kw Bellona 1/2008 Ideal victory

7/23/2019 kw Bellona 1/2008 Ideal victory

1/13

Nr 1/2008 (652)

BELLONA

19181950 BELLONA

19502007 MYL WOJSKOWA

Pismo naukowewydawane przez

Ministerstwo Obrony Narodowej

Rocznik XC (II)


2/13

Kwartalnik Bellona 1/2008

BEZPIECZESTWO RP

Pk dr Stanisaw Topolewski Bezpieczestwo pastwa w filozofii polskiej od czasw romantyzmu.7

Pk dr in Marek Z. Kulisz System bezpieczestwa pastwa........................................................19

Ppor rez. Wojciech Paka Wybrane aspekty konfliktw zbrojnych.............................................25

Ewelina Kochanek Bezpieczestwo energetyczne Polski ................................................29

Kmdr w st. spocz. prof. dr Jzef Urbaski Bezpieczne morze...............................................................................35Kmdr rez. dr in. Wacaw Morga

Kmdr w st. spocz. dr Zdzisaw Kopacz

SZTUKA WOJENNA

Pk dr hab. Marek Wrzosek Zagroenia asymetryczne w strefie tyowej.......................................41

Ppk Adam Tokarczyk Rules of Engagement w polskim systemie prawnym........................50

Pk dr Bogdan Panek Dowodzenie w operacjach reagowania kryzysowego........................58

Pk Yulin Ong W poszukiwaniu idealnego zwycistwa.............................................66

Ppk dr Andrzej Krzak Bitwa nad Sutjesk.............................................................................73

DOWIADCZENIA

Ppk w st. spocz. dr in. Jerzy Garstka Saperzy w operacjach oczyszczania kraju..........................................83

Robert Czulda Przestrze kosmiczna w polityce amerykaskiej...............................91

Mjr mgr in. Karol Dymanowski Analiza rozpoznawcza ..................................................................................97

Ppor. rez. Szymon Niedziela Afgaski tygiel..............................................................................................106

Pk dypl. Mirosaw Banasik Uwarunkowania misji w Afganistanie....................................................117

Dr Danuta Gibas-Krzak Dziaania militarno-polityczne w Jugosawii........................................125

WOJSKO I WYCHOWANIE

Ppk dr Krzysztof Klimek Przysiga rdem wartoci..............................................................134

Dr in. Piotr Zalewski Pozyskiwanie i ksztacenie oficerw................................................143

Ppk dr Tomasz Kowalik Kariera oficerw................................................................................151

Dr Sylwia Fijakowska Style decyzjyjne w armii .................................................................159

Agata Potapska-Skwara Dobr kandydatw do szk podoficerskich....................................165

S P I S T R E C I


3/13

Kwartalnik Bellona 1/2008

TECHNIKA I LOGISTYKA

Kmdr rez. dr hab. Mirosaw Skaryski Outsourcing militarny.......................................................................168

Ppk dr in. Przemysaw Simiski Pojazdy koowe w wojskowym transporcie medycznym.................175

Kmdr por. Maciej Nacz Rosyjskie wojskowe bazy zagraniczne.............................................182

RECENZJE I OMWIENIA

Ppk dr Andrzej Krzak Zakrty naszej historii......................................................................192

Ppk dr Andrzej Pieczywok Gwardie narodowe............................................................................194

* * * Summary.......................................................................................... 196

* * * Warunki zamieszczania artykuw.................................................. 200

S P I S T R E C I

Dyrektor Redakcji Wojskowej

Redaktor naczelny:Artur Bartkiewicz

tel.: +48 22 684 53 65

Z-ca redaktora naczelnego:

ppk Lech Mleczko

tel.: +48 22 684 56 85

e-mail:lech.mleczko@

redakcjawojskowa.pl

Redaktor prowadzcy :

ppkdrWojciech Horytel.: +48 22 684 52 37

e-mail: wojciech.horyn@

redakcjawojskowa.pl

Zesp redakcyjny:

Maria Janowska,

Barbara Szymaska;

Opracowanie stylistyczne:

Renata Gromska,

Katarzyna Pietraszek

Projekt okadki:

Marcin Dmowski

Skad, amanie i grafika:

Jolanta Muszyska

Fotoedytor:Andrzej Witkowski .

Tumaczenie na jz. ang. :

Anita Kwaterowska.

Egzemplarze czasopisma

s dostpne w wewntrznym

kolportau wojskowym.

Elektroniczna wersja czasopisma

jest dostepna na stronie

internetowej redakcji.

Artykuy zamieszczone

w Kwartalniku Bellona

s recenzowane.

projekt graficzny:ukasz Kaugan/caStudio

Skad komputerowy w Redakcji

Wojskowej. Oddano do druku

w lutym 2008 r. Druk ukoczono

w marcu 2008 r. Papier

kredowany 115 g.

Nakad 1350 egz.

Zam. 181.

Drukarnia Wydawnictw

Specjalnych Sztabu

Generalnego WP,

Warszawa 2008.

ISSN 1897-7065

adres:Redakcja Wojskowa

z siedzib w Warszawie,

Al. Jerozolimskie 97,

00-909 Warszawa 60,

www.redakcjawojskowa.pl

e-mail: sekretariat@

redakcjawojskowa.pl

fax: +48 22 684 55 03


4/13

KwartalnikBellona1/2008

SECURITY OF THE REPUBLIC OF POLAND

Col Stanisaw Topolewski, PhD State Security in Polish Philosophy from Polish Romanticism

Onwards................................................................................................7

Col Marek Z. Kulisz, PhD State Security System........................................................................19

2nd Lt (Ret) Wojciech Paka Selected Aspects of Armed Conflicts...............................................25

Ewelina Kochanek Polandss Energy Security ................................................................29

Cpt (N) (Ret) Jzef Urbaski, Prof. Safe Sea..............................................................................................35

Cpt (N) (Ret) Wacaw Morga, PhD

Cpt (N) (Ret) Zdzisaw Kopacz, PhD

ART OF WAR

Col Marek Wrzosek, PhD Asymmetric Threats in Rear Zone....................................................41

LtCol Adam Tokarczyk Rules of Engagement in Polish Legal System..................................50

Col Bogdan Panek, PhD Commanding in Crisis Response Operations...................................58

Col Yulin Ong In Search for Ideal Victory................................................................66

LtCol Andrzej Krzak, PhD Battle of Sutjeska...............................................................................73

EXPERIENCE

LtCol (Ret) Jerzy Garstka, PhD Sappers and Mine Clearance in Poland............................................83

Robert Czulda Outer Space in American Politics ...................................................91

Maj Karol Dymanowski Reconnaissance Analysis........................................................................97

2nd Lt (Ret) Szymon Niedziela Afghan Melting Pot........................................................................106

Col Mirosaw Banasik Conditions for Mission in Afghanistan...............................................117

Danuta Gibas-Krzak, PhD Military-Political Operations in Yugoslavia...................................125

ARMY AND EDUCATION

LtCol Krzysztof Klimek, PhD Oath as Source of Values...............................................................134

Piotr Zalewski, PhD Recruiting and Educating Officers.................................................143

LtCol Tomasz Kowalik, PhD Officerss Professional Career........................................................151

Sylwia Fijakowska, PhD Decision-Making Styles in the Army..............................................159

Agata Potapska-Skwara Candidate Selection for NCO Schools............................................165

T A B L E O F C O N T E N T S


5/13

KwartalnikBellona 1/2008

TECHNOLOGY AND LOGISTICS

Cpt (N) (Ret) Mirosaw Skaryski, PhD Military Outsourcing ......................................................................168

LtCol Przemysaw Simiski, PhD Wheeled Vehicles in Military Medical Transport..........................175

Cdr Maciej Nacz Russian Military Bases Abroad......................................................182

BOOK REVIEWS AND OTHER

LtCol Andrzej Krzak, PhD The Curves of History Poland and Czechoslovakia...................192

LtCol Andrzej Pieczywok, PhD National Guards..............................................................................194

* * * Summary..........................................................................................196

* * * Terms of Publishing........................................................................200

T A B L E O F C O N T E N T S


6/13

W niniejszym numerze Kwartalnika Bellona pk dr S. Topolewski kontynuuje

rozwaania o bezpieczestwie pastwa w ujciu filozofii polskiej. W listopadzie

2007 roku zostaa przyjta nowa Strategia bezpieczestwa narodowego

RP. Odnosi si do niej pk dr M. Kulisz, ktry opisuje take system

bezpieczestwa pastwa. Jak wiadomo, jednym z filarw bezpieczestwa

narodowego jest bezpieczestwo energetyczne, i wanie ten problem podja

E. Kochanek.

W dziale Sztuka wojenna mona znale artykuy powicone funkcjonowaniu polskich

onierzy w misjach pokojowych i stabilizacyjnych. Pk dr hab. M. Wrzosek rozwaa kwesti

zagroe asymetrycznych w strefie tyowej. Natomiast prawnik, ppk A. Tokarczyk, dokonuje

analizy przepisw prawnych oraz ich zastosowania w rejonach konfliktw zbrojnych. Na amach

naszego pisma gocimy te oficera z si zbrojnych Singapuru dzieli si on refleksjami na temat

zasad walki stosowanych przez Japoni w czasie operacji na Malajach.Zachcamy do zainteresowania si dziaem Dowiadczenia, w ktrym znajduj si artykuy

dotykajce wspczesnej problematyki. R. Czulda opisuje rol przestrzeni kosmicznej w polityce

amerykaskiej. Pk M. Banasik oraz S. Niedziela przedstawiaj zoono kulturow, historyczn

i narodowociow Afganistanu oraz wynikajce z tego trudnoci w prowadzeniu misji

stabilizacyjnych. Take w Europie s rejony niespokojne. Nale do nich Serbia i Kosowo.

Dr D. Gibas-Krzak, korzystajc z literatury naukowej, przedstawia jeden ze sposobw postrzegania

konfliktu na terenie byej Jugosawii. Jednake rzeczywisto okazaa si inna. To co ostatnio

wydarzyo si na Bakanach oznacza, e s one nadal zapalnym punktem w Europie.

Edukacji w Siach Zbrojnych RP jest powicony dzia Wojsko i wychowanie. Nadal bowiem

s wypracowywane i wdraane koncepcje ksztacenia oficerw i podoficerw zgodnie z procesem

boloskim oraz wychodzce naprzeciw profesjonalizacji w Wojsku Polskim.

Chciabym poinformowa Czytelnikw, e w tym roku zostaa powoana Rada Naukowa

Kwartalnika Bellona. Staramy si bowiem, aby Kwartalnik zachowa wysok pozycj

wrd pism naukowych. W skad Rady wchodz ludzie nauki z rnych rodowisk akademickich,

zwizanych gwnie z wojskiem, zajmujcych si midzy innymi szeroko rozumian problematyk

bezpieczestwa, sztuk wojenn oraz naukami humanistycznymi i spoecznymi. Reprezentuj

oni Sztab Generalny Wojska Polskiego, Akademi Obrony Narodowej, Wojskow Akademi

Techniczn, Akademi Marynarki Wojennej, Wysz Szko Oficersk Wojsk Ldowych, Wysz

Szko Oficersk Si Powietrznych, Uniwersytet Warszawski (Wydzia Pedagogiczny), Uniwersytet

Wrocawski (Instytut Socjologii) oraz Redakcj Wojskow. Redakcja yczy czonkom Rady

Naukowej owocnej pracy.

ppk dr Wojciech Hory

szef wydziau Kwartalnika Bellona

Od redakcji

R A D A N A U K O W A K W A R T A L N I K A B E L L O N A

prof. dr hab. Andrzej Makowski, prof. dr hab. Jzef Pturzycki, prof. dr hab. Bogdan Szulc,

prof. dr hab. in. Radosaw Trbiski, pk prof. dr hab. Mariusz Wiatr, gen. bryg. dr hab. Janusz Krcikij,

dr hab. Jan Maciejewski, dr hab. Marian Kozub, pk nawig. dr hab. Marek Grzegorzewski,gen. bryg. dr Anatol Wojtan, ppk dr Wojciech Hory


7/13

66 KwartalnikBellona1/2008

W poszukiwaniu

idealnego zwycistwa

pkYULIN ONG

siy zbrojne Singapuru.

Winston Churchill nazwa upadekPwyspu Malajskiego orazzdobycie Singapuru przez Japo-

czykw najwiksz i najbardziej upokarza- jc klsk Wielkiej Brytanii w historii1,gdy zarwno tempo, sposb dziaania, jaki inwencja prowadzenia operacji na Malajachcakowicie zaskoczyy siy brytyjskie, mi-mo ich przewagi liczebnej. Kampania ma-lajska trwaa zaledwie szedziesit osiemdni od 8 grudnia 1941 roku, gdy wojska

japoskie dokonay inwazji na posiadocibrytyjskie, a do upadku Singapuru 15 lu-tego 1942 roku. W tym czasie wojska bry-tyjskie bardzo szybko utraciy inicjatywi nigdy jej nie odzyskay, co pozwolio si-om japoskim na cakowit swobod we

wdraaniu kolejnych etapw operacji.Druzgoccej klsce si brytyjskich mona

przypisa, w peni przemylane, zastosowa-nie przez Japoni zasad, jakie Sun Tzu za-war w Sztuce wojny. Zwaszcza e siy ja-

poskie dyy do osignicia idealnego zwycistwa przez pokonanie przeciwnikabez prowadzenia walki2.

Koncepcja idealnego zwycistwa czstobya tumaczona dosownie i w zwizkuz tym bdnie pojmowana jako brak dziaawojskowych oraz brak potrzeby rozstrzyga-nia konfliktu za pomoc dziaa wojennych.Jednak uwane analizowanie rozdziautrzeciego Sztuki wojny, zatytuowanegoAtakstrategiczny, pozwala stwierdzi, e inten-

cj Sun Tzu jest postawienie przeciwnikaw niekorzystnym pooeniu, co wywouje

u niego poczucie fizyczne i psychiczne e walczy w straconej sprawie. Ponadto na-biera on przekonania o bezsensownoci dal-szej eskalacji przemocy i niepotrzebnychofiarach. W efekcie uznaje, e najlepszym

wyjciem jest poddanie si.

Sun Tzu jest ordownikiem osignicia ta-kiego stanu rzeczy przez atakowanie stra-

tegii przeciwnika. Jest to wedug niego naj-lepsza opcja. Nastpn jest naruszenie jegosojuszy rodkami dyplomatycznymi. Kolej-nym wyborem jest atakowanie jego armiina polu walki, a ostatnim, najmniej poleca-nym sposobem, atakowanie jego miast oto-czonych murem. Ta ewentualno jest wska-zana, gdy inne rozwizania zawiod3.

Treci artykuu bdzie analiza sposobu,w jaki wojska japoskie osigny idealne

zwycistwodziki atakowaniu strategii prze-ciwnika na szczeblu strategicznym i opera-cyjnym, oraz tego, w jaki sposb niezdol-no si brytyjskich w przeciwdziaaniu ata-kowi japoskiemu przyspieszya upadekMalajw i Singapuru.

Atakowanie strategii przeciwnikaAby zrozumie koncepcj atakowania stra-

tegii przeciwnika, konieczne jest przeanali-

zowanie pojcia strategia. Nie jest to atwe,gdy nie ma jednej definicji tego terminu.Sowo strategia pochodzi z jzyka greckie-go od strategom, oznaczajcego dowdcwojsk, wodza. Karl von Clausewitz definio-wa strategi jako uycie wojska lub zagro-

enie uyciem siy dla celw wojny , ale rw-nie jako uycie si zbrojnych dla osigni-cia celw politycznych i przeduenie poli-

tycznych celw wojny4. Z kolei Liddell Hartzdefiniowa strategi jako dwie wzajemniepowizane koncepcje: grand strategy orazstrategy5 z zamiarem jednoznacznego pod-

krelenia podporzdkowania wojny celompolitycznym. Grand strategy wedug niegoto koordynowanie i kierowanie wszystkich

si i rodkw pastwa lub sojuszu pastw ce-

lem osignicia politycznych celw wojny,podczas gdy strategy to sztuka rozmieszcze-

1 Masanobu Tsuji:Japans Greatest Victory/Britains Greatest Defeat. Tum. M. E. Lake. Kent: Spellmount, Staplehurst 1997.

2 Pan Jianbin, Liu Ruixiang: Sunzi The Art of War. A Chinese-English Bilingual Reader, Military Science Publishing House. Beijing 1993, p. 15.

3 Ibidem, s. 15.

4 Peter Paret: The Makers of Modern Strategy: From Machiavelli to the Nuclear Age. Princeton University Press 1986, p. 3.

5 Odnosi si to zwykle do pojcia strategii wojskowej, ktra w siach zbrojnych Stanw Zjednoczonych jest definiowana jakosztuka i nauka wykorzystania si zbrojnych pastwa

celem zagwarantowania osignicia celw polityki narodowej przez uycie siy lub zagroenie moliwoci jej uycia. Dictionary of United States Military Terms. Public Affairs

Press. Washington 1963.

Malaje nazwa okrelajca posiad-

oci brytyjskie w poudnio-

wo-wschodniej Azji na Pwy-

spie Malajskim i Borneo,

wchodzce obecnie w skad

Malezji. Europejczycy, gw-

nie Portugalczycy, Holendrzy,

Anglicy, zaczli przybywa

na Pwysep Malajski

w XVI wieku. Pocztkowo

doszo na tych terenach do

rywalizacji portugalsko-

-holenderskiej, pniej

holendersko-angielskiej.

Zwyciyli Anglicy.

W latach 19421945 Mala-

je okupowali Japoczycy.

(Nowa encyklopedia powszechna

PWN. Warszawa 1998)


8/13

Sztuka wojenna

67Kwartalnik Bellona 1/2008

czenia i zastosowania si i rodkw wojsko-

wych dla osignicia oczekiwanych rezulta-

tw politycznych6.Osoby zaangaowane bezporednio w do-

wodzenie i prowadzenie wojen zwykle stra-tegi rozumiay wziej. Reprezentoway po-

dejcie blisze poziomowi operacyjnemu.Takie wanie znaczenie omawianego termi-

nu zostao przyjte na potrzeby niniejszegoartykuu. Proponowana definicja brzmi:strategia jest planem kolejnych faz pro-

wadzenia dziaania, tak aby osign cellub zamiar dziaania przy wykorzystaniuwszelkich dostpnych si i rodkw, po do-konaniu odpowiednich analiz aktualnegostanu danych si.

Poszukiwanie sposobw uderzenia w sa-be punkty przeciwnika, unikanie i obcho-

dzenie jego silnych stron, a tym samym uni-kanie bezporedniej konfrontacji stanowi

zasadniczy element docieka kadego stra-tega7. Takie podejcie pozwala na zmusze-nie przeciwnika do szybkiej kapitulacji, po-niewa dugotrwae wojny nigdy nie s ko-rzystne dla adnego pastwa8.

Atakowanie strategii przeciwnika oznacza

moliwo przyczynienia si do jego klskina kadym etapie wykonywania przezniego jego planu. Powoduje to u niegopoczucie bezradnoci i bezsilnoci, pojawie-

nie si przekonania, e trud kontynuowaniawalki jest daremny. Stan taki osiga si przezatakowanie sabych i podatnych na oddzia-ywanie z punktu widzenia strategiiprzeciwnika elementw, a tym samym po-wodowanie, e jego silne strony staj si

wraliwymi punktami. W wyniku takiegopostpowania dochodzi do zaamania zapla-nowanej przez przeciwnika sekwencji dzia-a, a dziki temu zapobiega si osigniciuzasadniczego zamiaru dziaania (rys. 1). Jestto rezultatem wyboru odpowiedniej strategiidziaania, tak aby wykorzysta sabe punktyprzeciwnika, naruszy posiadane przez prze-

ciwnika moliwoci oraz wykorzysta

element zaskoczenia i nieprzewidywalnoci

w dziaaniu9.Koncepcja atakowania strategii przeciw-

nika, prezentowana przez Sun Tzu, nie wy-klucza potrzeby atakowania przeciwnikaprzy yciu si i rodkw wojskowych dla osi-

gnicia podanego efektu beznadziejnocii braku nadziei na uzyskanie powodzenia.Wymaga jednak zastosowania innych zasad,proponowanych przez autora Sztuki wojny,

ktre s wzajemnie powizane. Chodzio waciwe przygotowanie, gromadzenieinformacji, zastosowanie dezinformacji,manewr poredni i bezporedni oraz prowa-dzenie szybkich i zdecydowanych dziaa

6 L. Hart: Strategy. New York: New American Library 1974, p. 322336.

7 M. I. Handel: Masters of War: Sun Tzu, Clausewitz and Jomini. Londyn, Portland 1992, p. 39.

8 Pan Jianbin, Liu Ruixiang: Sunzi The Art, s. 10.

9 Wee Chou-Hou: Sun Zi Art of War, An Illustrated Translation with Asian Perspectives and Insights. Pearson, Prentice Hall 2003, p. 35.

Strategia (1) dzia sztuki wojennejobejmujcy przygotowaniei prowadzenie wojny orazposzczeglnych jej kampaniii bitew; (2) przemylany plandziaa w jakiej dziedzinie,np. polityki lub ekonomii,majcy doprowadzi dookrelonego celu, zwykledo odlegego w czasie(fr.stratgie, ac.strategia,odstrategu strateg).

(Wielki sownik wyrazw obcych

PWN. Red. M. Bako. Warszawa2005, s. 1182).

Rys. 1. Atakowanie strategii przeciwnika

Atakowanie sabychi wraliwych

punktw przeciwnika

Pooeniewyjciowe

si brytyjskich

Zamiarsi brytyjskich

Koncepcja Sun Tzu:

atakowanie strategiiprzeciwnika

Cel: zamanie oporuprzeciwnika bez

prowadzenia walki Zami

ar

sijapo

skic

h

Stra

tegiasija

po

skich

atakow

aniestra

tegiip

rzeciwnika

Strategia si brytyjskich


9/13

Sztuka wojenna

68 KwartalnikBellona1/2008

taktycznych przy zachowaniu moliwociadaptacji do zmieniajcej si sytuacji na po-lu walki. Skutki zastosowania tych dziaanie s ograniczone do szczebla taktycznego.Cig zrnicowanych dziaa taktycznych,podejmowanych zgodnie z zamiarem i pla-

nem dowdcy wyszego szczebla, wpywana powodzenie operacji wojskowych z punk-tu widzenia strategicznego10.

Prawidowo ta czsto wystpowaaw trakcie kampanii malajskiej. Dowdcy ja-poscy szczebla taktycznego, ktrzy dogb-

nie w trakcie ksztacenia studiowali Sztukwojny Sun Tzu11, doskonale rozumieli za-miar operacyjny oraz plan prowadzenia ope-racji. W efekcie byli w stanie wykonywazadania taktyczne w sposb pozwalajcy narealizacj zamiaru dowdcy operacyjnego12.

Tak wic dowdcy wojsk japoskich rozu-

mieli, e cao umoliwia dziaanie po-szczeglnych czci, z kolei poszczeglne

czci s podporzdkowane caoci13.Z punktu widzenia wspczesnej myli woj-skowej, zasad t mona opisa jako dyna-miczne interakcje pomidzy poszczeglny-

mi poziomami sztuki wojennej: strategicz-nym, operacyjnym i taktycznym.

Atak na szczeblu strategicznymZamiar i strategia Japonii. W lecie 1941

roku doszo do znaczcego pogorszenia sto-sunkw pomidzy Japoni a Wielk Brytani

i Stanami Zjednoczonymi. Punktem kulmi-nacyjnym byo naoenie przez USA sank-cji ekonomicznych na Japoni, jako skutekoperacji wojskowych w Chinach. W efekcieJaponia zostaa zmuszona do wdroenia pla-nu zabezpieczenia dopywu surowcw natu-ralnych z zasobnej Azji Poudniowo--Wschodniej, jako celu poredniego, prowa-dzcego do cakowitego podboju Chin.Zamiarem dowdcw japoskich byo opa-nowanie Singapuru, jako zasadniczegoobiektu, a nastpnie wykorzystanie jego do-godnego pooenia strategicznego w roliplatformy do podboju caej Azji Poudniowo-

-Wschodniej. Z kolei celem dugotermino-wym bya kotynuacja poszerzania zdobyczyterytorialnych w kierunku poudniowym a do Australii, oraz w kierunku pnocnym

z Mandurii w gb Zwizku Radzieckiego.Tak zdefiniowane zamiary wojenne Japoniiw sposb oczywisty musiay prowadzi dorozpoczcia wojny w krajami alianckimi(rys. 2).

Zamiar i strategia Wielkiej Brytanii.

Brytyjska strategia w odniesieniu do AzjiPoudniowo-Wschodniej koncentrowaa siwok Singapuru jako morskiego klucza do

Dalekiego Wschodu, gdzie brytyjska bazamorska moga suy jako element odstra-szania przeciw podejmowaniu potencjalnych

atakw lub te jako dogodny punktdo prze-

prowadzania kontratakw14. Tak sformuo-wana strategia opieraa si na obronieSingapuru, ktra w zasadniczy sposb byawarunkowana sytuacj bezpieczestwa nacaym Pwyspie Malajskim. Pwysep byjednak broniony bardzo maymi siami, gdy

zasadnicze siy brytyjskie byy zaangaowa-ne na rodkowym Wschodzie. Strategia

10 V. K. Triandafillov: The Nature of the Operations of Modern Armies. Portland 1994.

11 S. B. Griffith: Sun Tzu: The Art of War. Oxford 1965, p. 169177.

12 B. P. Farrell: The Defence and Fall of Singapore 19401942. Stroud: Tempus 2005, p. 321.

13 Mao Tse-tung: Selected Works of Mao Tse-tung, Volume 1. Pekin 1965.14 B. P. Farrell: The Defence and Fall of Singapore, p. 7677 i 386.

Rys. 2. Krtko- i dugoterminowe cele prowadzeniawojny przez Japoni

rdo: http://www.awm.gov.au/underattack/index.asp.Australia Under Attack, 19421943.


10/13

Sztuka wojenna

69Kwartalnik Bellona 1/2008

brytyjska obrony Malajw opieraa si za-tem na zamiarze powstrzymywania si prze-ciwnika i jednoczesnym umoliwieniuprzemieszczenia si si ze rodkowegoWschodu i wzmocnieniu wojsk na pwy-spie. Przewidywaa rwnie, e StanyZjednoczone wcz si do konfliktu i po-mog siom brytyjskim w obronieMalajw15.

Atakowanie strategii brytyjskiej.Japonia bardzo skutecznie wykorzystaagwne sabe punkty brytyjskiej strategii.Chodzi o niemal rwnoczesne16 uderze-nie na Pearl Harbour (7 grudnia 1941 r.),w celu powstrzymania natychmiastowegoprzeciwdziaania ze strony armii StanwZjednoczonych, oraz rozpoczcie inwazjina sabo bronionych Malajach (8 grudnia1941 r.), aby zneutralizowa baz morskw Singapurze. Jednoczenie Japonia cz-ciowo polegaa na wsparciu kolicjantw pastw Osi, ktrych siy wizay wojskaaliantw w Europie i w ZwizkuRadzieckim oraz uniemoliwiay prze-mieszczenie si brytyjskich na DalekiWschd.

Wnioski na szczeblu strategicznym.

Brytyjska strategia bya w zaoeniu bd-na. Opieraa si na trudnym do wykonaniazamiarze szybkiego przemieszczenia size rodkowego Wschodu na Malaje oraz

na niepewnym zaangaowaniu si amery-kaskich w konflikt. Te sabe punkty stra-tegii byy bardzo dobrze rozpoznane przezJaponi i odpowiednio wykorzystane. Atak

na Pearl Harbour by z pewnoci sukce-sem w skali taktycznej, ktry w wypad-ku kampanii na Malajach na szczeblustrategicznym zapobieg wsparciuBrytyjczykw przez siy amerykaskie.Rwnoczenie, w kontekcie dugotermi-nowych celw prowadzenia wojny przezJaponi, by to kosztowny bd w skali stra-

tegicznej. Spowodowa bowiem przyst-

pienie Stanw Zjednoczonych do wojnywiatowej. Tak wic, zamiast atakowasojusze przeciwnika, jak radzi Sun Tzu,Japonia zatakowaa sojusznika swojegowroga. Tym samym sprawia, e rozpoczon wojn przeciw niej.

Atak na szczeblu operacyjnymPlan operacyjny Japonii. Plan przygoto-

wany przez siy zbrojne Japonii jest dosko-naym przykadem zastosowania koncepcjiSun Tzu, co pozwolio na skuteczne prowa-dzenie operacji. W tym celu Masanobu Tsuji,

twrca japoskiego planu operacyjnego,dokadnie przeanalizowa i zaplanowamoliwe przedsiwzicia, ktre miay prze-ciwdziaa przewidywanym sposobomdziaania si brytyjskich17. Tak wic, mimoe wojska brytyjskie byy pierwsze na poluwalki i oczekiway nadchodzcego prze-

ciwnika, to siy japoskie byy wojskami,ktre narzucay swoj wol przeciwnikowi

i jednoczenie nie pozwalay przeciwni-

kowi na narzucanie sobie jego woli18.Rwnie proces przygotowania do rozpo-

czcia kampanii na Malajach przebiegaw duej mierze zgodnie z zasadami, jakiepropagowa Sun Tzu. Japoczycy bardzo in-tensywnie i skutecznie wykorzystywaliszpiegw, co zaleca Sun Tzu, ktrzy jako

podrujcy handlowcy lub tezespoy to-pografw infiltrowali cay PwysepMalajski19. Pozwolio to Japoczykom naprzygotowanie bardzo szczegowej ocenyzamiarw prowadzenia obrony przez siybrytyjskie. Podstaw byy midzy innymi po-

nisze zaoenia. Wojska brytyjskie w duej mierze bd

polega na siach powietrznych KrlewskichSi Lotniczych (Royal Air Force RAF) oraz

Dowdztwie Malajw (odpowiedzialnym zaobron pwyspu i Singapuru). Ich celem

jest prowadzenie dziaa opniajcychw stosunku do dziaa zaczepnych si japo-skich. Chodzio o zyskanie czasu na przyby-cie posikw z innych regionw.Dowdztwo brytyjskie zamierza podj

walk z siami japoskimi w rejonie grani-cy z Tajlandi. Ponadto, gdy wzito pod uwa-

g saby potencja lotnictwa, prawidowoprzewidywano, e Brytyjczycy nie oczeku-

j inwazji japoskiej w porze pnocno-za-chodniego monsunu20. Japoczycy dzikirozpoznaniu znali te lokalizacj lotniskw pnocnej czci Malajw, gdzie mogyzosta rozmieszczone siy RAF. Trafnieprzewidziano rwnie, e cay potencja

15 M. Murfett: Between Two Oceans: A Military History of Singapore: From First Settlement to Final British Withdrawal. Oxford 1999, s. 186.

16 Japoska 25 armia wyldowaa na Malajach dokadnie godzin i 20 minut przed rozpoczciem ataku na Pearl Harbour.

17 Masanobu Tsuji:Japans Greatest Victory, p. 91.

18 L. Giles: Sun Tzu on The Art of War. Londyn 1910.

19 Masanobu Tsuji:Japans Greatest, p. 69.

20 Ibidem, p. 3334.

Masanobu Tsuji(19021961?) japoski oficer wojskowypodczas drugiej wojnywiatowej. Bra udziaw podboju Malajw przez

wojska japoskie.W grudniu 1941 rokukierowa wydziaemoperacyjnym orazwydziaem planowaniasztabu 25 armiina Malajach.Po zajciu Singapuru15 lutego 1942 rokudowodzi jednostkamispecjalnej policji wojskowejKempeitai orazprzydzielonymi jejoddziaami regularnej armiiw Tanjon Pagar, majcymi

za zadanie przeprowadzeniemasowych egzekucji namiejscowej chiskiejludnoci cywilnej (tzw.masakra Sook Ching).Po zakoczeniu wojny byposzukiwany przez wadzealianckie za zbrodniewojenne. Po odzyskaniuniepodlegoci przezJaponi powrci do krajuw 1952 roku i zostawybrany do wyszej izbyparlamentu. Pniejwyjecha do Wietnamu jako

korespondent japoskiejgazety i znw lad po nimzagin. Autor ksikiSingapore: The Japanese

Version.

(pl.wikipedia.org. Masanobu

Tsuji. 22.01.2008).


11/13

Sztuka wojenna

70 KwartalnikBellona 1/2008

bojowy bronicy Malajw bdzie skupionyna skrzydach si japoskich ldujcychw poudniowej Tajlandii21.

Brytyjski plan operacji. Siy brytyjskie,dowodzone przez generaa Arthura ErnestaPercivala, trafnie oceniy moliwe sposoby

dziaania si japoskich i opracoway planoperacji Matador. Jej zasadniczym ele-

mentem byo sprawne przegrupowanie sina rubiee obrony, rozmieszczone w praw-dopodobnych rejonach morskiego desantusi japoskich w Singora, Patani (poudnio-wa Tajlandia) oraz w Kota Bahru (Malaje).W duej mierze plan opiera si na tzw.Jednostce Z (Force Z), ktrej trzonem by-y: pancernik HMS Prince of Wales orazkrownik liniowy HMS Repulse, roz-

mieszczone wzdu wschodniego wybrze-a pwyspu jako siy odstraszania orazz zadaniem zakcenia przebiegu morskiejoperacji desantowej si japoskich.Kocowym elementem planu operacji by-

o prowadzenie dziaa opniajcych, takdugo, jak to moliwe, celem zyskania cza-su i przestrzeni potrzebnych do przemiesz-czenia i przyjcia si wzmocnienia. GeneraPercival oceni, e zasadniczym obiektemataku si japoskich bdzie Singapur.Zamierza zatem oszczdzi tak due siy,

jak to moliwe, do przeprowadzenia ko-

cowej bitwy o ten przyczek.Atakowanie brytyjskiego planu opera-

cji (rys. 3). Trzeba podkreli, e praktycz-

nie przez cay czas trwania operacjiJapoczycy narzucali swoj wol siom bry-tyjskim. Dziki ldowaniu w Kota Bahruczciowo odwrcili uwag RAF od ldo-

wania si gwnych w Singora i Patani,ktre rozpoczy natarcie w kierunku grani-

cy Tajlandii. Byskawiczne rajdy bombow-cw na lotnisko Sungei Patani oraz opano-wanie wanych lotnisk, midzy innymiw Kota Bahru i Alor Star, zneutralizowaozagroenie ze strony lotnictwa brytyjskiegoi skutecznie zniszczono poow samolotwRAF w pnocnych Malajach. Lotnictwo

japoskie z powodzeniem wykorzystywaozdobyte lotniska do zapewnienia wsparcia

siom ldowym nacierajcym w kierunkupoudniowym. Japoczycy intensywnieposzukiwali rwnie Jednostki Z, a po jej

wykryciu natychmiast zatopili (10 grudnia

1941 r.) oba okrty wojenne w rejonieKuantan. W efekcie podjtych dziaa, podkoniec tej fazy operacji wojska japoskiedoprowadziy do izolacji obszaru, na ktrymtoczya si kampania malajska. Przejyinicjatyw na ldzie, lotnictwo japoskiezaczo panowa w powietrzu, za mary-narka kontrolowa obszar morski ota-czajcy pwysep.

Genera Tomoyuki Yamashita, dowodz-cy kampani malajsk, zdawa sobie sprawz faktu, e siy Wsplnoty Brytyjskiej

w oczekiwaniu na posiki bd prowadzidziaania opniajce. Zdecydowa wico kontynuowaniu natarcia na bronicego siprzeciwnika i aby unikn strat, postanowiprowadzi operacj za pomoc sprawnych

manewrw porednich i bezporednichsiami pododdziaw piechoty i rodzajwwojsk22. Zasadnicz cech planu operacjibyo nieprzerwane parcie do przodu, jakwskaza Sun Tzu, gdy pisa o pyncejwodzie, w celu cigego kontynuowania po-cigu oraz zniszczenia przeciwnika bezumoliwienia mu uporzdkowania obrony

i przegrupowania si.Impet pyncej wodyby wsparty atakami z wykorzystaniemrowerw przez zdominowane pododdziaa-mi piechoty siy japoskie. Bezporednieataki czoowe byy wspierane dziaaniami

porednimi, wykonanymi z wykorzystaniemobejcia przez gste malajskie dungle czyte oskrzydlenia przez desanty morskiewzdu zachodniego wybrzea w celu prze-cicia drg wycofania oraz zniszczenia okr-

onych pododdziaw. W efekcie, wanie

HMS Prince of Wales. Wraz z krownikiem liniowym HMS Repulse stanowi trzonEskadry Dalekowschodniej dowodzonej przez admiraa Toma Philipsa, ktra miaa broniSingapuru przed inwazj japosk

rdo: http://www.history.navy.mil/photos/sh-fornv/uk/uksh-p/pow12.htm.

21 Ibidem, p. 3840.22 Liu Chunzhi, Zhu Chenghu: Sun Tzu: The Art of War. Beijing 2006, p. 102.


12/13

Sztuka wojenna

71KwartalnikBellona 1/2008

bardzo due tempo prowadzenia dziaa bo-jowych oraz manewry bezporednie i po-rednie pozwoliy siom japoskim na ca-kowite opanowanie Malajw i Singapuruw cigu szedziesiciu omiu dni.

Wnioski na szczeblu operacyjnym.

Sposb prowadzenia kampanii, zarwnoprzez siy japoskie, jak i brytyjskie, pozwa-

la na wycignicie kilku wnioskw.

Poznaj przeciwnika, poznaj siebie,a twoje zwycistwo nie bdzie nigdy zagro-

one. Poznaj pogod i teren, a twoje zwyci-

stwo bdzie kompletne23. Dziki skuteczne-mu wykorzystaniu rozpoznania, dowdztwo

japoskie, na dugo przed rozpoczciem in-wazji, bardzo dobrze znao rozmieszczeniesi bronicych Pwyspu Malajskiegoi w peni rozszyfrowao sabe i silne stronyprzyjtego przez nie planu operacji.Brytyjczycy lepiej od Japoczykw znaliteren oraz warunki pogodowe. Nie potrafi-li jednak tej wiedzy skutecznie wykorzysta.

Zasadnicze znaczenie miao przyjcie zao-enia, e niemoliwe jest ldowanie prze-

ciwnika w porze pnocno-zachodniegomonsunu, ktry trwa od listopada do mar-ca. Ten sposb postrzegania warunkw po-godowych stwarza moliwo zaskoczenia,co zostao wykorzystane przez dowdztwo

japoskie. Ponadto, mimo intensywnej pra-cy wywiadowczej oraz zrozumienia znacze-

nia Malajw przez generaa Percivala,Brytyjczycy w zasadzie nie pojmowali spo-sobu prowadzenia wojny przez armi japo-sk oraz niedoceniali jej moliwoci24.Spowodowao to liczne bdy w dyslokacjipododdziaw brytyjskich oraz bardzo nie-skoordynowane dziaanie, zwaszcza w po-cztkowym etapie kampanii.

W sile jest sabo, a w saboci jest si-a.Sia i sabonie s pojciami absolut-nymi, raczej relatywnymi. Mona wicodkry saboci w istniejcych silnych stro-nach, jak te mocne punkty w ewentualnych

sabociach. Ponadto przy zmianie sytuacji jest moliwe zarwno obrcenie sabychstron w silne, jak i silnych w sabe. Takie

przykady mona dostrzec w trakcie kam-

panii malajskiej.Siy brytyjskie okoo 88 tysicy onie-

rzy brytyjskich, australijskich, indyjskichi ochotnikw malajskich miay znacznprzewag liczebn nad okoo 20-tysiczny-mi siami japoskimi. Mimo tej rnicy, by-y widoczne braki w dowodzeniu i kierowa-

niu zebranymi w popiechu oddziaami, jakte w wyposaeniu w sprzt cznoci orazw wyszkoleniu onierzy w prowadzeniuwalki w dungli. Wojska japoskie wyko-

rzystyway te sabe strony i stwarzay lokal-n przewag liczebn przy atakowaniu ko-lejnych linii obrony. Co wane, saba cz-no w wojsku brytyjskim prowadzia do po-

wstawania luk w obronie, gdy pododdzia-y wycofyway si czsto przedwczenie, bez

adnej koordynacji dziaa.Poniewa przed rozpoczciem kampanii

na Malajach siy japoskie przeszy grun-

towne szkolenie w walce w dungli, byy one

w stanie wykorzystywa gste poszycie

Rys. 3. Natarcie si japoskich kombinacjamanewru poredniego i bezporedniego

rdo: http://www.OnWar.com/.

23 Pan Jianbin, Liu Ruixiang: Sunzi, p. 75.24 B. P. Farrell: The Defence, p. 128129.


13/13

Sztuka wojenna

72 Kwartalnik Bellona 1/2008

terenu do dziaa oskrzydlajcych. Tymsamym wiele dobrze przygotowanych bry-

tyjskich pozycji obronnych stawao si nie-przydatnych.

Z drugiej strony, tempo natarcia si in-wazyjnych przyczynio si do duego roz-

cignicia linii zaopatrzenia, ktre byypodatne na oddziaywanie przeciwnika.Nie zostao to jednak wykorzystane przezsiy brytyjskie. Mimo trudnoci, siy ja-

poskie przez cay okres kampanii byy

wietnie zaopatrzone dziki licznym ma-gazynom i duym ilociom zaopatrzenia

porzuconego przez Brytyjczykw w cza-sie pospiesznego wycofywania si w swojej ksice Tsuji pisze ozaopatrze-niu Churchilla. Japoczycy bardzo dobrzewykorzystywali zdobyt ywno, pozy-

skane rodki transportu oraz amunicj,dziki czemu poprawiali swoj skompli-

kowan sytuacj logistyczn25.

Nie powinno si powiela stosowanejtaktyki, ale zawsze odpowiada na nowe

okolicznoci przez uywanie nieskoczonej

rnorodnoci sposobw dziaania26.W trakcie rozwoju kampanii dowdcy ja-

poscy stosowali elastyczn taktyk, ktrdopasowywali do okolicznoci oraz mody-fikowali, gdy sytuacja na polu walki sizmieniaa. W przeciwiestwie do nich, si-y brytyjskie stosoway sztywn taktyk

dziaania, wynikajc z braku jednoci do-wodzenia, sabego wyszkolenia onierzyoraz niejasnoci podejmowanych decyzji na

szczeblu taktycznym, ktre czy jedyniebardzo oglny cel operacyjny: opnienienatarcia przeciwnika dla zyskania czasu naprzybycie si wzmocnienia. Powodowao todylemat: walczy uparcie w obronie zajmo-

wanych pozycji czy te by w gotowoci dowycofania si, aby zachowa potencja bojowy do kocowej bitwy o Singapur.W efekcie, wycofanie walk stao si wzor-cem dziaania obrona prbowaa stawia

opr, za w odpowiedzi na atak japoski,siy brytyjskie rozpoczynay natychmiast

odwrt27. Dowdcy brytyjscy zrobili te

niewiele, aby przej inicjatyw, kontynu-owali za przyjty zamiar dziaania, ktryw sposb oczywisty nie sprawdza si od

pocztku ldowania si przeciwnika. Nigdyte nie podjto prby przeciwdziaaniaprzyjtemu przez siy japoskie sposobowidziaania czy te uniknicia obrcenia wa-snych silnych punktw w sabe. W trakcie

caej kampanii, mimo e siy obrony miaywiele dobrze przygotowanych rubieyobrony, w efekcie manewrw oskrzydlaj-

cych musiay je opuci, gdy ich skrzydanie byy zazwyczaj bronione.

Wnioski z kampaniiPrzebieg kampanii malajskiej wskazuje

na skuteczno koncepcji Sun Tzu, tzn. ata-

kowania strategii przeciwnika. W pewnymstopniu sukces si japoskich wynika z bra-

ku umiejtnoci dowdcw brytyjskichw przewidywaniu przebiegu dziaa i wy-pracowaniu odpowiedniej strategii, planu

operacyjnego i waciwej taktyki dziaania,ktre mona byoby zastosowa elastycz-

nie. Dziaania si japoskich na Malajach

wiadcz te o tym, e efektywne atakowa-nie strategii przeciwnika wymaga dogb-nej, ale ostronej analizy planw operacyj-nych przeciwnika, aby w peni zrozumiewszystkie jego silne i sabe strony, co po-zwala na wykorzystanie ich w trakcie pro-wadzenia operacji. Mona to osignzwykle przez elastyczne wykorzystanie po-siadanych oddziaw oglnowojskowychi specjalnych w poczeniu z manewrem po-

rednim i beporednim. Jednoczenie reali-zacja wszelkich dziaa bojowych wymagaelastycznoci w odpowiedzi na zmianysytuacji na polu walki, przy czym zawsze

naley dziaa zgodnie z zamiarem okre-lonym przez przeoonego.Kampania malajska jest bardzo dobrym

przykadem zastosowania pryncypiw,ktre Sun Tzu zawar w Sztuce wojny, zwasz-

cza osignicia przytaczajcego zwycistwa

przy jak najmniejszym uyciu si i rodkw.Szok towarzyszcy terminowi rozpoczcia

oraz tempu prowadzenia kampanii japoskiej

na Malajach i psychologiczna klska do-wdztwa brytyjskiego w zasadniczy sposbwpyny na kocowy efekt, rwnie dlate-go, e Brytyjczycy nie potrafili si z niego

otrzsn, skazani czciowo przez wasntaktyk nieustannego wycofywania si.Dogbne zrozumienie i wspaniae zastoso-wanie koncepcji Sun Tzu pozwolio armii

japoskiej odnie najwiksze zwycistwo

nad Wielk Brytani. Z kolei brak zrozumie-nia tych zasad i nieumiejtno ich wyko-

rzystania przesdziy o ogromie klski dum-nej armii brytyjskiej. g

25 Masanobu Tsuji:Japans Greatest, p. 105107.

26 Liu Chunzhi, Zhu Chenghu: Sun Tzu, p. 107.

27 L. Allen: Singapore 194142. New York 1979, p. 185, 190, 192.

TomoyukiYamashita(18881946)

japoski genera nazy-

wany Tygrysem Malajw.Uznany przez sd za zbrod-niarza wojennego i stracony.Ukoczy AkademiWojskow w Hiroszimiew 1906 roku. By m.in.czonkiem sztabu generalne-go, attach wojskowymprzy ambasadzie w Berlinie,suy w Austrii i naWgrzech, w Koreii w Chinach. Wysano godo Europy, gdzie miaobserwowa niemieckiestruktury wojskowe. Popowrocie by gorcymordownikiem wzmocnieniasi lotniczych, wprowadzeniarednich czogw orazjednostek spadochronowych.Zwraca uwag, i nie naleyatakowa ZSRR oraz USAbez wczeniejszej moder-nizacji armii. W lipcu 1941roku mianowano godowdc 25 armii, ktrazdobya Malaje orazSingapur. W 1943 rokuawansowa do rangigeneraa i zosta dowdcsi ldowych na Filipinach.

W 1945 roku oskaronyo zbrodnie wojenne,szczeglnie przeciw ludnociFilipin. Mimo wieluwtpliwoci uznany zostaza winnego i skazany nakar mierci.

(pl.wikipedia.org. Tomoyuki

Yamashita. 22.01.2008)

Tum. z j. ang. pk dr Zdzisaw liwa

kw Bellona 1/2008 Ideal victory

Documents

Transcript of kw Bellona 1/2008 Ideal victory