Co to jest news?

dr Magdalena SzpunarWH AGH

Etymologia newsa

- termin news pochodzi od słowa new,

- w staroangielskim w pisany był jako

newes lub niwes,

- w starożytności oznaczał akronim

pochodzący od nazw stron świata:

north, east, west, south

Definicje newsa

“Newsem jest cokolwiek, co powoduje, że czytelnik mówi o rety”

“News jest tym, o czym facet, który mało dba o cokolwiek, chce przeczytać”

“News nie ma niezależnej egzystencji; news jest produktem ludzi, którzy są członkami produkującej newsy biurokracji”

“Opowiadając o życiu społecznym news jest społecznym bogactwem. Jest źródłem wiedzy, źródłem władzy, news jest oknem na świat”

News wg. Roberta Parka

- news jako element wiedzy powszechnej,

- dotyczy on takich spraw o których ludzie chętnie rozmawiają,

- konstytutywne cechy newsa można sprowadzić do dwóch

elementów: zaskoczenia i teraźniejszości,

- dotyczy on zdarzeń niezwykłych, niespodziewanych,

przełamujących dobrze znane konwencje i utarte schematy,

- w newsie chodzi przede wszystkim o to, by zaskoczyć, zatrzymać

uwagę odbiorcy.

Co decyduje o tym, czy dany materiał ma szansę stać się newsem?

Częstość – wydarzenia o charakterze cyklicznym, mają większą szansę na to, by były opublikowane,

Wielkość – dziennikarze najchętniej donoszą o wydarzeniach, w których uczestniczyło wielu ludzi,

Jednoznaczność – im mniej skomplikowane i złożone wydarzenie, tym większe szanse na to, że

stanie się ono newsem,

Sensowność – im bardziej kulturowo bliskie danemu społeczeństwu wydarzenie, tym większe

szanse na to, że stanie się ono newsem,

Nieoczekiwanie – im bardziej zaskakujące jest dane wydarzenie, tym większe szanse na to, że

stanie się ono newsem,

Ciągłość – wiadomość, która domaga się kontynuacji, ma większe szanse na to, że stanie się

newsem,

Elity – dziennikarze najchętniej mówią o ludziach należących do elit,

Personifikacja – chętniej mówi się o wydarzeniach, które odnoszą się do konkretnych osób, niż

anonimowych innych,

Negatywizm – negatywne zdarzenia są chętniej publikowane, niż pozytywne.

Negatywizm

- Hans Kepplinger i Helga Weissbecker udowodnili, że wraz w upływem lat zwiększa się ilość informacji o charakterze negatywnym

- lata 50. XX wieku informacje negatywne 20% ogólnej liczby informacji, lata 70. 41%

Struktura tematyczna zachodnich i polskich newsów – wybrane aspekty

BBC One News At Ten

TF1 Le Journal

France 2 Journal

ZDF Heute

TVP1 Wiadomości

TVP2 Panorama

TVN Fakty

Polsat Wydarzenia

N 115 307 189 141 119 126 105 117

liczba tematów w newsie 1,7 1,3 1,3 1,1 1,6 1,6 1,7 1,7

tematyka newsa - polityka 65 32 40 32 75 67 70 75

tematyka newsa – zdrowie, opieka medyczna 14 15 0 9 16 23 33 35

tematyka newsa - celebrities 42 1 9 0 15 16 22 19

tematyka newsa – mniejszości nar., etniczne 7 0 11 3 0 0 0 0

tematyka newsa – kościół, religia 25 3 3 3 8 9 16 5

Mechanizmy dramatyzacji wiadomości

Etykieta horroru: używanie skrajnych pojęć typu: „wymieranie lasów”, „toksyczny deszcz”, „czarny deszcz”, „zabójcze bakterie”,

Skojarzenia z przestępstwem: naruszenie norm przedstawia się jako czyn kryminalny,

ciężkie wykroczenie: „łamanie konstytucji”, „krwawa jatka”,

Spekulacje wokół najgorszego możliwego scenariusza: prezentowane są maksymalne

możliwe szkody jako wysoce prawdopodobne, zaś pomijane są realne, np. „sytuacja

ze złej może stać się dramatyczna”, „najczarniejszy scenariusz sprawdził się”,

Kolaże katastrof: nieprawidłowości i szkody są zestawiane z innymi,

Spiętrzanie przewinień: przedstawianie wydarzenia w formie serii wypadków,

Przesada wizualna: pokazywanie drastycznych zdjęć, niekiedy oddziaływanie obrazów

jest spotęgowane przez zwolnione tempo, powiększenie, czy nostalgiczną muzykę.

Czy uzasadnione jest prezentowanie problemów w sposób przejaskrawiony?

26% redaktorów uważa, że TAK

52% uważa, że TAK, ale tylko w wyjątkowych przypadkach:

26% zwiększenie atrakcyjności opowiadanej historii,

18% konkurencyjność w pozyskiwaniu czytelników,

5% stymulowanie do dyskusji

Newszak – Ben Franklin od muzaka: muzyki zapełniającej

ciszę (szpital, praca, hotel) i nakłaniającej do zakupu (audiomarketing),

wycofanie się z hard newsów na rzecz łatwo przyswajalnych opowieści lub relacji dotyczących stylu życia, koncentracja na rozrywce, a nie na informacji, zamiast wyważonych sądów oparcie się na sensacji, triumf trywialności, lekceważenie problematyki międzynarodowej na rzecz krajowych informacji kryminalnych

Old News vs. New News

Poważne debaty

Wiadomości dużych stacji

Chaotyczne połączenie swobodnych rozmów

Tabloidowe wiadomości lokalne

Hard i soft news

- Sprawy poważne

- Tematy trudne

- poszerzanie wiedzy

- banalizacja faktów

- nieuprawnione uogólnienia

- sztuczne tworzenie faktów

- skandalizacja

Typologie newsa M. Palczewskiego

Przedmiotowe: to, czy dane wydarzenie zostaje uznane na news, w kluczowej mierze zależy od jego wartości informacyjnej, np. świeżości, aktualności, dramatyzmu, niezwykłości, niespodzianki, czy też zbioru tzw. news values,

Podmiotowe: o tym, co jest newsem decyduje człowiek, może to być wydawca, dziennikarz, źródło/informator, ale także odbiorca,

Funkcjonalne: opisują różnorodne funkcje newsów,

Konstruktywistyczne: news ujmujący rzeczywistość w ramach wedle reguł społecznych, politycznych, kulturowych i ideologicznych.

Pole dziennikarskie – P. Bourdieu Zamknięty obieg informacji,

Zanim opublikujesz sprawdź, co na ten temat napisali inni,

Środowisko dziennikarskie charakteryzuje uniformizacja i banalizacja,

Homogeniczność tej grupy zawodowej

Omnibusy

Wiadomości interesujące wszystkich,

Nie szokują, nie dzielą ludzi,

Nie dotykają żadnej istotnej kwestii

Obniżanie jakości newsa – internetyzacja newsa

Łatwość i szybkość publikowania = publikowanie informacji niesprawdzonych,

Dublowanie tych samych informacji,

Lenistwo i rutyna – przecież nic się nie zmieniło..

Korupcja newsa (Downie i Kaiser) -> dziennikarstwo przestał być służbą społ. a stało się formą zarabiania pieniędzy i reklamy

Typologia newsa P. FrancuzaNews detektywistyczny: autorami są dziennikarze-tropiciele prawdy; koncentrują się na nieprawidłowościach życia społecznego, politycznego lub ekonomicznego. Absurd i brak logiki najlepiej oddają relacje między ludźmi.

News interwencyjny: nie chodzi w nim tylko o wskazanie nieprawidłowości, ale o napiętnowanie winowajcy; zaostrza się różnicę pomiędzy tym, jak jest, a jak być powinno i zadaje retoryczne pytanie.

News sensacyjny: szokuje, to tabloidowa kronika kryminalna oparta o śmierć i zniszczenie – im gorzej, tym lepiej.

News budujący więzi między ludźmi: próba dostrzeżenia pozytywnych stron wielu zdarzeń; wyciąganie wniosków na przyszłość.

Mechanizm monitorowania rzeczywistości

- słabość mechanizmu monitorowania rzeczywistości – można go łatwo zakłócić,

- kilkukrotne powtórzenie jakiejś informacji powoduje, że ta zostaje włączona do naszej wiedzy o świecie,

- pamięć o źródle ulega częściowej lub całkowitej dysocjacji, czyli rozpadowi,

- w rezultacie przestajemy się orientować, czy to co wiemy, wiemy na podstawie bezpośredniego udziału w wydarzeniu, czy z mediów

Fakt czy opinia? /P. Francuz, A. Trojanowska-Bis/

- Odbiorcy wiadomości telewizyjnych większość wiadomości odbierają jako fakty, nie dostrzegają, gdzie włączone zostają opinie

- “znaczący”, „dziwny”, „tragiczny” = fakt

- prawdopodobny”, „pewny”, „możliwy” = opinia

- opinie częściej są trafnie rozpoznawane przez osoby młode, fakty przez osoby starsze

Co lub kto decyduje o tym jaki news zostaje wybrany?

- gromadzenie materiałów do programów informacyjnych ma w sobie więcej ze sztuki, niż nauki, niektórzy posiadają „nosa” do newsów /A.Boyd/

- nie ma tak naprawdę obiektywnych norm, które by określały selekcję zdarzeń. Kluczową rolę odgrywają tutaj raczej zwyczaje i konwencje dziennikarskie /W. Lippmann/

- decyzje dziennikarza odzwierciedlają jego subiektywne postawy i oczekiwania /D.White/

- reporterzy dobierając newsy kierują się własnymi opiniami, dopiero w dalszej kolejności uwzględniają opinie redaktorów, czytelników i reklamodawców /Flegel i Chaffee/