M I N I S T E R S T W OM I N I S T E R S T W ONAUKI I INFORMATYZACJINAUKI I INFORMATYZACJI

Informacje o procesie Informacje o procesie ForesightForesight

w MNiIw MNiI

Arkadiusz Machula - MNiI

Foresight:Foresight:

obejmuje zespół działań umożliwiających obejmuje zespół działań umożliwiających wielowymiarowe wielowymiarowe określenieokreślenie przyszłych przyszłych

kierunków rozwoju na podstawie kierunków rozwoju na podstawie bieżącego stanu nauki, technologii i bieżącego stanu nauki, technologii i

świadomości społecznej oraz ich świadomości społecznej oraz ich wzajemnych powiązań.wzajemnych powiązań.

ForesightForesight:: Proces strategiczny mający na celu:Proces strategiczny mający na celu:

Usystematyzowanie debaty publicznej dotyczącej Usystematyzowanie debaty publicznej dotyczącej przyszłych perspektyw i możliwości powstałych przyszłych perspektyw i możliwości powstałych dzięki rozwojowi nauki i technologii,dzięki rozwojowi nauki i technologii,

Wpływ na podejmowane bieżące decyzje i Wpływ na podejmowane bieżące decyzje i działania odnoszące się do przyszłości,działania odnoszące się do przyszłości,

PartnerskiPartnerski, przyszłościowy sposób docierania do , przyszłościowy sposób docierania do informacji w celu budowania średnio lub informacji w celu budowania średnio lub długookresowej wizji rozwojowej, jej kierunków i długookresowej wizji rozwojowej, jej kierunków i priorytetówpriorytetów,,

Wypracowanie sposobu osiągania społecznej Wypracowanie sposobu osiągania społecznej akceptacji programów rządowych,akceptacji programów rządowych,

 

Wyróżniki współczesnego procesu foresight (1):Wyróżniki współczesnego procesu foresight (1):

    Wskazywanie priorytetów inwestycyjnych w sferze badań i rozwoju technologicznego poprzez odkrywanie potencjalnych możliwości.

Wyznaczanie priorytetów - przy pomocy programów horyzontalnych; wdrażanie - przy pomocy uszczegółowionych programów sektorowych.

   Przedstawienie znaczenia badań naukowych dla rozwoju gospodarki

Foresight demonstruje dostępne osiągnięcia technologiczne oraz wspomaga szacowanie możliwości absorpcji tychże osiągnięć przez gospodarkę.

 

Wyróżniki współczesnego procesu foresight (2):Wyróżniki współczesnego procesu foresight (2):

Wprowadzanie nowych aktorów do realizacji procesu foresight.

Do procesu aktualnie włączani są nie tylko eksperci, ale także pracodawcy oraz przedstawiciele różnych społeczności - ich obecność pomaga poznać inny od eksperckiego punkt widzenia problemów.

  Zmiana orientacji polityki naukowej i innowacyjnej państwa.

Reorientacja z gospodarki tradycyjnej na Gospodarkę Opartą na Wiedzy

Rola foresightu Rola foresightu • Zapewnia instrumenty dla przewidywania kierunków

rozwoju technologicznego i socjoekonomicznego,

• Stanowi podstawowe narzędzie w procesie planowania strategicznego dla sektora publicznego i prywatnego. (w UE wykorzystywany przy tworzeniu dokumentów programowych dla FS i Funduszu Spójności),

• Wprowadza społeczny dialog służący włączeniu zainteresowanych grup społecznych do dyskusji i współpracy z decydentami i naukowcami.

POZIOMY FORESIGHTU:POZIOMY FORESIGHTU:

poziom ponadnarodowypoziom narodowypoziom regionalny i lokalnypoziom branżowy

Osie problemowe foresightu:Osie problemowe foresightu:

• rozpoznanie nauki i technrozpoznanie nauki i technologiiologii - - problemy społeczne i gospodarczeproblemy społeczne i gospodarcze,,

• szanse i zagrożenia – zasobyszanse i zagrożenia – zasoby;;

Etapy foresightu:Etapy foresightu:

• Określenie pól (obszarów) badań Określenie pól (obszarów) badań

• Określenie Określenie strukturystruktury pól pól badań badań

NNarodowarodowyy Programu F Programu Foresightoresight dla Polski dla Polski

• określenie kierunków badań naukowych i prac rozwojowych,

• stworzenie dla nich preferencji w przydziale środków budżetowych w perspektywie wieloletniej,

• sformułowanie wyznaczników rozwoju społeczno gospodarczego dla potrzeb NPR.

 

Pola dla PolskiPola dla Polski

ZDROWIE i ŻYCIEZDROWIE i ŻYCIE ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ TECHNOLOGIE INFORMACYJNE I TECHNOLOGIE INFORMACYJNE I

TELEKOMUNIKACYJNETELEKOMUNIKACYJNE BEZPIECZEŃSTWOBEZPIECZEŃSTWO

 

ZDROWIE I ŻYCIEZDROWIE I ŻYCIE

Chemikalia i farmaceutyki Bezpieczeństwo żywności Technologie w medycynie (zastosowanie)

 

ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ Społeczeństwo (poziom życia) Energia Ekologia Technologie na rzecz ochrony środowiska – pod kątem

możliwości odbudowy środowiska naturalnego Zasoby naturalne i nowe materiały Wzrost gospodarczy – z punktu widzenia dostępnych i

zmieniających się czynników wytwórczych i zmian struktury przemysłu (rozwój przemysłów nowoczesnych i modernizacja starych – utrzymać czy zamykać?)

Infrastruktura (w tym głównie transport)

 

TECHNOLOGIE INFORMACYJNE I TECHNOLOGIE INFORMACYJNE I TELEKOMUNIKACYJNE TELEKOMUNIKACYJNE

(SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE)(SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE)

Infrastruktura Sieci Dostęp do informacji ePolska w eEuropie Edukacja

 

BEZPIECZEŃSTWOBEZPIECZEŃSTWO

Ekonomiczne zewnętrzne i wewnętrzne Socjalne Techniczno-technologiczne Stabilność polityczna

Narodowy Program Foresight

pole badawcze:

ZDROWIE I ŻYCIE

Projekt pilotażowy

Czynniki decydujące o wyborze Czynniki decydujące o wyborze pola badawczegopola badawczego

ZDROWIE I ŻYCIE:ZDROWIE I ŻYCIE:• duża skala i różnorodność problematyki,• duże poparcie społeczne,• zmiana struktury demograficznej

społeczeństwa,• polskie tradycje w produkcji żywności

wysokiej jakości i szansa poprawy konkurencyjnej pozycji Polski w tej dziedzinie,

• akceptacja członków Grupy Inicjatywnej.

Metodyka pilotażowego Metodyka pilotażowego projektu foresightprojektu foresight

• panelowa dyskusja ekspertów,

• wyznaczenie kluczowych technologii przez poszczególne panele,

• wykorzystanie metody „scenariuszy” podczas tworzenia raportów;

Technika dyskusji panelowej:Technika dyskusji panelowej:• Polega na prowadzeniu dialogu i uzgadnianiu

stanowisk pomiędzy członkami grupy• Bierze w nich udział 15 do 20 ekspertów• Panele mają charakter sektorowy oraz horyzontalny

Zalety:Zalety:• Odznacza się wysoką efektywnością – krótki czas

osiągnięcia wymiernych efektów• Wyniki łatwo połączyć z innymi metodami• Zwiększa liczbę osób zaangażowanych w projekt –

udział bierze wielu aktorów reprezentujących różne interesy i grupy społeczne

Technika kluczowych technologii:Technika kluczowych technologii:• polega na wyznaczeniu kluczowych technologii za

pomocą specjalnie do tego celu dobranych kryteriów opracowanych przez ekspertów głównego panelu tematycznego.

• umożliwia określenie priorytetów dla polityki naukowej, naukowo technicznej i innowacyjnej państwa

Zalety:Zalety:

• pozwala na wyznaczenie rozwiązań i określenie przyszłych potrzeb gospodarki i społeczeństwa.

• efektywna, przejrzysta – jasne kryteria wyboru

Technika tworzenia scenariuszy:Technika tworzenia scenariuszy:• wskazuje kierunki rozwoju, i pomaga

oszacować ich trafność • sugeruje sposoby osiągnięcia wyznaczonych

celówZalety:Zalety:

• zapewnia spójność wyników pomiędzy poszczególnymi raportami,

• pomaga wskazać punkty zwrotne, kluczowe decyzje których podjęcie jest niezbędne w najbliższym czasie

Realizacja projektu pilotażowego (1):Realizacja projektu pilotażowego (1):

• wybór ekspertów do głównego panelu tematycznego na podstawie nominacji instytucji i organizacji wytypowanych do zgłaszania kandydatur.

• główny panel tematyczny określi dziedziny szczegółowe w obszarze ZDROWIE I ŻYCIE przygotuje propozycje list ekspertów w szczegółowych panelach tematycznych, które przedstawione zostaną Komitetowi Sterującemu celem ostatecznych korekt i zatwierdzenia

• główny panel tematyczny wytypuje także kluczowe technologie – które następnie weryfikowane i agregowane będą prze panele tematyczne

Realizacja projektu pilotażowego (2):Realizacja projektu pilotażowego (2):

• Rozpoczęcie pracy szczegółowych paneli tematycznych

• Rezultatem prac ekspertów w poszczególnych panelach będzie przygotowanie raportów cząstkowych.

• Konsultacje społeczne weryfikujące wybrane kierunki badań i rozwoju technologii priorytetowe dla Polski

• Kontynuacja NPF