Dzisiaj poznasz najbardziej strzeżoną tajemnicę na świecie.

Dowiesz się czegoś, czego nie wie większość ludzi w Polsce, nawet dorosłych. Trudno w to uwierzyć? A jednak to prawda!

Aktualizacja: 2011.12.17 02:35

tą tajemnicą z innymi – z kolegami i koleżankami, z nauczycielami w Twojej szkole, z rodzicami, całą rodziną, a nawet z sąsiadami! Nie zachowuj jej tylko dla siebie, bo od tego zależy życie wielu ludzi. Ty i wszyscy, którym zdradzisz tę tajemnicę, możecie wspólnie zrobić coś naprawdę dobrego. A więc...

Podzielsię

do dzieła!

1. Na naszej Ziemi są kraje bogatsze od Polski i biedniejsze. Kraje bogatsze nazywamy czasem krajami Północy, bo znajdują się na północy naszego globu.

Jednak większość ludzi na świecie mieszka w krajach znacznie biedniejszych niż Polska. Kraje te najlepiej nazywać krajami Południa (chociaż wielu ludzi nazywa je Trzecim Światem lub krajami rozwijającymi się).

A skoro mówimy o większości świata, to nie powinno nas dziwić, że znajdziemy tam najróżniejsze rzeczy.

1. Na naszej Ziemi są kraje bogatsze od Polski i biedniejsze. Kraje bogatsze nazywamy czasem krajami Północy, bo znajdują się na północy naszego globu.

Jednak większość ludzi na świecie mieszka w krajach znacznie biedniejszych niż Polska. Kraje te najlepiej nazywać krajami Południa (chociaż wielu ludzi nazywa je Trzecim Światem lub krajami rozwijającymi się).

A skoro mówimy o większości świata, to nie powinno nas dziwić, że znajdziemy tam najróżniejsze rzeczy.

Wiele wielkich miast w krajach Południa, tak samo jak w Polsce, przyciąga ludzi nawet z odległych miejscowości. Przeprowadzka do stolicy stwarza nadzieję na zdobycie zatrudnienia i lepsze warunki życia.

Kampala, stolica Ugandy, 2011Fot. Anna Górska

1. Na naszej Ziemi są kraje bogatsze od Polski i biedniejsze. Kraje bogatsze nazywamy czasem krajami Północy, bo znajdują się na północy naszego globu.

Jednak większość ludzi na świecie mieszka w krajach znacznie biedniejszych niż Polska. Kraje te najlepiej nazywać krajami Południa (chociaż wielu ludzi nazywa je Trzecim Światem lub krajami rozwijającymi się).

A skoro mówimy o większości świata, to nie powinno nas dziwić, że znajdziemy tam najróżniejsze rzeczy.

Stolica Madagaskaru, Antananarywa, gdzie mieszka blisko dwa miliony osób, podobnie jak w Warszawie. Widok na Analakely, ruchliwą dzielnicę w centrum miasta, i jezioro Anosy.

Antananarywa, Madagaskar, 2006Fot. Anna Kucińska

1. Na naszej Ziemi są kraje bogatsze od Polski i biedniejsze. Kraje bogatsze nazywamy czasem krajami Północy, bo znajdują się na północy naszego globu.

Jednak większość ludzi na świecie mieszka w krajach znacznie biedniejszych niż Polska. Kraje te najlepiej nazywać krajami Południa (chociaż wielu ludzi nazywa je Trzecim Światem lub krajami rozwijającymi się).

A skoro mówimy o większości świata, to nie powinno nas dziwić, że znajdziemy tam najróżniejsze rzeczy.

Życie na wsi bywa spokojniejsze niż w mieście, co nie znaczy, że mniej kolorowe. Ten dom stoi na palach, aby uchronić jego mieszkańców przed błotem, gdy nadchodzą ulewne deszcze.

Siuna, Nikaragua, 2010Fot. Marcin Wojtalik

2. W krajach Południa żyją różni ludzie – biedni i bogaci, młodzi i starzy, wykształceni i całkiem prości, gburzy i ludzie bardzo mili.

Mieszkańcy Południa pracują w najróżniejszych zawodach, na przykład jako nauczyciele, biznesmeni, urzędniczki, fryzjerki, sprzedawczynie, kierowcy, robotnicy i rolnicy – dokładnie tak jak w Polsce.

2. W krajach Południa żyją różni ludzie – biedni i bogaci, młodzi i starzy, wykształceni i całkiem prości, gburzy i ludzie bardzo mili.

Mieszkańcy Południa pracują w najróżniejszych zawodach, na przykład jako nauczyciele, biznesmeni, urzędniczki, fryzjerki, sprzedawczynie, kierowcy, robotnicy i rolnicy – dokładnie tak jak w Polsce.

Każdy chce dobrze wyglądać, młody i stary, biedny i bogaty. Więc od czasu do czasu trzeba pójść do fryzjera.

Kampala, Uganda, 2011Fot. Anna Górska

2. W krajach Południa żyją różni ludzie – biedni i bogaci, młodzi i starzy, wykształceni i całkiem prości, gburzy i ludzie bardzo mili.

Mieszkańcy Południa pracują w najróżniejszych zawodach, na przykład jako nauczyciele, biznesmeni, urzędniczki, fryzjerki, sprzedawczynie, kierowcy, robotnicy i rolnicy – dokładnie tak jak w Polsce.

W kawiarenkach internetowych takich jak ta można spotkać wielu mieszkańców Kampali, stolicy Ugandy w Afryce.

Kampala, Uganda, 2011Fot. Anna Górska

3. W krajach Południa jest wystarczająco żywności, aby wyżywić wszystkich.

Większość mieszkańców tych krajów utrzymuje się z rolnictwa i zna się na tym bardzo dobrze, gdyż pracę tę wykonuje od wielu pokoleń. Rolnicy stanowią większość mieszkańców w krajach Południa, a uprawa ziemi i hodowla zwierząt są dla nich najważniejszym źródłem utrzymania.

3. W krajach Południa jest wystarczająco żywności, aby wyżywić wszystkich.

Większość mieszkańców tych krajów utrzymuje się z rolnictwa i zna się na tym bardzo dobrze, gdyż pracę tę wykonuje od wielu pokoleń. Rolnicy stanowią większość mieszkańców w krajach Południa, a uprawa ziemi i hodowla zwierząt są dla nich najważniejszym źródłem utrzymania.

Zakupy najlepiej robić na targu. Jedzenia jest pod dostatkiem dla tych, którzy mają pieniądze.

Kampala, Uganda, 2011Fot. Anna Górska

3. W krajach Południa jest wystarczająco żywności, aby wyżywić wszystkich.

Większość mieszkańców tych krajów utrzymuje się z rolnictwa i zna się na tym bardzo dobrze, gdyż pracę tę wykonuje od wielu pokoleń. Rolnicy stanowią większość mieszkańców w krajach Południa, a uprawa ziemi i hodowla zwierząt są dla nich najważniejszym źródłem utrzymania.

W Polsce mamy mało okazji, by napić się świeżego mleka z kokosa.

Nikaragua, 2010Fot. Marcin Wojtalik

3. W krajach Południa jest wystarczająco żywności, aby wyżywić wszystkich.

Większość mieszkańców tych krajów utrzymuje się z rolnictwa i zna się na tym bardzo dobrze, gdyż pracę tę wykonuje od wielu pokoleń. Rolnicy stanowią większość mieszkańców w krajach Południa, a uprawa ziemi i hodowla zwierząt są dla nich najważniejszym źródłem utrzymania.

Banany jemy w Polsce dzięki pracy rolników w krajach Południa.

Uganda, 2011Fot. Anna Górska

4. Oprócz rolników, z produkcji żywności utrzymują się oczywiście ich rodziny, a także wiele innych osób, które zarabiają na handlu żywnością i lub jej przetwarzaniu - na przykład ludzie, którzy z mleka robią sery. Z żywności mają środki do życia także ci, którzy przygotowują posiłki dla innych i sprzedają je w barach i na ulicach.

W krajach Południa jest wiele różnych potraw. Wiele z tych dań różni się w wyglądzie i smaku od potraw znanych w Polsce. Ale większość z nich jest tak samo pyszna!

4. Oprócz rolników, z produkcji żywności utrzymują się oczywiście ich rodziny, a także wiele innych osób, które zarabiają na handlu żywnością i lub jej przetwarzaniu - na przykład ludzie, którzy z mleka robią sery. Z żywności mają środki do życia także ci, którzy przygotowują posiłki dla innych i sprzedają je w barach i na ulicach.

W krajach Południa jest wiele różnych potraw. Wiele z tych dań różni się w wyglądzie i smaku od potraw znanych w Polsce. Ale większość z nich jest tak samo pyszna!

Podstawą obiadu w Ugandzie jest matoke – czyli gotowany banan zielony (smakuje inaczej niż banany znane w Polsce!) oraz gotowany maniok - warzywo popularne w wielu krajach Południa, odpowiadające polskiemu ziemniakowi.

Rosita, Nikaragua, 2010Fot. Marcin Wojtalik

4. Oprócz rolników, z produkcji żywności utrzymują się oczywiście ich rodziny, a także wiele innych osób, które zarabiają na handlu żywnością i lub jej przetwarzaniu - na przykład ludzie, którzy z mleka robią sery. Z żywności mają środki do życia także ci, którzy przygotowują posiłki dla innych i sprzedają je w barach i na ulicach.

W krajach Południa jest wiele różnych potraw. Wiele z tych dań różni się w wyglądzie i smaku od potraw znanych w Polsce. Ale większość z nich jest tak samo pyszna!

Gallo pinto to tradycyjna potrawa w Nikaragui i Kostaryce, znana również w wielu innych krajach Ameryki Łacińskiej. Gallo pinto to ryż smażony z fasolą. Na zdjęciu widzimy śniadanie dla obcokrajowców – dlatego na talerzu znalazła się też jajecznica i tost.

Kostaryka, 2010Fot. Ravedave / Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported

5. To prawda, że w krajach Południa – oprócz ludzi szczęśliwych i sytych – jest też wielu tak biednych, że nie mają co jeść.

Bezpośrednią przyczyną głodu bywają susze i powodzie, a czasem również wojny. Wiele z tych zjawisk spowodowanych jest przez człowieka, na przykład zmiany klimatyczne, które sprawiają, że susze i powodzie przychodzą w krajach Południa znacznie częściej niż przed laty, praca na roli jest coraz trudniejsza i coraz mniej dochodowa.

Ludzie w Afryce, Ameryce Łacińskiej i Azji już teraz odczuwają negatywne skutki zmian klimatycznych. Podniesienie się poziomu w zbiornikach wodnych powoduje zalewanie terenów przybrzeżnych.

Nikaragua, 2010Fot. Marcin Wojtalik

6. Dorośli, szczególnie kobiety, a także, młodzież i nawet małe dzieci czasem cierpią z powodu głodu. Jednak wcale nie dlatego, że żywności brakuje. Najczęściej nie ma potrzeby przywozić jedzenia z odległych krajów. Jest ono na wyciągnięcie ręki ludzi w krajach Południa – na targach i w sklepach, ale wiele osób nie może kupić jedzenia..

Jak to możliwe?

6. Dorośli, szczególnie kobiety, a także, młodzież i nawet małe dzieci czasem cierpią z powodu głodu. Jednak wcale nie dlatego, że żywności brakuje. Najczęściej nie ma potrzeby przywozić jedzenia z odległych krajów. Jest ono na wyciągnięcie ręki ludzi w krajach Południa – na targach i w sklepach, ale wiele osób nie może kupić jedzenia..

Jak to możliwe? Rolnicy afrykańscy mogą wyżywić nie tylko siebie, ale i mieszkańców miast. Warzyw na targu jest pod dostatkiem. Jednak wielu ludzi nie stać na to, by je kupić.

Uganda, 2011Fot. Anna Górska

6. Dorośli, szczególnie kobiety, a także, młodzież i nawet małe dzieci czasem cierpią z powodu głodu. Jednak wcale nie dlatego, że żywności brakuje. Najczęściej nie ma potrzeby przywozić jedzenia z odległych krajów. Jest ono na wyciągnięcie ręki ludzi w krajach Południa – na targach i w sklepach, ale wiele osób nie może kupić jedzenia..

Jak to możliwe? Pieczone banany albo – podobne do nich z wyglądu, ale nie ze smaku – plantany... mogą zgasić każdy głód, byle by w odpowiednich ilościach. Czasem podawane są na talerzykach, a czasem po prostu w gazecie.

Uganda, 2011Fot. Anna Górska

6. Dorośli, szczególnie kobiety, a także, młodzież i nawet małe dzieci czasem cierpią z powodu głodu. Jednak wcale nie dlatego, że żywności brakuje. Najczęściej nie ma potrzeby przywozić jedzenia z odległych krajów. Jest ono na wyciągnięcie ręki ludzi w krajach Południa – na targach i w sklepach, ale wiele osób nie może kupić jedzenia..

Jak to możliwe?

A na brzegu można kupić od od rybaków świeże ryby.

Uganda, 2011Fot. Anna Górska

7. I tu docieramy do naszej tajemnicy: głód jest dziełem ludzi! Gdyby wszystkim na świecie zależało na tym, aby nikt nie głodował, to już dawno pokonalibyśmy ten największy problem naszych czasów. Ziemia jest w stanie wyżywić więcej ludzi, niż jest na naszej planecie. Susze i inne katastrofy humanitarne to tylko niektóre z przyczyn głodu na świecie. Dlatego pomoc humanitarna (na przykład transporty żywności) nie rozwiąże problemu. Niestety nie wie o tym większość ludzi w Polsce, nawet dorośli, ludzie bardzo mądrzy, wielu dziennikarzy, polityków i naukowców. Ale Ty już wiesz!

Poznajmy producentów żywności!

Poznajmy producentów żywności!

Producenci żywności to nie tylko drobni rolnicy uprawiający ziemię, lecz także hodowcy zwierząt (często nazywamy ich pasterzami) lub ludzie utrzymujący się z połowu ryb (rybacy).

Ich codzienna praca bardzo się różni, ale w jednym są podobni:

jedną część ze swojej produkcji (warzyw, owoców, mięsa, mleka lub ryb) przeznaczają na wyżywienie siebie i swojej rodziny,

a drugą część przeznaczają na sprzedaż, dzięki czemu mają pieniądze na ubranie, opłaty za naukę swoich dzieci w szkole czy wizyty u lekarza.

1 2

8. Dlaczego wielu ludzi na świcie głoduje?

Drobni producenci żywności coraz częściej nie mają tej drugiej części swoich dochodów - nie mogą sprzedać swoich produktów na rynku!

Z ich produktami konkuruje z tańsza żywność sprowadzana z krajów bogatych.

Dlaczego tak się dzieje?

8. Dlaczego wielu ludzi na świcie głoduje?

Drobni producenci żywności coraz częściej nie mają tej drugiej części swoich dochodów - nie mogą sprzedać swoich produktów na rynku!

Z ich produktami konkuruje z tańsza żywność sprowadzana z krajów bogatych.

Dlaczego tak się dzieje? Zwykli mieszkańcy miast najczęściej zaopatrują się na targach ulicznych, lecz nie są rzadkością również zakupy w supermarkecie.

Kampala, Uganda, 2011Fot. Anna Górska

9. Żywność sprowadzana Europy jest tańsza niż ta, którą produkują u siebie rolnicy z Południa.

Powody są dwa: po pierwsze, firmy spożywcze z krajów Północy dostają od swoich rządów pomoc (dotacje). Przez to mogą sprzedawać swoje towary w krajach Południa po bardzo niskich cenach. Po drugie, firmy europejskie produkują żywność metodami przemysłowymi, tzn. przy użyciu maszyn i nawozów (często bardzo szkodliwych!). To dodatkowo obniża cenę produktów europejskich. Drobni rolnicy z krajów Południa nie mają szans w takiej konkurencji.

9. Żywność sprowadzana Europy jest tańsza niż ta, którą produkują u siebie rolnicy z Południa.

Powody są dwa: po pierwsze, firmy spożywcze z krajów Północy dostają od swoich rządów pomoc (dotacje). Przez to mogą sprzedawać swoje towary w krajach Południa po bardzo niskich cenach. Po drugie, firmy europejskie produkują żywność metodami przemysłowymi, tzn. przy użyciu maszyn i nawozów (często bardzo szkodliwych!). To dodatkowo obniża cenę produktów europejskich. Drobni rolnicy z krajów Południa nie mają szans w takiej konkurencji.

Jeden z budynków Komisji Europejskiej. To tu rządy decydują o dotacjach dla rolnictwa.

Bruksela, Belgia, 2011Fot. Jlogan / Creative Commons Attribution 3.0 Unported

Gdy więc rolnicy z krajów Południa nie mogą sprzedać owoców swojej pracy, bo sprowadzana z zagranicy cebula czy kukurydza są tańsze, to decydują, że w następnym roku nie będą już produkować na sprzedaż. W przeciwnym razie by zbankrutowali.

Dlatego w kolejnym roku produkują już tylko tyle żywności, ile potrzeba do wyżywienia swojej rodziny. Gdy pogoda jest dobra, wystarcza to, aby żyć bardzo skromnie ale nie cierpieć głodu.

Gdy więc rolnicy z krajów Południa nie mogą sprzedać owoców swojej pracy, bo sprowadzana z zagranicy cebula czy kukurydza są tańsze, to decydują, że w następnym roku nie będą już produkować na sprzedaż. W przeciwnym razie by zbankrutowali.

Dlatego w kolejnym roku produkują już tylko tyle żywności, ile potrzeba do wyżywienia swojej rodziny. Gdy pogoda jest dobra, wystarcza to, aby żyć bardzo skromnie ale nie cierpieć głodu.

Te chaty w górach Adamawa są przykładem tradycyjnych domostw kameruńskich. Jednak w obecnie nikt tak już nie mieszka. Domy te powstały dla przyciągnięcia turystów. Z powodu zalewu mleka, sprowadzanego m.in. z Europy, mieszkańcy wioski niewiele zarabiają na hodowli krów i sprzedaży mleka - swoim tradycyjnym źródle utrzymania. Starają się więc rozwinąć turystykę. Kamerun, 2006 Fot. Marcin Wojtalik

Wielu rolników jest tak biednych, że decyduje się przenieść do miasta w poszukiwaniu lepszego życia. Lecz pracy tam jest mało, a jeśli jest, to często nie wystarcza na zapewnienie podstawowych potrzeb. Ludzie ci nierzadko mieszkają w slumsach, czyli w dzielnicach, składających się z prowizorycznych domków z blachy, kartonów i gliny, bardzo gęsto zaludnionych i bez dostępu do wody pitnej czy elektryczności.

Wielu rolników jest tak biednych, że decyduje się przenieść do miasta w poszukiwaniu lepszego życia. Lecz pracy tam jest mało, a jeśli jest, to często nie wystarcza na zapewnienie podstawowych potrzeb. Ludzie ci nierzadko mieszkają w slumsach, czyli w dzielnicach, składających się z prowizorycznych domków z blachy, kartonów i gliny, bardzo gęsto zaludnionych i bez dostępu do wody pitnej czy elektryczności.

Domy zbudowane na bagnach niedaleko wysypiska śmieci - slumsy w Dżakarcie w Indonezji. W takich warunkach żyje ponad miliard ludzi – co siódmy człowiek na świecie.

Dżakarta, Indonezja 2004Fot. Jonathan McIntosh / Creative Commons Attribution 2.0 Generic

Wielu rolników jest tak biednych, że decyduje się przenieść do miasta w poszukiwaniu lepszego życia. Lecz pracy tam jest mało, a jeśli jest, to często nie wystarcza na zapewnienie podstawowych potrzeb. Ludzie ci nierzadko mieszkają w slumsach, czyli w dzielnicach, składających się z prowizorycznych domków z blachy, kartonów i gliny, bardzo gęsto zaludnionych i bez dostępu do wody pitnej czy elektryczności.

Duża część mieszkańców slumsów to ludzie, którzy wcześniej żyli na wsi i utrzymywali się z rolnictwa.

Kibera, Kenia, 2007Fot. genvessel / Creative Commons Attribution 2.0 Generic

zaczyna się wtedy, gdy większość rolników w okolicy ma trudności z wyprodukowaniem żywności na sprzedaż w mieście lub nawet do wyżywienia swojej rodziny (dzieje się tak na przykład z powodu susz czy powodzi). Wtedy ceny żywności gwałtownie rosną. Żywność dalej jest w sprzedaży – na targach i w sklepach – lecz większość ludzi nie ma pieniędzy, by ją kupić.

Gdy rolnicy cierpią głód, głodują też mieszkańcy slamsów.

Głód

10. Sytuacja rolników i mieszkańców miast w Europie jest o wiele lepsza. Rolnicy otrzymują dotacje, dzięki którym wciąż opłaca się im produkować żywność na sprzedaż do miast. Dlatego też ludziom żyjącym w Polsce i innych krajach Północy nie grozi głód.

Natomiast rolnicy w Afryce, Ameryce Łacińskiej i Azji nie otrzymują pomocy od swoich rządów. Kraje te są tak biedne, że nie najczęściej nie mogą pozwolić sobie na pomoc rolnikom.

10. Sytuacja rolników i mieszkańców miast w Europie jest o wiele lepsza. Rolnicy otrzymują dotacje, dzięki którym wciąż opłaca się im produkować żywność na sprzedaż do miast. Dlatego też ludziom żyjącym w Polsce i innych krajach Północy nie grozi głód.

Natomiast rolnicy w Afryce, Ameryce Łacińskiej i Azji nie otrzymują pomocy od swoich rządów. Kraje te są tak biedne, że nie najczęściej nie mogą pozwolić sobie na pomoc rolnikom.

Prezydent Yoweri Museveni ogląda kozy jednego z hodowców w miejscowości Gomba w środkowej Ugandzie. Rolnik opowiada o tym, jak skorzystał z programu szkoleniowego, podczas którego nauczył się nowoczesnych metod hodowli. Rolnicy w krajach Południa potrzebują jednak znacznie większego wsparcia, aby mogli skutecznie konkurować z towarami z importu.Gomba, Uganda 2009Fot. Presidential Press Unit (PPU)

10. Sytuacja rolników i mieszkańców miast w Europie jest o wiele lepsza. Rolnicy otrzymują dotacje, dzięki którym wciąż opłaca się im produkować żywność na sprzedaż do miast. Dlatego też ludziom żyjącym w Polsce i innych krajach Północy nie grozi głód.

Natomiast rolnicy w Afryce, Ameryce Łacińskiej i Azji nie otrzymują pomocy od swoich rządów. Kraje te są tak biedne, że nie najczęściej nie mogą pozwolić sobie na pomoc rolnikom.

Indianie w północnym regionie autonomicznym w Nikaragui należą do najbardziej wykluczonych grup w swoim zubożonym kraju. Sami organizują się, aby zapewnić dochody i edukację dla dzieci. To zdjęcie zostało zrobione podczas jednego ze spotkań organizacji kobiet.

Nikaragua, 2010Fot. Marcin Wojtalik

A zatem...

Teraz już znasz najbardziej strzeżoną tajemnicę na świecie.

Gdyby więcej ludzi pomagało rolnikom w krajach Południa i powstrzymało wielkie międzynarodowe korporacje przed szkodzeniem ludziom najuboższym w tych krajach, to nikt na naszej Ziemi nie musiałby głodować!

Każdy z nas może w tym pomóc i jest wiele sposobów, aby to zrobić. Najlepszym sposobem jest to, aby zdradzić tę tajemnicę wszystkim ludziom, których spotkasz – kolegom, koleżankom, nauczycielom, rodzicom, a nawet sąsiadom. Tylko wtedy, gdy większość ludzi w Polsce pozna prawdziwe przyczyny głodu, będziemy mogli naprawdę pomóc rolnikom w krajach Południa, powstrzymać nieodpowiedzialne działania wielkich korporacji i zmobilizować polityków do zmiany sytuacji. Ale najpierw sami musimy zacząć działać!

Chcesz się dowiedzieć więcej i poznać ludzi, którzy też działają?

Mieszkańcy z Południa walczą o swoje prawa i lepsze życie, i już nie raz zwyciężali. Przypominają o tym obrazy na murach. Każdy z nas może im w tym pomóc.

San Jose, Kostaryka, 2010 Fot. Marcin Wojtalik

Wejdź na stronę www.silnepoludnie.pl

Prezentacja sfinansowana ze środków Ministerstwa Edukacji Narodowej w ramach konkursu "Szkoła z pasją". Publikacja wyraża wyłącznie poglądy Instytutu Globalnej Odpowiedzialności i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Edukacji Narodowej.

Instytut Globalnej OdpowiedzialnościAdres korespondencyjny: ul. Bachmacka 1/11, 02-647 WarszawaBiuro: ul. Nowy Świat 23/25 lok. 54, 00-029 WarszawaTel. +48 791 63 91 81, 791 63 91 82, 791 63 91 83edukacja@igo.org.plwww.igo.org.pl, www.silnepoludnie.pl