550 doc JD-Litwa, excrpt#10_p587-612

8/10/2019 550 doc JD-Litwa, excrpt#10_p587-612

1/26

1640 PLEMIONAZamieszczam jako odr"bn' informacj", z nast"puj'cych przyczyn&1. Nie s' to nazwy osobowe w >cis=ym tego s=owa znaczeniu, bo dotycz'ca=ych grup, nie indywidualnych os[b ]nie s' to imiona i nazwiska, lecz zpogranicza nazw osobowych i geograficznych\,2. Nie jestem specjalist' od historii pierwszego milenium.Ju/ w latach m=odo>ci mia=em zastrze/enia do dziej[w pierwszego tysi'c-lecia, bo pi>miennictwa praktycznie nie by=o, a w podr"cznikach historii roisi" od migracji plemion i szczep[w.... Sk'd tyle o nich wiemy$ Pod>wiado-mo>: nasun"=a mi my>l, /e wiele z tych informacji jest czyst' spekulacj',zaledwie po cz">ci oparta na wykopaliskach, cz">ciowo na przes=ankachpo>rednich ]wnioski z przes=anek po>rednich s' cz"sto b="dne\, fragmen-tarycznych zapisach, reszta jest zmy>lon' tre>ci'. Jest to po trosze domekz kart informacje opieraj' si" nawzajem, a podstawy s' wyj'tkowo kruche.Ca=y obraz jest niemi=osiernie zagmatwany, do takiego stopnia, by zagubi:najbardziej dociekliwego czytelnika....Zbyt wiele plemion znikn"=o bez >ladu, by nie za=o/y:, /e niekt[re z nichznane by=y nast"pnie w innych miejscach, pod innymi nazwami. By=y to wiekikoczowniczego trybu /ycia. W ten spos[b znamy Hun[w i Tatar[w; Scyt[w,S=awian, i Gepid[w; Cymbr[w, Herul[w i Ostrogot[w ]patrz ich definicje\.3. Przytaczam te informacje, zdaj'c sobie spraw", /e obarczone s' znacz-nym b="dem, jedynie dla wyrobienia pogl'du o nazwach u/ytych w tre>cipracy. Jest to zaledwie t=o do t=a w m o i m wypadku, dlatego mog" sobiena nie na b="dy w dalekim t le pozwoli:.Tym samym wyodr"bni=em je, by nie za>mieca: innej tre>ci potencjalnymipomy=kami ]zebra=em informacje podejrzanej warto>ci do jednego dzia=u,o bli/ej dla mnie nieokre>lonej wiarygodno>ci\.

Z tego te/ powodu, ograniczy=em si" do czerpania informacji z kilku {r[-de=, g=[wnie z encyklopedii i s=ownik[w ]inaczej dzia= ur[s=by do osobnegostudium, analizy, por[wnania, itp., czyli nie ko Koroste ?itomir\.W Powie>ci wrem. let wspominani wielokrotnie, bo sama Powie>: pisaby=a k(Kijowa, 11101160. W Powie>ci znani z 4-ch zemst Olgi, 6453 r.

DULEBY, Duleby-Dulebyw g[rnym biegu rzeki Bug; ni/ej Wo=ynianie ]od grodu Wo=yr[d-ziemnomorskim, u st[p Libanu. Nar[d /eglarzy i kupc[w, >mia=ych iprzedsi"biorczych kolonizator[w, podaje M.E.K.A.The New Modern Encyclop. 1944 uzupe=nia& oko=o 1500 B.C. posiadali kolow obr"bie Morza Aegejskiego i wkr[tce potem osiedlili si" na Malcie, Sardyoraz Sycylii i za=o/yli g=[wne miasta Carthage, Hippo, Ityk" ]Ityke,Uttica\ afrykaninie Gibraltaru.

FRYGIA]=ac.Phrygia\ kraina w Azji Mniejszej, pomi"dzy Bityni' a

Mizj'. G=[wne rzeki& Hermos, Meander i Marsyasz. G=[wne miasta&Kyzikos, Ikonion, Lampsakos, Abydos, Troja, Ankyra, Gordion.FRYGI, gr.Fryges, =ac.Phryges. Etnicznie F. powi'zani s' z Arme: i usadowili si" w Dacji. Tu wzro>li w si="tak bardzo, /e pozbyli si" p=acenia daniny dla Bizancium, a/ do czas[wJustyniana. W ko:Longobardom z Italii, G. w ko: zmieni=y

kierunek ich migracji, pod nazw' S=owian& znad Dunaju przenie>li si" nadWis=", a og[lny kierunek migracji ze wschodu na zach[d, odmieni= naopaczny z zachodu na wsch[d&A po latach wielu osiedli S=owianie na Dunaju, gdzie teraz W"gry i Bu=garia.I przezwali si" imionami od miejsc na kt[rych osiedli. Na rzece Morawie Morawianami, inni Czechami... itd. Rzymianie naszli na S=owian nad-dunajskich, usadowili si" pomi"dzy nimi i zacz"li ich ciemi"/y:. W[wczasS=owianie przenie>li si" nad Wis=" i nazwali si" Lechami, a od tych Lech[wprzezwali si" Polanami, drudzy Lechowie Lutyczami, inni Mazowszanami,a jeszcze inni Pomorzanami. Ci sami S=owianie ]znad Wis=y\, osiad=wszynad Dnieprem, przezwali si" tako/ Polanami, a inni Drewlanami, osiedlibowiem w lasach... itd.Numer& ]opuszczony w druku, do M. Stryjkowskiego Kroniki 1582\.

GERMANIA nad Morzem P=n. ]oceanus Germanias\ i nad Ba=tykiem]mare Suebicum\, w granicach& od zach. Ren, od p=d. Dunaj,

od wsch. Odra. Przep=ywa=y przeze< rzeki& Moenus ]dzi> Men\, Albis]+aba\, Visurgis ]Wezera\ i Nicer ]Neckar\, wg M.E.K.A.GERMANIE og[lna nazwa, obejmuj'ca szereg plemion& Cymbr[w,Teuton[w, Sueb[w, Sygambr[w, Fryz[w, Cherusk[w, Markoman[w,Frank[w, Aleman[w i innych, wg polskiej M.E.K.A.

GOCI, G=te, =ac.Goti, Gothi, Gothones, Gotoneslud pochodz. germ., zamieszkuj'cy terytoria wsch. Germanii. Dzieli= si"na Wizygot[w i Ostrogot[w.Goci, pchani na zach[d przez przybywaj'cych od wschodu Hun[w,przeszli Dunaj 376 i przenikn"li w g='b pa:, spustoszyli i spl'drowaliGrecj", oraz ograbili Rzym..., itd.Pomogli Rzymianom pokona: Atyll" pod Chalons, wyp"dzeni przez Frank[wdo Hiszpanii, gdzie wtopili si" w hiszparodkowy napis&...el.kogo kniazja Theodor. .eczat ]welikogo kniazja Theodora peat\.Z drugiej strony zwierz do lwa podobny. Tre>: drukowana w ca=o>ci przezkancelerza Rumiancowa w 1819, tom , nr 3, p. 6 ]Rumiancew\.

HERULE, Heruli staro/ytny lud, germa: przyby=a do Europy, prawdop. w IV w. po Chrys-tusie, podbili Alan[w i wyp"dzili Got[w z Dacji. Kontynuowali poszerzaniedominacji wzd=u/ Dunaju, a/ do czasu Attili 434 ]Attila\. Po jego kl"scepod Chalons, pa:

Jerzy Dargiewicz Litwa w XIII-tym wieku, szkice. San Francisco, 1997(99.


3/26

SKOROWIDZ NAZW, cz">:

Jerzy Dargiewicz Litwa w XIII-tym wieku, szkice. San Francisco, 1997(9

KORLAZI Karolingi Francuzi ]$\ OA, GZ.Numer 674, 1000.

KASOGI, Kasogi ]sko>noocy sko>ne % oczy\, Koso'ska zemlw dolnym biegu rz. Kubani. Pierwsza wzmianka w ruskich latop. w 965 r.]6473\, o rozgromie Chazarskiego Kaganatu kijowskim przez kniazia Swiato-s=awa Igorewicza ]946972\. Ostatnia wzmianka w 1223, przy przeniesieniukaukaskich plemion pobitych przez Mongo=o-Tatar[w.Rededa w=adca Kosog[w, zabity przez Mstis=awa na pojedynku, 6501,a drugi raz zabity wojami Mstis=awa Wo=odimerowicza 6530.

KRYWICZE, Krywiczanie, Krivihi-Kriwicziw g[rnym Dnieprze, zach. Dwinie i Wo=dze. Grodami Smole: ich w V w. n.e. dotar=a nad Dunaj i tu za=o/y=a paci i w 1207 uknu= plan podbicia ca=ego >wiata.Po >mierci D/yngis Chana 1227, jego synowie kontynuowali jego zamys=.Podbili Chiny, obalili kalifat Bagdadu 1263, czyni'c Seld/uka z Iconiumlennikiem ]p=aci= im danin"\. W 1237 Tatarzy, rasy mongolskiej, najechaliRosj", dewastuj'c kraj i morduj'c w najokropniejsze sposoby.W 1241 najechali Polsk" i W"gry. Na W"grzech, pod Pesz, pokonali W"gr[w,a pod Legnic', na l'sku Henryka, ksi"cia wroc=awskiego, w krwawej bi-twie 9 kwietnia 1241. Zawr[cili do domu w grudniu 1241, na wie>: o >mierciOgdaja bezpo>redniego nast"pcy D/yngis Chana.Timurlenk, zwany tak/e Timur Beg by= drugim strasznym wojownikiem,

pokonuj'c 1402 Turk[w pod Ancya ]Angora, w Azji Mniejszej\, i pochwytu-j'c ich su=tana Bad/azeta , kt[ry by= zwyci"zc' przeciw chrze>cijanom wEuropie i przed kt[rym dr/a= Konstantynopol.W po=. XVI w., Mongo=owie starcili wa/no>: w historii >wiata. Podzielili si"na znaczn' liczb" chanat[w i plemion, podpadaj'c pod w=adz" okolicznychlud[w. Do rasy mongolskiej nale/'& Tatarzy, Turcy, Finowie, Chi& i poide nazad=. na Lvovou zemlna gorodok na Lvov=.... Podpalili gr[dek i nie dali z niego wyj>:. Kto wycha= z grodu ci'gnie wo=y w odniesieniu do staro/ytnego Iranu.

POLANIE]por. S=awianie\Od polany; niepoprawnie od pola ]pole mog=o powsta: od polany, wnast"pstwie jej powi"kszania\.Plemi" z Sarmacji, nast"pnie osiad=e nad Morzem Azowskim, p[{niej wnaddnieprza


4/26



PO+OWCY, Polovci-Po=owci, ougri bliTurko-j"zyczne, koczownicze plemi" w Przyczarnomorskich stepach, mi"dzyDunajem a Wo=g', Krym, Przedkaukazie, w='czaj'c basen Donu i p=d. Do martwy.Zachodnia ga='{ Kypczak[w, w Zach. Europie znani pod nazw' Kuman[w.W 1113 w. zajmowali p=d.-ruskie stepy. Po naje{dzie Mongo=o-Tatar[w w1237, cz">: P. przesiedli=a si" na W"gry i Ba=kany, cz">: za> zla=a si" znaje{d{cami.Sugrow jeden z po=owieckich grod[w w 1113 w. na Siewierowskim Do-nie. Dok=adnego po=o/enia nie ustalono. Horodyszcze na lewym brzeguSiewierowskiego Donu, blisko Sidorowa, 4050 km poni/ej grodu Izjuma.Szarukan ]Osenew\ gr[d po=owiecki w zlewni p=n. Do: ziem Krymu ]niemal ca=y Krym,z wyj'tkiem w'skiego pasa w cz">ci p=d.\. Poza Krymem, obszar wielko>ciKrymu, w kierunku p=n., nie si"gaj'cy jednak r[wnole/nika 48 szer. geogr.p=n., w najbardziej wysuni"tym punkcie, w kierunku p=n. Na wsch. po obecnyMelitopol, a na zach. nieco poza rz. Dniepr, og[lnie po Ingulec, prawydop=yw Dniepru, tu/ przy jego uj>ciu.

Ja, zanim si"gn'=em do radzieckiej encyklop., odnosi=em wra/enie, /e skufby=o lasem ]dun. skov\, Cymbry, Drewlanie, Pskuf ]Pskov\ i odnosi=o si"od M. Czarnego, po Ba=tyk; Waregi. By=o obcym s=owem dla Grek[w idlatego nie przet=umaczalne z j. greckiego na s=awia: z KrymemChersonesus T a u r i c a ]taurus byk\, zamieszka=ym przez Cymbr[w.=ac. Scytha, Sctythes gr. Skythes podobie Kaspijskiego\, krewni staro/. Pers[w plemi"osiad=e w rejonie Nowogrodu Wielkiego ]Starego\, n(Jez. Ilmer, wierz'cyw ba=wany; s=aw ]chwal, wierz\. Gdy wiara chrze>cija


5/26

W styczniu 1869 Jules Oppert wyst'pi= przed Francuskim TowarzystwemNumizmatyki i Archeologii z propozycj', /eby uzna: istnienie przedakka-dyjskiego j"zyka i ludu, nazywaj'c {le Sumerami a kraj Sumerem.

TATARZY MONGO+Y, KUREMSA, KOSOGI, HUNY

TEUTONI, Teutones,szczep germ. zamieszka=y przypuszczalnie pomi"dzy uj>ciem rzek Albis]Elb'\ i Viadua ]Odr'\, podaje polska M.E.K.A. Zostali pokonani przez Mariu-sza w bitwie pod Aquae Sextiae, roku 102. The New Modern Encyclop. 1944&po raz pierwszy wspomniani w 4 w. B.C., w sojuszu z Cymbrami dokonaliinwazji rzymskich posiad=o>ci i zostali pokonani przez Mariusza 102101 B.C.Odt'd nazwy u/ywano do germaci Finlandii, Szwecji i Norwegii.Uzupe=nienie do numeru 674.

URALO-FISKIE, plemiona rodziny tura:. Gr[d ich Perese-cze< oblegany przez kijowskiego Swenelda, przez 3 lata, ok. 940 r.Pod naciskiem koczowniczych plemion, Ulicze i Tiwercy migrowali na p=n.Ostatnie wzmianki o U. z po=. 10 w.Kotowski, t=umacz'c Powie>:, zwie ich Lutyczami; znad rz. Dniestr.

WANDALE]=ac. Vandali\ wielka grupa szczep[w germaciwego wniosku. Historia politysi" staje, p=ywaniem po powierzchni zagadnie i Prusacy ]oraz\ Czud przylegaj' morWara/skiemu, ko=o kt[rego i Wargowie mieszkaj', a/ do Semowewydzia=u; ci za> sami Waregowie na zach[d od tego morza si"gaj' ziemi Angielskiej ]zemle Agnianski\ i do W=oskiej ]Wo=osz*ski\. I jeszcte narody nale/' do Jafetowych& Waregi ]Warazi\, Sweny ]Swei\, Normni ]Urmane\, Goci ]Gotie\, Ru> ]Ru>\, Anglicy ]Agniane\, HaliczanWo=ochwa ]Wo=osi\, Rzymianie ]Rimlane\, Niemcy, Karolingi ]Korzi\..., itd.W dalszej cz">ci& ...Polanom /e /yj'cym z osobna na g[rach, t"wiod=a droga od Wareg[w do Grek[w ]iz Warag w Greki\... Polanzamieszkiwali polany w naddnieprzaci.... Dlaczgo Norweg[w wi"c obecnie zaliczono$ Nawet do Szwecji Andrzej np=yn'=.... Do Waragii pojecha= drog' l'dow' ]Ide w Waragi...\.Wizyta >w. Andrzeja w Nowogrodzie jest zmy>leniem, opisanym w cz"pt. Zwi'zki, ale trasa nie jest, mnisi spod Kijowa o niej wiedzieli.Z dotychczasowych opis[w wynika, /e Waregowie zamieszkiwali

zach[d ]nie na p[=noc\ od morza Warja/skiego, si"gali ziemi Angiskiej i W=oskiej.Byli na trasie z Nowogrodu do Rzymu, drog' l'dow' te/ mo/na bytam si" dosta:.Dalej historyczne zapisy, bo opisane latami&Roku 6368. Roku 6369. Roku 6370. Przep"dzili Wareg[w za morze i niedali im daniny. Sami rz'dzi: u siebie pocz"li; i nie by=o u nich prawdy, ipowsta= r[d przeciwko rodowi, z wynik=ych por[/nie:


6/26

Niekt[rzy uczeni uto/samiaj' go z Rurykiem du:, /e Waregowie zostali zaproszeni... zza morza.Ciekawe, co kryje si" za tajemnicz' nazw' Warego-Rus[w, gdzie le/a=ata kraina, jakiemu l'dowi j' przypisa:. Jeszcze raz, wg mej wiedzy, Russ roux, Rurik Ruhr % rik reiks, Semigalia semiGallia, Bawar % regis.Warego-Russ to Bawaro-Russy z Gockiego Brzegu, Brunswiku, Ruhr, i Gallii.Stamt'd, poprzez Wo=ogoszcz ]na Gotskim Brzegu\ dostali si" do Rosji,drog' morsk'; z Ba=tyku wp=yn"li do D{winy, st'd tam Semigalia.Najwyra{niej, by= to historyczny szlak utarta droga, przez pokolenia.Roku 6412. Roku 6413. Roku 6414. Roku 6415. Idzie Oleg na Grek[w,Igora zostawi= w Kijowie. Zebra= mn[stwo Wareg[w, i S=owian, i Czudi, iKriwiczan, i Merii, i Polan, i Siewierzan, i Drewlan, i Radimicz[w, i Chor-

wat[w, i Duleb[w, i Tiwerc[w, tak/e s' To=kowiny, a wszyscy ci zw' si"Wielk' Skuf ]Welikaja Skuf\.Roku 6486. Roku 6487. Roku 6488. W=odzimierz zabija Rogwo=oda po=oc-kiego i dw[ch jego syn[w, c[rk" Rogwo=oda pojmuje ]si='\. Od Po=ocka, zWaregami, idzie do Kijowa, na Jaropo=ka. Jaropo=k zamkn'= si" z B=udem wKijowie. W tej opowie>ci ginie Jaropo=k, w Rodni. Podj"li go dwaj Waregowiemieczami pod pazuch" ]pod pazusie\. Gdy wszed= w drzwi, na spotkanie zW=odzimierzem, B=ud zamkn'= je, odcinaj'c reszt" swoich ]swoich Jaropo=-ka\, a dw[ch Wareg[w d{gn"=o go mieczami w p=uca lub pod pas, a/ si"podni[s= lub wyprostowa= ]wypr"/y=\. Wi"cej nr 1000, pod rokiem 6486.

Je/eli istnieje conajmniej kilka zapis[w o Waregach charakteru etniczno-geograficznego, /e by=o to plemi" i kraina w Zachodniej Europie, to spro-wadzanie nazwy do najemnik[w na us=ugach ruskich kniazi[w jest czyst'polityk', na kt[r' Rosjanie zbyt cz"sto zdobywaj' si" w Nauce.Np. gdy w USA wybuch=a epidemia AIDS, w 1984, wirus zaniesiony z Afry-

ki do USA, Rosjanie pope=nili d=ugi artyku=, w kt[rym wirus ten wydosta=si" z laboratorium broni biologicznej w USA ]jak w wierd=owsku w 1979,katastrofa, o kt[rej w[wczas >wiat nie wiedzia=, Ekaterinburg\. Artyku=Walentina Zapiewa=owa opublikowa= tygodnik Literaturnaja Gazieta, nr 44,1986, pt. Panika na Zachodzie albo co kryje si" za sensacj' wok[= AIDS.Polacy przet=umaczyli i tak/e opublikowali.... We wrze>niu 1986, radzieckitygodnik Nowye Wremja poda=, /e wirus wydosta= si" w czasie eksperymen-t[w w Forcie Detrick, USA. Za nim Prawda zamie>ci=a stosown' karykatur".Gaton Dugas, flight attendant, francusko-j"zyczny steward kanadyjskich liniilotniczych Air Canada by= pierwsz' osob' kt[ra przynios=a AIDS na terenUSA, z Afryki. By= to 1976 rok, lecz dopiero w 1981 roku odnotowano w USAzjawisko zapadania na t" chorob". Wyspa Fire Island w N.Y. obchodzi=a w1976 r. 200-lecie ]bi-centenial\, okupowana by=a przez homoseksualist[w.Gaton Dugas zmar= 1984, w Vancouver, na capsti sarcoma.W sprawie rozpadu j"zyk[w, spekulacje podobnej skali, patrz nr 1320, wkt[rym Tomasz W. Gamkerlidze i Wjaczes=aw W. Iwanow utrzymywali, /e

wzi"=y one pocz'tek na skalistym obszarze Kaukazu, z niezmiernie bogatyms=ownictwem ziem /yznych...W sprawie mordu polskich oficer[w w katy: wKatyniu obelisk z napisem, gdzie polscy oficerowie z radzieckimi je:, stron"\ zmonopolem w=adzy, policj" z milicj', OHP, itp., komunista nr 1680.Uczeni radzieccy, z Bol. sow. encikl., 19491957, tom 7, str. 23&Warjagi ]Varqgi\&1. dru/yny Norman[w, urz'dzaj'ce w 910 wiekach grabie/ne napadyna Zach. Europ", w poszukiwaniu s=awy i zdobyczy.2. najemnicy skandynawscy ]Szwedzi, Norwedzy i Duci ]kupc[w\. W skandynawskich sagach wyst"puj' pod nazwami Va-cringjar. Od Ruskich i Grek[w s=owo to przesz=o na arabski j"zyk ]varang\i =aci\, Anglicy ]Agniane\, Haliczanie...

Czym stwierdzenie to jest wi"c podparte$ O takim zrozumieniu....To ciekawe tak/e, /e terminem Waragi zwie si" Szwed[w, Norweg[w, Angli-k[w i Got[w, lecz naukowcy rosyjscy, ni polscy, nie przytoczyli ani jednegofragmentu latopisu, o takim znaczeniu, dla podparcia swej opinii. My wiemy,/e nie jest to konieczne ]nr 1152\.... Historia polityk' si" staje ]...\, mow'cyganki. Innymi s=owy, jest to go=os=owne stwierdzenie.I cho: to takie proste ]przytoczenie fragmentu\, /aden akademik nie wpad=na ten pomys= jedna z metod Nauki na polu historii.Gdy jedni m[wi' jedno, drudzy drugie, niczym nie podpieraj'c jest towojna s=[w, bez tre>ci, czcza dyskusja, polityka, jak z mordem w Katyniu.Rosjanie odcinaj' si" od obcej pomocy w zorganizowaniu pa nie. M[g=bym tu przytoczy: s=ownikwyraz[w obcych, zapo/yczonych od innych narod[w, wyrazy u/ywane w

>redniow. latopisach, pisanych na Rusi.W sporze, wa/nym jest nie tylko kto co m[wi, lecz kt[ra strona jest patolo-gicznym k=amc', je/eli jedna z nich jest.Goci mieszkaci wrem.

let, w tym >w. El fer na dolnym Dnieprze, jak nazywa=o si" miasto?ytomir w XIII-tym wieku ]w[wczas gr[d\, niepoprawnie ='cz' Duleb[w

z Wo=ynianami i Bu/anami ]blisko siebie, lecz s' r[/nice\, nie znaj' znacze< imion u/ytych w wara/skiej legendzie, nie s' >wiadomi Systemu nadawania imion&

Ma=ko Ma=usza, Rogwold Rogneda ]nr 300\, nie wiedz', kiedy bitwa nad Ka=k' mia=a miejsce ]nie w 1224\, i inne wy-

darzenia przepisuj' prosto daty z latopis[w, z b="dami do lat 45, nie s' w stanie poja>ni: szeregu termin[w u/ywanych przed rokiem 1300,

w tym& kojary, u/ika, riks, fofuda, ad, san, kob, ginszt, ro/aniec,kotora, ferewniki, i inne,

nie s' w stanie ustali: nawet kt[ry latopis z kt[rego zosta= przepisany.Wiedz' natomiast, /e jak zw' wara/ska legenda jest zmy>leniem, bodopatrzyli si" w niej naiwnych okrasze


7/26

lat 8561110. Akademicy polscy podobnie; co oznaczaj' nazwy& Wo=y:, Pu=awy, kiedy /y= Warsz ]od kt[rego Warszawa, kon-kretnie& w jakich latach\, ze znajomo>ci' j"zyk[w obcych {le nie trzebad=ugo szuka: by dojrze: potkni"cia. I r"ka w r"k" z radzieckimi.Semi ]p[= Semigalia\ ziemi', Siemowit ]siemo % vit\ Ziemowitem, itp.Postacie wara/skiej legendy, czyli Latopisu Silwestra 11101116, iPowie>ci wremiennych let Nestora, 1118; alfabetycznie&Askold i Dir bojarzy z otoczenia Ruryka 6368 roku. W drodze z Nowo-

gorodu do Carogrodu ]Konstantynopola\ zatrzymali si" w Kijowie.W 6371 wyruszyli z Kijowa na Grek[w, w 14-ty rok Micha=a cara ]855\.Obaj zamordowani przez woj[w Olega, roku 6388, ko=o Kijowa, nabrzegu Dniepru, w rej. dworu Olmina stoj'cego na wzg[rzu zwanego

Ugorsk' ]w"giersk'\. Na mogile Askolda postawi= Olma cerkiew.Asmud opiekun ma=ego Swiatos=awa w latach 64536454.B=ud wojewoda Jaropo=ka w 6486 r., i zdrajca ]stronnik W=odzimierza\.Dobrynia s. Ma=ki, brat Ma=uszy, wuj W=odzimierza Wielkiego 1015.Igor s. Ruryka, pod opiek' Olega do czasu pe=noletno>ci, zabity 6453

przez Drewlan, opodal Iskorestenia ]dzi> Korosteci w spotkaniu z carem greckim Ciemskim Zimiskesem, roku 6456; pi"kna i pon"tna w[wczas by=a....

Pretycz wojewoda Peczeng[w 6476 r.Radym i Wiatko bracia daj'cy pocz'tek plemionom

Radymiczan i Wiatyczan ]Wadom\.Rogneda c. Rogwo=oda, kniazia z Po=ocka, W=odzimierz poj'= R. si=' za

/on" 6486 r., matka Izas=awa, Mstis=awa, Jaros=awa, Wsewo=odai dw[ch c[rek ]nieznanych z imion\. Zmar=a 6517.

Rogwo=od knia{ po=ocki ]z Po=ocka\, przybysz zza morza, ojciec Rogne-dy, zabity wraz z dwoma synami 6486 r., przez woj[w W=odzimierza.

Ruryk, Sineus i Truwor bracia zaproszeni na Ru>, zza morza, 6368r;Ruryk osiad= w Nowogorodzie, Sineus w Bia=o-ozierzu ]jez. Bia=e\,Truwor w Izborsku ]30 km W od Pleskowa, dzi> Pskowa\.

Sweneld ]Swen Sr. senior; eld elder\ ojciec Mistiszy w 6453,wojewoda Igora w 6453, i Swiatos=awa w 6479 r.,

Swiatos=aw s. Igora i Olgi, zabity 6480 przez Peczeng[w, na porogach.Wara/ko doradca Jaropo=ka 6486 r., odradza= Jaropo=kowi spotkanie z

W=odzimierzem, kt[re okaza=o si" fatalnym dla Jaropo=ka.W=odzimierz 1015 lipca 15, w poniedzia=ek Swiatos=aw i Ma=usza;

Swiatos=aw Igor ]945972\ i Olga;Ma=usza Ma=ko ]m"/ek\ ma= ]m'/\ % /ena ma=/erdniow. ang.

fast mocny, sta=y, trwa=y\, Grim ]srogi\, Sfirkow, Prasten ]niem. prasslub prasseln, ssst\, Akun neti Igora ]synowiec, bratanek, isl. nefi Tros. plemiannik; un m=ody junosza, anglosas. geong, niem. jung, >reniow. ang. yonge, ang. young, junior\.}s=udzy Igora| Kary, }studekow| Tudkow, Karszew, ]tudorow\ Turdow, E]ermiskow, erliskow\ Ewliskow ]skov puszcza\, ]Woist\ Woikow, ]istIstr, Amindow, Prasten, Bernow, ]jatwag\ Jawtiag, Gunarow ]`rew wysoSzibrid ]`brid pi"kny\, Alda< Ko= Klekow ]ald stary\, Stegg Etonow]/ar=ok; anglosas. etan, >redniow. ang. eten, ang. eat % òn\, Sfirka;}s=udzy innych| Alwad Guda, Fudri Tuada, Mutur Uty(Utena ]Ute garnek, starofranc. utensile >redniow. ang. utensele, ang. utensi

Kupcy& Adun, }adolb antiw=ad uleb| Adu=b, Iggiw=ad, Oleb, Frutan ]frui

owoc\, Gomo= ]stary\, Kuci, Emig, Turbid ]ang. m"tny\, Fursten ]niem. F ksi'/"\, Bruny, }ald ]stary\| Roald, Gunastr ]`str starszy\, Frasten ]froèn wielki\, }iige=d| Igie=d ]niem. tiegel tygiel\, }turibew| Turbern ] =aturbare\, Mony, Ruald, Swen, Stir ]po(rusza:, miesza:\, A=dan, }tilei| Tilen}apubkar swen| Pubksar, }kuzelew| Wuzlew, }isino kobiricz| Sinko ]sinktopi:, zanurza:; ò ca=kowicie\ i Boricz.

WATYCZE, Vtyhi, vda-wada, va, ros.-s=aw.A-staroruskie plemi" /yj'ce w basenie rz. Oki i jej dop=yw[w Ugry, Moski innych.Wada dzia= ]wodny\ woda wat]er\; wada ]dzia= wodny\ za ]przy, obou, blisko, nad, na, roz\ % wada Zawada ]miejscowo>: na Roztoczu\.Rosjanie utrzymuj' /e Watycze od went ]Wened[w\, czyli S=awian, /yj'cyw >rodkowej i po=udniowej Polsce, po Karparty Wsch., wymienionych przrzymskiego pisarza Pliniusza ]1 wiek\.Watycze i Radymicze maj' by: plemionami polskimi ]od Lach[w\, wg auto

Powie>ci wremiennych let, powsta=ej ok. 11181157, pisanej pocz'tkowwe Peczerskim monasterze; Radym znad rzeki So/&Radimiczi bo i Waticzi ot Lachow. Biasta bo 2 brata w Lasiech, Radim, a druWatko; i priszedosza siedosta, Radim na So/u, prozwaszasia RadimiczWatko sede s rodom swoim po Oce, ot nego /e prozwaszasia Waticzi.Rosyjskie Q s=aw. , czytane A lub iA, w zale/no>ci od potrzeby, dwyr[wnane do jA } ja|; podobnie twardy znak raz twardy, raz d{wi"k Tak te/ wyr[wnano liczbowy opis lat od wszystkich opis[w odj"to 55by przej>: na od narodzenia Chrystusa, gdy u/ywano system[w& 5505505 i 5508.By: mo/e& Radymicze Radom, lub rad ]rz'd\ % dom =ac. dominium]prawo w=asno>ci\ dominus ]pan, mistrz\, w 1268 r. zwany Tor/kiem]targ[wkiem\, wo=., Ipat. ltps.

WENEDY, Venedy-Wenedyw >rodk. i p=d. Polsce, po Karparty Wsch., wymienionych przez rzymskie

pisarza Pliniusza ]1 wiek\.W czasach gdy Bastarnowie /yli nad dolnym Dunajem, Esty >rodkowyNiemnem, Goci u uj>cia Wis=y, a Wandale nad Odr'.

WERAGRY, Veragri celtycki lud w Alpach ]Alpes Poeninae\, g=[wmiasto Octodurus lub Octodorum, zwane te/ Forum Claudii Vallensiu]dzi> Martigny\, miasto albo osada we wschodniej Galli, w dolinie otoczobardzo wysokimi g[rami.

WE, Ves;-We> na Bia=o-ozierzu, p=n. Rosja, Zbiornik Gorkowski.

WINDELIKI,VindeliciLud pochodz. celtyckiego, zamieszkuj'cy p=n. Recj", mi"dzy Dunajem, Inea Alpami, wg polskiej M.E.K.A.Windelicja ]Vindelicia\ w staro/. geografii kraj posiadaj'cy granice&S Raetia, N Danube ]Dunaj\ i Vallum Hadriani,E Oenus ]Inn\, W terytorium Helvetii ]Szwajc.\.

Koresponduje z NE cz">ci' Szwajcarii, SE Baden i S od Wrttenberg i Bwari'. Razem z okolicznymi szczepami, podbita przez Tyberiusza 15 B.w koli si" na prawy brzeg rz. Kamy, wy/ej uj>cia rz. Watki.

R

Jerzy Dargiewicz Litwa w XIII-tym wieku, szkice. San Francisco, 1997(



8/26

1660 NAZWY GEOGRAFICZNELOKALIZACJA miejsc w tej pracy i kronikach; geograficznaszer. d=ug. nazwa miejscowo>cip=n. ]N\ wsch. ]E\57 36* 26 23* Adzele n(Goiw' ]germ.\, Gaujiena n(Gauj' ]=ot.\58 51* 21 33* Adzen ]germ.\, Adi ]=ot.\55 47* 21 12* Akitte ]germ.\, Leverikiai ]lit.\n(rz. Eketis dop=ywem rz. Danga, wpadaj'c' do Zat. Kurociu Windy do Ba=tyku

56 30* 21 49* Amboten ]germ.\, Embute ]=ot.\54 13* 21 45* Angerburg ]germ.\W"gorzewo ]pol.\ Ungura]lit.\, N od jez. Mamry ]germ. Mauer\40 26* 29 44* Ankora gr. ankyra ]kotwica\, dzi>Iznik ]tur.\57 31* 22 02* Anze ]germ.\, Ance ]=ot.\56 52* 21 30* Appreten ]germ.\, Apriki ]=ot.\,12 km NWW od Aizpute56 15* 21 39* Appule, Apulia n(rz. Lobe ]germ.\, Apoule ]lit.\ w p=n.-zach. ?mudzi, 8 km SEE od Szkud56 44* 21 53* Appusen ]germ.\, Rudbari ]=ot.\, 8 km SWW od Strundy57 24* 22 37* Arevale ]germ.\, Arlava ]=ot.\, 3 km od Valdemarpils56 29* 21 40* Assiten ]germ.\, Asite ]=ot.\ 9 km NE od Priekuli, 18 km NW od Baty55 16* 22 43* Asswyote ]germ.\, Erzwi=ki ]pol.\, w ?mudzi56 37* 25 07* Aszerade ]pol.\, Ascherade ]germ.\, Skriveri ]=ot.\n(Dwin', 72 km od Rygi56 56* 23 53* Babath; Castrum Babath ]Strelnek\ ]germ.\, Babile]=ot.\,14 km W od Rygi55 05* 23 48* Babty n(rz. Niewia/a44 45* 33 53* Bachczi-saraj ]tatar.\na Krymie, 28 km SW od Simferopola; na trasie Simferopol Sewastopol

54 33* 19 59* Balga n(Zalewem Wi>lanym, 10 km N odHeiligenbeil, 37 km SWW od Knigsbergu,

58 km NE od Elbl'ga, 64 km NW od Bartoszyc

56 09* 21 52* Barstycze]pol.\, Bartstyiai ]lit.\, na skrzy/owaniu tras Salanty Szeda, i Szkudy Kalwaria

54 13* 21 21* Barten ]germ.\, Bartai ]lit.\, Barty ]pol.\

54 15* 20 48* Bartenstein n(rz. Alle ]germ.\, Bartininkai ]lit.\, Bartoszyce n(rz. +yna ]pol.\, pisane przez Niemc[w tak/e&Heilsberg54 30* 23 02* Bartyninki ]pol.\, Bartininkai ]lit.\56 54* 21 42* Bassen ]germ.\, Basi ]=ot.\ 19 km SEE od Goldyngi n(Widaw'

51 26* 21 53* Baten ]germ.\, Bata ]=ot.\56 29* 23 04* Bayena ]germ.\, Bene ]=ot.\, 11 km W od Auce55 37* 23 44* Bejsago=a ]pol.\, Baisagala ]lit.\56 53* 21 13* Bekemnde ]germ.\, Upesmuia ]=ot.\ n(rz. Durbe, w uj>ciu Alleuxte ]=ot.Tebra\52 02* 23 08* Be=oe ]wo=.\, Bia=a Podl. ]pol.\, n(rz. Krzna 39 km W od Brze>cia Lit. n(rz. Bug

50 23* 24 00* Be=z, n(rz. Rzeczyca ]dop=yw rz. So=okija\, 61 km N od Lwowa, 45 km S od Wo=ynia n(rz. Bug

56 29* 23 04* Bene ]=ot.\, Bayena ]germ.\,11 km W od Auce50 49* 23 38* Bere>: ]r[/ny od Brze>cia Lit. n(Bugiem#\ 4 km E od Grabowca, 19 km W od Hrubieszowa52 29* 24 59* Bereza Kartuska ]pol.\n(rz. Jasio=a 54 km NE od Kobrynia, trasa Kobry: Lit.\, n(rz. Bug55 22* 23 22* Betygo=a ]pol.\, Betygala ]lit.\n(rz. Dubissa52 58* 23 28* Bia=ki n(rz. Ma=ynka, 30 km NE od Bielska Podl.50 29* 30 24* Bia=gorod k(Kijowa n(Dnieprem przy trasie Kijew ?ytomir, ok. 15 km W

50 06* 22 51* Bia=obrzegi n(Wis=okiem, 11 km NW od Przeworska 26 km NWW od Jaros=awia, 10 km NEE od +alan', Uszakowo ]ros.\, n(rz. wie/a, wpadaj'ca do Zatoki, 20 km SWW od Knigsbergu, 38 km NE od Braunsberga ]pol. Braniewa\

55 38* 27 03* Bras=aw n(jez. Drywiaty52 45* 22 50* Bra: ]pol.\n(rz. Bug Brest=-Litovski]ros.\53 11* 24 01* Brestowica n(rz. Swis=ocz, Brzostowica 45 km S od Grodna, 55 km E od Bia=egostoku53 15* 34 25* Briaciu rz. Kunia do +owaci.53 56* 19 22* Christburg ]germ.\, Dzierzgo< ]pol.\, 20 km E od Sztumu

57 08* 21 33* Cisse ]germ.\, Sise ]=ot.\, 14 km SW od Piltene

Jerzy Dargiewicz Litwa w XIII-tym wieku, szk ice. San Francisco, 1997(99.



9/26

55 54* 21 15* Cretyn ]germ.\, Kretinga ]=ot.\56 32* 21 32* Crote ]germ.\, Kroten ]=ot.\, 12 km N od Priekule, 12 km SE od Durbe, 12 km SW od Kalvene

50 40* 22 50* Czarnystok n(rz. Gorajec, 342 m npm55 04* 23 31* Czekiszki ]pol.\, ekike ]lit.\n(rz. Dubissa49 27* 31 01* Czerkasy n(Dnieprem, 160 km SE od Kijowa51 28* 31 18* Czernih[w n(rz. Desna, 129 km N od Kijowa51 57* 21 13* Czersk n(Wis=', 33 km S od Jazdowa50 20* 30 25* Czerwin, n(rz. Siniucha wpadaj'c' do Huczwy, dzi> Czermno; 22 km SW od Hrubieszowa54 30* 27 48* Czysty B[r, 72 km N od Miwiaty52 25* 22 40* Drohiczyn, n(rz. Bug54 22* 29 43* Druck, n(rz. Drut 65 km NW od Mogilewa, 47 km SWW od Orszy, 99 km S od Witebska56 15* 26 02* Dubena ]germ.\, skrzy/owanie dr[g& Rubene Jekabpils, lub bardziej prawdop.&56 17* 26 00* Zasa, odleg=e N od skrzy/owania dr[g o 6 km55 04* 25 27* Dubingen, 44 km NEN od Wilna, 13 km od Gedrojci[w56 49* 22 13* Duhren-Sudrab ]germ.\, Durape ]=ot.\55 31* 26 20* Dukszty ]pol.\, Duktas ]lit.\55 52* 26 31* Dnaburg ]germ.\, Daugavpils ]=ot.\ Daugpils ]lit.\, Dwinsk ]ros.\52 20* 21 44* Dume ]germ.\, Aizviki ]=ot.\, przy trasie Ylaki Trekni, tu/ przy obecnej granicy Litwa +otwa, po =otewskiej stronie,

14 km SE od Priekuli, 6 km NE od Truikinai

56 35* 21 21* Durben2\]germ.\, Durbe ]=ot.\ 22 km SW od Aizepute, 24 km E od Lipawy

56 41* 21 20* Duvenelke ]germ.\, Dunlka ]=ot.\ 27 km NE od Lipawy, 17 km SWW od Aizpute56 55* 22 58* Dirren ]germ.\, przy skrzy/owaniu dr[g& Tukums Zemite, i Irlava Pure57 01* 21 41* Edvale ]germ.\, Edole ]=ot.\, 20 km NWW od Goldyngi ]=ot. Kuldiga\

54 10* 25 00* Ejszyszki ]pol.\, 37 km NW od Lidy56 41* 24 12* Ekau ]germ.\, Iecava ]=ot.\, nie znane w XIII w.53 49* 21 52* Ekersburg n(jez. Spirding ]germ.\, Okratowo n(jez. Sniardwy ]pol.\ 6 km W od Arys ]germ.\, od Orzysza ]pol.\

47 41* 35 04* >w. Elfer na Dnieprze ]isl. elfr ^ rzeka\, progi, dzi> Zaporo/e ]za` ^ obok, przy\56 23* 21 40* Elkene ]germ.\, Elkuzeme ]=ot.\,ok. 4 km W od Priekuli53 48* 22 22* E=k ]pol.\, Lyck ]germ.\, Lyck ]lit.\

55 42* 21 44* Endriejava ]lit.\, przy trasie Gargdai Rietavas i Veivirenai Rietavas ]Wewir/any Retowo\

55 13* 36 36* Ermolino, 88 km SW od Moskwy55 15* 22 43* Erzwi=ki }r-z| ]pol.\, Ervilkas ]lit.\56 40* 22 58* Esarluk ]germ.\, Earluk ]$\; Ezerkalni ]=ot.\,

3 km SW od Biksti, 20 km NWW od Dobeli, 30 km E od Saldus

53 35* 19 34* Eylau ]germ.\, I=awa ]pol.\, n(jez. Jeziorak50 04* 29 58* Fastow, 60 km SW od Kijowa54 43* 20 01* Fischausen ]germ.\, n(Zalewem Wi>lanym, Primorsk ]ros.\, 32 km W od Knigsbergu

54 27* 21 02* Friedland n(rz. Alle ]pol.+yna\ Prawdinsk ]ros.\56 46* 22 32* Gaiken ]germ.\, Gaiki ]=ot.\, 17 km N od Saldus57 02* 22 47* Gandawa ]pol.\, Kandau ]germ.\, Kandava ]=ot.\, n(rz. Abava, GK55 49* 21 54* Gandingen ]germ.\, Stalgendi ]lit.\, przy trasie Plunge Rietvas 12 km S od Plunge, 11 km N od Rietvas

56 05* 22 00* Garde ]germ.\, Girkarte ]lit.\,przy trasie Kalwaria Plunge, 3 km SWS od Kalwarii, 6 km NWN od Olsad, 8 km NE od jez. Plateliu ]Plotele\

55 43* 21 24* Garisda ]germ.\, Gargdai ]lit.\ 16 km E od Memla ]K=ajpedy\

56 30* 21 17* Gavesne ]germ.\, Gavieze ]=ot.\ 28 km E od Lipawy, 12 km SW od Durbe

54 23* 18 40* Gda


10/26

50 18* 20 49* Grotniki ]pol.\, przy uj>ciu Nidy, 1 km E od Korczyna56 10* 22 05* Grumste ]germ.\, Seda ]lit.\, Szady ]pol.\54 36* 22 12* Gumbinen ]germ.\, Gumbine ]lit.\, Gusiew ]ros.\54 07* 20 35* Gutstadt n(rz. Alle ]germ.\, Lidzbark Warmi Koroste w obr"bie Warszawy obok Ogrodu Botanicznego przy Al. Ujazdowskich, 3,5 km S od Starego Miasta przysz=ej Warszawy

55 13* 22 41* Jensetilte ]germ.\, Jendroniszki ]pol.\, w ?mudzi, 6 km S od Erzwi=ek, 16 km N od Jurborka53 38* 21 48* Johannisburg ]germ.\, Pisz n(jez. Ro> ]pol.\, zamek na skraju Puszczy Galindskiej, zbudowany 1345

55 05* 24 17* Jonava ]lit.\, przy trasie Kowno Wi=komir55 05* 22 59* Junigeda 1313 r. ]pol.\, Gelgaudikis ]lit.\55 04* 22 46* Jurbork ]pol.\, Jurbarkas ]lit.\n(Niemnem Jurburg ]germ.\51 46* 18 05* Kalisz ]pol.\, Kalisz ]wo=.\n(rz. Prosna56 21* 21 30* Kalleten ]germ.\, Kalleti ]=ot.\

13 km SWW od Priekuli56 06* 22 01* Kalwaria ]pol.\, Kalvarija ]lit.\, 8 km N od Olsad, 15 km NE od Ploteli

56 37* 21 44* Kalven ]germ.\, Kalvene ]=ot.\, 19 km SWW od Strundy52 24* 23 50* Kamieniec Litewski n(rz. Le>na48 41* 26 35* Kamieniec Podolski, n(rz. Smotri53 43* 23 18* Kamienny Brod 1358, uj>cie rz. Kamienna ]dop=yw rz. Beber, Biebrza\, K.B. le/y na linii GrodnoRajgr[d ]w Grodnie opisano granice mi"dzy Litw' i Mazowszem53 52* 26 39* Kamie< ]pol.\, Kamene ]lit.\,64 km NE od Nowo- gr[dka, 73 km S od Wilejki, 79 km SE od Oszmiany

51 37* 24 58* Kamie< Koszyrski 50 km NE od Kowla, 96 km SW od Pi


11/26

Lielvarde ]=ot.\, Linvede ]=ot.\,Lenward]pol.\ 51 km SE od Rygi, len ]ziemia\ % ward ]strze/ona\

Lepene ]germ.\, odleg=e od Dwiny&56 49* 25 36* 1. Liepkalns ]=ot.\, odl. od Dwiny o 23 km, lub56 32* 26 24* 2. Ataiene ]=ot.\, odleg=e od Dwiny o 23 km57 11* 21 44* Lesede ]germ.\, Lagzdene ]=ot.\ 7 km SE od Piltene56 13* 21 19* Letzime ]germ.\, Lenkimai ]lit.\ 17 km SW od Szkud, 34 km N od Kretingi

54 14* 21 07* Leunenberg, w Prusach, zamek n(rz. Guber przy uj>ciu rz. Sajna ]germ. Zaine\, dzi> w Polsce, 12 km S od granicy pol.-rosyjskiej

55 58* 22 07* Leypiaseme ]germ.\, Lieplauke ]lit.\, 10 km W od Teleszy

54 34* 39 57* Lgow n(Ok' ]pol.\, L;govo]ros.\ Olgow56 32* 21 00* Libawa ]pol.\, Libau, Liebau ]niem.\, Lipawa ]=ot.\53 50* 25 20* Lida ]pol.\, Lyda ]lit.\, 90 km S od Wilna, albo53 53* 25 18* Lida, wg rosyjskiej mapy55 31* 23 05* Lidaveni ]germ.\, Lydavenai ]lit.\ n(rz. Dubissa, dop=ywem Niemna55 58* 22 06* Lieplauke ]lit.\, p=n. ?mud{ 5 km W od Teleszy56 32* 21 00* Lipawa, Libawa ]ros.-pol.\, Liepaja ]=ot.\, Seeburg Lyva ]germ.\,n(Ba=tykiem Libawa56 51* 21 46* Lippayten ]germ.\, Lipaiki ]=ot.\ 19 km SE od Goldyngi ]=ot. Kuldiga\

53 53* 21 57* Liw n(rz. Liwiec, 4 km SWW od W"growa, 67 km E od Warszawy, 35 km NE od Mi +"kno, mi"dzy jeziorami, przy trasie W'growiec Damas=awek, 14 km W od Damas=., 52 km NEN od Poznania

53 12* 22 05* +om/a n(rz. Narew54 03* 29 08* +ukomla ]ros.-pol.\, 125 km NW od Mohylewa, 89 km SW od Witebska, 90 km SES od Po=ocka, 86 km NWW od Orszy, 68 km NE od Borisowa, 137 km NE od Mi wie> w hrubieszowskim, 3 km S od Werbkowic, 9 km NE od Czerwina

49 52* 21 03* +ysa G[ra, wzniesienie 593 m npm., w G[rach wi"tokrzyskich >w. Krzy/, Opat[w opat, Modliborzyce modli: si"

54 02* 19 02* Malbork n(Nogatem ]pol.\53 44* 18 56* Marienwerder ]germ.\, Kwidzy< ]pol.\, 33 km S od Malborka

54 03* 22 31* Marggrabowa ]germ.\, Olecko ]pol.\, 29 km E od Suwa=k, 25 km NEN od E=ku

56 51* 26 13* Marxne ]germ.\, Madona ]=ot.\56 09* 21 35* Maseydis ]germ.\, Moeidis ]lit.\

39 km NE od Kretingi, 35 km E od Ba=tyku56 56* 22 41* Matekule n(rz. Amula ]germ.\, przy trasie Zemite Vane, 7 km W od Zemite, 13 km SWS od Gandawy

57 15* 21 56* Matre ]germ.\, Mater ]=ot.\, 6 km SW odUgali54 46* 20 13* Medenau ]germ.\, w Sambii, dzi> pobliskie Miedzionowo ]ros.\55 49* 22 05* Medingenai ]lit.\, Medyngiany ]pol.\, Medewageln ]germ.\, Miedniki$ ]pol.\, 20 km NW od Worny ]pol.\, Varniai ]lit.\, 22 km SWS od Telesz

55 45* 22 22* Miedniki ^ Woronie$ ]pol.\, Varniai ]lit.\56 39* 21 09* Medze ]germ.\, Medze ]=ot.\, 18 km NEN od Lipawy

54 52* 25 04* Mejszago=a ]pol.\, Mekogala ]lit.\, 26 km N od Wilna, przy trasie Wilno Wi=komir

55 43* 21 08* Memel ]germ.\, Klaipeda ]lit.\, K=ajpeda ]pol.\ przy wej>ciu z Ba=tyku do Zat. Kuro Otep, ros.Otepq, Otep,lit. Odenp,38 km SWS od Tartu-Jurjew, 44 km NE od Valka(Valga, 40 km NW od Voru }wyru|, 36 km NEE od Torva }tyrwa|

56 26* 24 04* Meysote ]germ.\, Meolne ]=ot.\n(rz. Mussa, 32 km SE od Mitway ]Jelgawy\51 09* 25 06* Mielnica na Wo=yniu 29 km SEE od Kowla52 20* 23 03* Mielnik n(rz. Bug, 52 km NW od Brze>cia Lit., 28 km E od Drohiczyna, 68 km N od Bia=ej Podl.

49 26* 27 25* Mi"dzybo/e ]pol.\, Med'ibo']ros.\, mi"dzy rzekami& Bu/ek i Bug G?, ukr. Boh

49 24* 25 37* Mikulin n(rz. Seret, 18 km S od Tarnopola, 12 km NW od Trembowli

51 34* 17 17* Milicz n(rz. Barycz, 50 km NEN od Wroc=awia56 39* 23 45* Mitawa ]pol.\, Mitava]ros.\, Mitau ]niem.\, Jelgava ]=ot.\, Jelgauva, Mintauja ]lit.\

42 km SW od Rygi

57 03* 22 12* Modaiki ]germ.\, Streijas ]=ot.\, 57 km NE od Goldyngi, 7 km SW od Rendy

57 16* 21 57* Moden ]germ.\, Modes ]=ot.\, 4 km W od Ugali53 23* 26 53* Mogilna, n(rz. Niemen lub... Mogilna ]M.\53 24* 26 59* M., 81 km SEE od Naupille, 18 km SEE od Stolbciai55 09* 22 40* Montwile n(rz. Mitawa, na ?mudzi 10 km NWW od Jurborka n(Niemnem

50 39* 19 56* Moskorzew, przy trasie Szczekociny J"drzej[w55 48* 37 38* Moskwa n(rz. Moskwa50 17* 22 52* Moszczanica, 245 m npm. moszcz, mo>: ]wysoko>:\, 10 km SEE od Tarnogrodu50 52* 22 57* Mo>ciska moszcz, mo>: ]wysoko>:\, 27 km NW od Zamo>cia, 9 km SE od ?[=kiewki

52 02* 29 16* Mozyr ]ros.-wo=.\n(rz. Prype:56 25* 51 20* Mo/ga, przy trasie Kaza< I/ewsk, 200 km NEE od Kazania, 905 km E od Moskwy

54 01* 31 45* Mstis=awl, w po=owie drogi mi"dzy Mohylewem n(Dniepr

a Ros=awlem, 92 km S od Smole wie> Nobel n(rz. Prype:55 33* 22 00* Nedinghen ]germ.\, Kvedarna ]lit.\56 43* 22 53* Neuenburg ]germ.\, Jurgi ]=ot.\, 8 km SWW od Jaunpils, 10 km NE od Blidene, 26 km E od Saldus

56 36* 24 30* Neugut ]germ.\, Vecmuia ]=ot.\54 47* 20 38* Neuhaus 1272, Neuhausen, w Sambii 10 km NE od Koenigsbergu, zbudowany 1272 ]$\, por. Kranz ]tak/e Neuhaus\

56 06* 22 17* Newaria; Newarie ]germ.\, Nevarenai ]lit.\56 01* 29 56* Newel ]pol.\, Nevel;]ros.\, 95 km N od Witebska, 96 km NE od Po=ocka

53 12* 26 40* Nie>wie/ ]pol.\, Nesvi'=]ros.\, 45 km E od Baranowicz, 28 km S od mjsc. Sto=pce, 17 km N od Klecka, 66 km NWW od S=ucka, 96 km SW od Mi


12/26

56 02* 22 20* Norwidy ]pol.\, Norvydai ]lit.\, 18 km E od Olsad ]lit. Alsediai\, 3 km NW od Ejgird[w ]lit. Eigirdiai\

55 56* 26 45* Nowenne ]germ.\, Naujene ]=ot.\, n(Dwin' 16 km NE od Dunaburga ]=ot. Daugavpils\

56 18* 43 59* Nowgorod Ni/nyj, przy uj>ciu Oki do Wo=gi 400 km E od Moskwy

52 01* 33 16* Nowogr[d Siewierski n(rz. Desna Nov=gorod= Severskyi]staroros.\53 13* 21 53* Nowogr[d n(rz. Narew, 1355 r., przy uj>ciu rz. Pisa ]Pisz\53 36* 25 49* Nowogr[dek ]pol.\, Nowohorudok ]ros.\,

Naugardukas ]lit.\52 26* 20 43* Nowydw[r 1355, Nowy Dw[r Maz. ]pol.\, przy uj>ciu rz. Narew do Wis=y56 37* 21 22* Octen ]germ.\, Liguti ]=ot.\n(jez. Birsine, na wsch. jego brzegu,24 km NE od Lipawy, 2 km N od Durbe53 39* 23 45* Odelsk55 16* 23 28* Ojrago=a ]pol.\, Ariogala ]lit.\n(rz. Dubissa56 14* 22 45* Okmiana ]pol.\, Akmene ]lit.\48 50* 25 08* Olesza n(Dniestrem Olesze n(Dnieprem, kijowski morski port54 24* 24 03* Olita ]pol.\, Alytus ]lit.\n(rz. Niemen56 02* 22 03* Olsady ]pol.\, Aliseide ]germ.\, Alsediai ]lit.\53 47* 20 28* Olsztyn ]pol.\, Allenstein ]niem.\51 48* 21 26* Opat[w na drodze z Sandomierza na G[r" +ysiec ]gdzie klasztor >w. Krzy/a\

54 32* 30 24* Orsza n(Dnieprem, 75 km S od Witebska53 39* 21 00* Ortelsburg ]germ.\, Szczytno ]pol.\58 20* 22 30* Osio= ]pol.\ wyspa E od Estonii; Saaremaa ]Samu sala\ ]=ot.\, ~zel;-Ezel ]ros.\, sel, Oesel, Osilia ]germ.\, Ozylia ]M. Stryjkowski 1582\50 07* 30 54* Oster, przy uj>ciu rz. Oster do Desny 65 km N od Kijowa

50 21* 26 30* Ostrog n(rz. Hory 18 km SE od +ucka53 43* 19 57* Ostr[da ]pol.\, Osterrode ]germ.\ n(jez. Drw"ckim, 35 km W od Olsztyna.

57 21* 28 22* Ostr[w ]pol.\, Ostrov=]ros.\, 50 km S od Pskowa51 30* 22 52* Ostr[w Lubelski, n(rz. Ty>miennica53 44* 24 31* Ostryna ]pol.\, Ostrina ]lit.\45 km E od Grodna, 54 km SWW od Lidy

54 25* 25 56* Oszmiana ]pol.\, Amena ]lit.\58 04* 26 30* Otepia, est.Otep, miedwie/a Go=owa51 18* 28 50* Owrucz 160 km NW od Kijwa, 120km N od ?ytom.52 48* 18 06* Pako>: ]pol.\n(rz. Note:, 23 km W od Inowroc.56 38* 21 46* Parbone ]germ.\, Perbone ]=ot.\,16 km W od Strundy49 59* 21 19* Parkosz, 3 km NE od Pilzna n(rz. Wis=ok58 31* 26 43* Parnawa ]pol.\, Parnau, Pernau ]niem.\ Pernava ]lit.\55 16* 23 39* Pernare ]germ.-=ac.\, Parvern lubParnen ]Wigand\, Parnrey ]Scheutz\, Parunen ]D=ugosz, pol.-=ac.\

, Pernarewo]pol.\

, Pernarva ]lit.\, 11 km E od Ejrago=y, 21 km W od Kejdan, ]b="dnie N od Kejdan\, 46 km NWN od Kowna

56 04* 24 22* Pasvalys ]lit.\, Szymancy ]germ.\57 05* 22 35* Pedewale ]germ.\, Liel ]=ot.\ 5 km N od Sabile, 14 km NWW od Gandawy

56 55* 21 58* Pelssen ]germ.\, Peli ]=ot.\, 6 km S od Goldyngi56 22* 21 00* Percunecalve ]germ.\, Perkones ]=ot.\ n(brzegiem Ba=tyku50 05* 31 25* Perejas=awl n(rz. Trubie/ 75 km SE od Kijowa ]Trubie/ dop=ywem Dniepru\

54 36* 39 45* Perejas=awl Siewierski n(rz. Oka, dzi> Riazal n(rz. San

50 40* 25 58* Perespa, wie> 14 km NW od Tyszowiec50 59* 25 10* Perespa, wie> 29 km NEN od +ucka50 05* 22 29* Pereworsk ]wo=.\, Przeworsk n(rz. Mleczka50 02* 22 30* ]prawy dop=yw Wis=oka\34 km E od Rzeszowa50 52* 24 13* Piatydnie ]wo=.\, ko=o rz. Bug i W=odzimierza Wo=.54 47* 22 30* Pilkallen ]germ.\, Pilkalnis ]lit.\, w Szalawii, opodal granicy z Nadrowi'54 39* 19 57* Pillau ]germ.\, Ba=tijsk ]ros.\, na Mierzeji Wi>lanej, 38 km W od Knigsbergu57 13* 21 40* Pilten ]germ.\, Piltene ]=ot.\

56 02* 21 49* Plotele]pol.\

, Plateliai]lit.\

55 55* 21 51* Plunge ]lit.\52 43* 19 43* P=ock n(Wis='50 02* 25 47* P=oskie, przy trasie Krzemieniec Tarnopol 6 km S od Krzemiecia55 47* 23 09* Podubissa n(rz. Dubissa55 21* 28 48* Po=ock ]s=aw.-ros.-pol.\n(Dwin', Polozk ]germ.\ 98 km NWW od Witebska, 150 km SEE od Dnaburga, 150 km SW od Wielkich +uk[w, 264 km S od Pskowa, 378 km SW od Nowogrodu Wlk., 195 km NEN od Miciu rz. Wiszaki ]Viakis\ do Niemna, dzi> pobliskie Zapyszki, odleg=e o 2 km w g[r" rzeki, na wsch[d od by=ego P. Bistena ]pol.\, Bisten ]germ.\ inn' nazw' Posztowa.

51 16* 25 09* Poworsk, 31 km E od Kowla, przy trasie kolejowej Kowel Manewicze Sarny

54 54* 20 35* Powunden 1352 ]germ.\, 35 km W od Labiau, 20 km N od Knigsbergu, 4,5 km od Zat. Kuro


13/26

59 26* 24 44* Rewel, Reval, Ko=ywaciu rz. Niemen do Zatoki Kurola56 51* 21 12* Sakke ]germ.\, Saka ]=ot.\55 39* 21 25* Sarde ]germ.\, naukiai ]lit.\, 20 km SEE od Memla, 14 km NW od Wewir/an

55 37* 22 20* Sare ]germ.\, Laukuva ]lit.\54 58* 22 43* Sareke 1275 ]germ.-=ac.\, Sury ]germ.\ SZ, iurai ]lit.\, n(rz. Szeszuppe, 13 km S od Jurborka n(Niemnem

57 07* 21 26* Sarneke]germ.\

, Sarnate]=ot.\

57 09* 24 50* Sattesele ]germ.\, Sigulda ]=ot.\, 53 km NE od Rygi54 54* 20 41* Schaaken 1352 ]germ.\, w Sambii, 28 km E od Labiau, 24 km NEN od Knigsbergu, 3 km S od Zat. Kuro:


14/26

54 58* 23 03* Szaki ]pol.\, aki ]lit.\, "ak=]wo=.\ SSz ^ ? 20 km SW od Welony, 57 km W od Kowna

56 56* 23 20* Szawle ]pol.\, Saulen, Schawli ]germ.\, iauliai ]lit.\56 16* 21 32* Szkudy ]pol.\, Skoudas ]lit.\, Skudy53 56* 19 02* Sztum ]pol.\, Stuhm ]niem.\, 10 km E od Wis=y50 07* 26 07* Szumsk n(rz. Wilja56 04* 24 22* Szymancy ]germ.\,Pasvalys ]lit.\55 03* 24 57* Szyrwinty ]pol.\, irvintai ]lit.\55 05* 23 25* redniki ]pol.\, Seredius ]lit.\n(Niemnem, przy uj>ciu rz. Dubissa do rz. Niemen

51 10* 16 36* roda ]pol.\, Sereda ]wo=.\, 32 km W od Wroc=awia54 52* 26 23* wir, n(jez. wir 75 km E od Wilna54 39* 21 05* Tapiau ]germ.\, Tapiawa lub Tapi[w ]pol.\, Gwardijsk ]ros.\, n(rz. Prego=a57 17* 22 36* Talsen ]germ.\, Talsi ]=ot.\50 32* 23 24* Tarnawatka, n(rz. Wieprz 22 km SE od Zamo>cia, 24 km W od +aszczowa

50 55* 22 37* Tarnawka, 17 km W od ?[=kiewki, 30 km SEE od Kra>nika, 38 km S od Lublina, 40 km SWW od Krasnegostawu

55 38* 24 13* Tarnogo=a ]pol.\, 0,5 km W od Upity, 13 km SW od Poniewie/ys

50 54* 23 09* Tarnog[ra n(rz. Wieprz, 21 km N od Zamo>cia, 10 km SWS od Krasnegostawu, 2 km N od Izbicy

50 23* 22 44* Tarnogr[d, przy trasie Bi=goraj Przeworsk

50 26* 23 47* Tarnoszyn n(rz. Rzeczyca50 03* 21 00* Tarn[w ]pol.\, Ternawa ]wo=.\55 15* 22 10* Tauroggen ]germ.\, Taurogi ]pol.\55 59* 22 16* Telesze ]pol.\, Teleiai ]lit.\, Teleschi, Telsche]germ.\49 23* 21 12* Telicz ]wo=.\, Tylicz ]pol.\, Prze="cz T.57 06* 21 35* Terewenden ]germ.\, Teranada ]=ot.\ 16 km S od Piltene

57 20* 21 39* Thargale ]germ.\, Targale ]=ot.\,8 km S od Ventspils54 51* 20 08* Thierenberg, 28 km NW od Knigsbergu, w Sambii57 11* 24 50* Thoreida ]germ.\, Turaida ]=ot.\n(Gauj' 54 km NE od Rygi

55 04* 21 53* Tilsit ]germ.\, Tyl/a ]pol.\, Tile ]lit.\, S?, Sowieck ]ros.\, krzy/acki zamek nad Niemnem, za=o/ony 1280

56 32* 21 26* Todayten ]germ.\, Tadaiki ]=ot.\, 8 km SEE od Durben, 27 km E od Lipawy, 24 km NE od Priekuli

54 20* 19 32* Tollamit ]germ.\, Tolkmicko ]pol.\50 27* 23 25* Tomasz[w Lub. n(rz. So=okija50 46* 25 00* Torczyn ]pol.\, 23 km W od +ucka, 47 km E od W=odzimierza Wo=.

53 02* 18 36* Toru< ]pol.\, Thorn ]germ.\n(Wis='54 10* 25 54* Traby ]pol.\, Trabos ]lit.\, 30 km S od Oszmiany, 63 km N od Nowogr[dka

56 23* 21 36* Trecne ]germ.\, Trekni ]=ot.\, 7 km S od Priekuli49 17* 25 45* Trembowla n(rz. Seret 28 km S od Tarnopola56 56* 22 47* Trenzen ]germ.\, Zemite ]=ot.\,33 km W od Tukums39 57* 26 15* Troja ]pol.\, Troy ]ang.\, staro/ytny gr[d, dzi> ruiny S od Cie>niny Dardanele54 38* 24 56* Troki ]pol.\, Trakai ]lit.\, 23 km SWW od Wilna54 10* 19 25* Trus, germ.Elbing, dzi>Elbl'g, s ]jezioro\, jez. Dru/no S od Elbl'ga, TD, S?.57 02* 22 42* Tschawl ]germ.\, apuli ]=ot.\, n(rz. Abava 7 km W od Gandawy, 8 km SEE od Sabile

56 50* 21 46* Turlowe ]germ.\, Turlava ]=ot.\, 18 km NE od Aizpute51 05* 24 35* Turijsk, n(rz. Turja 18 km SW od Kowla52 03* 27 46* Turow, przy uj>ciu rz. Stwiga do Prypeci56 58* 23 10* Tuskemen ]germ.\, Tukums ]=ot.\56 50* 35 55* Twer ]Kalinin\, n(rz. Twerca, 165 km NW od Moskwy55 43* 22 10* Tweryment, dzi> Twery, Tvirai]lit.\ przy trasie Ret[w ]lit. Rietavas\ Warna ]Varniai\

57 03* 21 46* Tygwe ]germ.\, Tigve ]=ot.\, 16 km NW od Gold.53 36* 23 12* Tytuwiany ]pol.\, Tytuvenai ]lit.\ 12 km NEE od Lidowian ]lit. Lydavenai\

50 54* 23 39* Uchanie ]wo=.-pol.\, 7 km E od Wojs=awic57 17* 21 37* Uderenne ]germ.\, Odrante ]=ot.\ n(Windaw', 15 km S od Ventspils57 17* 22 01* Ugale ]germ.\, Ugale ]=ot.\56 19* 23 22* Ugiany, n(rz. Dubissa, 27 km N od Welony56 38* 22 30* Ulliwa ]germ.\, na zach. brzegu jeziora Ciecieres,w po=owie drogi mi"dzy Saldus a Striki ]ok. 2 km S od Saldus\

56 56* 21 16* Ulmale ]germ.\, Ulmale ]=ot.\n(Ba=tykiem55 27* 22 27* Upinas ]germ.\, Upynas ]lit.\55 38* 24 13* Upita ]pol.\, Upyte ]lit.\, 13 km SW od Poniewie/ys56 46* 21 17* Upseden ]germ.\, Upsede ]=ot.\, 34 km NEN od Lipawy56 31* 21 33* Useten ]germ.\, Usaiki ]=ot.\, 8 km N od Priekuli57 13* 22 09* Usmesede n(jez. Usme ]germ.\, Usma n(jez. Usmas ]=ot.\50 52* 24 07* Usti=ug, n(rz. Bug 14 km N od Wo=ynia57 14* 21 27* Usua ]germ.\, Uawa n(rz. Uawa ]=ot.\55 30* 25 36* Utena ]lit.\, Uciana ]pol.\, T C54 37* 24 23* Uugostis, 57,5 km E od Wilna, 45 km SE od Kowna57 19* 21 34* Varve ]germ.\, Varve ]=ot.\, n(Windaw' 10 km S od Ventspils

57 30* 21 50* Vede ]germ.\, Vede ]=ot.\57 19* 21 40* Venese ]germ.\, Vendzava ]=ot.\, 7 km S od Piltene55 31* 21 34* Vesete ]germ.\, Veivirenai ]lit.\, Wewir/any ]pol.\

57 37* 22 27* Videle ]germ.\, Vidale ]=ot.\55 56* 22 20* Viesve ]germ.\, Vievena ]lit.\, 7 km SES od Teleszy58 25* 25 37* Viljandi ]est.\, Felin ]lit.\, Weliad ]staroros.\.56 14* 21 00* Virga ]germ.\, Cepleniek n(Ba=tykiem 39 km N od Po=ongi, 32 km S od Lipawy

56 42* 21 12* Virgenave ]germ.\, Vergali ]=ot.\57 35* 25 58* Viwam ]Villa apua Viwam\ ]germ.\, Vijciems n(rz. Vija ]=ot.\56 19* 21 45* Viwiten ]germ.\, Viriliai ]lit.\, 16 km NEE od Szkud, 8 km NW od Ylakiai, 17 km SE od Priekul

55 50* 23 16* Wajsznogo=a ]pol.\, Vaiknegala ]lit.\, 12 km D od Szawli

57 17* 22 34* Waldegalen ]germ.\, Valdegale ]=ot.\, 4 km N od Talsi57 03* 22 27* Walgalen ]germ.\, Valgale ]=ot.\57 46* 26 00* Walk ]germ.\, Valk=]ros.\, Valk ]=ot.\

57 23* 22 36* Walpenen ]germ.\, Valdemarpils ]=ot.\56 44* 21 53* Walteyten ]germ.\, Valtaiku ]=ot.\ 12 km NW od Strundy, 18 km E od Aizpute

50 00* 31 25* Wara/ska wyspa na Dnieprze, cypel przy uj>ciu rz. Trubie/ do Dniepru

54 49* 23 52* Warlow 1367 ]germ.\, Garliava ]lit.\, 68 km S od Kowna

56 33* 21 39* Wartajen ]germ.\, Wodegu-Vartaje ]=ot.\ 13 km NE od Priekuli

56 28* 21 23* Warthaven ]germ.\, miejsce przesta=o istnie:, w pobli/u Susta ]=ot.\, 14 km W od Priekuli56 34* 21 23* Warwa ]germ.\, Varva ]=ot.\, 4 km S od Durben53 47* 24 51* Wasiliszki ]pol.\, Vosylikis ]lit.\, 33 km SW od Lidy55 42* 22 45* Wayken ]germ.\, Wajgowo ]pol.\, Vaiguva ]lit.\56 24* 22 57* Wegery ]germ.\, Vegeriai ]lit.\

przy trasie Auce Kroupiai54 38* 21 13* Wehlau ]germ.\, Welawa n(rz. Prego=a ]pol.\ Veluva]lit.\, Znamiensk]ros.\56 36* 24 12* Wella-Bershof ]germ.\, Kraukr-Puki ]=ot.\, przy trasie Vecmuia Bauska, 12 km od Vecmuiy

56 52* 22 08* Welzen ]germ.\, Krogseta ]=ot.\, 10 km E od Gold.57 19* 25 16* Wenden, Wendeculla ]germ.\, Cesis ]=ot.\, Venden=, Cesis]ros.\,Kie>]pol.\ 83 km NE od Rygi

57 50* 27 00* Werro ]germ.\, Verro-Werro ]ros.\, Verys ]lit.\55 36* 21 33* Wewir/any ]pol.\, Veivirenai ]lit.\56 49* 24 36* Weza-Riga ]germ.\, Ore ]=ot.\n(Dwin' 34 km SEE od Rygi

55 24* 26 38* Widze ]pol.\, Vydiai ]lit.\55 05* 23 17* Wielona ]pol.\, Veliuona]lit.\n(rz. Niemen




15/26

SKOROWIDZ NAZW, cz">: 51 14* 18 34* Wielu< zwany starogrodem w 1228 r., 60 km NW od Cz"stochowy, 68 km SE od Kalisza

54 29* 26 55* Wilejka ]pol.\ w Litwie,110 km SEE od Wilna56 52* 21 49* Willegale ]germ.\, Vilgale ]=ot.\, 15 km SW od Goldyngi54 41* 25 16* Wilno ]pol.\, Wilna ]germ.\, Vilnius ]lit.\,55 15* 24 46* Wi=komir ]pol.\, Ukmerge ]lit.\, Vil;komir=]ros.\, na skrzy/owaniu szlak[w WilnoPoniewie/ys i KownoUtena56 16* 21 32* Windawa ]pol.\, Windau ]germ.\, Ventspils ]=ot.\, Ventpils ]lit.\55 21* 21 13* Windenburg ]germ.\, zbud. ok. 1360, Vente ]lit.\

56 27* 21 25* Wirpen ]germ.\, Virga ]=ot.\58 15* 26 02* jez. Wirzjrw ]germ.\, Virc=erv=]ros.\ Vortsjarv ]=ot.\52 05* 20 23* Wiskitki ]pol.\, Wyskytky 1355, 5 km NW od ?yradowa, 46 km SWW od Warszawy

49 47* 23 23* Wisznia ]wo=.-pol.\, 48 km W od Lwowa, 20 km W od Gr[dka, 16 km E od Mo>cisk

55 10* 30 16* Witebsk n(Dwin', 129 km W od Smole jest 22.Uzna=em za cenny wk=ad do wiedzy o s'siedztwie Litwy i przenios=emnazwy na wsp[=czesn' map" +otwy. Niestety, nie wszystkie z nich uda=o si" odnale{:, ale te, kt[re odnalaz=em poda=em ich lokalizacj", z dzisiejspisowni' nazw, i dok=adno>ci'.Mapy maj' tytu=& Das Lettische Sprachgebiet um das Jahr 1884, entw.w. Past. Dr. A. Bielenstein, gez. v. M. Bielenstein.Na marginesach&Karte I. zu A. Bielensteins Grenzen ger Letten.miniaturowy napis&KARTOGR ZAV A. IL:INA SP.B. ]zapewne skr[t& Kartograficzeskij Za

wod A. Ilina, Sankt-Petersburg\, i miniatura dwug=owego, carskiego or=a Die Landschaftlichen and sprachlichen grenzen derLetgallen und Semgallen, der Kuren und Liven um 1250. entw. vDr. A. Bielenstein, gez. v. M. Bielenstein.Na marginesach&Karte II. zu A. Bielensteins Grenzen ger Letten.miniaturowy napis&KARTOGR ZAV A. IL:INA SP.B. ]jak wy/ej\, i miniatura dwug=owego,carskiego or=a. Curonia und Semigallia um 1250, jak wy/ej ]Past. Dr.A. Bielenstein\, wydana 1890 ]r[/nica z poprzednimi\.Orygina=y obu map, w kolorze, znajduj' si" w Czytelni Map ]Map RooBiblioteki przy Uniwersytecie Kaliforni, w Berkeley, opatrzone sygnatura

mapa 145585 ]wpisana do zbioru 30 wrze>nia 1971\,mapa 145587 ]tak/e wpisana do kolekcji 30 wrze>nia 1970\,

mapa dane nie zmie>ci=y si" na wykonanej przeze mnie odbitceksero ]bo na marginesie\, zapewne podobne.2. Na podstawie mapy w skali 1& 500 000 ]1 cm na mapie ^ 5 kmterenie\ nie zdo=a=em ustali: i zlokalizowa: szeregu miejscowo>cokolicach jeziora Durbe, pomi"dzy 56 30* a 56 50* N, i 21 15*a 21 50* E, mi"dzy jez. Durbe a rz. Tobber ]germ.\, Tebra ]=oze zlewni rz. Durbe i Tobber. S' to ]w alfabetycznej kolejno>cAllenburg, Asseboten, Birsegalve, Boyenseme, Bredeme, DuppeJameyten, Jersalen, Lasen, Libben, Merke]s\, Padore, PopudikePundiken, Seppen, Strutte, Zilden, Zynthere.3. Odleg=o>ci do innych, wi"kszych miast podane w linii prostej.4. Wyci'g z map o r[/nej dok=adno>ci; nawet w mapach operacyjnych ]szbowych\ istniej' r[/nice w siatce ok. 1* w odniesieniu do tych samych miejja tak/e musia=em zaokr'gla:, w sumie jest to pogl'd wskaz[wka, bymiejsca odszuka: na mapie, gdyby zaistnia=a taka potrzeba.



16/26

ALTA, s=aw.L;to-Lto,L;t=-Lto, ros.Al;ta-Altarzeka w Ksi"stwie Perejas=awla, dop=yw Trube/y i uroczyszczena tej/e rzece, na p=d.-wsch. od Kijowa.

APULIA, Appule,gr[d na ?mudzi, blisko rz. Barta, powy/ej Schoden, Scoden,Szotten, Skoudas.Szwedzi atakowali Apuli" 852, w kraju Kuron[w.

ARANZACH]akkad.\ staro/. nazwa rzeki Tygrys.

ATHON, ros.Afontova gora Athontowa gora

AgionOros ]ros. Athon\ g[rzysty i lesisty p[=wysep w Grecji, naMorzu Egejskim, wschodni cypel Chalkidoci za niebezpieczn'.W 492 p.n.e. rozbi=a si" tu flota perska. W 480 p.n.e. przygotowuj'c now'wypraw" na Grecj", Kserkses kr[l perski 485465 p.n.e. kaza= przekopa:przyl'dek A., aby podobna katastrofa nie powt[rzy=a si".Wysoko>ci 2033 m n.p.m., wg Powszechnego Atlasu wiata, Warszawa,

1974; 6700 st[p, wg American Int*l Encyclop. 1953, czyli 2042 m n.p.m.]1 stopa ^ 0.3048m\; r[/nica mo/e by: zaokrogleniem st[p do pe=nej ichsetki; obecnie Hagion Oros czyli Monte Santo ]>wi"ta g[ra\, ci'gnie ame-rykacio=a Greckiego ma tusw[j monaster odwiedzany corocznie przez pielgrzym[w, itd.20 monaster[w& 17 greckich, 1 ruski, 1 bu=g., i 1 serbski dodajeThe New Modern Encyclop. 1944.Numery& 652, 656, 658, 760, 778, 788, 978,

AUKSTOTA, =ac.Auxtecia, niem.-=ac.Auxtote, niem.Austeten,najwy/sza cz">: ?mudzi w okolicach Wielony. Nazwa mylnie zastoso-wana do Litwy w=a>ciwej ]okolic Nowogr[dka\, powielana w ten spos[b dopo=owy lat 1980-tych, przez kompilator[w ]Czaplini=, co oznacza=a nazwa Auxtete.Auxtete ]niem. Austeten\ dotyczy=a najwy/szej cz">ci ?mudzi, w okolicachWielony ]partes superiores\. Od Wielony do Widukli, Rosie< i Ejrago=y zwano?mudzi' >redni' ]mediae partes\, strony za> Miednik i Wangen stanowi=ynajni/sz' cz">: ?mudzi ... jak przekonywuj' kr[lewieckie papiery i opisypodr[/y. 0165-01-188, pod 1348 r.W roku 1266, wyrusza z Krakowa w drog"pobo/ny Jan, syn Sulna Sulninis katolik, narodu litewskiego, z prownicjiAuxtecia w Litwie otrzymuj'c list od burmistrza i radnych Krakowa. 0165-01-112. Je/eli by=a to prowincja w Litwie, to nie by=a Litw' }w=a>ciw'|.

BABEL, Wie/a BabelLatopis i Powest, w cz">ci wprowadzeniowej ]Wst"p\ opisuje&I zst'pi= pan B[g popatrze: na s=up i miasto, i rzek=& oto plemi"

jedno i jeden j"zyk. I pomiesza= B[g ich j"zyki, rozdzieli= na 70 i 2i rozproszy= po ca=ej ziemi. Po zmieszaniu j"zyk[w B[g wiatremwielkim s=up zniszczy=. Dzi> jeszcze, mi"dzy Assyri' i Babilonemwidniej' jego ruiny wysokie na 5433 =okcie i na tyle/ szerokie.5433 =okcie ^ 2425 metr[w, 2390 =okci ^ 1067m ]1 =okie: ^ 0.4463m\.Ruiny Wie/y Babel, znane tak/e jako wi'tynia Belusa, wznosz' si"stopniami do wysoko>ci 190 m ]625 st[p, 1 stopa ^ 30,48 cm\.Mo/naby za=o/y:, /e w latopisie u/yto jednostek miar, r[/nych od tu przyto-

czonych ]=okie: mia=by 3,506 cm$\. Lecz raczej inny proces mia= tu miejsce u/ywano mno/nika 10, z niezrozumia=ych dla mnie wzgl"d[w ]innysystem zapisu danych$\. Wie/a mia=aby w[wczas ok. 240 m wysoko>ci.Babel, dos=ownie oznacza brama Boga. Wed=ug 11-tej ksi"gi Genezis,konstrukcj" jej rozpocz"li potomkowie Noego, w rezultacie Powodzi, alenigdy nie skowi'tynia Belusa, lub Bel, kt[re by=o jednym z g=[wnych gmach[w Babilonu,i olbrzymi pag[rek zwany Birs Nirmud jest powszechnie uwa/any za miejsce.Inne wzg[rze, kt[re do dzisiejszego dnia nosi nazw" Babil, zosta=o przezniekt[rych uznane za Wie/" Babel.Uzupe=nienie do numeru 720, 1000.

BAKTRIA, ang.Bactria, s=aw.Nuktranstaro/ytny kraj w p=n.-wsch. cz">ci dzisiejszego Afghanistanu.We Wst"pnie do Powie>ci wrem. let, obyczaje opisane, po Syrii, /e B. zwanis' Brachmanami ]psiarzami, hyclami\ i Ostrownikami ]lud{mi Wschodu

staronord. ostr austr\, b="dnie wyspiarzami s=aw. ostrow, b='d w t=uma-czeniu Juliana Kotowskiego z 1860, wyspy w Afghanistanie....

BIA+O-OZIERZE,s=aw.Beloozerona prawym brzegu rz. Szeksnej ]Weksna\, u {r[de= wyp=ywu z jez. Bia=ego.W koci wrem. let, Sineus brat Ruryka mia= tu osi'>:.

BIA+OBRZEGI, s=aw.Belobereze, dzisiejszy Nikopolw Powie>ci wrem. let miejsce wymienione pod 6453 r. ]845\, w dokumencieuk=adu pomi"dzy Grekami z Konstantynopola a Rusi', /e Rusi nie wolnozimowa: w uj>ciu Dniepra, Bia=obrzegach, ani u >w. Elferia. progach, dzi>Zaporo/e za ]przy, obok, na\ % poro/e ]pogranicze\ rog ]granica\.

BITHYNIA,pol.BITYNIAstaro/ytne terytorium w p=n.-zach. Azji Mniejszej, nad Morzem Czarnymi Morzem Marmara. Niezale/ne kr[lestwo, sta=o si" p[{niej rzymsk' pro-wincj'. Miasta Nikokodemia i Nica nale/a=y do Bithynii, tak/e greckiekolonie Chalcedon i Heraclea, Pontica. Mieszkaci', zamieszkiwana przez ludno>:

pochodzenia trackiego. Po okresie niepodleg=o>ci B. zosta=a podbita przezRzymian 74 r. p.n.e. Za Augusta sta=a si" osobn' prowincj' konsularn'.Numery& 1000 ]pod rokiem 6443\.

BIZANCJUM,=ac.Byzantine gr. pierwotna nazwa miasta Konstantynopol. Za=o/one 658 B.C. przez greckichosadnik[w. Dogodne po=o/enie handlowe zapewni=o prosperit", przetrwa=orozpad i upadek innych, greckich miast. Roku 330 A.D. nowa era zacz"=a si" dlaB., gdy Konstantyn Wielki uczyni= miasto stolic' Rzymskiego Imperium.Constantine Caius ]lub Gaius\ Flavius Valerius Aurelius Claudius, rzymskicesarz, z przydomkiem Wielki, syn Constantiusa Chlorusa, ur. 274 A.D. W337 zachorowa=, ochrzci= si" i zmar=, dziel'c cesarstwo pomi"dzy trzechsyn[w, o imionach& Constantine, Constantius i Constans.Wg Ma=ej Encykl. Kult. Ant. 1990& kolonia dorycka nad Bosforem. KonstantynW. przeni[s= tam stolic" pa


17/26

BIZANTYJSKIE IMPERIUMza=o/one 395 A.D., gdy Theodosius, przed >mierci' rozdzieli= RzymskieImperium pomi"dzy dw[ch syn[w& Arkadiusa i Honoriusa. Starszemu synowiTheodosiusa Arkadiusowi przypad=y& Azja Mniejsza, Syria, Egipt, Grecja,Tracja, Mesja, Macedonia i Kreta. W Bizancium, j. grecki i gr. cywilizacjadominowa=y, ale prawo by=o rzymskich imperator[w. Pod ich w=adz', zacho-wano prawo i oficjalne formy Rzymu. B. trwa=o ponad tysi'c lat, po upadkuZachodniego Imperium. Znane tak/e jako Greckie Imperium.B. by=o wyodr"bnion', administracyjn' cz">ci' Imperium Rzymskiego. Do-minowa=a kultura i j. grecki. Do koci i utworzenia dwu, zwalczaj'cychsi" nawzajem od=am[w& rzymsko-katolickiego i grecko-prawos=awnego.29 maja 1453, turecki su=tan Mohammed zdoby= Konstantynopol, k=ad'ckres przesz=o tysi'cletniemu istnieniu.Numery& 692, 722, 766.

CELESYRIA, gr.Kojle Syria,=ac. Coelesyriapocz'tkowo nazwa wkl"s=ej doliny mi"dzy Libanem i Antilibanem, rozci'gni"tanast"pnie na terytoria mi"dzy Libanem a Eufratem ]Damaszek, Heliopolis,Emesa, Palmyra. W czasach p[{nego cesarstwa nazwa ta obejmowa=aca=' Syri" p[=nocn' wraz z Kommagene }Hama n(rz. Asi, w Syrii, J.D.|, wprzeciwie CHE+M LUB.za=o/ony w 13 w., przez Dani=" ]12011264\, ale czas jego za=o/enia niejest pewien wysoce zagmatwany w wo=y Czermno, 5 km N od Tyszowiec, 11 km SW od Werbkowic.Roku 981 W=odzimierz Wlk. zaj'= Grody Czerwici rozpczynaj'cej si"& Zgodnie z uprzedni' ugod', kt[ra zawarta by=a mi"dSwiatos=awem wielkim kniaziem Ruskim i Sweneldem, pisano pri Thefesinkele, Iwanowi zwanemu Ciemskim, carowi Greckiemu, w Derestr

miesi'ca ijula, indikta 14, w lato 6479.Przy Teofilu Sinkelu; Iwan zwaCiemskim ^ Johann Zimiskes ]Johann 976\. Derestr ^ Dorostol, wgKotowskiego 1860, tak te/ pisz' Rosjanie obecnej doby& Dorostol....i pri Svnal=d, pisano pri Fefel sinkele i k Ivanu,naricaemomu Cm;ski[, car[ greh;skomu, v= Derestr, msi[l, indikta v= 14, v lto 6479.

EKATERINBURGza=o/. 1723, na Uralu, przez Piotra Wielkiego, na pami'tk" Katarzyny Tu komuni>ci zamordowali cara Nikolaja z jego rodzin', 16 lipca 1918Komuni>ci rozstrzelali rodzin" cara 1918 w Ekaterinburgu i zmienili jegonazw" na Swierd=owsk. Autorom encyklopedii nie wypada=o zas=u/onyRosjanom jak W.N. Tatyszczew przypisa: s=owo car, u/yli kazionnyw obawie przed grobowymi konsekwencjami....Ko=o Swierd=owska zosta= zestrzelony Francis Gary Powers, 1 maja 196lec'cy na samolocie szpiegowskim U-2, z Peshawar w Pakistanie, z zamiare

wyl'dowania w Bodo, w Norwegii.2 kwietnia 1979 wirus anthrax, w postaci k="bu, wydosta= si" przez ndopatrzenie z wentylatora laboratorium broni biologicznej w Swierd=owsZakazi= 94 osoby, nie mniej ni/ 68 z nich zmar=o. Pierwsza ofiara zmapo 4 dniach, a ostatnia po 6 tygodniach. Komuni>ci trzymali wydarzenietajemnicy. W 1992 Borys Jelcyn przyzna= si" do wypuszczenia, naukowckraj[w zachodnich odwiedzili obszar w czerwcu 1992 i sierpniu 1993, zabniono im jednak wst"pu do samego laboratorium. Uda=o si" ustali: miejspobytu ofiar w tym czasie wszystkie mieszka=y na kierunku wiej'cego wiatGdyby wiatr wia= w kierunku miasta liczba ofiar si"gn"=aby tysi"cy.W 1986, tj. w 7 lat p[{niej, ZSRR doni[s= >wiatu, /e wirus AIDS wydosta= z laboratorium w USA ]jak w Swierd=owsku\. Obszerny artyku= o laboratoriabroni biologicznej w USA, bazuj'cy na wiadomo>ciach wywiadu radzieckiegzosta= przet=umaczony na j. polski i opublikowany. Gaton Dugas, flight attedant, francusko-j"zyczny steward kanadyjskich linii lotniczych Air Canada bpierwsz' osob' kt[ra przynios=a AIDS na teren USA z Afryki, w 1976, le

dopiero w 1981 roku odnotowano w USA zjawisko zapadania na t" chorobzmar= 1984, w Vancouver na capsti sarcoma, Waregi cz">: II Skor. naz

ELFER, >wi"ty, ...ou svtogo Eleufr; isl. nazwa rzeki ]elfr\porogi ]pogranicze\ na rz. Dniepr w rejonie dzisiejszego Zaporo/a, wynikpor[wnania zapis[w pod r. 6453 ]945\ i 6479 ]971\, gdzie u/yte by=y nazBia=obrzegu, Elfera i prog[w. W 945 r. w kolejno>ci wyst"puj', od uj>ciag[r" Dniepru& uj>cie Dniepru, Bia=obrzeg i >w. Elfer ]czyli progi\. Ale, gSwiatos=aw, w powrotnej drodze na Ru>, z wyprawy na Grek[w, nie m[przekroczy: prog[w w 971 wr[ci= do Bia=obrzegu. Tu zimowa= i wios972 zabili go Peczyngowie przy ponownej pr[bie pokonania prog[w. Logbadaczy dotychczas zawodzi=a i znajomo>: tekstu Powie>ci; nr 1680.

EOLIA, EOLIDA, gr. Ajolis,=ac. Aeoliap=n.-zach. wybrze/e Azji Mniejszej, od rzeki Hermos do Hellspontu, skonizowane przez Eol[w, g=[wne miasto Kyme.




18/26

SKOROWIDZ NAZW, cz">: EUFRATgr.Eufrates, =ac.Euphrates

FAFLAGONIA, Faflagon;ska zemlPaflagonia.

FLANDERSflam.by=y kraj na brzegu M. P=n., obecnie Wschodnia i Zach., Belgia i cz">:p=n. Francji ]granicz'cy z Artois na zach. i Hainault na p=d.\.Z rejonu Danii, p=n. Niemiec, Flandrii i Holandii migrowali Waregowie wg='b przysz=ej Rosji ]Wareg Bawar % =ac. rex, regis\.C[rka Flandry by=a za Mendogiem, zabitym 1263.

GEONA}arch.| inna nazwa rzeki Nil

GILIA, Gil;, }gelia| Gaelic, j. gaelicki, Szkocja, Szkockie Wy/ynywe Wst"pie do Latopisu i Powie>ci wymieniony jest zakon ]prawo\ Giliian,/e /ony orz'... itd., a za nimi obyczaje Brytanii, o prostytucji.

HALICZ, Galih;,n(rz. +ukwa, dop=ywem Dniestrudo 1240 ]1241 nowego kalendarza\ znajdowa= si" 6 km S od obecnegomiasta na miejscu staro/. Kry=os ]Krylos\, na wysokim cyplu grzbiecieterenu. Przedmiot usilnych zabieg[w Dani=y i utyskiwania, narzekania piscana niewiernych ]katolickich\ Haliczan.

HERAKLEJA, gr.Heraklea, =ac.Heracleacz"sta nazwa miast, wyst"puj'ca ok. 40 razy.1. H. Pontike ]=ac. H. Pontica\, dzi> Eregli, du/e miasto portowe

w Bitynii wschodniej, w pobli/u uj>cia rz. Likos;za=o/one 550 n.e., przez kolonist[w megarejskich,

2. H. Perinthos miasto portowe w Tracji, nad Propontem,stara osada Samijczyk[w.

Numer 1000; ruska konnica zap"dzi=a si" do Heraklei, roku 6443.HYRKANIA, ang.Hyrcaniastaro/ytny okr"g w Azji na p=d. brzegach Morza Kaspijskiego.Morze Chwalijskie zwane Hyrkaci Illarii powsta=o 380 p.n.e. samodzielne pa: ]poz. lit. 0565\, zapewne obja>ni= gdzie to

miejsce by=o i prawdop. dobrze, bo u/y= odno>nika ]nie mam obecniedost"pu do jego ksi'/ki\.Rosjanie obecnej doby ]1988\ podaj', /e nazwa nie zachowa=a si"& Iskoroste< drewlaIthaki wyspa na Morzu Jo Pskowa\, n(jez. Gorodiszczewskim.W 1303 r. gr[d przeniesiono 250 m w kierunku zach., na ?urawi' G[r"]"erav;[ goru\.

JAZDW, wo=.ezdov;-jezdowgr[d nad Wis=' posadowiony 4 km S, w g[r" rzeki, od wsi Warszawy]wody Warsza Warsza % wa, z rodu Rawicz[w, wojewody Boles=a-wa, wspomnianego w wo=. ltpsi 12461268, w Ipat. pod 12491268\.Jazd[w posadowiony, na terenie Ogrodu Botanicznego naszych ju/czas[w, podlega= Czerskowi, odleg=emu o ok. 30 km w g[r" Wis=y.



19/26

SKOROWIDZ NAZW, cz">: Po Jazdowie Al. Ujazdowskie w Warszawie u Jazdowa. W wo=.ltpsi wzmiankowany 1262 i 1282 ]w Encyklopedii Powszechnej PWN,w roku 1281, jak w Ipat, ltpsi, tj. bez skorygowania w niej lat Ipat. ltps naodchylenia do 45 lat w opisie wydarzelny z niej wyci'g, jeden zwielu, ='cznie z bitw' nad rz. Ka=ka 1224...\, Kroniki, nr 798, 766.U schy=ku XIII wieku przesuni"to siedzib" Jazdowa o 4 km N, wd[= rzeki, do wsi Warszawa.W Jazdowie Litwini pochwycili Siemowita Maz. i zabili 1262.06.23, asyna Konrada uj"li i uprowadzili. W 1282 Jazd[w wymieniony z okre>-leniem gr[d, z racji najazdu Boles=awa, s. Siemowita, na brata Konra-da,i poide na brat svoego. na Kondrata. k gorodou. k= ezdovou.

KABALIA, gr.Kabalia, =ac.Cabaliakraj w Azji Mniejszej, granicz'cy od p=n. z Frygi', od zach. z Kari', odp=d. z Liki', od wsch. z Pizydi'.

KAPPADOCJA, gr.Kappadokia,=ac.Cappadociakraj w Azji Mniejszej, granicz'cy od p=n. z Morzem Czarnym, od wsch. zArmeni', od p=d. z Cylicj', od zach. z Likaoni' i Galacj'.G=[wne rzeki& Halys, Pyramos i Saros. Najwa/niejsze miasta& Mazaka]p[{niejsze Cezareja\ Garsaura i Melitene. Mieszkaciach uj"cia. Prawdop. by= to pose= Batego, wys=any dogrodu spos[b uj"cia pos=a zatajony ]dyplomata\, rzecz naganna.

KIRINIJA, gr.Kyrene,=ac.Cyrenestaro/. grecki port w p=n. Afryce, stolica Cyrenajki ]Cyrenaica\, z portemApollonia, za=o/. w 641 r. B.C., przez Dor[wDzi> Cirenaica, w Libii, zwana tak/e Barca.

KOLCHIDA, gr.Kolchis,=ac.Colchiskraina w Azji Mniejszej, na p=n.-wsch. wybrze/u Morza Czarnego, rzekiFasis ]dzi> Rioni\, i Akampis ]dzi> Szorok\.Podbita przez Mitrydatesa ]pocz. w. B.C., nast"pnie podbili Rzymianietworz'c z niej prowincj" Pontus.

KONSTANCJA,sob[r w K., ang.Council of Constancegr[d w Baden, Niemcy, na p=d. brzegu jez. Konstancji.Jez. Konstancja na granicy Szwajcarii, Baden, Wrtemberg,Bawarii i Austrii; zbiornik na rzece Ren ]niem.Rhein, ang.Rhine\.

Sob[r w K. specjalna rada Ko>cio=a Rzym.-Katol. w latach 141418. Niemiecki cesarz, papie/, 26 ksi'/'t, 140 wojewod[w, ponad kardyna=[w, 7 patriarch[w, 20 arcybiskup[w, 91 biskup[w, 600 dygnita>wieckich i doktor[w, i ok. 4000 ksi"/y uczestniczy=o w zgromadzenskazuj'cym Jana Husa na >mier:, wraz z Jeromiejem z Pragi, usun"rywalizuj'cych papie/y Jana XXIII, Grzegorza XII i Benedykta XIII, orobra=o Marcina V do papieskiego tronu.

KONSTANTYNOPOL,CAROGRD Constantine % gr.polis ]gr[d, miasto\; gr[d za=o/. przez KonstantyWielkiego ]274337 A.D.\, rzymskiego cesarza, kt[ry ochrzci= sprzed sam' >mierci' 337.05.20(21 A.D., Bizancjum.Konstantynopol zwany by= Nowym Rzymem centrum wiary Prawos=awnKonstantynopol Carogrodem rezydencja cesarzy ]csar car\. Piwotnie Csar by=o nazwiskiem rodziny Juliusa w Rzymie. Po podniesiego do godno>ci dyktatora, Gaius Julius Csar, s=owo sta=o si" okre>leniew=adcy-imperatora. Gaius ]lub Caius\ Julius Csar ]ur.100, zm. 44 B.CW Rosji, tytu=u car Iwan Gro{ny u/y= po raz pierwszy 1547. Kanicar wymniony w dokumencie z ok. 945 ]6453\, kt[rego tre>: wci'gni"to do Latopi Powie>ci wremiennych let. Kani prawdop. kani ]ziemi$\ % car.W K. mia= odby: si" Trzeci wiatowy Sob[r 869870 A.D. ale cerkiene ksi"gi postanowiono przet=umaczy: na j. s=awialepione

Izaaka, uda= si" do Filipa, cesarza niemieckiego 11981208, o/enionez siostr' Alexiusa Eiren' Angelic'. Filip wys=a= do papie/a InnocenteIII ]11981216\ i zim' 1203 wyruszy=a z Italii krucjata w celu przywr[cetronu prawowitym. Konstantynopol oblegali od 9 aprila, pi'tku, 5-tetygodnia postu, i zdobyli gr[d 12 aprila, na >w. Bazylego Spowiednikaponiedzia=ek, ju/ 1204 ]nowy rok zaczyna= si" wiosn', od marca\. Zdobywobdarli >wi'tynie ze z=ota, srebra, drogich kamieni, naczy< cerkiewnych, ikokrzy/y i Ewangelii. W>r[d wymienionych wojewod[w&Se /e imena woewodam ich& Markos ot Rima w grade Bernie ide/e bie poganyj z=yj Dedrik, Ikondof Oflandr ot Markowa ostrowa Wendik...Od 1453 Istanbu= gr.eis ten polin ]na miasto\; gr[d zdobyty1453.05.29 przez Turk[w pod wodz' Mohammeda II.Imiona cesarzy w Konstantynopolu, wspomnianych w Powie>ciwremiennych let&867886 Wasilij ]pol. Bazyli\, Basileios Macedolubu z Jadwig', kr[low' Polski.Numery& 846, 916, 920, 990, 1546.



20/26



LAODICEA1. miasto w p=d.-zach. Frygii, n(rz. Likos, za=o/. przez Antiocha Theosa,

nazwane tak na cze>: jego /ony, Laodike,2. miasto portowe w Syrii, na p=dzach. od Antiochii, za=o/.

przez Seleukosa ; twierdza i o>rodek handlowy,3. L. Katakekaumene, miasto w Liakonii, przy trakcie prowadz'cym do

Eufratu, za=o/one przez Seleukosa na cze>: matki,4. miasto w p=n. stokach Libanu, zwane Scabiosa ]=ac. scabies

>wierzb, tr'd, liszaje\ z powodu cz"stych tam epidemii tr'du.

LEUKADIAalboLEUKAS skalisty p[=wysep na Morzu Jo na Crsusie ]546 B.C.\,kt[ry zosta= podbity przez Pers[w, za Cyrusa. Lidyjczykom przypisuje si"wynalazki pewnych, muzycznych instrument[w i barwienie we=ny, tak/esztuk" kucia /elaza. Stolic' by=o miasto Sardis. J"zyk lidyjski nale/a= doj"zyk[w Anatolii.Kraj w >rodkowej cz">ci zachodnich wybrze/y Azji Mniejszej. Obszar krajusi"g= a/ po rz. Halys i granice Medii, na p=d. od rz. Meander, z czasem ogra-niczony zosta= do g[rnego biegu rz. Hermos. Od p=n. graniczy=a z Mizj',od wsch. z Frygi', od p=d. z Kari'. Wa/niejsze miasta& Tyatejra, Sardes,Magnezja, Hypaipa, Filadelfia.Terytoria le/'ce pomi"dzy rzekami Hermos i Meander, skolonizowane

przez Jo: prowincji Pamfylii. Zachowa=o si" wiele zabytk[wz okresu wojen perskich ]rze{b, pomnik[w grobowych\ oraz teatr[w,amfiteatr[w i inskrypcji z czas[w rzymskich.

LITWAw=a>ciwa zwana b="dnie Auksztot'.Numery& 608, 976.

LOKRIDA, gr. Lokris, =ac. Locri Epizephyriikraj w Grecji >rodkowej, wywodz'cy sw' nazw" od Lokrosa. Cz">ci&1. Ozolska ]Lokroj Ozoloj\.

2. Opuncka ]Lokroj Opuntioj\.3. Epiknemidyjska ]Lokroj Epknemidioj\.4. Epizefyriska ]Lokroj Epizefyrioj\. Cz">: Ozolska wa/niejsze miasta& Naupaktos, Antikyra, Amfissa,

g=[wna rzeka Platanios. Opuncka po=o/ona nad Zat. Eubejsk', g=[wnym miastem Opus,

mniejsze& Kymnos i Larymna. Epiknemidyjska z miastem Skarfe i W'wozem Termopilskim. Epizefyriska jedno z najstarszych miast gr. w p=d. Italii, za=o/. w VII w. B.C.

W pobli/u zbudowano s=ynn' >wi'tyni" Persefony.

LUBLIN,s=aw.L[blin, s=aw.{ ^ OUpolski gr[d n(rz. Bystrzyca, znany od XII w., w XIII w. kilkakrotnie naje/-d/any przez Jatw", Wo=ynian i Tatar[w. W 1243 oblegany przez Dani=" Wo=. ]12011264\, bezskutecznie. Zim' 1258(59 spalony przez Burondaja ]wo=. ltps ledwie nadmienia\.

W 1268 Szwarno, s. Dani=y, wojowa= te okolice. W 1277 Syrput, brat Trojdena, najecha=. W 1282 sam Trojden, kt[ry poni[s= >mier: w drodze powrotnej do Raj-grodu, gdy pod Drohiczynem dop"dzi= go Leszek Czarny i wybi= wszyst-kich rabusi[w odci'gaj'cych z =upami, ='cznie z dowodz'cymi Jatw'.

LUKAONIA, gr. Lykaonia,=ac.Lycaonia,pol.Likaoniakraina w p=d. cz">ci Azji Mniejszej, mi"dzy Fryg i', Galacj', Kappadocj' iCylicj'; otoczona od p=d. =a:., adoptowane przez Rad"Nici przeciw Arianom, potwierdzone przez Rad" Konstantynopola 381 A.D.Charakterystycznym by=o wprowadzenie poj"cia z Ojcem >wi"tym, wy-mierzonego przeciw herezji Arian ]Arianie\; wprowadzenie s=[w i Syn iomini"cie klauzuli zst'pi= do Piekie= cytowanych w liturgiach ko>cio=[wRzymsko-Katolickiego i Anglikaci Ma=ej Azji. Za=o/ony 264 p.n.e., by= rezydencj'car[w Bithynii ]ros. Vifinq\. W drodze z Ma=ej Azji na Ba=kany, sta= si"g=[wnym centrum targowym i rzemie>lniczym.Rezydencja car[w Diokletiana ]284305\ i Konstantyna ]do czasu prze-niesienia stolicy do Konstantynopola, w 330 r.\.

NOWOGRD WIELKIczytajSTARYpierwszy zapis o istnieniu grodu pochodzi z 859 r., lecz jest to informacjautrwalona w p[{niejszym okresie ]uzupe=nienia dziej[w wstecz, z dalszy-mi tego skutkami...\.W 989 Joachim z Kijowa zosta= pierwszym episkopem Nowogrodu.W 1036 Jaros=aw sadza na knia/enie syna W=odzimierza.Na pocz. XI w., stary, drewniany gr[d by= ju/ w z=ym stanie i w 1044 Jaro-s=aw M'dry 1054 za=o/y= nowy, st'd nazwa& nowy gr[d Nowogorod.W 1044 rozpocz"to budow" kamiennych >cian kremla wg danych z1966, w 1045 postawiono kamienny chram Sofiji, na wz[r kijowskiej,zniszczonej wkr[tce przez po/ar 1049.Cerkiew Sofiji wybudowana na wz[r >w. Sofiji w Konstantynopolu, wgAmerican International Encyclopedia, 1953.W 1063 Wsewo=od za/eg= gr[d, kt[ry nast"pnie zgorza=.W cerkwi Sofiji pocz"to prowadzi: ksi"gi po wizycie Andronika 1165,latopis zwany Sofijskim lub latopisem wielkim ruskim. By=a to niejako 4-taredakcja dziej[w ]Hermana Wojaty 1188$\, po& 1. Latopisie Silwestra,1116, 2. Powie>ci Nestora, 1118, i 3. kijowskiej Polikarpa, 1160-tych.Latopisanie, czyli dzia=alno>: kronikarsk', zwano sofijsko-nowogrodzkimi.


21/26



Wykopaliska z lat 1934 1935, tzw. Rurykowo gorodiszcze, znajdu-j'ce si" w odl. 2 km na p=d od Nowogrodu, u {r[de= Wo=chwa zjez.Ilmen]w[wczas Ilmer, mer morze\, znane na pocz. XII w. w starymnowogrodzkim latopisie pod nazw' Gorodiszcze, w znacz. rezyden-cji nowogrodzkich kniazi[w, wykry=y s=oje z prze=omu IX(X wieku.Do tej pory nie uda=o si" znale{: starszych s=oj[w ]warstw\ ponadX wiek.W ko: Syrii.

PAMFYLIA, gr.-=ac. Pamphylia,dawniej Mopsopiakraina w Azji Mniejszej, pomi"dzy Liki' i Cylicj', oddzielona od Likii g[raKlimaks, od Cylicji rz'k' Melas. Na p=n. graniczy=a z Pizydi' g[rami Tauruna p=d. si"ga=a do morza zwanego Pamfyliskim.Najwi"kszy przyl'dek& Leukotejon, rzeki Katarraktes, Kestros, EurymedoMelas; miasta& Olbia, Perge ]nad rz. Kestros\ ze s=ynn' >wi'tyni' ArtemidAttaleja, Magydos, Aspendos, Syllyon, Kibyra, miasto portowe Side.Do czas[w Aleksandra Wlk. pozostawa=a pod panowaniem perskim,p[{niej Seleucyd[w, w korodkach [wczesnej Rusi& Perejas=awlu, W=odzimierzu Wo=ycok. 30 os[b, a do ok. 121020 ]do czas[w Simona z W=odzimiern(Kla{mie\ blisko 50 przygotowanych do swej misji.Simon 1226, powo=uj'c si" na Latopis wykonany przez Polikarpa, m[w

mianowaniu Leontija do Rostowa, Niko=aja i Efrema do Perejas=awla, Isdo Rostowa, Germana do Nowogrodu, Stefana do W=odzimierza Wo=yci wrem. let wymienione przy okazji pobytu Swiatos=awa w Perejas=awcu, roku 6476 ]968\, a nast"pnie pod 6479 ]971\, przy wyprawiSwiatos=awa na Bu=gar[w.

PERESOPNICAPeres]o\p]nic\a pere % soplemennikgr[d na Wo=yniu, dzi> grodzisko ko=o wsi Peresopnica, Rowe


22/26



sopnici ]1208, pod 1208, 0001-02-725\. 1244& W toe / leto. prijdoa Litwa.i woewaa oko=o peresopnicy ]peres=pnici\. aiwno Roukowi.dani=owi /e i wasilku echasta w pinsk. 0001-02-797

PERLAMgerm.nazwa wsi u/yta w traktacie zawieszenia broni na lat 10, pomi"dzy Jagelem}Jagie=='| najwy/szym ksi"ciem Litwy, i Kenstutem ksi"ciem na Trokach,a }z drugiej strony| Wynrikiem z Knyprodu wielkim mistrzem Zakonu.I. Dani=owicz& Wioska Perlam b"dzie zapewne Prze=om nad Niemnem kup[=nocy Grodna, o 3 mile od niego odleg=a. . ..itd.Istotnie, wioska Prze=om ]pol.\, Pere=om ]ros.\odleg=a jest o 3 staropolskiemile N od Grodna, tj. 25 km ]1 mila ^ 7467 m\. Ale niem.Perlam nie ma nic

wsp[lnego ze s=aw.prze=omem ]staroros.perelom=\.Perlam =ac.perla, perula ]per=a\, to germ.Per=owo per=owy, dzi> niem.perlen, AE, MN starofranc. i >redniow. ang.perle ]per=a\.Z ca=' pewno>ci' Perlam nie jest Prze=omem n(Niemnem wyjawia zupe=nenierozeznanie tre>ci traktatu; granica PrusyLitwa by=aby dowi'zana doGrodna, lecz nie dowi'zana do Prus.... Wszystkie jej punkty w Litwie.

PIZYDIA, gr.Pisidike,=ac.Pisidiag[rzysty kraj w Azji Mniejszej, po=o/ony na p=n. od Likii i Pamfylii, granicz'cyna p=d.-wsch. z Cylicj', na wschodzie i p=n.-wsch. z Likaoni', za Zach. zKari'. G=[wny =a pol. Zaporo/e,ros. Zaporo';e.charakt. miejsce na dolnym Dnieprze, w rejonie dzisiejszego Zaporo/a.W Latopisie i Powie>ci wymienione przy okazji wyprawy Swiatos=awa naGreki, roku 6479 ]971\. Przy jego powrocie na Ru>, nie m[g= przekroczy:prog[w, osadzonych Peczengami. Tu zosta= zabity wiosn' roku 972.

PROPONT, gr.Propontis, pol.Propontyda, dzi> Morze Marmara,obszar morski pomi"dzy Hellspontem i Bosforem Trackim.

PYLOS miasto portowe w Messnii, naprzeciwko wyspy Sfakterii.

RAJGRD raj gr[d raj& 1. granica, 2. g[ra.nad Jeziorem Rajgrodzkim, na Pojezierzu Suwalskim, w pow.Grajewo, woj. Bia=ystok.Rajgr[d gr[d pomi"dzy Prusami, Jatwie/' i Mazowszem. Gr[dRaj w posiadaniu Stekinta 1252 ]w Ipat. ltpsi pod 1254; Ipat. ltps ma

przesuni"te wydarzenia w latach\ i Trojdena 12701282. Z RajgroduTrojden wyprawi= si" na Lublin 1282, w drodze powrotnej zosta= zabityk(Drohiczyna n(Bugiem, przez woj[w Leszka Czarnego, goni'cegoza rabusiami, odci'gaj'cymi z =upem do domu, ]Trojden\.Numery& 98, 100, 608, 798, 872, 878, 1236.

RHA gr.rheein ]strumie Wo=ga.

ROMOWE, niem.Romeywerder, Romaynecentrum kultu pogaciu Niewia/y do Niemna,miejsce le/'ce na cyplu ]nie na wyspie z b="dem\. Okolicznelasy zwane by=y >wi"tymi Heiligenwald.Do Romowe ci'gn"=y wyprawy krzy/owe, dla chrztu rycerstwa.B="dnie gdy& tu poleg= >w. Wojciech, misjonarz czeski, 23 kwietnia]imieniny Wojciecha, Jerzego\ 997& Wst'piwszy do Samlandji, znisz-czono naprz[d Romowe, pod kt[rem poleg= m"cze. Wojciech.0165-01-87Poleg= w Prusach, w p=n. Nadrowii, 10 km SE od Knigs-bergu ]Kr[lewca\, tu/ przy granicy z Samlandi', bo poprzez rzek"Prego=a, ko=o Gutenfeld ]Boskie Pole, zapewne inne centrum wiarypogan\ z dala od Romowe, bo 200 km.Numery& 2, 600, 798, 812, 880, 1056 ]pod r. 1254\, 1510.

ROSTOW, ros.Rostov-Rostowprzy trasie Jaros=awl Moskwa, 50 km na p=d od Jaros=awla, 200 km nap=n. ]p=n.-wsch.\ od Moskwy.Pierwsi mieszkane pustynie}czyt. odludzie| i nabrawszy mn[stwo niewolnik[w z ludu, kt[ry w lasachszuka= przytu=ku, powr[cili z mn[stwem kobiet i m"/czyzn do ojczyzny,nie spotkawszy nigdzie uzbrojonego nieprzyjaciela. Rych=o potem mar-sza=ek zakonu uczyni= now' wypraw", obleg= Nowe Kowno, spustoszy=okolice rzeki Niewia/y, roz=o/y= sw[j tabor pod zamkiem Strebbe, kt[ryzdoby= i spali=, ztamt'd ogniem i mieczem pustoszy= okolice Seldwisze,gdy w tym/e czasie komtur Ragnety Burhard Mansfeld niszczy= okolice>wi"tych las[w Romowe czyli Romayne, a/ do okolicy Gotteswerder.Wyprawa ta kosztowa=a /ycie i wolno>: wielu setkom Litwin[w.0165-01-211, N. 436

SKARYSZEWmjsc. 10,5 km na p=d. od Radomia. W wo=., w Ipat. ltpsi 1268&Kniaziuj'cemu wosze=kowi w Litwie i Szwarnowi }Wojsze=k 12651269,Szwarno 1269, jeden rok, przyp. J.D.|, idzie Litwa na Lachy wojowa:, naBoles=awa kniazia. omin"li Drohiczyn }n(Bugiem|, s=ugi Szwarna poszli z nimi}z Litw'| i wojowali ko=o Skaryszewa, i oko=o wiz=o/e, i Tro/ka. }tu wyci'=emtekst polskiego poselstwa, pr[b" zako


23/26



STREBUKAS, prus.Strebe, Strebbe,ros.Sterava-Sterawa,Sternava-Sternawa;str ]wi"ksza\ % be, ba, wa ]woda\.Rzeka, prawy dop=yw Niewia/y, na wysoko>ci Czekiszek, poni/ejKejdan ]w po=owie drogi do uj>cia Niewia/y do Niemna\.Tu poleg= Narimund 1347, w bitwie z Krzy/akami ]Narimund\.Rzeka p=yn'ca na wsch[d, z rz. Striuna ma wsp[lne uj>cie do Niewia/y11 km E od Wendzigo=y, 29 km N od Kowna, w rejonie wsi Poniewie/uki]lit.Paneveiukas\.Du/a bitwa Litwy z Krzy/akami, 1347.02.02, przegrana si= Litwy.23 km w d[= Niewia/y by=o Romowe centrum kultu pogan litewskich.

B="dna lokalizacja u I. Dani=owicza 1860&o Krzy/akach& Przeci'gaj'c przez Wejgow nad Strebb' po=o/ony, rozdzielonena oddzia=y wojska rzuci=y si" w rozliczne strony.... 0165-01-233, N. 471Nad rzek' Strebe wedle Pruskich {rz[de=, a Steraw' lub Sternaw' u lato-pisc[w, p=yn'c' na po=udnie Wilji i od wschodu wpadaj'c' do Niemna,zatrzyma=y si" wojska zakonu. 0165-01-188Wed=ug opisu, wpada=aby w rejonie PrenyOlitaGrodno ]50160 km napo=udnie\, a dok=adnie przez Wejgow, lit.Vaiguva odleg=e o 88 km oduj>cia Streby do Niewia/y.Przy w=a>ciwej lokalizacji, jasnym si" staje nast"pny ci'g wypadk[w najazdKrzy/ak[w 1348& Dwakro: wysy=a= na ?m[jd{ chciwego =up[w marsza=kazakonu Siegfrieda z Dahenfeld, gdzie ten naprz[d zniszczy= okolice Ejrago=ynad Dubiss', i zaraz powt[rnie wpad=wszy w te/ same strony pomkn'= swepo/ogi do kraj[w Pastowa, Pernary ]Pornarew$\ i Gesowa, gdzie przez 6dni =upi'c, nie szcz"dzi= ani p=ci ani wieku ]Wigand p. 285, Schuetz p. 72\.0165-01-189 By=y to najazdy na okolice os=abione bitw'.

Jej czas 2 lutego 1347 ]starego kalendarza, gdy ca=a zima wchodzi=a do1347; nowy rok od wiosny, dzie< od przebudzenia\, lub 1348 ]w spos[b,w kt[ry dzi> odliczamy lata, nowy rok 1 stycznia\. Tak pod wzgl"dem czasu,jako miejsca i okoliczno>ci tej bitwy, wielkie panuj' w kronikach zakonu ilitewsko-polskich sprzeczno>cie i zamieszanie, kt[rego nie umia= rozja>ni:Naruszewicz. St'd zjawi=o si" dzi> w Prusach nie ma=o dzie= wyja>niaj'cychrzeczon' bitw". Najwi"kszego zamieszania sta= si" winnym Schuetz, kt[ryraz z jednej bitwy dwie odmienne stworzy=, z kt[rych jedna mia=a przypa>:1346 roku przy Oukaim, druga 1342 przy Labiau, potem bitw" nad rzek"Strebe odbyt' przeni[s= w strony Labiau. D=ugosz te/ Lib. IX, p. 1079 i1086 nie tylko rzeczy nie wyja>nia, lecz bardziej wik=a. Za jego przyk=ademposzed= Strijkowski p. 434 i Koja=owicz p. 310, kt[ry bitw" odnosi do 1347 r.d. 2 Lutego i po niej klasztor w Kr[lewcu zak=ada: ka/e, a potem powt[rniem[wi o pobiciu Litwy pod Labiau.Najwa/niejszymi tu {rz[d=ami s' Wigand p. 285 oraz r"kopi>mienne raportaw Kr[lewcu. Co do czasu bitwy chwiej' si" pisarze mi"dzy 1346 i 1349

rokiem. Lecz s' wa/ne dowody przypisania jej rokowi 1348, ktore czerpi' si"z raport[w kr[lewieckich i z ruskich latopisc[w, a tak/e samego Wiganda.Liczba te/ zabitych Litwin[w bardzo niejednostajna, gdy jedni 18, drudzy22, inni 44 tysi"cy rachuj'. Kotzebue ubarwi= t" bitw" pi"knemi farbami. Zwielu niejasnych napomknie< w kronikach pruskich godzi si" wnosi:, /e tum[g= poledz ksi'/" Narymunt. Wiele szczeg[=[w o tej bitwie ma J. Vitodu-randi Chron. p. 1927 ]\.]\ Albert Argentera dw[ch braci kr[lewskich wiesza za pasy na drzewie, abynie dostali si" /ywcem w r"ce nieprzyjaci[=. Wedle Schuetza Narymunt zkoniem wstoczy= do wody i uton'=. Nikon. latopisiec pod r. 1347 powiada,/e Narymunt poleg= na placu w bitwie. Inni latopiscy pod tym/e 1347 rokiem,w bitwie 2 Lutego odbytej nad Straw' rzek', kl"sk" Olgerda podnosz' do40,000 ludu zabitego. Karamzin T. IV, Nota 340, p. 211. 0165-01-188, 189

W moim zrozumieniu, jedn' z przyczyn zamieszania by= stary i nowy kalen-darz; nowy dzieli zim" 1347 na dwie& 1347 i 1348. Wojciech Wijuk-Koja=owicz,pisz'cy ok. 1650, tj. w dekady po wprowadzeniu nowego kalendarza odni[s=

czas bitwy do starego ]1347, do takiego, jaki by= w[wczas u/ywany\, gdyinni ju/ do nowego ]1348\; ruskie latopisy maj' systematycznie przesuni"-cia kilku lat z powodu stosowania r[/nych styli kalendarza ]5505, 5508\.Miejsce bitwy, r[/ne u pisarzy, mo/e wynika: z odniesienia rozmieszczonychsi= obu stron do r[/nych nazw w tej okolicy& gdy jedni /e nad rzek', inni dogrod[w. Wszystko to zaowocowa=o kilkoma opisami, nieco r[/nymi od siebie,kt[re kompilatorzy zebrali w jedno>:, tworz'c bitw" za bitw' w r[/nychlatach i miejscach.Numer& 1056.

STYRSKA Ziemia, niem.Steiermark, ang.Styria, pol.Styria,s=aw.Wtir;ska zeml.w obr"bie Austro-W"gierskiej Monarchii, rz'dzonej przez rodzin" Baben-berg[w ]lub Bamberg[w\. Ksi"stwo w p=d.-wsch. Austrii, g=. miastem Graz.W 1192 podarowane Monarchii przez cesarza Henryka IV, w charakterzelenna. Wiede< by= stolic' w tym czasie.

W 1246 m"ska linia Bamberg[w wygas=a, wi"c cesarz Frederickog=osi= Austri" i Styri" lennami dziedziczn' w=asno>ci' niemieckicesarzy, p[ki co ]vacant tymczasowo\. W 1282 cesarz Rudolf darwa= Austri", Styri" i Karinthi" dla jego dw[ch syn[w, Alberta i RudolIpat. ltps odnotowa=a wydarzenia pod r. 6760 ]1252\. Kr[l Ougorsprzys=a= pos=[w z pro>b' o pomoc. W>r[d nich byli& wojewoda care]bezimiennie\ i biskup ]tak/e bezimiennie\, ?a=osz pourskyi rzeczo]zwany\ solskim ]ziemskim\ i Garich porunski i otagare tenik ]tenniMonarchia opisana jest jako Wiednia ziemia, Rakouszewska i Sztryrska

SYRT, gr.Syrtis

dwie wielkie zatoki Morza r[dziemnego, w >rodkowej cz">ci p[=nocnewybrze/a Afryki&1. Syrta wielka ]=ac. Syrta maior, gr. he megale Syrta\.2. Syrta ma=a ]=ac. Syrta minor, gr. he mikra Syrta\.

TANAIS, gr.Tanais, TD, nieme ais dzi>rz. Don,w staro/. uwa/ana za granic" pomi"dzy Europ' a Azj'.

TESALIA, gr.Thessaliakraina w p=n.wsch. Grecji, granicz'ca na p=n. z Olimpem, na zach. z grami Pindos, na p=d. z g[rami Ojte i Zatok' Malijsk', na wsch. z MorzemEgejskim.

TESSALONIKA, gr.Thessalonike, =ac.Thessalonicas=aw. Solu Saloniki warowne miasto macedoci Azji Mniejszej, wg staro/. geografa Strabo pomi"dzy wybrze/em Morza Egejskiego i Hellspontu a rzek' Ajsepos, winnych ograniczona do wybrze/a Morza Egejskiego. G=[wna rzeka Skamander, mniejsze& Simoeis, Rhodios, Satnioeis. W czasach przedhistorycznych zamieszkiwana przez Turk[w z g=[wnym miastem Ilion]zwanym te/ Troja\.

TRACJA, gr.Thrake, Threke, Threike kraj granicz'cy&na p=n. z rz. Danubius ]Dunaj\,na p=d. z Propontem ]pol. Propontyd'\ i Morzem Egejskim,na zach. z rz. Strymon ]Struma\.W p[{niejszych czasach wymieniano g[ry Hajmos jako p=n. granic".Za polsk' M.E.K.A.Trak[w mylono w latopisach z Frankami; s=awia


24/26



N Ager Gallicus ]na linii Ravenna\, W Etruria ]Tiber\,S terytorium Sabine, E Picenum, wg Encyclopaedia Britannica 1922.

VERCELLI, staro/.Vercellae, pol.Wercelimiasto i archidiecezja w Piedmont, Italia; w prowincji Novara, 13 mil SWod tego/ miasta ]Novara\, wg Encyclop. Britannica 1922.Bitwa Mariusa z Cymbrami pod Vercelli, 101 B.C.

VISTULA, gr.Uistulas ]u Ptolemeusza\=ac. nazwa Wis=y, po raz pierwszy u Piliniusza starszego.

WALENCJA, =ac.Valentia,p=d. cz">: Brytanii, zwanej Barbara.

WARA?SKA WYSPA,wo=. ostrov= var'skyi na dolnym Dnieprze, mi"dzy Kijowem a porogami, wymieniona pod r. 6732]1224\ z racji bitwy nad rz. Ka=k' ]w rzecz. by= to 1219 rok\; wg mej wiedzy, jestto cypel, p[=wysep przy uj>ciu rz. Trubie/ do Dniepru, nie wyspa.W Twerskiej ltpsi szczeg[=& ...przyszed=wszy za> im }ruskiej koalicji| nadDniepr na Zarub, ku ostrowiu Wara/skiemu, s=ysz'c to Tatarzy, /e id'Ruscy kniazie przeciw im, wys=ali do nich pos=[w swoich, m[wi'c..., itd.Je/eli gr[d Zarub le/a= naprzeciwko uj>cia rz. Trubie/ do Dniepru, a Trubie/ t]atarska\ % rubie/ ]granica\ tu te/ musia=a znajdowa: si" Wara/skawyspa, skoro }pograniczni| Tatarzy podnie>li alarm, /e ruskie wojska id'.Ten sam problem co z Romowe maj'ce by: wysp' na rz. Niemen badaczew>ciekle szukali i zgadywali, a jest to cypel przy uj>ciu Niewia/y do Niemna,Romowe. S

550 doc JD-Litwa, excrpt#10_p587-612

Documents

Transcript of 550 doc JD-Litwa, excrpt#10_p587-612