M 17. Warszawa, dnia 28 kwietnia 1920 r. Tom LVIII.

PRZEGLĄD TECHNICZNYTYGODNIK POŚWIĘCONY SPRAWOM TECHNIKI I PRZEMYSŁU.

Wydawnictwa rok nuturdzleaty szósty.

R e d a k t o r Stefan Twurdowski, inż.K o m i t e t R e d a k c y j n y : S. Anczyc, prof.; M. Chorzewski, inż.; W. Chfomiński, m*:; W. Chrzanowski, prof.; H. Czopowski, prof.; P. Drzewiecki, inż.: J. Eberhardt, inż.;,L. Karasiński, prof.; H. Korwin-Krukowski, prof.; F. Kucharzewski, inż.; H.Mierzejewskl, prof.; W. Paszkowski, Inż.; I. Radziszewski, inż.; E. Sokal, inż.; M TliulUe, prof.; C. Wl-

ioszynski, prof.K o m i s y a r e d a k c y j n a d z i a ł u „ A r c h i t e k t u r a " : architekci: C.Domaniewski, J. Hettrich, W. Jabłoński, K. Jankowski, J. Kłos, M. Kwiatkowski, W. Mlclialski, H. Stlfelman,

S. Szyller, Z. Wóycicki.K o r a i s y a r e d a k c y j n a d z i a ł u „ K o m u n i k a c y e " : T. Balicki, inż.; A. Oołębiowski, ini.; Ii. Hummel, inż.; A. Przybylslti; 1. Sznuk, inż.; S. Zieliński, inż.

Cena numeru pojedynczego Mk. 3 .50.

Biuro Redakcji i Administracji : Warszawa, ul. C z a c k i e g o (dawn. Włodzimierska) Ng 3 (Ginach Stowarzyszenia Techników). Telefonu N° 67-04.Redaktor przyjmuje w poniedziałki, środy i piątki od godz. 7 do 9 wieczorem. Administracya otwarta codziennie od godz. 10 do 2, wieczorem od godz. Gej do 8-ej prócz soboty.

Wejście przez schody główne budynku albo przez sień w podwórzu nawprost bramy M 3.

OBWIESZCZENIE.

MINISTERSTWO SKARBUzaprasza do podpisywania, uchwalonych przez Sejm Ustawodawczy dn. 27/11 r.».

Dwóch Pożyczek Państwowych:a) Długoterminowej i h) Krótkoterminowej

n a - w a r u n k a c h , n a s t ę p u j ą c y c h :

Pożycaska długoterminowa będzie spłacona w przeciągu 45 lat od daty wypuszczenia przez wylosowanie jejobligacji.

Pożyczka krótkoterminowa będzie spłacona w przeciąga lat pięciu.Stopa procentowa obydwu pożyczek wynosi 5 od sta.Przy wprowadzeniu przyszłej waluty polskiej pożyczka długoterminowa będzie przerachowana po kursie o 10% wyż-

szym od kursu, ustalonego dla znaków obiegowych.Kupony obydwu pożyczek są wolne od podatków od kapitałów i rentowych, można nimi płacić podatki państwowe.Obligacje p o ż y c z e k i kupony do nich będą przyjmowane na równi z gotówką przez państwowe urzędy przy

zapłacie za ziemię, inwentarz i urządzenia, dostarczone przez nie przy przeprowadzaniu parcelacji i innych reform rolnych.Obligacje obydwu p o ż y c z e k mają- wszelkie prawa papierów pupilarnych, będą przyjmowane w pełnej wartości

nominalnej, jako wadja przy licytacjach, kaucje akcyzowe i celne, kaucje przy zawieraniu kontraktów ze skarbem, kaucje, skła-dane do depozytów wszelkich instytucji rządowych w wypadkach, gdy prawo przewiduje składanie kaucji pieniężnych, orazbędą przyjmowane bez opłaty na przechowanie przez Polską Krajową Kasę Pożyczkową i Pocztową Kasę Oszczędności.

Procenty od pożyczki długoterminowej są płatne na podstawie zwrotu kuponów dnia 1 kwietnia i 1 października każ-dego rókri, od pożyczki krótkoterminowej— w dniach 1 stycznia i 1 lipca każdego roku.

Obligacje obydwu p o ż y c z e k będą przyjmowane przez Polską Krajowa Kasę Pożyczkową i jej Oddziały dol o m b a r d o w a n i a : . *

1) Pożyczki będą udzielane do wysokości 80% nominalnej wartości,2) Pożyczki te są oprocentowane na B'/s rocznie.Przy wprowadzeniu zamierzonej pożyczki przymusowej obligacje pożyczki krótkoterminowej będą przyjmowane na równi

z gotówką po kursie nominalnym (sto za sto), pożyczka 2aś długoterminowa będzie zaliczona do pełnej wysokości przy rozkła-dzie zamierzonej pożyczki przymusowej rentowej.

Obligacje obydwu pożyczek wypuszcza się w odcinkach po: 100, 500, 1000, 5000 i 1O000 marek polskich.Subskrybcje przyjmują wszystkie oddziały Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej, Pocztowa Kasa Oszczędności i Urzędy

Pocztowe, Kasy Skarbowe i Urzędy Podatkowe, Banki Prywatne, Kasy i Instytucje, upoważnione przez Ministerstwo Skarb" u.Do czasu wydrukowania obligacji obydwu pożyczek będą wydawane świadectwa Imienne, które będzie można przeno-

sić na inne osoby za zawiadomieniem instytucji, która je wydała. Świadectwom tym przysłngują wszystkie prawa, przy-znane obligacjom.

Aeygnaty Polskiej Pożyczki Państwowej z roku 1918, subskrybowanej w zlocie, będą przyjmowane na wpłaty nowychpożyczek -według kursu, ustanowionego przez Ustawę Sejmową z dnia 24 marca przez przyznanie im kursu uprzywilejowanegow czterokrotnej' wysokości wartości nominalnej.

Ministerstwo Skarbu wyposażając Pożyczki Państwowe w różne prawa i przywileje, z których nie korzystają inne pa-piery procentowe starając się warunki tych pożyczek zrobić jaknajbardziej korzystnymi dla podpisujących, dołoży wszelkichsił, aby zarówno subskrybcje pożyczek, jak i ich spłatę i wypłacanie prdcentów uczynić jaknajbardziej łatwemi i dogodnemidla wszystkich. ,. ;' .

60 PEZEGLĄD TECHNICZNY. 17.

IM

.EKONOMJA" SPÓŁKA DLA BUDOWY I SPRZEDAŻY APARATÓWx ogr. odp.

Bud.ujerr|y i Bprzedajemy jako specjalności:Oddział oczyszczania wody:

Zakłady dostarczające i oczyszczające wodę, odwadniające, dlaprzemysłu i gmiu. Pośpieszne filtry piaskowe,

Zakłady odżelaziania, odmanganowania i odkwaszania wody.Zakłady zmiękczania wody zasilającej kotły i dla przemysłu

wodnego. Ulatniacze dla ruchu turbin parowych.Zakłady Steryiizacyjne do wody do picia i do wody zużytej.

Oczyszczalnie wody zużytej.

BIELSKO.Oddział oszczędzania pary s

Zakłady zużytkujące parę odlotową i wszelkie urządzeniaoszczędnościowe dla ruchu parowego: odoliwiacze pary wy-lotowej. Pośpieszne ogrzewacze prądu pary.

Zakłady do odprowadzenia wody z rurociągu parowego- PODgrzewacze wody zasilającej. Ekonomajzery. Paromierze.Przyrządy probiercze do gazów spalinowych. Specjalneuzbrojenia i t. p.

Rurociągi wysokoprężne. Urządzenia kompletnych fabryk.Długoletnie praktyczne doświadczenia. Poszukuje się inżynierów na zastępstwo.

Ka Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Warszawskiejjest do obsadzenia

KATEDRA technologji metali.Zgłoszenia przyjmuje i informacji udziela: DZIEKAN WYDZIAŁU.

374 '

BIURO TECHNICZNO-HANDLOWEI. W. ZENFTMAN

w Warszawie, ul. Królewska 20. Teiefon 257-14 i 231-36.Poleca na składzie: Motory e l e k t r y c z n e i ropowe, blachy jj»slężne, miedziane i drut z własnej walcowni, jak również metale wsrkiego rodzaju. Obrabiarki do metali i drzewa. Azbest, kling"

i pakunki wszelkiego rodzaju. Oleje i smary .

Poszukuje się do nabycia większych ilości używanych szyn dla kolejki wązkotorowej,

szerokości 750 m/m, szyny winny być wysokości najmniej 75 ni/tn;do szyn potrzebne sij odpowiednie ilości lasz, śrńb laszowych

i haków.Reflektanci proszeni są o zgłaszanie się^-ul. Szopena i,.ni, 16.

BLOKI STALOWEi stal okrągła 90 mm, narzędziowa o wytrzymałości 75—;

dająca się dobrze hartować. Z a r a z do o d d a n i a ze skdu, jak również młoty od 2—10 funtowe oraz młotki i b a b ) (

do kos.Będzińska Fabryka Wyrobów Żelaznych i Metalowych

SALOMONA GUTMANA.

m Warszawa, dnia 28 kwietnia 1920 r. Tom LVIII.

PRZEGLĄD TECHNICZNYTYGODNIK POŚWIĘCONY SPRAWOM TECHNIKI I PRZEMYSŁU.

TREŚĆ. Huber ¥• T. Teorja płyt prostokatnie-różnokierunkowych (c, d.).—Zuliko J. Drogi betonowe (dok.).—Szlifierka Healda do cylin-drów w naprawiarniach samochodowych i lotniczych.—Przegląd wydawnictw zawodowych.—Związki i Stowarzyszenia techniczne.—Kronika.

Z 6-ma rysunkami w tekście:

M. T. HUBER.

Teorya płyt prostokątaie-różnokierunkowyeb,a w szczególności żelaznebetonowych, wraz z zastosowaniami do różnych technicznych zagadnień płyt

prostokątnych.(Autoreforat nie wydanej obszernej pracy pod tym tytułem).

(Ciąg dalszy do str. 87 w M 16 r. b.)

nie w granicznym przypadku b — 00 , przeto przy małychwartościach stosunku a : b przenosi się prawie cale obciąże-nie płyty na podpory 'jej utwierdzonych brzegów b. Reak-cje Rt tych brzegów zmniejszają się wprawdzie także odśrodka ku rogom, gdzie stają się równe 0, lecz pozostająwszędzie dodatnie.

W szczególności dla płyty kwadratowej o jednakowejsztywności w obu kierunkach wypada przy równomiernemcałkowitera obciążeniu reakcja brzegu utwierdzonego

; 2) Dioa brzegi równolegle a poziomo podparte, a dwapozostałe h poziomo utwierdzone.

Przy założeniu obciążenia p(y) jako funkcji samego yi obiorze jednego brzegu a za oś Xów, a brzegu b za ośF-dw, znalazłem następujące rozwiązania równania różnicz-kowego (!?).4 = J k 2 5 f1 ~ Ś T ^ Z : (tt 8inh r ~p sinh T ~

, . n a •••-•• i nx\l . nity— aan cosh - -f- p„B cosh — sm -jf-a p /J Oc„ , . , ,nx\ , nocl-\-A„' — cosh

AJĄ-A/ —) amh -- ja- jam -

. (148. I)

. (148. II),

IZ/' cos —- + Kn sin —r sinh —f sm — -•. . (148, III)

z oznaczeniami:2 /' sm —r- t

aa„=:actgh—,

cosh 12 0 ł

p

. , na , wasmh :

T Y

na

a', . , naa ainh — r sin

na'K " = —- E '

Kn'" ~ -

BI • , na , . nap smh —7- — a sm -rr1 n' W

.«' 8inh—7--|- P s i wa

Co do obliczonych stąd wielkości statycznych, to za-znaczę tylko interesujący rozkład reakcji -B2 wzdłuż brze-gów podpartych a. Z wzorów dla Ą można mianowicie wy-czyta6, że te reakcje stają się w pobliżu rogów płyty ujem-n e . t- zn. skierowane ku.dołowi, tak, iż całkowita reakcja R2

l)Wypada stosunkowo mała. Ta reakcja znika nawet zupeł-

zaś brzegu podpartego

Ten wynik w połączeniu z innymi jeszcze wskazał ja-sno, na jakie bezdroża zaprowadzić może praktyczna reguła,zalecana między innymi przez prof. E. Morscha, która każewykonywać obliczenie statyczne płyt betonowych uzbrojo-nych na krzyż w ten sposób, że się rozkłada obciążenie pły-:ty na jej fikcyjne podłużne i poprzeczne skrawki w stosun-ku odwrotnym względem czwartych potęg ich rozpiętości,a następnie rachuje się temi częściowemi obciążeniami tak,jak dla zwykłych belek (odpowiadających owym skrawkom)i „wyznacza stosowne uzbrojenie", Ta reguła prowadzi do wy-ników praktycznie dopuszczalnych tylko w jednym z dwóchprzypadków następujących: wszechstronne sioobodne pod-parcie, lub it)8zechstronne ukoierdzenie. Natomiast w przy-padku omawianym powyżej prowadziłaby np. do całkowi-tych reakcji równych, podczas gdy ścisła teorja określa ichstosunek liczbami 79 : 21. Podobnież ma się rzecz i z mo-mentami zgięcia. •'*••; .•'.•'••.•'-.

Rys, 2.

3) Jeden brzeg (np. b) poziomo utwierdzony, a resztapodparta.

Tak samo zachowuje się płyta o długości 2 a i szero-kości b, podparta dookoła oraz wzdłuż osi symetrji przepo-ławiającej długość, jeżeli to jest. zarazem oś symetrji obcią-żenia. Obrawszy, jak poprzednio, oś Z-ów na podpartymbrzegu a, zaś oś F-ów na utwierdzonym brzegu b, otrzyma-łem równanie powierzchni ugięcia dla przypadku I, przyobciążeniu rozłożoneni równomiernie na prostokątnym pa-sie płyty o szerokości bl (rys. 2),. w. postaci: .

S ' i, TZ~

cosh-- , nxcosh—

«=1,2, in.B p 2 - cosh —a2 naeosh

„ L/x'i »— •9-„ j p f t g ł i

Pnx1 nx . . nx\cosh-;

, , na , nxtgh — eosha a smh wa3\\], . nzy— sin—r^a j 6

eosh

(231.1).

PRZEGLĄD TECHNICZNY. 1920

Wprowadzony tutaj nowy symbol $n określa równanie:

, naCOSll -r-

COSA

Q, , nap tgh y- a tgh na. . . (231. a).

Inne oznaczenia są zgodne z zastosowane mi w poprze-dzających wzorach.

Z pośród obliczonych następnie wielkości statycznychprzytoczę wyrażenie:

4 ,,-rABi 2n=l,8,8,..,

dla największego momentu utwierdzenia w środku utwier-dzonego brzegu przy eaJkowitem obciążeniu płyty i założe-niu H'i=^BiB2. Stałe CJ określa równanie:

si nh sinn cosh —6 M _ 1 T T 1

" . , 2na 2nasinh

(281.6).

Y YW przypadku bardzo wielkiej długości płyty a prze-

istacza Bię wzór (254. II) na:

-tt£imax — (255.11),

wynik uderzająco prosty w zestawieniu z zawiłością wyraże-nia dla powierzchni ugięcia.

(C. cl. n.)

DROGI BETONOWE,Napisał J. ZubkOj inż.

(Ciąg dalszy do sto. 86 w X 16 r. b.)

Dla orjentacji podaję w poniższej tabelce skład od-działu robotniczego, który może być użyty do budowyjezdni betonowej o szerokości nie przewyższającej 6 m; be-toniarka w tym wypadku wystarczy o objętości dwóchworków. Rys. 18 wskazuje schemat organizacji oddziału ro-bol ników do budowy jezdni.

Przygotowanie.U s t a w i a n i e f o r m . . . . 2 i }

( 1 pomocnik.Przewożenie piasku i żwiru 6Przenoszenie cementu . . 3 i f f d o P™M?zenitt,

( 1 do pomocy i wiązania worków.Obsługa betoniarki . .' . 2 ' 1 f^zymsta, 1 palacz, który

° \ także polewa łozo drogi.Betonowanie. T. J i

Przy dobrze zorganizowanej ro-Kontroler zarobów . . . 1 bocie nie jest potrzebny.Sprawdzanie profilu łoża . 1 i P r z y ^ z a ^ykonanem łożu

( nie jest potrzebny.Wyrównywanie betonu. . 2P o m o c 1Wkładki i szablon do szwów

poprzecznych . . . , 2

Wykończenie betonu

Szablon betonowy. • • • ) i 2 przy szablonie i pasie,Walec i pas | , J 1 przy wałku,Tarka przy szwach poprzecz- < \

n y c h . . . . . . . j I 1 p r z y t a r c e .

Wykończenie drogi.Pokrywają ziemią stwardniałą

jezdnią, pozostawiając świe-Robotniey. 2 ' ż y D e t o r i (wykonany wieczo-

j rem) do zasypania rankiem.I Utrzymują pokrycie ziemneI w stanie, mokrym.

Maszynista przy pompie . 1 ( Pompowanie wody, zakładaniePomocnik maszynisty . . 1 ( rur wodociągowych.

Maszyny i narzędzia potrzebne dla oddziału o składziepodanym są: 220 m bież. form (rys. 4), 18 łopat, 8 taczek, l be-toniarka bębnowa dwuworkowa, 1 walec (rys. 9 i 10), 2 pa-sy, 75 m węży gumowych, 2 tarki, 1 szablon do betonu(rys. 7), 1 szablon do łoża (rys. 3), 1 nożyce do cięcia siatkilub prętów żelaznych, 2 noże do otwierania worków z oe-

A—kierownik 1B—maszynista . . . . 1C—palacz 1D -kontroler zarobów . 1E - naprawa łoża drogi . 1F— wyrównywanie betonu 267—szablon, walec i pas . 4

H— chłopiec iZ—ustawianie form . . . 2J—przenoszenie cementu . 3/£-konserwacja wykończe-

nie jezdni 2i—robotnicy przy taczkach i

M—pomocnik iRys. 18. Schemat organizacji oddziału robotników.

mentera, 5 szablonów do formowania szwów, 1 pompa o wy-dajności 200 litrów na minutę, dostateczna ilość rur wodo-ciągowych, paliki, kuźnia polowa z kompletem narzędzi.

Konserwacja drogi betonowej musi być systematycznai wszelkie niedokładności powinny być niezwłocznie usuwane.

Szwy poprzeczne i pęknięcia muszą być oczyszczanedokładnie zapomocą oskardów i szczotek stalowych, przy-czem wszystkie kamyki muszą być usunięte. Jeżeli pęknię-cie jest zbyt wąskie, aby je można oczyścić podanym sposo-bem, trzeba użyć ścieśnionego powietrza, korzystając np,z pompki samochodowej, Po dokladnem wyczyszczeniu, za-lewa się szczelinę smołą w takiej ilości, ażeby trochę wzno-siła się ponad brzegi pęknięcia i zasypuje grubym, suchympiaskiem. Smoły nie należy lać za dużo, gdyż to psuje wy-gląd drogi.

Smoła używana do reparacji musi mieć temperaturętopliwości 38° C, zaś podczas zalewania nagrzewa się ją od110 do 120° C.

Jeżeli, dla jakiejkolwiek przyczyny, jesteśmy zmusze-ni przerąbać powłokę betonową przez całą grubość, to repa-racja polega na zastąpieniu wyrąbanego betonu przez świe:ży. Łoże drogi w tym miejscu należy rozkopać na dostatecz-ną głębokość (jeżeli jest woda to należy ją usunąć), nasypaćżwiru lub tłucznia i ubić go mocno, aby otrzymać dostatecz-nie trwałe i mocne podłoże, poczem—zwilżywszy brzegi wy-rąbanej szczeliny mlekiem cementowem, zasypać suchymbetonem i ubijać aż do wystąpienia wody na powierzchnię;pilną uwagę trzeba zwracać na ubijanie betonu w miejscupołączenia nowego z dawnym.

Po ubijaniu i zrównaniu powierzchni, należy miejscereparacji zwilżać w ciągu 5—8 dni; ruch dopuszczony byćmoże nie wcześniej, jak po trzech tygodniach twardnienia.Jeżeli robota była wykonana dobrze, to po kilku miesiącachużywania drogi trudno jest nawet odnaleźć ślad naprawy.

Koszta utrzymania drogi betonowej są w stosunku od-wrotnym do jakości i wykonania (t. j . ceny budowy)- Tenstosunek jest tak duży, że konieczność właściwej konstruk-cji i budowy drogi nie może być przecenioną.

Dobrze wykonana droga betonowa jest zdatna do użyt-ku w ciągu mniej więcej 20-tu lat; po tym czasie ciągłe ua-prawy stają się tak kosztowne, że lepiej odnowić całkowicipowierzchnię betonową lub użyć jej jako podłoże dla nowejpowierzchni asfaltowej, makadamu smołowcowego, klin-kieru i t. p.

Przy nakładaniu nowej powierzchni betonowej i)8

dawną musimy starać się, o ile możności, o dobre połączeń^tych dwóch warstw. W tym celu należy starą powierzchni?dokładnie wyczyścić, używając szczotek stalowych,- tak au)nawet pył był usunięty, i pokryć czystą zaprawą cementów?o konsystencji dość rzadkiej. Przy betonowaniu, wyk*czeniu i twardnieniu świeżo położonego betonu trzeba n>}eć

na uwadze i starać się jak najdokładniej wypełnić z t y

Jsfi 17 PRZEGLĄD TECHNICZNY.

podane dla wykonania nowej drogi betonowej. O ile w sta-rej powłoce są szwy poprzeczne, to i w nowej powierzchnimuszą być porobione szwy w tych samych miejscach, comoże być wykonane przez wstawienie do starego szwudeski drewnianej lub żelaznej, którą po stwardnieniu betonuwyjmuje się i zapełnia szew smołą lub innym odpowiednimmaterjałem.

Grubość warstwy betonu nowej jezdni ma być nieniniejszą niż 75 mm i beton ma być użyty w stosunku1: lj : 2£, przyczem żwir (wzgl. tłuczeń) musi mieć wymiaryod 5 do 25 mm. IM owa warstwa betonu musi być wzmocnionasiatką żelazną o wadze nie mniejszej niż 2 kg na jeden metrkwadratowy jezdni; siatka musi być umieszczona w środkunowej warstwy betonu.

Jeżeli są duże dziury w betonie, to muszą one być wy-rąbane, łoże dokładnie ubite, brzegi betonu zmoczone i dziu-ra zapełniona betonem ( 1 : 2 : 4). Powierzchnię wykończa siętak samo, jak w poprzednim wypadku.

Szlifierka Healda do cylindrów w naprą*wiarniach samochodowych i lotniczych.|

Szlifowanie cylindrów silników samochodowych i lot-niczych uznane jest od dawna za lepsze od wytaczania i roz-wiercania. Ścianki tych cylindrów są z konieczności cien-kie i poddają się pod naciskiem noża. Doświadczenie mó-wi, że w cylindrze wytaczanym powstaje zawsze pewnawypukłość w punkcie a(rys. 1), wskutek sprężyno-wania ścianki, i pewne wgłę-bienie b wskutek tego, że 'w złączach odlewniczychżeliwo jest zwykle niecoHiiększe. Powstaje wsku-tek tego niepożądana nie-szczelność. Tarcza szlifier-ska działając perkusyjniei stycznie względem ścian-ki daje otwór prawidłowy.Przy remoncie silników za-oszczędza się dzięki szlifo-waniu na grubości ścianki,eo umożliwia kilkakrotny Rys. 1,remont.

Znana amerykańska wytwórnia Healda1) wprowadziłaobecnie pewne ulepszenia konstrukcyjne w zakresie specjal-nych szlifierek do cylindrów (rys. 2). Sanie suportowe prze-chodzą tu pod głowicą, dzięki czemu prowadzenie jest dłu-gie a wąskie, co jest rzeczą bardzo cenną w obrabiarkach

Rys. 2.

'reeyzy.jnych. Sanie są wyjątkowo proste i mocne.' Przesu-^pionowego nastawczego niema, co jest rzeczą najzupeł-uoj słuszną, gdyż przytem nie da się rozwiązać konstruk-yjnie należyte prowadzenie w tym kierunku. Przesuwy:

łużny i poprzeczny są natomiast wyjątkowo duże tak,6 można obrabiać na, maszynie dowolnej wielkości cylin-

dry odlane w jednym bloku. Obfitość i zakres zmiennościobrotów i posuwów, samoczynne wyłączania, możliwośćprecyzyjnego nastawiania zapomocą wskaźników mikro me-trycznych na śrubach pociągowych i t. p. sprawiają, że szli-fierka omawiana nadaje się specjalnie do naprawiarni sa-

Rys. 3.

mochodów, zwłaszcza gdy ma się do czynienia z wielką licz-bą najróżnorodniejszych typów i wielkości samochodów oso-bowych i ciężarowych.

Jak wiadomo, najważniejszym czynnikiem precyzyjne-go oszlifowania cylindra samochodowego jest użycie stosow-nego przyrządu roboczego, zapewniającego prostopadłośćosi wrzeciona szlifierskiego względem płaszczyzny storcowej

Rys. 4.

cylindra. Heald stosuje na swej maszynie kilka typów przy-rządów roboczych, zależnie od tego, ile cylindrów jest odla-nych w jednym bloku. Dla wytwórni silników samocho-dowych nadają się najlepiej zwykłe kątowniki z gładką pły-tą, w której wierci się otwory do wrzeciona szlifierskiegoi dziury do śrub (rys. 3 i 4).

„Szkice z wystawy w Brukseli w r. 1910.r. 546, opis szlifierki tego, typu w wykona-idi O f f b h n/M

') . ]?dr.: Anczyc.egl, Teclm, J* 45, str. 546, opis szlifierki tfirmy Mayer i Schmidirw Offenbaohu n/M.

Rys. 5. ;..

Dla naprawiarni nadaje się lepiej kątownik z dwomapłaskownikami o przekroju 82 X 75 mm (rys. 5), nastawiana-mi na wysokość, W górnym płaskowniku przewiercone sądziury do śrub przymoeowywujących cylinder, dolny posia-da prowadnicę z suporcikiem do djamentu wyrównywu-jącego tarczę szlifierską.

Wobec tego, że sprawa masowej naprawy samocho-dów i traktorów staje się w Polsce zagadnieniem wyjątkowożywotnem, nie od rzeczy będzie zaznaczyć, że obrabiarkępowyższą widzieliśmy niedawno sprowadzoną do jednejz naszych naprawiarni samochodowych.

Według danych zaczerpniętych z katalogu, czas szlifo-wania jednego cylindra zgruba otoczonego o wymiarach100 do 125 mm średn. i 225 głębokości trwa 15 minut, Przyodpowiedniej liczbie cylindrów jednakowego typu zamianacylindrów powinna trwać krótko.

94 PRZEGLĄD TECHNICZNY. 1020

PRZEGLĄD WYDAWNICTW ZAWODOWYCH.

Roboty Publiczne, zesz. 2, luty 1920. Dział nieurzędowy.Kronika sejmowa. Sprawozdanie z działalności MinisterjumEobót Publicznych za r. 1919 (cz. II): C) Sprawy budowlane.D) Sprawy odbudowy kraju. E) Sprawy pomiarów państwa.Wykaz dróg wodnych w Polsce. Regulacja dolnej Wisły namałą wodą. Przyczynek do artykułu inż, A. "Różaiiskiego w Js? 1„Rob. Publ." z r. ub. Dr. Maksyrniljan Thulie. O murach z pu-staków betonowych M i N systemu d-ra Empergera, Inż. Eug.Kwiatkowski: Znaczenie gospodarcze gazu ziemnego w Polsce.Inż. Tadeusz Baecker: Wykreślny sposób sumowania energii nazbiornikach wodnych. Zjazd inżynierów drogowych w b. Kon-gresówce. Inż. T. Tillinger: Mazawki (notatka). Turystyka.Podniesienie przemysłu turystycznego w Polsce. Nekrologja.Ś. p. inż. Rainer Sopucki (z portretem). Ś. p. inź. A. Świątkow-ski. Wiadomości bieżące: Ankieta w sprawie odbudowy. Drogibetonowe. Politechnika w Gdańsku. Bibljografja czasopismtechnicznych. Stan wody na Wiśle i dopływach w styczniu1920 r.

Przemysł i Handel N° 14. Ukazał się zeszyt 14 tygodnika„Przemysł i Handel" i zawiera treść następującą:

W sprawie reglementacji obrotu towarowego z zagrani-cą—K. Gr. Konieczności organizacji handlu polskimi towaraminaftowymi w Belgji i Holandji — Dr. Z. Rawita Gawroński.Obecne warunki pracy w Anglji—S. Sadowski. Kronika krajo-wa. Z ministerstwa Przemysłu i Handlu. Kronika węglowa.Kronika naftowa. Kronika hutnicza. Rzemiosła i drobny prze-mysł. Z Gdańska. Różne. Kronika zagraniczna: Francja—An-glja—Stany Zjednoczone A. P.—Włochy—Szwecja—Finlan-dja — Niemcy—Czechy—Rumunja—Łotwa — Kaukaz —AfrykaPoł. Z rynków zagranicznych. Dział informacyjny: Przeglądustaw i rozporządzeń. Statystyka. Ceny. Giełdy. Nowe spółki.Podwyższenie kapitałów Sp. Akc. Bibljografja. Przegląd prasy.

5) Dyskusja nad odczytem powyższym przy udziale dele.gatów Koła Architektów.

6) Wnioski członków.Wstęp na posiedzenie mają członkowie Stowarzyszenia

i goście przez nich wprowadzeni.

ZWIĄZKI I STOWARZYSZENIA TECHNICZNE,

Stowarzyszenie Techników w Warszawie.W d. 30 kwietnia r, b. o godz. 8 wiecz., w wielkiej sali

gmachu Stowarzyszenia Techników w Warszawie odbędzie sięZebranie Walne.

Porządek obrad:1) Odczytanie i przyjęcie protokółu Walnego Zebrania

z d. 6 lutego r. b.2) Balotowanie kandydatów na członków Stowarzyszenia.3) Zatwierdzenie budżetu na r. 1920.4) Rozpatrzenie § 32 (Urząd Dyscyplinarny czy Sąd ko-

leżeński), projektu nowego Statutu i przyjęcie całego Statutu.5) Rozpatrzenie i zatwierdzenie projektu Statutu Zwią-

zku Polskich Zrzeszeń Technicznych.6) Komunikaty Rady. •7) Wnioski członków do rozpatrzenia przez Radę i ewen-

tualnego wniesienia na Zebranie następne.W razie nie dojścia do skutku Zebrania w powyższym ter-

minie, odbędzie się Zebranie Walne w drugim terminie d. 14maja r. b. prawomocne, bez względu na liczbę obecnych,

' W piątek d. 80 kwietnia r. b, o godz. 8 m. 5 wieczoremw- wielkiej sali Stowarzyszenia Techników w Warszawie odbę-dzie się posiedzenie techniczne.

Porządek obrad:1) Skrzynka zapytań.2) Wolne głosy: koi. A. Porzeziński w sprawie protokółu

posiedzenia z d. 12 marca r. b.' ; S) Sprawy bieżące.

. 4) -Odczyt koi. WładysławaMichałskiego, p. t. „Plan Wiel-kiej Warszawy". '

Koło Inżynierów Wyższej Szkoły Techn. w Moskwie,We wtorek d. 4 maja w gmachu Stowarzyszenia Technikówo godz. 8-ej wieczorem odbędzie się ogólne zebranie Koła, naktórem inż. Ulatowski zaznajomi kolegów z systemami i urzą-dzeniami samochodów pancernych.

Wydział Pośrednictwa Pracy.

(Czynny codziennie od godz. 10-ej do 2-ej. We wtorki, czwartkii piątki od godz. 7-ej do 8 ' ^ wiecz,),

Posady loakujące.Potrzebny na wyjazd inżynier lub technik do prowa-dzenia robót publicznych przez sezon letni.Potrzebni: 1) technik ewent. inżynier z praktyką w za-kresie budowy kotłów, 2) technik-mechanik (budowaaparatów gorzelniczych), 3) technik-mechanik w zakre-sie organizacji warsztatów (dział lotniczy).Potrzeba 4-ch inżynierów-elektrotechników na wyjazd.Potrzebny inżynier lub technik-mechanik do kreśle-nia i konstrukcji urządzeń ogrzewniczych, mechanicz-nych i sanitarnych.Na Kresy Wschodnie potrzebni naczelnicy parowozo-wni, pomocnicy naczelników i referenci.Poszukiwany technik sekretarz, jako pomocnik archi-tekta powiatowego.Potrzebny technik-rysownik ewent. rysowniczka.Potrzebni: technik-rysownik budowlany, 2) technikobeznany z pracami w warsztatach mechanicznych,3) inżynier obznajmiony z urządzeniem prochowni.Wakuje posada wizytatora szkół zawodowych typutechniczno-rzemieślniczego.Potrzebny inżynier-mechanik do cementowni. Mie-szkanie, światło, opał.

Poszukujący pracy. . •Inż. budowlany poszukuje miejsca w firmie konstruk-cji żel.-bet.Budowniczy (i majster mularski) z 20-letnią praktykąposzukuje solidnej posady ewent. spółki.Inżynier-mechanik, lat 27, z praktyką w kraju i za-granicą, zdolny organizator.Inżynier-mechanik i elektr. lat 35, z' 10-letnią praktj1'ką w budownictwie i kierownictwie fabryk. (

Inżynier z 8-letnią praktyką przy pracach żelbeto-wych, kanalizacyjnych, budowlanych i regulacyjnych.Inżynier-żelbetnik z praktyką techniczno-budowlaną,Rysowniczka z praktyką.Inżynier-mechanik (lat 39) z długoletnią praktyką poszukuje posady, jako samodzielny kierownik poważne-go przedsiębiorstwa.

N» 384,

Ne 386,

Ne 388,Ne 390,

Ns 392.

Na 394.

N° 396.N2 398.

M 400.

N° 402.

M 215.

JSS 233.

Ns 235.

N« 237.

Ns 239.

N° 241.Ns 243.N° 245.

Zbiory Muzeum Przemysłu 1 Rolnictwa po dokonanem p *grupowaniu otwarte będą dla zwiedzających pięć razy tygodnio*z wyjątkiem poniedziałków, sobót oraz świąt uroczystych kos*nych i narodowych, w godz. od 10 r. do 2 pp. a w szczególne*zbiory etnograficzne w niedziele, wtorki, środy i piątki, ssaś PB'rodnicze w niedziele i czwartki. W niedziele zbiory zwiedzać »°'żna bezpłatnie. . •• . • : V

Sprostowania. T\ Mp,Ąi marca 1920 f.s str.,63 w. 11 od góry wydruk0*1"1*

„najlepiej wiążącego sie.", powinno być: „najbardziej ścisłego"- ,: JNS U, 7 kwietnia 1920 r.i str. 74, w. 11 od dołu wydtufcC'1

no: ;,zmoczonego", powinno byó:' „wylanego*.

Budżet Stowarzyszenia Techników w Warszawie za rok 1920.

W p ł y w y

1) Składki członków i wpisowe . .2) Dochody klubowe . . . . . .3) K o m o r n e z d o m u p r z y u l Czackiego3a) D o d a t e k za ogrzewanie . . . .4) D o c h ó d z sal, szatni i ogłoszenia5) P r o c e n t y . . . , . . . . .

Niedobór , , .

\, : • • • • . \ - • • • • • • " - . •

• : : \

V . -V-v •••• \ i- ' .

\

\

. • - . - . \ • s " •'_-•

\

\

, \

\

\

\

v - v :•.-":• \

Razem . . Mk.

Gimnazjum im: Staszica,.

$) Opłata za korzystanie z gmachu

: . Niedobór ,

Ogółem . .Mk.

Rzeczywistew r. 1918

74 55284 05118 696

12 8811701

191 88233 526

J 58 355

20 000

2 217

22 217

543956

25

7496

78

79

79

Przewidywanew r. 1919

6200080 00016 000

12 0001000

17100031 250

—

202 250 j —

40 000

20 900

19 100

—

—

Rzeczywistew r. 1919

108 00097 00026 800

24 7001300

257 80037 400

295 200

40 000

20 500

60 500

—

—

Przewidywanew r. 1920

210 000120 000

35 00015 000

100 0001200

481200246 640

727 840

40 000

9 100

30 900

—-

—

—

— •

—

W y d a t k i

/. Na cele techniczno-spoieczne.

1) Prenumerata TPrzegl. Techn." .2) Na cele wydawnictwa . . . .3) Utrzymanie bibl joteki i czytelni.4) „ Wydz. Posiedź. Techn.5) Zasiłek Przegl. Technicznemu .6) „ na inne cele nauk. społeczne

II. Na cele Stowarzyszenia.

T\ A d m i n i s t r a c j a i s ł u ż b a . . . .8 ) W y d a t k i k a n c e l a r y j n e . . . .9 ) R e p r e z e n t a c j e

III. Związane z posiadaniemgmachu.

10) Procenty od sum Łypotecznych.11) „ od pożyczki na budową

13) P o d a t k i i " u b e z p i e c z e n i a . . . .

15) Utrzymanie gmachu i inwentarza16) R e m o n t . . - - -

18) Oświetlenie19) Nieprzewidziane i zapomogi . .

Razem Mk. . .

Gimnazjum im. Staszica.

Spłata kosztów budowy szkoły . .Procenty od pożyczek na budową

Podatki i ubezpieczeniaRóżne i nieprzewidziane

Ogółem Mk. . .

Rzeczywistew r. 1918

15 2004 9044017

750750

120026 821

29 2594 970

85235 083

35 905

1 4521508

14 4462 839

| 13 52523 273

3 370127

96 451

158 355

19 2352 882

100

22 217

0520

25

95854020

70

587182638972785033

78

1465

79

Przewidywanew r. 1919

1500012 000

6000750

3 0001000

37 750

37 0008 0002 000

47 000

43 000

1500500

20 0003 000

20 00025 000

3 5001000

117 500

202 250

16 0003000

100

19 100

—

—

—

—

—

—

—

Rzeczywistew r. 1919

18 50016 0004000

2003 0001400

43100

8150012 2002000

95 700

58 300

1 300

5 2004 300

22 50012 00034 50012 3006 000

156 400

295 200

36 150

21 3503000

60 500

—

—

—

—

—

—

—

Przewidywanew r. 1920

120 000

30 0002000

4 000156 000

196 840200003 000

219 840

60 000

1 500500

40 000100003000040 000

100 0006000010 000

352 GGO

727 340

4 550

21 3503 0002 000

30 900

—

—

—

—

—

—

—

—

izi

61 PRZEGLĄD TECHNICZNY.

O . S PÓŁKA" AKCYJNA

POLSKIE .'-TOWARZYSTWOPRZEDSIĘBIORSTW

ELEKTRYCZNYCHBIURA I SKŁADY

WARSZAWA. JEROZOLIMSKA.85, TEL. ZZO-77

L.G.

Sprzedaż hurtowa materjałów elektrotechnicznych, przewodników, maszyn i t. p.Instalacje światła i siły, budowa elektrowni miejskich.

Przedstawiciel na Małopolskę i Śląsk: inż. Kazimierz Wiśniewski, Mochnackiego 21, Lwów.

V Elekłromotory i Dynamomaszyny,Szczotki uiąglouie margana,

Przewodniki gołe i izolowane,Rurki izolacyjne i dodatki do nich

oraz wszelkie artykuły elektrotechniczne poleca ze składu

AKCYJNE TOWARZYSTWO ZAKŁADÓW ELEKTROTECHNICZNYCHINŻYNIER KAZIMIERZ PATZER

•\WARSZAWA, ALEJE JEROZOLIMSKIE 23, TELEFONY: 59-26 i 59-46.

379

/T TECHNICZNE BIURO „UNION"* dyp. inż. J. PRIŁUKER & L. KUPCZYKIER

poleca materjały instalacyjne. - ••• - Cennik na każde żądanie.Warszawa, Pasaż Simonsa, skład 55. Telefon 309-76. JZJL

F. SCHICHAUWARSZTATY OKRĘTOWE W GDAŃSKU.

"Warsztaty okrątowe • Fabryka maszyn D Odlewnia żelaza i staliprzyjmuje do wykonania:

Statki handlowe az do największych wymiarów, Parowce rzeczne wszelkiej wielkości i konstruk'cji, Statki osobowe, Statki towarowe, Pogłębiarki ssące, Pogłębiarki kubełkowe, Kotły parowe,Silniki parowe, Turbiny parowe, Koła zębate, Przekładnie zębate, Turbiny wodne i regulatory,

Zakłady odwadniające, Odlewy żelazne i stalowe do największych wymiarów. 357

Tow. Akc. „REKLAMA POLSKA", Warszawa,' Jasna 10, telefony: 229-42, 229-43, 229-44,

przyjmuje ogłoszenia do wszystkich pism i wydawnictw świata.

Wydawca Feliks Kaoliarzewskł. Redaktor odp. Stefan Twardowski.Drak Sfcraszewiczów (daw. Eubieszewski i Wrotnowski), ni. Ozackiego iNs 3—5 (Gmach. Stowarzyszenia Techników).