KOBIETY W POLITYCE – AKTYWNE CZY...

Magdalena SzpunarMagdalena Szpunar

KOBIETY W POLITYCE AKTYWNE CZY PASYWNE?

Kobieta i mczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej maj rwne prawa w yciu rodzinnym, politycznym, spoecz-nym i gospodarczym

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej, art. 33

Co trzeci Polak jest przekonany, e w Polsce lepiej si yje mczyznom, ni kobietom (36%). Zdecydowanie gorzej swoj sytuacj oceniaj kobiety, wrd ktrych niemal co druga ocenia, e mczyznom yje si lepiej, ni kobietom (44%), za z tym stwierdzeniem zgadza si jedynie co czwarty mczyzna (26%). Wrd mczyzn dominuj opinie, i mczyznom i kobietom yje si tak samo (55%). Kobiety czciej od mczyzn dostrze-gaj, e s dyskryminowane (48%), za wrd mczyzn hipotez o dys-kryminacji kobiet popiera jedynie 35% mczyzn. Kobiety nie zgadzaj si z opini, wedle ktrej obowizujce w Polsce prawo w wystarczajcym stopniu zapewnia kobietom i mczyznom rwne traktowanie w yciu publicznym (49% twierdzcych odpowiedzi wrd kobiet vs. 57% wrd mczyzn), w yciu rodzinnym (56% twierdzcych odpowiedzi wrd kobiet vs. 70% wrd mczyzn) oraz w pracy (50% twierdzcych odpo-wiedzi wrd kobiet vs. 59% wrd mczyzn)1. Opinie te przekadaj si na ocen partycypacji kobiet w rnych sferach ycia, w tym i w polityce. Co drugi ankietowany uwaa, e wicej kobiet, ni obecnie powinno zaj-mowa kierownicze stanowiska w rzdzie (50% wzrost o 9 punktw procentowych z porwnaniu z 1992 rokiem), w partiach politycznych

1 J. Szczepaska, Kobiety w spoeczestwie rwnouprawnienie czy dyskryminacja, Komunikat CBOS, BS/182/2006.

202 Magdalena Szpunar

(45% wzrost o 18 punktw procentowych) oraz w administracji pa-stwowej (40% wzrost o 10 punktw procentowych). Zdecydowanie czciej za wiksz liczb stanowisk kierowniczych obsadzanych przez kobiety opowiadaj si kobiety, ni mczyni2.

Rys. 1. Opinie kobiet i mczyzn zgadzajce si z opini, i powinno by wicej kobiet na stanowiskach kierowniczych w poszczeglnych aspektach ycia spoecznego

rdo: opracowanie wasne, na podstawie: J. Szczepaska, Udzia kobiet w yciu publicz-nym, Komunikat CBOS, BS/186/2006.

Pocztki aktywnego udziau polskich kobiet w obszarze polityki okre-la dekret Jzefa Pisudskiego z 28 listopada 1918 roku, w ktrym to, przy-znaje on wszystkim obywatelom, bez wzgldu na ich pe, bierne i czynne prawo wyborcze3. Dugo pokutowao przekonanie, a w pewnych krgach funkcjonuje ono do dzisiaj, e kobieta nie powinna aktywnie angao-wa si w kwestie polityczne, gdy jest przeznaczona do innych celw i kci si to z tradycyjnymi rolami jej przypisywanymi. Roman Dmow-ski do Izabeli Lutosawskiej mia mwi, i gdy zacznie angaowa si

2 J. Szczepaska, Udzia kobiet w yciu publicznym, Komunikat CBOS, BS/186/2006.3 S. Walczewska, Damy, rycerze i feministki. Kobiecy dyskurs emancypacyjny w Polsce,

Krakw 1999.

w rzdzie w partiach politycznych w administracji past. w przeds. przem. w sdownictwie0

10

20

30

40

50

60 5751

46 45 424137 34 32

28

Kobiety

Mczyni

203Kobiety w polityce aktywne czy pasywne?

w polityk, bdzie dziwadem, wiedm i nie wyjdzie za m4. Jak susznie zauwaa A. Graff nieszczciem jest, jeli kobieta polityk jest atrakcyjna, bo kci si to z powag funkcji, ktr peni. Paradoksalnie jednak, jeli urody jej brak, jej dziaalno polityczna bywa odczytywana jako reak-cja na frustracj, spowodowan brakiem urody. Tak naprawd, kade jej dziaanie bdzie interpretowan jako zbyt lub przeciwnie niekobiece5. Jak wskazuje Graff , kobieta polityk na szklanym ekranie to gwnie nogi, a nie intelekt. Kobieta polityk duej musi udowadnia caemu wiatu, e jest rwnie profesjonalna jak mczyzna i e swojej pozycji nie osigna dziki urodzie, lecz dziki wytrwaej pracy.

Pocztkowo kobiety niechtnie korzystay z biernego prawa wybor-czego, a jeli ju z niego korzystay, to byy rzadko wybierane. W Sejmie i Senacie I kadencji (19221928) odsetki kobiet wynosiy odpowiednio 2,02% i 3,6%, w II kadencji (19281930) 1,8% i 3,6%, w III kadencji (19301935) 3,37% i 3,6%, w IV kadencji (19351938) 0,97% i 5,20%, za w V kadencji (19381939) 0,48% i 4,16%6. Po wojnie dobr posw by znaczco kontrolowany przez PZPR, zgodnie z zasad, e Sejm ma stanowi wierne odzwierciedlenie struktury spoeczestwa7. Zwraca si jednak uwag, e udzia kobiet w parlamencie zmniejsza si, gdy parla-ment uzyskuje rzeczywist wadz, co potwierdza odsetek kobiet w tzw. Sejmie Kontraktowym z 1989 roku, ktry wynis 13,5% dla porwna-nia odsetek kobiet w Sejmie IX kadencji (19851989) wynosi 20,2%8.

Przyczyn niskiej partycypacji kobiet w yciu politycznym jest co najmniej kilka. W. Cwalina i A. Falkowski zwracaj uwag na czynniki o charakterze kulturowym, spoecznym, ekonomicznym i politycznym.

4 R. Wapiski, Kobiety i ycie publiczne przemiany pokoleniowe, [w: ]A. arnowska, Rwne prawa i rwne szanse. Kobiety w Polsce midzywojennej, red. A. Szwajc, Warszawa 2000, s. 32.

5 A. Graff , wiat bez kobiet. Pe w polskim yciu publicznym, Warszawa 2008.6 J. Klimczak-Ziek, Kobieta jako podmiot i przedmiot w parlamentarnej kampanii

wyborczej (2005 r.), [w:] Marketing polityczny. Szansa czy zagroenia dla wspczesnej demokracji, red. P. Paweczyk, Pozna 2007, s. 205.

7 W. Cwalina, A. Falkowski, Marketing polityczny. Perspektywa psychologiczna, Gdask 2005, s. 217.

8 Ibidem, s. 218.


Jeli chodzi o sfer kulturow autorzy susznie zwracaj uwag na funk-cjonujcy stereotyp mwicy o tym, e polityka to sfera zarezerwowana wycznie dla mczyzn. Kryteria spoeczne zwizane z godzeniem roli osoby pracujcej zawodowo, matki i ony, w wielu przypadkach s nie do pogodzenia. Z punktu widzenia ekonomii, kobiety s mao atrakcyjne dla partii politycznych, gdy z reguy dysponuj duo niszym kapitaem, nie wnoszc zaplecza fi nansowanego do partii. Kryteria polityczne dotycz selekcji podejmowanych wewntrz partii, wybieraj mczyzn9. Naley pamita, e o sukcesie wyborczym w wielu przypadkach decyduje samo miejsce na licie, jakie dana osoba zajmuje. Jak dowodzi J. Klimczak-Ziek na podstawie wyborw z 2005 roku, na czoowych miejscach list wybor-czych lokowana bya jedna z piciu kobiet (w najlepszym przypadku) lub jedna spord szesnastu (w najgorszym przypadku)10. W wyborach w 2005 roku trzy pierwsze miejsca najchtniej obsadzay kobietami raczej partie mniejsze, takie jak: Polska Partia Narodowa (19,7%), Polska Kon-federacja Godno i Praca (19,6%), Socjaldemokracja Polska (19%), Polska Partia Pracy (17%), Partii Inicjatywa RP (17%) oraz Narodowe Odrodzenia Polski (16,7%)11.

Kobiety przejawiaj o wiele mniejsze zainteresowanie kwestiami politycznymi, ni mczyni. Jedynie 49% mczyzn deklaruje, e nie interesuje si polityk (34% raczej si nie interesuje, a 15% w ogle si interesuje), podczas gdy takie opinie wyraa a 63% kobiet (37% raczej si nie interesuje, a 26% w ogle si interesuje). Zainteresowanie polityk wyraa 37% kobiet (32% raczej si interesuje, a 5% bardzo si interesuje), natomiast wrd mczyzn to zainteresowanie siga 51% (40% raczej si interesuje, a 11% bardzo si interesuje)12.

Brak zainteresowania polityk pociga za sob trudnoci w okrelaniu swoich pogldw politycznych. Co druga kobieta deklaruje brak sprecyzo-

9 Ibidem, s. 219.10 J. Klimczak-Ziek, Kobieta jako podmiot i przedmiot w parlamentarnej kampanii

wyborczej (2005 r.), [w:] Marketing polityczny. Szansa czy zagroenia dla wspczesnej demokracji, s. 209.

11 Ibidem, s. 209.12 Aktualne problemy oczyma kobiet, sonda TNS OBOP, Warszawa 2005.


wanych pogldw politycznych (57%). Jeli ju posiada ona wyklarowane pogldy polityczne, to najczciej lokuj si one po prawej stronie sceny politycznej (22%), rzadziej maj charakter lewicowy (8%) lub centropra-wicowy (5%). Najwikszy odsetek kobiet jest zwolenniczkami PO (17%), PiS-u (10%) i nieistniejcego ju dzisiaj LPR-u (8%)13. Kobiety wycofujc si z ycia politycznego, potwierdzaj jedynie stereotyp, e do polityki si nie nadaj. Jak zauwaa R. Siemieska, wanie ich aktywna partycypacja w polityce moe przekona mczyzn, ale take same kobiety, e nadaj si do polityki i sfera ta, nie jest zarezerwowana wycznie dla mczyzn14. Przypomina to mechanizm autoselekcji opisany przez W. Cwalin i A. Fal-kowskiego, ktrzy powoujc si na badania R. Deber wskazuj, e kobiety s mniej chtnie ubiegaj si o stanowiska polityczne15. Wycofujc si z polityki nie maj szans by przekona do siebie opini publiczn, wyka-

13 Aktualne problemy oczyma kobiet, sonda TNS OBOP, Warszawa 2005. 14 R. Siemieska, Pe a przekonanie o efektywnoci dziaa politycznych, [w:] Pe

wadza wybory, red. R. Siemieska, Warszawa 2005.15 W. Cwalina, A. Falkowski, Marketing polityczny. Perspektywa psychologiczna,

s. 219.

w ogle si nie interesuj

raczej si nie interesuj

raczej si interesuj

bardzo si interesuj

05

1015202530354045

26

3732

5

15

34

40

11

Kobiety

Mczyni

Rys. 2. Stopie zainteresowania polityk wrd mczyzn i kobiet

rdo: opracowanie wasne, na podstawie: Aktualne problemy oczyma kobiet, sonda TNS OBOP, Warszawa 2005.


za si kompetencj i fachowoci. W zwizku z mechanizmem spirali milczenia opisanym przez Noelle-Neumann wygrywaj bardziej gone i powtarzane od lat opinie, e w polityce mczyni sprawdzaj si lepiej od kobiet.

Jeli chodzi o aktywn partycypacj kobiet w yciu politycznym, kobiety praktycznie w nim nie istniej, cho mona zauway nieznaczne polepszanie si tej sytuacji. Przedstawicielki pci piknej rzadko decyduj si na kandydowanie do Sejmu i Senatu, a jeli nawet podejmuj tak decyzj, s wybierane rzadziej od mczyzn. Co zaskakuje, kobiety nie wykazuj w tym wzgldzie solidarnoci zwizanej z pci. Na przykad w kwestii relacji w rodowisku pracy 40% kobiet wolaaby mie mczyzn szefa, ni kobiet szefa (11%). Mczyni natomiast zdecydowanie wol na szefa przedstawiciela tej samej pci (33%), ni kobiet szefa (13%)16. Od 1991 roku do 2008 roku udzia kobiet w Sejmie i Senacie utrzymuje si niemal na staym poziomie, nie przekraczajc 20% w przypadku Sejmu, za w przypadku Senatu 24%17. Pokutuje rwnie pogld, e kobieta-po-lityk bdzie gwnie po wyborach prezentowaa swoj pe. Badania pro-wadzone w Australii, nie potwierdzaj tej obiegowej opinii. Okazuje si, e kandydatki gwnie prezentuj swoj parti, kolejno wyborcw, a dopiero na kocu swoj pe18. Okazuje si wic, e kobiety wcale nie preferuj swojej pci i potrafi kompetentnie zajmowa si polityk i reprezentowa interesy swoich wyborcw i swojej partii politycznej.

Rwnie analiza zawartoci przekazw telewizyjnych potwierdzia dominacj mczyzn nad kobietami, jeli chodzi o przekazy o charakterze politycznym. Cho mona by podejrzewa, e kobiety bd dobrze pre-zentowa si na szklanych ekranach, dodajc twardej polityce nieco sub-telnoci, partie rzadko sigaj po ten or. Jak dowodzi J. Klimczak -Ziek, na podstawie programw emitowanych podczas kampanii wyborczej

16 K. Biay, B. Wcirka, Opinie o kobietach pracujcych zawodowo, Komunikat CBOS, BS/125/2003.

17 M. uk, Kobiety w polityce, http://www.socialwatch.org/es/informeImpreso/pdf/polsce7_2008_pol.pdf, 13.05.2009.

18 W. Cwalina, A. Falkowski, Marketing polityczny. Perspektywa psychologiczna, s. 216.


Rys. 3. Udzia kobiet i mczyzn w Sejmie w latach 19912008 (dane w %)

rdo: opracowanie wasne, na podstawie: M. uk, Kobiety w polityce, http://www.socialwatch.org/es/informeImpreso/pdf/polsce7_2008_pol.pdf, 13.05.2009.

Rys. 4. Udzia kobiet i mczyzn w Senacie w latach 19892008 (dane w %)

rdo: opracowanie wasne, na podstawie: M. uk, Kobiety w polityce, http://www.socialwatch.org/es/informeImpreso/pdf/polsce7_2008_pol.pdf, 13.05.2009.

I kadencja 1991-1993

II kadencja 1993-1997

III kadencja 1997-2001

IV kadencja 2001-2005

V kadencja 2005-2007

VI kadencja (stan na 09.2008)

0102030405060708090

100

10 13 1320 21 20

90 87 8780 79 80

mczyni kobiety

I kadencja 1989-1991

II kadencja 1991-1993

III kadencja 1993-1997

IV kadencja 1997-2001

V kadencja 2001-2007

VI kadencja (stan na 09.2008)

0102030405060708090

100

7 8 13 1224

8

93 92 87 8876

92

mczyni kobiety


2005 roku mczyni w programach tych zajmowali 88,7% czasu ante-nowego. Nie tylko pojawiali si czciej, ale jak wskazuje autorka czciej zabierali gos. Jeli ju okrelone ugrupowanie polityczne decydowao si na prezentowanie kobiety w debacie telewizyjnej (w 2005 roku naj-czciej byo to SdPl, PD, PSL, SLD, Samoobrona i PO), to kobiety bray udzia jedynie w specyfi cznych debatach, gwnie powiconych zdrowiu i edukacji, rzadziej za wypowiaday si w kwestii programw partyjnych, polityki wewntrznej kraju, podatkw, czy reform policji i funkcjonowa-nia samorzdw19. Klimczak-Ziek dowodzi, e w reklamach wybor-czych kobieta rzadko pojawia si jako frontmenka, z reguy jest jedynie tem, a staje si najbardziej skuteczna wtedy, gdy reprezentuje tradycyjne wzorce kobiecoci20.

Kobiety zajmujce si polityk, szukaj wielu bezporednich drg dojcia do potencjalnego wyborcy, czy interakcji z osobami zaintereso-wanymi ich dziaalnoci ale nie tylko. Doskonaym sposobem taniej, efektywnej i skutecznej promocji dziaa politycznych, jest Internet. Swj blog prowadzi Joanna Senyszyn. Cho kobiety i na tym polu s mniej aktywne od mczyzn, bywa e s w tych dziaaniach bardziej skuteczne. Blog posanki Senyszyn zosta oceniony jako najlepszy blog w kategorii Polityka, wyprzedzajc inne popularne blogi prowadzone przez panw-politykw. Co wane, blogi byo oceniane nie tylko przez kapitu kon-kursow, ale take internautw. Blog Senyszyn jest interesujcy z punktu widzenia komunikacji z osobami go odwiedzajcymi. Autorka podja do ryzykown decyzj i nie cenzuruje treci postw publikowanych pod jej wypowiedziami. W zwizku z tym pojawiaj si pod jej notkami komentarze niewybredne, kliwe, czasem jawnie atakujce autork, wczajc w krytyk argumenty ad personam. Niecenzurowanie treci przynajmniej niektrych postw wiadczy moe niewtpliwie o duym dystansie autorki do siebie. Pod niektrymi notkami znajduje si ponad

19 J. Klimczak-Ziek, Kobieta jako podmiot i przedmiot w parlamentarnej kampanii wyborczej (2005 r.), [w:] Marketing polityczny. Szansa czy zagroenia dla wspczesnej demokracji, s. 211.

20 Ibidem, s. 212.


700 komentarzy, wydaje si jednak, e autorka nierzadko wiadomie pro-wokuje i wypowiada si w ten sposb, by zachci do dyskusji i polemiki z jej argumentami.

Rys. 5. Blog Joanny Senyszyn

Z Polskiego Generalnego Sondau Spoecznego wynika, e coraz mniej-szy odsetek naszego spoeczestwa uwaa, e sfera polityki wycznie powinna stanowi domen mczyzn. W cigu dekady (od 1992 do 2002 roku) o ponad 20 punktw procentowych zmniejszy si odsetek osb, ktre zgadzaj si ze stwierdzeniem, i Wikszo mczyzn bardziej nadaje si do uprawiania polityki, ni wikszo kobiet, a take tych, ktre uwaaj, e Kobiety powinny si zaj prowadzeniem domu, a rzdzenie krajem pozostawi mczyznom21. Te pozytywne tendencje, zrywajce ze stereotypowym postrzeganiem rl typowo kobiecych i mskich przedsta-wia poniszy wykres.

21 B. Cichomski, T. Jerzyski, M. Zieliski, Polskie Generalne Sondae Spoeczne, Warszawa 2002.


Rys. 6. Odsetki odpowiedzi zgadzam si dotyczcych rl mczyzn i kobiet w polityce (dane w %)

rdo: opracowanie wasne, na podstawie: B. Cichomski, T. Jerzyski, M. Zieliski, Polskie Generalne Sondae Spoeczne, Warszawa 2002.

Rys. 7. Odsetki odpowiedzi zgadzam si dotyczcych stwierdzenia Wikszo mczyzn bardziej nadaje si do uprawiania polityki, ni wikszo kobiet w zalenoci od pci (dane w %)


Warto jednoczenie wskaza, i wraz z wiekiem wzrasta odsetek osb, ktre zgadzaj si ze stwierdzeniem, i Wikszo mczyzn bardziej nadaje si do uprawiania polityki, ni wikszo kobiet. W kategorii wie-kowej 1829 lat zgadzao si z t opini 31,9% ankietowanych, w kategorii 3039 lat 31,6%, w przedziale wiekowym 4049 lat 41%, 5059 lat

1992 1993 1994 1995 1997 1999 20020

10203040506070 63,6

55,459,4

53,358

48,140,6

56,448

49,4

47,544,6

36,229,7

Wikszo mczyzn bardziej si nadaje do uprawiania polityki, ni wikszo kobiet

Kobiety powinny zaj si prowadzeniem domu, a rzdzenie kra-jem pozostawi m-czyznom

1992 1993 1994 1995 1997 1999 20020

1020304050607080

68,160,8 64,7 58,5

62,855,8

47,8

59,560,5

54,648,7

53,3

41,134,1

Mczyni Kobiety


47,2%, 6069 lat 52,6%, za w wieku powyej 70 lat 55,7%. Analo-giczna sytuacja dotyczy zgody ze stwierdzeniem Kobiety powinny si zaj prowadzeniem domu, a rzdzenie krajem pozostawi mczyznom. Wraz z wiekiem ronie odsetek osb aprobujcych to stwierdzenie. Z t opini zgadzao si 18,7% osb w wieku pomidzy 1829 rokiem ycia, 26,2% w kategorii 3039 lat, 21,9% w wieku pomidzy 4049 rokiem ycia, 35,1% 5059 latkw, 49,2% - 6069 latkw i 51,5% osb w kate-gorii 70+22.

Rys. 8. Odsetki odpowiedzi zgadzam si dotyczcych stwierdzenia Wikszo mczyzn bardziej nadaje si do uprawiania polityki, ni wikszo kobiet oraz Kobiety powinny si zaj prowadzeniem domu, a rzdzenie krajem pozostawi mczyznom w zalenoci od wieku (dane w % za 2002 r.)


Natomiast wraz ze wzrostem poziomu wyksztacenia malej odpowie-dzi zgodne ze stwierdzeniami stereotypizujcymi, jawnie preferujcymi mczyzn w obszarze polityki, w stosunku do kobiet. Z opini, e Wik-szo mczyzn bardziej nadaje si do uprawiania polityki, ni wik-szo kobiet zgadza si 54,6% osb legitymujcych si wyksztaceniem

22 B. Cichomski, T. Jerzyski, M. Zieliski, Polskie Generalne Sondae Spoeczne, Warszawa 2002.

18-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70+0

10

20

30

40

50

60

31,9 31,6

4147,2

52,655,7

18,7 26,221,9

35,149,2

51,5

Wikszo mczyzn bardziej si nadaje do uprawiania polityki, ni wikszo kobiet

Kobiety powinny si zaj prowadzeniem domu, a rzdzenie kra-jem pozostawi m-czyznom


podstawowym, 45% z wyksztaceniem zasadniczym zawodowym, 36,1% ankietowanych posiadajcych wyksztacenie rednie, 24,8% z wykszta-ceniem pomaturalnym i niepenym wyszym oraz 28% z wyksztace-niem wyszym. Podobn tendencj obserwujemy w przypadku drugiego stwierdzenia, mwicego, i Kobiety powinny si zaj prowadzeniem domu, a rzdzenie krajem pozostawi mczyznom. Z tak tez zgadza si 51,6% osb z wyksztaceniem podstawowym, 36,7% osb z wykszta-ceniem zasadniczym zawodowym, 19,5% z wyksztaceniem rednim, 10,3% z pomaturalnym i niepenym wyszym oraz 9,9% legitymujcych si wyksztaceniem wyszym23.

Rys 9. Odsetki odpowiedzi zgadzam si dotyczcych stwierdzenia Wikszo mczyzn bardziej nadaje si do uprawiania polityki, ni wikszo kobiet oraz Kobiety powinny si zaj prowadzeniem domu, a rzdzenie krajem pozostawi mczyznom w zalenoci od wyksztacenia (dane w % za 2002 r.)


Zatem zasadne jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy kobieta w ogle powinna stawa w szranki z mczyzn, prbujc swoich si na niwie politycznej? Odpowied jak powinny usysze kobiety powinna

23 Ibidem.

podstawowe zasadnicze zawodowe rednie pomat. i niep. wysze wysze0

10

20

30

40

50

6054,6

45

36,1

24,828

51,6

36,7

19,5

10,3 9,9Wikszo mczyzn bardziej si nadaje do uprawiania polityki, ni wikszo kobiet

Kobiety powinny si zaj prowadzeniem domu, a rzdzenie kra-jem pozostawi m-czyznom


by pozytywna. Jak dowodz chociaby badania K. Sanbonmatsu czyn-niki, ktre wpywaj na poparcie kobiety w wyborach, to wanie jej pe, przekonanie, e kobieta lepiej wyraa pogldy w zakresie aborcji oraz ma wysze kompetencje w zakresie dbania o bezpieczestwo socjalne24. Jednoczenie, jak wskazuj badania E. Tomczak, modsza kandydatka wzbudza bardziej pozytywne emocje, ni starsza kobieta i modszy m-czyzna, jedynie podobn sympati potencjalnych wyborcw cieszy si starszy kandydat25.

Margaret Th atcher, Condoleezza Rice, Angela Merkel to przykady kobiet-politykw, ktre w niczym nie ustpuj mczyznom, a w wielu kwestiach uwaane s za lepszych ekspertw od przedstawicieli pci brzydkiej. Doskonale wyksztacone, w wielu przypadkach bezkompro-misowe, okazay si by osobami, ktre doskonale sprawdzaj si na polu uwaanym za domen mczyzn. To kobiety musz same si przekona do tego, e w sferze politycznej mog by tak samo skuteczne jak mczyni. Brak tego przekonania, wycofywanie si z tego pola, jedynie potwierdza stereotypowe przekonania, e do polityki w ogle si nie nadaj.

24 K. Sanbonmatsu, Gender stereotypes and vote choice, American Journal of Political Science 46, podaj za: W. Cwalina, A. Falkowski, Marketing polityczny. Perspektywa psy-chologiczna, s. 225.

25 E. Tomczak, Wpyw wieku i pci kandydatw politycznych na preferencje wyborcze obywateli, podaj za: W. Cwalina, A. Falkowski, Marketing polityczny. Perspektywa psycho-logiczna, s. 237.

KOBIETY W POLITYCE – AKTYWNE CZY...

Documents

Transcript of KOBIETY W POLITYCE – AKTYWNE CZY...