Litewski elementarz

1

Republika Litewska jest republiką parlamentarną, w której głową państwa jest prezydent. Składa się z 10 okręgów. Łączna powierzchnia kraju wynosi 65,3 tys. km2. Litwa liczy 3 mln mieszkańców, z których 80,6% to Litwini, 8,7% Rosjanie, 7,0%, Polacy, 1,6% Białorusini i 1,2% Ukraińcy. W roku 2004 Litwa przystąpiła wraz z 9 innymi krajami do Unii Europejskiej. Pozostaje poza strefą euro, przystąpienie Litwy do wspólnej waluty początkowo planowane jest w 2007 r. było kilkukrotnie przesuwane i obecnie planuje się, że nastąpi to w 2014 r. Od 2 lutego 2002 r. Bank Litwy związał litewskiego lita z euro stałym kursem 3,4528 LTL/EUR. W głosowaniu w Brukseli 23.07.2014, unijni ministrowie spraw zagranicznych zaaprobowali przystąpienie Litwy do wspólnej Unii Walutowej. Ustalili też kurs wymiany: 1 EUR = 3,45 LTL. 1 stycznia 2015 Litwa wprowadzi euro i wycofana zostanie aktualna waluta tego kraju, lit litewski, który będzie wtedy liczył 92 lata.Rząd zatwierdził projekt budżetu państwa na 2015 r., który po raz pierwszy został obliczony w euro.

Litewski elementarz

2

Projekt ten przewiduje m. in. likwidację ulgowej 9 % stawki podatku VAT na ogrzewanie. Jednak w przyszłym roku będzie już obowiązywała ulgowa stawka 9 % w przypadku usług hotelarskich. Także w przyszłym roku o 1/3 – do 424,5 mln EUR – ma zwiększyć się finansowanie obrony kraju. Będzie ono stanowiło 1,11 % PKB. Szacuje się, że skonsolidowane przychody państwa i samorządów, łącznie z 2,324 mld EUR wsparcia unijnego, wyniosą w przyszłym roku 9,215 mld EUR i będą o 5,9 % wyższe niż w bieżącym roku. Przychody budżetu państwa razem ze wsparciem unijnym są planowane na poziomie 7,956 mld EUR, czyli o 5 % więcej niż w br. Deficyt fiskalny jest szacowany na poziomie 1,2 % PKB. Jednak ekonomiści zarzucają, że niektóre cyfry ujęte w projekcie budżetu są zbyt optymistyczne. Szczególnie zwracają uwagę na założenia, że wzrost PKB w przyszłym roku wyniesie 3,4 %, średnia roczna stopa inflacji – 1,2 %, średnie wynagrodzenia zwiększą się o 5,8 %, a stopa bezrobocia zmniejszy się do 10,4 %. „Widzimy, co się dzieje w UE i na Litwie: wszyscy stali się ostrożni z powodu wojny Ukrainy i Rosji.

Litewski elementarz

3

Przedsiębiorstwa są skłonne mniej inwestować, a konsumenci unikają zwiększonej konsumpcji. Nakręca się spirala deflacji, producenci zmniejszają ceny produkcji, jednak konsumenci nie są skłonni do jej nabycia i czekają, gdy ceny jeszcze bardziej się zmniejszą. Dlatego prognoza jest bardzo optymistyczna.” – stwierdził Sigitas Besagirskas, kierownik Departamentu Ekonomii i Finansów Litewskiej Konfederacji Przemysłowców. Jednak minister finansów Rimantas Šadžius odciął się od krytycznych uwag. „Budżet został zaplanowany umiarkowanie optymistycznie. Odrzucam oskarżenia ekonomistów, że Ministerstwo Finansów zbyt optymistycznie postrzega sytuację ekonomiczną.” – stwierdził minister finansów.Litwa jest sklasyfikowana na 48 pozycji pod względem konkurencyjności w rankingu Światowego Forum Ekonomicznego 2013-2014 (Polska na 42). W rankingu Banku Światowego krajów, w których najłatwiej prowadzić działalność gospodarczą Doing Business 2014, Litwa zajmuje wysokie 17 miejsce (Polska jest uplasowana na pozycji 45).

Litewski elementarz

4

Przez szereg lat wzrost gospodarczy Litwy osiągał wartości rzędu 7-10%. Od 2000 roku PKB Litwy zwiększył się o ponad 70%. Wzrost odnotowały wszystkie działy gospodarki, przy czym najszybciej rozwijał się sektor budowlany. Pod koniec 2007 r. i na początku 2008 r. pojawiły się oznaki spowolnienia tempa wzrostu gospodarczego. Ujawniła się wysoka, znacznie przekraczając prognozy rządowe, inflacja, która rosła do 2008 r., głównie w wyniku znaczących podwyżek kosztów ogrzewania, gazu i elektryczności dla gospodarstw domowych. W pod koniec 2009 odnotowano jednak znaczne przyhamowanie wzrostu cen spowodowane zmniejszeniem popytu wewnętrznego na skutek kryzysu, a w I kwartale 2010 pojawiło się zjawisko deflacji. W latach 2006-2008 miał miejsce znaczący wzrost płac, który w roku 2007 przekroczył 24%, co wpłynęło na wysoki poziom inflacji pod koniec tego okresu. Średnia miesięczna płaca netto pod koniec 2011 r. wynosiła 460 EUR (1590LTL).

Litewski elementarz

5

Na skutek światowego kryzysu finansowego w 2008 r. spadła znacząco dynamika wzrostu PKB i wzrosła liczba bankructw. W roku 2009 dochód narodowy spadł o prawie 15% oraz gwałtownie wzrosła stopa bezrobocia. Na początku 2010 r. pojawiły się oznaki powolnej stabilizacji gospodarczej, a w roku 2011 Litwa osiągnęła najwyższy w UE wzrost gospodarczy. Odnotowano także spadek bezrobocia. W kolejnych latach Litwa znalazła się w grupie państw UE o największym tempie wzrostu gospodarczego. Prognozowany w latach 2013 -2014 wzrost gospodarczy Litwy należy do najwyższych w Europie (odpowiednio (odpowiednio 3,1% i 3,6%), obok prognoz dla Łotwy i Estonii. W 2012r. dochód na mieszkańca liczony wg parytetu siły nabywczej wynosił na Litwie 18,3 tys. EUR i stanowił 71,3 średniej wartości dla UE.W 2008 r. odnotowano dobre wyniki handlu zagranicznego Litwy, poprawę bilansu oraz kontynuację wzrostu obrotów handlu zagranicznego. Eksport wzrósł w tempie ponad 28%, a import ponad 18%. Jednak już pod koniec 2008 r. obroty zaczęły gwałtownie spadać, a w 2009 r. eksport spadł o 27% a import o prawie 40%.

Litewski elementarz

6

W wyniku tych zmian znacząco zmalał także deficyt obrotów handlowych. W roku 2010 trend się odwrócił, eksport ponownie wzrósł o 33% a i import o 34,5%. W 2011 r. eksport i import wzrosły nieco ponad 20% wg EUROSTAT, a ponad 28% wg danych litewskich, przekraczając wartości sprzed kryzysu.Litwa najwięcej swych towarów eksportuje do Rosji – 19,8%, na Łotwę - 10%, Estonii 7,5%, Polski 7,4%, Niemiec 7,2% (udziały na podstawie statystyk litewskich z 2013 r.). Rosja również jest liderem wśród państw, z których najwięcej Litwa importuje – 29,3%, z Niemiec 10,3%, z Polski 9,4%. Udział UE w eksporcie i imporcie wynosi odpowiednio 57,4 % i 59,3%, natomiast udział WNP wynosi odpowiednio 31,6% i 33,8%.Polsko-litewskie stosunki gospodarcze regulują postanowienia dorobku prawnego Unii Europejskiej na podstawie podpisanego 16 kwietnia 2003 r. w Atenach i obowiązującego od 1 maja 2004 roku Traktatu dotyczącego przystąpienia Polski i 9 innych krajów do Unii Europejskiej (Dz.U. 2004 nr 90 poz. 864).

Litewski elementarz

7

Ponadto obowiązują umowy międzynarodowe, które nie są w kolizji z Traktatem, pozostałe zaś zostały wypowiedziane. Wśród nich najważniejsze to:Umowa w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji z 28 września 1992 r., weszła w życie 6 sierpnia 1993 r. ( Dz.U. 1993 nr 122 poz. 543),Umowa w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku z 20 stycznia 1994 r. obowiązująca od 19 lipca 1994 r. (Dz.U. 1995 nr 51 poz. 277).Litwa jest sygnatariuszem Konwencji Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów, z 11 kwietnia 1980 r., do której także przystąpiła Polska (Dz.U. 1997 nr 45 poz. 286). Litwa zastrzegła, że zgodnie z artykułami 12 i 96 Konwencji, postanowienia artykułów 1 i 29 lub zawarte w Części II Konwencji, pozwalające na zawieranie umów sprzedaży bądź ich modyfikację lub zakończenie, jak również wyrażenie intencji, w formie innej niż pisemna nie będą miały zastosowania na terytorium litewskim.

Litewski elementarz

8

9

Co warto wiedzieć o gospodarce

Przez szereg lat wzrost gospodarczy Litwy osiągał wartości rzędu 7-10%. Od 2000 roku PKB Litwy zwiększył się o ponad 70%. Wzrost odnotowały wszystkie działy gospodarki, przy czym najszybciej rozwijał się sektor budowlany. Pod koniec 2007 r. i na początku 2008 r. pojawiły się oznaki spowolnienia tempa wzrostu gospodarczego. Ujawniła się wysoka, znacznie przekraczając prognozy rządowe, inflacja, która rosła do 2008 r., głównie w wyniku znaczących podwyżek kosztów ogrzewania, gazu i elektryczności dla gospodarstw domowych. W pod koniec 2009 odnotowano jednak znaczne przyhamowanie wzrostu cen spowodowane zmniejszeniem popytu wewnętrznego na skutek kryzysu, a w I kwartale 2010 pojawiło się zjawisko deflacji. W latach 2006-2008 miał miejsce znaczący wzrost płac, który w roku 2007 przekroczył 24%, co wpłynęło na wysoki poziom inflacji pod koniec tego okresu. Średnia miesięczna płaca netto pod koniec 2011 r. wynosiła 460 EUR (1590LTL).

Co warto wiedzieć o gospodarce

10

Na skutek światowego kryzysu finansowego w 2008 r. spadła znacząco dynamika wzrostu PKB i wzrosła liczba bankructw. W roku 2009 dochód narodowy spadł o prawie 15% orazgwałtownie wzrosła stopa bezrobocia. Na początku 2010 r. pojawiły się oznaki powolnej stabilizacji gospodarczej, a w roku 2011 Litwa osiągnęła najwyższy w UE wzrost gospodarczy. Odnotowano także spadek bezrobocia. W kolejnych latach Litwa znalazła się w grupie państw UE o największym tempie wzrostu gospodarczego. Prognozowany w latach 2013 -2014 wzrost gospodarczy Litwy należy do najwyższych w Europie (odpowiednio (odpowiednio 3,1% i 3,6%), obok prognoz dla Łotwy i Estonii. W 2012r. dochód na mieszkańca liczony wg parytetu siły nabywczej wynosił na Litwie 18,3 tys. EUR i stanowił 71,3 średniej wartości dla UE.

Co warto wiedzieć o gospodarce

11

ABC biznesu12

ABC biznesu

W stosunku do zarejestrowanych w Republice Litewskiej przedstawicielstw i filii osób prawnych lub innych organizacji zagranicznych mają zastosowanie przepisy prawa Republiki Litewskiej. Inwestor zagraniczny (osoba fizyczna bądź prawna) uprawniony jest do podjęcia działalności gospodarczej na terenie Republiki Litewskiej na takich samych warunkach i w takim samym zakresie jak podmioty litewskie, o ile nie zostało to w ustawach uregulowane inaczej. Oznacza to, że zagraniczne osoby fizyczne lub prawne uprawnione są do samodzielnego założenia (ze 100 proc. kapitałem własnym) litewskiego podmiotu prawnego lub też nabycia udziałów w istniejącym już litewskim podmiocie prawnym.

Prowadzenie działalności gospodarczej na Litwie

13

ABC biznesu

Tryb zakładania przedsiębiorstwa określa cytowany wyżej Kodeks Cywilny (Nr VIII-1864 z dn. 18.07.2000 r. z późn. zm., Valstybės žinios 2000 Nr 74-2262) i inne akty normatywne regulujące zakładanie przedsiębiorstw poszczególnych rodzajów, natomiast rejestrację reguluje Ustawa o rejestrze osób prawnych (Nr IX-368 z dn. 12.06.2001 r. z późn. zm., Valstybės žinios 2001 Nr 55-1940). Rejestrację i ewidencję firm z kapitałem zagranicznym na Litwie od dnia 1 kwietnia 2003 r. prowadzi Państwowe Przedsiębiorstwo Centrum Rejestru w Wilnie (Valstybės Įmonė Registrų Centras, www.registrucentras.lt).W przypadku rejestracji firmy w Specjalnej Strefie Ekonomicznej (SSE) niezbędne jest uzyskanie od organu zarządzającego strefą zezwolenia na prowadzenie na jej terytorium działalności gospodarczej.Zarejestrowana firma staje się podmiotem gospodarczym RL i podlega przepisom prawnym obowiązującym na terenie RL.

14

ABC biznesu

Kwestie statusu prawnego, zakładania, zarządzania, likwidacji i reorganizacji osób prawnych uregulowane są w litewskim Kodeksie Cywilnym (Nr VIII-1864 z dn. 18.07.2000 r. z późn. zm., Žinios 2000 Nr 74-2262). Kodeks Cywilny obejmuje regulacje systemowe stosunków cywilnoprawnych. Także reglamentują ustawy konkretnych spółek.Osobami prawnymi na Litwie są podmioty posiadające własną nazwę, instytucje lub organizacje, które mogą we własnym imieniu nabywać i posiadać prawa oraz obowiązki, być powodem lub pozwanym w sądzie. Osoba prawna powinna być zarejestrowana w Rejestrze Osób Prawnych. W Rejestrze Osób Prawnych osoby prawne powinny zamieścić wszelkie ustawowo wymagane dane dotyczące siebie i swej działalności. Urząd prowadzący Rejestr (instytucja ustanowiona ustawowo przez państwo) – Państwowe Przedsiębiorstwo „Centrum Rejestrów” (VĮ „Registrų centras“, www.registrucentras.lt).

Formy prowadzenia działalności gospodarczej

15

16

ABC biznesu

W Republice Litewskiej funkcjonują przedsiębiorstwa o następujących formach prawnych:• spółki akcyjne - akcinė bendrovė (AB), uždaroji akcinė bendrovė (UAB)• przedsiębiorstwa państwowe - valstybės įmonė• przedsiębiorstwa samorządowe - savivaldybės įmonė• spółdzielnie - kooperatinė bendrovė - kooperatyvas• spółki rolnicze - žemės ūkio bendrovė• spółki jawne - tikroji ūkinė bendrija (TŪB)• spółki komandytowe - komanditinė ūkio bendrija (KŪB)• małe spółdzielnie - mažoji bendrija (MB)• europejskie grupy interesów gospodarczych - Europos ekonominių interesų grupė• przedsiębiorstwa indywidualne - individuali įmonė (IĮ)

17

ABC biznesu

Działalność w/w przedsiębiorstw regulują ustawy, w szczególności:• Ustawa o rejestrze osób prawnych (Juridinių asmenų registro įstatymas, Nr IX-368 z dn.

12.06.2001 r. z późn. zm., Valstybės žinios 2001 Nr 55-1940)• Ustawa o spółkach akcyjnych (Akcinių bendrovių įstatymas, Nr VIII-1835 z dn. 13.07.2000

r. z późn. zm., Valstybės žinios 2000 Nr 64-1914)• Ustawa o przedsiębiorstwach państwowych i samorządowych (Valstybės ir savivaldybės

įmonių įstatymas, Nr IX-1895 z dn. 16.12.2003 r. z późn. zm., Valstybės žinios 2004 Nr 4-24)

• Ustawa o spółdzielniach (Kooperatinių bendrovių (kooperatyvų) įstatymas, Nr IX-903 z dn. 28.05.2002 r. z późn. zm., Valstybės žinios 2002 Nr 57-2296)

• Ustawa o spółkach gospodarczych (Ūkinių bendrijų įstatymas, Nr IX-1804 z dn. 06.11.2003 r., Valstybės žinios 2003 Nr 122-4990)

• Ustawa o przedsiębiorstwach indywidualnych (Individualių įmonių įstatymas, Nr IX-1805 z dn. 06.11.2003 r., Valstybės žinios 2003 Nr 112-4991)

18

ABC biznesu

• Ustawa o małych spółdzielniach (Mažųjų bendrijų įstatymas, Nr XI-2159 z dn. 29.06.2012 r., Valstybės žinios 2012, nr 83-4333)

• Ustawa o europejskich grupach interesów gospodarczych (Europos ekonominių interesų grupių įstatymas, Nr IX-1939 z dn. 22.12.2003 r., Valstybės žinios 2004 Nr 4-43)

• Ustawa o spółkach rolniczych (Žemės ūkio bendrovių įstatymas, Nr I-1222 z dn. 21.09.2010 r. z późn. zm.)

19

ABC biznesu

Teksty wszystkich ustaw są dostępne na stronie internetowej Sejmu RL – www.lrs.lt - w wyszukiwarce aktów prawnych (lit. - Teisės aktų ir Seime įregistruotų teisės aktų projektų pasieka; ang. – Legal Acts of the Republic of Lithuania). Teksty najważniejszych ustaw są tłumaczone na języki obce (jęz. rosyjski, jęz. angielski).Przedsiębiorstwa mają prawo do prowadzenia dowolnej działalności gospodarczej, jeżeli nie jest zabroniona ustawowo. Licencjonowaniu podlegają tylko niektóre rodzaje działalności gospodarczej.

20

ABC biznesu

Osoba prawna powinna być zarejestrowana w Rejestrze Osób Prawnych. Zamieszcza się w nim wszelkie ustawowo wymagane dane dotyczące podmiotu i jego działalności. Urząd prowadzący Rejestr (instytucja ustanowiona ustawowo przez państwo) – Państwowe Przedsiębiorstwo „Centrum Rejestrów” (VĮ „Registrų centras“, www.registrucentras.lt).Rejestracja osób prawnych regulowana jest poprzez następujące przepisy:• Kodeks Cywilny• Ustawa o Spółkach Akcyjnych (Akcinių bendrovių įstatymas), nr VIII-1835 z dnia

13.07.2000 r., Valstybės žinios 2000, nr 64-1914• Ustawa o rejestrze osób prawnych (Juridinių asmenų registro įstatymas)

Rejestracja działalności gospodarczej

21

ABC biznesu

Datą utworzenia osoby prawnej, jest moment zarejestrowania podmiotu w Rejestrze. Prowadzący Rejestr, po zarejestrowaniu, wydaje Świadectwo Rejestracyjne oraz nadaje osobie prawnej Kod. Przed złożeniem w Rejestrze wniosku o zarejestrowanie nowego podmiotu, notariusz powinien potwierdzić: prawdziwość wymienionych we wniosku dokumentów, zgodność statutu z wymogami prawnymi oraz fakt, że rejestracja nowego podmiotu prawnego jest możliwa. Wszystkie dokumenty powinny być przetłumaczone na język litewski oraz uwierzytelnione w Ambasadzie Litwy poprzez apostille. Jak poinformowała w październiku 2014 roku Państwowa Inspekcja Podatkowa, obecnie przy rejestracji nowej spółki w Rejestrze Osób Prawnych można jednocześnie zarejestrować się jako płatnik VAT. Inspekcja podatkowa automatycznie otrzyma informację o zarejestrowaniu nowego przedsiębiorcy oraz wniosku rejestracji go jako płatnika VAT, a podjęta decyzja zostanie przekazana w ciągu trzech dni roboczych poprzez system elektroniczny inspekcji

22

ABC biznesu

Dotychczas mieszkaniec, chcąc zarejestrować nowe przedsiębiorstwo oraz zarejestrować je w rejestrze płatników VAT powinien był złożyć dwa odrębne wnioski do dwóch instytucji – Rejestru Osób Prawnych oraz Państwowej Inspekcji Podatkowej. Teraz tego robić nie trzeba – we wniosku o zarejestrowanie nowego przedsiębiorstwa w Rejestrze Osób Prawnych wystarczy zaznaczyć, że przedsiębiorstwo ma być zarejestrowane także jako płatnik VAT.

Osoby prawne z państw UE mogą prowadzić działalność na terytorium Litwy poprzez:• Osobę prawną (spółka - córka)• Filię lub przedstawicielstwo• Poprzez stałą siedzibę

Spółka–córka jest samodzielnym litewskim podmiotem prawnym.

23

ABC biznesu

Procedura założenia spółki akcyjnej (akcinė bendrovė, AB) :• Zawarcie umowy o założeniu spółki. Jeżeli spółkę zakłada jeden podmiot, podpisuje się

akt o założeniu spółki• Założyciele spółki mogą przedstawić Rejestrowi Osób Prawnych wniosek (formularz JAR-

5) o tymczasowe wciągnięcie nazwy spółki do Rejestru• Umowa o założeniu spółki daje prawo do założenia w banku rachunku

oszczędnościowego tworzonej spółki• Wpłacenie początkowego wkładu pieniężnego za obejmowane akcje. Wkłady początkowe

mogą być opłacane tylko środkami pieniężnymi. Łączna suma wkładów początkowych musi stanowić minimum 150 tys. litów. Każdy akcjonariusz powinien wpłacić nie mniej, niż 1/4 nominalnej wartości obejmowanych przez niego akcji oraz sumy całej nadwyżki nominalnej wartości obejmowanych akcji

24

ABC biznesu

• Wkłady w postaci aportu, którymi przewiduje się pokrycie części akcji, powinny zostać wycenione przed podpisaniem umowy o założeniu spółki przez niezależnego rzeczoznawcę

• Zwołanie zgromadzenia założycielskiego. Podczas zebrania dochodzi do: zatwierdzenia sprawozdania z założenia spółki akcyjnej, wyboru przez walne zgromadzenie akcjonariuszy (WZA) członków organów spółki. Jeżeli jest wybierana rada nadzorcza, to przed rejestracją spółki powinna ona wybrać zarząd lub kierownika spółki w przypadku, gdy zarząd nie jest powoływany. Wybrany zarząd powinien wybrać kierownika spółki

• Opracowanie i podpisanie statutu spółki• Spółka jest uznana za założoną w momencie rejestracji w Rejestrze Osób Prawnych

25

ABC biznesu

Przed złożeniem w Rejestrze Osób Prawnych wniosku o zarejestrowaniu spółki akcyjnej notariusz powinien potwierdzić zgodność informacji zawartych we wniosku, zgodność statutu z wymogami prawnymi oraz fakt, że rejestracja spółki jest możliwa.W celu rejestracji spółki akcyjnej, w Rejestrze Osób Prawnych należy złożyć następujące dokumenty:• Statut (2 egzemplarze)• Formularze: JAR-1, JAR-VO-V, JAR-T• Sprawozdanie z założenia spółki

Jeżeli założycielem jest jedna osoba prawna:• Akt o założeniu spółki• Formularz JAR-AJ

26

ABC biznesu

Gdy założycielem spółki jest zagraniczna osoba prawna, należy przedstawić odpis z rejestru, w którym dana zagraniczna osoba prawna jest zarejestrowana bądź inny dokument stwierdzający fakt zarejestrowania osoby prawnej, jeżeli zgodnie z prawem zagranicznego państwa odpis nie jest wystawianyZa rejestrację spółki akcyjnej jest pobierana opłata w wysokości 198 litów.

Procedura założenia zamkniętej spółki akcyjnej (uždaroji akcinė bendrovė, UAB) :• Zawarcie umowy o założeniu spółki. Jeżeli spółkę zakłada jeden podmiot, podpisuje się

akt o założeniu spółki• Założyciele spółki mogą przedstawić Rejestrowi Osób Prawnych wniosek (formularz JAR-

5) o tymczasowe wciągnięcie nazwy spółki do Rejestru• Umowa o założeniu spółki daje prawo do założenia w banku rachunku

oszczędnościowego tworzonej spółki

27

ABC biznesu

• Umowa o założeniu spółki daje prawo do założenia w banku rachunku oszczędnościowego tworzonej spółki

• Wpłacenie początkowego wkładu pieniężnego za obejmowane akcje. Wkłady początkowe mogą być opłacane tylko środkami pieniężnymi. Łączna suma wkładów początkowych musi stanowić minimum 10 tys. litów. Każdy akcjonariusz powinien wpłacić nie mniej, niż 1/4 nominalnej wartości obejmowanych przez niego akcji oraz sumy całej nadwyżki nominalnej wartości obejmowanych akcji

• Wkłady w postaci aportu, którymi przewiduje się pokrycie części akcji, powinny zostać wycenione przez niezależnego eksperta od wyceny majątku przed podpisaniem umowy o założeniu spółki

• Zwołanie zgromadzenia założycielskiego, na którym mają zostać wybrani członkowie organów spółki, wybieralni przez walne zgromadzenie akcjonariuszy (WZA). Jeżeli jest wybierana rada nadzorcza, to przed rejestracją spółki powinna ona wybrać zarząd lub kierownika spółki w przypadku, gdy zarząd nie jest powoływany. Wybrany zarząd powinien wybrać kierownika spółki

28

ABC biznesu

• Stworzenie listy udziałowców zamkniętej spółki akcyjnej• Opracowanie i podpisanie statutu spółki• Spółka jest uznana za założoną w momencie rejestracji w Rejestrze Osób Prawnych• Przed złożeniem w Rejestrze Osób Prawnych wniosku o zarejestrowaniu zamkniętej spółki

akcyjnej notariusz powinien potwierdzić zgodność informacji zawartych we wniosku, zgodność statutu z wymogami prawnymi oraz fakt, że rejestracja spółki jest możliwa

29

ABC biznesu

W celu rejestracji spółki akcyjnej, w Rejestrze Osób Prawnych należy złożyć następujące dokumenty:• Statut (2 egzemplarze)• Wykaz udziałowców zamkniętej spółki akcyjnej• Formularze: JAR-1, JAR-VO-V, JAR-T

Jeżeli założycielem jest jedna osoba prawna:• Akt o założeniu spółki• Formularz JAR-AJ

30

ABC biznesu

Gdy założycielem spółki jest zagraniczna osoba prawna, należy przedstawić odpis z rejestru, w którym dana zagraniczna osoba prawna jest zarejestrowana bądź inny dokument stwierdzający fakt zarejestrowania osoby prawnej, jeżeli zgodnie z prawem zagranicznego państwa odpis nie jest wystawiany. Za rejestrację zamkniętej spółki akcyjnej jest pobierana opłata w wysokości 198 litów. Każda spółka akcyjna bądź zamknięta spółka akcyjna, która w ciągu 12 miesięcy sprowadziła z państw UE towary o wartości 35 tys. litów (z wyjątkiem nowych środków transportu oraz towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym) lub osiągnęła przychody w wysokości 100 tys. litów, powinna zarejestrować się jako płatnik podatku VAT (lit. PVM). W celu rejestracji jako płatnik VAT, podmiot gospodarczy powinien zgłosić się do okręgowego oddziału Państwowej Inspekcji Podatkowej i wypełnić wniosek FR 0388 – „Wniosek osoby prawnej o wpisanie/skreślenie do rejestru płatników VAT”.

31

ABC biznesu

Procedura założenia filii lub przedstawicielstwa zagranicznej osoby prawnej:• Odpowiedni organ osoby prawnej, w oparciu o własne dokumenty założycielskie,

powinien podjąć decyzję o założeniu filii lub przedstawicielstwa• Opracowanie statutu filii lub przedstawicielstwa• Następnie wyznaczane są organy zarządcze filii lub przedstawicielstwa• Filia lub przedstawicielstwo są uznawane za założone z chwilą rejestracji w Rejestrze

Osób Prawnych• Przed złożeniem w Rejestrze Osób Prawnych wniosku o zarejestrowaniu filii lub

przedstawicielstwa notariusz powinien potwierdzić zgodność informacji zawartych we wniosku, zgodność statutu z wymogami prawnymi oraz fakt, że rejestracja filii lub przedstawicielstwa zagranicznej osoby prawnej jest możliwa

Filia lub przedstawicielstwo

32

ABC biznesu

W celu rejestracji filii lub przedstawicielstwa w Rejestrze Osób Prawnych należy złożyć następujące dokumenty:• Statut filii lub przedstawicielstwa• Dokumenty założycielskie zagranicznej osoby prawnej, umowę założycielską oraz statut,

jeżeli są to odrębne dokumenty oraz wszelkie zmiany tych dokumentów• Dokumenty o sprawozdawczości finansowej zagranicznej osoby prawnej z ostatniego

roku, a w określonych w ustawie wypadkach – dokumenty sprawozdawczości skonsolidowanej, jeżeli taka sprawozdawczość jest wymagana przez ustawodawstwo państwa zagranicznego, mającego zastosowanie wobec spółki powołującej filię lub przedstawicielstwo

• Odpis świadectwa o rejestracji zagranicznej osoby prawnej bądź odpis z rejestru, w którym przechowywane są dokumenty zagranicznej osoby prawnej

• Wypełnione następujące wnioski: JAR-1, JAR-VO-V, JAR-VO-BV1, JAR-VO- BV2, JAR-T, JAR-FV, JAR-SG1, JAR-SG2

33

ABC biznesu

Za rejestrację filii lub przedstawicielstwa zagranicznej osoby prawnej jest pobierana opłata w wysokości 200 LTL. Jeżeli filia/przedstawicielstwo zamierza prowadzić działalność, dla prowadzenia której przepisy prawne wymagają uzyskanie odpowiedniej licencji przed rejestracją filii/przedstawicielstwa, należy przedstawić licencję, wydaną przez odpowiednią instytucję. Filie zagranicznych osób prawnych (przedstawicielstwa nie mogą prowadzić działalności gospodarczo - komercyjnej) mają obowiązek rejestrowania się jako płatnik VAT od początku swej działalności gospodarczej, od pierwszego lita osiągniętych przychodów. W tym celu filia powinna w okręgowym oddziale Państwowej Inspekcji Podatkowej złożyć następujące wnioski: FR 0227 – „Wniosek zagranicznej osoby prawnej o wpisanie/skreślenie do rejestru płatników podatków” oraz FR 0388 – „Wniosek osoby prawnej o wpisanie/skreślenie do rejestru płatników VAT.

34

ABC biznesu

W przypadku prowadzenia na Litwie sprzedaży wysyłkowej, zagraniczna osoba prawna ma obowiązek rejestrowania się jako płatnik VAT, jeżeli wartość dostarczanych i sprowadzonych na Litwę towarów w ciągu roku kalendarzowego przekroczy poziom 125 tys. litów. Jeżeli są dostarczane artykuły opodatkowane akcyzą, ta granica nie jest stosowana. Zagraniczne osoby prawne nie powinny rejestrować się jako płatnik VAT, jeżeli dostarczają towary lub usługi, które nie są opodatkowane podatkiem VAT.

35

ABC biznesu

Przedsiębiorstwo zagraniczne może prowadzić działalność na terytorium Litwy nie posiadając spółki – córki bądź filii/przedstawicielstwa – poprzez stałą siedzibę. Posiadanie stałej siedziby na terytorium Litwy uznawane jest za formę prowadzenia działalności podmiotu zagranicznego na terytorium Litwy.

Działalność poprzez stałą siedzibę

36

ABC biznesu

Zgodnie z art. 2 pkt 22 Ustawy o podatku od zysku (Pelno mokesčio įstatymas), podmiot zagraniczny uważa się za prowadzący działalność gospodarczą na terenie Litwy poprzez stałą siedzibę, jeżeli:1. stale prowadzi działalność, bądź2. prowadzi swą stałą działalność poprzez zależnego przedstawiciela (agenta) lub3. wykorzystuje plac budowy, obiekt budowlany, montowany czy urządzenie, bądź4. w celu badania i wydobycia kopalin użytecznych stale używa konstrukcje i urządzenia, w

tym także używane w tym celu statki lub szyby. Określenie stałości, kryteria zależności czy niezależności statusu przedstawiciela (agenta) ustala rząd Litwy bądź upoważniona przez niego instytucja.

37

ABC biznesu

Stała siedziba podmiotu zagranicznego powinna być zarejestrowana w Rejestrze Płatników Podatków według miejsca prowadzenia działalności najpóźniej w dzień rozpoczęcia działalności. Początkiem działalności stałej siedziby jest dzień zawarcia pierwszej transakcji. Działalność stałej siedziby kończy się z dniem dokonania wszystkich transakcji. Okresowe wstrzymanie działalności stałej siedziby (z powodu sezonowości działalności, zmiany warunków meteorologicznych, braku siły roboczej czy kapitału itd.) nie jest uważane za zakończenie działalności stałej siedziby. Podmioty zagraniczne, prowadzące działalność na terytorium Litwy również powinny rejestrować się jako płatnicy podatku VAT. W tym celu powinny zgłosić się do okręgowego oddziału Państwowej Inspekcji Podatkowej i wypełnić wnioski FR 0227 oraz FR 0388.W lipcu 2014 r. Sejm zatwierdził propozycję Ministerstwa Sprawiedliwości, która upraszcza procedurę likwidacji osób prawnych.

38

ABC biznesu

Zgodnie z tą propozycją, przedsiębiorstwo państwowe „Centrum Rejestrów” (CR) będzie mogło przyjmować decyzję o likwidacji spółki, jeżeli nie składa sprawozdań finansowych lub spółka nie posiada organów zarządczych. „Administrowanie spółek nieprowadzących działalności kosztuje państwo nie jeden milion LTL, dlatego po uchwaleniu nowego trybu likwidacji takich spółek i osób prawnych zaoszczędzi się niemało pieniędzy.” – stwierdził minister sprawiedliwości Juozas Bernatonis. Dotychczas, jeżeli była ku temu podstawa, decyzję o likwidacji spółki podejmował sąd, jednak była to długotrwała procedura. Zgodnie ze zmianami Kodeksu Cywilnego, decyzję o zainicjowaniu likwidacji osoby prawnej będzie mogło przyjąć Centrum Rejestrów, a odwołać taką decyzję będzie mógł sąd. Spółka zostanie postawiona w stan likwidacji, jeżeli przez rok nie złoży sprawozdań finansowych, dłużej niż przez pół roku nie będzie posiadała sformowanych organów zarządczych lub przez tyle czasu nie można będzie znaleźć kierowników spółki w jej siedzibie lub pod wskazanym adresem.

39

ABC biznesu

Można będzie likwidować także takie spółki, które przez 5 lat nie odnawiają swych danych w Centrum Rejestrów i są podstawy sądzić, że podmiot nie prowadzi żadnej działalności. Obecnie w Centru Rejestrów zarejestrowanych jest 38,6 tys. osób prawnych, które od ponad roku nie składają sprawozdań finansowych oraz 63,7 tys. spółek, które przez ponad 5 ostatnich lat nie odnawiały swych danych w rejestrze.

40

ABC biznesu

Osoby fizyczne z państw UE mogą prowadzić działalność na terytorium Litwy poprzez:• Osobę prawną• Przedsiębiorstwo indywidualne• Działalność indywidualną

Osoby fizyczne

41

ABC biznesu

Procedura założenia spółki akcyjnej bądź zamkniętej spółki akcyjnej oraz zestaw dokumentów, które należy złożyć w Rejestrze Osób Prawnych w przypadku zakładania spółki przez osobę fizyczną są zasadniczo identyczne, jak w przypadku zakładania spółki przez osobę prawną. Jedyna różnica polega na tym, że jeżeli założycielem spółki jest jedna osoba fizyczna, to należy złożyć wniosek JAR-AF (w przypadku osób prawnych jest to wniosek JAR-AJ). Od 2012 r. osoby fizyczne mają możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w oparciu o nową formę prawną – małą spółdzielnię. Zgodnie z art. 2 Ustawy o małych spółdzielniach, jest to prywatna osoba prawna z ograniczoną odpowiedzialnością, której wszyscy członkowie są osobami fizycznymi. Liczba członków małej wspólnoty nie może być większa niż 10. Nazwa powinna zawierać wyrazy określające jej formę prawną „mažoji bendrija” lub skrót „MB”. Siedziba takiej wspólnoty powinna być na terytorium Litwy.

Osoba prawna

42

ABC biznesu

Procedura małej wspólnoty (mažoji bendrija, MB) :• Zawarcie umowy lub podpisanie aktu założycielskiego. Jeżeli wspólnotę zakłada jeden

członek, podpisuje się akt o założeniu wspólnoty• Założyciele wspólnoty mogą przedstawić Rejestrowi Osób Prawnych wniosek (formularz

JAR-5) o tymczasowe wciągnięcie nazwy wspólnoty do Rejestru• Opracowanie statutu wspólnoty• Zgodnie z uchwalonym statutem powoływane są organa wspólnoty• Małą wspólnotę uznaje się za założoną z chwilą rejestracji w Rejestrze Osób Prawnych• Przed złożeniem w Rejestrze Osób Prawnych wniosku o zarejestrowaniu małej wspólnoty

notariusz powinien potwierdzić zgodność informacji zawartych we wniosku, zgodność statutu z wymogami prawnymi oraz fakt, że rejestracja wspólnoty jest możliwa

43

ABC biznesu

W celu rejestracji małej wspólnoty w Rejestrze Osób Prawnych należy złożyć następujące dokumenty:• Statut (2 egz.)• Wypełnione następujące wnioski: JAR-1, JAR-T

Jeżeli założycielem wspólnoty jest jedna osoba fizyczna, a statut przewiduje jednoosobowy organ zarządczy - kierownika, w takim razie należy złożyć:• Akt założycielski• Wypełniony wniosek: JAR-VO-V

W zależności od ilości założycieli oraz przewidzianego w statucie organu zarządczego może to być akt lub umowa założycielska, a także mogą różnić się składane wnioski: JAR-VO-V lub JAR-VO-BV2, lub JAR-AT.Za rejestrację małej wspólnoty jest pobierana opłata w wysokości 178,2 litów.

44

ABC biznesu

Procedura założenia przedsiębiorstwa indywidualnego (individuali įmonė, IĮ) :• Opracowanie statutu, który podpisuje właściciel zakładanego przedsiębiorstwa• Założyciel spółki może przedstawić Rejestrowi Osób Prawnych wniosek (formularz JAR-5)

o tymczasowe wciągnięcie nazwy spółki do Rejestru• Jeżeli właściciel spółki nie jest jej kierownikiem, wyznacza jako kierownika inną osobę i

wskazuje to w statucie przedsiębiorstwa• Przedsiębiorstwo jest uznawane za założone z momentem rejestracji w Rejestrze Osób

Prawnych• Przed złożeniem w Rejestrze Osób Prawnych wniosku o zarejestrowaniu przedsiębiorstwa

indywidualnego notariusz powinien potwierdzić zgodność informacji zawartych we wniosku, zgodność statutu z wymogami prawnymi oraz fakt, że rejestracja przedsiębiorstwa jest możliwa

Przedsiębiorstwo indywidualne

45

ABC biznesu

W celu rejestracji przedsiębiorstwa indywidualnego należy złożyć następujące dokumenty :• Statut (2 egzemplarze)• Formularze: JAR-1, JAR-S, JAR-T, JAR-VO-VZa rejestrację przedsiębiorstwa indywidualnego jest pobierana opłata w wysokości 107 LTL.Jeżeli statut przewiduje prowadzenie działalności, która wymaga uzyskania licencji przed rejestracją przedsiębiorstwa, należy przedstawić odpowiednią licencję.

46

ABC biznesu

Zgodnie z art.2 pkt 7 Ustawy o podatku dochodowym mieszkańców (Gyventojų pajamų mokesčio įstatymas) działalność indywidualna – to prowadzona przez mieszkańca samodzielna działalność, poprzez którą mieszkaniec dąży do uzyskania dochodów lub innych korzyści ekonomicznych w ciągłym okresie. Przychody z działalności indywidualnej są opodatkowane w oparciu o specyficzne zasady opodatkowania. Od 1 stycznia 2010 r. sprzedaż bądź dzierżawa nieruchomości nie jest uważana za działalność indywidualną.Mieszkaniec może prowadzić działalność indywidualną albo rejestrując ją zgodnie z ustalonym trybem (dalej – działalność w oparciu o zaświadczenie), albo nabywając świadectwo działalności gospodarczej (tzw. patent), płacąc z góry ustalony podatek od przychodów, uzyskanych z działalności, która jest wymieniona w opracowanym przez rząd wykazie rodzajów działalności, które można prowadzić posiadając ww. świadectwo.

Działalność indywidualna

47

ABC biznesu

świadectwo. Od 2012 r. może dokonać wyboru płacenia z góry ustalonego podatku od przychodów uzyskanych z działalności tylko w tym przypadku, jeżeli nie jest zobowiązany i nie jest zarejestrowany jako płatnik podatku VAT.W przypadku określonych rodzajów działalności gospodarczej akty prawne mogą wymagać zarejestrowania osoby prawnej. Oznacza to, że określone rodzaje działalności gospodarczej mogą prowadzić tylko osoby prawne, dlatego osoby fizyczne tym zajmować się nie mogą.W przypadku niektórych rodzajów działalności gospodarczej, dla prowadzenia których nie jest wymagane zarejestrowanie osoby prawnej, akty prawne mogą wymagać uzyskanie odpowiedniej licencji, zezwolenia bądź innego dokumentu, uprawniającego do prowadzenia określonego rodzaju działalności.

48

ABC biznesu

W przypadku realizacji działalności w oparciu o zaświadczenie, osoba posiadająca zezwolenie na pobyt stały na Litwie powinna poinformować okręgowy oddział Państwowej Inspekcji Podatkowej, który swym zakresem terytorialnym obejmuje miejsce zamieszkania danej osoby, o prowadzonej działalności najpóźniej w dzień jej rozpoczęcia. W tym celu stały mieszkaniec powinien złożyć wniosek FR 0792 – „Wniosek stałego mieszkańca Litwy o wpisanie do rejestru płatników podarków”. Jeżeli dane płatnika ulegają zmianie, powinien on w ciągu 5 dni roboczych poinformować okręgowy oddział Państwowej Inspekcji Podatkowej poprzez ponowne złożenie wniosku FR 0792. Jeżeli stały mieszkaniec zaprzestaje prowadzić działalność indywidualną, powinien poinformować okręgowy oddział Państwowej Inspekcji Podatkowej 5 dni roboczych przed zaprzestaniem działalności poprzez złożenie wniosku FR 0792. Po zarejestrowaniu stałego mieszkańca w rejestrze płatników podatków, otrzymuje on zaświadczenie o prowadzeniu indywidualnej działalności FR 0468.

49

ABC biznesu

W przypadku osoby nie posiadającej zezwolenia na pobyt stały na Litwie, powinna ona przedstawić okręgowemu oddziałowi Państwowej Inspekcji Podatkowej wniosek REG 807. Po złożeniu podania w formie dowolnej, taka osoba otrzymuje zaświadczenie FR 0469 o zarejestrowaniu stałej siedziby.Wykaz rodzajów działalności, które mogą być prowadzone poprzez nabycie tzw. patentów jest opracowywany przez rząd Litwy. Dokładny wykaz rodzajów działalności jest zawarty w rozporządzeniu rządu nr 1797 z dnia 19.11.2002 „W sprawie zasad wydawania mieszkańcom świadectw działalności gospodarczej oraz wykazu rodzajów działalności, które można prowadzić posiadając świadectwo działalności gospodarczej”.

50

ABC biznesu

Świadectwa działalności gospodarczej mogą być wystawiane:• bez ograniczenia terytorium prowadzenia działalności• na całym terytorium Republiki Litewskiej, z wyjątkiem samorządów miast Olity (Alytus),

Kowna (Kaunas), Kłajpedy (Klaipėda), Połągi (Palanga), Poniewieża (Panevėžys), Szawli (Šiauliai), Wilna (Vilnius) oraz terytorium samorządów Mariampola (Marijampolė) i Neringi

• na terytorium określonego samorządu

51

ABC biznesu

Po wprowadzeniu w życie przez Państwową Inspekcję Podatkową zasady jednego okienka, mieszkańcy w celu uzyskania świadectwa działalności gospodarczej (tzw. patentu) mogą zwrócić się do dowolnego terytorialnego oddziału Państwowej Inspekcji Podatkowej, który przy wydawaniu świadectw stosuje ustalone wielkości podatku w następującym trybie:• gdy miejsce realizacji działalności jest wybierane bez ograniczeń bądź na całym

terytorium Litwy, z wyjątkiem samorządów miast Olity (Alytus), Kowna (Kaunas), Kłajpedy (Klaipėda), Połągi (Palanga), Poniewieża (Panevėžys), Szawli (Šiauliai), Wilna (Vilnius) oraz terytorium samorządów Mariampola (Marijampolė) i Neringi, stosowane są wielkości podatku i ulg podatkowych ustalone przez samorząd, w którym zostało zarejestrowane (zadeklarowane) stałe miejsce zamieszkania osoby nabywającej patent

• gdy jako miejsce realizacji działalności jest wybierany konkretny samorząd, stosowane są wielkości podatku i ulg podatkowych ustalone przez ten konkretny samorząd, w którym będzie realizowana działalność.

52

ABC biznesu

Patenty mogą zostać wystawione również w trybie elektronicznym. Świadectwo działalności gospodarczej dla mieszkańca zostanie wysłane na adres poczty elektronicznej, wskazany w podaniu mieszkańca bądź w elektronicznym systemie deklarowania.Świadectwo działalności gospodarczej może być wystawione tylko dla osoby posiadającej całkowitą cywilną zdolność do czynności prawnych, tj. dla osoby, która osiągnęła wiek 18 lat, lub osoby o wieku do 18 lat, która całkowitą zdolność do czynności prwnych nabyła w inny sposób, określony w Kodekcie Cywilnym.

W celu uzyskania świadectwa działalności gospodarczej należy przedłożyć następujące dokumenty:• Wniosek o wydanie świadectwa, który powinien zawierać określone dane (Państwowa

Inspekcja Podatkowa opracowała formularz standardowy);

53

ABC biznesu

• Dokument tożsamości. Obywalet państwa zagranicznego poza dokumentem tożsamośic powinien przedłożyć zezwolenie na pobyt czasowy bądź stały na Litwie (ten wymóg nie jest stosowany wobec obywateli i członków cih rodzin z krajów UE i EFTA).

• Dokument, jeżeli tego potrzebuje terytorialny oddział Państwowj Inspekcji Podatkowej, potwierdzający prawo do stosowania niższej stawki podatku dochodowego;

• W przypadku dystrybucji utworów objętych prawami autorskimi należy przedstawić autorskie umowy licencyjne, zawarte z producentami bądź osobami posiadającymi prawa do takich utworów;

• Certyfikat produktów dziedzictwa narodowego, potwierdzający nabycie statusu tradycyjnego rzemieślnika.

54

ABC biznesu

Patent jest wydawany nie później, niż w ciągu cztery dni roboczych od momentu złożenia w terytorialnym oddziale Państwowej Inspecji Podatkowej wszystkich niezbędnych dokumentów. Przed wydaniem świadectwa należy przelać na konto Państwowej Inspekcji Podatkowej opłatę o określonej wielkości.Patenty są wydawane na żądany okres roku, jednak nie na dłuższy, niż do końca tego samego roku kalendarzowego. Patenty dotyczące handlu są wydawane na dowolny żądany okres roku kalendarzowego, który jest liczony w dniach. Najkrótszym okresem jest jeden dzień. Patenty na działalność usługową i produkcyjną są wydawane na dowolny okres roku liczony w dniach, jednak nie dłużej niż do końca roku kalendarzowego oraz nie krótszy niż 5 dni kalendarzowych (nie koniecznie ma to być pięć kolejnych dni kalendarzowych). Oznacza to, że mieszkaniec może prowadzić działalność przez pięć dowolnych dni kalendarzowych w ciągu roku. Na życzenie mieszkańca, patent wydany na okres krótszy niż rok kalendarzowy, po uiszczeniu dodatkowego podatku dochodowego, może zostać przedłużony.

55

ABC biznesu

W patencie mogą być wpisane następujące osoby: małżonek, ojciec, matka, dziecko od 14 lat, osoba pod opieką, opiekun, jednak przychody z działalności, na którą wydano patent, powinna deklarować osoba, która patent otrzymała. Wpisane do patentu osoby mogą uczestniczyć w działalności indywidualnej mieszkańca, na którą został wystawiony patent.Stała wielkość podatku od przychodów, płatnego z góry podczas nabycia patentu, jest ustalana oddzielnie dla każdego rodzaju działalności. Stawki podatku są zatwierdzane przez poszczególne samorządy odrębnie, dlatego ich wielkość w poszczególnych samorządach może być różna, jednak nie może być niższa niż ustalona w następujący sposób: poprzez zastosowanie obowiązującej w dniu 1 stycznia roku, na który został wydany patent, stawki podatku dochodowego dla 12 wielokrotności minimalnego wynagrodzenia miesięcznego, obowiązującego w roku poprzedzającym rok, na który został wydany patent. Np., minimalne miesięczne wynagrodzenie od 01.01.2013 r. wynosi 1000 litów, stawka podatku PIT 01.01.2014 – 15 proc.

56

ABC biznesu

W ten sposób minimalna wielkość podatku dla 2014 r. wynosi 12 × 1000 × 15 proc., czyli 1800 litów. Rady samorządów mają prawo ustalić mniejszą wielkość podatku dla grup społecznych, określonych w art. 6, ust. 3 pkt 1 – 4 Ustawy o podatku od mieszkańców (np. osoby niepełnosprawne). Także od 2014 r. dziewięć największych samorządów, w których mieszka 45 % mieszkańców kraju, otrzymali możliwość samodzielnego ustalania wielkości ceny patentu. Dla przykładu, Kłajpeda dla 25 rodzajów działalności gospodarczej z 89 ustaliła symboliczną cenę patentu w wysokości 1 litów. Wielkość podatku, którą mieszkaniec powinien zapłacić okręgowej Państwowej Inspekcji Podatkowej jest ustalana proporcjonalnie do ilości dni, na które jest wystawiany patent. Podatek powinien zostać zapłacony przed wydaniem patentu.Ze względów objętościowych oraz różnorodności taryf w niniejszym opracowaniu nie przytaczamy listy rodzajów działalności oraz stałych wielkości podatku od przychodów dla poszczególnych rodzajów działalności.

57

ABC biznesu

Sugerujemy, by zainteresowane osoby w konkretnych przypadkach zwracały się do WPHI w Wilnie, Wydział będzie starał się w miarę możliwości udzielić precyzyjnych informacji.Osoby, prowadzące indywidualną działalność w oparciu o patent, w trybie obowiązkowym wpłacają do Funduszu Ubezpieczeń Socjalnych składkę tylko dla uzyskania podstawowej części emerytury. Obowiązkowym ubezpieczeniem socjalnym nie są objęte osoby wpisane do patentu. Wysokość składki na zapewnienie podstawowej części emerytury wynosi 50 proc. emerytury bazowej. Od 1 stycznia 2008 r. emerytura bazowa wynosi 360 litów, czyli wielkość składki, płaconej przez osobę prowadząca działalność w oparciu o patent, wynosi 180 litów miesięcznie. Składki należy płacić od momentu rozpoczęcia działalności indywidualnej, naliczane są proporcjonalnie do okresu, na jaki został wystawiony patent. Jeżeli patent jest wystawiony na okres do trzech miesięcy, mieszkaniec powinien z góry wpłacić składki za cały okres obowiązywania patentu.

58

ABC biznesu

Jeżeli patent jest wydany na termin trzech miesięcy bądź dłuższy, składki należy płacić raz w ciągu kwartału, jednak nie później niż przed 15 dniem pierwszego miesiąca następnego kwartału.Mieszkańcy, posiadający patenty na określone rodzaje działalności, powinni płacić co miesiąc składki na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne. Wielkość składki wynosi 9 proc. minimalnego wynagrodzenia miesięcznego, które obowiązywało ostatniego dnia miesiąca, za który jest płacona składka. Ponieważ od 01.01.2013 r. minimalne wynagrodzenie miesięczne wynosi 1000 litów, wysokość miesięcznej składki na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 90 litów (1000 × 9 proc.). Miesięczna składka powinna być wpłacona przed ostatnim dniem miesiąca. Składkę można też wpłacić za okresy przyszłe.

59

ABC biznesu

Jeżeli wartość otrzymanych bądź należnych przychodów ze sprzedaży towarów oraz/lub świadczenia usług w ciągu roku (w ciągu ostatnich 12 miesięcy) przekracza wartość 100 tys. litów, mieszkaniec prowadzący działalność indywidualną ma obowiązek zarejestrowania się jako płatnik VAT.Osoba fizyczna, prowadząca działalność indywidualną, która w ciągu poprzedniego roku kalendarzowego sprowadziła z innych państw członkowskich UE towary (z wyjątkiem nowych środków transportu i/lub towarów opodatkowanych akcyzą) o wartości przekraczającej 35 tys. litów, bądź zamierza sprowadzić towary o takiej wartości w roku bieżącym, również powinna zarejestrować się jako płatnik podatku VAT (nawet, jeżeli wartość przychodów z działalności indywidualnej nie przekroczyła 100 tys. litów).

60

ABC biznesu

Działalność gospodarcza, której prowadzenie wymaga uzyskania specjalnych licencji jest regulowana przez ustawy oraz akty prawne niższego rzędu. Na Litwie brak jest jednolitego systemu licencjonowania działalności gospodarczej. Występuje również decentralizacja uprawnień licencjonowania poszczególnych sfer działalności pomiędzy urzędami i instytucjami, zgodnie z przydzielonymi im kompetencjami. Zasady i porządek ubiegania się o właściwe licencje zostały ustalone w podanych niżej ustawach i aktach wykonawczych do ustaw. WPHI na bieżąco monitoruje typy działalności gospodarczej, które wymagają wydania licencji, jak też zmiany w ustawodawstwie reglamentującym taką działalność.

Licencjonowanie działalności gospodarczej

61

ABC biznesu

Wszystkie wymienione akty prawne dotyczące licencjonowania działalności są dostępne w witrynie internetowej Sejmu Republiki Litewskiej: http://www3.lrs.lt/dokpaieska/forma_l.htm, kopiując do rubryki „Pavadinimas” dokładną nazwę aktu prawnego w języku litewskim.

62

ABC biznesu

Z dniem wejścia w życie Ustawy RL o działalności farmakologicznej Nr X-709, (22 czerwca 2006 r.), licencjonowanie wszelkiej farmaceutycznej działalności spółek handlowych przeszło pod kontrolę Państwowej Służby Kontroli Medykamentów (Valstybinė vaistų kontrolės tarnyba, ul. Trakų 9/1, LT-01132 Vilnius, tel. +37052639264, faks +37052639265, vvkt@vvkt.lt, www.vvkt.lt). Rząd RL przyjął Uchwałę Nr 1191 „W sprawie zasad licencjonowania działalności farmaceutycznej, opisu wymagań wobec osób kwalifikowanych, odpowiedzialnych za produkcję i/lub import, a także zatwierdzenia form licencjonowania działalności farmakologicznej”, na mocy której przyjęto nowy tryb udzielania licencji na prowadzenie działalności w branży farmaceutycznej.

Branża farmaceutyczna

63

ABC biznesu

Obecnie obowiązuje Rozporządzenie Ministra Gospodarki RL w sprawie zatwierdzenia laboratorium doświadczalnego nawozów Nr 4-280 z dnia 16 lipca 2004 r. W oparciu o Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady Europy 2003/2003/EB z dnia 13 października 2003 r. „w sprawie nawozów” oraz Rozporządzenie dyrektora Narodowego Biura Akredytacyjnego przy Ministerstwie Środowiska RL Nr V-44 z dnia 17 maja 2004 r. „w sprawie udzielenia akredytacji dla laboratorium doświadczalnego AB„ACHEMA””, uznano laboratorium doświadczalne nawozów spółki „ACHEMA” za laboratorium kompetentne do świadczenia usług niezbędnych do sprawdzenia zgodności produktu z wymaganiami technicznymi wobec nawozów w WE.

Branża chemiczna(nawozy mineralne)

64

ABC biznesu

Od dnia 1 lipca 2006 r. wszelkie nawozy dostarczane na rynek litewski powinny spełniać wymagania art. 6 p. 1 i 2 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Europy 2003/2003. Producenci nie później niż z 5-dniowym wyprzedzeniem powinni przedstawić kompetentnej instytucji wyniki badań oraz certyfikat odporności na detonację. Importerzy nie później niż z 5-dniowym wyprzedzeniem powinni przedstawić kompetentnej instytucji oraz służbom celnym wyniki badań oraz certyfikat odporności na detonację (Rozporządzenie Ministra Gospodarki RL w sprawie Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Europy 2003/2003/EB z dnia 13 października 2003 r. „w sprawie nawozów” oraz uzupełnienia Rozporządzenia Ministra Gospodarki RL „w sprawie zatwierdzenia listy „wrażliwych” artykułów niespożywczych” Nr 4-124 z dnia 14 kwietnia 2006 r.).

65

ABC biznesu

Instytucją kompetentną do kontroli rynku nawozów jest Państwowa Inspekcja Produktów Niespożywczych przy Ministerstwie Gospodarki RL (Vaslsytbinė ne maisto produktų inspekcija prie Ūkio Ministerijos, Žalgirio g. 92, LT-09303 Vilnius, tel +37052612300, faks +37052629413, e-mail: rastine@vnmpi.lt, www.vnmpi.lt). Instytucja udziela również informacji co do wymogów oznakowania i etykietowania produktów niespożywczych.

66

ABC biznesu

Kontrolę nad wprowadzaniem artykułów spożywczych do obrotu handlowego sprawuje Państwowa Inspekcja Żywności i Weterynarii (Valstybinė maisto ir veterinarijos tarnyba, Adres: Siesikų g. 19,LT-07170 Vilnius, Tel. 00370 5 240 43 61, Faks: 00370 5 240 43 62, e-mail: vvt@vet.lt, www.vmvt.lt).Kontrola handlu artykułami spożywczymi opiera się na wytycznych Rozporządzenia dyrektora ww. inspekcji (Nr. B1-976 z dnia 22 grudnia 2003 r. „Dėl Valstybinės maisto kontrolės principų patvirtinimo“ (Žin., 2004, Nr. 8-217) http://www3.lrs.lt/pls/inter3/dokpaieska.showdoc_l?p_id=225202&p_query=&p_tr2=).

Handel artykułami spożywczymi

67

ABC biznesu

Wprowadzane do obrotu artykuły spożywcze mają być oznakowane zgodnie z przyjętą Litewską Normą Higieny HN 119: 2002 „Maisto produktų ženklinimas“ (Žin., 2003, Nr. 13-530, http://www3.lrs.lt/pls/inter3/dokpaieska.showdoc_l?p_id=204888&p_query=&p_tr2=) oraz zgodnie z wytycznymi ogólnymi Warunków etykietowania produktów (towarów) sprzedawanych w Republice Litewskiej (Lietuvos Respublikoje parduodamų daiktų (prekių) ženklinimo ir kainų nurodymo taisykles (Žin., 2002, Nr. 50-1927) http://www3.lrs.lt/pls/inter3/dokpaieska.showdoc_l?p_id=166589&p_query=&p_tr2=).Niestety większość informacji podawanych w witrynie internetowej ww. Inspekcji są dostępne wyłącznie w języku litewskim.Generalnie, regułą jest, iż importer powinien informować producenta o informacjach, jakie powinny być koniecznie umieszczone na opakowaniu.