KONKURS CHEMICZNY DLA UZNIÓW GIMNAZJUM...Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym...

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017

Strona 1 z 15

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM

ETAP WOJEWÓDZKI

Drogi Uczniu, Witaj w trzecim etapie konkursu chemicznego. Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania zawarte w arkuszu konkursowym.

1. Arkusz liczy 15 stron i zawiera 34 zadania. 2. Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój test jest kompletny. Jeśli

zauważysz usterki, zgłoś je Komisji konkursowej. 3. W czasie rozwiązywania zadań możesz korzystać z tablicy układu okreso-

wego pierwiastków, tablicy rozpuszczalności wybranych wodorotlenków i soli oraz kalkulatora prostego.

4. Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem. 5. Rozwiązania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy

każdym zadaniu. Staraj się, aby Twoje odpowiedzi były precyzyjne i jed-noznaczne.

6. W rozwiązaniach zadań rachunkowych przedstaw tok rozumowania pro-wadzący do ostatecznego wyniku oraz pamiętaj o jednostkach.

7. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra z czarnym lub granatowym tu-szem/atramentem.

8. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl. 9. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie. 10. W przypadku testu wyboru podane są odpowiedzi, z których jedna może

być prawdziwa, jedna fałszywa lub może być zmienna liczba odpowiedzi poprawnych.

11. Jeśli zmienisz swoją decyzję, otocz błędną odpowiedź kółkiem i zaznacz poprawną.

Pracuj samodzielnie.

Życzymy powodzenia!

Czas pracy:

90 minut

Za bezbłędne rozwiązanie wszystkich zadań możesz otrzymać maksymalnie

60 punktów.

………………………..…………

kod ucznia

− −

dzień miesiąc rok

pieczątka WKK DATA URODZENIA UCZNIA


Strona 2 z 15

Zadanie 1 (1 pkt) Według modelu planetarnego Rutherforda atom składa się z jądra atomowego i elektronów krążących wokół tego jądra po torach kołowych lub eliptycznych. Uzupełnij poniższe zdania. W tym celu wybierz i podkreśl odpowiednie sformułowanie w każdym nawiasie. Średnica jądra atomowego jest (znacznie mniejsza od średnicy atomu/prawie równa średnicy atomu).

Atomy różnych pierwiastków (mogą mieć/mają zawsze) różną liczbę elektronów.

Masa jądra atomowego (zależy/nie zależy) od liczby nukleonów.

Zadanie 2 (1 pkt) Przeprowadzono doświadczenie, w którym do trzech probówek oznaczonych numerami 1, 2, 3 zawiera-jących kolejno: 1 – wodę, 2 – wodny roztwór wodorotlenku sodu, 3 – wodny roztwór chlorowodoru, wprowadzono niewielką ilość stałego tlenku. Zanotowano następujące obserwacje: w probówce 1 – tle-nek znika, w probówce 2 – tlenek znika, w probówce 3 – nie widać zmian. Spośród wymienionych tlen-ków wskaż ten, który został użyty w doświadczeniu.

A. CaO B. P4O10 C. SO2 D. CO

Zadanie 3 (2 pkt) Przeprowadzono doświadczenie dla srebra i jego związków według podanego schematu.

HCl(aq)

Ag(s)

A.

NaCl(aq)

AgNO3(aq)

B.

Zn(blaszka)

AgNO3(aq)

C.

a) Wybierz poprawne dokończenie zdania A – C oraz jego uzasadnienie 1 – 3.

Biały osad wytrącił się w probówce A.

ponieważ

1. zachodzi tam reakcja pomiędzy kationami srebra(I) i anionami chlorkowymi.

B. 2. zachodzi tam reakcja pomiędzy kationami cynku i anionami siarczanowymi(VI).

C. 3. srebro wypiera wodór z roztworu kwasu chlorowodorowego.

b) Co zaobserwowano w probówce C? Stosując zapis jonowy skrócony, napisz równanie zachodzącej reakcji chemicznej, lub zaznacz, że reakcja nie zachodzi. ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................


Strona 3 z 15

Zadanie 4 (3 pkt) Przeprowadzono doświadczenia, w których użyto roztworów wodnych trzech soli. Schemat doświadcze-nia przedstawiono następująco:

Na2S

(aq)

probówka 1.

NH4Cl

probówka 2.

CuSO4(aq)

probówka 3.

H2SO

4(aq)NaOH

(aq) Al(s)

a) W której probówce nastąpi odbarwienie roztworu? Napisz równanie reakcji chemicznej w formie

jonowej skróconej.

numer probówki: ...................................... równanie reakcji chemicznej: ....................................................................................................................... b) W której probówce wydziela się gaz o charakterystycznym, ostrym zapachu? Napisz równanie

reakcji tego związku chemicznego z chlorowodorem w formie cząsteczkowej.

numer probówki: ...................................... równanie reakcji chemicznej: ........................................................................................................................

c) W której probówce wydziela się gaz o charakterystycznym zapachu zgniłych jaj? Napisz równanie

reakcji tego związku chemicznego z wodorotlenkiem wapnia w formie cząsteczkowej.

numer probówki: ......................................

równanie reakcji: ...........................................................................................................................................

Zadanie 5 (4 pkt) Wodorotlenek sodu służy do produkcji twardych mydeł kąpielowych, różnych środków piorących, wyko-rzystywany jest także do produkcji płynów zmiękczających naskórek. W kosmetykach stosowany jest wyłącznie w ograniczonych ilościach. a) Napisz równanie reakcji chemicznej otrzymywania wodorotlenku sodu, której towarzyszy

wydzielanie się bezbarwnego gazu składającego się z cząsteczek homoatomowych.

........................................................................................................................................................................ b) Podaj inne niż wymienione w informacji wstępnej zastosowanie wodorotlenku sodu.

........................................................................................................................................................................


Strona 4 z 15

c) Wybierz, zakreślając odpowiednie cyfry i litery, prawidłowe zdanie opisujące sposób otrzymywania mydła sodowego.

A. Mydła powstają w wyniku hydrolizy enzymatycznej tłuszczów. 1. zwanej reakcją zmydlania

B. Mydła powstają w wyniku hydrolizy tłuszczów w środowisku kwa-sowym.

2. zwanej reakcją utwardzania

C. Mydła powstają w wyniku hydrolizy tłuszczów w środowisku zasa-dowym.

3. zwanej reakcją fermentacji beztlenowej.

d) Napisz wzór półstrukturalny tłuszczu, który poddano hydrolizie, jeśli w wyniku reakcji otrzymano

2 mole stearynianu sodu oraz 1 mol oleinianu sodu. Grupy węglowodorowe wyższych kwasów kar-boksylowych zapisz w postaci sumarycznej.

Zadanie 6 (3 pkt) Propan-2-ol to związek organiczny o podanym niżej wzorze półstrukturalnym (grupowym).

b) Napisz równanie reakcji otrzymywania etanolu w wyniku reakcji fermentacji alkoholowej. ....................................................................................................................................................................... c) Napisz równanie reakcji fermentacji octowej etanolu. Jaki odczyn będzie miał roztwór otrzymany

w wyniku tej reakcji?

Równanie reakcji: .......................................................................................................................................... Odczyn roztworu: .......................................................... Zadanie 7 (1 pkt) Woski występują zarówno w świecie roślin, jak i zwierząt. Pod względem chemicznym są to estry wyż- szych monohydroksylowych alkoholi oraz wyższych kwasów tłuszczowych. Przykładem wosku jest olbrot, którego nazwa systematyczna to palmitynian cetylu. Grupa węglowodorowa pochodząca od alkoholu cetylowego zawiera tyle atomów węgla, ile neutronów zawiera izotop fosforu o liczbie masowej 31, na-tomiast atomów wodoru tyle, ile protonów znajduje się w jądrze atomu arsenu. Na podstawie analizy tekstu podaj wzór półstrukturalny palmitynianu cetylu. ........................................................................................................................................................................

CH3 - CH - CH

3

OH

a) Napisz wzór półstrukturalny i nazwę systematyczną związku będącego

homologiem propan-2-olu, wiedząc, że związek ten zbudowany jest

z jednego atomu węgla.

...................................................................................................................................

...


Strona 5 z 15

Zadanie 8 (2 pkt) Hydrazyna N2H4 to oleista, toksyczna i higroskopijna ciecz o ostrym zapachu podobnym do amoniaku, silnie dymiąca na powietrzu. Jest stosowana między innymi jako paliwo rakietowe, a w samolotach F – 16 w instalacji zasilania awaryjnego. W instalacji tej hydrazyna ulega rozkładowi pod wpływem kata-lizatora według równania: 3N2H4 → 2N2 + 3H2 + 2NH3. Oblicz, ile metrów sześciennych gazów wy-dziela się podczas rozkładu 20 kg hydrazyny. Wynik podaj z dokładnością do jednego miejsca po prze-cinku. Obliczenia: Odpowiedź: ....................................................................................................................................................

Informacja do zadań 9, 10. Przeprowadzono dwa doświadczenia, których przebieg umożliwia odróżnienie sacharozy i skrobi.

Zadanie 9 (1 pkt) Uzupełnij poniższe zdania, wpisując (w odpowiedniej formie) poprawne odpowiedzi wybrane z poniż-szego zestawu.

zawiesina, roztwór właściwy, roztwór koloidalny 1. Po wsypaniu do zlewki z chłodną wodą niewielkiej ilości sacharozy otrzymano ....................................... 2. Po dodaniu do zlewki z chłodną wodą niewielkiej ilości skrobi otrzymano ..............................................,

zaś po ogrzaniu uzyskanej mieszaniny otrzymano ....................................................................................

Zadanie 10 (1 pkt) a) Uzupełnij schemat doświadczenia, wpisując nazwę odczynnika wybranego spośród podanych,

pozwalającego na jednoznaczną identyfikację jednego z cukrów:

wodny roztwór bromu

amoniakalny roztwór Ag2O

roztwór I2 w wodnym roztworze KI

b) Opisz możliwe do zaobserwowania w czasie doświadczenia

zmiany potwierdzające metodę odróżniania tych roztworów

w probówkach A i B.

.........................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

..................................................

roztwór sacharozy

kleik skrobiowy

A. B.


Strona 6 z 15

Informacja do zadań 11, 12. Glukoza jest syntetyzowana przez rośliny zielone podczas procesu fotosyntezy, w którym świa-tło słoneczne dostarcza energię niezbędną do wytworzenia tego monosacharydu. Wiele cząste-czek glukozy łączy się następnie wiązaniami chemicznymi, w wyniku czego tworzy się materiał

budulcowy lub zapasowy rośliny.

6CO2 + 6H2O 6O2 + C6H12O6

celuloza, skrobia

glukoza Organizm ludzki nie wytwarza enzymów koniecznych do trawienia celulozy, więc dla człowieka źródłem węglowodanów jest skrobia. Jest ona trawiona w ustach i żołądku przez enzymy glikozydazy, w których obecności rozkłada się na glukozę. Zadanie 11 (1 pkt) Określ, czy reakcja fotosyntezy jest reakcją endoenergetyczną czy reakcją egzoenergetyczną. Odpo-wiedź uzasadnij.

Jest to reakcja ..................................................., ponieważ ........................................................................... ........................................................................................................................................................................

Zadanie 12 (1 pkt) Uzupełnij zdanie – określ, jaką funkcję pełnią glikozydazy w opisanej reakcji rozkładu skrobi. Podkreśl wybrany zwrot.

Glikozydazy pełnią w tej reakcji rolę (substratu/ katalizatora/ produktu).

Informacja do zadań 13 – 15. Białka są głównym materiałem budulcowym organizmu, stanowią około 20% masy ciała czło-wieka. Białka pełnią wiele ważnych funkcji, zapewniając prawidłowe funkcjonowanie organi-zmu. Odpowiednia ilość białek wpływa na prawidłowy wzrost i rozwój człowieka oraz regenera-

cję uszkodzonych tkanek. Źródło białka to m.in. mięso, ryby, jaja, rośliny strączkowe, nabiał, ziarna zbóż i orzechy. Poniżej podano wzory wybranych związków organicznych zawierających azot.

I. CH3NO2 II. C2H5NH2 III. CH2(NH2)CH2CH2COOH IV. CH2(NH2)COOH

Zadanie 13 (1 pkt) Wybierz numer przedstawiający wzór związku chemicznego budującego białko. Swój wybór uzasadnij.

Numer związku: ...........................

Uzasadnienie: ................................................................................................................................................. ........................................................................................................................................................................ Zadanie 14 (2 pkt) W wyniku hydrolizy 1,57 g polipeptydu o masie molowej 785 g/mol otrzymano 1,93 g mieszaniny ami-nokwasów. Oblicz, z ilu reszt aminokwasowych składał się ten polipeptyd.

https://portal.abczdrowie.pl/produkty-bogate-w-bialkohttps://portal.abczdrowie.pl/czy-mieso-jest-zdrowehttps://portal.abczdrowie.pl/pieczone-ryby-chronia-sercehttps://portal.abczdrowie.pl/wlasciwosci-jajkahttps://portal.abczdrowie.pl/nabial-przyspiesza-odchudzaniehttps://portal.abczdrowie.pl/orzechy-wloskie-chronia-przed-nowotworem-piersi


Strona 7 z 15

Zadanie 15 (2 pkt)

Do trzech zlewek zawierających wodny roztwór białka jaja kurzego dodano 3 różne substancje ozna-

czone: X, Y, Z. We wszystkich zlewkach zaobserwowano ścinanie się białka. Następnie do każdej zlewki

dodano wodę. Zaobserwowano, że w zlewkach, do których dodano Y i Z, białko nie rozpuściło się,

a w zlewce z X białko rozpuściło się.

a) Uzupełnij zdania, tak aby były prawdziwe.

1. Pod wpływem substancji X nastąpił proces A / B / C / D.

2. Pod wpływem substancji Y i Z nastąpił proces A / B / C / D.

A. denaturacji B. degradacji C. wysolenia D. krystalizacji

b) Wskaż, którymi substancjami X, Y, Z mogły być związki:

X Y Z

A. NaCl NaCl lub H2SO4 C2H5OH

B. NaCl lub HCl NaOH lub KOH CuSO4

C. NaOH C2H5OH NaCl lub H2SO4

D. NaCl KOH C2H5OH

Zadanie 16 (5 pkt) Poniżej przedstawiono ciąg przemian chemicznych.

1-chloropropan X propan-2-ol Z

1 2 3

a) Określ typ przemiany (addycja, eliminacja, substytucja) oznaczonej na schemacie numerem 1.

Typ przemiany: ..............................................................................................................................................

b) Posługując się wzorami półstrukturalnymi (grupowymi) związków organicznych, napisz równania

reakcji oznaczonych numerami 1, 2, 3.

1. .................................................................................................................................................................... 2. .................................................................................................................................................................... 3. .................................................................................................................................................................... c) Podaj nazwę systematyczną związku Z: .......................................................................................................

d) Związek X poddano reakcji polimeryzacji. Napisz fragment łańcucha tego polimeru złożonego

z trzech merów.

........................................................................................................................................................................


Strona 8 z 15

Informacja do zadań 17, 18. Na wykresach przedstawiono liczby jonów oraz niezdysocjowanych cząsteczek HA, przypadają-ce na każde 100 wprowadzonych do wody cząsteczek kwasów typu HA. Stężenia molowe kwa-sów w obu przypadkach są jednakowe.

Zadanie 17 (1 pkt) Podkreśl, który wykres dotyczy kwasu mocnego? Wykres I Wykres II Zadanie 18 (1 pkt) Oblicz stopień dysocjacji w roztworze kwasu słabego. ........................................................................................................................................................................

Informacja do zadania 19. Fosfor jest pierwiastkiem chemicznym niezbędnym do życia roślin. Wpływa na wzrost nad-ziemnej części rośliny (łodyg, liści, kwiatów), dlatego w rolnictwie są stosowane różne nawozy sztuczne fosforowe, np. superfosfat lub superfosfat podwójny (o większej zawartości fosforu).

Surowcem do produkcji tych nawozów są minerały, np. fosforyty, których głównym składnikiem jest ortofosforan(V) wapnia. Jest on nierozpuszczalny w wodzie. Aby roślina mogła przyswajać fosfor, fosfo-ryty poddaje się przeróbce w celu uzyskania diwodorofosforanu(V) wapnia – soli dobrze rozpuszczalnej w wodzie. Superfosfat jest mieszaniną diwodorofosforanu(V) wapnia i siarczanu(VI) wapnia. Uzyskuje się go działając na fosforyt kwasem siarkowym(VI). Superfosfat podwójny to diwodorofosforan(V) wapnia uzyskany w reakcji fosforytu z kwasem ortofosforowym(V).

Zadanie 19 (2 pkt) Napisz równania reakcji w formie cząsteczkowej otrzymywania superfosfatu i superfosfatu podwójne-go. Przyjmij, że fosforytem jest ortofosforan(V) wapnia. a) równanie reakcji otrzymywania superfosfatu: ........................................................................................................................................................................ b) równanie reakcji otrzymywania superfosfatu podwójnego: ........................................................................................................................................................................


Strona 9 z 15

Informacja do zadań 20, 21. Antracydy to grupa leków stosowanych w nadkwasocie żołądka. Tabletka antracydu o masie 0,5 g zawiera aktywny składnik – wodorotlenek magnezu oraz substancję obojętną. Jedną

tabletkę leku rozpuszczono w wodzie. Na dnie zlewki zauważono biały osad. Po wprowadzeniu do tego roztworu 55 cm3 kwasu solnego o stężeniu 0,25 mol/dm3 stwierdzono, że osad rozpuścił się, a otrzyma-ny roztwór ma pH równe 7.

Zadanie 20 (1 pkt) Stosując zapis cząsteczkowy i jonowy skrócony zapisz równania reakcji zachodzącej podczas doświad-czenia. ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................

Zadanie 21 (2 pkt) Oblicz procentową zawartość wodorotlenku magnezu w analizowanej tabletce. Wynik podaj z dokład-nością do jedności. Odpowiedź: Jedna tabletka antracydu zawiera ...................... % wodorotlenku magnezu.

Informacja do zadań 22, 23. Oprócz soli bezwodnych o znanych Ci wzorach są także sole uwodnione, tzw. hydraty.

Zadanie 22 (2 pkt) Oblicz masę hydratu węglanu sodu – woda(1/10) oraz masę wody, które po zmieszaniu pozwolą otrzymać 250 g roztworu Na2CO3 o stężeniu 10%. Obliczenia wykonuj z dokładnością do jedności. Odpowiedź: Należy zmieszać ............... g hydratu i ......................wody.

Zadanie 23 (1 pkt) Napisz równanie zachodzącej reakcji, gdy hydrat ten zostanie ogrzany do temperatury wyższej niż 100°C. ......................................................................................................................................................................


Strona 10 z 15

Informacja do zadań 24 – 27. Piroluzyt to minerał, którego głównym składnikiem jest tlenek manganu(IV) MnO2. Minerał ten jest wykorzystywany do otrzymywania manganu. Pierwszą osobą, która zasugerowała istnienie pierwiastka chemicznego o nazwie mangan, był C. W. Scheele. W 1774 r. przesłał on próbki

piroluzytu do J. Gahna, który w tym samym roku wyizolował metaliczny mangan. Dokonał tego reduku-jąc zawarty w próbkach piroluzytu tlenek manganu(IV) węglem: MnO2 + 2C → Mn + 2CO. W laboratorium mangan można otrzymać przez redukcję piroluzytu glinem w reakcji aluminotermicznej: 3MnO2 + 4Al → 3Mn + 2Al2O3. Hausmanit to także minerał wykorzystywany do otrzymywania manganu. Jego głównym składnikiem jest Mn3O4 – tlenek manganu(II) i dimanganu(III). Wykorzystywany jest rów-nież do otrzymywania manganu metodą aluminotermiczną.

Poniżej przedstawiono cykl reakcji chemicznych z udziałem manganu i jego związków.

Zadanie 24 (1 pkt) Wpisz do poniższej tabeli wzory związków manganu znajdujących się w schemacie i posiadających co najmniej jeden atom manganu o podanym w tabeli stopniu utlenienia (każdemu stopniowi utlenienia przypisz jeden wzór właściwego związku chemicznego).

stopień utlenienia manganu II IV VI VII

wzór związku


Strona 11 z 15

Zadanie 25 (2 pkt) Schemat przedstawia reakcje chemiczne wybranych związków manganu. Wpisz do tabeli numery tych reakcji chemicznych, w trakcie których atomy manganu ulegają odpowiednio procesowi utleniania lub procesowi redukcji.

proces numer reakcji na schemacie

redukcja manganu

utlenianie manganu

Zadanie 26 (2 pkt) W laboratorium przeprowadzono aluminotermiczne otrzymywanie manganu. 10 g rozdrobnionego piro-luzytu stapiano z 10 g opiłków glinu. Oblicz, jaką maksymalną masę manganu można otrzymać w tej reakcji, jeśli w wyniku wstępnych analiz stwierdzono, że minerał zawiera 92% tlenku manganu(IV). Wy-nik podaj z dokładnością do części dziesiątych grama. Obliczenia: W wyniku reakcji można otrzymać maksymalnie ........................... g manganu.

Zadanie 27 (2 pkt) Poniżej podano schemat jonowego, skróconego zapisu reakcji utleniania i redukcji przedstawionej na schemacie reakcją numer 6. Uzupełnij współczynniki stechiometryczne w tej reakcji stosując metodę bilansu elektronowego.

.....

Bilans elektronowy: Zadanie 28 (1 pkt) Substancja A ulega rozkładowi zgodnie z równaniem A → B + C + D. W reakcji powstają produkty w sto-sunku masowym mB : mC : mD = 4 : 5 : 9. Podaj masę substancji C powstałą w wyniku rozkładu 90 gramów substancji A. Masa substancji C: .................................


Strona 12 z 15

Zadanie 29 (1 pkt) Poniżej przedstawiono schemat przemiany, której ulega związek organiczny X.

X + 4O2 → 3CO2 + 3H2O Korzystając z informacji, wybierz i podkreśl poprawne uzupełnienie podanych zdań. Przemiana opisana schematem jest to reakcja spalania (całkowitego / niecałkowitego). Wzór sumaryczny związku X jest następujący (C3H8 / C3H6 / C3H6 O/ C3H6O2 ).

Zadanie 30 (2 pkt) W reakcji etanolu z nasyconym kwasem jednokarboksylowym, prowadzonej w obecności kwasu siarko-wego(VI), tworzy się ester, w którego cząsteczce stosunek liczby atomów węgla do liczby atomów tlenu wynosi 2 : 1. a) Ustal liczbę atomów węgla w cząsteczce opisanego estru. .................................................................... b) Stosując wzory półstrukturalne związków organicznych, napisz równanie opisanej reakcji chemicznej.

W równaniu zaznacz, w jakich warunkach zachodzi ta reakcja chemiczna. ........................................................................................................................................................................

Informacja do zadań 31 – 33. Przeprowadzono doświadczenia chemiczne z udziałem wybranych związków organicznych. Sche-mat doświadczenia przedstawiono poniżej. Wszystkie reakcje prowadzono w temperaturze poko-jowej.

Zadanie 31 (2 pkt) Wpisując wzory lub nazwy wybranych związków chemicznych uzupełnij schemat przeprowadzonych doświadczeń chemicznych. Właściwe odczynniki wybierz spośród podanych:

kwas propenowy, albumina (białko jaja kurzego), kwas metanowy, glicerol, etanal, kleik skrobiowy,

A B C D

........................

Br2(aq)

........................

Cu(OH)2(s)

........................

Cu(OH)2(s)

........................

Cu(OH)2(s)

Obserwacje:

Woda bromowa odbarwia się

Obserwacje:

Osad roztwarza się i powstaje

roztwór o barwie niebieskiej

Obserwacje:


roztwór o barwie fioletowej

Obserwacje:


roztwór o barwie szafirowej


Strona 13 z 15

Zadanie 32 (2 pkt) Stosując wzory półstrukturalne związków organicznych napisz równania reakcji zachodzących w pro-bówkach A i B. A: ................................................................................................................................................................. B: ................................................................................................................................................................. Zadanie 33 (1 pkt) Podaj nazwę produktu, który powstał w doświadczeniu A. ...................................................................................................................................................................... Zadanie 34 (3 pkt) Do pięciu probówek zawierających wodę wprowadzono pięć substancji stałych:

tlenek krzemu(IV), siarczek sodu, chlorek glinu, tlenek potasu, tlenek azotu(V).

a) Na podstawie podanych informacji uzupełnij schemat doświadczenia wpisując wzory lub nazwy właściwych związków chemicznych.

1. Wartość pH roztworu jest większa od 7 w probówkach 2 i 4 2. W probówce 1 nie zaszła reakcja chemiczna. 3. Roztwór o odczynie kwasowym powstał w probówkach 3 i 5. 4. Reakcja hydrolizy zachodzi w probówkach 2 i 3.

1. 2. 3. 4. 5.

........................

H2O

........................

H2O

........................

H2O

........................

H2O

........................

H2O

b) Zapisz w formie jonowej równania reakcji zachodzących w probówkach 2 i 5 uzasadniające odczyn

uzyskanego roztworu.

probówka 2: ..................................................................................................................................................

probówka 5: ..................................................................................................................................................


Strona 14 z 15

B R U D N O P I S


Strona 15 z 15

FRAGMENT UKŁADU OKRESOWEGO PIERWIASTKÓW

1 18

1H 1,01

wodór

2He 4,00 Hel 2 13 14 15 16 17

3Li 6,94 Lit

4Be 9,01 Beryl

5B

10,81 Bor

6C 12,01

Węgiel

7N 14,01 Azot

8O 16,00 Tlen

9F 19,00 Fluor

10Ne 20,18 Neon

11Na 23,00 Sód

12Mg 24,31

Magnez

13Al 26,98 Glin

14Si 28,08 Krzem

15P 30,97 Fosfor

16S 32,07 Siarka

17Cl 35,45 Chlor

18Ar 39,95 Argon 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

19K 39,01 Potas

20Ca 40,08 Wapń

21Sc 44,96 Skand

22Ti 47,88 Tytan

23V 50,94

Wanad

24Cr 52,00 Chrom

25Mn 54,94

Mangan

26Fe 55,85 Żelazo

27Co 58,93 Kobalt

28Ni 58,69 Nikiel

29Cu 63,55 Miedź

30Zn 63,39 Cynk

31Ga 69,72

Gal

32Ge 72,61

German

33As 74,92 Arsen

34Se 78,96 Selen

35Br 79,90 Brom

36Kr 83,80

Krypton

37Rb 85,47 Rubid

38Sr 87,62 Stront

39Y 88,91

Itr

40Zr 91,22

Cyrkon

41Nb 92,91 Niob

42Mo 95,94

Molibden

43Tc 97,91

Technet

44Ru 101,1 Ruten

45Rh 102,9 Rod

46Pd 106,42 Pallad

47Ag 107,87 Srebro

48Cd 112,41 Kadm

49In 114,82

Ind

50Sn 118,71 Cyna

51Sb 121,76

Antymon

52Te 127,60 Tellur

53I 126,90

Jod

54Xe 131,29 Ksenon

55Cs 132,9 Cez

56Ba 137,3

Bar

57La* 139,9

Lantan

72Hf 148,5 Hafn

73Ta 180,9 Tantal

74W 183,8

Wolfram

75Re 186,2 Ren

76Os 190,2 Osm

77Ir 192,2 Iryd

78Pt 195,08 Platyna

79Au 196,97 Złoto

80Hg 200,59

Rtęć

81Tl 204,38

Tal

82Pb 207,20 Ołów

83Bi 208,98 Bizmut

84Po 208,98 Polon

85At 209,99 Astat

86Rn 222,02 Radon

87Fr 223,02 Frans

88Ra 226,03

Rad

89Ac** 227,03 Aktyn

104Rf 261,11

Rutherf.

105Db 263,11 Dubn

106Sg 265,12

Seaborg

107Bh 264,10 Bohr

108Hs 269,10

Has

109Mt 268,10

Meitner

110Ds 281,10 Darms.

111Rg

Roent.

Tabela rozpuszczalności wybranych wodorotlenków i soli.

Na+

K+

NH4+

Mg2+

Ca2+

Ba2+

Ag+

Cu2+

Zn2+

Al3+

Mn2+

Fe2+

Fe3+

Pb2+

Sn2+

OH- r r r s s r n n n n n n n n n

Cl- r r r r r r n r r r r r r s r

Br- r r r r r r n r r r r r r s r

S2- r r r r s r n n n o n n n n n

SO32- r r r r n n n n s o n n o n o

SO42- r r r r n n s r r r r r r n r

NO3- r r r r r r r r r r r r r r r

PO43- r r r n n n n n n n n n n n n

CO32- r r r n n n n n n o n n o n o

SiO32- r r o n n n n n n n n n n n n

r - substancja dobrze rozpuszczalna s - substancja słabo rozpuszczalna (osad wytrąca się ze stężonego roztworu) n - substancja praktycznie nierozpuszczalna o - substancja w roztworze wodnym nie istnieje
http://chemia.panoramix.net.pl/uklad/H.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/He.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Li.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Be.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/B.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/C.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/N.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/O.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/F.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Ne.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Na.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Mg.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Al.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Si.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/P.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/S.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Cl.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Ar.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/K.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Ca.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Sc.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Ti.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/V.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Cr.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Mn.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Fe.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Co.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Ni.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Cu.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Zn.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Ga.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Ge.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/As.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Se.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Br.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Kr.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Rb.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Sr.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Y.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Zr.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Nb.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Mo.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Tc.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Ru.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Rh.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Pd.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Ag.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Cd.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/In.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Sn.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Sb.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Te.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/I.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Xe.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Cs.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Ba.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/La.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Hf.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Ta.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/W.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Re.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Os.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Ir.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Pt.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Au.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Hg.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Tl.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Pb.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Bi.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Po.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/At.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Rn.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Fr.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Ra.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Ac.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Rf.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Db.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Sg.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Bh.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Hs.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Mt.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Ds.htmlhttp://chemia.panoramix.net.pl/uklad/Rg.html

KONKURS CHEMICZNY DLA UZNIÓW GIMNAZJUM...Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym...

Documents

Transcript of KONKURS CHEMICZNY DLA UZNIÓW GIMNAZJUM...Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym...