymi

si wie ten wany projekt i o wizji wszystkiego o co walczysz pod-

czas pracy nad nim naturalna motywacja i ciekawo ustpi miejsca

niepokojowi

Zastp wyraenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo wyraeniem

bdquoMog wykona13 jeden may krokrdquo

Zawsze kiedy poczujesz obezwadnienie spowodowane wielkoci

i znaczeniem projektu ktoacutery masz zrealizowa przypomnij sobie stwier-

dzenie bdquoMog wykona jeden may krok Jeden may krok wstpny szkic

plan jedno sowo raquohalolaquo To wszystko co musz teraz zrobirdquo Nigdy nie

mona od razu zbudowa caego domu Teraz moesz tylko pooy beton

na fundamentach wbi jeden gwoacuted wznie cian mdash wykona jeden

may krok Nigdy nie byby w stanie napisa od razu caej ksiki mdash mo-

esz napisa jeden rozdzia kilka stron naraz Wiesz e moesz wy-

kona jeden drobny krok Poroacutewnanie tego jednego kroku z ktoacuterym

mona sobie poradzi z wielkim przedsiwziciem daje Ci czas na nauk

odpoczynek i odzyskanie si pomidzy seriami drobnych krokoacutew Kady

z nich zapewni Ci czas na docenienie swoich osigni zyskanie nowej

perspektywy dotyczcej kierunku swojego dziaania i zaangaowanie si

ponownie w osiganie dugookresowych celoacutew

4 Negatywne mylenie bdquoMusz by13 perfekcyjnyrdquo

Powtarzajc sobie bdquoMusz by perfekcyjnyrdquo nie znioacutesbym pomykirdquo

znacznie zwikszasz szanse e bdziesz potrzebowa odkadania dzia-

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 87

ania jako ochrony przed nieprzyjemnociami zwizanymi z porak

i krytyk Oznacza to te e cz Twojego wewntrznego dialogu

koncentruje si na potpianiu wszystkich niewielkich postpoacutew jako nie-

znaczcych w poroacutewnaniu do tego jakie Twoim zdaniem powinny by

Jeeli wymagasz od siebie doskonaej prezentacji projektu ktoacuterego nie

mona skrytykowa cisego przestrzegania diety czy domu bez adnych

plam wystawiasz si na porak i nieuchronny samokrytycyzm Im wik-

szym jeste samokrytycznym perfekcjonist tym trudniej jest Ci rozpo-

cz prac nad projektem ktoacutery mdash jak ju wiesz mdash nigdy nie bdzie wy-

starczajco dobrze zrealizowany Trwanie przy perfekcyjnej wizji

spowoduje e zaczniesz si obawia dostrzega rzeczywiste wyniki dzia-

ania oraz e nie przygotujesz si na moliwo poraki przez stworzenie

planu ktoacutery pozwoli Ci zacz dziaanie od nowa a take bdzie mie

wpyw na zwikszenie skonnoci do porzucania projektu po zetkniciu si

ze zwykym problemem Jak na ironi perfekcjonizm i krytycyzm w sto-

sunku do swoich bdoacutew sprawiaj e poraki staj si bardziej

prawdopodobne i powaniejsze

Zastp wyraenie bdquoMusz by doskonayrdquo wyraeniem

bdquoMog by13 doskonale ludzkirdquo

Zastp wymagania dotyczce perfekcyjnej pracy akceptacj (nie re-

zygnacj na rzecz) swoich ludzkich ogranicze Zaakceptuj tak zwane

bdy (a w rzeczywistoci informacje zwrotne) jako cz zwykego procesu

uczenia si Zamiast samokrytycyzmu bdziesz potrzebowa wyrozu-

miaoci dla samego siebie aby wesprze swoje odwane starania w obli-

czu nieuniknionego ryzyka zwizanego z wykonywaniem prawdziwej

niedoskonaej pracy zamiast marzy o doskonaym ukoczonym

projekcie Jako nowicjusz bdziesz musia si wykaza szczegoacuteln a-

godnoci w stosunku do siebie poniewa zanim osigniesz pewno

siebie charakterystyczn dla mistrza musisz wykona pierwsze niepo-

radne kroki Kiedy si nauczysz oczekiwania i akceptacji niedoskonaoci

zwizanych z pierwszymi krokami podczas realizacji swoich projektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 7: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

72 NAWYK SAMODYSCYPLINY

KOMUNIKATY PRZYNOSZCE REZULTAT

PRZECIWNY DO ZAMIERZONEGO

Przemawianie do siebie apodyktycznym gosem oznacza presj dotyczc

jakiego dziaania oraz to e podczas gdy jedna cz naszej osobowoci

j stosuje inna nie chce si jej podda Chocia czsto usiujemy moty-

wowa samych siebie moacutewic bdquoMusz to zrobirdquo lub bdquoPowinienem to zro-

birdquo takie stwierdzenia to dla psychiki komunikat bdquoNie chc tego zrobi

ale si zmusz aby to dla nich zrobirdquo Nieodczne poczucie wyobcowa-

nia i podwiadomy komunikat wynikajcy z takiego dialogu z samym sob

prowadz do konfliktu wewntrznego i odkadania dziaania

Poprzez komunikaty przekazujce presj proacutebujemy si zmotywowa

przywoujc zagroenia oznaczajce e wykonanie wymaganego zadania

jest nieprzyjemne i e mamy ochot na ucieczk Dlatego takie komuni-

katy wzbudzaj niepokoacutej i powoduj negatywn reakcj na prac su-

gerujc e jest to co czego nie zrobilibymy z wasnej woli Oproacutecz tego

e przynosz rezultat przeciwny do zamierzonego nie wskazuj tego

czego chcesz o czym decydujesz lub co wybierasz

Aby pozby si poczucia wyobcowania i wewntrznego konfliktu po-

midzy apodyktycznym gosem i buntem musisz si nauczy jzyka

ktoacutery wyeliminuje potrzeb konfliktu wewntrznego oraz konfliktu z oso-

bami ktoacutere w Twoim odczuciu maj nad Tob wadz

Zmiana dialogu wewntrznego to skuteczna metoda pozbywania si

wzoroacutew zachowania dotyczcych wahania i nieumiejtnoci podejmowa-

nia decyzji zwizanych z odkadaniem dziaania Stosujc jzyk wyboru

i zaangaowania nauczysz si kierowa energi ku celowi i nabierzesz

poczucia wikszej odpowiedzialnoci za wykonywane zadania zamiast

czu si ofiar

bdquoMuszrdquo mdash komunikaty o stresie

Wewntrzny dialog osoacuteb odkadajcych dziaanie mdash bdquoPowinienem to zro-

bi ale nie chc Musz poniewa jestem do tego zmuszanyrdquo mdash sugeru-

je e kto taki czuje si ofiar odczuwa opoacuter stres i konsternacj Ze

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 73

wszystkich cech charakterystycznych ktoacutere odroacuteniaj ludzi czynu od

osoacuteb odkadajcych dziaanie adna nie daje wikszego poczucia wol-

noci ni koncentracja ludzi czynu na bdquowyborzerdquo i bdquowybieraniurdquo Komu-

nikaty bdquowybieramrdquo bdquodecydujrdquo bdquobdrdquo kieruj energi na jeden cel oso-

bisty i wyran odpowiedzialno za wynik

Czsto wpadamy w puapk polegajc na moacutewieniu do siebie w taki

sposoacuteb jakbymy ualali si nad sob jeeli chodzi o wizyt u dentysty

wysanie kartek do przyjacioacute zapacenie podatkoacutew prac lub spotkanie

z szefem To potwierdzenie e inne osoby zmuszaj nas do pewnych rze-

czy wbrew naszej woli W rezultacie powstaje obraz samego siebie jako

osoby odnoszcej poraki w starciu z niewielkimi zadaniami yciowymi

nadmiernie obcionej ciko pracujcej i nieodczuwajcej radoci

W wyniku cigego powtarzania stwierdzenia bdquoMuszrdquo do podwiadomo-

ci przekazywane s komunikaty

Nie chc tego zrobi

Jestem do tego zmuszany wbrew wasnej woli

Musz to zrobi albohellip stanie si co nieprzyjemnego i strasznego

Znienawidz wtedy siebie samego

To sytuacja z ktoacuterej nie ma dobrego wyjcia jeli tego nie zrobi

zostan ukarany a jeli to zrobi bd dziaa wbrew sobie

Komunikaty te powoduj powstanie bardzo silnych uczu mdash presji

pochodzcej z zewntrz i przewiadczenia e jest si bezradn ofiar

mdash tworzc warunki do zastosowania mechanizmu odkadania dziaania

w celu ochrony Zdrowa potrzeba ochrony samego siebie nieuchronnie

prowadzi do pojawienia si sprzecznych uczu niechci i oporu przed

wykonywaniem zada ktoacutere rozpoczynaj si od bdquomuszrdquo

Proacutebujc si upora z wszystkimi komunikatami ukrytymi za stwier-

dzeniem bdquomuszrdquo moacutezg ludzki musi sobie jednoczenie poradzi z dwoma

roacutenymi sytuacjami zapewni energi potrzebn do wykonania narzu-

conego zadania oraz energi niezbdn do stawienia oporu zagroeniom

dla integralnoci czowieka mdash zagroeniom dla przetrwania Ciao ludzkie

Kup książkę Poleć książkę

74 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wierny suga reaguje na komunikat bdquole jeli to zrobi i le jeli tego nie

zrobirdquo stresem (dostarczajc du ilo energii do bdquowalki lub ucieczkirdquo)

lub przygnbieniem (zachowujc energi na przetrwanie) Ale energia

ludzka nie moe si jednoczenie przemieszcza w dwoacutech kierunkach

a ciao nie moe si skoncentrowa na dwoacutech problemach Kiedy decy-

dujesz czy jest to kwestia walki o swoj wolno czy zajcia si prac

umys i ciao zastygaj odkadajc dziaanie na skutek sprzecznych uczu

i komunikatoacutew

Przez konsternacj spowodowan komunikatem bdquomuszrdquo czowiek

tkwi w jednym miejscu umysowo fizycznie i emocjonalnie Proacuteby roz-

wizania tego problemu przy zastosowaniu dodatkowych naciskoacutew przez

wprowadzenie dyscypliny lub wizje strasznych katastrof prowadz jedynie

do pogorszenia sytuacji Potwierdzaj tylko wraenie e zadanie jest

straszne i nieprzyjemne mdash takie e nie wykonaby go gdyby mia

moliwo wyboru To uczucie jest podobne do tego ktoacuterego dowiad-

czylimy w dziecistwie gdy kto kto mia kontrol nad jedzeniem

schronieniem i naszym obrazem samego siebie powiedzia e mamy

zrobi co na co nie mielimy ochoty Wszyscy znamy sprzeczne uczu-

cia presj zagroenie niech oraz opoacuter ktoacutere si z tym wi Prze-

mawiamy jednak do siebie jakby cz naszej osobowoci przypominaj-

ca dziecko musiaa reagowa na inn cz przemawiajc tonem

gronego rodzica

Kiedy spotkaem si z Beat po raz pierwszy musielimy dziaa

szybko Sprawozdanie roczne byo ju opoacutenione a Beata bya dosy

przygnbiona i mylaa o odejciu z pracy Chocia bya kompetentna

jako administrator w duej firmie ubezpieczeniowej nie znosia przy-

gotowywania rocznego raportu Kadego roku tracia duo czasu przed

podjciem decyzji o rozpoczciu dziaania Przez cae tygodnie narzekaa

bdquoMusz przygotowa sprawozdanie rocznerdquo bdquoPowinnam pracowa nad

sprawozdaniem rocznymrdquo bdquoChc i z tob na lunch ale musz skoczy

sprawozdanie rocznerdquo Dla wszystkich byo jasne e Beata czua si

ofiar znienawidzonej czynnoci Kiedy nadchodzi czas przygotowania

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 75

sprawozdania jej zwyka energia i rado znikay pojawiao si przy-

gnbienie i mizerniaa Garbia si jakby pod brzemieniem wielkiej odpo-

wiedzialnoci i cierpiaa na skutek duego zmczenia napicia mini

i bezsennoci ycie wydawao si jej jednym wielkim obowizkiem bez

miejsca na wolno lub rozrywk

Aby szybko uzyska rezultaty i pozby si uczucia bezradnoci oraz

poczucia e jest ofiar Beata musiaa zmieni swoje nastawienie w sytu-

acji w ktoacuterej byo najbardziej prawdopodobne odkadanie dziaania

bdquoJeeli chodzi o mnie mdash powiedziaem mdash nie musi pani robi nic eby

by wartociow osob Jeli jednak pani zdecyduje inaczej moe to pani

roacutewnie zrobi przyjmujc pen odpowiedzialno za konsekwencje

Pani ciao i umys bd dziaa zgodnie z tym komunikatem Musi pani

zastpi kade stwierdzenie raquoMuszlaquo dojrza decyzj co do metod roz-

poczcia pracy nad projektem lub wyjani przeoonemu dlaczego pani

tego nie zrobirdquo Po tej pierwszej sesji Beata zamiast moacutewi bdquoMuszrdquo

zacza podejmowa decyzje mdash dokonywaa jasnych wyboroacutew jak dojrzaa

dorosa osoba

Nastpnego dnia zdecydowaa e bdzie pracowa nad t czci

sprawozdania ktoacutera bya najmniej nieprzyjemna i poprosia przeoo-

nego o pomoc przy fragmentach ktoacutere wydaway si jej trudniejsze Obie-

caa sobie roacutewnie e jeli zdecyduje si na przygotowanie raportu

bdzie to po raz ostatni Beata zobaczya wicej moliwoci w yciu i wsta-

wiajc si za dziecic czci swojej osobowoci nie czuje ju przymusu

odkadania dziaania

Beata bardzo skutecznie wykorzystaa moc dokonywania wyboroacutew

Teraz ma wiksze poczucie odpowiedzialnoci za swoje ycie Wczeniej

dziecica strona jej osobowoci czua si rozdarta pomidzy potrzeb

aprobaty ze strony osoacuteb reprezentujcych wadz i potrzeb wyraania

swojej obawy i mocy przez odkadanie dziaania Teraz przy udziale we-

wntrznego systemu wsparcia i bardziej skutecznego jzyka dotyczcego

wyboroacutew Beata radzi sobie z presj w pracy stosujc kompleksow jed-

nolit metod

Kup książkę Poleć książkę

76 NAWYK SAMODYSCYPLINY

bdquoPowinienemrdquo mdash komunikaty o przygnbieniu

U wielu z nas wina i poczucie winy zwizane ze wzorem odkadania dzia-

ania wi si z jzykiem w ktoacuterym stosowane jest sowo bdquopowinie-

nemrdquo Dla osoacuteb odkadajcych dziaanie stracio ono swoje pierwotne

znaczenie bdquoNie podoba mi si to i mam zamiar co w zwizku z tym

zrobirdquo Zamiast tego sprowadza si ono do stwierdzenia bdquoJestem zy

i rozczarowany w zwizku z zaistnia sytuacj (czyli wyglda ona ina-

czej ni Twoim zdaniem powinna) i zamierzam narzeka oraz le si

czurdquo

Wewntrzny dialog zawierajcy sowo bdquopowinienemrdquo ma taki sam nega-

tywny efekt jak ustalanie celoacutew przynoszcych rezultat przeciwny do

zamierzonego zazdro w stosunku do innych osoacuteb i tsknota za przy-

szoci Prowadz one do powstawania negatywnych poroacutewna kry-

tycznych w stosunku do siebie

Stwierdzenie bdquopowinno by inaczejrdquo zawiera poroacutewnanie wyobra-

onego idealnego stanu z obecn negatywn sytuacj

Stwierdzenie bdquopowinno by zrobionerdquo zawiera poroacutewnanie sytuacji

kocowej ze z lub negatywn sytuacj pocztkow

Stwierdzenie bdquopowinienem by jak onrdquo zawiera poroacutewnanie Cie-

bie z osob ktoacuterej zazdrocisz lub ktoacuter podziwiasz z Tob

jako z nieodpowiedni osob

Stwierdzenie bdquopowinno by tutajrdquo zawiera poroacutewnanie wyobra-

onej szczliwej przyszoci z sytuacj w teraniejszoci

Stwierdzenie bdquopowinienemrdquo powtarzane przez cay dzie przypomina

refren ktoacutery powoduje rezultaty przeciwne do zamierzonych i progra-

muje w umyle negatywny podprogowy komunikat bdquoJestem zy Jestem

w niewaciwym miejscu Nie robi postpoacutew Nic nie jest tak jak naleyrdquo

Wyraenie bdquopowinienemrdquo wywouje depresj podobnie jak wyraenie

bdquomuszrdquo powoduje stres Tylko policz ile razy mylisz bdquopowinienemrdquo

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 77

lub bdquonie powinienemrdquo w cigu dziesiciu minut a zobaczysz depresj

u siebie we waciwym rozmiarze Najprawdopodobniej bdziesz mie

poczucie e jeste ofiar dwigasz brzemi i odnosisz poraki

Nie twierdz e nie warto proacutebowa osiga celoacutew i dy do ideaoacutew

Wyraenia bdquopowinienemrdquo nie powinny jednak powodowa powstawania

negatywnych poroacutewna nie wskazujc metod osignicia wymarzonych

celoacutew Stwierdzenia bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo nie przekazuj ciau i umy-

sowi wyranej wizji

wybranego dziaania

wybranego czasu dziaania

wybranego miejsca rozpoczcia dziaania

wybranych sposoboacutew dziaania

Kiedy zaczniesz rozmawia z sob w jzyku ktoacutery koncentruje si

na wynikach zamiast na winie na wyborach zamiast na tym co naley

zrobi i na obecnej sytuacji zamiast na tym jak powinna ona wyglda

odkryjesz e Twoje ciao i umys mdash uwolnione od niepotrzebnych kon-

fliktoacutew w przeszoci i negatywnych poroacutewna z przyszoci mdash wspoacute-

pracuj zapewniajc poziom pozytywnej energii

ariusz uwielbia prac handlarza dzie sztuki Niestety mimo za-

miowania do sztuki nie znosi zarzdzania firm i szczegoacuteoacutew

zwizanych z t prac Kiedy trzeba byo sporzdzi sprawozdania po-

datkowe albo nawet odnale faktur sprzeday Dariusz traci mnoacutestwo

energii bez koca powtarzajc sobie bdquoPowinienem by lepiej prowadzi

dokumentacjrdquo i bdquoPowinienem bardziej zaj si promocjrdquo Nawet kiedy

zacz porzdkowa dokumentacj myla bdquoNie bdzie tak dobrze jak

powinno by poniewa powinienem by zacz wczeniejrdquo Ulubiona praca

zmienia si w uciskajce brzemi

Dariuszowi wydawao si e nie ma znaczenia czy skoczy jak

prac czy odkada dziaanie mdash zawsze powtarza sobie bdquoPowinienemrdquo

D

Kup książkę Poleć książkę

78 NAWYK SAMODYSCYPLINY

i czu si przez to jeszcze gorzej Podczas spotka ze mn Dariusz mu-

sia si nauczy przesta myle o przeszoci w kategoriach bdquoPowinienem

byrdquo akceptujc to e teraz jest ona poza jego kontrol Nauczyem go

rozpoznawania pierwszych objawoacutew depresji dotyczcej utraconych mo-

liwoci przypominajc mu eby sobie powtarza bdquoTak to ju prze-

szo Szkoda nie mog w zwizku z tym nic zrobi Ale co mog zrobi

terazrdquo Nastpnie wiczy umiejtno szybkiego zwracania uwagi na

jeden drobny krok ktoacutery moacuteg wykona aby uzyska natychmiastow

popraw Dariusz nauczy si take kierowa uwizion energi na kon-

struktywne dziaanie i zastpowa nim martwienie si to co bdquopowinienrdquo

w przyszoci przez zadanie sobie pytania bdquoKiedy znowu mog zacz

pracowa nad osigniciem tego celurdquo Rozmawiajc z sob w sposoacuteb

ktoacutery niszczy dawne wzory Dariusz zacz bardzo skutecznie zmienia

samokrytycyzm i depresj zwizan z proacutebami osignicia rzeczy nie-

moliwych w co konstruktywnego co moacuteg osign

Aby unikn pogrenia w mylach o przeszoci lub o przyszoci

trzeba zacz zmienia swoacutej wewntrzny dialog Jeli chcemy sta si bar-

dziej wydajni i skuteczni musimy przekazywa sobie jasne komunikaty

o tym jakie dziaania wybieramy oraz kiedy i gdzie zamierzamy rozpo-

cz realizacj tych zobowiza

MOC WYBORU

To jak due znaczenie ma wyeliminowanie podwoacutejnych komunikatoacutew

i sprzecznych uczu ktoacutere s nieodmiennie zwizane z wyraeniami

bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo uwiadomiem sobie kiedy byem czonkiem

101 dywizji lotniczej Mimo e praktycznie wszyscy spadochroniarze s

ochotnikami moacutej oficer dowodzcy powiedzia mi e mog dobro-

wolnie poacutej do szkoy lotniczej ale jeli tego nie zrobi istnieje due

prawdopodobiestwo e bd musia skaka bez przeszkolenia Miao

to miejsce wtedy gdy jednostka bya przez cay czas w stanie gotowoci

ze wzgldu na liczb punktoacutew zapalnych na caym wiecie

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 79

Zrobiem to mimo e musiaem spdzi dwa razy wicej czasu w bu-

tach wojskowych podczas niezwykle mczcych tygodni wicze woj-

skowych i treningoacutew w gorcym socu Georgii w Fort Benning bdquocentrum

lotnictwardquo Odkryem wtedy e w rzeczywistoci oczekiwano abym ska-

ka z samolotu leccego z szybkoci 225 kmh na wysokoci 610 metroacutew

Wysiek konieczny do przebrnicia przez szkolenie dla spadochroniarzy

w pewien sposoacuteb sprawia e zapomina si do czego prowadz przy-

gotowania Oczywicie gdybym si o to martwi odczuwabym obaw

przed sukcesem mdash rodzaj obawy wywoanej przewidywaniem e nagrod

za cik prac bdzie jeszcze cisza praca

Nigdy nie zapomn tamtego pierwszego lotu Kiedy nasz samolot

osign prdko 225 kmh i wznioacutes si na wysoko 610 metroacutew

otwarto drzwi w oczekiwaniu e bdziemy skaka Z przodu widziaem

innych modych ludzi ktoacuterzy z wielkimi oporami proacutebowali si zmierzy

z przeraajcym zadaniem Kiedy zbliali si do drzwi wielu z nich kado

rce na wewntrznej stronie drzwi kabiny co wiadczyo o sprzecznych

uczuciach zwizanych z opuszczeniem samolotu mdash mieli trzyma rce

na zewntrz drzwi aby si od nich odepchn Patrzyli w doacute na twardy

grunt wida byo napicie ich cia i automatycznie si wycofywali jakby

przygotowujc si do nieudanego skoku Z tej niewaciwej i niebezpiecz-

nej pozycji albo proacutebowali zmusza si do skokoacutew albo byli wyrzucani

przez sieranta opuszczajc samolot w nieodpowiedni sposoacuteb Co chwila

byo sycha okropny huk jakby skaczca osoba nie robia tego prawido-

wo i uderzaa ciaem o bok samolotu Brak chci do wyskoczenia powo-

dowa zwikszenie prawdopodobiestwa e spadochron nie bdzie dzia-

a dobrze i nie otworzy si we waciwy sposoacuteb

Pocztkowo paraliowa mnie strach mdash jakbym na pokadzie 30 me-

troacutew nad ziemi by niezdolny do tego eby si poruszy Miaem wszyst-

kie objawy stresu spocone donie przypieszone bicie serca trzsce

si kolana i mdoci Powiedziaem sobie bdquoMusisz to zrobirdquo Wtedy

zrozumiaem jakie to byo szalestwo i e w rzeczywistoci nie chcia-

em wyskakiwa z samolotu

Kup książkę Poleć książkę

80 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Obserwujc tych mczyzn ktoacuterzy okazywali sprzeczne uczucia zwi-

zane z wyskoczeniem z samolotu i syszc jak ich ciaa odbijaj si od

przegrody byo mi atwiej dokona pierwszego wyboru bdquoNie wyskocz

z samolotu w ten sposoacutebrdquo mdash powiedziaem do siebie Wtedy odkryem

moc wyboru mdash nie bdquomuszrdquo ani bdquochcrdquo tylko trzeci postaw To odkrycie

spowodowao e zrobiem krok naprzoacuted w kierunku dwoacutech nastp-

nych wyboroacutew 1) nie zostan wypchnity z samolotu 2) jeeli wyskocz

z samolotu bdzie to zalee od mojej woli Zwiksz do maksimum

szanse bezpiecznego wyjcia Zmiana moich uczu bya dosy znaczna

Celowe dziaanie zastpio stres a poczucie e jestem ofiar przekszta-

cio si w wiksz odpowiedzialno za dziaanie

Kiedy przysza kolej na mnie wszystko we mnie moacutewio bdquoDokonuj

wyboru wyskocz z samoloturdquo Nie wahaem si ani nie miaem sprzecz-

nych uczu Celowo umieciem rce na zewntrz ramy drzwi aby si

wypchn brnc przez wiatr wiejcy z prdkoci blisko 250 kmh

i pozby si jakichkolwiek wtpliwoci co do pozostania w samolocie

Zamiast patrze w doacute i wyobraa sobie porak popatrzyem w goacuter

w kierunku chmury ktoacuter wybraem za swoacutej cel

Poniewa dokonaem wyboru mdash miaem skaka mdash skoncentrowaem

myli i zachowanie na tym dziaaniu odkadajc na bok jakiekolwiek

myli o tym eby nie skaka lub o tym e bdquomusz skakardquo Podszedem

do drzwi majc jeden cel Na sygna wziem gboki oddech pochyliem

kolana skoncentrowaem si na swojej chmurze i wydostaem si przez

drzwi bezpiecznie opuszczajc samolot i mijajc jego kadub o co naj-

mniej dwa metry

Zawsze bd pamita dreszcz towarzyszcy temu skokowi tak samo

jak peen radoci miech kiedy bezpiecznie wyldowaem bez adnego

uszczerbku Ale waniejsza staa si dla mnie na przestrzeni lat lekcja

przejmowania odpowiedzialnoci ktoacutera pynie ze zmiany wyraenia

bdquomuszrdquo na dokonywanie wyboru

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 81

Od oporu do zaangaowania

W yciu wielokrotnie mamy do czynienia z ograniczonymi moliwo-

ciami i nieprzyjemnymi wyborami Na przykad ludzie czsto staj przed

wyborem gdy wracaj do zdrowia Chocia choroba nie jest przyjemna

daje nam moliwo odkrycia e wszystkie rzeczy ktoacutere bdquomusimyrdquo zrobi

jako zostaj zrobione bez nas lub mona przetrwa nawet wtedy gdy

si ich nie zrobi Wracajc do zdrowia mona roacutewnie zaobserwowa

z wielkim zdziwieniem autentyczne pragnienie powrotu do pracy Nagle

okazuje si e wybieramy dziaanie wczeniej postrzegane jako trudne

narzucone zadanie

Mona sobie atwo wyobrazi osob odkadajc dziaanie kiedy bdquotar-

gujc si z Bogiemrdquo modli si bdquoObiecuj e nie bd ju odkada dziaa-

nia ani narzeka na prac Jeli tylko wyzdrowiej bd spokojnie

z radoci i rozsdnie wykonywa swoj pracrdquo Dowiadczenie takiej

zmiany dotyczcej energii i nastawienia do pracy jest naprawd godne

uwagi i jest cudownym darem

Osoby stosujce diet i te ktoacutere chc rzuci palenie czsto dowiad-

czaj nagej zmiany kiedy znajduj si w sytuacji zagraajcej yciu lub

zachodz w ci mdash ich opoacuter zastpuje zaangaowanie W The Washing-

ton Post opisywano histori Giny ktoacutera po raz pierwszy zasza w ci

Przez cae lata proacutebowaa rzuci palenie i udoskonali diet Kiedy zasza

w ci bdquoodstawia papierosy i bezwartociowe jedzenie Zacza jada

niadania Jej typowy lunch zoony z nerkowcoacutew i dietetycznej Pepsi

zastpia kanapka i szklanka mlekardquo Teraz chciaa je prawidowo

Byo to jej zobowizanie jej wyboacuter a nie zwyka narzucona z zewntrz

bdquopowinnordquo

Nie musisz wyskakiwa z samolotu chorowa ani zachodzi w ci

aby tak bardzo zmieni si Twoacutej punkt widzenia Podczas codziennych

zaj posuchaj jak negatywny dialog z samym sob tworzy wizje biernoci

i bezsilnoci bdquoMusz pracowa podczas lunchu musz kupi gaz do samo-

chodu musz kupi prezent dla matki musz i na imprez firmowrdquo

Kup książkę Poleć książkę

82 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Wyproacutebowanie mocy wyboru pozwoli Ci skierowa ku konstruktywnym

wysikom energi ktoacutera poprzednio bya zablokowana przez opoacuter i po-

czucie e jeste ofiar

Czy chcesz y z konsekwencjami niewykonania dziaania O ile bar-

dziej wolny si poczujesz jeli podejmiesz jasn decyzj zwizan

z ktoacuterymkolwiek z zada Masz wyboacuter Nie musisz chcie wykona za-

danie ani je uwielbia Ale jeli bdziesz to przedkada nad konsekwencje

niewykonania zadania moesz si zdecydowa na pene zaangaowanie

w jego wykonanie Kiedy to Ty zdecydujesz o udziale w imprezie firmo-

wej wyjedzie na stacj gazow czy do sklepu z upominkami wyraanie

si w sposoacuteb bardziej pozytywny i ukazujcy moc (bo jeste czowiekiem

ktoacutery ma moc) nabierze sensu bdquoId do sklepu bd u dentysty o 1500

id na kolegium dzisiaj ranordquo

Angaujc si w dojrzay sposoacuteb w wykonanie zadania zamiast znaj-

dowa powody aby go nie wykonywa bdziesz moacuteg sprawi e stanie

si ono bardziej przyjemne Nawet jeli moliwoci wyboru s bardzo

ograniczone moesz doskonali swoj moc dokonywania wyboroacutew

i uczy si wybiera drog ktoacutera wydaje Ci si najbardziej rozsdna

Wanie dlatego e wybierasz pewn moliwo staje si ona atwiejsza

mniej nieprzyjemna i szybciej mona dokoczy dane zadanie Zawsze

kiedy okazuje si e tracisz motywacj do koczenia projektu przyjrzyj

si konsekwencjom istnienia wyraenia bdquomuszrdquo w sposobie mylenia

i podejmij w tym momencie decyzj dotyczc drogi mdash obecnej a nie wy-

obraonej mdash lub pozbd si tego wyraenia Wyboacuter naley do Ciebie

Nauka moacutewienia bdquonierdquo

Dzieci w okresie bdquookropnego dwulatkardquo ucz si moacutewi bdquonierdquo w odpowiedzi

niemal na wszystko To cz ich rozwoju poznawczego oraz rozwoju

osobowoci mdash nauka oddzielenia od rodzicoacutew Moe to te by potwier-

dzenie wewntrznej wartoci i zwile wyraa postaw bdquoNie nie musz

tego robi Nie musz robi nic aby udowodni e jestem godzien mioci

i na ni zasugujrdquo Czy nie byoby wspaniale gdyby doroli mieli ten

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 83

rodzaj pewnoci co do wasnej wartoci Wielu z nich moacutewi bdquoNie nie mu-

szrdquo tylko podczas choroby i wtedy przepraszajco wyjaniaj bdquoPrzykro

mi ale nie mog Jak tylko bd w stanie usi i przyj poywienie za-

czn ciko pracowa i robi wszystko co w mojej mocy nawet jeli pojawi

si ponowne zagroenie dla mojego zdrowiardquo

Moacutewienie bdquonierdquo to wana umiejtno dla osoacuteb odkadajcych dziaa-

nie Dziki niej zmniejsza si prawdopodobiestwo e bdziesz szybko

wykonywa zadania aby zrekompensowa sobie dostrzegany u siebie brak

wartoci Bezporednie i dojrzale wyraone bdquonierdquo wyjania sytuacj znacz-

nie szybciej ni bierne bdquoTak by moe bd musiardquo w zwizku z ktoacuterym

odczuwasz poacuteniej niech i przeciwko ktoacuteremu si buntujesz odkadajc

dziaanie

Umiejtno moacutewienia bdquonierdquo to skuteczna metoda dokonywania wy-

boru zwaszcza dla osoacuteb odkadajcych dziaanie To inna forma stwier-

dzenia bdquomog by niedoskonay ale mam wystarczajco duo szacunku

do siebie eby powiedzie raquoNie nie musz tego robilaquordquo Ta umiejt-

no pozwala te unikn przyjmowania na siebie zbyt wielu obowizkoacutew

i poczucia brzemienia Moacutewic bdquonierdquo zapewniamy bdquoWiem e moesz

wywrze na mnie presj ale nie moesz spowodowa zagroenia dla

poczucia mojej wartocirdquo bdquoNierdquo mona moacutewi asertywnie i nie w sposoacuteb

defensywny na przykad

bdquoNie potrzebuj czasu aby to przemylerdquo

bdquoNie nie jestem taki szybki jak ty i chc mie czas eby to sta-

rannie przemylerdquo

bdquoNie wol raczej takie warunki kontraktu ktoacutere mog w peni

zaakceptowa ni ryzyko pogorszenia jakoci mojej pracyrdquo

bdquoNie nie zapac teraz tego rachunku i chciabym zapaci za ten

przywilej z naliczonych odsetekrdquo

Uywanie nowych innych stwierdze na wasny temat wicych

si z wyborem zaangaowaniem i umiejtnoci moacutewienia bdquonierdquo to bardzo

istotny krok w kierunku zwikszenia moliwoci pracy nad kadym

Kup książkę Poleć książkę

84 NAWYK SAMODYSCYPLINY

zadaniem i zmiany z osoby odkadajcej dziaanie w skutecznego czowieka

czynu Odkryjesz e dziki poniszemu systemowi ponownego progra-

mowania stwierdze na wasny temat szybko zaczniesz wiza swoje

dawne nawyki z automatycznymi dziaaniami korygujcymi zmierzajc

w pozytywnym kierunku w ktoacuterym id ludzie czynu

PI STWIERDZE ODROacuteNIAJCYCH OSOBY

ODKADAJCE DZIAANIE OD LUDZI CZYNU

Podczas piciu lat nauki i dokadnego badania nawyku odkadania dzia-

ania u siebie samego oraz u moich klientoacutew w trakcie sesji coachingu

i terapii zidentyfikowaem pi negatywnych przykadoacutew nastawie czy

te stwierdze na wasny temat ktoacutere prowadz do odkadania dziaania

i odroacuteniaj osoby ktoacutere w ten sposoacuteb postpuj od ludzi czynu Nie

kady z objawoacutew bdzie dokadnie odpowiada Twojemu wzorowi odka-

dania dziaania ale identyfikacja tych piciu uywanych negatywnych

stwierdze uatwi Ci zastpienie ich pozytywnymi wyzwaniami ktoacutere

przygotowaem

1 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMuszrdquo

Powtarzanie przez cay dzie wyraenia bdquoMuszrdquo (oznaczajcego bdquoMusz

ale nie chcrdquo) sprawi e bdziesz mie sprzeczne uczucia i poczucie e je-

ste ofiar (bdquoMusz ale gdybym mia wadz nie musiabymrdquo) co stanowi

usprawiedliwienie dla odkadania dziaania Po zidentyfikowaniu tego

stwierdzenia i nastawienia ofiary ktoacutere si za nim kryje zechcesz si

go pozby zastpujc je stwierdzeniem zwizanym z wyborem i na-

stawieniem na przejmowanie odpowiedzialnoci

Zastp wyraenie bdquoMuszrdquo wyraeniem bdquoWybieramrdquo

Jzyk nastawienia i zachowania ludzi czynu mona sobie przyswoi

poprzez odpowiedni praktyk podczas wykonywania danego zadania

Na przykad jeli siedzisz przy biurku patrzc na stos poczty czekajcej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 85

na odpowied i na list rozmoacutew telefonicznych ktoacutere trzeba przeprowa-

dzi pierwsz rzecz jak moesz zauway jest to e zaczynaj Ci opa-

da ramiona co oznacza przygnbienie i poczucie brzemienia Jest to jasny

znak e nawet jeli nie moacutewie bdquoMuszrdquo czujesz si bardziej jak ofia-

ra ni jak odpowiedzialna osoba ktoacutera ma wadz Kiedy to sobie

uwiadomisz natychmiast wybierz prac lub zaakceptuj odpowie-

dzialno za wyboacuter opoacutenienia zadania Wykorzystaj swoj wiadomo

negatywnych myli lub nastawienia aby odruchowo przyj nastawie-

nie czowieka czynu charakteryzowane przez wyboacuter i moc

2 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMusz skoczy13rdquo

Moacutewienie do siebie bdquoMusz skoczyrdquo powoduje e koncentrujesz si na

wyniku gdzie w przyszoci nie moacutewic sobie nigdy od czego naley

rozpocz dziaanie bdquoKoczenierdquo odnosi si do nieokrelonej przyszoci

by moe odlegej od Twojego obecnego stanu umiejtnoci pewnoci

siebie i perspektyw Koncentracja na takim aspekcie sprawi e zadanie

bdzie si wydawao jeszcze bardziej obezwadniajce niemal niemoliwe

do wykonania Naley zmieni ten stan rzeczy i zastpi to stwierdzenie

wicym zobowizaniem do rozpoczcia dziaania teraz

Zastp wyraenie bdquoMusz koczyrdquo wyraeniem

bdquoKiedy mog zacz13rdquo

bdquoKiedy mog zaczrdquo to haso czowieka czynu Automatycznie idzie

ono w lad za wszystkimi zmartwieniami dotyczcymi ukoczenia zada-

nia i poczuciem obezwadnienia oraz powoduje e pobudzona energia

koncentruje si na tym czym mona si zaj teraz Dziaa to jak urz-

dzenie ktoacutere kieruje wszystkie niezdecydowane dziaania do punktu wyj-

ciowego projektu A jeli rozpoczcie projektu jest obecnie niemoliwe

pytanie bdquoKiedy znowu mog zaczrdquo powoduje e ponownie zostajemy

zaprogramowani na ukierunkowane i proste rozpoczcie zadania w nie-

dalekiej przyszoci z jasn wizj czasu miejsca i punktu od ktoacuterego

zaczniemy

Kup książkę Poleć książkę

86 NAWYK SAMODYSCYPLINY

3 Negatywne mylenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo

Mylenie o projekcie jako o duym i wanym powoduje jeszcze wiksze

poczucie obezwadnienia W rzeczywistoci moacutewisz bdquoNie wiem jak mia-

bym si zaj tak powanym zadaniem To bardzo wane Ten projekt mu-

si zrobi na wszystkich wraenie To moja wielka yciowa szansardquo

Im wikszy i bardziej obezwadniajcy wydaje Ci si projekt tym wik-

sz masz skonno do odkadania dziaania Jeli bdziesz wywoywa

w sobie poczucie obezwadnienia mylc o wszystkich krokach z ktoacuterymi

si wie ten wany projekt i o wizji wszystkiego o co walczysz pod-

czas pracy nad nim naturalna motywacja i ciekawo ustpi miejsca

niepokojowi

Zastp wyraenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo wyraeniem

bdquoMog wykona13 jeden may krokrdquo

Zawsze kiedy poczujesz obezwadnienie spowodowane wielkoci

i znaczeniem projektu ktoacutery masz zrealizowa przypomnij sobie stwier-

dzenie bdquoMog wykona jeden may krok Jeden may krok wstpny szkic

plan jedno sowo raquohalolaquo To wszystko co musz teraz zrobirdquo Nigdy nie

mona od razu zbudowa caego domu Teraz moesz tylko pooy beton

na fundamentach wbi jeden gwoacuted wznie cian mdash wykona jeden

may krok Nigdy nie byby w stanie napisa od razu caej ksiki mdash mo-

esz napisa jeden rozdzia kilka stron naraz Wiesz e moesz wy-

kona jeden drobny krok Poroacutewnanie tego jednego kroku z ktoacuterym

mona sobie poradzi z wielkim przedsiwziciem daje Ci czas na nauk

odpoczynek i odzyskanie si pomidzy seriami drobnych krokoacutew Kady

z nich zapewni Ci czas na docenienie swoich osigni zyskanie nowej

perspektywy dotyczcej kierunku swojego dziaania i zaangaowanie si

ponownie w osiganie dugookresowych celoacutew

4 Negatywne mylenie bdquoMusz by13 perfekcyjnyrdquo

Powtarzajc sobie bdquoMusz by perfekcyjnyrdquo nie znioacutesbym pomykirdquo

znacznie zwikszasz szanse e bdziesz potrzebowa odkadania dzia-

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 87

ania jako ochrony przed nieprzyjemnociami zwizanymi z porak

i krytyk Oznacza to te e cz Twojego wewntrznego dialogu

koncentruje si na potpianiu wszystkich niewielkich postpoacutew jako nie-

znaczcych w poroacutewnaniu do tego jakie Twoim zdaniem powinny by

Jeeli wymagasz od siebie doskonaej prezentacji projektu ktoacuterego nie

mona skrytykowa cisego przestrzegania diety czy domu bez adnych

plam wystawiasz si na porak i nieuchronny samokrytycyzm Im wik-

szym jeste samokrytycznym perfekcjonist tym trudniej jest Ci rozpo-

cz prac nad projektem ktoacutery mdash jak ju wiesz mdash nigdy nie bdzie wy-

starczajco dobrze zrealizowany Trwanie przy perfekcyjnej wizji

spowoduje e zaczniesz si obawia dostrzega rzeczywiste wyniki dzia-

ania oraz e nie przygotujesz si na moliwo poraki przez stworzenie

planu ktoacutery pozwoli Ci zacz dziaanie od nowa a take bdzie mie

wpyw na zwikszenie skonnoci do porzucania projektu po zetkniciu si

ze zwykym problemem Jak na ironi perfekcjonizm i krytycyzm w sto-

sunku do swoich bdoacutew sprawiaj e poraki staj si bardziej

prawdopodobne i powaniejsze

Zastp wyraenie bdquoMusz by doskonayrdquo wyraeniem

bdquoMog by13 doskonale ludzkirdquo

Zastp wymagania dotyczce perfekcyjnej pracy akceptacj (nie re-

zygnacj na rzecz) swoich ludzkich ogranicze Zaakceptuj tak zwane

bdy (a w rzeczywistoci informacje zwrotne) jako cz zwykego procesu

uczenia si Zamiast samokrytycyzmu bdziesz potrzebowa wyrozu-

miaoci dla samego siebie aby wesprze swoje odwane starania w obli-

czu nieuniknionego ryzyka zwizanego z wykonywaniem prawdziwej

niedoskonaej pracy zamiast marzy o doskonaym ukoczonym

projekcie Jako nowicjusz bdziesz musia si wykaza szczegoacuteln a-

godnoci w stosunku do siebie poniewa zanim osigniesz pewno

siebie charakterystyczn dla mistrza musisz wykona pierwsze niepo-

radne kroki Kiedy si nauczysz oczekiwania i akceptacji niedoskonaoci

zwizanych z pierwszymi krokami podczas realizacji swoich projektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 8: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 73

wszystkich cech charakterystycznych ktoacutere odroacuteniaj ludzi czynu od

osoacuteb odkadajcych dziaanie adna nie daje wikszego poczucia wol-

noci ni koncentracja ludzi czynu na bdquowyborzerdquo i bdquowybieraniurdquo Komu-

nikaty bdquowybieramrdquo bdquodecydujrdquo bdquobdrdquo kieruj energi na jeden cel oso-

bisty i wyran odpowiedzialno za wynik

Czsto wpadamy w puapk polegajc na moacutewieniu do siebie w taki

sposoacuteb jakbymy ualali si nad sob jeeli chodzi o wizyt u dentysty

wysanie kartek do przyjacioacute zapacenie podatkoacutew prac lub spotkanie

z szefem To potwierdzenie e inne osoby zmuszaj nas do pewnych rze-

czy wbrew naszej woli W rezultacie powstaje obraz samego siebie jako

osoby odnoszcej poraki w starciu z niewielkimi zadaniami yciowymi

nadmiernie obcionej ciko pracujcej i nieodczuwajcej radoci

W wyniku cigego powtarzania stwierdzenia bdquoMuszrdquo do podwiadomo-

ci przekazywane s komunikaty

Nie chc tego zrobi

Jestem do tego zmuszany wbrew wasnej woli

Musz to zrobi albohellip stanie si co nieprzyjemnego i strasznego

Znienawidz wtedy siebie samego

To sytuacja z ktoacuterej nie ma dobrego wyjcia jeli tego nie zrobi

zostan ukarany a jeli to zrobi bd dziaa wbrew sobie

Komunikaty te powoduj powstanie bardzo silnych uczu mdash presji

pochodzcej z zewntrz i przewiadczenia e jest si bezradn ofiar

mdash tworzc warunki do zastosowania mechanizmu odkadania dziaania

w celu ochrony Zdrowa potrzeba ochrony samego siebie nieuchronnie

prowadzi do pojawienia si sprzecznych uczu niechci i oporu przed

wykonywaniem zada ktoacutere rozpoczynaj si od bdquomuszrdquo

Proacutebujc si upora z wszystkimi komunikatami ukrytymi za stwier-

dzeniem bdquomuszrdquo moacutezg ludzki musi sobie jednoczenie poradzi z dwoma

roacutenymi sytuacjami zapewni energi potrzebn do wykonania narzu-

conego zadania oraz energi niezbdn do stawienia oporu zagroeniom

dla integralnoci czowieka mdash zagroeniom dla przetrwania Ciao ludzkie

Kup książkę Poleć książkę

74 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wierny suga reaguje na komunikat bdquole jeli to zrobi i le jeli tego nie

zrobirdquo stresem (dostarczajc du ilo energii do bdquowalki lub ucieczkirdquo)

lub przygnbieniem (zachowujc energi na przetrwanie) Ale energia

ludzka nie moe si jednoczenie przemieszcza w dwoacutech kierunkach

a ciao nie moe si skoncentrowa na dwoacutech problemach Kiedy decy-

dujesz czy jest to kwestia walki o swoj wolno czy zajcia si prac

umys i ciao zastygaj odkadajc dziaanie na skutek sprzecznych uczu

i komunikatoacutew

Przez konsternacj spowodowan komunikatem bdquomuszrdquo czowiek

tkwi w jednym miejscu umysowo fizycznie i emocjonalnie Proacuteby roz-

wizania tego problemu przy zastosowaniu dodatkowych naciskoacutew przez

wprowadzenie dyscypliny lub wizje strasznych katastrof prowadz jedynie

do pogorszenia sytuacji Potwierdzaj tylko wraenie e zadanie jest

straszne i nieprzyjemne mdash takie e nie wykonaby go gdyby mia

moliwo wyboru To uczucie jest podobne do tego ktoacuterego dowiad-

czylimy w dziecistwie gdy kto kto mia kontrol nad jedzeniem

schronieniem i naszym obrazem samego siebie powiedzia e mamy

zrobi co na co nie mielimy ochoty Wszyscy znamy sprzeczne uczu-

cia presj zagroenie niech oraz opoacuter ktoacutere si z tym wi Prze-

mawiamy jednak do siebie jakby cz naszej osobowoci przypominaj-

ca dziecko musiaa reagowa na inn cz przemawiajc tonem

gronego rodzica

Kiedy spotkaem si z Beat po raz pierwszy musielimy dziaa

szybko Sprawozdanie roczne byo ju opoacutenione a Beata bya dosy

przygnbiona i mylaa o odejciu z pracy Chocia bya kompetentna

jako administrator w duej firmie ubezpieczeniowej nie znosia przy-

gotowywania rocznego raportu Kadego roku tracia duo czasu przed

podjciem decyzji o rozpoczciu dziaania Przez cae tygodnie narzekaa

bdquoMusz przygotowa sprawozdanie rocznerdquo bdquoPowinnam pracowa nad

sprawozdaniem rocznymrdquo bdquoChc i z tob na lunch ale musz skoczy

sprawozdanie rocznerdquo Dla wszystkich byo jasne e Beata czua si

ofiar znienawidzonej czynnoci Kiedy nadchodzi czas przygotowania

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 75

sprawozdania jej zwyka energia i rado znikay pojawiao si przy-

gnbienie i mizerniaa Garbia si jakby pod brzemieniem wielkiej odpo-

wiedzialnoci i cierpiaa na skutek duego zmczenia napicia mini

i bezsennoci ycie wydawao si jej jednym wielkim obowizkiem bez

miejsca na wolno lub rozrywk

Aby szybko uzyska rezultaty i pozby si uczucia bezradnoci oraz

poczucia e jest ofiar Beata musiaa zmieni swoje nastawienie w sytu-

acji w ktoacuterej byo najbardziej prawdopodobne odkadanie dziaania

bdquoJeeli chodzi o mnie mdash powiedziaem mdash nie musi pani robi nic eby

by wartociow osob Jeli jednak pani zdecyduje inaczej moe to pani

roacutewnie zrobi przyjmujc pen odpowiedzialno za konsekwencje

Pani ciao i umys bd dziaa zgodnie z tym komunikatem Musi pani

zastpi kade stwierdzenie raquoMuszlaquo dojrza decyzj co do metod roz-

poczcia pracy nad projektem lub wyjani przeoonemu dlaczego pani

tego nie zrobirdquo Po tej pierwszej sesji Beata zamiast moacutewi bdquoMuszrdquo

zacza podejmowa decyzje mdash dokonywaa jasnych wyboroacutew jak dojrzaa

dorosa osoba

Nastpnego dnia zdecydowaa e bdzie pracowa nad t czci

sprawozdania ktoacutera bya najmniej nieprzyjemna i poprosia przeoo-

nego o pomoc przy fragmentach ktoacutere wydaway si jej trudniejsze Obie-

caa sobie roacutewnie e jeli zdecyduje si na przygotowanie raportu

bdzie to po raz ostatni Beata zobaczya wicej moliwoci w yciu i wsta-

wiajc si za dziecic czci swojej osobowoci nie czuje ju przymusu

odkadania dziaania

Beata bardzo skutecznie wykorzystaa moc dokonywania wyboroacutew

Teraz ma wiksze poczucie odpowiedzialnoci za swoje ycie Wczeniej

dziecica strona jej osobowoci czua si rozdarta pomidzy potrzeb

aprobaty ze strony osoacuteb reprezentujcych wadz i potrzeb wyraania

swojej obawy i mocy przez odkadanie dziaania Teraz przy udziale we-

wntrznego systemu wsparcia i bardziej skutecznego jzyka dotyczcego

wyboroacutew Beata radzi sobie z presj w pracy stosujc kompleksow jed-

nolit metod

Kup książkę Poleć książkę

76 NAWYK SAMODYSCYPLINY

bdquoPowinienemrdquo mdash komunikaty o przygnbieniu

U wielu z nas wina i poczucie winy zwizane ze wzorem odkadania dzia-

ania wi si z jzykiem w ktoacuterym stosowane jest sowo bdquopowinie-

nemrdquo Dla osoacuteb odkadajcych dziaanie stracio ono swoje pierwotne

znaczenie bdquoNie podoba mi si to i mam zamiar co w zwizku z tym

zrobirdquo Zamiast tego sprowadza si ono do stwierdzenia bdquoJestem zy

i rozczarowany w zwizku z zaistnia sytuacj (czyli wyglda ona ina-

czej ni Twoim zdaniem powinna) i zamierzam narzeka oraz le si

czurdquo

Wewntrzny dialog zawierajcy sowo bdquopowinienemrdquo ma taki sam nega-

tywny efekt jak ustalanie celoacutew przynoszcych rezultat przeciwny do

zamierzonego zazdro w stosunku do innych osoacuteb i tsknota za przy-

szoci Prowadz one do powstawania negatywnych poroacutewna kry-

tycznych w stosunku do siebie

Stwierdzenie bdquopowinno by inaczejrdquo zawiera poroacutewnanie wyobra-

onego idealnego stanu z obecn negatywn sytuacj

Stwierdzenie bdquopowinno by zrobionerdquo zawiera poroacutewnanie sytuacji

kocowej ze z lub negatywn sytuacj pocztkow

Stwierdzenie bdquopowinienem by jak onrdquo zawiera poroacutewnanie Cie-

bie z osob ktoacuterej zazdrocisz lub ktoacuter podziwiasz z Tob

jako z nieodpowiedni osob

Stwierdzenie bdquopowinno by tutajrdquo zawiera poroacutewnanie wyobra-

onej szczliwej przyszoci z sytuacj w teraniejszoci

Stwierdzenie bdquopowinienemrdquo powtarzane przez cay dzie przypomina

refren ktoacutery powoduje rezultaty przeciwne do zamierzonych i progra-

muje w umyle negatywny podprogowy komunikat bdquoJestem zy Jestem

w niewaciwym miejscu Nie robi postpoacutew Nic nie jest tak jak naleyrdquo

Wyraenie bdquopowinienemrdquo wywouje depresj podobnie jak wyraenie

bdquomuszrdquo powoduje stres Tylko policz ile razy mylisz bdquopowinienemrdquo

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 77

lub bdquonie powinienemrdquo w cigu dziesiciu minut a zobaczysz depresj

u siebie we waciwym rozmiarze Najprawdopodobniej bdziesz mie

poczucie e jeste ofiar dwigasz brzemi i odnosisz poraki

Nie twierdz e nie warto proacutebowa osiga celoacutew i dy do ideaoacutew

Wyraenia bdquopowinienemrdquo nie powinny jednak powodowa powstawania

negatywnych poroacutewna nie wskazujc metod osignicia wymarzonych

celoacutew Stwierdzenia bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo nie przekazuj ciau i umy-

sowi wyranej wizji

wybranego dziaania

wybranego czasu dziaania

wybranego miejsca rozpoczcia dziaania

wybranych sposoboacutew dziaania

Kiedy zaczniesz rozmawia z sob w jzyku ktoacutery koncentruje si

na wynikach zamiast na winie na wyborach zamiast na tym co naley

zrobi i na obecnej sytuacji zamiast na tym jak powinna ona wyglda

odkryjesz e Twoje ciao i umys mdash uwolnione od niepotrzebnych kon-

fliktoacutew w przeszoci i negatywnych poroacutewna z przyszoci mdash wspoacute-

pracuj zapewniajc poziom pozytywnej energii

ariusz uwielbia prac handlarza dzie sztuki Niestety mimo za-

miowania do sztuki nie znosi zarzdzania firm i szczegoacuteoacutew

zwizanych z t prac Kiedy trzeba byo sporzdzi sprawozdania po-

datkowe albo nawet odnale faktur sprzeday Dariusz traci mnoacutestwo

energii bez koca powtarzajc sobie bdquoPowinienem by lepiej prowadzi

dokumentacjrdquo i bdquoPowinienem bardziej zaj si promocjrdquo Nawet kiedy

zacz porzdkowa dokumentacj myla bdquoNie bdzie tak dobrze jak

powinno by poniewa powinienem by zacz wczeniejrdquo Ulubiona praca

zmienia si w uciskajce brzemi

Dariuszowi wydawao si e nie ma znaczenia czy skoczy jak

prac czy odkada dziaanie mdash zawsze powtarza sobie bdquoPowinienemrdquo

D

Kup książkę Poleć książkę

78 NAWYK SAMODYSCYPLINY

i czu si przez to jeszcze gorzej Podczas spotka ze mn Dariusz mu-

sia si nauczy przesta myle o przeszoci w kategoriach bdquoPowinienem

byrdquo akceptujc to e teraz jest ona poza jego kontrol Nauczyem go

rozpoznawania pierwszych objawoacutew depresji dotyczcej utraconych mo-

liwoci przypominajc mu eby sobie powtarza bdquoTak to ju prze-

szo Szkoda nie mog w zwizku z tym nic zrobi Ale co mog zrobi

terazrdquo Nastpnie wiczy umiejtno szybkiego zwracania uwagi na

jeden drobny krok ktoacutery moacuteg wykona aby uzyska natychmiastow

popraw Dariusz nauczy si take kierowa uwizion energi na kon-

struktywne dziaanie i zastpowa nim martwienie si to co bdquopowinienrdquo

w przyszoci przez zadanie sobie pytania bdquoKiedy znowu mog zacz

pracowa nad osigniciem tego celurdquo Rozmawiajc z sob w sposoacuteb

ktoacutery niszczy dawne wzory Dariusz zacz bardzo skutecznie zmienia

samokrytycyzm i depresj zwizan z proacutebami osignicia rzeczy nie-

moliwych w co konstruktywnego co moacuteg osign

Aby unikn pogrenia w mylach o przeszoci lub o przyszoci

trzeba zacz zmienia swoacutej wewntrzny dialog Jeli chcemy sta si bar-

dziej wydajni i skuteczni musimy przekazywa sobie jasne komunikaty

o tym jakie dziaania wybieramy oraz kiedy i gdzie zamierzamy rozpo-

cz realizacj tych zobowiza

MOC WYBORU

To jak due znaczenie ma wyeliminowanie podwoacutejnych komunikatoacutew

i sprzecznych uczu ktoacutere s nieodmiennie zwizane z wyraeniami

bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo uwiadomiem sobie kiedy byem czonkiem

101 dywizji lotniczej Mimo e praktycznie wszyscy spadochroniarze s

ochotnikami moacutej oficer dowodzcy powiedzia mi e mog dobro-

wolnie poacutej do szkoy lotniczej ale jeli tego nie zrobi istnieje due

prawdopodobiestwo e bd musia skaka bez przeszkolenia Miao

to miejsce wtedy gdy jednostka bya przez cay czas w stanie gotowoci

ze wzgldu na liczb punktoacutew zapalnych na caym wiecie

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 79

Zrobiem to mimo e musiaem spdzi dwa razy wicej czasu w bu-

tach wojskowych podczas niezwykle mczcych tygodni wicze woj-

skowych i treningoacutew w gorcym socu Georgii w Fort Benning bdquocentrum

lotnictwardquo Odkryem wtedy e w rzeczywistoci oczekiwano abym ska-

ka z samolotu leccego z szybkoci 225 kmh na wysokoci 610 metroacutew

Wysiek konieczny do przebrnicia przez szkolenie dla spadochroniarzy

w pewien sposoacuteb sprawia e zapomina si do czego prowadz przy-

gotowania Oczywicie gdybym si o to martwi odczuwabym obaw

przed sukcesem mdash rodzaj obawy wywoanej przewidywaniem e nagrod

za cik prac bdzie jeszcze cisza praca

Nigdy nie zapomn tamtego pierwszego lotu Kiedy nasz samolot

osign prdko 225 kmh i wznioacutes si na wysoko 610 metroacutew

otwarto drzwi w oczekiwaniu e bdziemy skaka Z przodu widziaem

innych modych ludzi ktoacuterzy z wielkimi oporami proacutebowali si zmierzy

z przeraajcym zadaniem Kiedy zbliali si do drzwi wielu z nich kado

rce na wewntrznej stronie drzwi kabiny co wiadczyo o sprzecznych

uczuciach zwizanych z opuszczeniem samolotu mdash mieli trzyma rce

na zewntrz drzwi aby si od nich odepchn Patrzyli w doacute na twardy

grunt wida byo napicie ich cia i automatycznie si wycofywali jakby

przygotowujc si do nieudanego skoku Z tej niewaciwej i niebezpiecz-

nej pozycji albo proacutebowali zmusza si do skokoacutew albo byli wyrzucani

przez sieranta opuszczajc samolot w nieodpowiedni sposoacuteb Co chwila

byo sycha okropny huk jakby skaczca osoba nie robia tego prawido-

wo i uderzaa ciaem o bok samolotu Brak chci do wyskoczenia powo-

dowa zwikszenie prawdopodobiestwa e spadochron nie bdzie dzia-

a dobrze i nie otworzy si we waciwy sposoacuteb

Pocztkowo paraliowa mnie strach mdash jakbym na pokadzie 30 me-

troacutew nad ziemi by niezdolny do tego eby si poruszy Miaem wszyst-

kie objawy stresu spocone donie przypieszone bicie serca trzsce

si kolana i mdoci Powiedziaem sobie bdquoMusisz to zrobirdquo Wtedy

zrozumiaem jakie to byo szalestwo i e w rzeczywistoci nie chcia-

em wyskakiwa z samolotu

Kup książkę Poleć książkę

80 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Obserwujc tych mczyzn ktoacuterzy okazywali sprzeczne uczucia zwi-

zane z wyskoczeniem z samolotu i syszc jak ich ciaa odbijaj si od

przegrody byo mi atwiej dokona pierwszego wyboru bdquoNie wyskocz

z samolotu w ten sposoacutebrdquo mdash powiedziaem do siebie Wtedy odkryem

moc wyboru mdash nie bdquomuszrdquo ani bdquochcrdquo tylko trzeci postaw To odkrycie

spowodowao e zrobiem krok naprzoacuted w kierunku dwoacutech nastp-

nych wyboroacutew 1) nie zostan wypchnity z samolotu 2) jeeli wyskocz

z samolotu bdzie to zalee od mojej woli Zwiksz do maksimum

szanse bezpiecznego wyjcia Zmiana moich uczu bya dosy znaczna

Celowe dziaanie zastpio stres a poczucie e jestem ofiar przekszta-

cio si w wiksz odpowiedzialno za dziaanie

Kiedy przysza kolej na mnie wszystko we mnie moacutewio bdquoDokonuj

wyboru wyskocz z samoloturdquo Nie wahaem si ani nie miaem sprzecz-

nych uczu Celowo umieciem rce na zewntrz ramy drzwi aby si

wypchn brnc przez wiatr wiejcy z prdkoci blisko 250 kmh

i pozby si jakichkolwiek wtpliwoci co do pozostania w samolocie

Zamiast patrze w doacute i wyobraa sobie porak popatrzyem w goacuter

w kierunku chmury ktoacuter wybraem za swoacutej cel

Poniewa dokonaem wyboru mdash miaem skaka mdash skoncentrowaem

myli i zachowanie na tym dziaaniu odkadajc na bok jakiekolwiek

myli o tym eby nie skaka lub o tym e bdquomusz skakardquo Podszedem

do drzwi majc jeden cel Na sygna wziem gboki oddech pochyliem

kolana skoncentrowaem si na swojej chmurze i wydostaem si przez

drzwi bezpiecznie opuszczajc samolot i mijajc jego kadub o co naj-

mniej dwa metry

Zawsze bd pamita dreszcz towarzyszcy temu skokowi tak samo

jak peen radoci miech kiedy bezpiecznie wyldowaem bez adnego

uszczerbku Ale waniejsza staa si dla mnie na przestrzeni lat lekcja

przejmowania odpowiedzialnoci ktoacutera pynie ze zmiany wyraenia

bdquomuszrdquo na dokonywanie wyboru

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 81

Od oporu do zaangaowania

W yciu wielokrotnie mamy do czynienia z ograniczonymi moliwo-

ciami i nieprzyjemnymi wyborami Na przykad ludzie czsto staj przed

wyborem gdy wracaj do zdrowia Chocia choroba nie jest przyjemna

daje nam moliwo odkrycia e wszystkie rzeczy ktoacutere bdquomusimyrdquo zrobi

jako zostaj zrobione bez nas lub mona przetrwa nawet wtedy gdy

si ich nie zrobi Wracajc do zdrowia mona roacutewnie zaobserwowa

z wielkim zdziwieniem autentyczne pragnienie powrotu do pracy Nagle

okazuje si e wybieramy dziaanie wczeniej postrzegane jako trudne

narzucone zadanie

Mona sobie atwo wyobrazi osob odkadajc dziaanie kiedy bdquotar-

gujc si z Bogiemrdquo modli si bdquoObiecuj e nie bd ju odkada dziaa-

nia ani narzeka na prac Jeli tylko wyzdrowiej bd spokojnie

z radoci i rozsdnie wykonywa swoj pracrdquo Dowiadczenie takiej

zmiany dotyczcej energii i nastawienia do pracy jest naprawd godne

uwagi i jest cudownym darem

Osoby stosujce diet i te ktoacutere chc rzuci palenie czsto dowiad-

czaj nagej zmiany kiedy znajduj si w sytuacji zagraajcej yciu lub

zachodz w ci mdash ich opoacuter zastpuje zaangaowanie W The Washing-

ton Post opisywano histori Giny ktoacutera po raz pierwszy zasza w ci

Przez cae lata proacutebowaa rzuci palenie i udoskonali diet Kiedy zasza

w ci bdquoodstawia papierosy i bezwartociowe jedzenie Zacza jada

niadania Jej typowy lunch zoony z nerkowcoacutew i dietetycznej Pepsi

zastpia kanapka i szklanka mlekardquo Teraz chciaa je prawidowo

Byo to jej zobowizanie jej wyboacuter a nie zwyka narzucona z zewntrz

bdquopowinnordquo

Nie musisz wyskakiwa z samolotu chorowa ani zachodzi w ci

aby tak bardzo zmieni si Twoacutej punkt widzenia Podczas codziennych

zaj posuchaj jak negatywny dialog z samym sob tworzy wizje biernoci

i bezsilnoci bdquoMusz pracowa podczas lunchu musz kupi gaz do samo-

chodu musz kupi prezent dla matki musz i na imprez firmowrdquo

Kup książkę Poleć książkę

82 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Wyproacutebowanie mocy wyboru pozwoli Ci skierowa ku konstruktywnym

wysikom energi ktoacutera poprzednio bya zablokowana przez opoacuter i po-

czucie e jeste ofiar

Czy chcesz y z konsekwencjami niewykonania dziaania O ile bar-

dziej wolny si poczujesz jeli podejmiesz jasn decyzj zwizan

z ktoacuterymkolwiek z zada Masz wyboacuter Nie musisz chcie wykona za-

danie ani je uwielbia Ale jeli bdziesz to przedkada nad konsekwencje

niewykonania zadania moesz si zdecydowa na pene zaangaowanie

w jego wykonanie Kiedy to Ty zdecydujesz o udziale w imprezie firmo-

wej wyjedzie na stacj gazow czy do sklepu z upominkami wyraanie

si w sposoacuteb bardziej pozytywny i ukazujcy moc (bo jeste czowiekiem

ktoacutery ma moc) nabierze sensu bdquoId do sklepu bd u dentysty o 1500

id na kolegium dzisiaj ranordquo

Angaujc si w dojrzay sposoacuteb w wykonanie zadania zamiast znaj-

dowa powody aby go nie wykonywa bdziesz moacuteg sprawi e stanie

si ono bardziej przyjemne Nawet jeli moliwoci wyboru s bardzo

ograniczone moesz doskonali swoj moc dokonywania wyboroacutew

i uczy si wybiera drog ktoacutera wydaje Ci si najbardziej rozsdna

Wanie dlatego e wybierasz pewn moliwo staje si ona atwiejsza

mniej nieprzyjemna i szybciej mona dokoczy dane zadanie Zawsze

kiedy okazuje si e tracisz motywacj do koczenia projektu przyjrzyj

si konsekwencjom istnienia wyraenia bdquomuszrdquo w sposobie mylenia

i podejmij w tym momencie decyzj dotyczc drogi mdash obecnej a nie wy-

obraonej mdash lub pozbd si tego wyraenia Wyboacuter naley do Ciebie

Nauka moacutewienia bdquonierdquo

Dzieci w okresie bdquookropnego dwulatkardquo ucz si moacutewi bdquonierdquo w odpowiedzi

niemal na wszystko To cz ich rozwoju poznawczego oraz rozwoju

osobowoci mdash nauka oddzielenia od rodzicoacutew Moe to te by potwier-

dzenie wewntrznej wartoci i zwile wyraa postaw bdquoNie nie musz

tego robi Nie musz robi nic aby udowodni e jestem godzien mioci

i na ni zasugujrdquo Czy nie byoby wspaniale gdyby doroli mieli ten

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 83

rodzaj pewnoci co do wasnej wartoci Wielu z nich moacutewi bdquoNie nie mu-

szrdquo tylko podczas choroby i wtedy przepraszajco wyjaniaj bdquoPrzykro

mi ale nie mog Jak tylko bd w stanie usi i przyj poywienie za-

czn ciko pracowa i robi wszystko co w mojej mocy nawet jeli pojawi

si ponowne zagroenie dla mojego zdrowiardquo

Moacutewienie bdquonierdquo to wana umiejtno dla osoacuteb odkadajcych dziaa-

nie Dziki niej zmniejsza si prawdopodobiestwo e bdziesz szybko

wykonywa zadania aby zrekompensowa sobie dostrzegany u siebie brak

wartoci Bezporednie i dojrzale wyraone bdquonierdquo wyjania sytuacj znacz-

nie szybciej ni bierne bdquoTak by moe bd musiardquo w zwizku z ktoacuterym

odczuwasz poacuteniej niech i przeciwko ktoacuteremu si buntujesz odkadajc

dziaanie

Umiejtno moacutewienia bdquonierdquo to skuteczna metoda dokonywania wy-

boru zwaszcza dla osoacuteb odkadajcych dziaanie To inna forma stwier-

dzenia bdquomog by niedoskonay ale mam wystarczajco duo szacunku

do siebie eby powiedzie raquoNie nie musz tego robilaquordquo Ta umiejt-

no pozwala te unikn przyjmowania na siebie zbyt wielu obowizkoacutew

i poczucia brzemienia Moacutewic bdquonierdquo zapewniamy bdquoWiem e moesz

wywrze na mnie presj ale nie moesz spowodowa zagroenia dla

poczucia mojej wartocirdquo bdquoNierdquo mona moacutewi asertywnie i nie w sposoacuteb

defensywny na przykad

bdquoNie potrzebuj czasu aby to przemylerdquo

bdquoNie nie jestem taki szybki jak ty i chc mie czas eby to sta-

rannie przemylerdquo

bdquoNie wol raczej takie warunki kontraktu ktoacutere mog w peni

zaakceptowa ni ryzyko pogorszenia jakoci mojej pracyrdquo

bdquoNie nie zapac teraz tego rachunku i chciabym zapaci za ten

przywilej z naliczonych odsetekrdquo

Uywanie nowych innych stwierdze na wasny temat wicych

si z wyborem zaangaowaniem i umiejtnoci moacutewienia bdquonierdquo to bardzo

istotny krok w kierunku zwikszenia moliwoci pracy nad kadym

Kup książkę Poleć książkę

84 NAWYK SAMODYSCYPLINY

zadaniem i zmiany z osoby odkadajcej dziaanie w skutecznego czowieka

czynu Odkryjesz e dziki poniszemu systemowi ponownego progra-

mowania stwierdze na wasny temat szybko zaczniesz wiza swoje

dawne nawyki z automatycznymi dziaaniami korygujcymi zmierzajc

w pozytywnym kierunku w ktoacuterym id ludzie czynu

PI STWIERDZE ODROacuteNIAJCYCH OSOBY

ODKADAJCE DZIAANIE OD LUDZI CZYNU

Podczas piciu lat nauki i dokadnego badania nawyku odkadania dzia-

ania u siebie samego oraz u moich klientoacutew w trakcie sesji coachingu

i terapii zidentyfikowaem pi negatywnych przykadoacutew nastawie czy

te stwierdze na wasny temat ktoacutere prowadz do odkadania dziaania

i odroacuteniaj osoby ktoacutere w ten sposoacuteb postpuj od ludzi czynu Nie

kady z objawoacutew bdzie dokadnie odpowiada Twojemu wzorowi odka-

dania dziaania ale identyfikacja tych piciu uywanych negatywnych

stwierdze uatwi Ci zastpienie ich pozytywnymi wyzwaniami ktoacutere

przygotowaem

1 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMuszrdquo

Powtarzanie przez cay dzie wyraenia bdquoMuszrdquo (oznaczajcego bdquoMusz

ale nie chcrdquo) sprawi e bdziesz mie sprzeczne uczucia i poczucie e je-

ste ofiar (bdquoMusz ale gdybym mia wadz nie musiabymrdquo) co stanowi

usprawiedliwienie dla odkadania dziaania Po zidentyfikowaniu tego

stwierdzenia i nastawienia ofiary ktoacutere si za nim kryje zechcesz si

go pozby zastpujc je stwierdzeniem zwizanym z wyborem i na-

stawieniem na przejmowanie odpowiedzialnoci

Zastp wyraenie bdquoMuszrdquo wyraeniem bdquoWybieramrdquo

Jzyk nastawienia i zachowania ludzi czynu mona sobie przyswoi

poprzez odpowiedni praktyk podczas wykonywania danego zadania

Na przykad jeli siedzisz przy biurku patrzc na stos poczty czekajcej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 85

na odpowied i na list rozmoacutew telefonicznych ktoacutere trzeba przeprowa-

dzi pierwsz rzecz jak moesz zauway jest to e zaczynaj Ci opa-

da ramiona co oznacza przygnbienie i poczucie brzemienia Jest to jasny

znak e nawet jeli nie moacutewie bdquoMuszrdquo czujesz si bardziej jak ofia-

ra ni jak odpowiedzialna osoba ktoacutera ma wadz Kiedy to sobie

uwiadomisz natychmiast wybierz prac lub zaakceptuj odpowie-

dzialno za wyboacuter opoacutenienia zadania Wykorzystaj swoj wiadomo

negatywnych myli lub nastawienia aby odruchowo przyj nastawie-

nie czowieka czynu charakteryzowane przez wyboacuter i moc

2 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMusz skoczy13rdquo

Moacutewienie do siebie bdquoMusz skoczyrdquo powoduje e koncentrujesz si na

wyniku gdzie w przyszoci nie moacutewic sobie nigdy od czego naley

rozpocz dziaanie bdquoKoczenierdquo odnosi si do nieokrelonej przyszoci

by moe odlegej od Twojego obecnego stanu umiejtnoci pewnoci

siebie i perspektyw Koncentracja na takim aspekcie sprawi e zadanie

bdzie si wydawao jeszcze bardziej obezwadniajce niemal niemoliwe

do wykonania Naley zmieni ten stan rzeczy i zastpi to stwierdzenie

wicym zobowizaniem do rozpoczcia dziaania teraz

Zastp wyraenie bdquoMusz koczyrdquo wyraeniem

bdquoKiedy mog zacz13rdquo

bdquoKiedy mog zaczrdquo to haso czowieka czynu Automatycznie idzie

ono w lad za wszystkimi zmartwieniami dotyczcymi ukoczenia zada-

nia i poczuciem obezwadnienia oraz powoduje e pobudzona energia

koncentruje si na tym czym mona si zaj teraz Dziaa to jak urz-

dzenie ktoacutere kieruje wszystkie niezdecydowane dziaania do punktu wyj-

ciowego projektu A jeli rozpoczcie projektu jest obecnie niemoliwe

pytanie bdquoKiedy znowu mog zaczrdquo powoduje e ponownie zostajemy

zaprogramowani na ukierunkowane i proste rozpoczcie zadania w nie-

dalekiej przyszoci z jasn wizj czasu miejsca i punktu od ktoacuterego

zaczniemy

Kup książkę Poleć książkę

86 NAWYK SAMODYSCYPLINY

3 Negatywne mylenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo

Mylenie o projekcie jako o duym i wanym powoduje jeszcze wiksze

poczucie obezwadnienia W rzeczywistoci moacutewisz bdquoNie wiem jak mia-

bym si zaj tak powanym zadaniem To bardzo wane Ten projekt mu-

si zrobi na wszystkich wraenie To moja wielka yciowa szansardquo

Im wikszy i bardziej obezwadniajcy wydaje Ci si projekt tym wik-

sz masz skonno do odkadania dziaania Jeli bdziesz wywoywa

w sobie poczucie obezwadnienia mylc o wszystkich krokach z ktoacuterymi

si wie ten wany projekt i o wizji wszystkiego o co walczysz pod-

czas pracy nad nim naturalna motywacja i ciekawo ustpi miejsca

niepokojowi

Zastp wyraenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo wyraeniem

bdquoMog wykona13 jeden may krokrdquo

Zawsze kiedy poczujesz obezwadnienie spowodowane wielkoci

i znaczeniem projektu ktoacutery masz zrealizowa przypomnij sobie stwier-

dzenie bdquoMog wykona jeden may krok Jeden may krok wstpny szkic

plan jedno sowo raquohalolaquo To wszystko co musz teraz zrobirdquo Nigdy nie

mona od razu zbudowa caego domu Teraz moesz tylko pooy beton

na fundamentach wbi jeden gwoacuted wznie cian mdash wykona jeden

may krok Nigdy nie byby w stanie napisa od razu caej ksiki mdash mo-

esz napisa jeden rozdzia kilka stron naraz Wiesz e moesz wy-

kona jeden drobny krok Poroacutewnanie tego jednego kroku z ktoacuterym

mona sobie poradzi z wielkim przedsiwziciem daje Ci czas na nauk

odpoczynek i odzyskanie si pomidzy seriami drobnych krokoacutew Kady

z nich zapewni Ci czas na docenienie swoich osigni zyskanie nowej

perspektywy dotyczcej kierunku swojego dziaania i zaangaowanie si

ponownie w osiganie dugookresowych celoacutew

4 Negatywne mylenie bdquoMusz by13 perfekcyjnyrdquo

Powtarzajc sobie bdquoMusz by perfekcyjnyrdquo nie znioacutesbym pomykirdquo

znacznie zwikszasz szanse e bdziesz potrzebowa odkadania dzia-

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 87

ania jako ochrony przed nieprzyjemnociami zwizanymi z porak

i krytyk Oznacza to te e cz Twojego wewntrznego dialogu

koncentruje si na potpianiu wszystkich niewielkich postpoacutew jako nie-

znaczcych w poroacutewnaniu do tego jakie Twoim zdaniem powinny by

Jeeli wymagasz od siebie doskonaej prezentacji projektu ktoacuterego nie

mona skrytykowa cisego przestrzegania diety czy domu bez adnych

plam wystawiasz si na porak i nieuchronny samokrytycyzm Im wik-

szym jeste samokrytycznym perfekcjonist tym trudniej jest Ci rozpo-

cz prac nad projektem ktoacutery mdash jak ju wiesz mdash nigdy nie bdzie wy-

starczajco dobrze zrealizowany Trwanie przy perfekcyjnej wizji

spowoduje e zaczniesz si obawia dostrzega rzeczywiste wyniki dzia-

ania oraz e nie przygotujesz si na moliwo poraki przez stworzenie

planu ktoacutery pozwoli Ci zacz dziaanie od nowa a take bdzie mie

wpyw na zwikszenie skonnoci do porzucania projektu po zetkniciu si

ze zwykym problemem Jak na ironi perfekcjonizm i krytycyzm w sto-

sunku do swoich bdoacutew sprawiaj e poraki staj si bardziej

prawdopodobne i powaniejsze

Zastp wyraenie bdquoMusz by doskonayrdquo wyraeniem

bdquoMog by13 doskonale ludzkirdquo

Zastp wymagania dotyczce perfekcyjnej pracy akceptacj (nie re-

zygnacj na rzecz) swoich ludzkich ogranicze Zaakceptuj tak zwane

bdy (a w rzeczywistoci informacje zwrotne) jako cz zwykego procesu

uczenia si Zamiast samokrytycyzmu bdziesz potrzebowa wyrozu-

miaoci dla samego siebie aby wesprze swoje odwane starania w obli-

czu nieuniknionego ryzyka zwizanego z wykonywaniem prawdziwej

niedoskonaej pracy zamiast marzy o doskonaym ukoczonym

projekcie Jako nowicjusz bdziesz musia si wykaza szczegoacuteln a-

godnoci w stosunku do siebie poniewa zanim osigniesz pewno

siebie charakterystyczn dla mistrza musisz wykona pierwsze niepo-

radne kroki Kiedy si nauczysz oczekiwania i akceptacji niedoskonaoci

zwizanych z pierwszymi krokami podczas realizacji swoich projektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 9: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

74 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wierny suga reaguje na komunikat bdquole jeli to zrobi i le jeli tego nie

zrobirdquo stresem (dostarczajc du ilo energii do bdquowalki lub ucieczkirdquo)

lub przygnbieniem (zachowujc energi na przetrwanie) Ale energia

ludzka nie moe si jednoczenie przemieszcza w dwoacutech kierunkach

a ciao nie moe si skoncentrowa na dwoacutech problemach Kiedy decy-

dujesz czy jest to kwestia walki o swoj wolno czy zajcia si prac

umys i ciao zastygaj odkadajc dziaanie na skutek sprzecznych uczu

i komunikatoacutew

Przez konsternacj spowodowan komunikatem bdquomuszrdquo czowiek

tkwi w jednym miejscu umysowo fizycznie i emocjonalnie Proacuteby roz-

wizania tego problemu przy zastosowaniu dodatkowych naciskoacutew przez

wprowadzenie dyscypliny lub wizje strasznych katastrof prowadz jedynie

do pogorszenia sytuacji Potwierdzaj tylko wraenie e zadanie jest

straszne i nieprzyjemne mdash takie e nie wykonaby go gdyby mia

moliwo wyboru To uczucie jest podobne do tego ktoacuterego dowiad-

czylimy w dziecistwie gdy kto kto mia kontrol nad jedzeniem

schronieniem i naszym obrazem samego siebie powiedzia e mamy

zrobi co na co nie mielimy ochoty Wszyscy znamy sprzeczne uczu-

cia presj zagroenie niech oraz opoacuter ktoacutere si z tym wi Prze-

mawiamy jednak do siebie jakby cz naszej osobowoci przypominaj-

ca dziecko musiaa reagowa na inn cz przemawiajc tonem

gronego rodzica

Kiedy spotkaem si z Beat po raz pierwszy musielimy dziaa

szybko Sprawozdanie roczne byo ju opoacutenione a Beata bya dosy

przygnbiona i mylaa o odejciu z pracy Chocia bya kompetentna

jako administrator w duej firmie ubezpieczeniowej nie znosia przy-

gotowywania rocznego raportu Kadego roku tracia duo czasu przed

podjciem decyzji o rozpoczciu dziaania Przez cae tygodnie narzekaa

bdquoMusz przygotowa sprawozdanie rocznerdquo bdquoPowinnam pracowa nad

sprawozdaniem rocznymrdquo bdquoChc i z tob na lunch ale musz skoczy

sprawozdanie rocznerdquo Dla wszystkich byo jasne e Beata czua si

ofiar znienawidzonej czynnoci Kiedy nadchodzi czas przygotowania

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 75

sprawozdania jej zwyka energia i rado znikay pojawiao si przy-

gnbienie i mizerniaa Garbia si jakby pod brzemieniem wielkiej odpo-

wiedzialnoci i cierpiaa na skutek duego zmczenia napicia mini

i bezsennoci ycie wydawao si jej jednym wielkim obowizkiem bez

miejsca na wolno lub rozrywk

Aby szybko uzyska rezultaty i pozby si uczucia bezradnoci oraz

poczucia e jest ofiar Beata musiaa zmieni swoje nastawienie w sytu-

acji w ktoacuterej byo najbardziej prawdopodobne odkadanie dziaania

bdquoJeeli chodzi o mnie mdash powiedziaem mdash nie musi pani robi nic eby

by wartociow osob Jeli jednak pani zdecyduje inaczej moe to pani

roacutewnie zrobi przyjmujc pen odpowiedzialno za konsekwencje

Pani ciao i umys bd dziaa zgodnie z tym komunikatem Musi pani

zastpi kade stwierdzenie raquoMuszlaquo dojrza decyzj co do metod roz-

poczcia pracy nad projektem lub wyjani przeoonemu dlaczego pani

tego nie zrobirdquo Po tej pierwszej sesji Beata zamiast moacutewi bdquoMuszrdquo

zacza podejmowa decyzje mdash dokonywaa jasnych wyboroacutew jak dojrzaa

dorosa osoba

Nastpnego dnia zdecydowaa e bdzie pracowa nad t czci

sprawozdania ktoacutera bya najmniej nieprzyjemna i poprosia przeoo-

nego o pomoc przy fragmentach ktoacutere wydaway si jej trudniejsze Obie-

caa sobie roacutewnie e jeli zdecyduje si na przygotowanie raportu

bdzie to po raz ostatni Beata zobaczya wicej moliwoci w yciu i wsta-

wiajc si za dziecic czci swojej osobowoci nie czuje ju przymusu

odkadania dziaania

Beata bardzo skutecznie wykorzystaa moc dokonywania wyboroacutew

Teraz ma wiksze poczucie odpowiedzialnoci za swoje ycie Wczeniej

dziecica strona jej osobowoci czua si rozdarta pomidzy potrzeb

aprobaty ze strony osoacuteb reprezentujcych wadz i potrzeb wyraania

swojej obawy i mocy przez odkadanie dziaania Teraz przy udziale we-

wntrznego systemu wsparcia i bardziej skutecznego jzyka dotyczcego

wyboroacutew Beata radzi sobie z presj w pracy stosujc kompleksow jed-

nolit metod

Kup książkę Poleć książkę

76 NAWYK SAMODYSCYPLINY

bdquoPowinienemrdquo mdash komunikaty o przygnbieniu

U wielu z nas wina i poczucie winy zwizane ze wzorem odkadania dzia-

ania wi si z jzykiem w ktoacuterym stosowane jest sowo bdquopowinie-

nemrdquo Dla osoacuteb odkadajcych dziaanie stracio ono swoje pierwotne

znaczenie bdquoNie podoba mi si to i mam zamiar co w zwizku z tym

zrobirdquo Zamiast tego sprowadza si ono do stwierdzenia bdquoJestem zy

i rozczarowany w zwizku z zaistnia sytuacj (czyli wyglda ona ina-

czej ni Twoim zdaniem powinna) i zamierzam narzeka oraz le si

czurdquo

Wewntrzny dialog zawierajcy sowo bdquopowinienemrdquo ma taki sam nega-

tywny efekt jak ustalanie celoacutew przynoszcych rezultat przeciwny do

zamierzonego zazdro w stosunku do innych osoacuteb i tsknota za przy-

szoci Prowadz one do powstawania negatywnych poroacutewna kry-

tycznych w stosunku do siebie

Stwierdzenie bdquopowinno by inaczejrdquo zawiera poroacutewnanie wyobra-

onego idealnego stanu z obecn negatywn sytuacj

Stwierdzenie bdquopowinno by zrobionerdquo zawiera poroacutewnanie sytuacji

kocowej ze z lub negatywn sytuacj pocztkow

Stwierdzenie bdquopowinienem by jak onrdquo zawiera poroacutewnanie Cie-

bie z osob ktoacuterej zazdrocisz lub ktoacuter podziwiasz z Tob

jako z nieodpowiedni osob

Stwierdzenie bdquopowinno by tutajrdquo zawiera poroacutewnanie wyobra-

onej szczliwej przyszoci z sytuacj w teraniejszoci

Stwierdzenie bdquopowinienemrdquo powtarzane przez cay dzie przypomina

refren ktoacutery powoduje rezultaty przeciwne do zamierzonych i progra-

muje w umyle negatywny podprogowy komunikat bdquoJestem zy Jestem

w niewaciwym miejscu Nie robi postpoacutew Nic nie jest tak jak naleyrdquo

Wyraenie bdquopowinienemrdquo wywouje depresj podobnie jak wyraenie

bdquomuszrdquo powoduje stres Tylko policz ile razy mylisz bdquopowinienemrdquo

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 77

lub bdquonie powinienemrdquo w cigu dziesiciu minut a zobaczysz depresj

u siebie we waciwym rozmiarze Najprawdopodobniej bdziesz mie

poczucie e jeste ofiar dwigasz brzemi i odnosisz poraki

Nie twierdz e nie warto proacutebowa osiga celoacutew i dy do ideaoacutew

Wyraenia bdquopowinienemrdquo nie powinny jednak powodowa powstawania

negatywnych poroacutewna nie wskazujc metod osignicia wymarzonych

celoacutew Stwierdzenia bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo nie przekazuj ciau i umy-

sowi wyranej wizji

wybranego dziaania

wybranego czasu dziaania

wybranego miejsca rozpoczcia dziaania

wybranych sposoboacutew dziaania

Kiedy zaczniesz rozmawia z sob w jzyku ktoacutery koncentruje si

na wynikach zamiast na winie na wyborach zamiast na tym co naley

zrobi i na obecnej sytuacji zamiast na tym jak powinna ona wyglda

odkryjesz e Twoje ciao i umys mdash uwolnione od niepotrzebnych kon-

fliktoacutew w przeszoci i negatywnych poroacutewna z przyszoci mdash wspoacute-

pracuj zapewniajc poziom pozytywnej energii

ariusz uwielbia prac handlarza dzie sztuki Niestety mimo za-

miowania do sztuki nie znosi zarzdzania firm i szczegoacuteoacutew

zwizanych z t prac Kiedy trzeba byo sporzdzi sprawozdania po-

datkowe albo nawet odnale faktur sprzeday Dariusz traci mnoacutestwo

energii bez koca powtarzajc sobie bdquoPowinienem by lepiej prowadzi

dokumentacjrdquo i bdquoPowinienem bardziej zaj si promocjrdquo Nawet kiedy

zacz porzdkowa dokumentacj myla bdquoNie bdzie tak dobrze jak

powinno by poniewa powinienem by zacz wczeniejrdquo Ulubiona praca

zmienia si w uciskajce brzemi

Dariuszowi wydawao si e nie ma znaczenia czy skoczy jak

prac czy odkada dziaanie mdash zawsze powtarza sobie bdquoPowinienemrdquo

D

Kup książkę Poleć książkę

78 NAWYK SAMODYSCYPLINY

i czu si przez to jeszcze gorzej Podczas spotka ze mn Dariusz mu-

sia si nauczy przesta myle o przeszoci w kategoriach bdquoPowinienem

byrdquo akceptujc to e teraz jest ona poza jego kontrol Nauczyem go

rozpoznawania pierwszych objawoacutew depresji dotyczcej utraconych mo-

liwoci przypominajc mu eby sobie powtarza bdquoTak to ju prze-

szo Szkoda nie mog w zwizku z tym nic zrobi Ale co mog zrobi

terazrdquo Nastpnie wiczy umiejtno szybkiego zwracania uwagi na

jeden drobny krok ktoacutery moacuteg wykona aby uzyska natychmiastow

popraw Dariusz nauczy si take kierowa uwizion energi na kon-

struktywne dziaanie i zastpowa nim martwienie si to co bdquopowinienrdquo

w przyszoci przez zadanie sobie pytania bdquoKiedy znowu mog zacz

pracowa nad osigniciem tego celurdquo Rozmawiajc z sob w sposoacuteb

ktoacutery niszczy dawne wzory Dariusz zacz bardzo skutecznie zmienia

samokrytycyzm i depresj zwizan z proacutebami osignicia rzeczy nie-

moliwych w co konstruktywnego co moacuteg osign

Aby unikn pogrenia w mylach o przeszoci lub o przyszoci

trzeba zacz zmienia swoacutej wewntrzny dialog Jeli chcemy sta si bar-

dziej wydajni i skuteczni musimy przekazywa sobie jasne komunikaty

o tym jakie dziaania wybieramy oraz kiedy i gdzie zamierzamy rozpo-

cz realizacj tych zobowiza

MOC WYBORU

To jak due znaczenie ma wyeliminowanie podwoacutejnych komunikatoacutew

i sprzecznych uczu ktoacutere s nieodmiennie zwizane z wyraeniami

bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo uwiadomiem sobie kiedy byem czonkiem

101 dywizji lotniczej Mimo e praktycznie wszyscy spadochroniarze s

ochotnikami moacutej oficer dowodzcy powiedzia mi e mog dobro-

wolnie poacutej do szkoy lotniczej ale jeli tego nie zrobi istnieje due

prawdopodobiestwo e bd musia skaka bez przeszkolenia Miao

to miejsce wtedy gdy jednostka bya przez cay czas w stanie gotowoci

ze wzgldu na liczb punktoacutew zapalnych na caym wiecie

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 79

Zrobiem to mimo e musiaem spdzi dwa razy wicej czasu w bu-

tach wojskowych podczas niezwykle mczcych tygodni wicze woj-

skowych i treningoacutew w gorcym socu Georgii w Fort Benning bdquocentrum

lotnictwardquo Odkryem wtedy e w rzeczywistoci oczekiwano abym ska-

ka z samolotu leccego z szybkoci 225 kmh na wysokoci 610 metroacutew

Wysiek konieczny do przebrnicia przez szkolenie dla spadochroniarzy

w pewien sposoacuteb sprawia e zapomina si do czego prowadz przy-

gotowania Oczywicie gdybym si o to martwi odczuwabym obaw

przed sukcesem mdash rodzaj obawy wywoanej przewidywaniem e nagrod

za cik prac bdzie jeszcze cisza praca

Nigdy nie zapomn tamtego pierwszego lotu Kiedy nasz samolot

osign prdko 225 kmh i wznioacutes si na wysoko 610 metroacutew

otwarto drzwi w oczekiwaniu e bdziemy skaka Z przodu widziaem

innych modych ludzi ktoacuterzy z wielkimi oporami proacutebowali si zmierzy

z przeraajcym zadaniem Kiedy zbliali si do drzwi wielu z nich kado

rce na wewntrznej stronie drzwi kabiny co wiadczyo o sprzecznych

uczuciach zwizanych z opuszczeniem samolotu mdash mieli trzyma rce

na zewntrz drzwi aby si od nich odepchn Patrzyli w doacute na twardy

grunt wida byo napicie ich cia i automatycznie si wycofywali jakby

przygotowujc si do nieudanego skoku Z tej niewaciwej i niebezpiecz-

nej pozycji albo proacutebowali zmusza si do skokoacutew albo byli wyrzucani

przez sieranta opuszczajc samolot w nieodpowiedni sposoacuteb Co chwila

byo sycha okropny huk jakby skaczca osoba nie robia tego prawido-

wo i uderzaa ciaem o bok samolotu Brak chci do wyskoczenia powo-

dowa zwikszenie prawdopodobiestwa e spadochron nie bdzie dzia-

a dobrze i nie otworzy si we waciwy sposoacuteb

Pocztkowo paraliowa mnie strach mdash jakbym na pokadzie 30 me-

troacutew nad ziemi by niezdolny do tego eby si poruszy Miaem wszyst-

kie objawy stresu spocone donie przypieszone bicie serca trzsce

si kolana i mdoci Powiedziaem sobie bdquoMusisz to zrobirdquo Wtedy

zrozumiaem jakie to byo szalestwo i e w rzeczywistoci nie chcia-

em wyskakiwa z samolotu

Kup książkę Poleć książkę

80 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Obserwujc tych mczyzn ktoacuterzy okazywali sprzeczne uczucia zwi-

zane z wyskoczeniem z samolotu i syszc jak ich ciaa odbijaj si od

przegrody byo mi atwiej dokona pierwszego wyboru bdquoNie wyskocz

z samolotu w ten sposoacutebrdquo mdash powiedziaem do siebie Wtedy odkryem

moc wyboru mdash nie bdquomuszrdquo ani bdquochcrdquo tylko trzeci postaw To odkrycie

spowodowao e zrobiem krok naprzoacuted w kierunku dwoacutech nastp-

nych wyboroacutew 1) nie zostan wypchnity z samolotu 2) jeeli wyskocz

z samolotu bdzie to zalee od mojej woli Zwiksz do maksimum

szanse bezpiecznego wyjcia Zmiana moich uczu bya dosy znaczna

Celowe dziaanie zastpio stres a poczucie e jestem ofiar przekszta-

cio si w wiksz odpowiedzialno za dziaanie

Kiedy przysza kolej na mnie wszystko we mnie moacutewio bdquoDokonuj

wyboru wyskocz z samoloturdquo Nie wahaem si ani nie miaem sprzecz-

nych uczu Celowo umieciem rce na zewntrz ramy drzwi aby si

wypchn brnc przez wiatr wiejcy z prdkoci blisko 250 kmh

i pozby si jakichkolwiek wtpliwoci co do pozostania w samolocie

Zamiast patrze w doacute i wyobraa sobie porak popatrzyem w goacuter

w kierunku chmury ktoacuter wybraem za swoacutej cel

Poniewa dokonaem wyboru mdash miaem skaka mdash skoncentrowaem

myli i zachowanie na tym dziaaniu odkadajc na bok jakiekolwiek

myli o tym eby nie skaka lub o tym e bdquomusz skakardquo Podszedem

do drzwi majc jeden cel Na sygna wziem gboki oddech pochyliem

kolana skoncentrowaem si na swojej chmurze i wydostaem si przez

drzwi bezpiecznie opuszczajc samolot i mijajc jego kadub o co naj-

mniej dwa metry

Zawsze bd pamita dreszcz towarzyszcy temu skokowi tak samo

jak peen radoci miech kiedy bezpiecznie wyldowaem bez adnego

uszczerbku Ale waniejsza staa si dla mnie na przestrzeni lat lekcja

przejmowania odpowiedzialnoci ktoacutera pynie ze zmiany wyraenia

bdquomuszrdquo na dokonywanie wyboru

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 81

Od oporu do zaangaowania

W yciu wielokrotnie mamy do czynienia z ograniczonymi moliwo-

ciami i nieprzyjemnymi wyborami Na przykad ludzie czsto staj przed

wyborem gdy wracaj do zdrowia Chocia choroba nie jest przyjemna

daje nam moliwo odkrycia e wszystkie rzeczy ktoacutere bdquomusimyrdquo zrobi

jako zostaj zrobione bez nas lub mona przetrwa nawet wtedy gdy

si ich nie zrobi Wracajc do zdrowia mona roacutewnie zaobserwowa

z wielkim zdziwieniem autentyczne pragnienie powrotu do pracy Nagle

okazuje si e wybieramy dziaanie wczeniej postrzegane jako trudne

narzucone zadanie

Mona sobie atwo wyobrazi osob odkadajc dziaanie kiedy bdquotar-

gujc si z Bogiemrdquo modli si bdquoObiecuj e nie bd ju odkada dziaa-

nia ani narzeka na prac Jeli tylko wyzdrowiej bd spokojnie

z radoci i rozsdnie wykonywa swoj pracrdquo Dowiadczenie takiej

zmiany dotyczcej energii i nastawienia do pracy jest naprawd godne

uwagi i jest cudownym darem

Osoby stosujce diet i te ktoacutere chc rzuci palenie czsto dowiad-

czaj nagej zmiany kiedy znajduj si w sytuacji zagraajcej yciu lub

zachodz w ci mdash ich opoacuter zastpuje zaangaowanie W The Washing-

ton Post opisywano histori Giny ktoacutera po raz pierwszy zasza w ci

Przez cae lata proacutebowaa rzuci palenie i udoskonali diet Kiedy zasza

w ci bdquoodstawia papierosy i bezwartociowe jedzenie Zacza jada

niadania Jej typowy lunch zoony z nerkowcoacutew i dietetycznej Pepsi

zastpia kanapka i szklanka mlekardquo Teraz chciaa je prawidowo

Byo to jej zobowizanie jej wyboacuter a nie zwyka narzucona z zewntrz

bdquopowinnordquo

Nie musisz wyskakiwa z samolotu chorowa ani zachodzi w ci

aby tak bardzo zmieni si Twoacutej punkt widzenia Podczas codziennych

zaj posuchaj jak negatywny dialog z samym sob tworzy wizje biernoci

i bezsilnoci bdquoMusz pracowa podczas lunchu musz kupi gaz do samo-

chodu musz kupi prezent dla matki musz i na imprez firmowrdquo

Kup książkę Poleć książkę

82 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Wyproacutebowanie mocy wyboru pozwoli Ci skierowa ku konstruktywnym

wysikom energi ktoacutera poprzednio bya zablokowana przez opoacuter i po-

czucie e jeste ofiar

Czy chcesz y z konsekwencjami niewykonania dziaania O ile bar-

dziej wolny si poczujesz jeli podejmiesz jasn decyzj zwizan

z ktoacuterymkolwiek z zada Masz wyboacuter Nie musisz chcie wykona za-

danie ani je uwielbia Ale jeli bdziesz to przedkada nad konsekwencje

niewykonania zadania moesz si zdecydowa na pene zaangaowanie

w jego wykonanie Kiedy to Ty zdecydujesz o udziale w imprezie firmo-

wej wyjedzie na stacj gazow czy do sklepu z upominkami wyraanie

si w sposoacuteb bardziej pozytywny i ukazujcy moc (bo jeste czowiekiem

ktoacutery ma moc) nabierze sensu bdquoId do sklepu bd u dentysty o 1500

id na kolegium dzisiaj ranordquo

Angaujc si w dojrzay sposoacuteb w wykonanie zadania zamiast znaj-

dowa powody aby go nie wykonywa bdziesz moacuteg sprawi e stanie

si ono bardziej przyjemne Nawet jeli moliwoci wyboru s bardzo

ograniczone moesz doskonali swoj moc dokonywania wyboroacutew

i uczy si wybiera drog ktoacutera wydaje Ci si najbardziej rozsdna

Wanie dlatego e wybierasz pewn moliwo staje si ona atwiejsza

mniej nieprzyjemna i szybciej mona dokoczy dane zadanie Zawsze

kiedy okazuje si e tracisz motywacj do koczenia projektu przyjrzyj

si konsekwencjom istnienia wyraenia bdquomuszrdquo w sposobie mylenia

i podejmij w tym momencie decyzj dotyczc drogi mdash obecnej a nie wy-

obraonej mdash lub pozbd si tego wyraenia Wyboacuter naley do Ciebie

Nauka moacutewienia bdquonierdquo

Dzieci w okresie bdquookropnego dwulatkardquo ucz si moacutewi bdquonierdquo w odpowiedzi

niemal na wszystko To cz ich rozwoju poznawczego oraz rozwoju

osobowoci mdash nauka oddzielenia od rodzicoacutew Moe to te by potwier-

dzenie wewntrznej wartoci i zwile wyraa postaw bdquoNie nie musz

tego robi Nie musz robi nic aby udowodni e jestem godzien mioci

i na ni zasugujrdquo Czy nie byoby wspaniale gdyby doroli mieli ten

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 83

rodzaj pewnoci co do wasnej wartoci Wielu z nich moacutewi bdquoNie nie mu-

szrdquo tylko podczas choroby i wtedy przepraszajco wyjaniaj bdquoPrzykro

mi ale nie mog Jak tylko bd w stanie usi i przyj poywienie za-

czn ciko pracowa i robi wszystko co w mojej mocy nawet jeli pojawi

si ponowne zagroenie dla mojego zdrowiardquo

Moacutewienie bdquonierdquo to wana umiejtno dla osoacuteb odkadajcych dziaa-

nie Dziki niej zmniejsza si prawdopodobiestwo e bdziesz szybko

wykonywa zadania aby zrekompensowa sobie dostrzegany u siebie brak

wartoci Bezporednie i dojrzale wyraone bdquonierdquo wyjania sytuacj znacz-

nie szybciej ni bierne bdquoTak by moe bd musiardquo w zwizku z ktoacuterym

odczuwasz poacuteniej niech i przeciwko ktoacuteremu si buntujesz odkadajc

dziaanie

Umiejtno moacutewienia bdquonierdquo to skuteczna metoda dokonywania wy-

boru zwaszcza dla osoacuteb odkadajcych dziaanie To inna forma stwier-

dzenia bdquomog by niedoskonay ale mam wystarczajco duo szacunku

do siebie eby powiedzie raquoNie nie musz tego robilaquordquo Ta umiejt-

no pozwala te unikn przyjmowania na siebie zbyt wielu obowizkoacutew

i poczucia brzemienia Moacutewic bdquonierdquo zapewniamy bdquoWiem e moesz

wywrze na mnie presj ale nie moesz spowodowa zagroenia dla

poczucia mojej wartocirdquo bdquoNierdquo mona moacutewi asertywnie i nie w sposoacuteb

defensywny na przykad

bdquoNie potrzebuj czasu aby to przemylerdquo

bdquoNie nie jestem taki szybki jak ty i chc mie czas eby to sta-

rannie przemylerdquo

bdquoNie wol raczej takie warunki kontraktu ktoacutere mog w peni

zaakceptowa ni ryzyko pogorszenia jakoci mojej pracyrdquo

bdquoNie nie zapac teraz tego rachunku i chciabym zapaci za ten

przywilej z naliczonych odsetekrdquo

Uywanie nowych innych stwierdze na wasny temat wicych

si z wyborem zaangaowaniem i umiejtnoci moacutewienia bdquonierdquo to bardzo

istotny krok w kierunku zwikszenia moliwoci pracy nad kadym

Kup książkę Poleć książkę

84 NAWYK SAMODYSCYPLINY

zadaniem i zmiany z osoby odkadajcej dziaanie w skutecznego czowieka

czynu Odkryjesz e dziki poniszemu systemowi ponownego progra-

mowania stwierdze na wasny temat szybko zaczniesz wiza swoje

dawne nawyki z automatycznymi dziaaniami korygujcymi zmierzajc

w pozytywnym kierunku w ktoacuterym id ludzie czynu

PI STWIERDZE ODROacuteNIAJCYCH OSOBY

ODKADAJCE DZIAANIE OD LUDZI CZYNU

Podczas piciu lat nauki i dokadnego badania nawyku odkadania dzia-

ania u siebie samego oraz u moich klientoacutew w trakcie sesji coachingu

i terapii zidentyfikowaem pi negatywnych przykadoacutew nastawie czy

te stwierdze na wasny temat ktoacutere prowadz do odkadania dziaania

i odroacuteniaj osoby ktoacutere w ten sposoacuteb postpuj od ludzi czynu Nie

kady z objawoacutew bdzie dokadnie odpowiada Twojemu wzorowi odka-

dania dziaania ale identyfikacja tych piciu uywanych negatywnych

stwierdze uatwi Ci zastpienie ich pozytywnymi wyzwaniami ktoacutere

przygotowaem

1 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMuszrdquo

Powtarzanie przez cay dzie wyraenia bdquoMuszrdquo (oznaczajcego bdquoMusz

ale nie chcrdquo) sprawi e bdziesz mie sprzeczne uczucia i poczucie e je-

ste ofiar (bdquoMusz ale gdybym mia wadz nie musiabymrdquo) co stanowi

usprawiedliwienie dla odkadania dziaania Po zidentyfikowaniu tego

stwierdzenia i nastawienia ofiary ktoacutere si za nim kryje zechcesz si

go pozby zastpujc je stwierdzeniem zwizanym z wyborem i na-

stawieniem na przejmowanie odpowiedzialnoci

Zastp wyraenie bdquoMuszrdquo wyraeniem bdquoWybieramrdquo

Jzyk nastawienia i zachowania ludzi czynu mona sobie przyswoi

poprzez odpowiedni praktyk podczas wykonywania danego zadania

Na przykad jeli siedzisz przy biurku patrzc na stos poczty czekajcej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 85

na odpowied i na list rozmoacutew telefonicznych ktoacutere trzeba przeprowa-

dzi pierwsz rzecz jak moesz zauway jest to e zaczynaj Ci opa-

da ramiona co oznacza przygnbienie i poczucie brzemienia Jest to jasny

znak e nawet jeli nie moacutewie bdquoMuszrdquo czujesz si bardziej jak ofia-

ra ni jak odpowiedzialna osoba ktoacutera ma wadz Kiedy to sobie

uwiadomisz natychmiast wybierz prac lub zaakceptuj odpowie-

dzialno za wyboacuter opoacutenienia zadania Wykorzystaj swoj wiadomo

negatywnych myli lub nastawienia aby odruchowo przyj nastawie-

nie czowieka czynu charakteryzowane przez wyboacuter i moc

2 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMusz skoczy13rdquo

Moacutewienie do siebie bdquoMusz skoczyrdquo powoduje e koncentrujesz si na

wyniku gdzie w przyszoci nie moacutewic sobie nigdy od czego naley

rozpocz dziaanie bdquoKoczenierdquo odnosi si do nieokrelonej przyszoci

by moe odlegej od Twojego obecnego stanu umiejtnoci pewnoci

siebie i perspektyw Koncentracja na takim aspekcie sprawi e zadanie

bdzie si wydawao jeszcze bardziej obezwadniajce niemal niemoliwe

do wykonania Naley zmieni ten stan rzeczy i zastpi to stwierdzenie

wicym zobowizaniem do rozpoczcia dziaania teraz

Zastp wyraenie bdquoMusz koczyrdquo wyraeniem

bdquoKiedy mog zacz13rdquo

bdquoKiedy mog zaczrdquo to haso czowieka czynu Automatycznie idzie

ono w lad za wszystkimi zmartwieniami dotyczcymi ukoczenia zada-

nia i poczuciem obezwadnienia oraz powoduje e pobudzona energia

koncentruje si na tym czym mona si zaj teraz Dziaa to jak urz-

dzenie ktoacutere kieruje wszystkie niezdecydowane dziaania do punktu wyj-

ciowego projektu A jeli rozpoczcie projektu jest obecnie niemoliwe

pytanie bdquoKiedy znowu mog zaczrdquo powoduje e ponownie zostajemy

zaprogramowani na ukierunkowane i proste rozpoczcie zadania w nie-

dalekiej przyszoci z jasn wizj czasu miejsca i punktu od ktoacuterego

zaczniemy

Kup książkę Poleć książkę

86 NAWYK SAMODYSCYPLINY

3 Negatywne mylenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo

Mylenie o projekcie jako o duym i wanym powoduje jeszcze wiksze

poczucie obezwadnienia W rzeczywistoci moacutewisz bdquoNie wiem jak mia-

bym si zaj tak powanym zadaniem To bardzo wane Ten projekt mu-

si zrobi na wszystkich wraenie To moja wielka yciowa szansardquo

Im wikszy i bardziej obezwadniajcy wydaje Ci si projekt tym wik-

sz masz skonno do odkadania dziaania Jeli bdziesz wywoywa

w sobie poczucie obezwadnienia mylc o wszystkich krokach z ktoacuterymi

si wie ten wany projekt i o wizji wszystkiego o co walczysz pod-

czas pracy nad nim naturalna motywacja i ciekawo ustpi miejsca

niepokojowi

Zastp wyraenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo wyraeniem

bdquoMog wykona13 jeden may krokrdquo

Zawsze kiedy poczujesz obezwadnienie spowodowane wielkoci

i znaczeniem projektu ktoacutery masz zrealizowa przypomnij sobie stwier-

dzenie bdquoMog wykona jeden may krok Jeden may krok wstpny szkic

plan jedno sowo raquohalolaquo To wszystko co musz teraz zrobirdquo Nigdy nie

mona od razu zbudowa caego domu Teraz moesz tylko pooy beton

na fundamentach wbi jeden gwoacuted wznie cian mdash wykona jeden

may krok Nigdy nie byby w stanie napisa od razu caej ksiki mdash mo-

esz napisa jeden rozdzia kilka stron naraz Wiesz e moesz wy-

kona jeden drobny krok Poroacutewnanie tego jednego kroku z ktoacuterym

mona sobie poradzi z wielkim przedsiwziciem daje Ci czas na nauk

odpoczynek i odzyskanie si pomidzy seriami drobnych krokoacutew Kady

z nich zapewni Ci czas na docenienie swoich osigni zyskanie nowej

perspektywy dotyczcej kierunku swojego dziaania i zaangaowanie si

ponownie w osiganie dugookresowych celoacutew

4 Negatywne mylenie bdquoMusz by13 perfekcyjnyrdquo

Powtarzajc sobie bdquoMusz by perfekcyjnyrdquo nie znioacutesbym pomykirdquo

znacznie zwikszasz szanse e bdziesz potrzebowa odkadania dzia-

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 87

ania jako ochrony przed nieprzyjemnociami zwizanymi z porak

i krytyk Oznacza to te e cz Twojego wewntrznego dialogu

koncentruje si na potpianiu wszystkich niewielkich postpoacutew jako nie-

znaczcych w poroacutewnaniu do tego jakie Twoim zdaniem powinny by

Jeeli wymagasz od siebie doskonaej prezentacji projektu ktoacuterego nie

mona skrytykowa cisego przestrzegania diety czy domu bez adnych

plam wystawiasz si na porak i nieuchronny samokrytycyzm Im wik-

szym jeste samokrytycznym perfekcjonist tym trudniej jest Ci rozpo-

cz prac nad projektem ktoacutery mdash jak ju wiesz mdash nigdy nie bdzie wy-

starczajco dobrze zrealizowany Trwanie przy perfekcyjnej wizji

spowoduje e zaczniesz si obawia dostrzega rzeczywiste wyniki dzia-

ania oraz e nie przygotujesz si na moliwo poraki przez stworzenie

planu ktoacutery pozwoli Ci zacz dziaanie od nowa a take bdzie mie

wpyw na zwikszenie skonnoci do porzucania projektu po zetkniciu si

ze zwykym problemem Jak na ironi perfekcjonizm i krytycyzm w sto-

sunku do swoich bdoacutew sprawiaj e poraki staj si bardziej

prawdopodobne i powaniejsze

Zastp wyraenie bdquoMusz by doskonayrdquo wyraeniem

bdquoMog by13 doskonale ludzkirdquo

Zastp wymagania dotyczce perfekcyjnej pracy akceptacj (nie re-

zygnacj na rzecz) swoich ludzkich ogranicze Zaakceptuj tak zwane

bdy (a w rzeczywistoci informacje zwrotne) jako cz zwykego procesu

uczenia si Zamiast samokrytycyzmu bdziesz potrzebowa wyrozu-

miaoci dla samego siebie aby wesprze swoje odwane starania w obli-

czu nieuniknionego ryzyka zwizanego z wykonywaniem prawdziwej

niedoskonaej pracy zamiast marzy o doskonaym ukoczonym

projekcie Jako nowicjusz bdziesz musia si wykaza szczegoacuteln a-

godnoci w stosunku do siebie poniewa zanim osigniesz pewno

siebie charakterystyczn dla mistrza musisz wykona pierwsze niepo-

radne kroki Kiedy si nauczysz oczekiwania i akceptacji niedoskonaoci

zwizanych z pierwszymi krokami podczas realizacji swoich projektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 10: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 75

sprawozdania jej zwyka energia i rado znikay pojawiao si przy-

gnbienie i mizerniaa Garbia si jakby pod brzemieniem wielkiej odpo-

wiedzialnoci i cierpiaa na skutek duego zmczenia napicia mini

i bezsennoci ycie wydawao si jej jednym wielkim obowizkiem bez

miejsca na wolno lub rozrywk

Aby szybko uzyska rezultaty i pozby si uczucia bezradnoci oraz

poczucia e jest ofiar Beata musiaa zmieni swoje nastawienie w sytu-

acji w ktoacuterej byo najbardziej prawdopodobne odkadanie dziaania

bdquoJeeli chodzi o mnie mdash powiedziaem mdash nie musi pani robi nic eby

by wartociow osob Jeli jednak pani zdecyduje inaczej moe to pani

roacutewnie zrobi przyjmujc pen odpowiedzialno za konsekwencje

Pani ciao i umys bd dziaa zgodnie z tym komunikatem Musi pani

zastpi kade stwierdzenie raquoMuszlaquo dojrza decyzj co do metod roz-

poczcia pracy nad projektem lub wyjani przeoonemu dlaczego pani

tego nie zrobirdquo Po tej pierwszej sesji Beata zamiast moacutewi bdquoMuszrdquo

zacza podejmowa decyzje mdash dokonywaa jasnych wyboroacutew jak dojrzaa

dorosa osoba

Nastpnego dnia zdecydowaa e bdzie pracowa nad t czci

sprawozdania ktoacutera bya najmniej nieprzyjemna i poprosia przeoo-

nego o pomoc przy fragmentach ktoacutere wydaway si jej trudniejsze Obie-

caa sobie roacutewnie e jeli zdecyduje si na przygotowanie raportu

bdzie to po raz ostatni Beata zobaczya wicej moliwoci w yciu i wsta-

wiajc si za dziecic czci swojej osobowoci nie czuje ju przymusu

odkadania dziaania

Beata bardzo skutecznie wykorzystaa moc dokonywania wyboroacutew

Teraz ma wiksze poczucie odpowiedzialnoci za swoje ycie Wczeniej

dziecica strona jej osobowoci czua si rozdarta pomidzy potrzeb

aprobaty ze strony osoacuteb reprezentujcych wadz i potrzeb wyraania

swojej obawy i mocy przez odkadanie dziaania Teraz przy udziale we-

wntrznego systemu wsparcia i bardziej skutecznego jzyka dotyczcego

wyboroacutew Beata radzi sobie z presj w pracy stosujc kompleksow jed-

nolit metod

Kup książkę Poleć książkę

76 NAWYK SAMODYSCYPLINY

bdquoPowinienemrdquo mdash komunikaty o przygnbieniu

U wielu z nas wina i poczucie winy zwizane ze wzorem odkadania dzia-

ania wi si z jzykiem w ktoacuterym stosowane jest sowo bdquopowinie-

nemrdquo Dla osoacuteb odkadajcych dziaanie stracio ono swoje pierwotne

znaczenie bdquoNie podoba mi si to i mam zamiar co w zwizku z tym

zrobirdquo Zamiast tego sprowadza si ono do stwierdzenia bdquoJestem zy

i rozczarowany w zwizku z zaistnia sytuacj (czyli wyglda ona ina-

czej ni Twoim zdaniem powinna) i zamierzam narzeka oraz le si

czurdquo

Wewntrzny dialog zawierajcy sowo bdquopowinienemrdquo ma taki sam nega-

tywny efekt jak ustalanie celoacutew przynoszcych rezultat przeciwny do

zamierzonego zazdro w stosunku do innych osoacuteb i tsknota za przy-

szoci Prowadz one do powstawania negatywnych poroacutewna kry-

tycznych w stosunku do siebie

Stwierdzenie bdquopowinno by inaczejrdquo zawiera poroacutewnanie wyobra-

onego idealnego stanu z obecn negatywn sytuacj

Stwierdzenie bdquopowinno by zrobionerdquo zawiera poroacutewnanie sytuacji

kocowej ze z lub negatywn sytuacj pocztkow

Stwierdzenie bdquopowinienem by jak onrdquo zawiera poroacutewnanie Cie-

bie z osob ktoacuterej zazdrocisz lub ktoacuter podziwiasz z Tob

jako z nieodpowiedni osob

Stwierdzenie bdquopowinno by tutajrdquo zawiera poroacutewnanie wyobra-

onej szczliwej przyszoci z sytuacj w teraniejszoci

Stwierdzenie bdquopowinienemrdquo powtarzane przez cay dzie przypomina

refren ktoacutery powoduje rezultaty przeciwne do zamierzonych i progra-

muje w umyle negatywny podprogowy komunikat bdquoJestem zy Jestem

w niewaciwym miejscu Nie robi postpoacutew Nic nie jest tak jak naleyrdquo

Wyraenie bdquopowinienemrdquo wywouje depresj podobnie jak wyraenie

bdquomuszrdquo powoduje stres Tylko policz ile razy mylisz bdquopowinienemrdquo

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 77

lub bdquonie powinienemrdquo w cigu dziesiciu minut a zobaczysz depresj

u siebie we waciwym rozmiarze Najprawdopodobniej bdziesz mie

poczucie e jeste ofiar dwigasz brzemi i odnosisz poraki

Nie twierdz e nie warto proacutebowa osiga celoacutew i dy do ideaoacutew

Wyraenia bdquopowinienemrdquo nie powinny jednak powodowa powstawania

negatywnych poroacutewna nie wskazujc metod osignicia wymarzonych

celoacutew Stwierdzenia bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo nie przekazuj ciau i umy-

sowi wyranej wizji

wybranego dziaania

wybranego czasu dziaania

wybranego miejsca rozpoczcia dziaania

wybranych sposoboacutew dziaania

Kiedy zaczniesz rozmawia z sob w jzyku ktoacutery koncentruje si

na wynikach zamiast na winie na wyborach zamiast na tym co naley

zrobi i na obecnej sytuacji zamiast na tym jak powinna ona wyglda

odkryjesz e Twoje ciao i umys mdash uwolnione od niepotrzebnych kon-

fliktoacutew w przeszoci i negatywnych poroacutewna z przyszoci mdash wspoacute-

pracuj zapewniajc poziom pozytywnej energii

ariusz uwielbia prac handlarza dzie sztuki Niestety mimo za-

miowania do sztuki nie znosi zarzdzania firm i szczegoacuteoacutew

zwizanych z t prac Kiedy trzeba byo sporzdzi sprawozdania po-

datkowe albo nawet odnale faktur sprzeday Dariusz traci mnoacutestwo

energii bez koca powtarzajc sobie bdquoPowinienem by lepiej prowadzi

dokumentacjrdquo i bdquoPowinienem bardziej zaj si promocjrdquo Nawet kiedy

zacz porzdkowa dokumentacj myla bdquoNie bdzie tak dobrze jak

powinno by poniewa powinienem by zacz wczeniejrdquo Ulubiona praca

zmienia si w uciskajce brzemi

Dariuszowi wydawao si e nie ma znaczenia czy skoczy jak

prac czy odkada dziaanie mdash zawsze powtarza sobie bdquoPowinienemrdquo

D

Kup książkę Poleć książkę

78 NAWYK SAMODYSCYPLINY

i czu si przez to jeszcze gorzej Podczas spotka ze mn Dariusz mu-

sia si nauczy przesta myle o przeszoci w kategoriach bdquoPowinienem

byrdquo akceptujc to e teraz jest ona poza jego kontrol Nauczyem go

rozpoznawania pierwszych objawoacutew depresji dotyczcej utraconych mo-

liwoci przypominajc mu eby sobie powtarza bdquoTak to ju prze-

szo Szkoda nie mog w zwizku z tym nic zrobi Ale co mog zrobi

terazrdquo Nastpnie wiczy umiejtno szybkiego zwracania uwagi na

jeden drobny krok ktoacutery moacuteg wykona aby uzyska natychmiastow

popraw Dariusz nauczy si take kierowa uwizion energi na kon-

struktywne dziaanie i zastpowa nim martwienie si to co bdquopowinienrdquo

w przyszoci przez zadanie sobie pytania bdquoKiedy znowu mog zacz

pracowa nad osigniciem tego celurdquo Rozmawiajc z sob w sposoacuteb

ktoacutery niszczy dawne wzory Dariusz zacz bardzo skutecznie zmienia

samokrytycyzm i depresj zwizan z proacutebami osignicia rzeczy nie-

moliwych w co konstruktywnego co moacuteg osign

Aby unikn pogrenia w mylach o przeszoci lub o przyszoci

trzeba zacz zmienia swoacutej wewntrzny dialog Jeli chcemy sta si bar-

dziej wydajni i skuteczni musimy przekazywa sobie jasne komunikaty

o tym jakie dziaania wybieramy oraz kiedy i gdzie zamierzamy rozpo-

cz realizacj tych zobowiza

MOC WYBORU

To jak due znaczenie ma wyeliminowanie podwoacutejnych komunikatoacutew

i sprzecznych uczu ktoacutere s nieodmiennie zwizane z wyraeniami

bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo uwiadomiem sobie kiedy byem czonkiem

101 dywizji lotniczej Mimo e praktycznie wszyscy spadochroniarze s

ochotnikami moacutej oficer dowodzcy powiedzia mi e mog dobro-

wolnie poacutej do szkoy lotniczej ale jeli tego nie zrobi istnieje due

prawdopodobiestwo e bd musia skaka bez przeszkolenia Miao

to miejsce wtedy gdy jednostka bya przez cay czas w stanie gotowoci

ze wzgldu na liczb punktoacutew zapalnych na caym wiecie

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 79

Zrobiem to mimo e musiaem spdzi dwa razy wicej czasu w bu-

tach wojskowych podczas niezwykle mczcych tygodni wicze woj-

skowych i treningoacutew w gorcym socu Georgii w Fort Benning bdquocentrum

lotnictwardquo Odkryem wtedy e w rzeczywistoci oczekiwano abym ska-

ka z samolotu leccego z szybkoci 225 kmh na wysokoci 610 metroacutew

Wysiek konieczny do przebrnicia przez szkolenie dla spadochroniarzy

w pewien sposoacuteb sprawia e zapomina si do czego prowadz przy-

gotowania Oczywicie gdybym si o to martwi odczuwabym obaw

przed sukcesem mdash rodzaj obawy wywoanej przewidywaniem e nagrod

za cik prac bdzie jeszcze cisza praca

Nigdy nie zapomn tamtego pierwszego lotu Kiedy nasz samolot

osign prdko 225 kmh i wznioacutes si na wysoko 610 metroacutew

otwarto drzwi w oczekiwaniu e bdziemy skaka Z przodu widziaem

innych modych ludzi ktoacuterzy z wielkimi oporami proacutebowali si zmierzy

z przeraajcym zadaniem Kiedy zbliali si do drzwi wielu z nich kado

rce na wewntrznej stronie drzwi kabiny co wiadczyo o sprzecznych

uczuciach zwizanych z opuszczeniem samolotu mdash mieli trzyma rce

na zewntrz drzwi aby si od nich odepchn Patrzyli w doacute na twardy

grunt wida byo napicie ich cia i automatycznie si wycofywali jakby

przygotowujc si do nieudanego skoku Z tej niewaciwej i niebezpiecz-

nej pozycji albo proacutebowali zmusza si do skokoacutew albo byli wyrzucani

przez sieranta opuszczajc samolot w nieodpowiedni sposoacuteb Co chwila

byo sycha okropny huk jakby skaczca osoba nie robia tego prawido-

wo i uderzaa ciaem o bok samolotu Brak chci do wyskoczenia powo-

dowa zwikszenie prawdopodobiestwa e spadochron nie bdzie dzia-

a dobrze i nie otworzy si we waciwy sposoacuteb

Pocztkowo paraliowa mnie strach mdash jakbym na pokadzie 30 me-

troacutew nad ziemi by niezdolny do tego eby si poruszy Miaem wszyst-

kie objawy stresu spocone donie przypieszone bicie serca trzsce

si kolana i mdoci Powiedziaem sobie bdquoMusisz to zrobirdquo Wtedy

zrozumiaem jakie to byo szalestwo i e w rzeczywistoci nie chcia-

em wyskakiwa z samolotu

Kup książkę Poleć książkę

80 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Obserwujc tych mczyzn ktoacuterzy okazywali sprzeczne uczucia zwi-

zane z wyskoczeniem z samolotu i syszc jak ich ciaa odbijaj si od

przegrody byo mi atwiej dokona pierwszego wyboru bdquoNie wyskocz

z samolotu w ten sposoacutebrdquo mdash powiedziaem do siebie Wtedy odkryem

moc wyboru mdash nie bdquomuszrdquo ani bdquochcrdquo tylko trzeci postaw To odkrycie

spowodowao e zrobiem krok naprzoacuted w kierunku dwoacutech nastp-

nych wyboroacutew 1) nie zostan wypchnity z samolotu 2) jeeli wyskocz

z samolotu bdzie to zalee od mojej woli Zwiksz do maksimum

szanse bezpiecznego wyjcia Zmiana moich uczu bya dosy znaczna

Celowe dziaanie zastpio stres a poczucie e jestem ofiar przekszta-

cio si w wiksz odpowiedzialno za dziaanie

Kiedy przysza kolej na mnie wszystko we mnie moacutewio bdquoDokonuj

wyboru wyskocz z samoloturdquo Nie wahaem si ani nie miaem sprzecz-

nych uczu Celowo umieciem rce na zewntrz ramy drzwi aby si

wypchn brnc przez wiatr wiejcy z prdkoci blisko 250 kmh

i pozby si jakichkolwiek wtpliwoci co do pozostania w samolocie

Zamiast patrze w doacute i wyobraa sobie porak popatrzyem w goacuter

w kierunku chmury ktoacuter wybraem za swoacutej cel

Poniewa dokonaem wyboru mdash miaem skaka mdash skoncentrowaem

myli i zachowanie na tym dziaaniu odkadajc na bok jakiekolwiek

myli o tym eby nie skaka lub o tym e bdquomusz skakardquo Podszedem

do drzwi majc jeden cel Na sygna wziem gboki oddech pochyliem

kolana skoncentrowaem si na swojej chmurze i wydostaem si przez

drzwi bezpiecznie opuszczajc samolot i mijajc jego kadub o co naj-

mniej dwa metry

Zawsze bd pamita dreszcz towarzyszcy temu skokowi tak samo

jak peen radoci miech kiedy bezpiecznie wyldowaem bez adnego

uszczerbku Ale waniejsza staa si dla mnie na przestrzeni lat lekcja

przejmowania odpowiedzialnoci ktoacutera pynie ze zmiany wyraenia

bdquomuszrdquo na dokonywanie wyboru

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 81

Od oporu do zaangaowania

W yciu wielokrotnie mamy do czynienia z ograniczonymi moliwo-

ciami i nieprzyjemnymi wyborami Na przykad ludzie czsto staj przed

wyborem gdy wracaj do zdrowia Chocia choroba nie jest przyjemna

daje nam moliwo odkrycia e wszystkie rzeczy ktoacutere bdquomusimyrdquo zrobi

jako zostaj zrobione bez nas lub mona przetrwa nawet wtedy gdy

si ich nie zrobi Wracajc do zdrowia mona roacutewnie zaobserwowa

z wielkim zdziwieniem autentyczne pragnienie powrotu do pracy Nagle

okazuje si e wybieramy dziaanie wczeniej postrzegane jako trudne

narzucone zadanie

Mona sobie atwo wyobrazi osob odkadajc dziaanie kiedy bdquotar-

gujc si z Bogiemrdquo modli si bdquoObiecuj e nie bd ju odkada dziaa-

nia ani narzeka na prac Jeli tylko wyzdrowiej bd spokojnie

z radoci i rozsdnie wykonywa swoj pracrdquo Dowiadczenie takiej

zmiany dotyczcej energii i nastawienia do pracy jest naprawd godne

uwagi i jest cudownym darem

Osoby stosujce diet i te ktoacutere chc rzuci palenie czsto dowiad-

czaj nagej zmiany kiedy znajduj si w sytuacji zagraajcej yciu lub

zachodz w ci mdash ich opoacuter zastpuje zaangaowanie W The Washing-

ton Post opisywano histori Giny ktoacutera po raz pierwszy zasza w ci

Przez cae lata proacutebowaa rzuci palenie i udoskonali diet Kiedy zasza

w ci bdquoodstawia papierosy i bezwartociowe jedzenie Zacza jada

niadania Jej typowy lunch zoony z nerkowcoacutew i dietetycznej Pepsi

zastpia kanapka i szklanka mlekardquo Teraz chciaa je prawidowo

Byo to jej zobowizanie jej wyboacuter a nie zwyka narzucona z zewntrz

bdquopowinnordquo

Nie musisz wyskakiwa z samolotu chorowa ani zachodzi w ci

aby tak bardzo zmieni si Twoacutej punkt widzenia Podczas codziennych

zaj posuchaj jak negatywny dialog z samym sob tworzy wizje biernoci

i bezsilnoci bdquoMusz pracowa podczas lunchu musz kupi gaz do samo-

chodu musz kupi prezent dla matki musz i na imprez firmowrdquo

Kup książkę Poleć książkę

82 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Wyproacutebowanie mocy wyboru pozwoli Ci skierowa ku konstruktywnym

wysikom energi ktoacutera poprzednio bya zablokowana przez opoacuter i po-

czucie e jeste ofiar

Czy chcesz y z konsekwencjami niewykonania dziaania O ile bar-

dziej wolny si poczujesz jeli podejmiesz jasn decyzj zwizan

z ktoacuterymkolwiek z zada Masz wyboacuter Nie musisz chcie wykona za-

danie ani je uwielbia Ale jeli bdziesz to przedkada nad konsekwencje

niewykonania zadania moesz si zdecydowa na pene zaangaowanie

w jego wykonanie Kiedy to Ty zdecydujesz o udziale w imprezie firmo-

wej wyjedzie na stacj gazow czy do sklepu z upominkami wyraanie

si w sposoacuteb bardziej pozytywny i ukazujcy moc (bo jeste czowiekiem

ktoacutery ma moc) nabierze sensu bdquoId do sklepu bd u dentysty o 1500

id na kolegium dzisiaj ranordquo

Angaujc si w dojrzay sposoacuteb w wykonanie zadania zamiast znaj-

dowa powody aby go nie wykonywa bdziesz moacuteg sprawi e stanie

si ono bardziej przyjemne Nawet jeli moliwoci wyboru s bardzo

ograniczone moesz doskonali swoj moc dokonywania wyboroacutew

i uczy si wybiera drog ktoacutera wydaje Ci si najbardziej rozsdna

Wanie dlatego e wybierasz pewn moliwo staje si ona atwiejsza

mniej nieprzyjemna i szybciej mona dokoczy dane zadanie Zawsze

kiedy okazuje si e tracisz motywacj do koczenia projektu przyjrzyj

si konsekwencjom istnienia wyraenia bdquomuszrdquo w sposobie mylenia

i podejmij w tym momencie decyzj dotyczc drogi mdash obecnej a nie wy-

obraonej mdash lub pozbd si tego wyraenia Wyboacuter naley do Ciebie

Nauka moacutewienia bdquonierdquo

Dzieci w okresie bdquookropnego dwulatkardquo ucz si moacutewi bdquonierdquo w odpowiedzi

niemal na wszystko To cz ich rozwoju poznawczego oraz rozwoju

osobowoci mdash nauka oddzielenia od rodzicoacutew Moe to te by potwier-

dzenie wewntrznej wartoci i zwile wyraa postaw bdquoNie nie musz

tego robi Nie musz robi nic aby udowodni e jestem godzien mioci

i na ni zasugujrdquo Czy nie byoby wspaniale gdyby doroli mieli ten

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 83

rodzaj pewnoci co do wasnej wartoci Wielu z nich moacutewi bdquoNie nie mu-

szrdquo tylko podczas choroby i wtedy przepraszajco wyjaniaj bdquoPrzykro

mi ale nie mog Jak tylko bd w stanie usi i przyj poywienie za-

czn ciko pracowa i robi wszystko co w mojej mocy nawet jeli pojawi

si ponowne zagroenie dla mojego zdrowiardquo

Moacutewienie bdquonierdquo to wana umiejtno dla osoacuteb odkadajcych dziaa-

nie Dziki niej zmniejsza si prawdopodobiestwo e bdziesz szybko

wykonywa zadania aby zrekompensowa sobie dostrzegany u siebie brak

wartoci Bezporednie i dojrzale wyraone bdquonierdquo wyjania sytuacj znacz-

nie szybciej ni bierne bdquoTak by moe bd musiardquo w zwizku z ktoacuterym

odczuwasz poacuteniej niech i przeciwko ktoacuteremu si buntujesz odkadajc

dziaanie

Umiejtno moacutewienia bdquonierdquo to skuteczna metoda dokonywania wy-

boru zwaszcza dla osoacuteb odkadajcych dziaanie To inna forma stwier-

dzenia bdquomog by niedoskonay ale mam wystarczajco duo szacunku

do siebie eby powiedzie raquoNie nie musz tego robilaquordquo Ta umiejt-

no pozwala te unikn przyjmowania na siebie zbyt wielu obowizkoacutew

i poczucia brzemienia Moacutewic bdquonierdquo zapewniamy bdquoWiem e moesz

wywrze na mnie presj ale nie moesz spowodowa zagroenia dla

poczucia mojej wartocirdquo bdquoNierdquo mona moacutewi asertywnie i nie w sposoacuteb

defensywny na przykad

bdquoNie potrzebuj czasu aby to przemylerdquo

bdquoNie nie jestem taki szybki jak ty i chc mie czas eby to sta-

rannie przemylerdquo

bdquoNie wol raczej takie warunki kontraktu ktoacutere mog w peni

zaakceptowa ni ryzyko pogorszenia jakoci mojej pracyrdquo

bdquoNie nie zapac teraz tego rachunku i chciabym zapaci za ten

przywilej z naliczonych odsetekrdquo

Uywanie nowych innych stwierdze na wasny temat wicych

si z wyborem zaangaowaniem i umiejtnoci moacutewienia bdquonierdquo to bardzo

istotny krok w kierunku zwikszenia moliwoci pracy nad kadym

Kup książkę Poleć książkę

84 NAWYK SAMODYSCYPLINY

zadaniem i zmiany z osoby odkadajcej dziaanie w skutecznego czowieka

czynu Odkryjesz e dziki poniszemu systemowi ponownego progra-

mowania stwierdze na wasny temat szybko zaczniesz wiza swoje

dawne nawyki z automatycznymi dziaaniami korygujcymi zmierzajc

w pozytywnym kierunku w ktoacuterym id ludzie czynu

PI STWIERDZE ODROacuteNIAJCYCH OSOBY

ODKADAJCE DZIAANIE OD LUDZI CZYNU

Podczas piciu lat nauki i dokadnego badania nawyku odkadania dzia-

ania u siebie samego oraz u moich klientoacutew w trakcie sesji coachingu

i terapii zidentyfikowaem pi negatywnych przykadoacutew nastawie czy

te stwierdze na wasny temat ktoacutere prowadz do odkadania dziaania

i odroacuteniaj osoby ktoacutere w ten sposoacuteb postpuj od ludzi czynu Nie

kady z objawoacutew bdzie dokadnie odpowiada Twojemu wzorowi odka-

dania dziaania ale identyfikacja tych piciu uywanych negatywnych

stwierdze uatwi Ci zastpienie ich pozytywnymi wyzwaniami ktoacutere

przygotowaem

1 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMuszrdquo

Powtarzanie przez cay dzie wyraenia bdquoMuszrdquo (oznaczajcego bdquoMusz

ale nie chcrdquo) sprawi e bdziesz mie sprzeczne uczucia i poczucie e je-

ste ofiar (bdquoMusz ale gdybym mia wadz nie musiabymrdquo) co stanowi

usprawiedliwienie dla odkadania dziaania Po zidentyfikowaniu tego

stwierdzenia i nastawienia ofiary ktoacutere si za nim kryje zechcesz si

go pozby zastpujc je stwierdzeniem zwizanym z wyborem i na-

stawieniem na przejmowanie odpowiedzialnoci

Zastp wyraenie bdquoMuszrdquo wyraeniem bdquoWybieramrdquo

Jzyk nastawienia i zachowania ludzi czynu mona sobie przyswoi

poprzez odpowiedni praktyk podczas wykonywania danego zadania

Na przykad jeli siedzisz przy biurku patrzc na stos poczty czekajcej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 85

na odpowied i na list rozmoacutew telefonicznych ktoacutere trzeba przeprowa-

dzi pierwsz rzecz jak moesz zauway jest to e zaczynaj Ci opa-

da ramiona co oznacza przygnbienie i poczucie brzemienia Jest to jasny

znak e nawet jeli nie moacutewie bdquoMuszrdquo czujesz si bardziej jak ofia-

ra ni jak odpowiedzialna osoba ktoacutera ma wadz Kiedy to sobie

uwiadomisz natychmiast wybierz prac lub zaakceptuj odpowie-

dzialno za wyboacuter opoacutenienia zadania Wykorzystaj swoj wiadomo

negatywnych myli lub nastawienia aby odruchowo przyj nastawie-

nie czowieka czynu charakteryzowane przez wyboacuter i moc

2 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMusz skoczy13rdquo

Moacutewienie do siebie bdquoMusz skoczyrdquo powoduje e koncentrujesz si na

wyniku gdzie w przyszoci nie moacutewic sobie nigdy od czego naley

rozpocz dziaanie bdquoKoczenierdquo odnosi si do nieokrelonej przyszoci

by moe odlegej od Twojego obecnego stanu umiejtnoci pewnoci

siebie i perspektyw Koncentracja na takim aspekcie sprawi e zadanie

bdzie si wydawao jeszcze bardziej obezwadniajce niemal niemoliwe

do wykonania Naley zmieni ten stan rzeczy i zastpi to stwierdzenie

wicym zobowizaniem do rozpoczcia dziaania teraz

Zastp wyraenie bdquoMusz koczyrdquo wyraeniem

bdquoKiedy mog zacz13rdquo

bdquoKiedy mog zaczrdquo to haso czowieka czynu Automatycznie idzie

ono w lad za wszystkimi zmartwieniami dotyczcymi ukoczenia zada-

nia i poczuciem obezwadnienia oraz powoduje e pobudzona energia

koncentruje si na tym czym mona si zaj teraz Dziaa to jak urz-

dzenie ktoacutere kieruje wszystkie niezdecydowane dziaania do punktu wyj-

ciowego projektu A jeli rozpoczcie projektu jest obecnie niemoliwe

pytanie bdquoKiedy znowu mog zaczrdquo powoduje e ponownie zostajemy

zaprogramowani na ukierunkowane i proste rozpoczcie zadania w nie-

dalekiej przyszoci z jasn wizj czasu miejsca i punktu od ktoacuterego

zaczniemy

Kup książkę Poleć książkę

86 NAWYK SAMODYSCYPLINY

3 Negatywne mylenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo

Mylenie o projekcie jako o duym i wanym powoduje jeszcze wiksze

poczucie obezwadnienia W rzeczywistoci moacutewisz bdquoNie wiem jak mia-

bym si zaj tak powanym zadaniem To bardzo wane Ten projekt mu-

si zrobi na wszystkich wraenie To moja wielka yciowa szansardquo

Im wikszy i bardziej obezwadniajcy wydaje Ci si projekt tym wik-

sz masz skonno do odkadania dziaania Jeli bdziesz wywoywa

w sobie poczucie obezwadnienia mylc o wszystkich krokach z ktoacuterymi

si wie ten wany projekt i o wizji wszystkiego o co walczysz pod-

czas pracy nad nim naturalna motywacja i ciekawo ustpi miejsca

niepokojowi

Zastp wyraenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo wyraeniem

bdquoMog wykona13 jeden may krokrdquo

Zawsze kiedy poczujesz obezwadnienie spowodowane wielkoci

i znaczeniem projektu ktoacutery masz zrealizowa przypomnij sobie stwier-

dzenie bdquoMog wykona jeden may krok Jeden may krok wstpny szkic

plan jedno sowo raquohalolaquo To wszystko co musz teraz zrobirdquo Nigdy nie

mona od razu zbudowa caego domu Teraz moesz tylko pooy beton

na fundamentach wbi jeden gwoacuted wznie cian mdash wykona jeden

may krok Nigdy nie byby w stanie napisa od razu caej ksiki mdash mo-

esz napisa jeden rozdzia kilka stron naraz Wiesz e moesz wy-

kona jeden drobny krok Poroacutewnanie tego jednego kroku z ktoacuterym

mona sobie poradzi z wielkim przedsiwziciem daje Ci czas na nauk

odpoczynek i odzyskanie si pomidzy seriami drobnych krokoacutew Kady

z nich zapewni Ci czas na docenienie swoich osigni zyskanie nowej

perspektywy dotyczcej kierunku swojego dziaania i zaangaowanie si

ponownie w osiganie dugookresowych celoacutew

4 Negatywne mylenie bdquoMusz by13 perfekcyjnyrdquo

Powtarzajc sobie bdquoMusz by perfekcyjnyrdquo nie znioacutesbym pomykirdquo

znacznie zwikszasz szanse e bdziesz potrzebowa odkadania dzia-

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 87

ania jako ochrony przed nieprzyjemnociami zwizanymi z porak

i krytyk Oznacza to te e cz Twojego wewntrznego dialogu

koncentruje si na potpianiu wszystkich niewielkich postpoacutew jako nie-

znaczcych w poroacutewnaniu do tego jakie Twoim zdaniem powinny by

Jeeli wymagasz od siebie doskonaej prezentacji projektu ktoacuterego nie

mona skrytykowa cisego przestrzegania diety czy domu bez adnych

plam wystawiasz si na porak i nieuchronny samokrytycyzm Im wik-

szym jeste samokrytycznym perfekcjonist tym trudniej jest Ci rozpo-

cz prac nad projektem ktoacutery mdash jak ju wiesz mdash nigdy nie bdzie wy-

starczajco dobrze zrealizowany Trwanie przy perfekcyjnej wizji

spowoduje e zaczniesz si obawia dostrzega rzeczywiste wyniki dzia-

ania oraz e nie przygotujesz si na moliwo poraki przez stworzenie

planu ktoacutery pozwoli Ci zacz dziaanie od nowa a take bdzie mie

wpyw na zwikszenie skonnoci do porzucania projektu po zetkniciu si

ze zwykym problemem Jak na ironi perfekcjonizm i krytycyzm w sto-

sunku do swoich bdoacutew sprawiaj e poraki staj si bardziej

prawdopodobne i powaniejsze

Zastp wyraenie bdquoMusz by doskonayrdquo wyraeniem

bdquoMog by13 doskonale ludzkirdquo

Zastp wymagania dotyczce perfekcyjnej pracy akceptacj (nie re-

zygnacj na rzecz) swoich ludzkich ogranicze Zaakceptuj tak zwane

bdy (a w rzeczywistoci informacje zwrotne) jako cz zwykego procesu

uczenia si Zamiast samokrytycyzmu bdziesz potrzebowa wyrozu-

miaoci dla samego siebie aby wesprze swoje odwane starania w obli-

czu nieuniknionego ryzyka zwizanego z wykonywaniem prawdziwej

niedoskonaej pracy zamiast marzy o doskonaym ukoczonym

projekcie Jako nowicjusz bdziesz musia si wykaza szczegoacuteln a-

godnoci w stosunku do siebie poniewa zanim osigniesz pewno

siebie charakterystyczn dla mistrza musisz wykona pierwsze niepo-

radne kroki Kiedy si nauczysz oczekiwania i akceptacji niedoskonaoci

zwizanych z pierwszymi krokami podczas realizacji swoich projektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 11: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

76 NAWYK SAMODYSCYPLINY

bdquoPowinienemrdquo mdash komunikaty o przygnbieniu

U wielu z nas wina i poczucie winy zwizane ze wzorem odkadania dzia-

ania wi si z jzykiem w ktoacuterym stosowane jest sowo bdquopowinie-

nemrdquo Dla osoacuteb odkadajcych dziaanie stracio ono swoje pierwotne

znaczenie bdquoNie podoba mi si to i mam zamiar co w zwizku z tym

zrobirdquo Zamiast tego sprowadza si ono do stwierdzenia bdquoJestem zy

i rozczarowany w zwizku z zaistnia sytuacj (czyli wyglda ona ina-

czej ni Twoim zdaniem powinna) i zamierzam narzeka oraz le si

czurdquo

Wewntrzny dialog zawierajcy sowo bdquopowinienemrdquo ma taki sam nega-

tywny efekt jak ustalanie celoacutew przynoszcych rezultat przeciwny do

zamierzonego zazdro w stosunku do innych osoacuteb i tsknota za przy-

szoci Prowadz one do powstawania negatywnych poroacutewna kry-

tycznych w stosunku do siebie

Stwierdzenie bdquopowinno by inaczejrdquo zawiera poroacutewnanie wyobra-

onego idealnego stanu z obecn negatywn sytuacj

Stwierdzenie bdquopowinno by zrobionerdquo zawiera poroacutewnanie sytuacji

kocowej ze z lub negatywn sytuacj pocztkow

Stwierdzenie bdquopowinienem by jak onrdquo zawiera poroacutewnanie Cie-

bie z osob ktoacuterej zazdrocisz lub ktoacuter podziwiasz z Tob

jako z nieodpowiedni osob

Stwierdzenie bdquopowinno by tutajrdquo zawiera poroacutewnanie wyobra-

onej szczliwej przyszoci z sytuacj w teraniejszoci

Stwierdzenie bdquopowinienemrdquo powtarzane przez cay dzie przypomina

refren ktoacutery powoduje rezultaty przeciwne do zamierzonych i progra-

muje w umyle negatywny podprogowy komunikat bdquoJestem zy Jestem

w niewaciwym miejscu Nie robi postpoacutew Nic nie jest tak jak naleyrdquo

Wyraenie bdquopowinienemrdquo wywouje depresj podobnie jak wyraenie

bdquomuszrdquo powoduje stres Tylko policz ile razy mylisz bdquopowinienemrdquo

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 77

lub bdquonie powinienemrdquo w cigu dziesiciu minut a zobaczysz depresj

u siebie we waciwym rozmiarze Najprawdopodobniej bdziesz mie

poczucie e jeste ofiar dwigasz brzemi i odnosisz poraki

Nie twierdz e nie warto proacutebowa osiga celoacutew i dy do ideaoacutew

Wyraenia bdquopowinienemrdquo nie powinny jednak powodowa powstawania

negatywnych poroacutewna nie wskazujc metod osignicia wymarzonych

celoacutew Stwierdzenia bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo nie przekazuj ciau i umy-

sowi wyranej wizji

wybranego dziaania

wybranego czasu dziaania

wybranego miejsca rozpoczcia dziaania

wybranych sposoboacutew dziaania

Kiedy zaczniesz rozmawia z sob w jzyku ktoacutery koncentruje si

na wynikach zamiast na winie na wyborach zamiast na tym co naley

zrobi i na obecnej sytuacji zamiast na tym jak powinna ona wyglda

odkryjesz e Twoje ciao i umys mdash uwolnione od niepotrzebnych kon-

fliktoacutew w przeszoci i negatywnych poroacutewna z przyszoci mdash wspoacute-

pracuj zapewniajc poziom pozytywnej energii

ariusz uwielbia prac handlarza dzie sztuki Niestety mimo za-

miowania do sztuki nie znosi zarzdzania firm i szczegoacuteoacutew

zwizanych z t prac Kiedy trzeba byo sporzdzi sprawozdania po-

datkowe albo nawet odnale faktur sprzeday Dariusz traci mnoacutestwo

energii bez koca powtarzajc sobie bdquoPowinienem by lepiej prowadzi

dokumentacjrdquo i bdquoPowinienem bardziej zaj si promocjrdquo Nawet kiedy

zacz porzdkowa dokumentacj myla bdquoNie bdzie tak dobrze jak

powinno by poniewa powinienem by zacz wczeniejrdquo Ulubiona praca

zmienia si w uciskajce brzemi

Dariuszowi wydawao si e nie ma znaczenia czy skoczy jak

prac czy odkada dziaanie mdash zawsze powtarza sobie bdquoPowinienemrdquo

D

Kup książkę Poleć książkę

78 NAWYK SAMODYSCYPLINY

i czu si przez to jeszcze gorzej Podczas spotka ze mn Dariusz mu-

sia si nauczy przesta myle o przeszoci w kategoriach bdquoPowinienem

byrdquo akceptujc to e teraz jest ona poza jego kontrol Nauczyem go

rozpoznawania pierwszych objawoacutew depresji dotyczcej utraconych mo-

liwoci przypominajc mu eby sobie powtarza bdquoTak to ju prze-

szo Szkoda nie mog w zwizku z tym nic zrobi Ale co mog zrobi

terazrdquo Nastpnie wiczy umiejtno szybkiego zwracania uwagi na

jeden drobny krok ktoacutery moacuteg wykona aby uzyska natychmiastow

popraw Dariusz nauczy si take kierowa uwizion energi na kon-

struktywne dziaanie i zastpowa nim martwienie si to co bdquopowinienrdquo

w przyszoci przez zadanie sobie pytania bdquoKiedy znowu mog zacz

pracowa nad osigniciem tego celurdquo Rozmawiajc z sob w sposoacuteb

ktoacutery niszczy dawne wzory Dariusz zacz bardzo skutecznie zmienia

samokrytycyzm i depresj zwizan z proacutebami osignicia rzeczy nie-

moliwych w co konstruktywnego co moacuteg osign

Aby unikn pogrenia w mylach o przeszoci lub o przyszoci

trzeba zacz zmienia swoacutej wewntrzny dialog Jeli chcemy sta si bar-

dziej wydajni i skuteczni musimy przekazywa sobie jasne komunikaty

o tym jakie dziaania wybieramy oraz kiedy i gdzie zamierzamy rozpo-

cz realizacj tych zobowiza

MOC WYBORU

To jak due znaczenie ma wyeliminowanie podwoacutejnych komunikatoacutew

i sprzecznych uczu ktoacutere s nieodmiennie zwizane z wyraeniami

bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo uwiadomiem sobie kiedy byem czonkiem

101 dywizji lotniczej Mimo e praktycznie wszyscy spadochroniarze s

ochotnikami moacutej oficer dowodzcy powiedzia mi e mog dobro-

wolnie poacutej do szkoy lotniczej ale jeli tego nie zrobi istnieje due

prawdopodobiestwo e bd musia skaka bez przeszkolenia Miao

to miejsce wtedy gdy jednostka bya przez cay czas w stanie gotowoci

ze wzgldu na liczb punktoacutew zapalnych na caym wiecie

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 79

Zrobiem to mimo e musiaem spdzi dwa razy wicej czasu w bu-

tach wojskowych podczas niezwykle mczcych tygodni wicze woj-

skowych i treningoacutew w gorcym socu Georgii w Fort Benning bdquocentrum

lotnictwardquo Odkryem wtedy e w rzeczywistoci oczekiwano abym ska-

ka z samolotu leccego z szybkoci 225 kmh na wysokoci 610 metroacutew

Wysiek konieczny do przebrnicia przez szkolenie dla spadochroniarzy

w pewien sposoacuteb sprawia e zapomina si do czego prowadz przy-

gotowania Oczywicie gdybym si o to martwi odczuwabym obaw

przed sukcesem mdash rodzaj obawy wywoanej przewidywaniem e nagrod

za cik prac bdzie jeszcze cisza praca

Nigdy nie zapomn tamtego pierwszego lotu Kiedy nasz samolot

osign prdko 225 kmh i wznioacutes si na wysoko 610 metroacutew

otwarto drzwi w oczekiwaniu e bdziemy skaka Z przodu widziaem

innych modych ludzi ktoacuterzy z wielkimi oporami proacutebowali si zmierzy

z przeraajcym zadaniem Kiedy zbliali si do drzwi wielu z nich kado

rce na wewntrznej stronie drzwi kabiny co wiadczyo o sprzecznych

uczuciach zwizanych z opuszczeniem samolotu mdash mieli trzyma rce

na zewntrz drzwi aby si od nich odepchn Patrzyli w doacute na twardy

grunt wida byo napicie ich cia i automatycznie si wycofywali jakby

przygotowujc si do nieudanego skoku Z tej niewaciwej i niebezpiecz-

nej pozycji albo proacutebowali zmusza si do skokoacutew albo byli wyrzucani

przez sieranta opuszczajc samolot w nieodpowiedni sposoacuteb Co chwila

byo sycha okropny huk jakby skaczca osoba nie robia tego prawido-

wo i uderzaa ciaem o bok samolotu Brak chci do wyskoczenia powo-

dowa zwikszenie prawdopodobiestwa e spadochron nie bdzie dzia-

a dobrze i nie otworzy si we waciwy sposoacuteb

Pocztkowo paraliowa mnie strach mdash jakbym na pokadzie 30 me-

troacutew nad ziemi by niezdolny do tego eby si poruszy Miaem wszyst-

kie objawy stresu spocone donie przypieszone bicie serca trzsce

si kolana i mdoci Powiedziaem sobie bdquoMusisz to zrobirdquo Wtedy

zrozumiaem jakie to byo szalestwo i e w rzeczywistoci nie chcia-

em wyskakiwa z samolotu

Kup książkę Poleć książkę

80 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Obserwujc tych mczyzn ktoacuterzy okazywali sprzeczne uczucia zwi-

zane z wyskoczeniem z samolotu i syszc jak ich ciaa odbijaj si od

przegrody byo mi atwiej dokona pierwszego wyboru bdquoNie wyskocz

z samolotu w ten sposoacutebrdquo mdash powiedziaem do siebie Wtedy odkryem

moc wyboru mdash nie bdquomuszrdquo ani bdquochcrdquo tylko trzeci postaw To odkrycie

spowodowao e zrobiem krok naprzoacuted w kierunku dwoacutech nastp-

nych wyboroacutew 1) nie zostan wypchnity z samolotu 2) jeeli wyskocz

z samolotu bdzie to zalee od mojej woli Zwiksz do maksimum

szanse bezpiecznego wyjcia Zmiana moich uczu bya dosy znaczna

Celowe dziaanie zastpio stres a poczucie e jestem ofiar przekszta-

cio si w wiksz odpowiedzialno za dziaanie

Kiedy przysza kolej na mnie wszystko we mnie moacutewio bdquoDokonuj

wyboru wyskocz z samoloturdquo Nie wahaem si ani nie miaem sprzecz-

nych uczu Celowo umieciem rce na zewntrz ramy drzwi aby si

wypchn brnc przez wiatr wiejcy z prdkoci blisko 250 kmh

i pozby si jakichkolwiek wtpliwoci co do pozostania w samolocie

Zamiast patrze w doacute i wyobraa sobie porak popatrzyem w goacuter

w kierunku chmury ktoacuter wybraem za swoacutej cel

Poniewa dokonaem wyboru mdash miaem skaka mdash skoncentrowaem

myli i zachowanie na tym dziaaniu odkadajc na bok jakiekolwiek

myli o tym eby nie skaka lub o tym e bdquomusz skakardquo Podszedem

do drzwi majc jeden cel Na sygna wziem gboki oddech pochyliem

kolana skoncentrowaem si na swojej chmurze i wydostaem si przez

drzwi bezpiecznie opuszczajc samolot i mijajc jego kadub o co naj-

mniej dwa metry

Zawsze bd pamita dreszcz towarzyszcy temu skokowi tak samo

jak peen radoci miech kiedy bezpiecznie wyldowaem bez adnego

uszczerbku Ale waniejsza staa si dla mnie na przestrzeni lat lekcja

przejmowania odpowiedzialnoci ktoacutera pynie ze zmiany wyraenia

bdquomuszrdquo na dokonywanie wyboru

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 81

Od oporu do zaangaowania

W yciu wielokrotnie mamy do czynienia z ograniczonymi moliwo-

ciami i nieprzyjemnymi wyborami Na przykad ludzie czsto staj przed

wyborem gdy wracaj do zdrowia Chocia choroba nie jest przyjemna

daje nam moliwo odkrycia e wszystkie rzeczy ktoacutere bdquomusimyrdquo zrobi

jako zostaj zrobione bez nas lub mona przetrwa nawet wtedy gdy

si ich nie zrobi Wracajc do zdrowia mona roacutewnie zaobserwowa

z wielkim zdziwieniem autentyczne pragnienie powrotu do pracy Nagle

okazuje si e wybieramy dziaanie wczeniej postrzegane jako trudne

narzucone zadanie

Mona sobie atwo wyobrazi osob odkadajc dziaanie kiedy bdquotar-

gujc si z Bogiemrdquo modli si bdquoObiecuj e nie bd ju odkada dziaa-

nia ani narzeka na prac Jeli tylko wyzdrowiej bd spokojnie

z radoci i rozsdnie wykonywa swoj pracrdquo Dowiadczenie takiej

zmiany dotyczcej energii i nastawienia do pracy jest naprawd godne

uwagi i jest cudownym darem

Osoby stosujce diet i te ktoacutere chc rzuci palenie czsto dowiad-

czaj nagej zmiany kiedy znajduj si w sytuacji zagraajcej yciu lub

zachodz w ci mdash ich opoacuter zastpuje zaangaowanie W The Washing-

ton Post opisywano histori Giny ktoacutera po raz pierwszy zasza w ci

Przez cae lata proacutebowaa rzuci palenie i udoskonali diet Kiedy zasza

w ci bdquoodstawia papierosy i bezwartociowe jedzenie Zacza jada

niadania Jej typowy lunch zoony z nerkowcoacutew i dietetycznej Pepsi

zastpia kanapka i szklanka mlekardquo Teraz chciaa je prawidowo

Byo to jej zobowizanie jej wyboacuter a nie zwyka narzucona z zewntrz

bdquopowinnordquo

Nie musisz wyskakiwa z samolotu chorowa ani zachodzi w ci

aby tak bardzo zmieni si Twoacutej punkt widzenia Podczas codziennych

zaj posuchaj jak negatywny dialog z samym sob tworzy wizje biernoci

i bezsilnoci bdquoMusz pracowa podczas lunchu musz kupi gaz do samo-

chodu musz kupi prezent dla matki musz i na imprez firmowrdquo

Kup książkę Poleć książkę

82 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Wyproacutebowanie mocy wyboru pozwoli Ci skierowa ku konstruktywnym

wysikom energi ktoacutera poprzednio bya zablokowana przez opoacuter i po-

czucie e jeste ofiar

Czy chcesz y z konsekwencjami niewykonania dziaania O ile bar-

dziej wolny si poczujesz jeli podejmiesz jasn decyzj zwizan

z ktoacuterymkolwiek z zada Masz wyboacuter Nie musisz chcie wykona za-

danie ani je uwielbia Ale jeli bdziesz to przedkada nad konsekwencje

niewykonania zadania moesz si zdecydowa na pene zaangaowanie

w jego wykonanie Kiedy to Ty zdecydujesz o udziale w imprezie firmo-

wej wyjedzie na stacj gazow czy do sklepu z upominkami wyraanie

si w sposoacuteb bardziej pozytywny i ukazujcy moc (bo jeste czowiekiem

ktoacutery ma moc) nabierze sensu bdquoId do sklepu bd u dentysty o 1500

id na kolegium dzisiaj ranordquo

Angaujc si w dojrzay sposoacuteb w wykonanie zadania zamiast znaj-

dowa powody aby go nie wykonywa bdziesz moacuteg sprawi e stanie

si ono bardziej przyjemne Nawet jeli moliwoci wyboru s bardzo

ograniczone moesz doskonali swoj moc dokonywania wyboroacutew

i uczy si wybiera drog ktoacutera wydaje Ci si najbardziej rozsdna

Wanie dlatego e wybierasz pewn moliwo staje si ona atwiejsza

mniej nieprzyjemna i szybciej mona dokoczy dane zadanie Zawsze

kiedy okazuje si e tracisz motywacj do koczenia projektu przyjrzyj

si konsekwencjom istnienia wyraenia bdquomuszrdquo w sposobie mylenia

i podejmij w tym momencie decyzj dotyczc drogi mdash obecnej a nie wy-

obraonej mdash lub pozbd si tego wyraenia Wyboacuter naley do Ciebie

Nauka moacutewienia bdquonierdquo

Dzieci w okresie bdquookropnego dwulatkardquo ucz si moacutewi bdquonierdquo w odpowiedzi

niemal na wszystko To cz ich rozwoju poznawczego oraz rozwoju

osobowoci mdash nauka oddzielenia od rodzicoacutew Moe to te by potwier-

dzenie wewntrznej wartoci i zwile wyraa postaw bdquoNie nie musz

tego robi Nie musz robi nic aby udowodni e jestem godzien mioci

i na ni zasugujrdquo Czy nie byoby wspaniale gdyby doroli mieli ten

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 83

rodzaj pewnoci co do wasnej wartoci Wielu z nich moacutewi bdquoNie nie mu-

szrdquo tylko podczas choroby i wtedy przepraszajco wyjaniaj bdquoPrzykro

mi ale nie mog Jak tylko bd w stanie usi i przyj poywienie za-

czn ciko pracowa i robi wszystko co w mojej mocy nawet jeli pojawi

si ponowne zagroenie dla mojego zdrowiardquo

Moacutewienie bdquonierdquo to wana umiejtno dla osoacuteb odkadajcych dziaa-

nie Dziki niej zmniejsza si prawdopodobiestwo e bdziesz szybko

wykonywa zadania aby zrekompensowa sobie dostrzegany u siebie brak

wartoci Bezporednie i dojrzale wyraone bdquonierdquo wyjania sytuacj znacz-

nie szybciej ni bierne bdquoTak by moe bd musiardquo w zwizku z ktoacuterym

odczuwasz poacuteniej niech i przeciwko ktoacuteremu si buntujesz odkadajc

dziaanie

Umiejtno moacutewienia bdquonierdquo to skuteczna metoda dokonywania wy-

boru zwaszcza dla osoacuteb odkadajcych dziaanie To inna forma stwier-

dzenia bdquomog by niedoskonay ale mam wystarczajco duo szacunku

do siebie eby powiedzie raquoNie nie musz tego robilaquordquo Ta umiejt-

no pozwala te unikn przyjmowania na siebie zbyt wielu obowizkoacutew

i poczucia brzemienia Moacutewic bdquonierdquo zapewniamy bdquoWiem e moesz

wywrze na mnie presj ale nie moesz spowodowa zagroenia dla

poczucia mojej wartocirdquo bdquoNierdquo mona moacutewi asertywnie i nie w sposoacuteb

defensywny na przykad

bdquoNie potrzebuj czasu aby to przemylerdquo

bdquoNie nie jestem taki szybki jak ty i chc mie czas eby to sta-

rannie przemylerdquo

bdquoNie wol raczej takie warunki kontraktu ktoacutere mog w peni

zaakceptowa ni ryzyko pogorszenia jakoci mojej pracyrdquo

bdquoNie nie zapac teraz tego rachunku i chciabym zapaci za ten

przywilej z naliczonych odsetekrdquo

Uywanie nowych innych stwierdze na wasny temat wicych

si z wyborem zaangaowaniem i umiejtnoci moacutewienia bdquonierdquo to bardzo

istotny krok w kierunku zwikszenia moliwoci pracy nad kadym

Kup książkę Poleć książkę

84 NAWYK SAMODYSCYPLINY

zadaniem i zmiany z osoby odkadajcej dziaanie w skutecznego czowieka

czynu Odkryjesz e dziki poniszemu systemowi ponownego progra-

mowania stwierdze na wasny temat szybko zaczniesz wiza swoje

dawne nawyki z automatycznymi dziaaniami korygujcymi zmierzajc

w pozytywnym kierunku w ktoacuterym id ludzie czynu

PI STWIERDZE ODROacuteNIAJCYCH OSOBY

ODKADAJCE DZIAANIE OD LUDZI CZYNU

Podczas piciu lat nauki i dokadnego badania nawyku odkadania dzia-

ania u siebie samego oraz u moich klientoacutew w trakcie sesji coachingu

i terapii zidentyfikowaem pi negatywnych przykadoacutew nastawie czy

te stwierdze na wasny temat ktoacutere prowadz do odkadania dziaania

i odroacuteniaj osoby ktoacutere w ten sposoacuteb postpuj od ludzi czynu Nie

kady z objawoacutew bdzie dokadnie odpowiada Twojemu wzorowi odka-

dania dziaania ale identyfikacja tych piciu uywanych negatywnych

stwierdze uatwi Ci zastpienie ich pozytywnymi wyzwaniami ktoacutere

przygotowaem

1 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMuszrdquo

Powtarzanie przez cay dzie wyraenia bdquoMuszrdquo (oznaczajcego bdquoMusz

ale nie chcrdquo) sprawi e bdziesz mie sprzeczne uczucia i poczucie e je-

ste ofiar (bdquoMusz ale gdybym mia wadz nie musiabymrdquo) co stanowi

usprawiedliwienie dla odkadania dziaania Po zidentyfikowaniu tego

stwierdzenia i nastawienia ofiary ktoacutere si za nim kryje zechcesz si

go pozby zastpujc je stwierdzeniem zwizanym z wyborem i na-

stawieniem na przejmowanie odpowiedzialnoci

Zastp wyraenie bdquoMuszrdquo wyraeniem bdquoWybieramrdquo

Jzyk nastawienia i zachowania ludzi czynu mona sobie przyswoi

poprzez odpowiedni praktyk podczas wykonywania danego zadania

Na przykad jeli siedzisz przy biurku patrzc na stos poczty czekajcej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 85

na odpowied i na list rozmoacutew telefonicznych ktoacutere trzeba przeprowa-

dzi pierwsz rzecz jak moesz zauway jest to e zaczynaj Ci opa-

da ramiona co oznacza przygnbienie i poczucie brzemienia Jest to jasny

znak e nawet jeli nie moacutewie bdquoMuszrdquo czujesz si bardziej jak ofia-

ra ni jak odpowiedzialna osoba ktoacutera ma wadz Kiedy to sobie

uwiadomisz natychmiast wybierz prac lub zaakceptuj odpowie-

dzialno za wyboacuter opoacutenienia zadania Wykorzystaj swoj wiadomo

negatywnych myli lub nastawienia aby odruchowo przyj nastawie-

nie czowieka czynu charakteryzowane przez wyboacuter i moc

2 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMusz skoczy13rdquo

Moacutewienie do siebie bdquoMusz skoczyrdquo powoduje e koncentrujesz si na

wyniku gdzie w przyszoci nie moacutewic sobie nigdy od czego naley

rozpocz dziaanie bdquoKoczenierdquo odnosi si do nieokrelonej przyszoci

by moe odlegej od Twojego obecnego stanu umiejtnoci pewnoci

siebie i perspektyw Koncentracja na takim aspekcie sprawi e zadanie

bdzie si wydawao jeszcze bardziej obezwadniajce niemal niemoliwe

do wykonania Naley zmieni ten stan rzeczy i zastpi to stwierdzenie

wicym zobowizaniem do rozpoczcia dziaania teraz

Zastp wyraenie bdquoMusz koczyrdquo wyraeniem

bdquoKiedy mog zacz13rdquo

bdquoKiedy mog zaczrdquo to haso czowieka czynu Automatycznie idzie

ono w lad za wszystkimi zmartwieniami dotyczcymi ukoczenia zada-

nia i poczuciem obezwadnienia oraz powoduje e pobudzona energia

koncentruje si na tym czym mona si zaj teraz Dziaa to jak urz-

dzenie ktoacutere kieruje wszystkie niezdecydowane dziaania do punktu wyj-

ciowego projektu A jeli rozpoczcie projektu jest obecnie niemoliwe

pytanie bdquoKiedy znowu mog zaczrdquo powoduje e ponownie zostajemy

zaprogramowani na ukierunkowane i proste rozpoczcie zadania w nie-

dalekiej przyszoci z jasn wizj czasu miejsca i punktu od ktoacuterego

zaczniemy

Kup książkę Poleć książkę

86 NAWYK SAMODYSCYPLINY

3 Negatywne mylenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo

Mylenie o projekcie jako o duym i wanym powoduje jeszcze wiksze

poczucie obezwadnienia W rzeczywistoci moacutewisz bdquoNie wiem jak mia-

bym si zaj tak powanym zadaniem To bardzo wane Ten projekt mu-

si zrobi na wszystkich wraenie To moja wielka yciowa szansardquo

Im wikszy i bardziej obezwadniajcy wydaje Ci si projekt tym wik-

sz masz skonno do odkadania dziaania Jeli bdziesz wywoywa

w sobie poczucie obezwadnienia mylc o wszystkich krokach z ktoacuterymi

si wie ten wany projekt i o wizji wszystkiego o co walczysz pod-

czas pracy nad nim naturalna motywacja i ciekawo ustpi miejsca

niepokojowi

Zastp wyraenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo wyraeniem

bdquoMog wykona13 jeden may krokrdquo

Zawsze kiedy poczujesz obezwadnienie spowodowane wielkoci

i znaczeniem projektu ktoacutery masz zrealizowa przypomnij sobie stwier-

dzenie bdquoMog wykona jeden may krok Jeden may krok wstpny szkic

plan jedno sowo raquohalolaquo To wszystko co musz teraz zrobirdquo Nigdy nie

mona od razu zbudowa caego domu Teraz moesz tylko pooy beton

na fundamentach wbi jeden gwoacuted wznie cian mdash wykona jeden

may krok Nigdy nie byby w stanie napisa od razu caej ksiki mdash mo-

esz napisa jeden rozdzia kilka stron naraz Wiesz e moesz wy-

kona jeden drobny krok Poroacutewnanie tego jednego kroku z ktoacuterym

mona sobie poradzi z wielkim przedsiwziciem daje Ci czas na nauk

odpoczynek i odzyskanie si pomidzy seriami drobnych krokoacutew Kady

z nich zapewni Ci czas na docenienie swoich osigni zyskanie nowej

perspektywy dotyczcej kierunku swojego dziaania i zaangaowanie si

ponownie w osiganie dugookresowych celoacutew

4 Negatywne mylenie bdquoMusz by13 perfekcyjnyrdquo

Powtarzajc sobie bdquoMusz by perfekcyjnyrdquo nie znioacutesbym pomykirdquo

znacznie zwikszasz szanse e bdziesz potrzebowa odkadania dzia-

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 87

ania jako ochrony przed nieprzyjemnociami zwizanymi z porak

i krytyk Oznacza to te e cz Twojego wewntrznego dialogu

koncentruje si na potpianiu wszystkich niewielkich postpoacutew jako nie-

znaczcych w poroacutewnaniu do tego jakie Twoim zdaniem powinny by

Jeeli wymagasz od siebie doskonaej prezentacji projektu ktoacuterego nie

mona skrytykowa cisego przestrzegania diety czy domu bez adnych

plam wystawiasz si na porak i nieuchronny samokrytycyzm Im wik-

szym jeste samokrytycznym perfekcjonist tym trudniej jest Ci rozpo-

cz prac nad projektem ktoacutery mdash jak ju wiesz mdash nigdy nie bdzie wy-

starczajco dobrze zrealizowany Trwanie przy perfekcyjnej wizji

spowoduje e zaczniesz si obawia dostrzega rzeczywiste wyniki dzia-

ania oraz e nie przygotujesz si na moliwo poraki przez stworzenie

planu ktoacutery pozwoli Ci zacz dziaanie od nowa a take bdzie mie

wpyw na zwikszenie skonnoci do porzucania projektu po zetkniciu si

ze zwykym problemem Jak na ironi perfekcjonizm i krytycyzm w sto-

sunku do swoich bdoacutew sprawiaj e poraki staj si bardziej

prawdopodobne i powaniejsze

Zastp wyraenie bdquoMusz by doskonayrdquo wyraeniem

bdquoMog by13 doskonale ludzkirdquo

Zastp wymagania dotyczce perfekcyjnej pracy akceptacj (nie re-

zygnacj na rzecz) swoich ludzkich ogranicze Zaakceptuj tak zwane

bdy (a w rzeczywistoci informacje zwrotne) jako cz zwykego procesu

uczenia si Zamiast samokrytycyzmu bdziesz potrzebowa wyrozu-

miaoci dla samego siebie aby wesprze swoje odwane starania w obli-

czu nieuniknionego ryzyka zwizanego z wykonywaniem prawdziwej

niedoskonaej pracy zamiast marzy o doskonaym ukoczonym

projekcie Jako nowicjusz bdziesz musia si wykaza szczegoacuteln a-

godnoci w stosunku do siebie poniewa zanim osigniesz pewno

siebie charakterystyczn dla mistrza musisz wykona pierwsze niepo-

radne kroki Kiedy si nauczysz oczekiwania i akceptacji niedoskonaoci

zwizanych z pierwszymi krokami podczas realizacji swoich projektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 12: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 77

lub bdquonie powinienemrdquo w cigu dziesiciu minut a zobaczysz depresj

u siebie we waciwym rozmiarze Najprawdopodobniej bdziesz mie

poczucie e jeste ofiar dwigasz brzemi i odnosisz poraki

Nie twierdz e nie warto proacutebowa osiga celoacutew i dy do ideaoacutew

Wyraenia bdquopowinienemrdquo nie powinny jednak powodowa powstawania

negatywnych poroacutewna nie wskazujc metod osignicia wymarzonych

celoacutew Stwierdzenia bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo nie przekazuj ciau i umy-

sowi wyranej wizji

wybranego dziaania

wybranego czasu dziaania

wybranego miejsca rozpoczcia dziaania

wybranych sposoboacutew dziaania

Kiedy zaczniesz rozmawia z sob w jzyku ktoacutery koncentruje si

na wynikach zamiast na winie na wyborach zamiast na tym co naley

zrobi i na obecnej sytuacji zamiast na tym jak powinna ona wyglda

odkryjesz e Twoje ciao i umys mdash uwolnione od niepotrzebnych kon-

fliktoacutew w przeszoci i negatywnych poroacutewna z przyszoci mdash wspoacute-

pracuj zapewniajc poziom pozytywnej energii

ariusz uwielbia prac handlarza dzie sztuki Niestety mimo za-

miowania do sztuki nie znosi zarzdzania firm i szczegoacuteoacutew

zwizanych z t prac Kiedy trzeba byo sporzdzi sprawozdania po-

datkowe albo nawet odnale faktur sprzeday Dariusz traci mnoacutestwo

energii bez koca powtarzajc sobie bdquoPowinienem by lepiej prowadzi

dokumentacjrdquo i bdquoPowinienem bardziej zaj si promocjrdquo Nawet kiedy

zacz porzdkowa dokumentacj myla bdquoNie bdzie tak dobrze jak

powinno by poniewa powinienem by zacz wczeniejrdquo Ulubiona praca

zmienia si w uciskajce brzemi

Dariuszowi wydawao si e nie ma znaczenia czy skoczy jak

prac czy odkada dziaanie mdash zawsze powtarza sobie bdquoPowinienemrdquo

D

Kup książkę Poleć książkę

78 NAWYK SAMODYSCYPLINY

i czu si przez to jeszcze gorzej Podczas spotka ze mn Dariusz mu-

sia si nauczy przesta myle o przeszoci w kategoriach bdquoPowinienem

byrdquo akceptujc to e teraz jest ona poza jego kontrol Nauczyem go

rozpoznawania pierwszych objawoacutew depresji dotyczcej utraconych mo-

liwoci przypominajc mu eby sobie powtarza bdquoTak to ju prze-

szo Szkoda nie mog w zwizku z tym nic zrobi Ale co mog zrobi

terazrdquo Nastpnie wiczy umiejtno szybkiego zwracania uwagi na

jeden drobny krok ktoacutery moacuteg wykona aby uzyska natychmiastow

popraw Dariusz nauczy si take kierowa uwizion energi na kon-

struktywne dziaanie i zastpowa nim martwienie si to co bdquopowinienrdquo

w przyszoci przez zadanie sobie pytania bdquoKiedy znowu mog zacz

pracowa nad osigniciem tego celurdquo Rozmawiajc z sob w sposoacuteb

ktoacutery niszczy dawne wzory Dariusz zacz bardzo skutecznie zmienia

samokrytycyzm i depresj zwizan z proacutebami osignicia rzeczy nie-

moliwych w co konstruktywnego co moacuteg osign

Aby unikn pogrenia w mylach o przeszoci lub o przyszoci

trzeba zacz zmienia swoacutej wewntrzny dialog Jeli chcemy sta si bar-

dziej wydajni i skuteczni musimy przekazywa sobie jasne komunikaty

o tym jakie dziaania wybieramy oraz kiedy i gdzie zamierzamy rozpo-

cz realizacj tych zobowiza

MOC WYBORU

To jak due znaczenie ma wyeliminowanie podwoacutejnych komunikatoacutew

i sprzecznych uczu ktoacutere s nieodmiennie zwizane z wyraeniami

bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo uwiadomiem sobie kiedy byem czonkiem

101 dywizji lotniczej Mimo e praktycznie wszyscy spadochroniarze s

ochotnikami moacutej oficer dowodzcy powiedzia mi e mog dobro-

wolnie poacutej do szkoy lotniczej ale jeli tego nie zrobi istnieje due

prawdopodobiestwo e bd musia skaka bez przeszkolenia Miao

to miejsce wtedy gdy jednostka bya przez cay czas w stanie gotowoci

ze wzgldu na liczb punktoacutew zapalnych na caym wiecie

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 79

Zrobiem to mimo e musiaem spdzi dwa razy wicej czasu w bu-

tach wojskowych podczas niezwykle mczcych tygodni wicze woj-

skowych i treningoacutew w gorcym socu Georgii w Fort Benning bdquocentrum

lotnictwardquo Odkryem wtedy e w rzeczywistoci oczekiwano abym ska-

ka z samolotu leccego z szybkoci 225 kmh na wysokoci 610 metroacutew

Wysiek konieczny do przebrnicia przez szkolenie dla spadochroniarzy

w pewien sposoacuteb sprawia e zapomina si do czego prowadz przy-

gotowania Oczywicie gdybym si o to martwi odczuwabym obaw

przed sukcesem mdash rodzaj obawy wywoanej przewidywaniem e nagrod

za cik prac bdzie jeszcze cisza praca

Nigdy nie zapomn tamtego pierwszego lotu Kiedy nasz samolot

osign prdko 225 kmh i wznioacutes si na wysoko 610 metroacutew

otwarto drzwi w oczekiwaniu e bdziemy skaka Z przodu widziaem

innych modych ludzi ktoacuterzy z wielkimi oporami proacutebowali si zmierzy

z przeraajcym zadaniem Kiedy zbliali si do drzwi wielu z nich kado

rce na wewntrznej stronie drzwi kabiny co wiadczyo o sprzecznych

uczuciach zwizanych z opuszczeniem samolotu mdash mieli trzyma rce

na zewntrz drzwi aby si od nich odepchn Patrzyli w doacute na twardy

grunt wida byo napicie ich cia i automatycznie si wycofywali jakby

przygotowujc si do nieudanego skoku Z tej niewaciwej i niebezpiecz-

nej pozycji albo proacutebowali zmusza si do skokoacutew albo byli wyrzucani

przez sieranta opuszczajc samolot w nieodpowiedni sposoacuteb Co chwila

byo sycha okropny huk jakby skaczca osoba nie robia tego prawido-

wo i uderzaa ciaem o bok samolotu Brak chci do wyskoczenia powo-

dowa zwikszenie prawdopodobiestwa e spadochron nie bdzie dzia-

a dobrze i nie otworzy si we waciwy sposoacuteb

Pocztkowo paraliowa mnie strach mdash jakbym na pokadzie 30 me-

troacutew nad ziemi by niezdolny do tego eby si poruszy Miaem wszyst-

kie objawy stresu spocone donie przypieszone bicie serca trzsce

si kolana i mdoci Powiedziaem sobie bdquoMusisz to zrobirdquo Wtedy

zrozumiaem jakie to byo szalestwo i e w rzeczywistoci nie chcia-

em wyskakiwa z samolotu

Kup książkę Poleć książkę

80 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Obserwujc tych mczyzn ktoacuterzy okazywali sprzeczne uczucia zwi-

zane z wyskoczeniem z samolotu i syszc jak ich ciaa odbijaj si od

przegrody byo mi atwiej dokona pierwszego wyboru bdquoNie wyskocz

z samolotu w ten sposoacutebrdquo mdash powiedziaem do siebie Wtedy odkryem

moc wyboru mdash nie bdquomuszrdquo ani bdquochcrdquo tylko trzeci postaw To odkrycie

spowodowao e zrobiem krok naprzoacuted w kierunku dwoacutech nastp-

nych wyboroacutew 1) nie zostan wypchnity z samolotu 2) jeeli wyskocz

z samolotu bdzie to zalee od mojej woli Zwiksz do maksimum

szanse bezpiecznego wyjcia Zmiana moich uczu bya dosy znaczna

Celowe dziaanie zastpio stres a poczucie e jestem ofiar przekszta-

cio si w wiksz odpowiedzialno za dziaanie

Kiedy przysza kolej na mnie wszystko we mnie moacutewio bdquoDokonuj

wyboru wyskocz z samoloturdquo Nie wahaem si ani nie miaem sprzecz-

nych uczu Celowo umieciem rce na zewntrz ramy drzwi aby si

wypchn brnc przez wiatr wiejcy z prdkoci blisko 250 kmh

i pozby si jakichkolwiek wtpliwoci co do pozostania w samolocie

Zamiast patrze w doacute i wyobraa sobie porak popatrzyem w goacuter

w kierunku chmury ktoacuter wybraem za swoacutej cel

Poniewa dokonaem wyboru mdash miaem skaka mdash skoncentrowaem

myli i zachowanie na tym dziaaniu odkadajc na bok jakiekolwiek

myli o tym eby nie skaka lub o tym e bdquomusz skakardquo Podszedem

do drzwi majc jeden cel Na sygna wziem gboki oddech pochyliem

kolana skoncentrowaem si na swojej chmurze i wydostaem si przez

drzwi bezpiecznie opuszczajc samolot i mijajc jego kadub o co naj-

mniej dwa metry

Zawsze bd pamita dreszcz towarzyszcy temu skokowi tak samo

jak peen radoci miech kiedy bezpiecznie wyldowaem bez adnego

uszczerbku Ale waniejsza staa si dla mnie na przestrzeni lat lekcja

przejmowania odpowiedzialnoci ktoacutera pynie ze zmiany wyraenia

bdquomuszrdquo na dokonywanie wyboru

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 81

Od oporu do zaangaowania

W yciu wielokrotnie mamy do czynienia z ograniczonymi moliwo-

ciami i nieprzyjemnymi wyborami Na przykad ludzie czsto staj przed

wyborem gdy wracaj do zdrowia Chocia choroba nie jest przyjemna

daje nam moliwo odkrycia e wszystkie rzeczy ktoacutere bdquomusimyrdquo zrobi

jako zostaj zrobione bez nas lub mona przetrwa nawet wtedy gdy

si ich nie zrobi Wracajc do zdrowia mona roacutewnie zaobserwowa

z wielkim zdziwieniem autentyczne pragnienie powrotu do pracy Nagle

okazuje si e wybieramy dziaanie wczeniej postrzegane jako trudne

narzucone zadanie

Mona sobie atwo wyobrazi osob odkadajc dziaanie kiedy bdquotar-

gujc si z Bogiemrdquo modli si bdquoObiecuj e nie bd ju odkada dziaa-

nia ani narzeka na prac Jeli tylko wyzdrowiej bd spokojnie

z radoci i rozsdnie wykonywa swoj pracrdquo Dowiadczenie takiej

zmiany dotyczcej energii i nastawienia do pracy jest naprawd godne

uwagi i jest cudownym darem

Osoby stosujce diet i te ktoacutere chc rzuci palenie czsto dowiad-

czaj nagej zmiany kiedy znajduj si w sytuacji zagraajcej yciu lub

zachodz w ci mdash ich opoacuter zastpuje zaangaowanie W The Washing-

ton Post opisywano histori Giny ktoacutera po raz pierwszy zasza w ci

Przez cae lata proacutebowaa rzuci palenie i udoskonali diet Kiedy zasza

w ci bdquoodstawia papierosy i bezwartociowe jedzenie Zacza jada

niadania Jej typowy lunch zoony z nerkowcoacutew i dietetycznej Pepsi

zastpia kanapka i szklanka mlekardquo Teraz chciaa je prawidowo

Byo to jej zobowizanie jej wyboacuter a nie zwyka narzucona z zewntrz

bdquopowinnordquo

Nie musisz wyskakiwa z samolotu chorowa ani zachodzi w ci

aby tak bardzo zmieni si Twoacutej punkt widzenia Podczas codziennych

zaj posuchaj jak negatywny dialog z samym sob tworzy wizje biernoci

i bezsilnoci bdquoMusz pracowa podczas lunchu musz kupi gaz do samo-

chodu musz kupi prezent dla matki musz i na imprez firmowrdquo

Kup książkę Poleć książkę

82 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Wyproacutebowanie mocy wyboru pozwoli Ci skierowa ku konstruktywnym

wysikom energi ktoacutera poprzednio bya zablokowana przez opoacuter i po-

czucie e jeste ofiar

Czy chcesz y z konsekwencjami niewykonania dziaania O ile bar-

dziej wolny si poczujesz jeli podejmiesz jasn decyzj zwizan

z ktoacuterymkolwiek z zada Masz wyboacuter Nie musisz chcie wykona za-

danie ani je uwielbia Ale jeli bdziesz to przedkada nad konsekwencje

niewykonania zadania moesz si zdecydowa na pene zaangaowanie

w jego wykonanie Kiedy to Ty zdecydujesz o udziale w imprezie firmo-

wej wyjedzie na stacj gazow czy do sklepu z upominkami wyraanie

si w sposoacuteb bardziej pozytywny i ukazujcy moc (bo jeste czowiekiem

ktoacutery ma moc) nabierze sensu bdquoId do sklepu bd u dentysty o 1500

id na kolegium dzisiaj ranordquo

Angaujc si w dojrzay sposoacuteb w wykonanie zadania zamiast znaj-

dowa powody aby go nie wykonywa bdziesz moacuteg sprawi e stanie

si ono bardziej przyjemne Nawet jeli moliwoci wyboru s bardzo

ograniczone moesz doskonali swoj moc dokonywania wyboroacutew

i uczy si wybiera drog ktoacutera wydaje Ci si najbardziej rozsdna

Wanie dlatego e wybierasz pewn moliwo staje si ona atwiejsza

mniej nieprzyjemna i szybciej mona dokoczy dane zadanie Zawsze

kiedy okazuje si e tracisz motywacj do koczenia projektu przyjrzyj

si konsekwencjom istnienia wyraenia bdquomuszrdquo w sposobie mylenia

i podejmij w tym momencie decyzj dotyczc drogi mdash obecnej a nie wy-

obraonej mdash lub pozbd si tego wyraenia Wyboacuter naley do Ciebie

Nauka moacutewienia bdquonierdquo

Dzieci w okresie bdquookropnego dwulatkardquo ucz si moacutewi bdquonierdquo w odpowiedzi

niemal na wszystko To cz ich rozwoju poznawczego oraz rozwoju

osobowoci mdash nauka oddzielenia od rodzicoacutew Moe to te by potwier-

dzenie wewntrznej wartoci i zwile wyraa postaw bdquoNie nie musz

tego robi Nie musz robi nic aby udowodni e jestem godzien mioci

i na ni zasugujrdquo Czy nie byoby wspaniale gdyby doroli mieli ten

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 83

rodzaj pewnoci co do wasnej wartoci Wielu z nich moacutewi bdquoNie nie mu-

szrdquo tylko podczas choroby i wtedy przepraszajco wyjaniaj bdquoPrzykro

mi ale nie mog Jak tylko bd w stanie usi i przyj poywienie za-

czn ciko pracowa i robi wszystko co w mojej mocy nawet jeli pojawi

si ponowne zagroenie dla mojego zdrowiardquo

Moacutewienie bdquonierdquo to wana umiejtno dla osoacuteb odkadajcych dziaa-

nie Dziki niej zmniejsza si prawdopodobiestwo e bdziesz szybko

wykonywa zadania aby zrekompensowa sobie dostrzegany u siebie brak

wartoci Bezporednie i dojrzale wyraone bdquonierdquo wyjania sytuacj znacz-

nie szybciej ni bierne bdquoTak by moe bd musiardquo w zwizku z ktoacuterym

odczuwasz poacuteniej niech i przeciwko ktoacuteremu si buntujesz odkadajc

dziaanie

Umiejtno moacutewienia bdquonierdquo to skuteczna metoda dokonywania wy-

boru zwaszcza dla osoacuteb odkadajcych dziaanie To inna forma stwier-

dzenia bdquomog by niedoskonay ale mam wystarczajco duo szacunku

do siebie eby powiedzie raquoNie nie musz tego robilaquordquo Ta umiejt-

no pozwala te unikn przyjmowania na siebie zbyt wielu obowizkoacutew

i poczucia brzemienia Moacutewic bdquonierdquo zapewniamy bdquoWiem e moesz

wywrze na mnie presj ale nie moesz spowodowa zagroenia dla

poczucia mojej wartocirdquo bdquoNierdquo mona moacutewi asertywnie i nie w sposoacuteb

defensywny na przykad

bdquoNie potrzebuj czasu aby to przemylerdquo

bdquoNie nie jestem taki szybki jak ty i chc mie czas eby to sta-

rannie przemylerdquo

bdquoNie wol raczej takie warunki kontraktu ktoacutere mog w peni

zaakceptowa ni ryzyko pogorszenia jakoci mojej pracyrdquo

bdquoNie nie zapac teraz tego rachunku i chciabym zapaci za ten

przywilej z naliczonych odsetekrdquo

Uywanie nowych innych stwierdze na wasny temat wicych

si z wyborem zaangaowaniem i umiejtnoci moacutewienia bdquonierdquo to bardzo

istotny krok w kierunku zwikszenia moliwoci pracy nad kadym

Kup książkę Poleć książkę

84 NAWYK SAMODYSCYPLINY

zadaniem i zmiany z osoby odkadajcej dziaanie w skutecznego czowieka

czynu Odkryjesz e dziki poniszemu systemowi ponownego progra-

mowania stwierdze na wasny temat szybko zaczniesz wiza swoje

dawne nawyki z automatycznymi dziaaniami korygujcymi zmierzajc

w pozytywnym kierunku w ktoacuterym id ludzie czynu

PI STWIERDZE ODROacuteNIAJCYCH OSOBY

ODKADAJCE DZIAANIE OD LUDZI CZYNU

Podczas piciu lat nauki i dokadnego badania nawyku odkadania dzia-

ania u siebie samego oraz u moich klientoacutew w trakcie sesji coachingu

i terapii zidentyfikowaem pi negatywnych przykadoacutew nastawie czy

te stwierdze na wasny temat ktoacutere prowadz do odkadania dziaania

i odroacuteniaj osoby ktoacutere w ten sposoacuteb postpuj od ludzi czynu Nie

kady z objawoacutew bdzie dokadnie odpowiada Twojemu wzorowi odka-

dania dziaania ale identyfikacja tych piciu uywanych negatywnych

stwierdze uatwi Ci zastpienie ich pozytywnymi wyzwaniami ktoacutere

przygotowaem

1 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMuszrdquo

Powtarzanie przez cay dzie wyraenia bdquoMuszrdquo (oznaczajcego bdquoMusz

ale nie chcrdquo) sprawi e bdziesz mie sprzeczne uczucia i poczucie e je-

ste ofiar (bdquoMusz ale gdybym mia wadz nie musiabymrdquo) co stanowi

usprawiedliwienie dla odkadania dziaania Po zidentyfikowaniu tego

stwierdzenia i nastawienia ofiary ktoacutere si za nim kryje zechcesz si

go pozby zastpujc je stwierdzeniem zwizanym z wyborem i na-

stawieniem na przejmowanie odpowiedzialnoci

Zastp wyraenie bdquoMuszrdquo wyraeniem bdquoWybieramrdquo

Jzyk nastawienia i zachowania ludzi czynu mona sobie przyswoi

poprzez odpowiedni praktyk podczas wykonywania danego zadania

Na przykad jeli siedzisz przy biurku patrzc na stos poczty czekajcej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 85

na odpowied i na list rozmoacutew telefonicznych ktoacutere trzeba przeprowa-

dzi pierwsz rzecz jak moesz zauway jest to e zaczynaj Ci opa-

da ramiona co oznacza przygnbienie i poczucie brzemienia Jest to jasny

znak e nawet jeli nie moacutewie bdquoMuszrdquo czujesz si bardziej jak ofia-

ra ni jak odpowiedzialna osoba ktoacutera ma wadz Kiedy to sobie

uwiadomisz natychmiast wybierz prac lub zaakceptuj odpowie-

dzialno za wyboacuter opoacutenienia zadania Wykorzystaj swoj wiadomo

negatywnych myli lub nastawienia aby odruchowo przyj nastawie-

nie czowieka czynu charakteryzowane przez wyboacuter i moc

2 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMusz skoczy13rdquo

Moacutewienie do siebie bdquoMusz skoczyrdquo powoduje e koncentrujesz si na

wyniku gdzie w przyszoci nie moacutewic sobie nigdy od czego naley

rozpocz dziaanie bdquoKoczenierdquo odnosi si do nieokrelonej przyszoci

by moe odlegej od Twojego obecnego stanu umiejtnoci pewnoci

siebie i perspektyw Koncentracja na takim aspekcie sprawi e zadanie

bdzie si wydawao jeszcze bardziej obezwadniajce niemal niemoliwe

do wykonania Naley zmieni ten stan rzeczy i zastpi to stwierdzenie

wicym zobowizaniem do rozpoczcia dziaania teraz

Zastp wyraenie bdquoMusz koczyrdquo wyraeniem

bdquoKiedy mog zacz13rdquo

bdquoKiedy mog zaczrdquo to haso czowieka czynu Automatycznie idzie

ono w lad za wszystkimi zmartwieniami dotyczcymi ukoczenia zada-

nia i poczuciem obezwadnienia oraz powoduje e pobudzona energia

koncentruje si na tym czym mona si zaj teraz Dziaa to jak urz-

dzenie ktoacutere kieruje wszystkie niezdecydowane dziaania do punktu wyj-

ciowego projektu A jeli rozpoczcie projektu jest obecnie niemoliwe

pytanie bdquoKiedy znowu mog zaczrdquo powoduje e ponownie zostajemy

zaprogramowani na ukierunkowane i proste rozpoczcie zadania w nie-

dalekiej przyszoci z jasn wizj czasu miejsca i punktu od ktoacuterego

zaczniemy

Kup książkę Poleć książkę

86 NAWYK SAMODYSCYPLINY

3 Negatywne mylenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo

Mylenie o projekcie jako o duym i wanym powoduje jeszcze wiksze

poczucie obezwadnienia W rzeczywistoci moacutewisz bdquoNie wiem jak mia-

bym si zaj tak powanym zadaniem To bardzo wane Ten projekt mu-

si zrobi na wszystkich wraenie To moja wielka yciowa szansardquo

Im wikszy i bardziej obezwadniajcy wydaje Ci si projekt tym wik-

sz masz skonno do odkadania dziaania Jeli bdziesz wywoywa

w sobie poczucie obezwadnienia mylc o wszystkich krokach z ktoacuterymi

si wie ten wany projekt i o wizji wszystkiego o co walczysz pod-

czas pracy nad nim naturalna motywacja i ciekawo ustpi miejsca

niepokojowi

Zastp wyraenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo wyraeniem

bdquoMog wykona13 jeden may krokrdquo

Zawsze kiedy poczujesz obezwadnienie spowodowane wielkoci

i znaczeniem projektu ktoacutery masz zrealizowa przypomnij sobie stwier-

dzenie bdquoMog wykona jeden may krok Jeden may krok wstpny szkic

plan jedno sowo raquohalolaquo To wszystko co musz teraz zrobirdquo Nigdy nie

mona od razu zbudowa caego domu Teraz moesz tylko pooy beton

na fundamentach wbi jeden gwoacuted wznie cian mdash wykona jeden

may krok Nigdy nie byby w stanie napisa od razu caej ksiki mdash mo-

esz napisa jeden rozdzia kilka stron naraz Wiesz e moesz wy-

kona jeden drobny krok Poroacutewnanie tego jednego kroku z ktoacuterym

mona sobie poradzi z wielkim przedsiwziciem daje Ci czas na nauk

odpoczynek i odzyskanie si pomidzy seriami drobnych krokoacutew Kady

z nich zapewni Ci czas na docenienie swoich osigni zyskanie nowej

perspektywy dotyczcej kierunku swojego dziaania i zaangaowanie si

ponownie w osiganie dugookresowych celoacutew

4 Negatywne mylenie bdquoMusz by13 perfekcyjnyrdquo

Powtarzajc sobie bdquoMusz by perfekcyjnyrdquo nie znioacutesbym pomykirdquo

znacznie zwikszasz szanse e bdziesz potrzebowa odkadania dzia-

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 87

ania jako ochrony przed nieprzyjemnociami zwizanymi z porak

i krytyk Oznacza to te e cz Twojego wewntrznego dialogu

koncentruje si na potpianiu wszystkich niewielkich postpoacutew jako nie-

znaczcych w poroacutewnaniu do tego jakie Twoim zdaniem powinny by

Jeeli wymagasz od siebie doskonaej prezentacji projektu ktoacuterego nie

mona skrytykowa cisego przestrzegania diety czy domu bez adnych

plam wystawiasz si na porak i nieuchronny samokrytycyzm Im wik-

szym jeste samokrytycznym perfekcjonist tym trudniej jest Ci rozpo-

cz prac nad projektem ktoacutery mdash jak ju wiesz mdash nigdy nie bdzie wy-

starczajco dobrze zrealizowany Trwanie przy perfekcyjnej wizji

spowoduje e zaczniesz si obawia dostrzega rzeczywiste wyniki dzia-

ania oraz e nie przygotujesz si na moliwo poraki przez stworzenie

planu ktoacutery pozwoli Ci zacz dziaanie od nowa a take bdzie mie

wpyw na zwikszenie skonnoci do porzucania projektu po zetkniciu si

ze zwykym problemem Jak na ironi perfekcjonizm i krytycyzm w sto-

sunku do swoich bdoacutew sprawiaj e poraki staj si bardziej

prawdopodobne i powaniejsze

Zastp wyraenie bdquoMusz by doskonayrdquo wyraeniem

bdquoMog by13 doskonale ludzkirdquo

Zastp wymagania dotyczce perfekcyjnej pracy akceptacj (nie re-

zygnacj na rzecz) swoich ludzkich ogranicze Zaakceptuj tak zwane

bdy (a w rzeczywistoci informacje zwrotne) jako cz zwykego procesu

uczenia si Zamiast samokrytycyzmu bdziesz potrzebowa wyrozu-

miaoci dla samego siebie aby wesprze swoje odwane starania w obli-

czu nieuniknionego ryzyka zwizanego z wykonywaniem prawdziwej

niedoskonaej pracy zamiast marzy o doskonaym ukoczonym

projekcie Jako nowicjusz bdziesz musia si wykaza szczegoacuteln a-

godnoci w stosunku do siebie poniewa zanim osigniesz pewno

siebie charakterystyczn dla mistrza musisz wykona pierwsze niepo-

radne kroki Kiedy si nauczysz oczekiwania i akceptacji niedoskonaoci

zwizanych z pierwszymi krokami podczas realizacji swoich projektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 13: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

78 NAWYK SAMODYSCYPLINY

i czu si przez to jeszcze gorzej Podczas spotka ze mn Dariusz mu-

sia si nauczy przesta myle o przeszoci w kategoriach bdquoPowinienem

byrdquo akceptujc to e teraz jest ona poza jego kontrol Nauczyem go

rozpoznawania pierwszych objawoacutew depresji dotyczcej utraconych mo-

liwoci przypominajc mu eby sobie powtarza bdquoTak to ju prze-

szo Szkoda nie mog w zwizku z tym nic zrobi Ale co mog zrobi

terazrdquo Nastpnie wiczy umiejtno szybkiego zwracania uwagi na

jeden drobny krok ktoacutery moacuteg wykona aby uzyska natychmiastow

popraw Dariusz nauczy si take kierowa uwizion energi na kon-

struktywne dziaanie i zastpowa nim martwienie si to co bdquopowinienrdquo

w przyszoci przez zadanie sobie pytania bdquoKiedy znowu mog zacz

pracowa nad osigniciem tego celurdquo Rozmawiajc z sob w sposoacuteb

ktoacutery niszczy dawne wzory Dariusz zacz bardzo skutecznie zmienia

samokrytycyzm i depresj zwizan z proacutebami osignicia rzeczy nie-

moliwych w co konstruktywnego co moacuteg osign

Aby unikn pogrenia w mylach o przeszoci lub o przyszoci

trzeba zacz zmienia swoacutej wewntrzny dialog Jeli chcemy sta si bar-

dziej wydajni i skuteczni musimy przekazywa sobie jasne komunikaty

o tym jakie dziaania wybieramy oraz kiedy i gdzie zamierzamy rozpo-

cz realizacj tych zobowiza

MOC WYBORU

To jak due znaczenie ma wyeliminowanie podwoacutejnych komunikatoacutew

i sprzecznych uczu ktoacutere s nieodmiennie zwizane z wyraeniami

bdquomuszrdquo i bdquopowinienemrdquo uwiadomiem sobie kiedy byem czonkiem

101 dywizji lotniczej Mimo e praktycznie wszyscy spadochroniarze s

ochotnikami moacutej oficer dowodzcy powiedzia mi e mog dobro-

wolnie poacutej do szkoy lotniczej ale jeli tego nie zrobi istnieje due

prawdopodobiestwo e bd musia skaka bez przeszkolenia Miao

to miejsce wtedy gdy jednostka bya przez cay czas w stanie gotowoci

ze wzgldu na liczb punktoacutew zapalnych na caym wiecie

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 79

Zrobiem to mimo e musiaem spdzi dwa razy wicej czasu w bu-

tach wojskowych podczas niezwykle mczcych tygodni wicze woj-

skowych i treningoacutew w gorcym socu Georgii w Fort Benning bdquocentrum

lotnictwardquo Odkryem wtedy e w rzeczywistoci oczekiwano abym ska-

ka z samolotu leccego z szybkoci 225 kmh na wysokoci 610 metroacutew

Wysiek konieczny do przebrnicia przez szkolenie dla spadochroniarzy

w pewien sposoacuteb sprawia e zapomina si do czego prowadz przy-

gotowania Oczywicie gdybym si o to martwi odczuwabym obaw

przed sukcesem mdash rodzaj obawy wywoanej przewidywaniem e nagrod

za cik prac bdzie jeszcze cisza praca

Nigdy nie zapomn tamtego pierwszego lotu Kiedy nasz samolot

osign prdko 225 kmh i wznioacutes si na wysoko 610 metroacutew

otwarto drzwi w oczekiwaniu e bdziemy skaka Z przodu widziaem

innych modych ludzi ktoacuterzy z wielkimi oporami proacutebowali si zmierzy

z przeraajcym zadaniem Kiedy zbliali si do drzwi wielu z nich kado

rce na wewntrznej stronie drzwi kabiny co wiadczyo o sprzecznych

uczuciach zwizanych z opuszczeniem samolotu mdash mieli trzyma rce

na zewntrz drzwi aby si od nich odepchn Patrzyli w doacute na twardy

grunt wida byo napicie ich cia i automatycznie si wycofywali jakby

przygotowujc si do nieudanego skoku Z tej niewaciwej i niebezpiecz-

nej pozycji albo proacutebowali zmusza si do skokoacutew albo byli wyrzucani

przez sieranta opuszczajc samolot w nieodpowiedni sposoacuteb Co chwila

byo sycha okropny huk jakby skaczca osoba nie robia tego prawido-

wo i uderzaa ciaem o bok samolotu Brak chci do wyskoczenia powo-

dowa zwikszenie prawdopodobiestwa e spadochron nie bdzie dzia-

a dobrze i nie otworzy si we waciwy sposoacuteb

Pocztkowo paraliowa mnie strach mdash jakbym na pokadzie 30 me-

troacutew nad ziemi by niezdolny do tego eby si poruszy Miaem wszyst-

kie objawy stresu spocone donie przypieszone bicie serca trzsce

si kolana i mdoci Powiedziaem sobie bdquoMusisz to zrobirdquo Wtedy

zrozumiaem jakie to byo szalestwo i e w rzeczywistoci nie chcia-

em wyskakiwa z samolotu

Kup książkę Poleć książkę

80 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Obserwujc tych mczyzn ktoacuterzy okazywali sprzeczne uczucia zwi-

zane z wyskoczeniem z samolotu i syszc jak ich ciaa odbijaj si od

przegrody byo mi atwiej dokona pierwszego wyboru bdquoNie wyskocz

z samolotu w ten sposoacutebrdquo mdash powiedziaem do siebie Wtedy odkryem

moc wyboru mdash nie bdquomuszrdquo ani bdquochcrdquo tylko trzeci postaw To odkrycie

spowodowao e zrobiem krok naprzoacuted w kierunku dwoacutech nastp-

nych wyboroacutew 1) nie zostan wypchnity z samolotu 2) jeeli wyskocz

z samolotu bdzie to zalee od mojej woli Zwiksz do maksimum

szanse bezpiecznego wyjcia Zmiana moich uczu bya dosy znaczna

Celowe dziaanie zastpio stres a poczucie e jestem ofiar przekszta-

cio si w wiksz odpowiedzialno za dziaanie

Kiedy przysza kolej na mnie wszystko we mnie moacutewio bdquoDokonuj

wyboru wyskocz z samoloturdquo Nie wahaem si ani nie miaem sprzecz-

nych uczu Celowo umieciem rce na zewntrz ramy drzwi aby si

wypchn brnc przez wiatr wiejcy z prdkoci blisko 250 kmh

i pozby si jakichkolwiek wtpliwoci co do pozostania w samolocie

Zamiast patrze w doacute i wyobraa sobie porak popatrzyem w goacuter

w kierunku chmury ktoacuter wybraem za swoacutej cel

Poniewa dokonaem wyboru mdash miaem skaka mdash skoncentrowaem

myli i zachowanie na tym dziaaniu odkadajc na bok jakiekolwiek

myli o tym eby nie skaka lub o tym e bdquomusz skakardquo Podszedem

do drzwi majc jeden cel Na sygna wziem gboki oddech pochyliem

kolana skoncentrowaem si na swojej chmurze i wydostaem si przez

drzwi bezpiecznie opuszczajc samolot i mijajc jego kadub o co naj-

mniej dwa metry

Zawsze bd pamita dreszcz towarzyszcy temu skokowi tak samo

jak peen radoci miech kiedy bezpiecznie wyldowaem bez adnego

uszczerbku Ale waniejsza staa si dla mnie na przestrzeni lat lekcja

przejmowania odpowiedzialnoci ktoacutera pynie ze zmiany wyraenia

bdquomuszrdquo na dokonywanie wyboru

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 81

Od oporu do zaangaowania

W yciu wielokrotnie mamy do czynienia z ograniczonymi moliwo-

ciami i nieprzyjemnymi wyborami Na przykad ludzie czsto staj przed

wyborem gdy wracaj do zdrowia Chocia choroba nie jest przyjemna

daje nam moliwo odkrycia e wszystkie rzeczy ktoacutere bdquomusimyrdquo zrobi

jako zostaj zrobione bez nas lub mona przetrwa nawet wtedy gdy

si ich nie zrobi Wracajc do zdrowia mona roacutewnie zaobserwowa

z wielkim zdziwieniem autentyczne pragnienie powrotu do pracy Nagle

okazuje si e wybieramy dziaanie wczeniej postrzegane jako trudne

narzucone zadanie

Mona sobie atwo wyobrazi osob odkadajc dziaanie kiedy bdquotar-

gujc si z Bogiemrdquo modli si bdquoObiecuj e nie bd ju odkada dziaa-

nia ani narzeka na prac Jeli tylko wyzdrowiej bd spokojnie

z radoci i rozsdnie wykonywa swoj pracrdquo Dowiadczenie takiej

zmiany dotyczcej energii i nastawienia do pracy jest naprawd godne

uwagi i jest cudownym darem

Osoby stosujce diet i te ktoacutere chc rzuci palenie czsto dowiad-

czaj nagej zmiany kiedy znajduj si w sytuacji zagraajcej yciu lub

zachodz w ci mdash ich opoacuter zastpuje zaangaowanie W The Washing-

ton Post opisywano histori Giny ktoacutera po raz pierwszy zasza w ci

Przez cae lata proacutebowaa rzuci palenie i udoskonali diet Kiedy zasza

w ci bdquoodstawia papierosy i bezwartociowe jedzenie Zacza jada

niadania Jej typowy lunch zoony z nerkowcoacutew i dietetycznej Pepsi

zastpia kanapka i szklanka mlekardquo Teraz chciaa je prawidowo

Byo to jej zobowizanie jej wyboacuter a nie zwyka narzucona z zewntrz

bdquopowinnordquo

Nie musisz wyskakiwa z samolotu chorowa ani zachodzi w ci

aby tak bardzo zmieni si Twoacutej punkt widzenia Podczas codziennych

zaj posuchaj jak negatywny dialog z samym sob tworzy wizje biernoci

i bezsilnoci bdquoMusz pracowa podczas lunchu musz kupi gaz do samo-

chodu musz kupi prezent dla matki musz i na imprez firmowrdquo

Kup książkę Poleć książkę

82 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Wyproacutebowanie mocy wyboru pozwoli Ci skierowa ku konstruktywnym

wysikom energi ktoacutera poprzednio bya zablokowana przez opoacuter i po-

czucie e jeste ofiar

Czy chcesz y z konsekwencjami niewykonania dziaania O ile bar-

dziej wolny si poczujesz jeli podejmiesz jasn decyzj zwizan

z ktoacuterymkolwiek z zada Masz wyboacuter Nie musisz chcie wykona za-

danie ani je uwielbia Ale jeli bdziesz to przedkada nad konsekwencje

niewykonania zadania moesz si zdecydowa na pene zaangaowanie

w jego wykonanie Kiedy to Ty zdecydujesz o udziale w imprezie firmo-

wej wyjedzie na stacj gazow czy do sklepu z upominkami wyraanie

si w sposoacuteb bardziej pozytywny i ukazujcy moc (bo jeste czowiekiem

ktoacutery ma moc) nabierze sensu bdquoId do sklepu bd u dentysty o 1500

id na kolegium dzisiaj ranordquo

Angaujc si w dojrzay sposoacuteb w wykonanie zadania zamiast znaj-

dowa powody aby go nie wykonywa bdziesz moacuteg sprawi e stanie

si ono bardziej przyjemne Nawet jeli moliwoci wyboru s bardzo

ograniczone moesz doskonali swoj moc dokonywania wyboroacutew

i uczy si wybiera drog ktoacutera wydaje Ci si najbardziej rozsdna

Wanie dlatego e wybierasz pewn moliwo staje si ona atwiejsza

mniej nieprzyjemna i szybciej mona dokoczy dane zadanie Zawsze

kiedy okazuje si e tracisz motywacj do koczenia projektu przyjrzyj

si konsekwencjom istnienia wyraenia bdquomuszrdquo w sposobie mylenia

i podejmij w tym momencie decyzj dotyczc drogi mdash obecnej a nie wy-

obraonej mdash lub pozbd si tego wyraenia Wyboacuter naley do Ciebie

Nauka moacutewienia bdquonierdquo

Dzieci w okresie bdquookropnego dwulatkardquo ucz si moacutewi bdquonierdquo w odpowiedzi

niemal na wszystko To cz ich rozwoju poznawczego oraz rozwoju

osobowoci mdash nauka oddzielenia od rodzicoacutew Moe to te by potwier-

dzenie wewntrznej wartoci i zwile wyraa postaw bdquoNie nie musz

tego robi Nie musz robi nic aby udowodni e jestem godzien mioci

i na ni zasugujrdquo Czy nie byoby wspaniale gdyby doroli mieli ten

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 83

rodzaj pewnoci co do wasnej wartoci Wielu z nich moacutewi bdquoNie nie mu-

szrdquo tylko podczas choroby i wtedy przepraszajco wyjaniaj bdquoPrzykro

mi ale nie mog Jak tylko bd w stanie usi i przyj poywienie za-

czn ciko pracowa i robi wszystko co w mojej mocy nawet jeli pojawi

si ponowne zagroenie dla mojego zdrowiardquo

Moacutewienie bdquonierdquo to wana umiejtno dla osoacuteb odkadajcych dziaa-

nie Dziki niej zmniejsza si prawdopodobiestwo e bdziesz szybko

wykonywa zadania aby zrekompensowa sobie dostrzegany u siebie brak

wartoci Bezporednie i dojrzale wyraone bdquonierdquo wyjania sytuacj znacz-

nie szybciej ni bierne bdquoTak by moe bd musiardquo w zwizku z ktoacuterym

odczuwasz poacuteniej niech i przeciwko ktoacuteremu si buntujesz odkadajc

dziaanie

Umiejtno moacutewienia bdquonierdquo to skuteczna metoda dokonywania wy-

boru zwaszcza dla osoacuteb odkadajcych dziaanie To inna forma stwier-

dzenia bdquomog by niedoskonay ale mam wystarczajco duo szacunku

do siebie eby powiedzie raquoNie nie musz tego robilaquordquo Ta umiejt-

no pozwala te unikn przyjmowania na siebie zbyt wielu obowizkoacutew

i poczucia brzemienia Moacutewic bdquonierdquo zapewniamy bdquoWiem e moesz

wywrze na mnie presj ale nie moesz spowodowa zagroenia dla

poczucia mojej wartocirdquo bdquoNierdquo mona moacutewi asertywnie i nie w sposoacuteb

defensywny na przykad

bdquoNie potrzebuj czasu aby to przemylerdquo

bdquoNie nie jestem taki szybki jak ty i chc mie czas eby to sta-

rannie przemylerdquo

bdquoNie wol raczej takie warunki kontraktu ktoacutere mog w peni

zaakceptowa ni ryzyko pogorszenia jakoci mojej pracyrdquo

bdquoNie nie zapac teraz tego rachunku i chciabym zapaci za ten

przywilej z naliczonych odsetekrdquo

Uywanie nowych innych stwierdze na wasny temat wicych

si z wyborem zaangaowaniem i umiejtnoci moacutewienia bdquonierdquo to bardzo

istotny krok w kierunku zwikszenia moliwoci pracy nad kadym

Kup książkę Poleć książkę

84 NAWYK SAMODYSCYPLINY

zadaniem i zmiany z osoby odkadajcej dziaanie w skutecznego czowieka

czynu Odkryjesz e dziki poniszemu systemowi ponownego progra-

mowania stwierdze na wasny temat szybko zaczniesz wiza swoje

dawne nawyki z automatycznymi dziaaniami korygujcymi zmierzajc

w pozytywnym kierunku w ktoacuterym id ludzie czynu

PI STWIERDZE ODROacuteNIAJCYCH OSOBY

ODKADAJCE DZIAANIE OD LUDZI CZYNU

Podczas piciu lat nauki i dokadnego badania nawyku odkadania dzia-

ania u siebie samego oraz u moich klientoacutew w trakcie sesji coachingu

i terapii zidentyfikowaem pi negatywnych przykadoacutew nastawie czy

te stwierdze na wasny temat ktoacutere prowadz do odkadania dziaania

i odroacuteniaj osoby ktoacutere w ten sposoacuteb postpuj od ludzi czynu Nie

kady z objawoacutew bdzie dokadnie odpowiada Twojemu wzorowi odka-

dania dziaania ale identyfikacja tych piciu uywanych negatywnych

stwierdze uatwi Ci zastpienie ich pozytywnymi wyzwaniami ktoacutere

przygotowaem

1 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMuszrdquo

Powtarzanie przez cay dzie wyraenia bdquoMuszrdquo (oznaczajcego bdquoMusz

ale nie chcrdquo) sprawi e bdziesz mie sprzeczne uczucia i poczucie e je-

ste ofiar (bdquoMusz ale gdybym mia wadz nie musiabymrdquo) co stanowi

usprawiedliwienie dla odkadania dziaania Po zidentyfikowaniu tego

stwierdzenia i nastawienia ofiary ktoacutere si za nim kryje zechcesz si

go pozby zastpujc je stwierdzeniem zwizanym z wyborem i na-

stawieniem na przejmowanie odpowiedzialnoci

Zastp wyraenie bdquoMuszrdquo wyraeniem bdquoWybieramrdquo

Jzyk nastawienia i zachowania ludzi czynu mona sobie przyswoi

poprzez odpowiedni praktyk podczas wykonywania danego zadania

Na przykad jeli siedzisz przy biurku patrzc na stos poczty czekajcej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 85

na odpowied i na list rozmoacutew telefonicznych ktoacutere trzeba przeprowa-

dzi pierwsz rzecz jak moesz zauway jest to e zaczynaj Ci opa-

da ramiona co oznacza przygnbienie i poczucie brzemienia Jest to jasny

znak e nawet jeli nie moacutewie bdquoMuszrdquo czujesz si bardziej jak ofia-

ra ni jak odpowiedzialna osoba ktoacutera ma wadz Kiedy to sobie

uwiadomisz natychmiast wybierz prac lub zaakceptuj odpowie-

dzialno za wyboacuter opoacutenienia zadania Wykorzystaj swoj wiadomo

negatywnych myli lub nastawienia aby odruchowo przyj nastawie-

nie czowieka czynu charakteryzowane przez wyboacuter i moc

2 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMusz skoczy13rdquo

Moacutewienie do siebie bdquoMusz skoczyrdquo powoduje e koncentrujesz si na

wyniku gdzie w przyszoci nie moacutewic sobie nigdy od czego naley

rozpocz dziaanie bdquoKoczenierdquo odnosi si do nieokrelonej przyszoci

by moe odlegej od Twojego obecnego stanu umiejtnoci pewnoci

siebie i perspektyw Koncentracja na takim aspekcie sprawi e zadanie

bdzie si wydawao jeszcze bardziej obezwadniajce niemal niemoliwe

do wykonania Naley zmieni ten stan rzeczy i zastpi to stwierdzenie

wicym zobowizaniem do rozpoczcia dziaania teraz

Zastp wyraenie bdquoMusz koczyrdquo wyraeniem

bdquoKiedy mog zacz13rdquo

bdquoKiedy mog zaczrdquo to haso czowieka czynu Automatycznie idzie

ono w lad za wszystkimi zmartwieniami dotyczcymi ukoczenia zada-

nia i poczuciem obezwadnienia oraz powoduje e pobudzona energia

koncentruje si na tym czym mona si zaj teraz Dziaa to jak urz-

dzenie ktoacutere kieruje wszystkie niezdecydowane dziaania do punktu wyj-

ciowego projektu A jeli rozpoczcie projektu jest obecnie niemoliwe

pytanie bdquoKiedy znowu mog zaczrdquo powoduje e ponownie zostajemy

zaprogramowani na ukierunkowane i proste rozpoczcie zadania w nie-

dalekiej przyszoci z jasn wizj czasu miejsca i punktu od ktoacuterego

zaczniemy

Kup książkę Poleć książkę

86 NAWYK SAMODYSCYPLINY

3 Negatywne mylenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo

Mylenie o projekcie jako o duym i wanym powoduje jeszcze wiksze

poczucie obezwadnienia W rzeczywistoci moacutewisz bdquoNie wiem jak mia-

bym si zaj tak powanym zadaniem To bardzo wane Ten projekt mu-

si zrobi na wszystkich wraenie To moja wielka yciowa szansardquo

Im wikszy i bardziej obezwadniajcy wydaje Ci si projekt tym wik-

sz masz skonno do odkadania dziaania Jeli bdziesz wywoywa

w sobie poczucie obezwadnienia mylc o wszystkich krokach z ktoacuterymi

si wie ten wany projekt i o wizji wszystkiego o co walczysz pod-

czas pracy nad nim naturalna motywacja i ciekawo ustpi miejsca

niepokojowi

Zastp wyraenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo wyraeniem

bdquoMog wykona13 jeden may krokrdquo

Zawsze kiedy poczujesz obezwadnienie spowodowane wielkoci

i znaczeniem projektu ktoacutery masz zrealizowa przypomnij sobie stwier-

dzenie bdquoMog wykona jeden may krok Jeden may krok wstpny szkic

plan jedno sowo raquohalolaquo To wszystko co musz teraz zrobirdquo Nigdy nie

mona od razu zbudowa caego domu Teraz moesz tylko pooy beton

na fundamentach wbi jeden gwoacuted wznie cian mdash wykona jeden

may krok Nigdy nie byby w stanie napisa od razu caej ksiki mdash mo-

esz napisa jeden rozdzia kilka stron naraz Wiesz e moesz wy-

kona jeden drobny krok Poroacutewnanie tego jednego kroku z ktoacuterym

mona sobie poradzi z wielkim przedsiwziciem daje Ci czas na nauk

odpoczynek i odzyskanie si pomidzy seriami drobnych krokoacutew Kady

z nich zapewni Ci czas na docenienie swoich osigni zyskanie nowej

perspektywy dotyczcej kierunku swojego dziaania i zaangaowanie si

ponownie w osiganie dugookresowych celoacutew

4 Negatywne mylenie bdquoMusz by13 perfekcyjnyrdquo

Powtarzajc sobie bdquoMusz by perfekcyjnyrdquo nie znioacutesbym pomykirdquo

znacznie zwikszasz szanse e bdziesz potrzebowa odkadania dzia-

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 87

ania jako ochrony przed nieprzyjemnociami zwizanymi z porak

i krytyk Oznacza to te e cz Twojego wewntrznego dialogu

koncentruje si na potpianiu wszystkich niewielkich postpoacutew jako nie-

znaczcych w poroacutewnaniu do tego jakie Twoim zdaniem powinny by

Jeeli wymagasz od siebie doskonaej prezentacji projektu ktoacuterego nie

mona skrytykowa cisego przestrzegania diety czy domu bez adnych

plam wystawiasz si na porak i nieuchronny samokrytycyzm Im wik-

szym jeste samokrytycznym perfekcjonist tym trudniej jest Ci rozpo-

cz prac nad projektem ktoacutery mdash jak ju wiesz mdash nigdy nie bdzie wy-

starczajco dobrze zrealizowany Trwanie przy perfekcyjnej wizji

spowoduje e zaczniesz si obawia dostrzega rzeczywiste wyniki dzia-

ania oraz e nie przygotujesz si na moliwo poraki przez stworzenie

planu ktoacutery pozwoli Ci zacz dziaanie od nowa a take bdzie mie

wpyw na zwikszenie skonnoci do porzucania projektu po zetkniciu si

ze zwykym problemem Jak na ironi perfekcjonizm i krytycyzm w sto-

sunku do swoich bdoacutew sprawiaj e poraki staj si bardziej

prawdopodobne i powaniejsze

Zastp wyraenie bdquoMusz by doskonayrdquo wyraeniem

bdquoMog by13 doskonale ludzkirdquo

Zastp wymagania dotyczce perfekcyjnej pracy akceptacj (nie re-

zygnacj na rzecz) swoich ludzkich ogranicze Zaakceptuj tak zwane

bdy (a w rzeczywistoci informacje zwrotne) jako cz zwykego procesu

uczenia si Zamiast samokrytycyzmu bdziesz potrzebowa wyrozu-

miaoci dla samego siebie aby wesprze swoje odwane starania w obli-

czu nieuniknionego ryzyka zwizanego z wykonywaniem prawdziwej

niedoskonaej pracy zamiast marzy o doskonaym ukoczonym

projekcie Jako nowicjusz bdziesz musia si wykaza szczegoacuteln a-

godnoci w stosunku do siebie poniewa zanim osigniesz pewno

siebie charakterystyczn dla mistrza musisz wykona pierwsze niepo-

radne kroki Kiedy si nauczysz oczekiwania i akceptacji niedoskonaoci

zwizanych z pierwszymi krokami podczas realizacji swoich projektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 14: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 79

Zrobiem to mimo e musiaem spdzi dwa razy wicej czasu w bu-

tach wojskowych podczas niezwykle mczcych tygodni wicze woj-

skowych i treningoacutew w gorcym socu Georgii w Fort Benning bdquocentrum

lotnictwardquo Odkryem wtedy e w rzeczywistoci oczekiwano abym ska-

ka z samolotu leccego z szybkoci 225 kmh na wysokoci 610 metroacutew

Wysiek konieczny do przebrnicia przez szkolenie dla spadochroniarzy

w pewien sposoacuteb sprawia e zapomina si do czego prowadz przy-

gotowania Oczywicie gdybym si o to martwi odczuwabym obaw

przed sukcesem mdash rodzaj obawy wywoanej przewidywaniem e nagrod

za cik prac bdzie jeszcze cisza praca

Nigdy nie zapomn tamtego pierwszego lotu Kiedy nasz samolot

osign prdko 225 kmh i wznioacutes si na wysoko 610 metroacutew

otwarto drzwi w oczekiwaniu e bdziemy skaka Z przodu widziaem

innych modych ludzi ktoacuterzy z wielkimi oporami proacutebowali si zmierzy

z przeraajcym zadaniem Kiedy zbliali si do drzwi wielu z nich kado

rce na wewntrznej stronie drzwi kabiny co wiadczyo o sprzecznych

uczuciach zwizanych z opuszczeniem samolotu mdash mieli trzyma rce

na zewntrz drzwi aby si od nich odepchn Patrzyli w doacute na twardy

grunt wida byo napicie ich cia i automatycznie si wycofywali jakby

przygotowujc si do nieudanego skoku Z tej niewaciwej i niebezpiecz-

nej pozycji albo proacutebowali zmusza si do skokoacutew albo byli wyrzucani

przez sieranta opuszczajc samolot w nieodpowiedni sposoacuteb Co chwila

byo sycha okropny huk jakby skaczca osoba nie robia tego prawido-

wo i uderzaa ciaem o bok samolotu Brak chci do wyskoczenia powo-

dowa zwikszenie prawdopodobiestwa e spadochron nie bdzie dzia-

a dobrze i nie otworzy si we waciwy sposoacuteb

Pocztkowo paraliowa mnie strach mdash jakbym na pokadzie 30 me-

troacutew nad ziemi by niezdolny do tego eby si poruszy Miaem wszyst-

kie objawy stresu spocone donie przypieszone bicie serca trzsce

si kolana i mdoci Powiedziaem sobie bdquoMusisz to zrobirdquo Wtedy

zrozumiaem jakie to byo szalestwo i e w rzeczywistoci nie chcia-

em wyskakiwa z samolotu

Kup książkę Poleć książkę

80 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Obserwujc tych mczyzn ktoacuterzy okazywali sprzeczne uczucia zwi-

zane z wyskoczeniem z samolotu i syszc jak ich ciaa odbijaj si od

przegrody byo mi atwiej dokona pierwszego wyboru bdquoNie wyskocz

z samolotu w ten sposoacutebrdquo mdash powiedziaem do siebie Wtedy odkryem

moc wyboru mdash nie bdquomuszrdquo ani bdquochcrdquo tylko trzeci postaw To odkrycie

spowodowao e zrobiem krok naprzoacuted w kierunku dwoacutech nastp-

nych wyboroacutew 1) nie zostan wypchnity z samolotu 2) jeeli wyskocz

z samolotu bdzie to zalee od mojej woli Zwiksz do maksimum

szanse bezpiecznego wyjcia Zmiana moich uczu bya dosy znaczna

Celowe dziaanie zastpio stres a poczucie e jestem ofiar przekszta-

cio si w wiksz odpowiedzialno za dziaanie

Kiedy przysza kolej na mnie wszystko we mnie moacutewio bdquoDokonuj

wyboru wyskocz z samoloturdquo Nie wahaem si ani nie miaem sprzecz-

nych uczu Celowo umieciem rce na zewntrz ramy drzwi aby si

wypchn brnc przez wiatr wiejcy z prdkoci blisko 250 kmh

i pozby si jakichkolwiek wtpliwoci co do pozostania w samolocie

Zamiast patrze w doacute i wyobraa sobie porak popatrzyem w goacuter

w kierunku chmury ktoacuter wybraem za swoacutej cel

Poniewa dokonaem wyboru mdash miaem skaka mdash skoncentrowaem

myli i zachowanie na tym dziaaniu odkadajc na bok jakiekolwiek

myli o tym eby nie skaka lub o tym e bdquomusz skakardquo Podszedem

do drzwi majc jeden cel Na sygna wziem gboki oddech pochyliem

kolana skoncentrowaem si na swojej chmurze i wydostaem si przez

drzwi bezpiecznie opuszczajc samolot i mijajc jego kadub o co naj-

mniej dwa metry

Zawsze bd pamita dreszcz towarzyszcy temu skokowi tak samo

jak peen radoci miech kiedy bezpiecznie wyldowaem bez adnego

uszczerbku Ale waniejsza staa si dla mnie na przestrzeni lat lekcja

przejmowania odpowiedzialnoci ktoacutera pynie ze zmiany wyraenia

bdquomuszrdquo na dokonywanie wyboru

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 81

Od oporu do zaangaowania

W yciu wielokrotnie mamy do czynienia z ograniczonymi moliwo-

ciami i nieprzyjemnymi wyborami Na przykad ludzie czsto staj przed

wyborem gdy wracaj do zdrowia Chocia choroba nie jest przyjemna

daje nam moliwo odkrycia e wszystkie rzeczy ktoacutere bdquomusimyrdquo zrobi

jako zostaj zrobione bez nas lub mona przetrwa nawet wtedy gdy

si ich nie zrobi Wracajc do zdrowia mona roacutewnie zaobserwowa

z wielkim zdziwieniem autentyczne pragnienie powrotu do pracy Nagle

okazuje si e wybieramy dziaanie wczeniej postrzegane jako trudne

narzucone zadanie

Mona sobie atwo wyobrazi osob odkadajc dziaanie kiedy bdquotar-

gujc si z Bogiemrdquo modli si bdquoObiecuj e nie bd ju odkada dziaa-

nia ani narzeka na prac Jeli tylko wyzdrowiej bd spokojnie

z radoci i rozsdnie wykonywa swoj pracrdquo Dowiadczenie takiej

zmiany dotyczcej energii i nastawienia do pracy jest naprawd godne

uwagi i jest cudownym darem

Osoby stosujce diet i te ktoacutere chc rzuci palenie czsto dowiad-

czaj nagej zmiany kiedy znajduj si w sytuacji zagraajcej yciu lub

zachodz w ci mdash ich opoacuter zastpuje zaangaowanie W The Washing-

ton Post opisywano histori Giny ktoacutera po raz pierwszy zasza w ci

Przez cae lata proacutebowaa rzuci palenie i udoskonali diet Kiedy zasza

w ci bdquoodstawia papierosy i bezwartociowe jedzenie Zacza jada

niadania Jej typowy lunch zoony z nerkowcoacutew i dietetycznej Pepsi

zastpia kanapka i szklanka mlekardquo Teraz chciaa je prawidowo

Byo to jej zobowizanie jej wyboacuter a nie zwyka narzucona z zewntrz

bdquopowinnordquo

Nie musisz wyskakiwa z samolotu chorowa ani zachodzi w ci

aby tak bardzo zmieni si Twoacutej punkt widzenia Podczas codziennych

zaj posuchaj jak negatywny dialog z samym sob tworzy wizje biernoci

i bezsilnoci bdquoMusz pracowa podczas lunchu musz kupi gaz do samo-

chodu musz kupi prezent dla matki musz i na imprez firmowrdquo

Kup książkę Poleć książkę

82 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Wyproacutebowanie mocy wyboru pozwoli Ci skierowa ku konstruktywnym

wysikom energi ktoacutera poprzednio bya zablokowana przez opoacuter i po-

czucie e jeste ofiar

Czy chcesz y z konsekwencjami niewykonania dziaania O ile bar-

dziej wolny si poczujesz jeli podejmiesz jasn decyzj zwizan

z ktoacuterymkolwiek z zada Masz wyboacuter Nie musisz chcie wykona za-

danie ani je uwielbia Ale jeli bdziesz to przedkada nad konsekwencje

niewykonania zadania moesz si zdecydowa na pene zaangaowanie

w jego wykonanie Kiedy to Ty zdecydujesz o udziale w imprezie firmo-

wej wyjedzie na stacj gazow czy do sklepu z upominkami wyraanie

si w sposoacuteb bardziej pozytywny i ukazujcy moc (bo jeste czowiekiem

ktoacutery ma moc) nabierze sensu bdquoId do sklepu bd u dentysty o 1500

id na kolegium dzisiaj ranordquo

Angaujc si w dojrzay sposoacuteb w wykonanie zadania zamiast znaj-

dowa powody aby go nie wykonywa bdziesz moacuteg sprawi e stanie

si ono bardziej przyjemne Nawet jeli moliwoci wyboru s bardzo

ograniczone moesz doskonali swoj moc dokonywania wyboroacutew

i uczy si wybiera drog ktoacutera wydaje Ci si najbardziej rozsdna

Wanie dlatego e wybierasz pewn moliwo staje si ona atwiejsza

mniej nieprzyjemna i szybciej mona dokoczy dane zadanie Zawsze

kiedy okazuje si e tracisz motywacj do koczenia projektu przyjrzyj

si konsekwencjom istnienia wyraenia bdquomuszrdquo w sposobie mylenia

i podejmij w tym momencie decyzj dotyczc drogi mdash obecnej a nie wy-

obraonej mdash lub pozbd si tego wyraenia Wyboacuter naley do Ciebie

Nauka moacutewienia bdquonierdquo

Dzieci w okresie bdquookropnego dwulatkardquo ucz si moacutewi bdquonierdquo w odpowiedzi

niemal na wszystko To cz ich rozwoju poznawczego oraz rozwoju

osobowoci mdash nauka oddzielenia od rodzicoacutew Moe to te by potwier-

dzenie wewntrznej wartoci i zwile wyraa postaw bdquoNie nie musz

tego robi Nie musz robi nic aby udowodni e jestem godzien mioci

i na ni zasugujrdquo Czy nie byoby wspaniale gdyby doroli mieli ten

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 83

rodzaj pewnoci co do wasnej wartoci Wielu z nich moacutewi bdquoNie nie mu-

szrdquo tylko podczas choroby i wtedy przepraszajco wyjaniaj bdquoPrzykro

mi ale nie mog Jak tylko bd w stanie usi i przyj poywienie za-

czn ciko pracowa i robi wszystko co w mojej mocy nawet jeli pojawi

si ponowne zagroenie dla mojego zdrowiardquo

Moacutewienie bdquonierdquo to wana umiejtno dla osoacuteb odkadajcych dziaa-

nie Dziki niej zmniejsza si prawdopodobiestwo e bdziesz szybko

wykonywa zadania aby zrekompensowa sobie dostrzegany u siebie brak

wartoci Bezporednie i dojrzale wyraone bdquonierdquo wyjania sytuacj znacz-

nie szybciej ni bierne bdquoTak by moe bd musiardquo w zwizku z ktoacuterym

odczuwasz poacuteniej niech i przeciwko ktoacuteremu si buntujesz odkadajc

dziaanie

Umiejtno moacutewienia bdquonierdquo to skuteczna metoda dokonywania wy-

boru zwaszcza dla osoacuteb odkadajcych dziaanie To inna forma stwier-

dzenia bdquomog by niedoskonay ale mam wystarczajco duo szacunku

do siebie eby powiedzie raquoNie nie musz tego robilaquordquo Ta umiejt-

no pozwala te unikn przyjmowania na siebie zbyt wielu obowizkoacutew

i poczucia brzemienia Moacutewic bdquonierdquo zapewniamy bdquoWiem e moesz

wywrze na mnie presj ale nie moesz spowodowa zagroenia dla

poczucia mojej wartocirdquo bdquoNierdquo mona moacutewi asertywnie i nie w sposoacuteb

defensywny na przykad

bdquoNie potrzebuj czasu aby to przemylerdquo

bdquoNie nie jestem taki szybki jak ty i chc mie czas eby to sta-

rannie przemylerdquo

bdquoNie wol raczej takie warunki kontraktu ktoacutere mog w peni

zaakceptowa ni ryzyko pogorszenia jakoci mojej pracyrdquo

bdquoNie nie zapac teraz tego rachunku i chciabym zapaci za ten

przywilej z naliczonych odsetekrdquo

Uywanie nowych innych stwierdze na wasny temat wicych

si z wyborem zaangaowaniem i umiejtnoci moacutewienia bdquonierdquo to bardzo

istotny krok w kierunku zwikszenia moliwoci pracy nad kadym

Kup książkę Poleć książkę

84 NAWYK SAMODYSCYPLINY

zadaniem i zmiany z osoby odkadajcej dziaanie w skutecznego czowieka

czynu Odkryjesz e dziki poniszemu systemowi ponownego progra-

mowania stwierdze na wasny temat szybko zaczniesz wiza swoje

dawne nawyki z automatycznymi dziaaniami korygujcymi zmierzajc

w pozytywnym kierunku w ktoacuterym id ludzie czynu

PI STWIERDZE ODROacuteNIAJCYCH OSOBY

ODKADAJCE DZIAANIE OD LUDZI CZYNU

Podczas piciu lat nauki i dokadnego badania nawyku odkadania dzia-

ania u siebie samego oraz u moich klientoacutew w trakcie sesji coachingu

i terapii zidentyfikowaem pi negatywnych przykadoacutew nastawie czy

te stwierdze na wasny temat ktoacutere prowadz do odkadania dziaania

i odroacuteniaj osoby ktoacutere w ten sposoacuteb postpuj od ludzi czynu Nie

kady z objawoacutew bdzie dokadnie odpowiada Twojemu wzorowi odka-

dania dziaania ale identyfikacja tych piciu uywanych negatywnych

stwierdze uatwi Ci zastpienie ich pozytywnymi wyzwaniami ktoacutere

przygotowaem

1 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMuszrdquo

Powtarzanie przez cay dzie wyraenia bdquoMuszrdquo (oznaczajcego bdquoMusz

ale nie chcrdquo) sprawi e bdziesz mie sprzeczne uczucia i poczucie e je-

ste ofiar (bdquoMusz ale gdybym mia wadz nie musiabymrdquo) co stanowi

usprawiedliwienie dla odkadania dziaania Po zidentyfikowaniu tego

stwierdzenia i nastawienia ofiary ktoacutere si za nim kryje zechcesz si

go pozby zastpujc je stwierdzeniem zwizanym z wyborem i na-

stawieniem na przejmowanie odpowiedzialnoci

Zastp wyraenie bdquoMuszrdquo wyraeniem bdquoWybieramrdquo

Jzyk nastawienia i zachowania ludzi czynu mona sobie przyswoi

poprzez odpowiedni praktyk podczas wykonywania danego zadania

Na przykad jeli siedzisz przy biurku patrzc na stos poczty czekajcej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 85

na odpowied i na list rozmoacutew telefonicznych ktoacutere trzeba przeprowa-

dzi pierwsz rzecz jak moesz zauway jest to e zaczynaj Ci opa-

da ramiona co oznacza przygnbienie i poczucie brzemienia Jest to jasny

znak e nawet jeli nie moacutewie bdquoMuszrdquo czujesz si bardziej jak ofia-

ra ni jak odpowiedzialna osoba ktoacutera ma wadz Kiedy to sobie

uwiadomisz natychmiast wybierz prac lub zaakceptuj odpowie-

dzialno za wyboacuter opoacutenienia zadania Wykorzystaj swoj wiadomo

negatywnych myli lub nastawienia aby odruchowo przyj nastawie-

nie czowieka czynu charakteryzowane przez wyboacuter i moc

2 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMusz skoczy13rdquo

Moacutewienie do siebie bdquoMusz skoczyrdquo powoduje e koncentrujesz si na

wyniku gdzie w przyszoci nie moacutewic sobie nigdy od czego naley

rozpocz dziaanie bdquoKoczenierdquo odnosi si do nieokrelonej przyszoci

by moe odlegej od Twojego obecnego stanu umiejtnoci pewnoci

siebie i perspektyw Koncentracja na takim aspekcie sprawi e zadanie

bdzie si wydawao jeszcze bardziej obezwadniajce niemal niemoliwe

do wykonania Naley zmieni ten stan rzeczy i zastpi to stwierdzenie

wicym zobowizaniem do rozpoczcia dziaania teraz

Zastp wyraenie bdquoMusz koczyrdquo wyraeniem

bdquoKiedy mog zacz13rdquo

bdquoKiedy mog zaczrdquo to haso czowieka czynu Automatycznie idzie

ono w lad za wszystkimi zmartwieniami dotyczcymi ukoczenia zada-

nia i poczuciem obezwadnienia oraz powoduje e pobudzona energia

koncentruje si na tym czym mona si zaj teraz Dziaa to jak urz-

dzenie ktoacutere kieruje wszystkie niezdecydowane dziaania do punktu wyj-

ciowego projektu A jeli rozpoczcie projektu jest obecnie niemoliwe

pytanie bdquoKiedy znowu mog zaczrdquo powoduje e ponownie zostajemy

zaprogramowani na ukierunkowane i proste rozpoczcie zadania w nie-

dalekiej przyszoci z jasn wizj czasu miejsca i punktu od ktoacuterego

zaczniemy

Kup książkę Poleć książkę

86 NAWYK SAMODYSCYPLINY

3 Negatywne mylenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo

Mylenie o projekcie jako o duym i wanym powoduje jeszcze wiksze

poczucie obezwadnienia W rzeczywistoci moacutewisz bdquoNie wiem jak mia-

bym si zaj tak powanym zadaniem To bardzo wane Ten projekt mu-

si zrobi na wszystkich wraenie To moja wielka yciowa szansardquo

Im wikszy i bardziej obezwadniajcy wydaje Ci si projekt tym wik-

sz masz skonno do odkadania dziaania Jeli bdziesz wywoywa

w sobie poczucie obezwadnienia mylc o wszystkich krokach z ktoacuterymi

si wie ten wany projekt i o wizji wszystkiego o co walczysz pod-

czas pracy nad nim naturalna motywacja i ciekawo ustpi miejsca

niepokojowi

Zastp wyraenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo wyraeniem

bdquoMog wykona13 jeden may krokrdquo

Zawsze kiedy poczujesz obezwadnienie spowodowane wielkoci

i znaczeniem projektu ktoacutery masz zrealizowa przypomnij sobie stwier-

dzenie bdquoMog wykona jeden may krok Jeden may krok wstpny szkic

plan jedno sowo raquohalolaquo To wszystko co musz teraz zrobirdquo Nigdy nie

mona od razu zbudowa caego domu Teraz moesz tylko pooy beton

na fundamentach wbi jeden gwoacuted wznie cian mdash wykona jeden

may krok Nigdy nie byby w stanie napisa od razu caej ksiki mdash mo-

esz napisa jeden rozdzia kilka stron naraz Wiesz e moesz wy-

kona jeden drobny krok Poroacutewnanie tego jednego kroku z ktoacuterym

mona sobie poradzi z wielkim przedsiwziciem daje Ci czas na nauk

odpoczynek i odzyskanie si pomidzy seriami drobnych krokoacutew Kady

z nich zapewni Ci czas na docenienie swoich osigni zyskanie nowej

perspektywy dotyczcej kierunku swojego dziaania i zaangaowanie si

ponownie w osiganie dugookresowych celoacutew

4 Negatywne mylenie bdquoMusz by13 perfekcyjnyrdquo

Powtarzajc sobie bdquoMusz by perfekcyjnyrdquo nie znioacutesbym pomykirdquo

znacznie zwikszasz szanse e bdziesz potrzebowa odkadania dzia-

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 87

ania jako ochrony przed nieprzyjemnociami zwizanymi z porak

i krytyk Oznacza to te e cz Twojego wewntrznego dialogu

koncentruje si na potpianiu wszystkich niewielkich postpoacutew jako nie-

znaczcych w poroacutewnaniu do tego jakie Twoim zdaniem powinny by

Jeeli wymagasz od siebie doskonaej prezentacji projektu ktoacuterego nie

mona skrytykowa cisego przestrzegania diety czy domu bez adnych

plam wystawiasz si na porak i nieuchronny samokrytycyzm Im wik-

szym jeste samokrytycznym perfekcjonist tym trudniej jest Ci rozpo-

cz prac nad projektem ktoacutery mdash jak ju wiesz mdash nigdy nie bdzie wy-

starczajco dobrze zrealizowany Trwanie przy perfekcyjnej wizji

spowoduje e zaczniesz si obawia dostrzega rzeczywiste wyniki dzia-

ania oraz e nie przygotujesz si na moliwo poraki przez stworzenie

planu ktoacutery pozwoli Ci zacz dziaanie od nowa a take bdzie mie

wpyw na zwikszenie skonnoci do porzucania projektu po zetkniciu si

ze zwykym problemem Jak na ironi perfekcjonizm i krytycyzm w sto-

sunku do swoich bdoacutew sprawiaj e poraki staj si bardziej

prawdopodobne i powaniejsze

Zastp wyraenie bdquoMusz by doskonayrdquo wyraeniem

bdquoMog by13 doskonale ludzkirdquo

Zastp wymagania dotyczce perfekcyjnej pracy akceptacj (nie re-

zygnacj na rzecz) swoich ludzkich ogranicze Zaakceptuj tak zwane

bdy (a w rzeczywistoci informacje zwrotne) jako cz zwykego procesu

uczenia si Zamiast samokrytycyzmu bdziesz potrzebowa wyrozu-

miaoci dla samego siebie aby wesprze swoje odwane starania w obli-

czu nieuniknionego ryzyka zwizanego z wykonywaniem prawdziwej

niedoskonaej pracy zamiast marzy o doskonaym ukoczonym

projekcie Jako nowicjusz bdziesz musia si wykaza szczegoacuteln a-

godnoci w stosunku do siebie poniewa zanim osigniesz pewno

siebie charakterystyczn dla mistrza musisz wykona pierwsze niepo-

radne kroki Kiedy si nauczysz oczekiwania i akceptacji niedoskonaoci

zwizanych z pierwszymi krokami podczas realizacji swoich projektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 15: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

80 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Obserwujc tych mczyzn ktoacuterzy okazywali sprzeczne uczucia zwi-

zane z wyskoczeniem z samolotu i syszc jak ich ciaa odbijaj si od

przegrody byo mi atwiej dokona pierwszego wyboru bdquoNie wyskocz

z samolotu w ten sposoacutebrdquo mdash powiedziaem do siebie Wtedy odkryem

moc wyboru mdash nie bdquomuszrdquo ani bdquochcrdquo tylko trzeci postaw To odkrycie

spowodowao e zrobiem krok naprzoacuted w kierunku dwoacutech nastp-

nych wyboroacutew 1) nie zostan wypchnity z samolotu 2) jeeli wyskocz

z samolotu bdzie to zalee od mojej woli Zwiksz do maksimum

szanse bezpiecznego wyjcia Zmiana moich uczu bya dosy znaczna

Celowe dziaanie zastpio stres a poczucie e jestem ofiar przekszta-

cio si w wiksz odpowiedzialno za dziaanie

Kiedy przysza kolej na mnie wszystko we mnie moacutewio bdquoDokonuj

wyboru wyskocz z samoloturdquo Nie wahaem si ani nie miaem sprzecz-

nych uczu Celowo umieciem rce na zewntrz ramy drzwi aby si

wypchn brnc przez wiatr wiejcy z prdkoci blisko 250 kmh

i pozby si jakichkolwiek wtpliwoci co do pozostania w samolocie

Zamiast patrze w doacute i wyobraa sobie porak popatrzyem w goacuter

w kierunku chmury ktoacuter wybraem za swoacutej cel

Poniewa dokonaem wyboru mdash miaem skaka mdash skoncentrowaem

myli i zachowanie na tym dziaaniu odkadajc na bok jakiekolwiek

myli o tym eby nie skaka lub o tym e bdquomusz skakardquo Podszedem

do drzwi majc jeden cel Na sygna wziem gboki oddech pochyliem

kolana skoncentrowaem si na swojej chmurze i wydostaem si przez

drzwi bezpiecznie opuszczajc samolot i mijajc jego kadub o co naj-

mniej dwa metry

Zawsze bd pamita dreszcz towarzyszcy temu skokowi tak samo

jak peen radoci miech kiedy bezpiecznie wyldowaem bez adnego

uszczerbku Ale waniejsza staa si dla mnie na przestrzeni lat lekcja

przejmowania odpowiedzialnoci ktoacutera pynie ze zmiany wyraenia

bdquomuszrdquo na dokonywanie wyboru

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 81

Od oporu do zaangaowania

W yciu wielokrotnie mamy do czynienia z ograniczonymi moliwo-

ciami i nieprzyjemnymi wyborami Na przykad ludzie czsto staj przed

wyborem gdy wracaj do zdrowia Chocia choroba nie jest przyjemna

daje nam moliwo odkrycia e wszystkie rzeczy ktoacutere bdquomusimyrdquo zrobi

jako zostaj zrobione bez nas lub mona przetrwa nawet wtedy gdy

si ich nie zrobi Wracajc do zdrowia mona roacutewnie zaobserwowa

z wielkim zdziwieniem autentyczne pragnienie powrotu do pracy Nagle

okazuje si e wybieramy dziaanie wczeniej postrzegane jako trudne

narzucone zadanie

Mona sobie atwo wyobrazi osob odkadajc dziaanie kiedy bdquotar-

gujc si z Bogiemrdquo modli si bdquoObiecuj e nie bd ju odkada dziaa-

nia ani narzeka na prac Jeli tylko wyzdrowiej bd spokojnie

z radoci i rozsdnie wykonywa swoj pracrdquo Dowiadczenie takiej

zmiany dotyczcej energii i nastawienia do pracy jest naprawd godne

uwagi i jest cudownym darem

Osoby stosujce diet i te ktoacutere chc rzuci palenie czsto dowiad-

czaj nagej zmiany kiedy znajduj si w sytuacji zagraajcej yciu lub

zachodz w ci mdash ich opoacuter zastpuje zaangaowanie W The Washing-

ton Post opisywano histori Giny ktoacutera po raz pierwszy zasza w ci

Przez cae lata proacutebowaa rzuci palenie i udoskonali diet Kiedy zasza

w ci bdquoodstawia papierosy i bezwartociowe jedzenie Zacza jada

niadania Jej typowy lunch zoony z nerkowcoacutew i dietetycznej Pepsi

zastpia kanapka i szklanka mlekardquo Teraz chciaa je prawidowo

Byo to jej zobowizanie jej wyboacuter a nie zwyka narzucona z zewntrz

bdquopowinnordquo

Nie musisz wyskakiwa z samolotu chorowa ani zachodzi w ci

aby tak bardzo zmieni si Twoacutej punkt widzenia Podczas codziennych

zaj posuchaj jak negatywny dialog z samym sob tworzy wizje biernoci

i bezsilnoci bdquoMusz pracowa podczas lunchu musz kupi gaz do samo-

chodu musz kupi prezent dla matki musz i na imprez firmowrdquo

Kup książkę Poleć książkę

82 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Wyproacutebowanie mocy wyboru pozwoli Ci skierowa ku konstruktywnym

wysikom energi ktoacutera poprzednio bya zablokowana przez opoacuter i po-

czucie e jeste ofiar

Czy chcesz y z konsekwencjami niewykonania dziaania O ile bar-

dziej wolny si poczujesz jeli podejmiesz jasn decyzj zwizan

z ktoacuterymkolwiek z zada Masz wyboacuter Nie musisz chcie wykona za-

danie ani je uwielbia Ale jeli bdziesz to przedkada nad konsekwencje

niewykonania zadania moesz si zdecydowa na pene zaangaowanie

w jego wykonanie Kiedy to Ty zdecydujesz o udziale w imprezie firmo-

wej wyjedzie na stacj gazow czy do sklepu z upominkami wyraanie

si w sposoacuteb bardziej pozytywny i ukazujcy moc (bo jeste czowiekiem

ktoacutery ma moc) nabierze sensu bdquoId do sklepu bd u dentysty o 1500

id na kolegium dzisiaj ranordquo

Angaujc si w dojrzay sposoacuteb w wykonanie zadania zamiast znaj-

dowa powody aby go nie wykonywa bdziesz moacuteg sprawi e stanie

si ono bardziej przyjemne Nawet jeli moliwoci wyboru s bardzo

ograniczone moesz doskonali swoj moc dokonywania wyboroacutew

i uczy si wybiera drog ktoacutera wydaje Ci si najbardziej rozsdna

Wanie dlatego e wybierasz pewn moliwo staje si ona atwiejsza

mniej nieprzyjemna i szybciej mona dokoczy dane zadanie Zawsze

kiedy okazuje si e tracisz motywacj do koczenia projektu przyjrzyj

si konsekwencjom istnienia wyraenia bdquomuszrdquo w sposobie mylenia

i podejmij w tym momencie decyzj dotyczc drogi mdash obecnej a nie wy-

obraonej mdash lub pozbd si tego wyraenia Wyboacuter naley do Ciebie

Nauka moacutewienia bdquonierdquo

Dzieci w okresie bdquookropnego dwulatkardquo ucz si moacutewi bdquonierdquo w odpowiedzi

niemal na wszystko To cz ich rozwoju poznawczego oraz rozwoju

osobowoci mdash nauka oddzielenia od rodzicoacutew Moe to te by potwier-

dzenie wewntrznej wartoci i zwile wyraa postaw bdquoNie nie musz

tego robi Nie musz robi nic aby udowodni e jestem godzien mioci

i na ni zasugujrdquo Czy nie byoby wspaniale gdyby doroli mieli ten

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 83

rodzaj pewnoci co do wasnej wartoci Wielu z nich moacutewi bdquoNie nie mu-

szrdquo tylko podczas choroby i wtedy przepraszajco wyjaniaj bdquoPrzykro

mi ale nie mog Jak tylko bd w stanie usi i przyj poywienie za-

czn ciko pracowa i robi wszystko co w mojej mocy nawet jeli pojawi

si ponowne zagroenie dla mojego zdrowiardquo

Moacutewienie bdquonierdquo to wana umiejtno dla osoacuteb odkadajcych dziaa-

nie Dziki niej zmniejsza si prawdopodobiestwo e bdziesz szybko

wykonywa zadania aby zrekompensowa sobie dostrzegany u siebie brak

wartoci Bezporednie i dojrzale wyraone bdquonierdquo wyjania sytuacj znacz-

nie szybciej ni bierne bdquoTak by moe bd musiardquo w zwizku z ktoacuterym

odczuwasz poacuteniej niech i przeciwko ktoacuteremu si buntujesz odkadajc

dziaanie

Umiejtno moacutewienia bdquonierdquo to skuteczna metoda dokonywania wy-

boru zwaszcza dla osoacuteb odkadajcych dziaanie To inna forma stwier-

dzenia bdquomog by niedoskonay ale mam wystarczajco duo szacunku

do siebie eby powiedzie raquoNie nie musz tego robilaquordquo Ta umiejt-

no pozwala te unikn przyjmowania na siebie zbyt wielu obowizkoacutew

i poczucia brzemienia Moacutewic bdquonierdquo zapewniamy bdquoWiem e moesz

wywrze na mnie presj ale nie moesz spowodowa zagroenia dla

poczucia mojej wartocirdquo bdquoNierdquo mona moacutewi asertywnie i nie w sposoacuteb

defensywny na przykad

bdquoNie potrzebuj czasu aby to przemylerdquo

bdquoNie nie jestem taki szybki jak ty i chc mie czas eby to sta-

rannie przemylerdquo

bdquoNie wol raczej takie warunki kontraktu ktoacutere mog w peni

zaakceptowa ni ryzyko pogorszenia jakoci mojej pracyrdquo

bdquoNie nie zapac teraz tego rachunku i chciabym zapaci za ten

przywilej z naliczonych odsetekrdquo

Uywanie nowych innych stwierdze na wasny temat wicych

si z wyborem zaangaowaniem i umiejtnoci moacutewienia bdquonierdquo to bardzo

istotny krok w kierunku zwikszenia moliwoci pracy nad kadym

Kup książkę Poleć książkę

84 NAWYK SAMODYSCYPLINY

zadaniem i zmiany z osoby odkadajcej dziaanie w skutecznego czowieka

czynu Odkryjesz e dziki poniszemu systemowi ponownego progra-

mowania stwierdze na wasny temat szybko zaczniesz wiza swoje

dawne nawyki z automatycznymi dziaaniami korygujcymi zmierzajc

w pozytywnym kierunku w ktoacuterym id ludzie czynu

PI STWIERDZE ODROacuteNIAJCYCH OSOBY

ODKADAJCE DZIAANIE OD LUDZI CZYNU

Podczas piciu lat nauki i dokadnego badania nawyku odkadania dzia-

ania u siebie samego oraz u moich klientoacutew w trakcie sesji coachingu

i terapii zidentyfikowaem pi negatywnych przykadoacutew nastawie czy

te stwierdze na wasny temat ktoacutere prowadz do odkadania dziaania

i odroacuteniaj osoby ktoacutere w ten sposoacuteb postpuj od ludzi czynu Nie

kady z objawoacutew bdzie dokadnie odpowiada Twojemu wzorowi odka-

dania dziaania ale identyfikacja tych piciu uywanych negatywnych

stwierdze uatwi Ci zastpienie ich pozytywnymi wyzwaniami ktoacutere

przygotowaem

1 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMuszrdquo

Powtarzanie przez cay dzie wyraenia bdquoMuszrdquo (oznaczajcego bdquoMusz

ale nie chcrdquo) sprawi e bdziesz mie sprzeczne uczucia i poczucie e je-

ste ofiar (bdquoMusz ale gdybym mia wadz nie musiabymrdquo) co stanowi

usprawiedliwienie dla odkadania dziaania Po zidentyfikowaniu tego

stwierdzenia i nastawienia ofiary ktoacutere si za nim kryje zechcesz si

go pozby zastpujc je stwierdzeniem zwizanym z wyborem i na-

stawieniem na przejmowanie odpowiedzialnoci

Zastp wyraenie bdquoMuszrdquo wyraeniem bdquoWybieramrdquo

Jzyk nastawienia i zachowania ludzi czynu mona sobie przyswoi

poprzez odpowiedni praktyk podczas wykonywania danego zadania

Na przykad jeli siedzisz przy biurku patrzc na stos poczty czekajcej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 85

na odpowied i na list rozmoacutew telefonicznych ktoacutere trzeba przeprowa-

dzi pierwsz rzecz jak moesz zauway jest to e zaczynaj Ci opa-

da ramiona co oznacza przygnbienie i poczucie brzemienia Jest to jasny

znak e nawet jeli nie moacutewie bdquoMuszrdquo czujesz si bardziej jak ofia-

ra ni jak odpowiedzialna osoba ktoacutera ma wadz Kiedy to sobie

uwiadomisz natychmiast wybierz prac lub zaakceptuj odpowie-

dzialno za wyboacuter opoacutenienia zadania Wykorzystaj swoj wiadomo

negatywnych myli lub nastawienia aby odruchowo przyj nastawie-

nie czowieka czynu charakteryzowane przez wyboacuter i moc

2 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMusz skoczy13rdquo

Moacutewienie do siebie bdquoMusz skoczyrdquo powoduje e koncentrujesz si na

wyniku gdzie w przyszoci nie moacutewic sobie nigdy od czego naley

rozpocz dziaanie bdquoKoczenierdquo odnosi si do nieokrelonej przyszoci

by moe odlegej od Twojego obecnego stanu umiejtnoci pewnoci

siebie i perspektyw Koncentracja na takim aspekcie sprawi e zadanie

bdzie si wydawao jeszcze bardziej obezwadniajce niemal niemoliwe

do wykonania Naley zmieni ten stan rzeczy i zastpi to stwierdzenie

wicym zobowizaniem do rozpoczcia dziaania teraz

Zastp wyraenie bdquoMusz koczyrdquo wyraeniem

bdquoKiedy mog zacz13rdquo

bdquoKiedy mog zaczrdquo to haso czowieka czynu Automatycznie idzie

ono w lad za wszystkimi zmartwieniami dotyczcymi ukoczenia zada-

nia i poczuciem obezwadnienia oraz powoduje e pobudzona energia

koncentruje si na tym czym mona si zaj teraz Dziaa to jak urz-

dzenie ktoacutere kieruje wszystkie niezdecydowane dziaania do punktu wyj-

ciowego projektu A jeli rozpoczcie projektu jest obecnie niemoliwe

pytanie bdquoKiedy znowu mog zaczrdquo powoduje e ponownie zostajemy

zaprogramowani na ukierunkowane i proste rozpoczcie zadania w nie-

dalekiej przyszoci z jasn wizj czasu miejsca i punktu od ktoacuterego

zaczniemy

Kup książkę Poleć książkę

86 NAWYK SAMODYSCYPLINY

3 Negatywne mylenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo

Mylenie o projekcie jako o duym i wanym powoduje jeszcze wiksze

poczucie obezwadnienia W rzeczywistoci moacutewisz bdquoNie wiem jak mia-

bym si zaj tak powanym zadaniem To bardzo wane Ten projekt mu-

si zrobi na wszystkich wraenie To moja wielka yciowa szansardquo

Im wikszy i bardziej obezwadniajcy wydaje Ci si projekt tym wik-

sz masz skonno do odkadania dziaania Jeli bdziesz wywoywa

w sobie poczucie obezwadnienia mylc o wszystkich krokach z ktoacuterymi

si wie ten wany projekt i o wizji wszystkiego o co walczysz pod-

czas pracy nad nim naturalna motywacja i ciekawo ustpi miejsca

niepokojowi

Zastp wyraenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo wyraeniem

bdquoMog wykona13 jeden may krokrdquo

Zawsze kiedy poczujesz obezwadnienie spowodowane wielkoci

i znaczeniem projektu ktoacutery masz zrealizowa przypomnij sobie stwier-

dzenie bdquoMog wykona jeden may krok Jeden may krok wstpny szkic

plan jedno sowo raquohalolaquo To wszystko co musz teraz zrobirdquo Nigdy nie

mona od razu zbudowa caego domu Teraz moesz tylko pooy beton

na fundamentach wbi jeden gwoacuted wznie cian mdash wykona jeden

may krok Nigdy nie byby w stanie napisa od razu caej ksiki mdash mo-

esz napisa jeden rozdzia kilka stron naraz Wiesz e moesz wy-

kona jeden drobny krok Poroacutewnanie tego jednego kroku z ktoacuterym

mona sobie poradzi z wielkim przedsiwziciem daje Ci czas na nauk

odpoczynek i odzyskanie si pomidzy seriami drobnych krokoacutew Kady

z nich zapewni Ci czas na docenienie swoich osigni zyskanie nowej

perspektywy dotyczcej kierunku swojego dziaania i zaangaowanie si

ponownie w osiganie dugookresowych celoacutew

4 Negatywne mylenie bdquoMusz by13 perfekcyjnyrdquo

Powtarzajc sobie bdquoMusz by perfekcyjnyrdquo nie znioacutesbym pomykirdquo

znacznie zwikszasz szanse e bdziesz potrzebowa odkadania dzia-

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 87

ania jako ochrony przed nieprzyjemnociami zwizanymi z porak

i krytyk Oznacza to te e cz Twojego wewntrznego dialogu

koncentruje si na potpianiu wszystkich niewielkich postpoacutew jako nie-

znaczcych w poroacutewnaniu do tego jakie Twoim zdaniem powinny by

Jeeli wymagasz od siebie doskonaej prezentacji projektu ktoacuterego nie

mona skrytykowa cisego przestrzegania diety czy domu bez adnych

plam wystawiasz si na porak i nieuchronny samokrytycyzm Im wik-

szym jeste samokrytycznym perfekcjonist tym trudniej jest Ci rozpo-

cz prac nad projektem ktoacutery mdash jak ju wiesz mdash nigdy nie bdzie wy-

starczajco dobrze zrealizowany Trwanie przy perfekcyjnej wizji

spowoduje e zaczniesz si obawia dostrzega rzeczywiste wyniki dzia-

ania oraz e nie przygotujesz si na moliwo poraki przez stworzenie

planu ktoacutery pozwoli Ci zacz dziaanie od nowa a take bdzie mie

wpyw na zwikszenie skonnoci do porzucania projektu po zetkniciu si

ze zwykym problemem Jak na ironi perfekcjonizm i krytycyzm w sto-

sunku do swoich bdoacutew sprawiaj e poraki staj si bardziej

prawdopodobne i powaniejsze

Zastp wyraenie bdquoMusz by doskonayrdquo wyraeniem

bdquoMog by13 doskonale ludzkirdquo

Zastp wymagania dotyczce perfekcyjnej pracy akceptacj (nie re-

zygnacj na rzecz) swoich ludzkich ogranicze Zaakceptuj tak zwane

bdy (a w rzeczywistoci informacje zwrotne) jako cz zwykego procesu

uczenia si Zamiast samokrytycyzmu bdziesz potrzebowa wyrozu-

miaoci dla samego siebie aby wesprze swoje odwane starania w obli-

czu nieuniknionego ryzyka zwizanego z wykonywaniem prawdziwej

niedoskonaej pracy zamiast marzy o doskonaym ukoczonym

projekcie Jako nowicjusz bdziesz musia si wykaza szczegoacuteln a-

godnoci w stosunku do siebie poniewa zanim osigniesz pewno

siebie charakterystyczn dla mistrza musisz wykona pierwsze niepo-

radne kroki Kiedy si nauczysz oczekiwania i akceptacji niedoskonaoci

zwizanych z pierwszymi krokami podczas realizacji swoich projektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 16: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 81

Od oporu do zaangaowania

W yciu wielokrotnie mamy do czynienia z ograniczonymi moliwo-

ciami i nieprzyjemnymi wyborami Na przykad ludzie czsto staj przed

wyborem gdy wracaj do zdrowia Chocia choroba nie jest przyjemna

daje nam moliwo odkrycia e wszystkie rzeczy ktoacutere bdquomusimyrdquo zrobi

jako zostaj zrobione bez nas lub mona przetrwa nawet wtedy gdy

si ich nie zrobi Wracajc do zdrowia mona roacutewnie zaobserwowa

z wielkim zdziwieniem autentyczne pragnienie powrotu do pracy Nagle

okazuje si e wybieramy dziaanie wczeniej postrzegane jako trudne

narzucone zadanie

Mona sobie atwo wyobrazi osob odkadajc dziaanie kiedy bdquotar-

gujc si z Bogiemrdquo modli si bdquoObiecuj e nie bd ju odkada dziaa-

nia ani narzeka na prac Jeli tylko wyzdrowiej bd spokojnie

z radoci i rozsdnie wykonywa swoj pracrdquo Dowiadczenie takiej

zmiany dotyczcej energii i nastawienia do pracy jest naprawd godne

uwagi i jest cudownym darem

Osoby stosujce diet i te ktoacutere chc rzuci palenie czsto dowiad-

czaj nagej zmiany kiedy znajduj si w sytuacji zagraajcej yciu lub

zachodz w ci mdash ich opoacuter zastpuje zaangaowanie W The Washing-

ton Post opisywano histori Giny ktoacutera po raz pierwszy zasza w ci

Przez cae lata proacutebowaa rzuci palenie i udoskonali diet Kiedy zasza

w ci bdquoodstawia papierosy i bezwartociowe jedzenie Zacza jada

niadania Jej typowy lunch zoony z nerkowcoacutew i dietetycznej Pepsi

zastpia kanapka i szklanka mlekardquo Teraz chciaa je prawidowo

Byo to jej zobowizanie jej wyboacuter a nie zwyka narzucona z zewntrz

bdquopowinnordquo

Nie musisz wyskakiwa z samolotu chorowa ani zachodzi w ci

aby tak bardzo zmieni si Twoacutej punkt widzenia Podczas codziennych

zaj posuchaj jak negatywny dialog z samym sob tworzy wizje biernoci

i bezsilnoci bdquoMusz pracowa podczas lunchu musz kupi gaz do samo-

chodu musz kupi prezent dla matki musz i na imprez firmowrdquo

Kup książkę Poleć książkę

82 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Wyproacutebowanie mocy wyboru pozwoli Ci skierowa ku konstruktywnym

wysikom energi ktoacutera poprzednio bya zablokowana przez opoacuter i po-

czucie e jeste ofiar

Czy chcesz y z konsekwencjami niewykonania dziaania O ile bar-

dziej wolny si poczujesz jeli podejmiesz jasn decyzj zwizan

z ktoacuterymkolwiek z zada Masz wyboacuter Nie musisz chcie wykona za-

danie ani je uwielbia Ale jeli bdziesz to przedkada nad konsekwencje

niewykonania zadania moesz si zdecydowa na pene zaangaowanie

w jego wykonanie Kiedy to Ty zdecydujesz o udziale w imprezie firmo-

wej wyjedzie na stacj gazow czy do sklepu z upominkami wyraanie

si w sposoacuteb bardziej pozytywny i ukazujcy moc (bo jeste czowiekiem

ktoacutery ma moc) nabierze sensu bdquoId do sklepu bd u dentysty o 1500

id na kolegium dzisiaj ranordquo

Angaujc si w dojrzay sposoacuteb w wykonanie zadania zamiast znaj-

dowa powody aby go nie wykonywa bdziesz moacuteg sprawi e stanie

si ono bardziej przyjemne Nawet jeli moliwoci wyboru s bardzo

ograniczone moesz doskonali swoj moc dokonywania wyboroacutew

i uczy si wybiera drog ktoacutera wydaje Ci si najbardziej rozsdna

Wanie dlatego e wybierasz pewn moliwo staje si ona atwiejsza

mniej nieprzyjemna i szybciej mona dokoczy dane zadanie Zawsze

kiedy okazuje si e tracisz motywacj do koczenia projektu przyjrzyj

si konsekwencjom istnienia wyraenia bdquomuszrdquo w sposobie mylenia

i podejmij w tym momencie decyzj dotyczc drogi mdash obecnej a nie wy-

obraonej mdash lub pozbd si tego wyraenia Wyboacuter naley do Ciebie

Nauka moacutewienia bdquonierdquo

Dzieci w okresie bdquookropnego dwulatkardquo ucz si moacutewi bdquonierdquo w odpowiedzi

niemal na wszystko To cz ich rozwoju poznawczego oraz rozwoju

osobowoci mdash nauka oddzielenia od rodzicoacutew Moe to te by potwier-

dzenie wewntrznej wartoci i zwile wyraa postaw bdquoNie nie musz

tego robi Nie musz robi nic aby udowodni e jestem godzien mioci

i na ni zasugujrdquo Czy nie byoby wspaniale gdyby doroli mieli ten

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 83

rodzaj pewnoci co do wasnej wartoci Wielu z nich moacutewi bdquoNie nie mu-

szrdquo tylko podczas choroby i wtedy przepraszajco wyjaniaj bdquoPrzykro

mi ale nie mog Jak tylko bd w stanie usi i przyj poywienie za-

czn ciko pracowa i robi wszystko co w mojej mocy nawet jeli pojawi

si ponowne zagroenie dla mojego zdrowiardquo

Moacutewienie bdquonierdquo to wana umiejtno dla osoacuteb odkadajcych dziaa-

nie Dziki niej zmniejsza si prawdopodobiestwo e bdziesz szybko

wykonywa zadania aby zrekompensowa sobie dostrzegany u siebie brak

wartoci Bezporednie i dojrzale wyraone bdquonierdquo wyjania sytuacj znacz-

nie szybciej ni bierne bdquoTak by moe bd musiardquo w zwizku z ktoacuterym

odczuwasz poacuteniej niech i przeciwko ktoacuteremu si buntujesz odkadajc

dziaanie

Umiejtno moacutewienia bdquonierdquo to skuteczna metoda dokonywania wy-

boru zwaszcza dla osoacuteb odkadajcych dziaanie To inna forma stwier-

dzenia bdquomog by niedoskonay ale mam wystarczajco duo szacunku

do siebie eby powiedzie raquoNie nie musz tego robilaquordquo Ta umiejt-

no pozwala te unikn przyjmowania na siebie zbyt wielu obowizkoacutew

i poczucia brzemienia Moacutewic bdquonierdquo zapewniamy bdquoWiem e moesz

wywrze na mnie presj ale nie moesz spowodowa zagroenia dla

poczucia mojej wartocirdquo bdquoNierdquo mona moacutewi asertywnie i nie w sposoacuteb

defensywny na przykad

bdquoNie potrzebuj czasu aby to przemylerdquo

bdquoNie nie jestem taki szybki jak ty i chc mie czas eby to sta-

rannie przemylerdquo

bdquoNie wol raczej takie warunki kontraktu ktoacutere mog w peni

zaakceptowa ni ryzyko pogorszenia jakoci mojej pracyrdquo

bdquoNie nie zapac teraz tego rachunku i chciabym zapaci za ten

przywilej z naliczonych odsetekrdquo

Uywanie nowych innych stwierdze na wasny temat wicych

si z wyborem zaangaowaniem i umiejtnoci moacutewienia bdquonierdquo to bardzo

istotny krok w kierunku zwikszenia moliwoci pracy nad kadym

Kup książkę Poleć książkę

84 NAWYK SAMODYSCYPLINY

zadaniem i zmiany z osoby odkadajcej dziaanie w skutecznego czowieka

czynu Odkryjesz e dziki poniszemu systemowi ponownego progra-

mowania stwierdze na wasny temat szybko zaczniesz wiza swoje

dawne nawyki z automatycznymi dziaaniami korygujcymi zmierzajc

w pozytywnym kierunku w ktoacuterym id ludzie czynu

PI STWIERDZE ODROacuteNIAJCYCH OSOBY

ODKADAJCE DZIAANIE OD LUDZI CZYNU

Podczas piciu lat nauki i dokadnego badania nawyku odkadania dzia-

ania u siebie samego oraz u moich klientoacutew w trakcie sesji coachingu

i terapii zidentyfikowaem pi negatywnych przykadoacutew nastawie czy

te stwierdze na wasny temat ktoacutere prowadz do odkadania dziaania

i odroacuteniaj osoby ktoacutere w ten sposoacuteb postpuj od ludzi czynu Nie

kady z objawoacutew bdzie dokadnie odpowiada Twojemu wzorowi odka-

dania dziaania ale identyfikacja tych piciu uywanych negatywnych

stwierdze uatwi Ci zastpienie ich pozytywnymi wyzwaniami ktoacutere

przygotowaem

1 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMuszrdquo

Powtarzanie przez cay dzie wyraenia bdquoMuszrdquo (oznaczajcego bdquoMusz

ale nie chcrdquo) sprawi e bdziesz mie sprzeczne uczucia i poczucie e je-

ste ofiar (bdquoMusz ale gdybym mia wadz nie musiabymrdquo) co stanowi

usprawiedliwienie dla odkadania dziaania Po zidentyfikowaniu tego

stwierdzenia i nastawienia ofiary ktoacutere si za nim kryje zechcesz si

go pozby zastpujc je stwierdzeniem zwizanym z wyborem i na-

stawieniem na przejmowanie odpowiedzialnoci

Zastp wyraenie bdquoMuszrdquo wyraeniem bdquoWybieramrdquo

Jzyk nastawienia i zachowania ludzi czynu mona sobie przyswoi

poprzez odpowiedni praktyk podczas wykonywania danego zadania

Na przykad jeli siedzisz przy biurku patrzc na stos poczty czekajcej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 85

na odpowied i na list rozmoacutew telefonicznych ktoacutere trzeba przeprowa-

dzi pierwsz rzecz jak moesz zauway jest to e zaczynaj Ci opa-

da ramiona co oznacza przygnbienie i poczucie brzemienia Jest to jasny

znak e nawet jeli nie moacutewie bdquoMuszrdquo czujesz si bardziej jak ofia-

ra ni jak odpowiedzialna osoba ktoacutera ma wadz Kiedy to sobie

uwiadomisz natychmiast wybierz prac lub zaakceptuj odpowie-

dzialno za wyboacuter opoacutenienia zadania Wykorzystaj swoj wiadomo

negatywnych myli lub nastawienia aby odruchowo przyj nastawie-

nie czowieka czynu charakteryzowane przez wyboacuter i moc

2 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMusz skoczy13rdquo

Moacutewienie do siebie bdquoMusz skoczyrdquo powoduje e koncentrujesz si na

wyniku gdzie w przyszoci nie moacutewic sobie nigdy od czego naley

rozpocz dziaanie bdquoKoczenierdquo odnosi si do nieokrelonej przyszoci

by moe odlegej od Twojego obecnego stanu umiejtnoci pewnoci

siebie i perspektyw Koncentracja na takim aspekcie sprawi e zadanie

bdzie si wydawao jeszcze bardziej obezwadniajce niemal niemoliwe

do wykonania Naley zmieni ten stan rzeczy i zastpi to stwierdzenie

wicym zobowizaniem do rozpoczcia dziaania teraz

Zastp wyraenie bdquoMusz koczyrdquo wyraeniem

bdquoKiedy mog zacz13rdquo

bdquoKiedy mog zaczrdquo to haso czowieka czynu Automatycznie idzie

ono w lad za wszystkimi zmartwieniami dotyczcymi ukoczenia zada-

nia i poczuciem obezwadnienia oraz powoduje e pobudzona energia

koncentruje si na tym czym mona si zaj teraz Dziaa to jak urz-

dzenie ktoacutere kieruje wszystkie niezdecydowane dziaania do punktu wyj-

ciowego projektu A jeli rozpoczcie projektu jest obecnie niemoliwe

pytanie bdquoKiedy znowu mog zaczrdquo powoduje e ponownie zostajemy

zaprogramowani na ukierunkowane i proste rozpoczcie zadania w nie-

dalekiej przyszoci z jasn wizj czasu miejsca i punktu od ktoacuterego

zaczniemy

Kup książkę Poleć książkę

86 NAWYK SAMODYSCYPLINY

3 Negatywne mylenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo

Mylenie o projekcie jako o duym i wanym powoduje jeszcze wiksze

poczucie obezwadnienia W rzeczywistoci moacutewisz bdquoNie wiem jak mia-

bym si zaj tak powanym zadaniem To bardzo wane Ten projekt mu-

si zrobi na wszystkich wraenie To moja wielka yciowa szansardquo

Im wikszy i bardziej obezwadniajcy wydaje Ci si projekt tym wik-

sz masz skonno do odkadania dziaania Jeli bdziesz wywoywa

w sobie poczucie obezwadnienia mylc o wszystkich krokach z ktoacuterymi

si wie ten wany projekt i o wizji wszystkiego o co walczysz pod-

czas pracy nad nim naturalna motywacja i ciekawo ustpi miejsca

niepokojowi

Zastp wyraenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo wyraeniem

bdquoMog wykona13 jeden may krokrdquo

Zawsze kiedy poczujesz obezwadnienie spowodowane wielkoci

i znaczeniem projektu ktoacutery masz zrealizowa przypomnij sobie stwier-

dzenie bdquoMog wykona jeden may krok Jeden may krok wstpny szkic

plan jedno sowo raquohalolaquo To wszystko co musz teraz zrobirdquo Nigdy nie

mona od razu zbudowa caego domu Teraz moesz tylko pooy beton

na fundamentach wbi jeden gwoacuted wznie cian mdash wykona jeden

may krok Nigdy nie byby w stanie napisa od razu caej ksiki mdash mo-

esz napisa jeden rozdzia kilka stron naraz Wiesz e moesz wy-

kona jeden drobny krok Poroacutewnanie tego jednego kroku z ktoacuterym

mona sobie poradzi z wielkim przedsiwziciem daje Ci czas na nauk

odpoczynek i odzyskanie si pomidzy seriami drobnych krokoacutew Kady

z nich zapewni Ci czas na docenienie swoich osigni zyskanie nowej

perspektywy dotyczcej kierunku swojego dziaania i zaangaowanie si

ponownie w osiganie dugookresowych celoacutew

4 Negatywne mylenie bdquoMusz by13 perfekcyjnyrdquo

Powtarzajc sobie bdquoMusz by perfekcyjnyrdquo nie znioacutesbym pomykirdquo

znacznie zwikszasz szanse e bdziesz potrzebowa odkadania dzia-

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 87

ania jako ochrony przed nieprzyjemnociami zwizanymi z porak

i krytyk Oznacza to te e cz Twojego wewntrznego dialogu

koncentruje si na potpianiu wszystkich niewielkich postpoacutew jako nie-

znaczcych w poroacutewnaniu do tego jakie Twoim zdaniem powinny by

Jeeli wymagasz od siebie doskonaej prezentacji projektu ktoacuterego nie

mona skrytykowa cisego przestrzegania diety czy domu bez adnych

plam wystawiasz si na porak i nieuchronny samokrytycyzm Im wik-

szym jeste samokrytycznym perfekcjonist tym trudniej jest Ci rozpo-

cz prac nad projektem ktoacutery mdash jak ju wiesz mdash nigdy nie bdzie wy-

starczajco dobrze zrealizowany Trwanie przy perfekcyjnej wizji

spowoduje e zaczniesz si obawia dostrzega rzeczywiste wyniki dzia-

ania oraz e nie przygotujesz si na moliwo poraki przez stworzenie

planu ktoacutery pozwoli Ci zacz dziaanie od nowa a take bdzie mie

wpyw na zwikszenie skonnoci do porzucania projektu po zetkniciu si

ze zwykym problemem Jak na ironi perfekcjonizm i krytycyzm w sto-

sunku do swoich bdoacutew sprawiaj e poraki staj si bardziej

prawdopodobne i powaniejsze

Zastp wyraenie bdquoMusz by doskonayrdquo wyraeniem

bdquoMog by13 doskonale ludzkirdquo

Zastp wymagania dotyczce perfekcyjnej pracy akceptacj (nie re-

zygnacj na rzecz) swoich ludzkich ogranicze Zaakceptuj tak zwane

bdy (a w rzeczywistoci informacje zwrotne) jako cz zwykego procesu

uczenia si Zamiast samokrytycyzmu bdziesz potrzebowa wyrozu-

miaoci dla samego siebie aby wesprze swoje odwane starania w obli-

czu nieuniknionego ryzyka zwizanego z wykonywaniem prawdziwej

niedoskonaej pracy zamiast marzy o doskonaym ukoczonym

projekcie Jako nowicjusz bdziesz musia si wykaza szczegoacuteln a-

godnoci w stosunku do siebie poniewa zanim osigniesz pewno

siebie charakterystyczn dla mistrza musisz wykona pierwsze niepo-

radne kroki Kiedy si nauczysz oczekiwania i akceptacji niedoskonaoci

zwizanych z pierwszymi krokami podczas realizacji swoich projektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 17: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

82 NAWYK SAMODYSCYPLINY

Wyproacutebowanie mocy wyboru pozwoli Ci skierowa ku konstruktywnym

wysikom energi ktoacutera poprzednio bya zablokowana przez opoacuter i po-

czucie e jeste ofiar

Czy chcesz y z konsekwencjami niewykonania dziaania O ile bar-

dziej wolny si poczujesz jeli podejmiesz jasn decyzj zwizan

z ktoacuterymkolwiek z zada Masz wyboacuter Nie musisz chcie wykona za-

danie ani je uwielbia Ale jeli bdziesz to przedkada nad konsekwencje

niewykonania zadania moesz si zdecydowa na pene zaangaowanie

w jego wykonanie Kiedy to Ty zdecydujesz o udziale w imprezie firmo-

wej wyjedzie na stacj gazow czy do sklepu z upominkami wyraanie

si w sposoacuteb bardziej pozytywny i ukazujcy moc (bo jeste czowiekiem

ktoacutery ma moc) nabierze sensu bdquoId do sklepu bd u dentysty o 1500

id na kolegium dzisiaj ranordquo

Angaujc si w dojrzay sposoacuteb w wykonanie zadania zamiast znaj-

dowa powody aby go nie wykonywa bdziesz moacuteg sprawi e stanie

si ono bardziej przyjemne Nawet jeli moliwoci wyboru s bardzo

ograniczone moesz doskonali swoj moc dokonywania wyboroacutew

i uczy si wybiera drog ktoacutera wydaje Ci si najbardziej rozsdna

Wanie dlatego e wybierasz pewn moliwo staje si ona atwiejsza

mniej nieprzyjemna i szybciej mona dokoczy dane zadanie Zawsze

kiedy okazuje si e tracisz motywacj do koczenia projektu przyjrzyj

si konsekwencjom istnienia wyraenia bdquomuszrdquo w sposobie mylenia

i podejmij w tym momencie decyzj dotyczc drogi mdash obecnej a nie wy-

obraonej mdash lub pozbd si tego wyraenia Wyboacuter naley do Ciebie

Nauka moacutewienia bdquonierdquo

Dzieci w okresie bdquookropnego dwulatkardquo ucz si moacutewi bdquonierdquo w odpowiedzi

niemal na wszystko To cz ich rozwoju poznawczego oraz rozwoju

osobowoci mdash nauka oddzielenia od rodzicoacutew Moe to te by potwier-

dzenie wewntrznej wartoci i zwile wyraa postaw bdquoNie nie musz

tego robi Nie musz robi nic aby udowodni e jestem godzien mioci

i na ni zasugujrdquo Czy nie byoby wspaniale gdyby doroli mieli ten

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 83

rodzaj pewnoci co do wasnej wartoci Wielu z nich moacutewi bdquoNie nie mu-

szrdquo tylko podczas choroby i wtedy przepraszajco wyjaniaj bdquoPrzykro

mi ale nie mog Jak tylko bd w stanie usi i przyj poywienie za-

czn ciko pracowa i robi wszystko co w mojej mocy nawet jeli pojawi

si ponowne zagroenie dla mojego zdrowiardquo

Moacutewienie bdquonierdquo to wana umiejtno dla osoacuteb odkadajcych dziaa-

nie Dziki niej zmniejsza si prawdopodobiestwo e bdziesz szybko

wykonywa zadania aby zrekompensowa sobie dostrzegany u siebie brak

wartoci Bezporednie i dojrzale wyraone bdquonierdquo wyjania sytuacj znacz-

nie szybciej ni bierne bdquoTak by moe bd musiardquo w zwizku z ktoacuterym

odczuwasz poacuteniej niech i przeciwko ktoacuteremu si buntujesz odkadajc

dziaanie

Umiejtno moacutewienia bdquonierdquo to skuteczna metoda dokonywania wy-

boru zwaszcza dla osoacuteb odkadajcych dziaanie To inna forma stwier-

dzenia bdquomog by niedoskonay ale mam wystarczajco duo szacunku

do siebie eby powiedzie raquoNie nie musz tego robilaquordquo Ta umiejt-

no pozwala te unikn przyjmowania na siebie zbyt wielu obowizkoacutew

i poczucia brzemienia Moacutewic bdquonierdquo zapewniamy bdquoWiem e moesz

wywrze na mnie presj ale nie moesz spowodowa zagroenia dla

poczucia mojej wartocirdquo bdquoNierdquo mona moacutewi asertywnie i nie w sposoacuteb

defensywny na przykad

bdquoNie potrzebuj czasu aby to przemylerdquo

bdquoNie nie jestem taki szybki jak ty i chc mie czas eby to sta-

rannie przemylerdquo

bdquoNie wol raczej takie warunki kontraktu ktoacutere mog w peni

zaakceptowa ni ryzyko pogorszenia jakoci mojej pracyrdquo

bdquoNie nie zapac teraz tego rachunku i chciabym zapaci za ten

przywilej z naliczonych odsetekrdquo

Uywanie nowych innych stwierdze na wasny temat wicych

si z wyborem zaangaowaniem i umiejtnoci moacutewienia bdquonierdquo to bardzo

istotny krok w kierunku zwikszenia moliwoci pracy nad kadym

Kup książkę Poleć książkę

84 NAWYK SAMODYSCYPLINY

zadaniem i zmiany z osoby odkadajcej dziaanie w skutecznego czowieka

czynu Odkryjesz e dziki poniszemu systemowi ponownego progra-

mowania stwierdze na wasny temat szybko zaczniesz wiza swoje

dawne nawyki z automatycznymi dziaaniami korygujcymi zmierzajc

w pozytywnym kierunku w ktoacuterym id ludzie czynu

PI STWIERDZE ODROacuteNIAJCYCH OSOBY

ODKADAJCE DZIAANIE OD LUDZI CZYNU

Podczas piciu lat nauki i dokadnego badania nawyku odkadania dzia-

ania u siebie samego oraz u moich klientoacutew w trakcie sesji coachingu

i terapii zidentyfikowaem pi negatywnych przykadoacutew nastawie czy

te stwierdze na wasny temat ktoacutere prowadz do odkadania dziaania

i odroacuteniaj osoby ktoacutere w ten sposoacuteb postpuj od ludzi czynu Nie

kady z objawoacutew bdzie dokadnie odpowiada Twojemu wzorowi odka-

dania dziaania ale identyfikacja tych piciu uywanych negatywnych

stwierdze uatwi Ci zastpienie ich pozytywnymi wyzwaniami ktoacutere

przygotowaem

1 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMuszrdquo

Powtarzanie przez cay dzie wyraenia bdquoMuszrdquo (oznaczajcego bdquoMusz

ale nie chcrdquo) sprawi e bdziesz mie sprzeczne uczucia i poczucie e je-

ste ofiar (bdquoMusz ale gdybym mia wadz nie musiabymrdquo) co stanowi

usprawiedliwienie dla odkadania dziaania Po zidentyfikowaniu tego

stwierdzenia i nastawienia ofiary ktoacutere si za nim kryje zechcesz si

go pozby zastpujc je stwierdzeniem zwizanym z wyborem i na-

stawieniem na przejmowanie odpowiedzialnoci

Zastp wyraenie bdquoMuszrdquo wyraeniem bdquoWybieramrdquo

Jzyk nastawienia i zachowania ludzi czynu mona sobie przyswoi

poprzez odpowiedni praktyk podczas wykonywania danego zadania

Na przykad jeli siedzisz przy biurku patrzc na stos poczty czekajcej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 85

na odpowied i na list rozmoacutew telefonicznych ktoacutere trzeba przeprowa-

dzi pierwsz rzecz jak moesz zauway jest to e zaczynaj Ci opa-

da ramiona co oznacza przygnbienie i poczucie brzemienia Jest to jasny

znak e nawet jeli nie moacutewie bdquoMuszrdquo czujesz si bardziej jak ofia-

ra ni jak odpowiedzialna osoba ktoacutera ma wadz Kiedy to sobie

uwiadomisz natychmiast wybierz prac lub zaakceptuj odpowie-

dzialno za wyboacuter opoacutenienia zadania Wykorzystaj swoj wiadomo

negatywnych myli lub nastawienia aby odruchowo przyj nastawie-

nie czowieka czynu charakteryzowane przez wyboacuter i moc

2 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMusz skoczy13rdquo

Moacutewienie do siebie bdquoMusz skoczyrdquo powoduje e koncentrujesz si na

wyniku gdzie w przyszoci nie moacutewic sobie nigdy od czego naley

rozpocz dziaanie bdquoKoczenierdquo odnosi si do nieokrelonej przyszoci

by moe odlegej od Twojego obecnego stanu umiejtnoci pewnoci

siebie i perspektyw Koncentracja na takim aspekcie sprawi e zadanie

bdzie si wydawao jeszcze bardziej obezwadniajce niemal niemoliwe

do wykonania Naley zmieni ten stan rzeczy i zastpi to stwierdzenie

wicym zobowizaniem do rozpoczcia dziaania teraz

Zastp wyraenie bdquoMusz koczyrdquo wyraeniem

bdquoKiedy mog zacz13rdquo

bdquoKiedy mog zaczrdquo to haso czowieka czynu Automatycznie idzie

ono w lad za wszystkimi zmartwieniami dotyczcymi ukoczenia zada-

nia i poczuciem obezwadnienia oraz powoduje e pobudzona energia

koncentruje si na tym czym mona si zaj teraz Dziaa to jak urz-

dzenie ktoacutere kieruje wszystkie niezdecydowane dziaania do punktu wyj-

ciowego projektu A jeli rozpoczcie projektu jest obecnie niemoliwe

pytanie bdquoKiedy znowu mog zaczrdquo powoduje e ponownie zostajemy

zaprogramowani na ukierunkowane i proste rozpoczcie zadania w nie-

dalekiej przyszoci z jasn wizj czasu miejsca i punktu od ktoacuterego

zaczniemy

Kup książkę Poleć książkę

86 NAWYK SAMODYSCYPLINY

3 Negatywne mylenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo

Mylenie o projekcie jako o duym i wanym powoduje jeszcze wiksze

poczucie obezwadnienia W rzeczywistoci moacutewisz bdquoNie wiem jak mia-

bym si zaj tak powanym zadaniem To bardzo wane Ten projekt mu-

si zrobi na wszystkich wraenie To moja wielka yciowa szansardquo

Im wikszy i bardziej obezwadniajcy wydaje Ci si projekt tym wik-

sz masz skonno do odkadania dziaania Jeli bdziesz wywoywa

w sobie poczucie obezwadnienia mylc o wszystkich krokach z ktoacuterymi

si wie ten wany projekt i o wizji wszystkiego o co walczysz pod-

czas pracy nad nim naturalna motywacja i ciekawo ustpi miejsca

niepokojowi

Zastp wyraenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo wyraeniem

bdquoMog wykona13 jeden may krokrdquo

Zawsze kiedy poczujesz obezwadnienie spowodowane wielkoci

i znaczeniem projektu ktoacutery masz zrealizowa przypomnij sobie stwier-

dzenie bdquoMog wykona jeden may krok Jeden may krok wstpny szkic

plan jedno sowo raquohalolaquo To wszystko co musz teraz zrobirdquo Nigdy nie

mona od razu zbudowa caego domu Teraz moesz tylko pooy beton

na fundamentach wbi jeden gwoacuted wznie cian mdash wykona jeden

may krok Nigdy nie byby w stanie napisa od razu caej ksiki mdash mo-

esz napisa jeden rozdzia kilka stron naraz Wiesz e moesz wy-

kona jeden drobny krok Poroacutewnanie tego jednego kroku z ktoacuterym

mona sobie poradzi z wielkim przedsiwziciem daje Ci czas na nauk

odpoczynek i odzyskanie si pomidzy seriami drobnych krokoacutew Kady

z nich zapewni Ci czas na docenienie swoich osigni zyskanie nowej

perspektywy dotyczcej kierunku swojego dziaania i zaangaowanie si

ponownie w osiganie dugookresowych celoacutew

4 Negatywne mylenie bdquoMusz by13 perfekcyjnyrdquo

Powtarzajc sobie bdquoMusz by perfekcyjnyrdquo nie znioacutesbym pomykirdquo

znacznie zwikszasz szanse e bdziesz potrzebowa odkadania dzia-

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 87

ania jako ochrony przed nieprzyjemnociami zwizanymi z porak

i krytyk Oznacza to te e cz Twojego wewntrznego dialogu

koncentruje si na potpianiu wszystkich niewielkich postpoacutew jako nie-

znaczcych w poroacutewnaniu do tego jakie Twoim zdaniem powinny by

Jeeli wymagasz od siebie doskonaej prezentacji projektu ktoacuterego nie

mona skrytykowa cisego przestrzegania diety czy domu bez adnych

plam wystawiasz si na porak i nieuchronny samokrytycyzm Im wik-

szym jeste samokrytycznym perfekcjonist tym trudniej jest Ci rozpo-

cz prac nad projektem ktoacutery mdash jak ju wiesz mdash nigdy nie bdzie wy-

starczajco dobrze zrealizowany Trwanie przy perfekcyjnej wizji

spowoduje e zaczniesz si obawia dostrzega rzeczywiste wyniki dzia-

ania oraz e nie przygotujesz si na moliwo poraki przez stworzenie

planu ktoacutery pozwoli Ci zacz dziaanie od nowa a take bdzie mie

wpyw na zwikszenie skonnoci do porzucania projektu po zetkniciu si

ze zwykym problemem Jak na ironi perfekcjonizm i krytycyzm w sto-

sunku do swoich bdoacutew sprawiaj e poraki staj si bardziej

prawdopodobne i powaniejsze

Zastp wyraenie bdquoMusz by doskonayrdquo wyraeniem

bdquoMog by13 doskonale ludzkirdquo

Zastp wymagania dotyczce perfekcyjnej pracy akceptacj (nie re-

zygnacj na rzecz) swoich ludzkich ogranicze Zaakceptuj tak zwane

bdy (a w rzeczywistoci informacje zwrotne) jako cz zwykego procesu

uczenia si Zamiast samokrytycyzmu bdziesz potrzebowa wyrozu-

miaoci dla samego siebie aby wesprze swoje odwane starania w obli-

czu nieuniknionego ryzyka zwizanego z wykonywaniem prawdziwej

niedoskonaej pracy zamiast marzy o doskonaym ukoczonym

projekcie Jako nowicjusz bdziesz musia si wykaza szczegoacuteln a-

godnoci w stosunku do siebie poniewa zanim osigniesz pewno

siebie charakterystyczn dla mistrza musisz wykona pierwsze niepo-

radne kroki Kiedy si nauczysz oczekiwania i akceptacji niedoskonaoci

zwizanych z pierwszymi krokami podczas realizacji swoich projektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 18: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 83

rodzaj pewnoci co do wasnej wartoci Wielu z nich moacutewi bdquoNie nie mu-

szrdquo tylko podczas choroby i wtedy przepraszajco wyjaniaj bdquoPrzykro

mi ale nie mog Jak tylko bd w stanie usi i przyj poywienie za-

czn ciko pracowa i robi wszystko co w mojej mocy nawet jeli pojawi

si ponowne zagroenie dla mojego zdrowiardquo

Moacutewienie bdquonierdquo to wana umiejtno dla osoacuteb odkadajcych dziaa-

nie Dziki niej zmniejsza si prawdopodobiestwo e bdziesz szybko

wykonywa zadania aby zrekompensowa sobie dostrzegany u siebie brak

wartoci Bezporednie i dojrzale wyraone bdquonierdquo wyjania sytuacj znacz-

nie szybciej ni bierne bdquoTak by moe bd musiardquo w zwizku z ktoacuterym

odczuwasz poacuteniej niech i przeciwko ktoacuteremu si buntujesz odkadajc

dziaanie

Umiejtno moacutewienia bdquonierdquo to skuteczna metoda dokonywania wy-

boru zwaszcza dla osoacuteb odkadajcych dziaanie To inna forma stwier-

dzenia bdquomog by niedoskonay ale mam wystarczajco duo szacunku

do siebie eby powiedzie raquoNie nie musz tego robilaquordquo Ta umiejt-

no pozwala te unikn przyjmowania na siebie zbyt wielu obowizkoacutew

i poczucia brzemienia Moacutewic bdquonierdquo zapewniamy bdquoWiem e moesz

wywrze na mnie presj ale nie moesz spowodowa zagroenia dla

poczucia mojej wartocirdquo bdquoNierdquo mona moacutewi asertywnie i nie w sposoacuteb

defensywny na przykad

bdquoNie potrzebuj czasu aby to przemylerdquo

bdquoNie nie jestem taki szybki jak ty i chc mie czas eby to sta-

rannie przemylerdquo

bdquoNie wol raczej takie warunki kontraktu ktoacutere mog w peni

zaakceptowa ni ryzyko pogorszenia jakoci mojej pracyrdquo

bdquoNie nie zapac teraz tego rachunku i chciabym zapaci za ten

przywilej z naliczonych odsetekrdquo

Uywanie nowych innych stwierdze na wasny temat wicych

si z wyborem zaangaowaniem i umiejtnoci moacutewienia bdquonierdquo to bardzo

istotny krok w kierunku zwikszenia moliwoci pracy nad kadym

Kup książkę Poleć książkę

84 NAWYK SAMODYSCYPLINY

zadaniem i zmiany z osoby odkadajcej dziaanie w skutecznego czowieka

czynu Odkryjesz e dziki poniszemu systemowi ponownego progra-

mowania stwierdze na wasny temat szybko zaczniesz wiza swoje

dawne nawyki z automatycznymi dziaaniami korygujcymi zmierzajc

w pozytywnym kierunku w ktoacuterym id ludzie czynu

PI STWIERDZE ODROacuteNIAJCYCH OSOBY

ODKADAJCE DZIAANIE OD LUDZI CZYNU

Podczas piciu lat nauki i dokadnego badania nawyku odkadania dzia-

ania u siebie samego oraz u moich klientoacutew w trakcie sesji coachingu

i terapii zidentyfikowaem pi negatywnych przykadoacutew nastawie czy

te stwierdze na wasny temat ktoacutere prowadz do odkadania dziaania

i odroacuteniaj osoby ktoacutere w ten sposoacuteb postpuj od ludzi czynu Nie

kady z objawoacutew bdzie dokadnie odpowiada Twojemu wzorowi odka-

dania dziaania ale identyfikacja tych piciu uywanych negatywnych

stwierdze uatwi Ci zastpienie ich pozytywnymi wyzwaniami ktoacutere

przygotowaem

1 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMuszrdquo

Powtarzanie przez cay dzie wyraenia bdquoMuszrdquo (oznaczajcego bdquoMusz

ale nie chcrdquo) sprawi e bdziesz mie sprzeczne uczucia i poczucie e je-

ste ofiar (bdquoMusz ale gdybym mia wadz nie musiabymrdquo) co stanowi

usprawiedliwienie dla odkadania dziaania Po zidentyfikowaniu tego

stwierdzenia i nastawienia ofiary ktoacutere si za nim kryje zechcesz si

go pozby zastpujc je stwierdzeniem zwizanym z wyborem i na-

stawieniem na przejmowanie odpowiedzialnoci

Zastp wyraenie bdquoMuszrdquo wyraeniem bdquoWybieramrdquo

Jzyk nastawienia i zachowania ludzi czynu mona sobie przyswoi

poprzez odpowiedni praktyk podczas wykonywania danego zadania

Na przykad jeli siedzisz przy biurku patrzc na stos poczty czekajcej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 85

na odpowied i na list rozmoacutew telefonicznych ktoacutere trzeba przeprowa-

dzi pierwsz rzecz jak moesz zauway jest to e zaczynaj Ci opa-

da ramiona co oznacza przygnbienie i poczucie brzemienia Jest to jasny

znak e nawet jeli nie moacutewie bdquoMuszrdquo czujesz si bardziej jak ofia-

ra ni jak odpowiedzialna osoba ktoacutera ma wadz Kiedy to sobie

uwiadomisz natychmiast wybierz prac lub zaakceptuj odpowie-

dzialno za wyboacuter opoacutenienia zadania Wykorzystaj swoj wiadomo

negatywnych myli lub nastawienia aby odruchowo przyj nastawie-

nie czowieka czynu charakteryzowane przez wyboacuter i moc

2 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMusz skoczy13rdquo

Moacutewienie do siebie bdquoMusz skoczyrdquo powoduje e koncentrujesz si na

wyniku gdzie w przyszoci nie moacutewic sobie nigdy od czego naley

rozpocz dziaanie bdquoKoczenierdquo odnosi si do nieokrelonej przyszoci

by moe odlegej od Twojego obecnego stanu umiejtnoci pewnoci

siebie i perspektyw Koncentracja na takim aspekcie sprawi e zadanie

bdzie si wydawao jeszcze bardziej obezwadniajce niemal niemoliwe

do wykonania Naley zmieni ten stan rzeczy i zastpi to stwierdzenie

wicym zobowizaniem do rozpoczcia dziaania teraz

Zastp wyraenie bdquoMusz koczyrdquo wyraeniem

bdquoKiedy mog zacz13rdquo

bdquoKiedy mog zaczrdquo to haso czowieka czynu Automatycznie idzie

ono w lad za wszystkimi zmartwieniami dotyczcymi ukoczenia zada-

nia i poczuciem obezwadnienia oraz powoduje e pobudzona energia

koncentruje si na tym czym mona si zaj teraz Dziaa to jak urz-

dzenie ktoacutere kieruje wszystkie niezdecydowane dziaania do punktu wyj-

ciowego projektu A jeli rozpoczcie projektu jest obecnie niemoliwe

pytanie bdquoKiedy znowu mog zaczrdquo powoduje e ponownie zostajemy

zaprogramowani na ukierunkowane i proste rozpoczcie zadania w nie-

dalekiej przyszoci z jasn wizj czasu miejsca i punktu od ktoacuterego

zaczniemy

Kup książkę Poleć książkę

86 NAWYK SAMODYSCYPLINY

3 Negatywne mylenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo

Mylenie o projekcie jako o duym i wanym powoduje jeszcze wiksze

poczucie obezwadnienia W rzeczywistoci moacutewisz bdquoNie wiem jak mia-

bym si zaj tak powanym zadaniem To bardzo wane Ten projekt mu-

si zrobi na wszystkich wraenie To moja wielka yciowa szansardquo

Im wikszy i bardziej obezwadniajcy wydaje Ci si projekt tym wik-

sz masz skonno do odkadania dziaania Jeli bdziesz wywoywa

w sobie poczucie obezwadnienia mylc o wszystkich krokach z ktoacuterymi

si wie ten wany projekt i o wizji wszystkiego o co walczysz pod-

czas pracy nad nim naturalna motywacja i ciekawo ustpi miejsca

niepokojowi

Zastp wyraenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo wyraeniem

bdquoMog wykona13 jeden may krokrdquo

Zawsze kiedy poczujesz obezwadnienie spowodowane wielkoci

i znaczeniem projektu ktoacutery masz zrealizowa przypomnij sobie stwier-

dzenie bdquoMog wykona jeden may krok Jeden may krok wstpny szkic

plan jedno sowo raquohalolaquo To wszystko co musz teraz zrobirdquo Nigdy nie

mona od razu zbudowa caego domu Teraz moesz tylko pooy beton

na fundamentach wbi jeden gwoacuted wznie cian mdash wykona jeden

may krok Nigdy nie byby w stanie napisa od razu caej ksiki mdash mo-

esz napisa jeden rozdzia kilka stron naraz Wiesz e moesz wy-

kona jeden drobny krok Poroacutewnanie tego jednego kroku z ktoacuterym

mona sobie poradzi z wielkim przedsiwziciem daje Ci czas na nauk

odpoczynek i odzyskanie si pomidzy seriami drobnych krokoacutew Kady

z nich zapewni Ci czas na docenienie swoich osigni zyskanie nowej

perspektywy dotyczcej kierunku swojego dziaania i zaangaowanie si

ponownie w osiganie dugookresowych celoacutew

4 Negatywne mylenie bdquoMusz by13 perfekcyjnyrdquo

Powtarzajc sobie bdquoMusz by perfekcyjnyrdquo nie znioacutesbym pomykirdquo

znacznie zwikszasz szanse e bdziesz potrzebowa odkadania dzia-

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 87

ania jako ochrony przed nieprzyjemnociami zwizanymi z porak

i krytyk Oznacza to te e cz Twojego wewntrznego dialogu

koncentruje si na potpianiu wszystkich niewielkich postpoacutew jako nie-

znaczcych w poroacutewnaniu do tego jakie Twoim zdaniem powinny by

Jeeli wymagasz od siebie doskonaej prezentacji projektu ktoacuterego nie

mona skrytykowa cisego przestrzegania diety czy domu bez adnych

plam wystawiasz si na porak i nieuchronny samokrytycyzm Im wik-

szym jeste samokrytycznym perfekcjonist tym trudniej jest Ci rozpo-

cz prac nad projektem ktoacutery mdash jak ju wiesz mdash nigdy nie bdzie wy-

starczajco dobrze zrealizowany Trwanie przy perfekcyjnej wizji

spowoduje e zaczniesz si obawia dostrzega rzeczywiste wyniki dzia-

ania oraz e nie przygotujesz si na moliwo poraki przez stworzenie

planu ktoacutery pozwoli Ci zacz dziaanie od nowa a take bdzie mie

wpyw na zwikszenie skonnoci do porzucania projektu po zetkniciu si

ze zwykym problemem Jak na ironi perfekcjonizm i krytycyzm w sto-

sunku do swoich bdoacutew sprawiaj e poraki staj si bardziej

prawdopodobne i powaniejsze

Zastp wyraenie bdquoMusz by doskonayrdquo wyraeniem

bdquoMog by13 doskonale ludzkirdquo

Zastp wymagania dotyczce perfekcyjnej pracy akceptacj (nie re-

zygnacj na rzecz) swoich ludzkich ogranicze Zaakceptuj tak zwane

bdy (a w rzeczywistoci informacje zwrotne) jako cz zwykego procesu

uczenia si Zamiast samokrytycyzmu bdziesz potrzebowa wyrozu-

miaoci dla samego siebie aby wesprze swoje odwane starania w obli-

czu nieuniknionego ryzyka zwizanego z wykonywaniem prawdziwej

niedoskonaej pracy zamiast marzy o doskonaym ukoczonym

projekcie Jako nowicjusz bdziesz musia si wykaza szczegoacuteln a-

godnoci w stosunku do siebie poniewa zanim osigniesz pewno

siebie charakterystyczn dla mistrza musisz wykona pierwsze niepo-

radne kroki Kiedy si nauczysz oczekiwania i akceptacji niedoskonaoci

zwizanych z pierwszymi krokami podczas realizacji swoich projektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 19: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

84 NAWYK SAMODYSCYPLINY

zadaniem i zmiany z osoby odkadajcej dziaanie w skutecznego czowieka

czynu Odkryjesz e dziki poniszemu systemowi ponownego progra-

mowania stwierdze na wasny temat szybko zaczniesz wiza swoje

dawne nawyki z automatycznymi dziaaniami korygujcymi zmierzajc

w pozytywnym kierunku w ktoacuterym id ludzie czynu

PI STWIERDZE ODROacuteNIAJCYCH OSOBY

ODKADAJCE DZIAANIE OD LUDZI CZYNU

Podczas piciu lat nauki i dokadnego badania nawyku odkadania dzia-

ania u siebie samego oraz u moich klientoacutew w trakcie sesji coachingu

i terapii zidentyfikowaem pi negatywnych przykadoacutew nastawie czy

te stwierdze na wasny temat ktoacutere prowadz do odkadania dziaania

i odroacuteniaj osoby ktoacutere w ten sposoacuteb postpuj od ludzi czynu Nie

kady z objawoacutew bdzie dokadnie odpowiada Twojemu wzorowi odka-

dania dziaania ale identyfikacja tych piciu uywanych negatywnych

stwierdze uatwi Ci zastpienie ich pozytywnymi wyzwaniami ktoacutere

przygotowaem

1 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMuszrdquo

Powtarzanie przez cay dzie wyraenia bdquoMuszrdquo (oznaczajcego bdquoMusz

ale nie chcrdquo) sprawi e bdziesz mie sprzeczne uczucia i poczucie e je-

ste ofiar (bdquoMusz ale gdybym mia wadz nie musiabymrdquo) co stanowi

usprawiedliwienie dla odkadania dziaania Po zidentyfikowaniu tego

stwierdzenia i nastawienia ofiary ktoacutere si za nim kryje zechcesz si

go pozby zastpujc je stwierdzeniem zwizanym z wyborem i na-

stawieniem na przejmowanie odpowiedzialnoci

Zastp wyraenie bdquoMuszrdquo wyraeniem bdquoWybieramrdquo

Jzyk nastawienia i zachowania ludzi czynu mona sobie przyswoi

poprzez odpowiedni praktyk podczas wykonywania danego zadania

Na przykad jeli siedzisz przy biurku patrzc na stos poczty czekajcej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 85

na odpowied i na list rozmoacutew telefonicznych ktoacutere trzeba przeprowa-

dzi pierwsz rzecz jak moesz zauway jest to e zaczynaj Ci opa-

da ramiona co oznacza przygnbienie i poczucie brzemienia Jest to jasny

znak e nawet jeli nie moacutewie bdquoMuszrdquo czujesz si bardziej jak ofia-

ra ni jak odpowiedzialna osoba ktoacutera ma wadz Kiedy to sobie

uwiadomisz natychmiast wybierz prac lub zaakceptuj odpowie-

dzialno za wyboacuter opoacutenienia zadania Wykorzystaj swoj wiadomo

negatywnych myli lub nastawienia aby odruchowo przyj nastawie-

nie czowieka czynu charakteryzowane przez wyboacuter i moc

2 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMusz skoczy13rdquo

Moacutewienie do siebie bdquoMusz skoczyrdquo powoduje e koncentrujesz si na

wyniku gdzie w przyszoci nie moacutewic sobie nigdy od czego naley

rozpocz dziaanie bdquoKoczenierdquo odnosi si do nieokrelonej przyszoci

by moe odlegej od Twojego obecnego stanu umiejtnoci pewnoci

siebie i perspektyw Koncentracja na takim aspekcie sprawi e zadanie

bdzie si wydawao jeszcze bardziej obezwadniajce niemal niemoliwe

do wykonania Naley zmieni ten stan rzeczy i zastpi to stwierdzenie

wicym zobowizaniem do rozpoczcia dziaania teraz

Zastp wyraenie bdquoMusz koczyrdquo wyraeniem

bdquoKiedy mog zacz13rdquo

bdquoKiedy mog zaczrdquo to haso czowieka czynu Automatycznie idzie

ono w lad za wszystkimi zmartwieniami dotyczcymi ukoczenia zada-

nia i poczuciem obezwadnienia oraz powoduje e pobudzona energia

koncentruje si na tym czym mona si zaj teraz Dziaa to jak urz-

dzenie ktoacutere kieruje wszystkie niezdecydowane dziaania do punktu wyj-

ciowego projektu A jeli rozpoczcie projektu jest obecnie niemoliwe

pytanie bdquoKiedy znowu mog zaczrdquo powoduje e ponownie zostajemy

zaprogramowani na ukierunkowane i proste rozpoczcie zadania w nie-

dalekiej przyszoci z jasn wizj czasu miejsca i punktu od ktoacuterego

zaczniemy

Kup książkę Poleć książkę

86 NAWYK SAMODYSCYPLINY

3 Negatywne mylenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo

Mylenie o projekcie jako o duym i wanym powoduje jeszcze wiksze

poczucie obezwadnienia W rzeczywistoci moacutewisz bdquoNie wiem jak mia-

bym si zaj tak powanym zadaniem To bardzo wane Ten projekt mu-

si zrobi na wszystkich wraenie To moja wielka yciowa szansardquo

Im wikszy i bardziej obezwadniajcy wydaje Ci si projekt tym wik-

sz masz skonno do odkadania dziaania Jeli bdziesz wywoywa

w sobie poczucie obezwadnienia mylc o wszystkich krokach z ktoacuterymi

si wie ten wany projekt i o wizji wszystkiego o co walczysz pod-

czas pracy nad nim naturalna motywacja i ciekawo ustpi miejsca

niepokojowi

Zastp wyraenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo wyraeniem

bdquoMog wykona13 jeden may krokrdquo

Zawsze kiedy poczujesz obezwadnienie spowodowane wielkoci

i znaczeniem projektu ktoacutery masz zrealizowa przypomnij sobie stwier-

dzenie bdquoMog wykona jeden may krok Jeden may krok wstpny szkic

plan jedno sowo raquohalolaquo To wszystko co musz teraz zrobirdquo Nigdy nie

mona od razu zbudowa caego domu Teraz moesz tylko pooy beton

na fundamentach wbi jeden gwoacuted wznie cian mdash wykona jeden

may krok Nigdy nie byby w stanie napisa od razu caej ksiki mdash mo-

esz napisa jeden rozdzia kilka stron naraz Wiesz e moesz wy-

kona jeden drobny krok Poroacutewnanie tego jednego kroku z ktoacuterym

mona sobie poradzi z wielkim przedsiwziciem daje Ci czas na nauk

odpoczynek i odzyskanie si pomidzy seriami drobnych krokoacutew Kady

z nich zapewni Ci czas na docenienie swoich osigni zyskanie nowej

perspektywy dotyczcej kierunku swojego dziaania i zaangaowanie si

ponownie w osiganie dugookresowych celoacutew

4 Negatywne mylenie bdquoMusz by13 perfekcyjnyrdquo

Powtarzajc sobie bdquoMusz by perfekcyjnyrdquo nie znioacutesbym pomykirdquo

znacznie zwikszasz szanse e bdziesz potrzebowa odkadania dzia-

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 87

ania jako ochrony przed nieprzyjemnociami zwizanymi z porak

i krytyk Oznacza to te e cz Twojego wewntrznego dialogu

koncentruje si na potpianiu wszystkich niewielkich postpoacutew jako nie-

znaczcych w poroacutewnaniu do tego jakie Twoim zdaniem powinny by

Jeeli wymagasz od siebie doskonaej prezentacji projektu ktoacuterego nie

mona skrytykowa cisego przestrzegania diety czy domu bez adnych

plam wystawiasz si na porak i nieuchronny samokrytycyzm Im wik-

szym jeste samokrytycznym perfekcjonist tym trudniej jest Ci rozpo-

cz prac nad projektem ktoacutery mdash jak ju wiesz mdash nigdy nie bdzie wy-

starczajco dobrze zrealizowany Trwanie przy perfekcyjnej wizji

spowoduje e zaczniesz si obawia dostrzega rzeczywiste wyniki dzia-

ania oraz e nie przygotujesz si na moliwo poraki przez stworzenie

planu ktoacutery pozwoli Ci zacz dziaanie od nowa a take bdzie mie

wpyw na zwikszenie skonnoci do porzucania projektu po zetkniciu si

ze zwykym problemem Jak na ironi perfekcjonizm i krytycyzm w sto-

sunku do swoich bdoacutew sprawiaj e poraki staj si bardziej

prawdopodobne i powaniejsze

Zastp wyraenie bdquoMusz by doskonayrdquo wyraeniem

bdquoMog by13 doskonale ludzkirdquo

Zastp wymagania dotyczce perfekcyjnej pracy akceptacj (nie re-

zygnacj na rzecz) swoich ludzkich ogranicze Zaakceptuj tak zwane

bdy (a w rzeczywistoci informacje zwrotne) jako cz zwykego procesu

uczenia si Zamiast samokrytycyzmu bdziesz potrzebowa wyrozu-

miaoci dla samego siebie aby wesprze swoje odwane starania w obli-

czu nieuniknionego ryzyka zwizanego z wykonywaniem prawdziwej

niedoskonaej pracy zamiast marzy o doskonaym ukoczonym

projekcie Jako nowicjusz bdziesz musia si wykaza szczegoacuteln a-

godnoci w stosunku do siebie poniewa zanim osigniesz pewno

siebie charakterystyczn dla mistrza musisz wykona pierwsze niepo-

radne kroki Kiedy si nauczysz oczekiwania i akceptacji niedoskonaoci

zwizanych z pierwszymi krokami podczas realizacji swoich projektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 20: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 85

na odpowied i na list rozmoacutew telefonicznych ktoacutere trzeba przeprowa-

dzi pierwsz rzecz jak moesz zauway jest to e zaczynaj Ci opa-

da ramiona co oznacza przygnbienie i poczucie brzemienia Jest to jasny

znak e nawet jeli nie moacutewie bdquoMuszrdquo czujesz si bardziej jak ofia-

ra ni jak odpowiedzialna osoba ktoacutera ma wadz Kiedy to sobie

uwiadomisz natychmiast wybierz prac lub zaakceptuj odpowie-

dzialno za wyboacuter opoacutenienia zadania Wykorzystaj swoj wiadomo

negatywnych myli lub nastawienia aby odruchowo przyj nastawie-

nie czowieka czynu charakteryzowane przez wyboacuter i moc

2 Negatywne mylenie o wyraeniu bdquoMusz skoczy13rdquo

Moacutewienie do siebie bdquoMusz skoczyrdquo powoduje e koncentrujesz si na

wyniku gdzie w przyszoci nie moacutewic sobie nigdy od czego naley

rozpocz dziaanie bdquoKoczenierdquo odnosi si do nieokrelonej przyszoci

by moe odlegej od Twojego obecnego stanu umiejtnoci pewnoci

siebie i perspektyw Koncentracja na takim aspekcie sprawi e zadanie

bdzie si wydawao jeszcze bardziej obezwadniajce niemal niemoliwe

do wykonania Naley zmieni ten stan rzeczy i zastpi to stwierdzenie

wicym zobowizaniem do rozpoczcia dziaania teraz

Zastp wyraenie bdquoMusz koczyrdquo wyraeniem

bdquoKiedy mog zacz13rdquo

bdquoKiedy mog zaczrdquo to haso czowieka czynu Automatycznie idzie

ono w lad za wszystkimi zmartwieniami dotyczcymi ukoczenia zada-

nia i poczuciem obezwadnienia oraz powoduje e pobudzona energia

koncentruje si na tym czym mona si zaj teraz Dziaa to jak urz-

dzenie ktoacutere kieruje wszystkie niezdecydowane dziaania do punktu wyj-

ciowego projektu A jeli rozpoczcie projektu jest obecnie niemoliwe

pytanie bdquoKiedy znowu mog zaczrdquo powoduje e ponownie zostajemy

zaprogramowani na ukierunkowane i proste rozpoczcie zadania w nie-

dalekiej przyszoci z jasn wizj czasu miejsca i punktu od ktoacuterego

zaczniemy

Kup książkę Poleć książkę

86 NAWYK SAMODYSCYPLINY

3 Negatywne mylenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo

Mylenie o projekcie jako o duym i wanym powoduje jeszcze wiksze

poczucie obezwadnienia W rzeczywistoci moacutewisz bdquoNie wiem jak mia-

bym si zaj tak powanym zadaniem To bardzo wane Ten projekt mu-

si zrobi na wszystkich wraenie To moja wielka yciowa szansardquo

Im wikszy i bardziej obezwadniajcy wydaje Ci si projekt tym wik-

sz masz skonno do odkadania dziaania Jeli bdziesz wywoywa

w sobie poczucie obezwadnienia mylc o wszystkich krokach z ktoacuterymi

si wie ten wany projekt i o wizji wszystkiego o co walczysz pod-

czas pracy nad nim naturalna motywacja i ciekawo ustpi miejsca

niepokojowi

Zastp wyraenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo wyraeniem

bdquoMog wykona13 jeden may krokrdquo

Zawsze kiedy poczujesz obezwadnienie spowodowane wielkoci

i znaczeniem projektu ktoacutery masz zrealizowa przypomnij sobie stwier-

dzenie bdquoMog wykona jeden may krok Jeden may krok wstpny szkic

plan jedno sowo raquohalolaquo To wszystko co musz teraz zrobirdquo Nigdy nie

mona od razu zbudowa caego domu Teraz moesz tylko pooy beton

na fundamentach wbi jeden gwoacuted wznie cian mdash wykona jeden

may krok Nigdy nie byby w stanie napisa od razu caej ksiki mdash mo-

esz napisa jeden rozdzia kilka stron naraz Wiesz e moesz wy-

kona jeden drobny krok Poroacutewnanie tego jednego kroku z ktoacuterym

mona sobie poradzi z wielkim przedsiwziciem daje Ci czas na nauk

odpoczynek i odzyskanie si pomidzy seriami drobnych krokoacutew Kady

z nich zapewni Ci czas na docenienie swoich osigni zyskanie nowej

perspektywy dotyczcej kierunku swojego dziaania i zaangaowanie si

ponownie w osiganie dugookresowych celoacutew

4 Negatywne mylenie bdquoMusz by13 perfekcyjnyrdquo

Powtarzajc sobie bdquoMusz by perfekcyjnyrdquo nie znioacutesbym pomykirdquo

znacznie zwikszasz szanse e bdziesz potrzebowa odkadania dzia-

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 87

ania jako ochrony przed nieprzyjemnociami zwizanymi z porak

i krytyk Oznacza to te e cz Twojego wewntrznego dialogu

koncentruje si na potpianiu wszystkich niewielkich postpoacutew jako nie-

znaczcych w poroacutewnaniu do tego jakie Twoim zdaniem powinny by

Jeeli wymagasz od siebie doskonaej prezentacji projektu ktoacuterego nie

mona skrytykowa cisego przestrzegania diety czy domu bez adnych

plam wystawiasz si na porak i nieuchronny samokrytycyzm Im wik-

szym jeste samokrytycznym perfekcjonist tym trudniej jest Ci rozpo-

cz prac nad projektem ktoacutery mdash jak ju wiesz mdash nigdy nie bdzie wy-

starczajco dobrze zrealizowany Trwanie przy perfekcyjnej wizji

spowoduje e zaczniesz si obawia dostrzega rzeczywiste wyniki dzia-

ania oraz e nie przygotujesz si na moliwo poraki przez stworzenie

planu ktoacutery pozwoli Ci zacz dziaanie od nowa a take bdzie mie

wpyw na zwikszenie skonnoci do porzucania projektu po zetkniciu si

ze zwykym problemem Jak na ironi perfekcjonizm i krytycyzm w sto-

sunku do swoich bdoacutew sprawiaj e poraki staj si bardziej

prawdopodobne i powaniejsze

Zastp wyraenie bdquoMusz by doskonayrdquo wyraeniem

bdquoMog by13 doskonale ludzkirdquo

Zastp wymagania dotyczce perfekcyjnej pracy akceptacj (nie re-

zygnacj na rzecz) swoich ludzkich ogranicze Zaakceptuj tak zwane

bdy (a w rzeczywistoci informacje zwrotne) jako cz zwykego procesu

uczenia si Zamiast samokrytycyzmu bdziesz potrzebowa wyrozu-

miaoci dla samego siebie aby wesprze swoje odwane starania w obli-

czu nieuniknionego ryzyka zwizanego z wykonywaniem prawdziwej

niedoskonaej pracy zamiast marzy o doskonaym ukoczonym

projekcie Jako nowicjusz bdziesz musia si wykaza szczegoacuteln a-

godnoci w stosunku do siebie poniewa zanim osigniesz pewno

siebie charakterystyczn dla mistrza musisz wykona pierwsze niepo-

radne kroki Kiedy si nauczysz oczekiwania i akceptacji niedoskonaoci

zwizanych z pierwszymi krokami podczas realizacji swoich projektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 21: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

86 NAWYK SAMODYSCYPLINY

3 Negatywne mylenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo

Mylenie o projekcie jako o duym i wanym powoduje jeszcze wiksze

poczucie obezwadnienia W rzeczywistoci moacutewisz bdquoNie wiem jak mia-

bym si zaj tak powanym zadaniem To bardzo wane Ten projekt mu-

si zrobi na wszystkich wraenie To moja wielka yciowa szansardquo

Im wikszy i bardziej obezwadniajcy wydaje Ci si projekt tym wik-

sz masz skonno do odkadania dziaania Jeli bdziesz wywoywa

w sobie poczucie obezwadnienia mylc o wszystkich krokach z ktoacuterymi

si wie ten wany projekt i o wizji wszystkiego o co walczysz pod-

czas pracy nad nim naturalna motywacja i ciekawo ustpi miejsca

niepokojowi

Zastp wyraenie bdquoTen projekt jest zbyt duy i wanyrdquo wyraeniem

bdquoMog wykona13 jeden may krokrdquo

Zawsze kiedy poczujesz obezwadnienie spowodowane wielkoci

i znaczeniem projektu ktoacutery masz zrealizowa przypomnij sobie stwier-

dzenie bdquoMog wykona jeden may krok Jeden may krok wstpny szkic

plan jedno sowo raquohalolaquo To wszystko co musz teraz zrobirdquo Nigdy nie

mona od razu zbudowa caego domu Teraz moesz tylko pooy beton

na fundamentach wbi jeden gwoacuted wznie cian mdash wykona jeden

may krok Nigdy nie byby w stanie napisa od razu caej ksiki mdash mo-

esz napisa jeden rozdzia kilka stron naraz Wiesz e moesz wy-

kona jeden drobny krok Poroacutewnanie tego jednego kroku z ktoacuterym

mona sobie poradzi z wielkim przedsiwziciem daje Ci czas na nauk

odpoczynek i odzyskanie si pomidzy seriami drobnych krokoacutew Kady

z nich zapewni Ci czas na docenienie swoich osigni zyskanie nowej

perspektywy dotyczcej kierunku swojego dziaania i zaangaowanie si

ponownie w osiganie dugookresowych celoacutew

4 Negatywne mylenie bdquoMusz by13 perfekcyjnyrdquo

Powtarzajc sobie bdquoMusz by perfekcyjnyrdquo nie znioacutesbym pomykirdquo

znacznie zwikszasz szanse e bdziesz potrzebowa odkadania dzia-

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 87

ania jako ochrony przed nieprzyjemnociami zwizanymi z porak

i krytyk Oznacza to te e cz Twojego wewntrznego dialogu

koncentruje si na potpianiu wszystkich niewielkich postpoacutew jako nie-

znaczcych w poroacutewnaniu do tego jakie Twoim zdaniem powinny by

Jeeli wymagasz od siebie doskonaej prezentacji projektu ktoacuterego nie

mona skrytykowa cisego przestrzegania diety czy domu bez adnych

plam wystawiasz si na porak i nieuchronny samokrytycyzm Im wik-

szym jeste samokrytycznym perfekcjonist tym trudniej jest Ci rozpo-

cz prac nad projektem ktoacutery mdash jak ju wiesz mdash nigdy nie bdzie wy-

starczajco dobrze zrealizowany Trwanie przy perfekcyjnej wizji

spowoduje e zaczniesz si obawia dostrzega rzeczywiste wyniki dzia-

ania oraz e nie przygotujesz si na moliwo poraki przez stworzenie

planu ktoacutery pozwoli Ci zacz dziaanie od nowa a take bdzie mie

wpyw na zwikszenie skonnoci do porzucania projektu po zetkniciu si

ze zwykym problemem Jak na ironi perfekcjonizm i krytycyzm w sto-

sunku do swoich bdoacutew sprawiaj e poraki staj si bardziej

prawdopodobne i powaniejsze

Zastp wyraenie bdquoMusz by doskonayrdquo wyraeniem

bdquoMog by13 doskonale ludzkirdquo

Zastp wymagania dotyczce perfekcyjnej pracy akceptacj (nie re-

zygnacj na rzecz) swoich ludzkich ogranicze Zaakceptuj tak zwane

bdy (a w rzeczywistoci informacje zwrotne) jako cz zwykego procesu

uczenia si Zamiast samokrytycyzmu bdziesz potrzebowa wyrozu-

miaoci dla samego siebie aby wesprze swoje odwane starania w obli-

czu nieuniknionego ryzyka zwizanego z wykonywaniem prawdziwej

niedoskonaej pracy zamiast marzy o doskonaym ukoczonym

projekcie Jako nowicjusz bdziesz musia si wykaza szczegoacuteln a-

godnoci w stosunku do siebie poniewa zanim osigniesz pewno

siebie charakterystyczn dla mistrza musisz wykona pierwsze niepo-

radne kroki Kiedy si nauczysz oczekiwania i akceptacji niedoskonaoci

zwizanych z pierwszymi krokami podczas realizacji swoich projektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 22: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 87

ania jako ochrony przed nieprzyjemnociami zwizanymi z porak

i krytyk Oznacza to te e cz Twojego wewntrznego dialogu

koncentruje si na potpianiu wszystkich niewielkich postpoacutew jako nie-

znaczcych w poroacutewnaniu do tego jakie Twoim zdaniem powinny by

Jeeli wymagasz od siebie doskonaej prezentacji projektu ktoacuterego nie

mona skrytykowa cisego przestrzegania diety czy domu bez adnych

plam wystawiasz si na porak i nieuchronny samokrytycyzm Im wik-

szym jeste samokrytycznym perfekcjonist tym trudniej jest Ci rozpo-

cz prac nad projektem ktoacutery mdash jak ju wiesz mdash nigdy nie bdzie wy-

starczajco dobrze zrealizowany Trwanie przy perfekcyjnej wizji

spowoduje e zaczniesz si obawia dostrzega rzeczywiste wyniki dzia-

ania oraz e nie przygotujesz si na moliwo poraki przez stworzenie

planu ktoacutery pozwoli Ci zacz dziaanie od nowa a take bdzie mie

wpyw na zwikszenie skonnoci do porzucania projektu po zetkniciu si

ze zwykym problemem Jak na ironi perfekcjonizm i krytycyzm w sto-

sunku do swoich bdoacutew sprawiaj e poraki staj si bardziej

prawdopodobne i powaniejsze

Zastp wyraenie bdquoMusz by doskonayrdquo wyraeniem

bdquoMog by13 doskonale ludzkirdquo

Zastp wymagania dotyczce perfekcyjnej pracy akceptacj (nie re-

zygnacj na rzecz) swoich ludzkich ogranicze Zaakceptuj tak zwane

bdy (a w rzeczywistoci informacje zwrotne) jako cz zwykego procesu

uczenia si Zamiast samokrytycyzmu bdziesz potrzebowa wyrozu-

miaoci dla samego siebie aby wesprze swoje odwane starania w obli-

czu nieuniknionego ryzyka zwizanego z wykonywaniem prawdziwej

niedoskonaej pracy zamiast marzy o doskonaym ukoczonym

projekcie Jako nowicjusz bdziesz musia si wykaza szczegoacuteln a-

godnoci w stosunku do siebie poniewa zanim osigniesz pewno

siebie charakterystyczn dla mistrza musisz wykona pierwsze niepo-

radne kroki Kiedy si nauczysz oczekiwania i akceptacji niedoskonaoci

zwizanych z pierwszymi krokami podczas realizacji swoich projektoacutew

Kup książkę Poleć książkę

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 23: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

88 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wyksztacisz w sobie wytrwao czowieka czynu i bdziesz mie lepsze

przygotowanie aby zacz wszystko od nowa dysponujc sieci bezpie-

czestwa stworzon dziki wyrozumiaoci

Osobom odkadajcym dziaanie u ktoacuterych blokad powoduje perfek-

cjonizm czsto polecam bezporedni walk aby si oduczy tego pod-

stpnego nawyku Sproacutebuj by niedoskonay Celowo wykonaj pierwsz

cz projektu niedbale (nie pokazujc jeszcze wynikoacutew pracy swojemu

przeoonemu) zroacuteb to szybko i niewystarczajco dobrze Jeli pracujesz

na komputerze sproacutebuj zastosowa oacutete to a jeli piszesz przy uyciu

atramentu zroacuteb to za pomoc ooacutewka lub kredki ale w niedoskonay

sposoacuteb Nastpnie zaobserwuj jak pojawia si Twoja naturalna moty-

wacja do doskonaoci jak docenisz niezwyke umiejtnoci podczas

pocztkowych etapoacutew pracy nad projektem oraz zaangaujesz si we

wprowadzanie udoskonale

5 Negatywne mylenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo

Takie stwierdzenia jak bdquoMusz pracowa cay weekendrdquo bdquoPrzykro mi

nie mog z tob i musz skoczy ten projektrdquo bdquoJestem zajty dzisiaj

wieczorem zblia si ostateczny termin oddania projekturdquo sprawi e

zaczniesz odczuwa niech do pracy spowodowan dugimi okre-

sami pozbawienia przyjemnoci oraz izolacji Powtarzanie tych stwier-

dze powoduje e w czowieku wytwarza si poczucie e ycie jest pene

obowizkoacutew i wymaga ktoacutere pozbawiaj go tego co w yciu sprawia

przyjemno innym

Zastp stwierdzenie bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo stwierdzeniem

bdquoMusz znale13 czas na rozrywkrdquo

Stae i regularne przeznaczanie czasu na wiczenia fizyczne obiady

z przyjacioacutemi czste przerwy w cigu dnia i wakacje przez cay rok spo-

woduj e zwikszy si Twoje poczucie wewntrznej wartoci i wzronie

szacunek do siebie samego zwizany z oduczaniem si nawyku odka-

dania dziaania Wiedzc e masz co czego oczekujesz w niedalekiej

Kup książkę Poleć książkę

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 24: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

JAK ROZMAWIA Z SAMYM SOB 89

przyszoci mdash wice zobowizanie do odpoczynku i spdzania czasu

z przyjacioacutemi mdash zmniejszysz niepokoacutej zwizany z trudn prac Stosowa-

nie piciu pozytywnych stwierdze powoduje zmniejszenie nieprzy-

jemnoci zwizanych z prac i jednoczenie zwiksza szanse odkrycia e

praca sama w sobie moe przynosi satysfakcj Ponadto praca wysokiej

jakoci sprawia e zadowolenie z zasuonej rozrywki bez poczucia winy

ronie Niewielkie pokrzepiajce kroki z czstymi nagrodami maj wpyw

na zwikszenie prawdopodobiestwa staych postpoacutew

Bezcelowe stwierdzenia osoby odkadajcej dziaanie na swoacutej temat

mona podsumowa tak bdquoMusz skoczy duy projekt i zrobi to do-

skonale pracujc ciko przez dugie okresy bez czasu na rozrywkrdquo

Musisz obali to budzce konsternacj bezcelowe stwierdzenie i za-

programowa si na nowo z si koncentracji charakterystyczn dla

czowieka czynu

bdquoWybieram rozpoczcie dziaania od jednego drobnego

kroku wiedzc e bd mie13 duo czasu na rozrywkrdquo

Na szczcie aby zmieni swoje zachowanie nie musisz czeka a

cakowicie znikn Twoje negatywne myli i stwierdzenia na swoacutej temat

Zamiast tego moesz wykorzysta wiedz dotyczc dawnych wzoroacutew

wybierajc bardziej skuteczn drog To tak jakby by zwrotniczym na

kolei lokomotywa toczca si po torach przejeda przez punkt ktoacutery

sygnalizuje e naley skierowa maszyn na inny tor

Za kadym razem kiedy decydujesz si na skierowanie energii z we-

wntrznego dialogu dotyczcego odkadania dziaania na jzyk czowieka

czynu powstaje nowe poczenie komoacuterek moacutezgowych mdash nowy szlak

bodcoacutew nerwowych w moacutezgu Kiedy zamiast starej metody kilka razy

stosujesz now nowe poczenia si umacniaj i atwiej je pobudzi

natomiast stare zanikaj Podejmujc wiadom decyzj dotyczc two-

rzenia poczucia bezpieczestwa i stosujc jzyk czowieka czynu od-

uczysz si nawykoacutew osoby odkadajcej dziaanie i utrwalisz nowe od-

powiednie nawyki czowieka czynu

Kup książkę Poleć książkę

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 25: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji

90 NAWYK SAMODYSCYPLINY

wicz odchodzenie od zwykle stosowanego dialogu wewntrznego na

rzecz skutecznej rozmowy ze sob w taki sposoacuteb w jaki robi to ludzie

czynu mdash zilustrowany po prawej stronie Rozwie te zdania wokoacute swojego

komputera biurka i na lodoacutewce

OSOBY ODKADAJCE DZIAANIE LUDZIE CZYNU

bdquoMuszrdquo bdquoWybieramrdquo

bdquoMusz skoczyrdquo bdquoKiedy mog zaczrdquo

bdquoTen projekt jest duy i wanyrdquo bdquoMog podejmowa niewielkie krokirdquo

bdquoMusz by doskonayrdquo bdquoMog by doskonale ludzkirdquo

bdquoNie mam czasu na rozrywkrdquo bdquoMusz znale czas na rozrywkrdquo

Kup książkę Poleć książkę

Page 26: Nawyk samodyscypliny. Zaprogramuj wewnętrznego stróża6 NAWYK SAMODYSCYPLINY 4. ROZRYWKA BEZ POCZUCIA WINY, PRACA WYSOKIEJ JAKOCI 91 Znaczenie rozrywki 93 Metoda „pull” samomotywacji