kodeks postępowania karnego 2014-05-30 KPK D19970555Lj

Kancelaria Sejmu s. 1/277

2014-05-30

USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r.

Kodeks postpowania karnego

DZIA I Przepisy wstpne

Art. 1.

Postpowanie karne w sprawach nalecych do waciwoci sdw toczy si wedug przepisw niniejszego kodeksu.

Art. 2.

1. Przepisy niniejszego kodeksu maj na celu takie uksztatowanie postpowania karnego, aby: [1) sprawca przestpstwa zosta wykryty i pocignity do odpowiedzialnoci

karnej, a osoba niewinna nie poniosa tej odpowiedzialnoci,]

2) przez trafne zastosowanie rodkw przewidzianych w prawie karnym oraz ujawnienie okolicznoci sprzyjajcych popenieniu przestpstwa osignite zostay zadania postpowania karnego nie tylko w zwalczaniu przestpstw, lecz rwnie w zapobieganiu im oraz w umacnianiu poszanowania prawa i zasad wspycia spoecznego,

3) uwzgldnione zostay prawnie chronione interesy pokrzywdzonego, 4) rozstrzygnicie sprawy nastpio w rozsdnym terminie.

2. Podstaw wszelkich rozstrzygni powinny stanowi prawdziwe ustalenia fak-tyczne.

Art. 3.

W granicach okrelonych w ustawie postpowanie karne odbywa si z udziaem czynnika spoecznego.

Art. 4.

Organy prowadzce postpowanie karne s obowizane bada oraz uwzgldnia okolicznoci przemawiajce zarwno na korzy, jak i na niekorzy oskaronego.

Opracowano na pod-stawie: Dz. U. z 1997 r. Nr 89, poz. 555, z 1999 r. Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 50, poz. 580, Nr 62, poz. 717, Nr 73, poz. 852, Nr 93, poz. 1027, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071, Nr 106, poz. 1149, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, z 2003 r. Nr 17, poz. 155, Nr 111, poz. 1061, Nr 130, poz. 1188, z 2004 r. Nr 51, poz. 514, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889, Nr 240, poz. 2405, Nr 264, poz. 2641, z 2005 r. Nr 10, poz. 70, Nr 48, poz. 461, Nr 77, poz. 680, Nr 96, poz. 821, Nr 141, poz. 1181, Nr 143, poz. 1203, Nr 163, poz. 1363, Nr 169, poz. 1416, Nr 178, poz. 1479, z 2006 r. Nr 15, poz. 118, Nr 66, poz. 467, Nr 95, poz. 659, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 141, poz. 1009 i 1013, Nr 167, poz. 1192, Nr 226, poz. 1647 i 1648, z 2007 r. Nr 20, poz. 116, Nr 64, poz. 432, Nr 80, poz. 539, Nr 89, poz. 589, Nr 99, poz. 664, Nr 112, poz. 766, Nr 123, poz. 849, Nr 128, poz. 903, z 2008 r. Nr 27, poz. 162, Nr 100, poz. 648, Nr 107, poz. 686, Nr 123, poz. 802, Nr 182, poz. 1133, Nr 208, poz. 1308, Nr 214, poz. 1344, Nr 225, poz. 1485, Nr 234, poz. 1571, Nr 237, poz. 1651, z 2009 r. Nr 8, poz. 39, Nr 20, poz. 104, Nr 28, poz. 171, Nr 68, poz. 585, Nr 85, poz. 716, Nr 127, poz. 1051, Nr 144, poz. 1178, Nr 168, poz. 1323, Nr 178, poz. 1375, Nr 190, poz. 1474, Nr 206, poz. 1589, z 2010 r. Nr 7, poz. 46, Nr 98, poz. 626, Nr 106, poz. 669, Nr 122, poz. 826, Nr 125, poz. 842, Nr 182, poz. 1228, Nr 197, poz. 1307, z 2011 r. Nr 48, poz. 245 i 246, Nr 53, poz. 273, Nr 112, poz. 654, Nr 117, poz. 678, Nr 142, poz. 829, Nr 191, poz. 1135, Nr 217, poz. 1280, Nr 240, poz. 1430, 1431 i 1438, Nr 279, poz. 1645, z 2012 r. poz. 886, 1091, 1101, 1327, 1426, 1447, 1529, z 2013 r. poz. 480, 765, 849 , 1247, 1262, 1282, 1650, z 2014 r. poz. 85, 384, 694.


2014-05-30

Art. 5.

1. Oskaronego uwaa si za niewinnego, dopki wina jego nie zostanie udowod-niona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem.

[ 2. Nie dajce si usun wtpliwoci rozstrzyga si na korzy oskaronego.]

Art. 6. Oskaronemu przysuguje prawo do obrony, w tym prawo do korzystania z pomocy obrocy, o czym naley go pouczy.

Art. 7.

Organy postpowania ksztatuj swe przekonanie na podstawie wszystkich przepro-wadzonych dowodw, ocenianych swobodnie z uwzgldnieniem zasad prawidowe-go rozumowania oraz wskaza wiedzy i dowiadczenia yciowego.

Art. 8.

1. Sd karny rozstrzyga samodzielnie zagadnienia faktyczne i prawne oraz nie jest zwizany rozstrzygniciem innego sdu lub organu.

2. Prawomocne rozstrzygnicia sdu ksztatujce prawo lub stosunek prawny s jednak wice.

Art. 9.

1. Organy procesowe prowadz postpowanie i dokonuj czynnoci z urzdu, chyba e ustawa uzalenia je od wniosku okrelonej osoby, instytucji lub orga-nu albo od zezwolenia wadzy.

2. Strony i inne osoby bezporednio zainteresowane mog skada wnioski o do-konanie rwnie tych czynnoci, ktre organ moe lub ma obowizek podej-mowa z urzdu.

Art. 10.

1. Organ powoany do cigania przestpstw jest obowizany do wszczcia i prze-prowadzenia postpowania przygotowawczego, a oskaryciel publiczny take do wniesienia i popierania oskarenia o czyn cigany z urzdu.

2. Z wyjtkiem wypadkw okrelonych w ustawie lub w prawie midzynarodo-wym nikt nie moe by zwolniony od odpowiedzialnoci za popenione prze-stpstwo.

Art. 11.

1. Postpowanie w sprawie o wystpek, zagroony kar pozbawienia wolnoci do lat 5, mona umorzy, jeeli orzeczenie wobec oskaronego kary byoby oczywicie niecelowe ze wzgldu na rodzaj i wysoko kary prawomocnie

Nowe brzmienie pkt 1 w 1 w ar t. 2 oraz 2 w ar t. 5 wchodz w ycie z dn. 1.07.2015 r . (Dz. U. z 2013 r . poz. 1247).


2014-05-30

orzeczonej za inne przestpstwo, a interes pokrzywdzonego temu si nie sprze-ciwia.

2. Jeeli kara za inne przestpstwo nie zostaa prawomocnie orzeczona, postpo-wanie mona zawiesi. Zawieszone postpowanie naley umorzy albo podj przed upywem 3 miesicy od uprawomocnienia si orzeczenia w sprawie o inne przestpstwo, o ktrym mowa w 1.

3. Postpowanie umorzone na podstawie 1 mona wznowi w wypadku uchyle-nia lub istotnej zmiany treci prawomocnego wyroku, z powodu ktrego zosta-o ono umorzone.

Art. 12.

1. W sprawach o przestpstwa cigane na wniosek postpowanie z chwil zoe-nia wniosku toczy si z urzdu. Organ cigania poucza osob uprawnion do zoenia wniosku o przysugujcym jej uprawnieniu.

2. W razie zoenia wniosku o ciganie niektrych tylko sprawcw obowizek cigania obejmuje rwnie inne osoby, ktrych czyny pozostaj w cisym zwizku z czynem osoby wskazanej we wniosku, o czym naley uprzedzi skadajcego wniosek. Przepisu tego nie stosuje si do najbliszych osoby skadajcej wniosek.

3. Wniosek moe by cofnity w postpowaniu przygotowawczym za zgod pro-kuratora, a w postpowaniu sdowym za zgod sdu do rozpoczcia przewo-du sdowego na pierwszej rozprawie gwnej. Ponowne zoenie wniosku jest niedopuszczalne.

Art. 13.

Uzyskanie zezwolenia wadzy, od ktrego ustawa uzalenia ciganie, naley do oskaryciela.

Art. 14.

1. Wszczcie postpowania sdowego nastpuje na danie uprawnionego oskar-yciela lub innego uprawnionego podmiotu.

[ 2. Odstpienie oskaryciela publicznego od wniesionego oskarenia nie wie sdu.]

Art. 15.

[ 1. Policja i inne organy w zakresie postpowania karnego wykonuj polecenia sdu i prokuratora oraz prowadz pod nadzorem prokuratora ledztwo lub do-chodzenie w granicach okrelonych w ustawie.]

Nowe brzmienie 2 w ar t. 14 oraz 1 w ar t. 15 wchodz w ycie z dn. 1.07.2015 r . (Dz. U. z 2013 r . poz. 1247).


2014-05-30

2. Wszystkie instytucje pastwowe i samorzdowe s obowizane w zakresie swego dziaania do udzielania pomocy organom prowadzcym postpowanie karne w terminie wyznaczonym przez te organy.

3. Osoby prawne lub jednostki organizacyjne niemajce osobowoci prawnej inne ni okrelone w 2, a take osoby fizyczne s obowizane do udzielenia po-mocy na wezwanie organw prowadzcych postpowanie karne w zakresie i w terminie przez nie wyznaczonym, jeeli bez tej pomocy przeprowadzenie czynnoci procesowej jest niemoliwe albo znacznie utrudnione.

Art. 16.

1. Jeeli organ prowadzcy postpowanie jest obowizany pouczy uczestnikw postpowania o cicych obowizkach i o przysugujcych im uprawnieniach, brak takiego pouczenia lub mylne pouczenie nie moe wywoywa ujemnych skutkw procesowych dla uczestnika postpowania lub innej osoby, ktrej to dotyczy.

2. Organ prowadzcy postpowanie powinien ponadto w miar potrzeby udziela uczestnikom postpowania informacji o cicych obowizkach i o przysugu-jcych im uprawnieniach take w wypadkach, gdy ustawa wyranie takiego obowizku nie stanowi. W razie braku takiego pouczenia, gdy w wietle oko-licznoci sprawy byo ono nieodzowne, albo mylnego pouczenia, stosuje si odpowiednio 1.

Art. 17.

1. Nie wszczyna si postpowania, a wszczte umarza, gdy: 1) czynu nie popeniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniajcych

podejrzenie jego popenienia, 2) czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego albo ustawa stanowi, e

sprawca nie popenia przestpstwa, 3) spoeczna szkodliwo czynu jest znikoma, 4) ustawa stanowi, e sprawca nie podlega karze, 5) oskarony zmar, 6) nastpio przedawnienie karalnoci, 7) postpowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostao pra-

womocnie zakoczone albo wczeniej wszczte toczy si, 8) sprawca nie podlega orzecznictwu polskich sdw karnych, 9) brak skargi uprawnionego oskaryciela,

10) brak wymaganego zezwolenia na ciganie lub wniosku o ciganie pocho-dzcego od osoby uprawnionej, chyba e ustawa stanowi inaczej,

11) zachodzi inna okoliczno wyczajca ciganie. 2. Do chwili otrzymania wniosku lub zezwolenia wadzy, od ktrych ustawa uza-

lenia ciganie, organy procesowe dokonuj tylko czynnoci nie cierpicych


2014-05-30

zwoki w celu zabezpieczenia ladw i dowodw, a take czynnoci zmierzaj-cych do wyjanienia, czy wniosek bdzie zoony lub zezwolenie bdzie wy-dane.

3. Niemono przypisania winy sprawcy czynu nie wycza postpowania doty-czcego zastosowania rodkw zabezpieczajcych.

Art. 18.

1. Jeeli czyn stanowi tylko wykroczenie, prokurator odmawiajc wszczcia po-stpowania lub umarzajc je przekazuje spraw Policji w celu wystpienia z wnioskiem o ukaranie do waciwego sdu; prokurator moe sam wystpi z takim wnioskiem.

2. Jeeli sd lub prokurator dopatruje si w czynie przewinienia dyscyplinarnego albo naruszenia obowizkw subowych lub zasad wspycia spoecznego, moe odmawiajc wszczcia postpowania albo umarzajc je, zwaszcza z po-wodu znikomej szkodliwoci spoecznej czynu, przekaza spraw innemu wa-ciwemu organowi.

Art. 19.

1. W razie stwierdzenia w postpowaniu karnym powanego uchybienia w dzia-aniu instytucji pastwowej, samorzdowej lub spoecznej, zwaszcza gdy sprzyja ono popenieniu przestpstwa, sd, a w postpowaniu przygotowaw-czym prokurator, zawiadamia o tym uchybieniu organ powoany do nadzoru nad dan jednostk organizacyjn, za w razie potrzeby take organ kontroli. Policja powiadamia prokuratora o ujawnionych przez siebie uchybieniach.

2. Zawiadamiajc o uchybieniu, sd lub prokurator moe zada nadesania w wyznaczonym terminie wyjanie i podania rodkw podjtych w celu zapo-bieenia takim uchybieniom w przyszoci.

3. W razie nieudzielenia wyjanie w wyznaczonym terminie mona naoy na kierownika organu zobowizanego do wyjanie kar pienin w wysokoci do 10 000 zotych.

4. Na postanowienie o naoeniu kary pieninej przysuguje zaalenie. Zaalenie na postanowienie prokuratora rozpoznaje sd rejonowy, w ktrego okrgu to-czy si postpowanie.

Art. 20.

1. W razie racego naruszenia przez obroc lub penomocnika strony ich obo-wizkw procesowych sd, a w postpowaniu przygotowawczym prokurator, zawiadamia o tym waciw okrgow rad adwokack lub rad okrgowej izby radcw prawnych, dajc od dziekana waciwej rady nadesania w wy-znaczonym, nie krtszym ni 30 dni, terminie informacji o podjtych dziaa-niach wynikajcych z zawiadomienia. Odpis zawiadomienia przesya si Mini-strowi Sprawiedliwoci.

1a. W razie nienadesania w wyznaczonym terminie informacji, o ktrych mowa w 1, mona naoy na dziekana waciwej rady kar pienin w wysokoci do 10 000 zotych.


2014-05-30

1b. Na postanowienie o ukaraniu przysuguje zaalenie. Na postanowienie o ukara-niu wydane przez prokuratora w postpowaniu przygotowawczym zaalenie przysuguje do sdu rejonowego, w ktrego okrgu toczy si postpowanie.

2. W razie racego naruszenia obowizkw procesowych przez oskaryciela pu-blicznego lub prowadzcego postpowanie przygotowawcze sd zawiadamia o tym bezporedniego przeoonego osoby, ktra dopucia si uchybienia, da-jc nadesania w wyznaczonym, nie krtszym ni 14 dni, terminie informacji o podjtych dziaaniach wynikajcych z zawiadomienia; w stosunku do Policji oraz innych organw postpowania przygotowawczego uprawnienie takie przysuguje rwnie prokuratorowi.

2a. Odpis zawiadomienia, o ktrym mowa w 2, sd przesya Prokuratorowi Ge-neralnemu, jeeli uchybienia dopuci si prokurator, a w wypadku gdy uchy-bienia dopuci si oskaryciel publiczny niebdcy prokuratorem waci-wemu organowi przeoonemu w stosunku do bezporedniego przeoonego tego oskaryciela.

Art. 21.

1. O ukoczeniu postpowania toczcego si z urzdu przeciw osobom zatrudnio-nym w instytucjach pastwowych, samorzdowych i spoecznych, uczniom i suchaczom szk oraz onierzom naley bezzwocznie zawiadomi przeoo-nych tych osb.

2. Prokurator zawiadamia rwnie o wszczciu postpowania przeciw funkcjona-riuszom publicznym, a o wszczciu postpowania przeciw innym osobom, o ktrych mowa w 1 jeeli wymaga tego wany interes publiczny.

Art. 22.

1. Jeeli zachodzi dugotrwaa przeszkoda uniemoliwiajca prowadzenie post-powania, a w szczeglnoci jeeli nie mona uj oskaronego albo nie moe on bra udziau w postpowaniu z powodu choroby psychicznej lub innej ci-kiej choroby, postpowanie zawiesza si na czas trwania przeszkody.

2. Na postanowienie w przedmiocie zawieszenia postpowania przysuguje zaa-lenie.

3. W czasie zawieszenia postpowania naley jednak dokona odpowiednich czynnoci w celu zabezpieczenia dowodw przed ich utrat lub znieksztace-niem.

Art. 23.

W sprawie o przestpstwo popenione na szkod maoletniego, we wspdziaaniu z maoletnim lub w okolicznociach, ktre mog wiadczy o demoralizacji maolet-niego albo o gorszcym wpywie na niego, sd, a w postpowaniu przygotowaw-czym prokurator, zawiadamia sd rodzinny w celu rozwaenia rodkw przewidzia-nych w przepisach o postpowaniu w sprawach nieletnich oraz w Kodeksie rodzin-nym i opiekuczym.


2014-05-30

[Art. 23a.

1. Sd, a w postpowaniu przygotowawczym prokurator, moe z inicjatywy lub za zgod pokrzywdzonego i oskaronego, skierowa spraw do instytucji lub oso-by godnej zaufania w celu przeprowadzenia postpowania mediacyjnego mi-dzy pokrzywdzonym i oskaronym.

2. Postpowanie mediacyjne nie powinno trwa duej ni miesic, a jego okresu nie wlicza si do czasu trwania postpowania przygotowawczego.

3. Postpowania mediacyjnego nie moe prowadzi osoba, co do ktrej w kon-kretnej sprawie zachodz okolicznoci okrelone w art. 4042, czynny zawo-dowo sdzia, prokurator, adwokat, radca prawny, a take aplikant do tyche zawodw albo inna osoba zatrudniona w sdzie, prokuraturze lub innej insty-tucji uprawnionej do cigania przestpstw.

4. Instytucja lub osoba godna zaufania sporzdza, po przeprowadzeniu postpo-wania mediacyjnego, sprawozdanie z jego przebiegu i wynikw.

5. Minister Sprawiedliwoci okreli, w drodze rozporzdzenia, warunki, jakim powinny odpowiada instytucje i osoby uprawnione do przeprowadzenia me-diacji, sposb ich powoywania i odwoywania, zakres i warunki udostpniania akt instytucjom i osobom uprawnionym do przeprowadzenia mediacji oraz spo-sb i tryb postpowania mediacyjnego, majc na uwadze potrzeb skutecznego przeprowadzenia tego postpowania.]


2014-05-30

6. Instytucja lub osoba do tego uprawniona sporzdza, po przeprowadzeniu postpowania mediacyjnego, sprawozdanie z jego wynikw. Do sprawoz-dania zacza si ugod podpisan przez oskaronego, pokrzywdzonego i mediatora, jeeli zostaa zawarta.

7. Postpowanie mediacyjne prowadzi si w sposb bezstronny i poufny. 8. Minister Sprawiedliwoci okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowy

tryb przeprowadzania postpowania mediacyjnego, warunki, jakim po-winny odpowiada instytucje i osoby uprawnione do jego przeprowadze-nia, sposb ich powoywania i odwoywania, zakres i warunki udostpnia-nia im akt sprawy oraz form i zakres sprawozdania z wynikw postpo-wania mediacyjnego, majc na uwadze potrzeb skutecznego przeprowa-dzenia tego postpowania.>

DZIA II

Sd

Rozdzia 1 Waciwo i skad sdu

Art. 24.

1. Sd rejonowy orzeka w pierwszej instancji we wszystkich sprawach, z wyjt-kiem spraw przekazanych ustaw do waciwoci innego sdu.

2. Sd rejonowy rozpoznaje ponadto rodki odwoawcze w wypadkach wskaza-nych w ustawie.

Art. 25.

1. Sd okrgowy orzeka w pierwszej instancji w sprawach o nastpujce przestp-stwa: 1) o zbrodnie okrelone w Kodeksie karnym oraz w ustawach szczeglnych, 2) o wystpki okrelone w rozdziaach XVI i XVII oraz w art. 140142, art.

148 4, art. 149, art. 150 1, art. 151154, art. 156 3, art. 158 3, art. 163 3 i 4, art. 165 1, 3 i 4, art. 166 1, art. 173 3 i 4, art. 185 2, art. 189a 2, art. 210 2, art. 211a, art. 252 3, art. 258 13, art. 265 1 i 2, art. 269, art. 278 1 i 2 w zw. z art. 294, art. 284 1 i 2 w zw. z art. 294, art. 286 1 w zw. z art. 294, art. 287 1 w zw. z art. 294, art. 296 3 oraz art. 299 Kodeksu karnego,

3) o wystpki, ktre z mocy przepisu szczeglnego nale do waciwoci sdu okrgowego.

2. Sd apelacyjny, na wniosek sdu rejonowego, moe przekaza do rozpoznania sdowi okrgowemu, jako sdowi pierwszej instancji, spraw o kade prze-stpstwo, ze wzgldu na szczegln wag lub zawio sprawy.

3. Sd okrgowy rozpoznaje ponadto rodki odwoawcze od orzecze i zarzdze wydanych w pierwszej instancji w sdzie rejonowym oraz inne sprawy przeka-zane mu przez ustaw.


2014-05-30

Art. 26.

Sd apelacyjny rozpoznaje rodki odwoawcze od orzecze i zarzdze wydanych w pierwszej instancji w sdzie okrgowym oraz inne sprawy przekazane mu przez ustaw.

Art. 27.

Sd Najwyszy rozpoznaje kasacje oraz rodki odwoawcze i inne sprawy w wypad-kach okrelonych w ustawie.

Art. 28.

1. Na rozprawie gwnej sd orzeka w skadzie jednego sdziego, jeeli ustawa nie stanowi inaczej. Sdzia ma prawa i obowizki przewodniczcego.

2. W sprawach o zbrodnie sd orzeka w skadzie jednego sdziego i dwch aw-nikw.

[ 3. Ze wzgldu na szczegln zawio sprawy sd pierwszej instancji moe po-stanowi o rozpoznaniu jej w skadzie trzech sdziw.]

4. W sprawach o przestpstwa, za ktre ustawa przewiduje kar doywotniego pozbawienia wolnoci, sd orzeka w skadzie dwch sdziw i trzech awni-kw.

Art. 29.

1. Na rozprawie apelacyjnej i kasacyjnej sd orzeka w skadzie trzech sdziw, jeeli ustawa nie stanowi inaczej.

2. Apelacj lub kasacj od wyroku orzekajcego kar doywotniego pozbawienia wolnoci rozpoznaje sd w skadzie piciu sdziw.

[Art. 30.

1. Na posiedzeniu sd rejonowy i sd okrgowy orzeka jednoosobowo, a sd ape-lacyjny i Sd Najwyszy w skadzie trzech sdziw, jeeli ustawa nie stanowi inaczej.

2. Sd odwoawczy na posiedzeniu orzeka w skadzie trzech sdziw, jeeli ustawa nie stanowi inaczej.]

Nowe brzmienie 3 w ar t. 28 oraz nowe brzmienie ar t. 30 wchodz w ycie z dn. 1.07.2015 r . (Dz. U. z 2013 r . poz. 1247).


2014-05-30

Art. 31.

1. Miejscowo waciwy do rozpoznania sprawy jest sd, w ktrego okrgu pope-niono przestpstwo.

2. Jeeli przestpstwo popeniono na polskim statku wodnym lub powietrznym, a 1 nie moe mie zastosowania, waciwy jest sd macierzystego portu statku.

3. Jeeli przestpstwo popeniono w okrgu kilku sdw, waciwy jest ten sd, w ktrego okrgu najpierw wszczto postpowanie przygotowawcze.

Art. 32.

1. Jeeli nie mona ustali miejsca popenienia przestpstwa, waciwy jest sd, w ktrego okrgu: 1) ujawniono przestpstwo, 2) ujto oskaronego, 3) oskarony przed popenieniem przestpstwa stale mieszka lub czasowo

przebywa zalenie od tego, gdzie najpierw wszczto postpowanie przygotowawcze.

2. Przepis 1 stosuje si odpowiednio, jeeli przestpstwo popeniono za granic. 3. Jeeli nie mona ustali waciwoci miejscowej sdu wedug przepisw po-

przedzajcych, spraw rozpoznaje sd waciwy dla dzielnicy rdmiecie miasta stoecznego Warszawy.

Art. 33.

1. Jeeli t sam osob oskarono o kilka przestpstw, a sprawy nale do wa-ciwoci rnych sdw tego samego rzdu, waciwy jest sd, w ktrego okrgu najpierw wszczto postpowanie przygotowawcze.

2. Jeeli sprawy nale do waciwoci sdw rnego rzdu, spraw rozpoznaje sd wyszego rzdu.

Art. 34.

1. Sd waciwy dla sprawcw przestpstw jest rwnie waciwy dla pomocni-kw, podegaczy oraz innych osb, ktrych przestpstwo pozostaje w cisym zwizku z przestpstwem sprawcy, jeeli postpowanie przeciwko nim toczy si jednoczenie.

2. Sprawy osb wymienionych w 1 powinny by poczone we wsplnym po-stpowaniu; przepis art. 33 stosuje si odpowiednio.

3. Jeeli zachodz okolicznoci utrudniajce czne rozpoznanie spraw, o ktrych mowa w 1 i 2, mona wyczy i odrbnie rozpozna spraw poszczeglnych osb lub o poszczeglne czyny; sprawa wyczona podlega rozpoznaniu przez sd waciwy wedug zasad oglnych.

Art. 35.

1. Sd bada z urzdu sw waciwo, a w razie stwierdzenia swej niewaciwoci przekazuje spraw waciwemu sdowi lub innemu organowi.


2014-05-30

2. Jeeli sd na rozprawie gwnej stwierdza, e nie jest waciwy miejscowo lub e waciwy jest sd niszego rzdu, moe przekaza spraw innemu sdowi jedynie wtedy, gdy powstaje konieczno odroczenia rozprawy.

3. Na postanowienie w kwestii waciwoci przysuguje zaalenie.

Art. 36. Sd wyszego rzdu nad sdem waciwym moe przekaza spraw innemu sdowi rwnorzdnemu, jeeli wikszo osb, ktre naley wezwa na rozpraw, zamiesz-kuje blisko tego sdu, a z dala od sdu waciwego.

Art. 37.

Sd Najwyszy moe z inicjatywy waciwego sdu przekaza spraw do rozpozna-nia innemu sdowi rwnorzdnemu, jeeli wymaga tego dobro wymiaru sprawiedli-woci.

Art. 38.

1. Spr o waciwo midzy sdami rwnorzdnymi rozstrzyga ostatecznie sd wyszego rzdu nad sdem, ktry pierwszy wszcz spr.

2. W czasie trwania sporu kady z tych sdw przedsibierze czynnoci nie cier-pice zwoki.

Art. 39.

Jeeli sd wojskowy przekae spraw sdowi powszechnemu lub nie przyjmie spra-wy przekazanej mu przez sd powszechny, spraw rozpoznaje sd powszechny.

Rozdzia 2

Wyczenie sdziego

Art. 40. 1. Sdzia jest z mocy prawa wyczony od udziau w sprawie, jeeli:

1) sprawa dotyczy tego sdziego bezporednio, 2) jest maonkiem strony lub pokrzywdzonego albo ich obrocy, penomocni-

ka lub przedstawiciela ustawowego albo pozostaje we wsplnym poyciu z jedn z tych osb,

3) jest krewnym lub powinowatym w linii prostej, a w linii bocznej a do stop-nia pomidzy dziemi rodzestwa osb wymienionych w pkt 2 albo jest zwizany z jedn z tych osb wzem przysposobienia, opieki lub kurateli,

4) by wiadkiem czynu, o ktry sprawa si toczy, albo w tej samej sprawie by przesuchany w charakterze wiadka lub wystpowa jako biegy,

5) bra udzia w sprawie jako prokurator, obroca, penomocnik, przedstawiciel ustawowy strony, albo prowadzi postpowanie przygotowawcze,

6) bra udzia w wydaniu zaskaronego orzeczenia lub wyda zaskarone za-rzdzenie,


2014-05-30

7) bra udzia w wydaniu orzeczenia, ktre zostao uchylone, 8) (uchylony), 9) bra udzia w wydaniu orzeczenia, co do ktrego wniesiono sprzeciw,

10) prowadzi mediacj. 2. Powody wyczenia trwaj mimo ustania uzasadniajcego je maestwa,

wsplnego poycia, przysposobienia, opieki lub kurateli. 3. Sdzia, ktry bra udzia w wydaniu orzeczenia objtego wnioskiem o wzno-

wienie lub zaskaronego w trybie kasacji, nie moe orzeka co do tego wnio-sku lub tej kasacji.

Art. 41.

1. Sdzia ulega wyczeniu, jeeli istnieje okoliczno tego rodzaju, e mogaby wywoa uzasadnion wtpliwo co do jego bezstronnoci w danej sprawie.

2. Wniosek o wyczenie sdziego, zgoszony na podstawie 1 po rozpoczciu przewodu sdowego, pozostawia si bez rozpoznania, chyba e przyczyna wy-czenia powstaa lub staa si stronie wiadoma dopiero po rozpoczciu prze-wodu.

Art. 42.

1. Wyczenie nastpuje na danie sdziego, z urzdu albo na wniosek strony. 2. Jeeli sdzia uznaje, e zachodzi przyczyna wyczajca go z mocy art. 40, wy-

cza si, skadajc owiadczenie na pimie do akt, a na jego miejsce wstpuje inny sdzia.

3. Sdzia, co do ktrego zgoszono wniosek o wyczenie na podstawie art. 41, moe zoy do akt stosowne owiadczenie na pimie i powstrzymuje si od udziau w sprawie; jest jednak obowizany przedsiwzi czynnoci nie cier-pice zwoki.

4. Poza wypadkiem okrelonym w 2 o wyczeniu orzeka sd, przed ktrym to-czy si postpowanie; w skadzie orzekajcym w kwestii wyczenia nie moe bra udziau sdzia, ktrego dotyczy wyczenie. W razie niemonoci utwo-rzenia takiego skadu sdu, w kwestii wyczenia orzeka sd wyszego rzdu.

Art. 43.

Jeeli z powodu wyczenia sdziw rozpoznanie sprawy w danym sdzie jest nie-moliwe, sd wyszego rzdu przekazuje spraw innemu sdowi rwnorzdnemu.

[Art. 44.

Przepisy niniejszego rozdziau stosuje si odpowiednio do awnikw.]

Nowe brzmienie ar t. 44 wchodzi w ycie z dn. 1.07.2015 r . (Dz. U. z 2013 r . poz. 1247).


2014-05-30

DZIA III

Strony, obrocy, penomocnicy, przedstawiciel spoeczny

Rozdzia 3 Oskaryciel publiczny

Art. 45.

1. Oskarycielem publicznym przed wszystkimi sdami jest prokurator. 1a. W wypadkach okrelonych w ustawie czynnoci procesowe wykonuje prokura-

tor bezporednio przeoony lub prokurator nadrzdny. 1b. Prokuratorem nadrzdnym jest prokurator kierujcy jednostk organizacyjn

wyszego stopnia, a take prokurator tej jednostki lub prokurator delegowany do niej w zakresie zleconych mu czynnoci.

1c. (uchylony). 2. Inny organ pastwowy moe by oskarycielem publicznym z mocy szczegl-

nych przepisw ustawy, okrelajcych zakres jego dziaania.

Art. 46. W sprawach o przestpstwa cigane z oskarenia publicznego udzia prokuratora w rozprawie jest obowizkowy, jeeli ustawa nie stanowi inaczej.

Art. 47.

1. Przepisy art. 40 1 pkt 14, 6 i 10, 2 oraz art. 41 i 42 stosuje si odpowiednio do prokuratora, innych osb prowadzcych postpowanie przygotowawcze oraz innych oskarycieli publicznych.

2. Osoby wymienione w 1 ulegaj rwnie wyczeniu, jeeli bray udzia w sprawie jako obroca, penomocnik, przedstawiciel spoeczny albo przedstawi-ciel ustawowy strony.

Art. 48.

1. O wyczeniu prowadzcego lub nadzorujcego postpowanie przygotowawcze oraz oskaryciela publicznego orzeka prokurator nadzorujcy postpowanie lub bezporednio przeoony.

2. Czynnoci dokonane przez osob podlegajc wyczeniu, zanim ono nastpio, nie s z tej przyczyny bezskuteczne; jednake czynno dowodow naley na danie strony, w miar monoci, powtrzy.


2014-05-30

Rozdzia 4

Pokrzywdzony

Art. 49. 1. Pokrzywdzonym jest osoba fizyczna lub prawna, ktrej dobro prawne zostao

bezporednio naruszone lub zagroone przez przestpstwo. [ 2. Pokrzywdzonym moe by take instytucja pastwowa, samorzdowa lub spo-

eczna, choby nie miaa osobowoci prawnej.] 3. Za pokrzywdzonego uwaa si zakad ubezpiecze w zakresie, w jakim pokry

szkod wyrzdzon pokrzywdzonemu przez przestpstwo lub jest zobowizany do jej pokrycia.

3a. W sprawach o przestpstwa przeciwko prawom osb wykonujcych prac za-robkow, o ktrych mowa w art. 218221 oraz w art. 225 2 Kodeksu karne-go, organy Pastwowej Inspekcji Pracy mog wykonywa prawa pokrzywdzo-nego, jeeli w zakresie swego dziaania ujawniy przestpstwo lub wystpiy o wszczcie postpowania.

[ 4. W sprawach o przestpstwa, ktrymi wyrzdzono szkod w mieniu instytucji pastwowej, samorzdowej lub spoecznej, jeeli nie dziaa organ pokrzywdzo-nej instytucji, prawa pokrzywdzonego mog wykonywa organy kontroli pa-stwowej, ktre w zakresie swojego dziaania ujawniy przestpstwo lub wyst-piy o wszczcie postpowania.]

[Art. 49a.

Jeeli nie wytoczono powdztwa cywilnego, pokrzywdzony, a take prokurator, moe a do zakoczenia pierwszego przesuchania pokrzywdzonego na rozprawie gwnej zoy wniosek, o ktrym mowa w art. 46 1 Kodeksu karnego.]

Nowe brzmienie 2 i 4 w ar t. 49 oraz nowe brzmienie ar t. 49a wchodz w ycie z dn. 1.07.2015 r . (Dz. U. z 2013 r . poz. 1247).


2014-05-30

Art. 50.

W postpowaniu sdowym z uprawnie pokrzywdzonego okrelonych w art. 53 i 62 nie moe korzysta osoba wystpujca w tej samej sprawie w charakterze oskaro-nego, z wyjtkiem przewidzianym w art. 497 i 498 3.

Art. 51.

1. Za pokrzywdzonego, ktry nie jest osob fizyczn, czynnoci procesowych do-konuje organ uprawniony do dziaania w jego imieniu.

2. Jeeli pokrzywdzonym jest maoletni albo ubezwasnowolniony cakowicie lub czciowo, prawa jego wykonuje przedstawiciel ustawowy albo osoba, pod ktrej sta piecz pokrzywdzony pozostaje.

3. Jeeli pokrzywdzonym jest osoba nieporadna, w szczeglnoci ze wzgldu na wiek lub stan zdrowia, jego prawa moe wykonywa osoba, pod ktrej piecz pokrzywdzony pozostaje.

Art. 52.

1. W razie mierci pokrzywdzonego prawa, ktre by mu przysugiway, mog wykonywa osoby najblisze, a w wypadku ich braku lub nieujawnienia pro-kurator, dziaajc z urzdu.

2. W wypadku gdy organ prowadzcy postpowanie dysponuje informacjami o osobach najbliszych dla pokrzywdzonego, powinien pouczy o przysuguj-cych uprawnieniach co najmniej jedn z nich.

Rozdzia 5

Oskaryciel posikowy

Art. 53. W sprawach o przestpstwa cigane z oskarenia publicznego pokrzywdzony moe dziaa jako strona w charakterze oskaryciela posikowego obok oskaryciela pu-blicznego lub zamiast niego.

Art. 54.

1. Jeeli akt oskarenia wnis oskaryciel publiczny, pokrzywdzony moe a do czasu rozpoczcia przewodu sdowego na rozprawie gwnej zoy owiad-czenie, e bdzie dziaa w charakterze oskaryciela posikowego.

[ 2. Odstpienie oskaryciela publicznego od oskarenia nie pozbawia uprawnie oskaryciela posikowego.]

Nowe brzmienie 2 w ar t. 54 wchodzi w ycie z dn. 1.07.2015 r . (Dz. U. z 2013 r . poz. 1247).


2014-05-30

Art. 55.

[ 1. W razie powtrnego wydania przez prokuratora postanowienia o odmowie wszczcia lub o umorzeniu postpowania w wypadku, o ktrym mowa w art. 330 2, pokrzywdzony moe w terminie miesica od dorczenia mu zawiado-mienia o postanowieniu wnie akt oskarenia do sdu, doczajc po jednym odpisie dla kadego oskaronego oraz dla prokuratora. Przepis art. 488 2 stosuje si odpowiednio. Przepisw art. 339 3 pkt 4 i art. 397 nie stosuje si.

2. Akt oskarenia wniesiony przez pokrzywdzonego powinien by sporzdzony i podpisany przez adwokata lub radc prawnego, z zachowaniem warunkw okrelonych w art. 332 i 333 1.]

3. Inny pokrzywdzony tym samym czynem moe a do rozpoczcia przewodu s-dowego na rozprawie gwnej przyczy si do postpowania.

4. W sprawie wszcztej na podstawie aktu oskarenia wniesionego przez oskary-ciela posikowego moe bra udzia rwnie prokurator.

Art. 56.

1. Sd moe ograniczy liczb oskarycieli posikowych wystpujcych w spra-wie, jeeli jest to konieczne dla zabezpieczenia prawidowego toku postpowa-nia. Sd orzeka, e oskaryciel posikowy nie moe bra udziau w postpowa-niu, gdy bierze w nim ju udzia okrelona przez sd liczba oskarycieli.

2. Sd orzeka take, i oskaryciel posikowy nie moe bra udziau w postpo-waniu, jeeli stwierdzi, e nie jest on osob uprawnion lub jego akt oskarenia albo owiadczenie o przystpieniu do postpowania zostao zoone po termi-nie.

[ 3. Na postanowienie sdu wydane na podstawie 1, a take na postanowienie sdu wydane na podstawie 2 jeeli dotyczy oskaryciela posikowego okre-lonego w art. 54 lub art. 55 3 zaalenie nie przysuguje.]

4. Oskaryciel posikowy, ktry nie bierze udziau w postpowaniu z przyczyn okrelonych w 1, moe przedstawi sdowi na pimie swoje stanowisko w terminie 7 dni od daty dorczenia postanowienia.

Nowe brzmienie 1 i 2 w ar t. 55, nowe brzmienie 3 w ar t. 56 oraz nowe brzmienie 2 w ar t. 57 wchodz w ycie z dn. 1.07.2015 r . (Dz. U. z 2013 r . poz. 1247).


2014-05-30

Art. 57. 1. W razie odstpienia oskaryciela posikowego od oskarenia nie moe on po-

nownie przyczy si do postpowania. [ 2. O odstpieniu oskaryciela posikowego od oskarenia w sprawie, w ktrej

oskaryciel publiczny nie bierze udziau, sd zawiadamia prokuratora. Nie-przystpienie przez niego do oskarenia w terminie 14 dni od dorczenia za-wiadomienia powoduje umorzenie postpowania.]

Art. 58.

1. mier oskaryciela posikowego nie tamuje biegu postpowania; osoby naj-blisze mog przystpi do postpowania w charakterze oskaryciela posiko-wego w kadym stadium postpowania.

2. W razie mierci oskaryciela posikowego, ktry samodzielnie popiera oskar-enie, stosuje si odpowiednio art. 61.

Rozdzia 6

Oskaryciel prywatny

Art. 59. 1. Pokrzywdzony moe jako oskaryciel prywatny wnosi i popiera oskarenie o

przestpstwa cigane z oskarenia prywatnego. 2. Inny pokrzywdzony tym samym czynem moe a do rozpoczcia przewodu s-

dowego na rozprawie gwnej przyczy si do toczcego si postpowania.

Art. 60. 1. W sprawach o przestpstwa cigane z oskarenia prywatnego prokurator

wszczyna postpowanie albo wstpuje do postpowania ju wszcztego, jeeli wymaga tego interes spoeczny.

2. Postpowanie toczy si wwczas z urzdu, a pokrzywdzony, ktry przedtem wnis oskarenie prywatne, korzysta z praw oskaryciela posikowego; do po-krzywdzonego, ktry przedtem nie wnis oskarenia prywatnego, stosuje si art. 54, 55 3 i art. 58.

3. Jeeli prokurator, ktry wstpi do postpowania, odstpi potem od oskarenia, pokrzywdzony powraca w dalszym postpowaniu do praw oskaryciela pry-watnego.

[ 4. Pokrzywdzony, ktry nie wnis oskarenia, moe w terminie zawitym 14 dni od daty powiadomienia go o odstpieniu prokuratora od oskarenia zoy akt oskarenia lub owiadczenie, e podtrzymuje oskarenie jako prywatne, a jeeli takiego owiadczenia nie zoy, sd umarza postpowanie.]


2014-05-30

< 4. Pokrzywdzony, ktry nie wnis oskarenia, moe w terminie zawitym 14 dni od daty powiadomienia go o odstpieniu prokuratora od oskarenia zoy akt oskarenia lub owiadczenie, e podtrzymuje oskarenie jako prywatne, a jeeli takiego owiadczenia nie zoy, sd lub referendarz s-dowy umarza postpowanie.>

[Art. 61.

1. W razie mierci oskaryciela prywatnego postpowanie zawiesza si, a osoby najblisze mog wstpi w prawa zmarego.

2. Jeeli w terminie zawitym 3 miesicy od dnia mierci oskaryciela prywatnego osoba uprawniona nie wstpi w prawa zmarego, sd umarza postpowanie.]

Rozdzia 7

Powd cywilny

Art. 62. Pokrzywdzony moe a do rozpoczcia przewodu sdowego na rozprawie gwnej wytoczy przeciw oskaronemu powdztwo cywilne w celu dochodzenia w post-powaniu karnym roszcze majtkowych wynikajcych bezporednio z popenienia przestpstwa.

Art. 63.

1. W razie mierci pokrzywdzonego osoby najblisze mog w terminie okrelo-nym w art. 62 wytoczy powdztwo cywilne o przysugujce im roszczenia majtkowe wynikajce z popenienia przestpstwa.

2. W razie mierci powoda cywilnego osoby najblisze mog wstpi w prawa zmarego i dochodzi przysugujcych im roszcze. Niewstpienie tych osb nie tamuje biegu postpowania; sd wydajc orzeczenie koczce postpowa-nie pozostawia wwczas powdztwo cywilne bez rozpoznania.

Art. 64.

Prokurator, w terminie przewidzianym w art. 62, wytacza powdztwo cywilne na rzecz pokrzywdzonego lub osoby, o ktrej mowa w art. 63 1, albo popiera wyto-czone przez pokrzywdzonego lub t osob powdztwo, jeeli wymaga tego interes spoeczny.

Nowe brzmienie 4 w ar t. 60 oraz nowe brzmienie ar t. 61 wchodz w ycie z dn. 1.07.2015 r . (Dz. U. z 2013 r . poz. 1247).


2014-05-30

Art. 65. 1. Sd przed rozpoczciem przewodu sdowego odmawia przyjcia powdztwa

cywilnego, jeeli: 1) powdztwo cywilne jest z mocy przepisu szczeglnego niedopuszczalne, 2) roszczenie nie ma bezporedniego zwizku z zarzutem oskarenia, 3) powdztwo zostao wniesione przez osob nieuprawnion, 4) to samo roszczenie jest przedmiotem innego postpowania lub o roszczeniu

tym prawomocnie orzeczono, 5) po stronie pozwanych zachodzi wspuczestnictwo konieczne z instytucj

pastwow, samorzdow lub spoeczn albo z osob, ktra nie wystpuje w charakterze oskaronego,

6) zoono wniosek, o ktrym mowa w art. 46 1 Kodeksu karnego. 2. Jeeli pozew odpowiada warunkom formalnym, a nie zachodz okolicznoci

wymienione w 1, sd orzeka o przyjciu powdztwa cywilnego. 3. Mimo przyjcia powdztwa cywilnego sd pozostawia je bez rozpoznania, je-

eli po rozpoczciu przewodu sdowego ujawni si okoliczno wymieniona w 1.

4. Na odmow przyjcia powdztwa cywilnego lub na pozostawienie go bez roz-poznania na podstawie 3 zaalenie nie przysuguje.

Art. 66.

Powd cywilny moe dowodzi istnienia tylko tych okolicznoci, na ktrych opiera swoje roszczenie.

Art. 67.

1. Jeeli sd odmwi przyjcia powdztwa cywilnego lub pozostawi je bez roz-poznania, powd cywilny moe dochodzi swego roszczenia w postpowaniu cywilnym.

2. Jeeli w terminie zawitym 30 dni od daty odmowy przyjcia lub pozostawienia powdztwa cywilnego bez rozpoznania powd cywilny wniesie o przekazanie pozwu sdowi waciwemu do rozpoznawania spraw cywilnych, za dzie zgo-szenia roszczenia uwaa si dzie wniesienia pozwu w postpowaniu karnym.

[Art. 68.

W razie zawieszenia postpowania sd na danie powoda cywilnego przekazuje wytoczone powdztwo sdowi waciwemu do rozpoznawania spraw cywilnych.]



2014-05-30

Art. 69. 1. Jeeli powdztwo cywilne zostao zgoszone w toku postpowania przygoto-

wawczego, organ prowadzcy postpowanie zacza pozew do akt sprawy, a postanowienie co do przyjcia powdztwa wydaje sd po wpyniciu sprawy z aktem oskarenia; za dzie zgoszenia roszczenia uwaa si wwczas dzie zgoszenia powdztwa.

2. Jeeli wraz z powdztwem cywilnym zosta zgoszony wniosek o zabezpiecze-nie roszczenia, w przedmiocie tego wniosku orzeka prokurator.

3. Na postanowienie co do zabezpieczenia roszczenia przysuguje zaalenie do sdu.

4. W razie umorzenia lub zawieszenia postpowania przygotowawczego po-krzywdzony w terminie zawitym 30 dni od daty dorczenia postanowienia mo-e da przekazania sprawy sdowi waciwemu do rozpoznawania spraw cywilnych. Jeeli pokrzywdzony w terminie tym dania nie zgosi, zabezpie-czenie upada, a wniesiony poprzednio pozew nie wywouje skutkw prawnych.

Art. 69a.

Sd karny orzekajcy o odpowiedzialnoci karnej za przestpstwo ma jurysdykcj w sprawie o roszczenia majtkowe wynikajce z tego przestpstwa. Przepis ten stosuje si odpowiednio do prokuratora w postpowaniu przygotowawczym w sytuacji okre-lonej w art. 69 2.

Art. 70.

W kwestiach dotyczcych powdztwa cywilnego, a nie unormowanych przez przepi-sy niniejszego kodeksu, stosuje si odpowiednio przepisy obowizujce w postpo-waniu cywilnym.

Rozdzia 8 Oskarony

Art. 71.

1. Za podejrzanego uwaa si osob, co do ktrej wydano postanowienie o przed-stawieniu zarzutw albo ktrej bez wydania takiego postanowienia postawiono zarzut w zwizku z przystpieniem do przesuchania w charakterze podejrza-nego.

2. Za oskaronego uwaa si osob, przeciwko ktrej wniesiono oskarenie do sdu, a take osob, co do ktrej prokurator zoy wniosek o warunkowe umo-rzenie postpowania.

3. Jeeli kodeks niniejszy uywa w znaczeniu oglnym okrelenia oskarony, odpowiednie przepisy maj zastosowanie take do podejrzanego.

Art. 72.

1. Oskarony ma prawo do korzystania z bezpatnej pomocy tumacza, jeeli nie wada w wystarczajcym stopniu jzykiem polskim.


2014-05-30

2. Tumacza naley wezwa do czynnoci z udziaem oskaronego, o ktrym mowa w 1. Na wniosek oskaronego lub jego obrocy tumacza naley we-zwa rwnie w celu porozumienia si oskaronego z obroc w zwizku z czynnoci, do udziau w ktrej oskarony jest uprawniony.

3. Oskaronemu, o ktrym mowa w 1, postanowienie o przedstawieniu, uzupe-nieniu lub zmianie zarzutw, akt oskarenia oraz orzeczenie podlegajce za-skareniu lub koczce postpowanie dorcza si wraz z tumaczeniem; za zgod oskaronego mona poprzesta na ogoszeniu przetumaczonego orze-czenia koczcego postpowanie, jeeli nie podlega ono zaskareniu.

Art. 73.

1. Oskarony tymczasowo aresztowany moe porozumiewa si ze swym obroc podczas nieobecnoci innych osb oraz korespondencyjnie.

2. W postpowaniu przygotowawczym prokurator, udzielajc zezwolenia na po-rozumiewanie si, moe zastrzec w szczeglnie uzasadnionych wypadkach, je-eli wymaga tego dobro postpowania przygotowawczego, e bdzie przy tym obecny sam lub osoba przez niego upowaniona.

3. Jeeli wymaga tego dobro postpowania przygotowawczego, prokurator, w szczeglnie uzasadnionych wypadkach, moe rwnie zastrzec kontrol kore-spondencji podejrzanego z obroc.

4. Zastrzeenia, o ktrych mowa w 2 i 3, nie mog by utrzymywane ani doko-nane po upywie 14 dni od dnia tymczasowego aresztowania podejrzanego.

Art. 74.

1. Oskarony nie ma obowizku dowodzenia swej niewinnoci ani obowizku do-starczania dowodw na swoj niekorzy.

2. Oskarony jest jednak obowizany podda si: 1) ogldzinom zewntrznym ciaa oraz innym badaniom nie poczonym z na-

ruszeniem integralnoci ciaa; wolno take w szczeglnoci od oskaronego pobra odciski, fotografowa go oraz okaza w celach rozpoznawczych in-nym osobom,

2) badaniom psychologicznym i psychiatrycznym oraz badaniom poczonym z dokonaniem zabiegw na jego ciele, z wyjtkiem chirurgicznych, pod wa-runkiem e dokonywane s przez uprawnionego do tego pracownika suby zdrowia z zachowaniem wskaza wiedzy lekarskiej i nie zagraaj zdrowiu oskaronego, jeeli przeprowadzenie tych bada jest nieodzowne; w szcze-glnoci oskarony jest obowizany przy zachowaniu tych warunkw pod-da si pobraniu krwi, wosw lub wydzielin organizmu, z zastrzeeniem pkt 3,

3) pobraniu przez funkcjonariusza Policji wymazu ze luzwki policzkw, je-eli jest to nieodzowne i nie zachodzi obawa, e zagraaoby to zdrowiu oskaronego lub innych osb.

3. W stosunku do osoby podejrzanej mona dokona bada lub czynnoci, o kt-rych mowa w 2 pkt 1, a take, przy zachowaniu wymaga okrelonych w 2 pkt 2 lub 3, pobra krew, wosy, wymaz ze luzwki policzkw lub inne wy-dzieliny organizmu.


2014-05-30

3a. Oskaronego lub osob podejrzan wzywa si do poddania si obowizkom wynikajcym z 2 i 3. W razie odmowy poddania si tym obowizkom oskar-onego lub osob podejrzan mona zatrzyma i przymusowo doprowadzi, a take stosowa wobec nich si fizyczn lub rodki techniczne suce obez-wadnieniu, w zakresie niezbdnym do wykonania danej czynnoci.

4. Minister Sprawiedliwoci w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw zdrowia okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowe warunki i sposb pod-dawania oskaronego oraz osoby podejrzanej badaniom, a take wykonywania z ich udziaem czynnoci, o ktrych mowa w 2 pkt 1 i 3 oraz 3, majc na uwadze, aby gromadzenie, utrwalanie i analiza materiau dowodowego byy dokonywane zgodnie z aktualn wiedz w zakresie kryminalistyki i medycyny sdowej.

Art. 75.

[ 1. Oskarony, ktry pozostaje na wolnoci, jest obowizany stawi si na kade wezwanie w toku postpowania karnego oraz zawiadamia organ prowadzcy postpowanie o kadej zmianie miejsca swego zamieszkania lub pobytu trwaj-cego duej ni 7 dni, o czym naley oskaronego uprzedzi przy pierwszym przesuchaniu.]

2. W razie nie usprawiedliwionego niestawiennictwa oskaronego mona zatrzy-ma go i sprowadzi przymusowo.

3. Przepisy art. 246 stosuje si odpowiednio. Zaalenie na postanowienie sdu rozpoznaje ten sam sd w skadzie trzech sdziw.

Art. 76.

Jeeli oskarony jest nieletni lub ubezwasnowolniony, jego przedstawiciel ustawo-wy lub osoba, pod ktrej piecz oskarony pozostaje, moe podejmowa na jego korzy wszelkie czynnoci procesowe, a przede wszystkim wnosi rodki zaskare-nia, skada wnioski oraz ustanowi obroc.

Art. 77.

Oskarony moe mie jednoczenie nie wicej ni trzech obrocw.

Art. 78. [ 1. Oskarony, ktry nie ma obrocy z wyboru, moe da, aby mu wyznaczono

obroc z urzdu, jeeli w sposb naleyty wykae, e nie jest w stanie ponie kosztw obrony bez uszczerbku dla niezbdnego utrzymania siebie i rodziny.]


2014-05-30

stanie ponie kosztw obrony bez uszczerbku dla niezbdnego utrzyma-nia siebie i rodziny.>

2.1) Sd moe cofn wyznaczenie obrocy, jeeli okae si, e nie istniej oko-licznoci na podstawie ktrych go wyznaczono.

[Art. 79.

1. W postpowaniu karnym oskarony musi mie obroc, jeeli: 1) jest nieletni, 2) jest guchy, niemy lub niewidomy, 3) zachodzi uzasadniona wtpliwo co do jego poczytalnoci. 4) (uchylony).

2. Oskarony musi mie obroc rwnie wtedy, gdy sd uzna to za niezbdne ze wzgldu na okolicznoci utrudniajce obron.

3. W wypadkach, o ktrych mowa w 1 i 2, udzia obrocy jest obowizkowy w rozprawie oraz w tych posiedzeniach, w ktrych obowizkowy jest udzia oskaronego.

4. Jeeli w toku postpowania biegli lekarze psychiatrzy stwierdz, e poczytal-no oskaronego zarwno w chwili popenienia zarzucanego mu czynu, jak i w czasie postpowania nie budzi wtpliwoci, udzia obrocy w dalszym post-powaniu nie jest obowizkowy. Prezes sdu, a na rozprawie sd, moe ww-czas cofn wyznaczenie obrocy.

Art. 80.

Oskarony musi mie obroc w postpowaniu przed sdem okrgowym jako sdem pierwszej instancji, jeeli zarzucono mu zbrodni lub jest pozbawiony wolnoci. W takim wypadku udzia obrocy w rozprawie gwnej jest obowizkowy, a w rozpra-wie apelacyjnej i kasacyjnej, jeeli prezes sdu lub sd uzna to za konieczne.]


2014-05-30

3. W wypadkach, o ktrych mowa w 1 i 2, udzia obrocy jest obowizkowy w rozprawie oraz w tych posiedzeniach, w ktrych obowizkowy jest udzia oskaronego.

4. Uznajc za uzasadnion opini biegych lekarzy psychiatrw, e czyn oskaronego nie zosta popeniony w warunkach wyczenia lub znacznego ograniczenia zdolnoci rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania swo-im postpowaniem i e stan zdrowia psychicznego oskaronego pozwala na udzia w postpowaniu i prowadzenie obrony w sposb samodzielny i roz-sdny, sd orzeka, e udzia obrocy nie jest obowizkowy. Prezes sdu albo sd zwalnia wwczas obroc z jego obowizkw, chyba e zachodz inne okolicznoci przemawiajce za tym, aby oskarony mia obroc wy-znaczonego z urzdu.

Art. 80.

Oskarony musi mie obroc w postpowaniu przed sdem okrgowym, jeeli zarzucono mu zbrodni. W takim wypadku udzia obrocy w rozprawie gwnej jest obowizkowy.>

[Art. 81.

1.2) Jeeli w warunkach okrelonych w art. 78 1, art. 79 1 i 2 oraz w art. 80 oskarony nie ma obrocy z wyboru, prezes sdu waciwego do rozpoznania sprawy wyznacza mu obroc z urzdu.

2. Na uzasadniony wniosek oskaronego lub jego obrocy prezes sdu waciwe-go do rozpoznania sprawy moe wyznaczy nowego obroc w miejsce dotych-czasowego.]


2014-05-30

2. Na uzasadniony wniosek oskaronego lub jego obrocy prezes lub referen-darz sdowy sdu waciwego do rozpoznania sprawy moe wyznaczy nowego obroc w miejsce dotychczasowego.>

Rozdzia 9

Obrocy i penomocnicy

[Art. 82. Obroc moe by jedynie osoba uprawniona do obrony wedug przepisw o ustroju adwokatury.]

Dodany rozdzia 8a w dziale III (ar t. 81b i ar t. 81c) wchodzi w ycie z dn. 1.07.2015 r . (Dz. U. z 2013 r . poz. 1247).

Nowe brzmienie ar t. 82 oraz nowe brzmienie 2 w ar t. 84 wchodz w ycie z dn. 1.07.2015 r . (Dz. U. z 2013 r . poz. 1247).


2014-05-30

Art. 83.

1. Obroc ustanawia oskarony; do czasu ustanowienia obrocy przez oskaro-nego pozbawionego wolnoci, obroc moe ustanowi inna osoba, o czym niezwocznie zawiadamia si oskaronego.

2. Upowanienie do obrony moe by udzielone na pimie albo przez owiadcze-nie do protokou organu prowadzcego postpowanie karne.

Art. 84.

1. Ustanowienie obrocy lub wyznaczenie obrocy z urzdu uprawnia go do dzia-ania w caym postpowaniu, nie wyczajc czynnoci po uprawomocnieniu si orzeczenia, jeeli nie zawiera ogranicze.

[ 2. Wyznaczenie obrocy z urzdu nakada na obroc obowizek podejmowania czynnoci procesowych do prawomocnego zakoczenia postpowania. Jeeli jednak czynnoci naley dokona poza siedzib lub miejscem zamieszkania obrocy z urzdu, prezes sdu, przed ktrym ma by dokonana czynno, a w postpowaniu przygotowawczym prezes sdu rejonowego miejsca czynnoci, na uzasadniony wniosek dotychczasowego obrocy moe wyznaczy dla doko-nania tej czynnoci innego obroc spord miejscowych adwokatw.]

3. Obroca wyznaczony z urzdu w postpowaniu kasacyjnym lub w postpowa-niu o wznowienie postpowania powinien sporzdzi i podpisa kasacj lub wniosek o wznowienie postpowania albo poinformowa na pimie sd, e nie stwierdzi podstaw do wniesienia kasacji lub wniosku o wznowienie postpo-wania. Jeeli kasacja lub wniosek zostan wniesione, obroca ten jest upraw-niony do udziau w toczcym si postpowaniu.

Art. 85.

1. Obroca moe broni kilku oskaronych, jeeli ich interesy nie pozostaj w sprzecznoci.

2. Stwierdzajc sprzeczno sd wydaje postanowienie, zakrelajc oskaronym termin do ustanowienia innych obrocw. W wypadku obrony z urzdu sd wyznacza innego obroc. Na postanowienie przysuguje zaalenie.

3. W postpowaniu przygotowawczym uprawnienia sdu okrelone w 2 przy-suguj prezesowi sdu waciwego do rozpoznania sprawy.


2014-05-30

Art. 86. 1. Obroca moe przedsibra czynnoci procesowe jedynie na korzy oskaro-

nego. 2. Udzia obrocy w postpowaniu nie wycza osobistego dziaania w nim oskar-

onego.

Art. 87. 1. Strona inna ni oskarony moe ustanowi penomocnika. 2. Osoba nie bdca stron moe ustanowi penomocnika, jeeli wymagaj tego

jej interesy w toczcym si postpowaniu. 3. Sd, a w postpowaniu przygotowawczym prokurator, moe odmwi dopusz-

czenia do udziau w postpowaniu penomocnika, o ktrym mowa w 2, jeeli uzna, e nie wymaga tego obrona interesw osoby nie bdcej stron.

Art. 88.

Penomocnikiem moe by adwokat lub radca prawny. Do penomocnika stosuje si odpowiednio art. 77, 78, 83, 84 i 86 2.

Art. 89.

W kwestiach dotyczcych penomocnika, a nie unormowanych przez przepisy niniej-szego kodeksu, stosuje si odpowiednio przepisy obowizujce w postpowaniu cy-wilnym.

Rozdzia 10

Przedstawiciel spoeczny

Art. 90. 1. W postpowaniu sdowym do czasu rozpoczcia przewodu sdowego udzia w

postpowaniu moe zgosi przedstawiciel organizacji spoecznej, jeeli za-

Dodany ar t. 87a wchodzi w ycie z dn. 1.07.2015 r . (Dz. U. z 2013 r . poz. 1247).


2014-05-30

chodzi potrzeba ochrony interesu spoecznego lub wanego interesu indywidu-alnego, objtego zadaniami statutowymi tej organizacji, w szczeglnoci ochrony wolnoci i praw czowieka.

2. W zgoszeniu organizacja spoeczna wskazuje przedstawiciela, ktry ma repre-zentowa t organizacj, a przedstawiciel przedkada sdowi pisemne upowa-nienie.

3. Sd dopuszcza przedstawiciela organizacji spoecznej, jeeli ley to w interesie wymiaru sprawiedliwoci.

Art. 91.

Dopuszczony do udziau w postpowaniu sdowym przedstawiciel organizacji spo-ecznej moe uczestniczy w rozprawie, wypowiada si i skada owiadczenia na pimie.

DZIA IV

Czynnoci procesowe

Rozdzia 11 Orzeczenia, zarzdzenia i polecenia

Art. 92.

Podstaw orzeczenia moe stanowi tylko caoksztat okolicznoci ujawnionych w postpowaniu, majcych znaczenie dla rozstrzygnicia.

Art. 93.

1. Jeeli ustawa nie wymaga wydania wyroku, sd wydaje postanowienie. 2. W kwestiach nie wymagajcych postanowienia prezes sdu, przewodniczcy

wydziau, przewodniczcy skadu orzekajcego albo upowaniony sdzia wy-daj zarzdzenia.

3. W postpowaniu przygotowawczym postanowienia i zarzdzenia wydaje pro-kurator oraz inny uprawniony organ, a sd w wypadkach przewidzianych w ustawie.

4. W wypadkach okrelonych w ustawie sd oraz prokurator wydaj polecenia Policji lub innym organom.


2014-05-30

czej. W razie wniesienia sprzeciwu postanowienie lub zarzdzenie traci moc.

4. Prezes sdu odmawia przyjcia sprzeciwu, jeeli zosta wniesiony po ter-minie lub przez osob nieuprawnion.>

Art. 94.

1. Postanowienie powinno zawiera: 1) oznaczenie organu oraz osoby lub osb, wydajcych postanowienie, 2) dat wydania postanowienia, 3) wskazanie sprawy oraz kwestii, ktrej postanowienie dotyczy, 4) rozstrzygnicie z podaniem podstawy prawnej, 5) uzasadnienie, chyba e ustawa zwalnia od tego wymagania.

2. Przepis 1 stosuje si odpowiednio do zarzdze.

[Art. 95. Sd orzeka na rozprawie w wypadkach przewidzianych przez ustaw, a w innych na posiedzeniu. Orzeczenia podejmowane na posiedzeniu mog zapada rwnie na rozprawie.]

Art. 96.

1. Strony oraz osoby niebdce stronami, jeeli ma to znaczenie dla ochrony ich praw lub interesw, maj prawo wzi udzia w posiedzeniu wwczas, gdy ustawa tak stanowi, chyba e ich udzia jest obowizkowy.

2. W pozostaych wypadkach maj one prawo wzi udzia w posiedzeniu, jeeli si stawi, chyba e ustawa stanowi inaczej.

Nowe brzmienie ar t. 95, dodany ar t. 95a oraz nowe brzmienie ar t. 97 wchodz w ycie z dn. 1.07.2015 r . (Dz. U. z 2013 r . poz. 1247).


2014-05-30

[Art. 97.

Jeeli zachodzi potrzeba sprawdzenia okolicznoci faktycznych przed wydaniem orzeczenia na posiedzeniu, sd dokonuje tego sam albo w tym celu wyznacza sdzie-go ze skadu orzekajcego bd zwraca si o wykonanie okrelonych czynnoci do sdu miejscowo waciwego.]

Art. 98.

1. Uzasadnienie postanowienia sporzdza si na pimie wraz z samym postano-wieniem.

2. W sprawie zawiej lub z innych wanych przyczyn mona odroczy sporzdze-nie uzasadnienia postanowienia na czas do 7 dni.

3. Nie wymaga uzasadnienia dopuszczenie dowodu, jak rwnie uwzgldnienie wniosku, ktremu inna strona nie sprzeciwia si, chyba e orzeczenie podlega zaskareniu.

Art. 99.

1. Tryb i form uzasadnienia wyroku okrelaj przepisy szczeglne. 2. Zarzdzenie wymaga pisemnego uzasadnienia, jeeli podlega zaskareniu.

[Art. 100.

1. Orzeczenie lub zarzdzenie wydane na rozprawie ogasza si ustnie. 2. Orzeczenie lub zarzdzenie wydane poza rozpraw naley dorczy prokurato-

rowi, a take stronie i osobie nie bdcej stron, ktrym przysuguje rodek za-skarenia, jeeli nie brali oni udziau w posiedzeniu lub nie byli obecni przy ogoszeniu; w innych wypadkach o treci orzeczenia lub zarzdzenia naley powiadomi strony.

3. Wyrok zapady na posiedzeniu oraz postanowienie z uzasadnieniem w wypadku wskazanym w art. 98 2 dorcza si stronom.

4. Jeeli ustawa nie zwalnia od rwnoczesnego sporzdzenia uzasadnienia, orze-czenie dorcza si lub ogasza wraz z uzasadnieniem; w wypadku okrelonym w art. 98 2 po ogoszeniu postanowienia podaje si ustnie najwaniejsze po-wody rozstrzygnicia.

5. Jeeli spraw rozpoznano z wyczeniem jawnoci ze wzgldu na wany interes pastwa, zamiast uzasadnienia dorcza si zawiadomienie, e uzasadnienie zo-stao sporzdzone.


2014-05-30

6. Po ogoszeniu lub przy dorczeniu orzeczenia naley pouczy uczestnikw po-stpowania o przysugujcym im prawie, terminie i sposobie wniesienia rodka zaskarenia lub o tym, e orzeczenie nie podlega zaskareniu. Oskaronego, o ktrym mowa w art. 335 lub 387, naley take pouczy o treci art. 443 w zwizku z art. 434 3.]

Art. 101104. (uchylone).

Art. 105.

1. Oczywiste omyki pisarskie i rachunkowe oraz w obliczeniu terminw w orze-czeniu lub zarzdzeniu albo w ich uzasadnieniu mona sprostowa w kadym czasie.

2. Sprostowania dokonuje organ, ktry popeni omyk. Jeeli postpowanie to-czy si przed instancj odwoawcz, moe ona z urzdu sprostowa orzeczenie pierwszej instancji.

3. Sprostowanie orzeczenia lub jego uzasadnienia nastpuje w drodze postano-wienia, a sprostowanie zarzdzenia w drodze zarzdzenia.

4. Na postanowienie lub zarzdzenie co do sprostowania wydane w pierwszej in-stancji suy zaalenie.



2014-05-30

Art. 106. Przepisy art. 100 2, 46 stosuje si odpowiednio w postpowaniu przygotowaw-czym.

Art. 107.

[ 1. Sd, ktry orzeka co do roszcze majtkowych, nadaje na danie osoby uprawnionej klauzul wykonalnoci orzeczeniu podlegajcemu wykonaniu w drodze egzekucji.]

2. Za orzeczenia co do roszcze majtkowych uwaa si rwnie orzeczenia na-kadajce obowizek naprawienia szkody lub zadouczynienia za doznan krzywd oraz nawizk orzeczon na rzecz pokrzywdzonego, jeeli nadaj si one do egzekucji w myl przepisw Kodeksu postpowania cywilnego.

[ 3. Przepisy 1 i 2 stosuje si odpowiednio do obowizku wynikajcego z ugody zawartej przed sdem.]

Rozdzia 12

Narada i gosowanie

Art. 108. 1. Przebieg narady i gosowania nad orzeczeniem jest tajny, a zwolnienie od za-

chowania w tym wzgldzie tajemnicy nie jest dopuszczalne. 2. Podczas narady i gosowania oprcz czonkw skadu orzekajcego moe by

obecny jedynie protokolant, chyba e przewodniczcy uzna jego obecno za zbdn.

Art. 109.

1. Narad i gosowaniem kieruje przewodniczcy, a jeeli co do porzdku i spo-sobu narady oraz gosowania podniesione zostan wtpliwoci, rozstrzyga je skad orzekajcy.

2. Po naradzie przewodniczcy zbiera gosy poczynajc od najmodszego, naj-pierw od awnikw wedug ich wieku, nastpnie od sdziw wedug ich star-szestwa subowego, a sam gosuje ostatni. Sprawozdawca, jeeli nie jest przewodniczcym, gosuje pierwszy.

Nowe brzmienie 1, 3 i dodany 4 w ar t. 107 wchodz w ycie z dn. 1.07.2015 r . (Dz. U. z 2013 r . poz. 1247).


2014-05-30

Art. 110. Narada i gosowanie nad wyrokiem odbywaj si osobno co do winy i kwalifikacji prawnej czynu, co do kary, co do rodkw karnych oraz co do pozostaych kwestii.

Art. 111.

1. Orzeczenia zapadaj wikszoci gosw. 2. Jeeli zdania tak si podziel, e adne z nich nie uzyska wikszoci, zdanie

najmniej korzystne dla oskaronego przycza si do zdania najbardziej do zblionego, a do uzyskania wikszoci.

Art. 112.

Sdzia, ktry gosowa przeciwko uznaniu oskaronego za winnego, moe wstrzy-ma si od gosowania nad dalszymi kwestiami; wwczas gos tego sdziego przy-cza si do zdania najprzychylniejszego dla oskaronego.

Art. 113.

Orzeczenie podpisuj wszyscy czonkowie skadu orzekajcego, nie wyczajc przegosowanego, chyba e orzeczenie zamieszczono w protokole.

Art. 114.

1. Przy skadaniu podpisu czonek skadu orzekajcego ma prawo zaznaczy na orzeczeniu swoje zdanie odrbne podajc, w jakiej czci i w jakim kierunku kwestionuje orzeczenie.

2. Zdanie odrbne moe dotyczy rwnie samego uzasadnienia orzeczenia; wwczas zdanie to zaznacza si przy podpisywaniu uzasadnienia.

3. Jeeli ustawa nie wymaga sporzdzenia uzasadnienia wraz z wydaniem orze-czenia, w razie zgoszenia zdania odrbnego, uzasadnienie naley sporzdzi z urzdu w terminie 7 dni od wydania orzeczenia, a skadajcy zdanie odrbne docza w cigu nastpnych 7 dni jego uzasadnienie; obowizek ten nie doty-czy awnika.

Art. 115.

1. Uzasadnienie orzeczenia podpisuj osoby, ktre orzeczenie wyday, nie wy-czajc osoby przegosowanej.

2. W sprawach rozpoznawanych w skadzie sdziego i dwch awnikw uzasad-nienie podpisuje tylko przewodniczcy, chyba e zgoszono zdanie odrbne. W sprawach rozpoznawanych w skadzie dwch sdziw i trzech awnikw uza-sadnienie podpisuj obaj sdziowie, chyba e zgoszono zdanie odrbne.

3. Jeeli nie mona uzyska podpisu przewodniczcego lub innego czonka skadu orzekajcego, jeden z podpisujcych czyni o tym wzmiank na uzasadnieniu z zaznaczeniem przyczyny tego faktu.


2014-05-30

Rozdzia 13 Porzdek czynnoci procesowych

Art. 116.

Jeeli ustawa nie stanowi inaczej, strony mog skada wnioski i inne owiadczenia na pimie albo ustnie do protokou.

Art. 117.

1. Uprawnionego do wzicia udziau w czynnoci procesowej zawiadamia si o jej czasie i miejscu, chyba e ustawa stanowi inaczej.

2. Czynnoci nie przeprowadza si, jeeli osoba uprawniona nie stawia si, a brak dowodu, e zostaa o niej powiadomiona, oraz jeeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, e niestawiennictwo wyniko z powodu przeszkd ywioo-wych lub innych wyjtkowych przyczyn, a take wtedy, gdy osoba ta uspra-wiedliwia naleycie niestawiennictwo i wnosi o nieprzeprowadzanie czynno-ci bez jej obecnoci, chyba e ustawa stanowi inaczej.

2a. Usprawiedliwienie niestawiennictwa z powodu choroby oskaronych, wiad-kw, obrocw, penomocnikw i innych uczestnikw postpowania, ktrych obecno bya obowizkowa lub ktrzy wnosili o dopuszczenie do czynnoci, bdc uprawnionymi do wzicia w niej udziau, wymaga przedstawienia za-wiadczenia potwierdzajcego niemono stawienia si na wezwanie lub za-wiadomienie organu prowadzcego postpowanie, wystawionego przez lekarza sdowego.

3. W razie niestawiennictwa strony, obrocy lub penomocnika, ktrych stawien-nictwo jest obowizkowe, czynnoci procesowej nie przeprowadza si, chyba e ustawa stanowi inaczej.

4. (uchylony). 5. Przepisu 2a nie stosuje si do osb pozbawionych wolnoci, ktrych zasady

usprawiedliwiania niestawiennictwa reguluj odrbne przepisy.

Art. 117a. 1. Jeeli strona ma wicej ni jednego obroc lub penomocnika, czynno pro-

cesow mona przeprowadzi w wypadku stawiennictwa przynajmniej jednego z nich, chyba e strona wyrazi zgod na przeprowadzenie czynnoci bez udzia-u obrocy lub penomocnika, ktrych udzia nie jest obowizkowy.

[ 2. Przepis 1 stosuje si odpowiednio do penomocnikw osoby niebdcej stron, o ktrej mowa w art. 87 2, oraz podmiotu okrelonego w art. 416.]

Art. 118.

1. Znaczenie czynnoci procesowej ocenia si wedug treci zoonego owiad-czenia.

2. Niewaciwe oznaczenie czynnoci procesowej, a zwaszcza rodka zaskare-nia, nie pozbawia czynnoci znaczenia prawnego.

Nowe brzmienie 2 w ar t. 117a wchodzi w ycie z dn. 1.07.2015 r . (Dz. U. z 2013 r . poz. 1247).


2014-05-30

3. Pismo w sprawie nalecej do waciwoci sdu, prokuratora, Policji lub inne-go organu dochodzenia, skierowane do niewaciwego organu, przekazuje si waciwemu organowi.

Art. 119.

1. Pismo procesowe powinno zawiera: 1) oznaczenie organu, do ktrego jest skierowane, oraz sprawy, ktrej dotyczy, 2) oznaczenie oraz adres wnoszcego pismo, 3) tre wniosku lub owiadczenia, w miar potrzeby z uzasadnieniem, 4) dat i podpis skadajcego pismo.

2. Za osob, ktra nie moe si podpisa, pismo podpisuje osoba przez ni upo-waniona, ze wskazaniem przyczyny zoenia swego podpisu.

Art. 120.

1. Jeeli pismo nie odpowiada wymaganiom formalnym, przewidzianym w art. 119 lub w przepisach szczeglnych, a brak jest tego rodzaju, e pismo nie mo-e otrzyma biegu, albo brak polega na niezoeniu naleytych opat lub upo-wanienia do podjcia czynnoci procesowej, wzywa si osob, od ktrej pi-smo pochodzi, do usunicia braku w terminie 7 dni.

2. W razie uzupenienia braku w terminie, pismo wywouje skutki od dnia jego wniesienia. W razie nieuzupenienia braku w terminie, pismo uznaje si za bezskuteczne, o czym naley pouczy przy dorczeniu wezwania.

Art. 121.

Jeeli osoba uczestniczca w czynnoci procesowej odmawia podpisu lub nie moe go zoy, organ dokonujcy czynnoci zaznacza przyczyn braku podpisu.

Rozdzia 14 Terminy

Art. 122.

1. Czynno procesowa dokonana po upywie terminu zawitego jest bezskuteczna. 2. Zawite s terminy do wnoszenia rodkw zaskarenia oraz inne, ktre ustawa

za zawite uznaje.

Art. 123. 1. Do biegu terminu nie wlicza si dnia, od ktrego liczy si dany termin. 2. Jeeli termin jest oznaczony w tygodniach, miesicach lub latach, koniec ter-

minu przypada na ten dzie tygodnia lub miesica, ktry odpowiada poczt-kowi terminu; jeeli w danym miesicu nie ma takiego dnia, koniec terminu przypada na ostatni dzie tego miesica.

Dodany 3 w ar t. 120 wchodzi w ycie z dn. 1.07.2015 r . (Dz. U. z 2013 r . poz. 1247).


2014-05-30

3. Jeeli koniec terminu przypada na dzie uznany przez ustaw za dzie wolny od pracy, czynno mona wykona nastpnego dnia.

Art. 124.

Termin jest zachowany, jeeli przed jego upywem pismo zostao nadane w placw-ce podmiotu zajmujcego si dorczaniem korespondencji na terenie Unii Europej-skiej, w polskim urzdzie konsularnym lub zoone przez onierza w dowdztwie jednostki wojskowej albo przez osob pozbawion wolnoci w administracji odpo-wiedniego zakadu, a przez czonka zaogi polskiego statku morskiego kapitanowi statku.

Art. 125.

Pismo omykowo wniesione przed upywem terminu do niewaciwego sdu, proku-ratora, organu Policji albo innego organu postpowania przygotowawczego uwaa si za wniesione z zachowaniem terminu.

Art. 126.

1. Jeeli niedotrzymanie terminu zawitego nastpio z przyczyn od strony nieza-lenych, strona w zawitym terminie 7 dni od daty ustania przeszkody moe zgosi wniosek o przywrcenie terminu, dopeniajc jednoczenie czynnoci, ktra miaa by w terminie wykonana; to samo stosuje si do osb nie bd-cych stronami.

2. W kwestii przywrcenia terminu orzeka postanowieniem organ, przed ktrym naleao dokona czynnoci.

3. Na odmow przywrcenia terminu przysuguje zaalenie.

Art. 127. Wniosek o przywrcenie terminu nie wstrzymuje wykonania orzeczenia, jednake organ, do ktrego wniosek zoono, lub organ powoany do rozpoznania rodka za-skarenia moe wstrzyma wykonanie orzeczenia; odmowa wstrzymania nie wyma-ga uzasadnienia.

Dodany ar t. 127a wchodzi w ycie z dn. 1.07.2015 r . (Dz. U. z 2013 r . poz. 1247).


2014-05-30

Rozdzia 15 Dorczenia

Art. 128.

1. Orzeczenia i zarzdzenia dorcza si w uwierzytelnionych odpisach, jeeli ustawa nakazuje ich dorczenie.

2. Wszelkie pisma przeznaczone dla uczestnikw postpowania dorcza si w taki sposb, by tre ich nie bya udostpniona osobom niepowoanym.

Art. 129.

1. W wezwaniu naley oznaczy organ wysyajcy oraz poda, w jakiej sprawie, w jakim charakterze, miejscu i czasie ma si stawi adresat i czy jego stawien-nictwo jest obowizkowe, a take uprzedzi o skutkach niestawiennictwa.

2. Przepis 1 stosuje si odpowiednio do zawiadomie. 3. Jeeli od dnia dorczenia pisma biegnie termin wykonania czynnoci proceso-

wej, naley pouczy o tym adresata.

Art. 130. Pisma dorcza si za pokwitowaniem odbioru. Odbierajcy potwierdza odbir swym czytelnym podpisem zawierajcym imi i nazwisko na zwrotnym pokwitowaniu, na ktrym dorczajcy potwierdza swym podpisem sposb dorczenia.

Art. 131.

1. Wezwania, zawiadomienia oraz inne pisma, od ktrych daty dorczenia biegn terminy, dorcza si przez operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe albo pracownika organu wysyajcego, a w razie niezbdnej koniecznoci przez Policj.

2. Jeeli w sprawie ustalono tylu pokrzywdzonych, e ich indywidualne zawia-domienie o przysugujcych im uprawnieniach spowodowaoby powane utrudnienie w prowadzeniu postpowania, zawiadamia si ich poprzez ogo-szenie w prasie, radiu lub telewizji.

3. Jeeli istnieje obowizek dorczenia postanowienia, przepis 2 stosuje si od-powiednio. Naley jednak zawsze dorczy je temu pokrzywdzonemu, ktry w zawitym terminie 7 dni od dnia ogoszenia o to si zwrci.

Art. 132.

1. Pismo dorcza si adresatowi osobicie. [ 2. W razie chwilowej nieobecnoci adresata w jego mieszkaniu, pismo dorcza

si dorosemu domownikowi, a gdyby go nie byo administracji domu, dozor-cy domu lub sotysowi, jeeli podejm si odda pismo adresatowi.]


2014-05-30

dorcza si administracji domu, dozorcy domu lub sotysowi, jeeli podejm si odda pismo adresatowi. Przepis art. 133 2 stosuje si odpowiednio.>

3. Pismo moe by take dorczone za porednictwem telefaksu lub poczty elek-tronicznej. W takim wypadku dowodem dorczenia jest potwierdzenie transmi-sji danych.

Art. 133.

1. Jeeli dorczenia nie mona dokona w sposb wskazany w art. 132, pismo przesane za porednictwem operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe pozostawia si w najbliszej placwce pocztowej tego operatora pocztowego, a przesane w inny sposb w najbliszej jednostce Policji albo we waciwym urzdzie gminy.

[ 2. O pozostawieniu pisma w myl 1 dorczajcy umieszcza zawiadomienie w oddawczej skrzynce pocztowej bd na drzwiach mieszkania adresata lub w in-nym widocznym miejscu ze wskazaniem, gdzie i kiedy pismo pozostawiono oraz e naley je odebra w cigu 7 dni; w razie bezskutecznego upywu tego termi-nu, naley czynno zawiadomienia powtrzy jeden raz; tak samo naley po-stpi w razie dorczenia pisma administracji domu, dozorcy domu lub soty-sowi.]

3. Pismo mona rwnie pozostawi osobie upowanionej do odbioru korespon-

dencji w miejscu staego zatrudnienia adresata.

Art. 134. 1. Pisma adresowane do onierzy oraz funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpie-

czestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu, Suby Kontrwywiadu Wojsko-wego, Suby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Stray Granicznej, Suby Celnej i Suby Wiziennej mona dorczy adresa-tom za porednictwem ich przeoonych, przy czym wezwania przeznaczone dla onierzy penicych zasadnicz sub wojskow przesya si do dowdcy jednostki wojskowej, w ktrej onierz peni sub, w celu dorczenia i zarz-dzenia stawienia si stosownie do wezwania.

2. Osobom pozbawionym wolnoci dorcza si pismo za porednictwem admini-stracji odpowiedniego zakadu.



2014-05-30

3. Pismo przeznaczone dla adresata nie bdcego osob fizyczn albo dla obrocy lub penomocnika dorcza si w biurze adresata osobie tam zatrudnionej.

Art. 135.

Prokuratora zawiadamia si o rozprawach i posiedzeniach przez dorczenie wykazu spraw, ktre maj by w danym dniu rozpoznane.

Art. 136.

1. W razie odmowy przyjcia pisma lub odmowy albo niemonoci pokwitowania odbioru przez adresata, dorczajcy sporzdza na zwrotnym pokwitowaniu od-powiedni wzmiank; wwczas dorczenie uwaa si za dokonane.

2. Pismo nie przyjte przez adresata zwraca si organowi wysyajcemu.

Art. 137. W wypadkach nie cierpicych zwoki mona wzywa lub zawiadamia osoby telefo-nicznie albo w inny sposb stosownie do okolicznoci, pozostawiajc w aktach odpis nadanego komunikatu z podpisem osoby nadajcej.

Art. 138.

Strona, a take osoba niebdca stron, ktrej prawa zostay naruszone, przebywaj-ca za granic, ma obowizek wskaza adresata dla dorcze w kraju; w razie nieucz-ynienia tego pismo wysane na ostatnio znany adres w kraju albo, jeeli adresu tego nie ma, zaczone do akt sprawy uwaa si za dorczone.

Art. 139.

[ 1. Jeeli strona, nie podajc nowego adresu, zmienia miejsce zamieszkania lub nie przebywa pod wskazanym przez siebie adresem, pismo wysane pod tym ad-resem uwaa si za dorczone.]

2. (uchylony). 3. Przepis 1 nie dotyczy pism wysanych po raz pierwszy po prawomocnym

uniewinnieniu oskaronego.

Art. 140. Jeeli ustawa nie stanowi inaczej, orzeczenia, zarzdzenia, zawiadomienia i odpisy, ktre ustawa nakazuje dorcza stronom, dorcza si rwnie obrocom, penomoc-nikom i ustawowym przedstawicielom.

Art. 141.

Minister Sprawiedliwoci, w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw cz-noci, okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowe zasady i tryb dorczania pism



2014-05-30

sdowych, majc na uwadze konieczno zapewnienia sprawnego toku postpowa-nia, a take waciwej realizacji gwarancji procesowych jego uczestnikw.

Art. 142.

Dorczenie bez zachowania przepisw niniejszego rozdziau uwaa si za dokonane, jeeli osoba, dla ktrej pismo byo przeznaczone, owiadczy, e pismo to otrzymaa.

Rozdzia 16 Protokoy

Art. 143.

1. Spisania protokou wymagaj: 1) przyjcie ustnego zawiadomienia o przestpstwie, wniosku o ciganie i jego

cofnicie, 2) przesuchanie oskaronego, wiadka, biegego i kuratora, 3) dokonanie ogldzin, 4) dokonanie otwarcia zwok oraz wyjcie zwok z grobu, 5) przeprowadzenie eksperymentu, konfrontacji oraz okazania, 6) przeszukanie osoby, miejsca, rzeczy i systemu informatycznego oraz

zatrzymanie rzeczy i danych informatycznych, 7) otwarcie korespondencji i przesyki oraz odtworzenie utrwalonych zapisw, [8) zaznajomienie podejrzanego z materiaami zebranymi w postpowaniu

przygotowawczym,] 9) przyjcie porczenia,

10) przebieg posiedzenia sdu, jeeli stawi si na nim uprawnione osoby albo ich obecno jest obowizkowa,

11) przebieg rozprawy. 2. Z innych czynnoci spisuje si protok, jeeli przepis szczeglny tego wymaga

albo przeprowadzajcy czynno uzna to za potrzebne. W innych wypadkach mona ograniczy si do sporzdzenia notatki urzdowej.

Art. 144.

[ 1. Protok rozprawy spisuje aplikant lub pracownik sekretariatu. Protok mo-e te spisa asesor sdowy, jeeli nie naley do skadu orzekajcego.]

2. Inny protok spisa moe, poza osobami wymienionymi w 1, osoba przybra-na w charakterze protokolanta przez prowadzcego czynno lub sam prze-prowadzajcy czynno.

Nowe brzmienie pkt 8 w 1 w ar t. 143 oraz nowe brzmienie 1 w ar t. 144 wcho-dz w ycie z dn. 1.07.2015 r . (Dz. U. z 2013 r . poz. 1247).


2014-05-30

3. Od osoby przybranej, ktra nie jest pracownikiem organu prowadzcego post-powanie, odbiera si przyrzeczenie nastpujcej treci: Przyrzekam uroczy-cie, e powierzone mi obowizki protokolanta wykonam sumiennie.

Art. 145.

1. Jeeli czynno procesow utrwala si za pomoc stenogramu, protok mona ograniczy do zapisu najbardziej istotnych owiadcze osb biorcych w niej udzia. Stenograf przekada stenogram na pismo zwyke, przy czym czyni wzmiank, jakim posugiwa si systemem; pierwopis stenogramu oraz jego przekad staj si zacznikami do protokou.

2. Przepis art. 144 3 stosuje si odpowiednio.

Art. 146. 1. Protokolant i stenograf ulegaj wyczeniu z tych samych powodw co sdzia. 2. O wyczeniu orzeka w toku rozprawy lub posiedzenia sd, a w innych wypad-

kach osoba, ktra przeprowadza czynno protokoowan.

Art. 147. 1. Przebieg czynnoci protokoowanych moe by utrwalony ponadto za pomoc

urzdzenia rejestrujcego obraz lub dwik, o czym naley przed uruchomie-niem urzdzenia uprzedzi osoby uczestniczce w czynnoci.

2. Przesuchanie wiadka lub biegego utrwala si za pomoc urzdzenia rejestru-jcego obraz i dwik, gdy:

1) zachodzi niebezpieczestwo, e przesuchanie tej osoby nie bdzie moliwe w dalszym postpowaniu,

2) przesuchanie nastpuje w trybie okrelonym w art. 396. 2a. Przesuchanie pokrzywdzonego, o ktrym mowa w art. 185a i art. 185c, oraz

wiadka, o ktrym mowa w art. 185b, utrwala si za pomoc urzdzenia reje-strujcego obraz i dwik.

3. Jeeli czynno procesow utrwala si za pomoc urzdzenia rejestrujcego ob-raz lub dwik, protok mona ograniczy do zapisu najbardziej istotnych owiadcze osb biorcych w niej udzia. Zapis obrazu lub dwiku, a take przekad zapisu dwiku staj si zacznikami do protokou.

4. Strona ma prawo otrzyma na swj koszt jedn kopi zapisu dwiku lub obra-zu. Nie dotyczy to przesuchania na rozprawie odbywajcej si z wyczeniem jawnoci albo w postpowaniu przygotowawczym.

5. Minister Sprawiedliwoci okreli, w drodze rozporzdzenia, rodzaje urzdze i rodkw technicznych sucych do utrwalania obrazu lub dwiku dla celw procesowych oraz sposb przechowywania, odtwarzania i kopiowania zapi-sw, majc na uwadze konieczno waciwego zabezpieczenia utrwalonego obrazu lub dwiku przed utrat dowodu, jego znieksztaceniem lub nieupraw-nionym ujawnieniem.

Art. 148.

1. Protok powinien zawiera:


2014-05-30

1) oznaczenie czynnoci, jej czasu i miejsca oraz osb w niej uczestniczcych, 2) przebieg czynnoci oraz owiadczenia i wnioski jej uczestnikw, 3) wydane w toku czynnoci postanowienia i zarzdzenia, a jeeli postanowie-

nie lub zarzdzenie sporzdzono osobno, wzmiank o jego wydaniu, 4) w miar potrzeby stwierdzenie innych okolicznoci dotyczcych przebiegu

czynnoci. 2. Wyjanienia, zeznania, owiadczenia i wnioski oraz stwierdzenia okrelonych

okolicznoci przez organ prowadzcy postpowanie zamieszcza si w protoko-le z moliw dokadnoci. Osoby biorce udzia w czynnoci maj prawo -da zamieszczenia w protokole z pen dokadnoci wszystkiego, co dotyczy ich praw lub interesw.

3. W protokole nie wolno zastpowa zapisu treci zezna lub wyjanie odwo-ywaniem si do innych protokow.

4. Osoby biorce udzia w czynnoci maj prawo da odczytania fragmentw ich wypowiedzi wcignitych do protokou.

Art. 149.

1. Protok rozprawy oraz posiedzenia podpisuj niezwocznie przewodniczcy i protokolant.

2. Stenogram oraz jego przekad podpisuje stenograf, a ponadto przewodniczcy rozprawy lub przeprowadzajcy czynno.

3. Jeeli przewodniczcy nie moe podpisa protokou, protok podpisuje za nie-go jeden z czonkw skadu orzekajcego, zaznaczajc przyczyn braku podpi-su przewodniczcego.

Art. 150.

1. Z wyjtkiem protokou rozprawy lub posiedzenia protok podpisuj osoby bio-rce udzia w czynnoci. Przed podpisaniem naley go odczyta i uczyni o tym wzmiank.

2. Osoba uczestniczca w czynnoci moe podpisujc protok zgosi jednocze-nie zarzuty co do jego treci; zarzuty te naley wcign do protokou wraz z owiadczeniem osoby wykonujcej czynno protokoowan.

Art. 151.

1. Skrelenia oraz poprawki i uzupenienia poczynione w protokole wymagaj omwienia podpisanego przez osoby podpisujce protok.

2. Jeeli protok nie zosta naleycie podpisany bezporednio po zakoczeniu czynnoci, brakujce podpisy mog by zoone pniej, ze wskazaniem daty ich zoenia i przyczyn opnienia.

Art. 152.

Strony oraz osoby majce w tym interes prawny mog zoy wniosek o sprostowa-nie protokou rozprawy i posiedzenia, wskazujc na niecisoci i opuszczenia.


2014-05-30

Art. 153. 1. Przewodniczcy po wysuchaniu protokolanta moe przychyli si do wniosku

i wyda zarzdzenie o sprostowaniu protokou; w przeciwnym razie w przed-miocie sprostowania protokou orzeka, po wysuchaniu protokolanta, sd w skadzie, ktry rozpoznawa spraw.

2. Jeeli nie mona utworzy tego samego skadu, postanowienie nie zapada, a poszczeglni jego czonkowie oraz protokolant skadaj do akt sprawy owiad-czenie co do zasadnoci wniosku.

3. W razie uwzgldnienia wniosku naley w sprostowanym protokole umieci odpowiedni wzmiank, ktr podpisuj przewodniczcy i protokolant.

4. Wniosek o sprostowanie protokou rozprawy lub posiedzenia pozostawia si bez rozpoznania, jeeli zosta zoony po wysaniu akt sprawy do wyszej in-stancji.

Art. 154.

Sprostowanie oczywistych omyek pisarskich lub rachunkowych w protokole moe nastpi na wniosek lub z urzdu w kadym czasie; przepis art. 153 stosuje si od-powiednio.

Art. 155.

1. O treci sprostowania zawiadamia si strony, a o odmowie sprostowania osob, ktra zgosia wniosek o sprostowanie.

2. Wniosek o sprostowanie, niezalenie od sposobu jego zaatwienia, docza si do protokou.

Rozdzia 17

Przegldanie akt i sporzdzanie odpisw

Art. 156. [ 1. Stronom, podmiotowi okrelonemu w art. 416, obrocom, penomocnikom i

przedstawicielom ustawowym udostpnia si akta sprawy sdowej i daje mo-no sporzdzenia z nich odpisw. Za zgod prezesa sdu akta te mog by udostpnione rwnie innym osobom.]

[ 2. Na wniosek oskaronego lub jego obrocy wydaje si odpatnie kserokopie dokumentw z akt sprawy. Kserokopie takie mona wyda odpatnie, na wnio-sek, rwnie innym stronom, podmiotowi okrelonemu w art. 416, penomocni-kom i przedstawicielom ustawowym.

Nowe brzmienie 1, dodany 1a i nowe brzmienie 24 i 6 w ar t. 156 wchodz w ycie z dn. 1.07.2015 r . (Dz. U. z 2013 r . poz. 1247).


2014-05-30

3. Prezes sdu moe w razie uzasadnionej potrzeby zarzdzi wydanie odpatnie uwierzytelnionych odpisw z akt sprawy.

4. Jeeli zachodzi niebezpieczestwo ujawnienia informacji niejawnych o klauzuli tajnoci tajne lub cile tajne, przegldanie akt, sporzdzanie odpisw i kserokopii odbywa si z zachowaniem rygorw okrelonych przez prezesa sdu lub sd. Uwierzytelnionych odpisw i kserokopii nie wydaje si, chyba e ustawa stanowi inaczej.

5.3) Jeeli ustawa nie stanowi inaczej, w toku postpowania przygotowawczego stronom, obrocom, penomocnikom i przedstawicielom ustawowym udostp-nia si akta, umoliwia sporzdzanie odpisw i kserokopii oraz wydaje odpat-nie uwierzytelnione odpisy lub kserokopie tylko za zgod prowadzcego post-powanie przygotowawcze. Za zgod prokuratora akta w toku postpowania przygotowawczego mog by w wyjtkowych wypadkach udostpnione innym osobom.

5a. W toku postpowania przygotowawczego podejrzanemu i jego obrocy udo-stpnia si akta sprawy w czci zawierajcej dowody wskazane we wniosku o zastosowanie albo przeduenie tymczasowego aresztowania oraz wymienione w postanowieniu o zastosowaniu albo przedueniu tymczasowego aresztowa-nia. Prokurator moe odmwi zgody na udostpnienie akt w tej czci tylko wwczas, gdy zachodzi uzasadniona obawa, e naraaoby to na niebezpie-czestwo utraty ycia lub zdrowia pokrzywdzonego lub innego uczestnika po-stpowania, grozioby zniszczeniem lub ukryciem dowodw albo tworzeniem dowodw faszywych, grozioby uniemoliwieniem ustalenia i ujcia wsp-sprawcy czynu zarzucanego podejrzanemu lub sprawcw innych czynw ujaw-nionych w toku postpowania, ujawniaoby prowadzone czynnoci operacyjno-rozpoznawcze lub zagraaoby utrudnieniem postpowania przygotowawczego w inny bezprawny sposb.

6. Minister Sprawiedliwoci okreli, w drodze rozporzdzenia, wysoko opaty za wydanie kserokopii dokumentw oraz uwierzytelnionych odpisw z akt sprawy, majc na uwadze koszty wykonania takich kserokopii.]


2014-05-30

5. Jeeli nie zachodzi potrzeba zabezpieczenia prawidowego toku postpo-wania lub ochrony wanego interesu pastwa, w toku postpowania przy-gotowawczego stronom, obrocom, penomocnikom i przedstawicielom ustawowym udostpnia si akta, umoliwia sporzdzanie odpisw lub ko-pii oraz wydaje odpatnie uwierzytelnione odpisy lub kopie; prawo to przysuguje stronom take po zakoczeniu postpowania przygotowaw-czego. W przedmiocie udostpnienia akt, sporzdzenia odpisw lub kopii lub wydania uwierzytelnionych odpisw lub kopii prowadzcy postpowa-nie przygotowawcze wydaje zarzdzenie. Za zgod prokuratora akta w toku postpowania przygotowawczego mog by w wyjtkowych wypad-kach udostpnione innym osobom.

5a. W razie zoenia w toku postpowania przygotowawczego wniosku o za-stosowanie albo przeduenie tymczasowego aresztowania podejrzanemu i jego obrocy udostpnia si niezwocznie akta sprawy w czci zawiera-jcej tre dowodw wskazanych we wniosku.

6. Minister Sprawiedliwoci okreli, w drodze rozporzdzenia, wysoko opaty za wydanie kopii dokumentw oraz uwierzytelnionych odpisw z akt sprawy, majc na uwadze koszt wykonania takich kopii i odpisw.>

Art. 157.

[ 1. Oskaronemu na jego danie naley wyda bezpatnie jeden uwierzytelniony odpis kadego orzeczenia. Odpis wydaje si z uzasadnieniem, jeeli je sporz-dzono.

2. W sprawach, w ktrych wyczono jawno ze wzgldu na wany interes pa-stwa, oskaronemu wolno wyda tylko odpis orzeczenia koczcego postpo-wanie w danej instancji, bez uzasadnienia.]

3. Nie mona odmwi stronie zezwolenia na sporzdzenie odpisu protokou czynnoci, w ktrej strona uczestniczya lub miaa prawo uczestniczy, jak rwnie dokumentu pochodzcego od niej lub sporzdzonego z jej udziaem.

Art. 158.

1. Prokurator moe przeglda akta sprawy sdowej w kadym jej stanie oraz -da przesania mu ich w tym celu, jeeli nie tamuje to biegu postpowania i nie ogranicza dostpu do akt innym uczestnikom postpowania, a zwaszcza oskaronemu i jego obrocy.

2. W razie przesania akt prokuratorowi jest on obowizany udostpni je stronie, obrocy lub penomocnikowi.

Nowe brzmienie 5 i 5a w ar t. 156 wcho-dzi w ycie z dn. 2.06.2014 r . (Dz. U. z 2013 r . poz. 1247).

Nowe brzmienie 1 i 2 w ar t. 157 wchodzi w ycie z dn. 1.07.2015 r . (Dz. U. z 2013 r . poz. 1247).


2014-05-30

[Art. 159. Na odmow udostpnienia akt w postpowaniu przygotowawczym przysuguje stro-nom zaalenie; na zarzdzenie prokuratora zaalenie przysuguje do prokuratora bezporednio przeoonego.]

Rozdzia 18

Odtworzenie zaginionych lub zniszczonych akt

Art. 160. 1. Postpowanie w wypadku zaginicia lub zniszczenia w caoci lub w czci akt

sprawy bdcej w toku przeprowadza sd, w ktrym sprawa ostatnio si toczy-a.

2. Sd Najwyszy przeprowadza takie postpowanie jedynie w zakresie odtwo-rzenia akt tego sdu.

3. Postpowanie w wypadku zaginicia lub zniszczenia akt sprawy prawomocnie zakoczonej przeprowadza sd, w ktrym sprawa si toczya w pierwszej in-stancji, lub inny sd wskazany w ustawie.

4. Akta postpowania przygotowawczego odtwarza prokurator, stosujc odpo-wiednio przepisy niniejszego rozdziau.

Art. 161.

Jeeli zaginy lub ulegy zniszczeniu akta sprawy prawomocnie zakoczonej, od-tworzenie nastpi w czciach niezbdnych do wykonania orzeczenia, wznowienia postpowania, przeprowadzenia postpowania w trybie kasacji albo urzeczywistnie-nia innych uzasadnionych interesw stron.

[Art. 162.

Prezes sdu wzywa strony do zoenia w oznaczonym terminie wnioskw co do spo-sobu odtworzenia akt sprawy oraz przedstawienia dokumentw umoliwiajcych ich odtworzenie.]

Art. 163.

[ 1. Prezes sdu wzywa osoby posiadajce potrzebne dokumenty do ich przedsta-wienia sdowi, a w razie potrzeby zarzdza ich przymusowe odebranie; przepi-sy art. 217236 stosuje si odpowiednio.]


Nowe brzmienie ar t. 162, nowe brzmienie 1 w ar t. 163 i nowe brzmienie ar t. 164 wchodz w ycie z dn. 1.07.2015 r . (Dz. U. z 2013 r . poz. 1247).


2014-05-30

2. Po sporzdzeniu uwierzytelnionych odpisw naley dokumenty zwrci oso-bie, ktra je dostarczya lub od ktrej je odebrano.

[Art. 164.

W celu odtworzenia akt sd przeprowadza postpowanie, w tym rwnie dowody, jakie uzna za konieczne. W szczeglnoci sd bierze pod uwag wpisy do rejestrw karnych, repertoriw i innych ksig biurowych, utrwalenia dwiku lub obrazu, no-tatki protokolantw, sdziw, awnikw, prokuratorw i adwokatw, ktrzy uczestni-czyli w sprawie. Sd moe te przesucha w charakterze wiadkw wszelkich uczest-nikw sprawy, ktrej akta zaginy lub ulegy zniszczeniu, a take inne osoby, ktre mog mie wiadomoci co do treci akt. Strony maj prawo wzi udzia w posie-dzeniu.]

Art. 165.

1. Postanowienie co do odtworzenia akt sprawy ustala jego zakres lub stwierdza, e odtworzenie akt jest niemoliwe.

2. Na postanowienie to przysuguje zaalenie.

Art. 166. Jeeli akta sprawy prawomocnie nie ukoczonej nie mog by odtworzone albo zo-stay odtworzone w czci, naley czynnoci procesowe powtrzy w zakresie nie-zbdnym do kontynuowania postpowania.


2014-05-30

DZIA V Dowody

Rozdzia 19

Przepisy oglne

[Art. 167. Dowody przeprowadza si na wniosek stron, podmiotu okrelonego w art. 416 albo z urzdu.]

Art. 168.

Fakty powszechnie znane nie wymagaj dowodu. To samo dotyczy faktw znanych z urzdu, naley jednak zwrci na nie uwag stron. Nie wycza to dowodu prze-ciwnego.

Art. 169.

kodeks postępowania karnego 2014-05-30 KPK D19970555Lj

Documents

Transcript of kodeks postępowania karnego 2014-05-30 KPK D19970555Lj