„W sytuacji gdy inflacja wynosi 4,5%, na rynku walut dochodzi do wahao, a lokaty są nieopłacalne, znaczna częśd inwestorów patrzy na sztukę jako bezpieczne schronienie dla ich pieniędzy.”

Phillip HOFFMAN, prezes Fine Art Fund Group, która zarządza majątkiem wartości ok. 100 mln USD. Pierwszego dnia targów Art Basel 2011 sprzedał prace za 8 mln USD.

The Art Market – fight to buy Georgina Adam, The Financial Times, 16. 06. 2011 r.

„*..+ Największym problemem na targach sztuki w Bazylei nie był brak kupujących, ale ich nadmiar.”

The art world is exploding Peter Aspden, The Financial Times, 24 czerwca 2011r.

„Świat sztuki eksploduje! *...+ Rekordowe aukcje w londyoskich domach aukcyjnych. [...] Kolejne rekordy cenowe pobite!”

The Buzz From Basel: Buy! Buy!

(There’s No Bubbles Here)

Abigail R. Esman, Forbes,19 czerwca 2011r.

„Rynek sztuki powrócił” [...] „Rynek sztuki eksploduje” [...] „Nigdy wcześniej czegoś takiego nie widziałem.”

It’s a very confident market

Ivan Wirth z Hauser & Wirth Gallery

„Elitarne targi sztuki Art Basel zakooczyły się sukcesem komercyjnym uczestników. Rynek odzyskał płynnośd i jest na najlepszej drodze

do niespotykanego dotąd rozwoju.”

The Underground Art Economy

Karen Blankfeld, Forbes, 21.06.2011 „Nikt nie płaci za sztukę miliona dolarów, jeżeli nie jest to dobra inwestycja” mówi Jim Hedges, prezes Montage Finance, firmy doradczej wyspecjalizowanej w inwestowaniu w sztukę. „Każdy, kto mówi, że to nie jest inwestycja, jest obłudny”.

China’s art-market boom threatens Europe

Virginia Harrison, The independent, 15 czerwca 2011r.

„Czterdzieści lat temu posiadanie dzieł sztuki w Chinach było nielegalne. Obecnie jest to największy rynek sztuki na świecie. Napędza go nowa bogata klasa społeczna. Wartośd chioskiego rynku – włączając Chiny, Hong Kong, Makau i Tajwan - od 2009 roku podwoiła się”.

Czerwiec 2011: rekordowa aukcja w Sotheby’s

• Sprzedano 93,3% prac • Łączna sprzedaż na aukcji sztuki XX w wyniosła 108 mln GBP (430 mln zł) ! • Ustanowiono 49 nowych rekordów cenowych • Kilka rekordów cenowych zostało ustanowionych przez greckich finansistów, którzy obecnie poszukują bezpiecznych lokat kapitału

Absolwent Uniwersytetu Moskiewskiego w 1994

roku i FuquaSchool of

Business, DukeUniversity, USA z Global

Executive MBA w 2003 roku.

Jest pomysłodawcą i założycielem firmy Skate’s

Art. Market Research, która prowadzi analizy

rynku sztuki pod kątem inwestycji.

Zdobył tytuł „Best Young Businessman of the

Year in Central Europe” , nagrodę otrzymał od

Wall Street Journal za stworzenie pierwszych

notowań rosyjskiego rynku sztuki. Sergey Skaterschikov

Wypowiedź S. Skaterschikova dla Abbey House S.A. z 7 lipca 2011: „Wraz z powstawaniem nowych funduszy inwestujących w sztukę oraz rozwojem

już istniejących, dzisiejszy światowy rynek sztuki staje się coraz bardziej zróżnicowany. Przykłady funduszy sztuki, które powstały w tym roku to: Art Collection Fund z Luksemburga oraz fundusz BGA z Brazylii. Skate’s spodziewa się, że jeszcze w tym roku pojawią się bardziej międzynarodowe fundusze sztuki. Szacujemy, że na dzieo 1.06.2011 na światowym rynku funduszy sztuki, co najmniej 15 funduszy monitorowanych przez Skate’s zarządza ok. 850 mln USD.

Skate’s Art Market Research odnotowuje znaczący rozwój branży związanej z handlem sztuką online i powiązanymi z tym nowymi technologiami (przykłady to VIP Art Fair, Paddle8 i Art.sy.). Według prognoz Skate’s, inwestycje private equity w segmencie internetowych platform handlu sztuką wzrosną z 5 do 30 mln USD w okresie 2009-2011 i będą dalej szybko rosnąd w kolejnych latach. Co najmniej 100 galerii o ustalonej światowej pozycji zaoferuje usługi online, dołączając do marek takich jak Artnet czy Artprice.”

dr Tomasz Potocki

• Doktor nauk ekonomicznych na Uniwersytecie Warszawskim

• realizowana habilitacja poświęcona ekonomii behawioralnej • Jedna z nielicznych osób w Polsce zajmująca się tematem Wealth Managment • Przez ostatnie 10 lat pełnił szereg funkcji menadżerskich w polskich i zagranicznych spółkach

• Pomysłodawca i twórca firmy Wealth Pattern (ośrodek badawczy i szkoleniowy) • W magazynie Art & Business publikuje artykuły z zakresy Art Bankingu i Wealth Managment

Jakub Słomkowski Rocznik 1982.

Absolwent Wydziału Malarstwa na Akademii Sztuk Pięknych

w Warszawie, z ukooczonymi dwiema specjalnościami:

malarstwo i multimedia

Wypowiedź J. Słomkowskiego dla Abbey House S.A.:

„W środowisku artystów pojawiło się poczucie, że w

koocu, po wielu latach można utrzymad się z działalności artystycznej. Następuje odwrót od komercji, jaką jest np. praca grafika komputerowego i młodzi ludzie chcą utrzymywad się ze sztuki. Z drugiej strony, nadal nie ma wystarczającej grupy osób i instytucji, które potrafiłyby promowad sztukę. Młodzi artyści są bardzo zdolni, ale ich talenty marnują się, gdy nie ma mecenasów i promotorów sztuki.”

Sztuka jako przedmiot inwestycji

1. sztuka to jedna z KLAS AKTYWÓW obok np. akcji, nieruchomości, surowców

2. sztuka to najważniejsza niefinansowa inwestycja alternatywna (PASSION INVESTMENT)

3. sztuka jest dla inwestorów formą ZABEZPIECZENIA przed wahaniami na rynkach finansowych

4. Art Investment – poza bezpieczeostwem daje PONADPRZECIĘTNE ZYSKI

DAH vs. NCXLifeScience

DAH +287,2% średnie obroty 77,50 tys. zł

NCX Life Science -9,93% średnie obroty 33,97 tys. zł

Inwestowanie w sztukę vs. inne formy inwestowania Wyniki z ostatnich 5 lat:

Mei Moses All-Art Index +7,27%

Amerykaoskie bony skarbowe +2,63%

(wartości średnie)

S&P 500 Index -2,40%

(największe spółki z giełdy nowojorskiej)

„Efekt Sasnala” i spektakularne wzrosty cen dzieł sztuki

• W 1999 roku obrazy Wilhelma Sasnala można było kupid w cenie 1-2 tyz. zł

W 2008 roku obraz Sasnala sprzedany za 190 tys. GBP

(800 razy drożej)

• Rok 2008 - obraz Isamu Noguchi sprzedany za 155 350 USD

Rok 2010 - ten sam obraz zostaje sprzedany za 3 700 000 USD

(23-krotny wzrost w ciągu 2 lat)

• 2006-2008 - obrazy Stanisława Młodożeoca sprzedawane są w cenie 3-4 tys. zł

2011 rok - obrazy artysty licytowane są w średniej cenie 30,5 tys. zł (8-krotny wzrost w ciągu 3-5 lat)

Sztuka współczesna – roczne stopy zwrotu z inwestycji w twórczośd artystów na świecie (repeat sales)

Artysta Dzieło Dziedzina twórczości

Horyzont inwestycyjny

Wzrost ceny, USD

Roczna stopa zwrotu

Isamu Noguchi Undine rzeźba 2 lata 155 350 → 3 700 000

190,20%

Yue Minjun Gweong-Gweong malarstwo 2 lata 636 738 → 6 154 480

147,16%

Gerhard Richter Abstraktes Bild malarstwo 1 rok 1 864 000 → 5 500 000

101,97%

Francis Bacon Trzy studia do autoportretu

malarstwo 2 lata 5 168 000 → 25 000 000

86,29%

Jean-Michel Basquiat

Wojownik malarstwo 1 rok 1 808 000 → 4 976 332

85,53%

Zao Wou-Ki 1.11.59 malarstwo 4 lata 600 000 → 4 648 096

65,80%

Andy Warhol Little electric chair malarstwo/ grafika

3 lata 1 127 500 → 5 000 000

63,25%

źródło: Skate’s TOP 5000, www.skatepress.com

Sztuka współczesna – roczne stopy zwrotu z inwestycji w konkretne prace artystów polskich (repeat sales)

Artysta Dzieło Dziedzina twórczości

Horyzont inwestycyjny

Wzrost ceny, PLN

Roczna stopa zwrotu

Maria Jarema Postacie grafika 8 lat 4 500 → 270 000

737,5%

Zdzisław Beksioski

Relief malarstwo 15 lat 3 500 → 90 000

164,76%

Jan Lebenstein Figura osiowa nr. 77

malarstwo 7 lat 25 000 → 220 000

111,43%

Henryk Stażewski

Relief malarstwo 9 lat 20 000 → 180 000

88,89%

źródło: roczniki aukcyjne Art&Business

Roczny wzrost średnich cen dzieł polskich malarzy XX wieku w ciągu ostatniej dekady

Artysta Średnia cena okres I

Średnia cena okres II

Ilośd obrazów Horyzont inwestycyjny

Roczna stopa zwrotu

Stanisław Młodożeniec

3,6 tys. PLN (2006-2008)

32,6 tys. PLN (2011)

2 (okres I) 4( okres II)

3 lata +145,3%

Stefan Gierowski

36,8 tys. PLN (2001-2005)

118,6 tys. PLN (2006-2009)

9 (okres I) 8 (okres II)

4 lata +55,3%

Bronisław Kierzkowski

15,6 tys. PLN (2002-2005)

46 tys. PLN (2006-2009)

5 (okres I) 5 (okres II)

4 lata +48,7%

Kazimierz Mikulski

25,3 tys. PLN (2000-2003)

98,7 tys. PLN (2008-2009)

8 ( okres I) 6 (okers II)

6 lat +48,3%

Wojciech Fangor

42,5 tys. PLN (2003-2004)

152,6 tys. PLN (2009-2010)

3 (okers I) 5 (okes II)

6 lat +43,2%

Tomasz Tatarczyk

10,5 tys. PLN (2002-2005)

33,1 tys. PLN (2007-2010)

7 (okres I) 7 okers II)

5 lat +43%

źródło: roczniki aukcyjne Art&Business

GŁÓWNY TREND NA ŚWIATOWYM RYNKU SZTUKI

PRZESUNIĘCIE NA WSCHÓD, osłabienie dominacji tradycyjnych liderów – Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Eksplozja rynku chioskiego i rynku sztuki chioskiej.

• największy rynek sztuki na świecie (3 mld USD)

• z 6 największych domów aukcyjnych – 4 to firmy chioskie

• Pekin drugim po Nowym Jorku ośrodkiem handlu sztuką

• wśród 50 najdroższych dzieł sztuki roku 2010 – 10 to prace artystów chioskich

• segment sztuki współczesnej – 30% najdroższych w TOP50 najdroższych dzieł sztuki współczesnej z lat 2009-2010 to sztuka chiośka

• w 2010 roku w Chinach odbyło się najwięcej na świecie aukcji ze sprzedażą >1 mln USD (490, czyli 6-krotnie więcej niż w 2009 roku)

• najdroższe dzieła sztuki w czerwcu i lipcu 2011 stworzyli chioscy artyści

Struktura światowego rynku sztuki w 2010 r. (wielkośd obrotów), wg PAOSTW

Chiny 33,0%

USA 29,9%

Wlk Bryt. 19,4%

Francja 5,1%

inne 12,6%

źródło: Artprice Art Market Trends 2011

Struktura światowego rynku sztuki w 2010 r. (obroty wg czasu powstania dzieła)

źródło: Artprice Art Market Trends 2011

0

2

4

6

8

10

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

Obroty na światowym rynku sztuki

(mld $)

źródło: Artprice, Art Market Trends 2000-2010

Rok 2010 – doskonały rok rynku sztuki

źródło: Skate’s Art Market Research

Wielkośd rynku sztuki w Polsce

• Całkowita wielkośd ok. 300 mln PLN

• Rynek aukcyjny osiąga wyniki 40-70 mln PLN rocznie

• Pierwsze półrocze 2011 roku – sprzedaż aukcyjna ok. 20 mln PLN

• SILNE NIEDOWARTOŚCIOWANIE - raport KPMG Rynek dóbr luksusowych w Polsce szacuje potencjał polskiego rynku sztuki na 2 mld PLN, czyli blisko 7-krotnie więcej niż obecnie

Struktura rynku aukcyjnego w 2010 r.

84%

5% 3%

2% 1% 5% malarstwo

rysunek

grafika

rzeźba

fotografia

rzemiosłoartystyczne

źródło: Rocznik aukcyjny 2010, Art&Business 2/2011

0%

20%

40%

60%

80%

100%

obroty ilośd transakcji

52,3% 41,6%

19,72% 9,9%

5,9%

33,9% 27,3% inne

rysunek

fotografia

rzeźba

grafika

malarstwo

źródło: Artprice Art Market Trends 2011

POLSKA ŚWIAT

Tendencje na polskim rynku sztuki - Ilośd transakcji na aukcjach (malarstwo/rysunek)

520

1121 1252

1403 1689

1818 1945

2137

2577

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2010

źródło: Roczniki aukcyjne, Art&Business

Tendencje na polskim rynku sztuki – wzrost znaczenia sztuki współczesnej i Młodej Sztuki

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

19

95

19

97

19

99

20

01

20

03

20

05

20

07

20

09

20

10

Młoda Sztuka

sztuka współczesna

sztuka dawna

źródło: Roczniki aukcyjne, Art&Business

Historia funduszy sztuki

• Skóra Niedźwiedzia - pierwszy fundusz inwestujący w sztukę. Powstał w 1904 roku we Francji • Kapitał początkowy 2500 franków • Zakupione aktywa: ponad 100 obrazów (m.in. Picasso, Matisse) • 1914 rok (10 lat później). Na aukcji sprzedano wszystkie obrazy. Stopa zwrotu z inwestycji wyniosła ponad 400 %

Fine Art Fund

Rok założenia 2001

Horyzont inwestycyjny 10 lat

Próg wejścia 250 tys. USD

Średnia roczna stopa zwrotu 33,5%

Aktywa ok. 50 mln USD

Fundusz miesięcznie inwestuje ok. 2 mln USD, lokując aktywa na całym świecie (m.in uczestniczy w Targach Sztuki Art Basel). Dodatkowym źródłem dochodu jest dla funduszu leasing dzieł sztuki.

Mariaż sztuki z biznesem

“Wspieranie sztuki opłaca się . Jest to świetny sposób na promocje i tworzenie profilu marki”

Donna Lewis, Director of Corporate Sponsorships at Goldman Sachs & Partners

Absolut Vodka

Premiera Audi A6 i spektaklu „Święto wiosny” w Teatrze Narodowym

Goldman Sachs- mural Julie Mehretu w głównej siedzibie firmy w Nowym Jorku

Sztuka w kreacji reklamowej: kampania Louboutina

James McNeill Whistler "Whistler's Mother"

Art Car BMW