Foresight a prognozowanie – kryteria, metody, przykłady
-
Upload
holmes-vang -
Category
Documents
-
view
62 -
download
0
description
Transcript of Foresight a prognozowanie – kryteria, metody, przykłady
1
Foresight a prognozowanie – kryteria, metody, przykłady
Problemy wytyczania przyszłych kierunków rozwoju – wykorzystanie Foresightu
Andrzej Matczewskiprzy współpracy z Iwoną Nowicką (MNiI, DSiRN)
Warszawa, 15 kwietnia 2005
2
Problemy wytyczania przyszłych kierunków rozwoju – wykorzystanie Foresightu
Dominacja w prognozowaniu rozwoju w drugiej połowie XX w.:
podejścia dziedzinowego. liniowego modelu innowacji: początkowy impuls
dają procesom innowacyjnym badania, po których następują prace rozwojowe, różne fazy produkcji, i w końcu komercjalizacja.
uznawanie szczególnej roli państwa w formułowaniu kierunków rozwoju nauki i techniki
3
Problemy wytyczania przyszłych kierunków rozwoju – wykorzystanie Foresightu
Lata 80-te i 90-te XX wieku:
malejąca akceptacja ponoszenia nakładów na
rozwój nauki i technologii przez podatników
narastająca krytyka modelu liniowego procesu
innowacji
4
Problemy wytyczania przyszłych kierunków rozwoju – wykorzystanie Foresightu
pojawienie się nowych koncepcji: model „związanego łańcucha” (S.J. Kline,
N. Rosenberg).
„Nauka ani nie określa … dynamiki procesu innowacyjnego, ani nie jest pierwszym ogniwem tego
procesu /Kwiatkowski St.: Społeczeństwo Innowacyjne. PWN, Warszawa 1990, s.79./
struktury sieciowe
5
Problemy wytyczania przyszłych kierunków rozwoju – wykorzystanie Foresightu
uznanie nowego mechanizmu wytwarzania wiedzy i innowacji (wg. Gibbon, 1995), której cechami są:
tworzenie wiedzy w kontekście konkretnego zastosowania, czyli tworzenie
wiedzy w zamierzeniu użytecznej, czy to w przemyśle, czy dla rządu, czy też
dla społeczeństwa w ogólności;
dalszy wzrost roli nauki i znaczenia badań interdyscyplinarnych oraz
transdyscyplinarnych, a także analiz społecznych skutków postępu
technicznego w celu do zwiększenia stopnia adaptacyjności społeczeństw do
nowych warunków pracy, życia, kształcenia itp.
6
Problemy wytyczania przyszłych kierunków rozwoju – wykorzystanie Foresightu
C.D. niejednorodność, różnorodność form
organizacyjnych, wyrażająca się wzrostem liczby miejsc, w których może powstawać wiedza, funkcjonowaniem sieci komunikacyjnych, itp.
szczególna rola regionów: endogenne czynniki decydują o atrakcyjności regionów w procesie alokacji potencjału inwestycyjnego i B&R
7
Problemy wytyczania przyszłych kierunków rozwoju – wykorzystanie Foresightu
Oznacza to, że dla innowacji decydujące znaczenie mają:
powiązania międzyinstytucjonalne i międzydyscyplinarne wewnątrz systemu prac badawczych i rozwojowych (B&R);
powiązania pomiędzy naukowcami i inżynierami (zwłaszcza w nowych technologiach bazowych, jak elektronika, biotechnologia i nowe materiały);
8
Problemy wytyczania przyszłych kierunków rozwoju – wykorzystanie Foresightu
c.d. powiązania łączące aktualnych i przyszłych
użytkowników nowego produktu lub procesu technologicznego; więzi między komórkami projektowania, B&R, produkcji i marketingu w przedsiębiorstwach;
nowe formy komunikacji społecznej, oparte o konsensus.
9
Problemy wytyczania przyszłych kierunków rozwoju – wykorzystanie Foresightu
REMEDIUM: Foresight?
Foresight to systematyczny, przyszłościowy sposób docierania do informacji w celu budowania średnio lub długookresowej wizji rozwojowej, jej kierunków i priorytetów, a w tym kontekście podejmowanie bieżących decyzji i mobilizowanie wspólnych działań.
10
Problemy wytyczania przyszłych kierunków rozwoju – wykorzystanie Foresightu
Technology Foresight. Pojęcie to opisuje proces odkrywania wspólnej przestrzeni dla otwartego myślenia o przyszłości, jej kształtowaniu i inkubowaniu właściwych strategii działania. Zadaniem Foresight nie jest więc tyko przewidywanie przyszłości, lecz lepsze do niej przygotowanie. Wspólne myślenie o przyszłości ma dać wizję, którą można wdrożyć.
11
Problemy wytyczania przyszłych kierunków rozwoju – wykorzystanie Foresightu
Ma on na celu wskazanie i ocenę przyszłych potrzeb, szans i zagrożeń związanych z rozwojem społecznym i gospodarczym oraz przygotowanie odpowiednich działań wyprzedzających z dziedziny nauki i techniki
Foresight tworzy płaszczyznę dla debaty społecznej oraz kulturę budowania społecznej wizji myślenia o przyszłości.
12
Problemy wytyczania przyszłych kierunków rozwoju – wykorzystanie Foresightu
Wyniki foresightu informują decydentów o nowych
tendencjach rozwojowych, pomagają uzgodnić scenariusze
rozwoju, pozwalają zharmonizować działania partnerów
społecznych (rządu, środowisk naukowych i przemysłowych,
małych i wielkich firm, różnych sektorów gospodarki) oraz
służą pomocą w ustaleniu kryteriów finansowania nauki i
techniki.
13
Problemy wytyczania przyszłych kierunków rozwoju – wykorzystanie Foresightu
Wskazywanie priorytetów inwestycyjnych w sferze badań i rozwoju technologicznego poprzez odkrywanie potencjalnych możliwości.
Dotyczy metod wyznaczania priorytetów za pomocą programów ogólnych oraz ich późniejszego wykorzystania i wdrażania przy pomocy uszczegółowionych programów sektorowych.
14
Problemy wytyczania przyszłych kierunków rozwoju – wykorzystanie Foresightu
Celem Foresightu ma być zapewnienie, by te dziedziny, które mogą przynosić najwięcej korzyści w przyszłości, zostały zidentyfikowane jak najwcześniej.
15
Problemy wytyczania przyszłych kierunków rozwoju – wykorzystanie Foresightu
Realizacja programu Foresight w takim wymiarze powinna doprowadzić do uzyskania wielu korzyści:
określenie dróg rozwoju nauki i techniki w sposób jasny i zrozumiały;
określenie priorytetów tego rozwoju w odniesieniu do aspiracji i potrzeb Polski w w ramach UE;
określenie priorytetów w zakresie sektorów/podsektorów przemysłowych i ich potrzeb w dziedzinie techniki;
16
Problemy wytyczania przyszłych kierunków rozwoju – wykorzystanie Foresightu
C.D. określenie obszarów badań, na których możliwa jest
komercjalizacja rezultatów badań; określenie możliwości popierania spółek o wysokiej
technologii będących motorem rozwoju; rozwijanie na szczeblu ogólnokrajowym spójnej
polityki innowacyjnej przy jednoczesnym podkreślaniu znaczenia wykorzystania wiedzy dla przyszłości Polski;
bardziej efektywne wykorzystywanie finansów publicznych;
17
Problemy wytyczania przyszłych kierunków rozwoju – wykorzystanie Foresightu
C.D.
ściślejsze współdziałanie pomiędzy przedstawicielami rządu, przemysłu i środowiskami naukowymi;
tworzenie warunków wstępnych dla zwiększania zaufania we wzajemnych stosunkach pomiędzy różnymi podmiotami społecznymi w Polsce;
inicjowanie procesu porozumiewania się i wymiany informacji wśród organów finansujących w ramach procesu innowacyjnego;
18
Problemy wytyczania przyszłych kierunków rozwoju – wykorzystanie Foresightu
C.D. osiąganie konsensusu (szerokiego porozumienia) na
temat bieżących i przyszłych problemów przed jakimi stoi Polska oraz sposobów rozwiązywania tych problemów;
głębsze zrozumienie rozmieszczenia zasobów i wiedzy naukowo-technicznej w Polsce;
gromadzenie ukierunkowanych informacji w sferze nauki i techniki;
większa koordynacja pomiędzy różnymi organami kształtującymi politykę.
19
DoświadczeniaProjekt pilotażowy: Życie i Zdrowie
Metodyka przeprowadzenia Pilotażowego Projektu Foresight, obejmuje następujące etapy:
wybór ekspertów do głównego panelu tematycznego Zdrowie i Życie, określenie przez panel główny 11 dziedzin szczegółowych (paneli
tematycznych) w obszarze Zdrowie i Życie, przygotowanie przez panel główny Zdrowie i Życie propozycji list
ekspertów do pracy w powyższych panelach tematycznych, które zostały skorygowane w toku pracy paneli,
praca ok. 113 ekspertów w 11 panelach tematycznych, której rezultatem było wybranie ok. 110 głównych kierunków badawczych i rozwoju technologii oraz kilkudziesięciu szczegółowych oraz przygotowanie 11 opinii naukowych/raportów cząstkowych,
20
DoświadczeniaC.D.
wybranie przez panel główny w drodze dyskusji, selekcji i agregacji 26 kierunków badawczych i rozwoju technologii w dziedzinie badawczej Zdrowie i Życie, do których zostały przygotowane krótkie opisy,
przeprowadzenie konsultacji społecznych weryfikujących wybrane kierunki badań i rozwoju technologii priorytetowych dla Polski przez PENTOR Instytut Badania Opinii i Rynku S.A.,
opracowanie przez panel główny raportu końcowego z pola badawczego Zdrowie i Życie, który zostanie przygotowany na podstawie opinii naukowych/raportów z paneli tematycznych i ich weryfikacji w trakcie konsultacji społecznych.
21
DoświadczeniaTechnika pracy panelu głównego:
Interaktywna praca w sieci- zgłaszanie propozycji na ręce przewodniczącego panelu- przekazywanie poszczególnych propozycji członkom panelu- opracowanie syntezy przez przewodniczącego panelu głównego i przekazanie członkom
Ewaluacja projektu syntetycznego w trakcie zebrania panelu
Interaktywna praca w sieci nad projektem końcowym Przekazanie wyniku pracy DSiRN MNiI i panelowi
tematycznemu Zdrowie i Życie
22
DoświadczeniaZadania zespołów tematycznych:1. Ocena propozycji doboru tematycznych obszarów
szczegółowych2. Ocena, uzupełnienie, skorygowanie, usunięcie propozycji
tematów szczegółowych3. Analiza wielokryteryjna nadanie poszczególnym tematom szczegółowym wag i wartości
według kryteriów zaproponowanych przez panel główny uszeregowanie tematów4. SWOT5. Zwięzły opis wybranych tematów
23
liczba zgłoszonych kandydatów na ekspertów była mniejsza niż się
spodziewano,
bardzo mała liczba osób poniżej 35 lat,
brak przedstawicieli mediów; niewielu przedstawicieli gospodarki, administracji i organizacji pozarządowych,
brak przedstawicieli wielu ważnych dyscyplin naukowych związanych z polem badawczym Zdrowie i Życie
WNIOSKI