Opracował : mgr inż. Roman Szpunar

1. Droga2. Jazda we mgle3. Jazda po mokrej nawierzchni4. Jazda w deszczu5. Jazda po lodzie i śniegu 6. Zaspy i koleiny7. Poślizg8. Podmuchy boczne wiatru9. Jazda na zakrętach10. Bibliografia

2

3

Trzy podstawowe elementy budują Trzy podstawowe elementy budują trójkąt bezpieczeństwa w ruchu drogowymtrójkąt bezpieczeństwa w ruchu drogowym : :

świadomy kierowcaświadomy kierowca

sprawny samochód drogi dobrej jakościsprawny samochód drogi dobrej jakości

Na stan dróg nie mamy wprawdzie bezpośredniego wpływu, ale to właśnie Na stan dróg nie mamy wprawdzie bezpośredniego wpływu, ale to właśnie oznakowanie, jakość nawierzchni i sposób organizacji ruchu może zadecydować oznakowanie, jakość nawierzchni i sposób organizacji ruchu może zadecydować o bezpiecznym dotarciu do celu. o bezpiecznym dotarciu do celu.

„Mgła jest bardziej niebezpieczna niż gołoledź, śnieżyca , błoto, deszcz i wszystkie inne przeciwieństwa na drodze razem wzięte” - S. Zasada

Mgły pojawiają się głównie w pobliżu zbiorników wodnych, lasów i obniżeń terenu, ale są też często obecne w miejscach w których teoretycznie być ich nie powinno. Znacznie ograniczają widoczność ,więc należy odpowiednio ograniczyć prędkość.

4

Zalecenia :1. Nie wolno się śpieszyć (przy gęstej mgle jechać z prędkością

6km/h). Dobra zasada mówi, że jedzie się z taką prędkością, aby w przypadku konieczności nagłego hamowania zatrzymać

się na takiej odległości , na jaką widzimy drogę w naszych światłach.

2. Trzymać się blisko osi jezdni, nie przekraczając jej, zwracać uwagę na pobocze (mogą być piesi, rowerzyści).

3. Używać wycieraczek, wycierać tylne i boczne okna, spłukiwać szybę przednią, uchylić szeroko lewe okno, używać świateł mijania lub reflektorów przeciwmgłowych, umieszczonych

możliwie nisko i rozjaśniających rozproszonym snopem światła drogę przed

samochodem oraz pobocze.

4. Wyprzedzać tylko w koniecznych sytuacjach, gdy widoczność wynosi ponad 150m, używać klaksonu.

5

5. Niejednokrotnie bardziej opłacalne jest przeczekanie w dobrze oświetlonym miejscu, lub głęboko na poboczu do

czasu aż mgła opadnie. Odrobimy ten czas później szybciej jadąc.

6. Francuska zasada brzmi : „ Widoczność to życie ” – dlatego musimy włączać również tylne oświetlenie przeciwmgłowe

oraz pozycyjne.

7. Światła przeciwmgielne należy wyłączyć jak tylko warunki się poprawią. Jest to szczególnie istotne przy używaniu tylnego światła przeciwmgielnego, gdyż w warunkach

dobrej widoczności bardzo razi ono kierowcę jadącego z tyłu. Jest to bardzo uciążliwe i niebezpieczne,

ponieważ utrudnia ocenę odległości u jadących z tyłu. Przepisy mówią, że takiego światła można używać, gdy widoczność jest mniejsza niż 50 metrów. Ustawodawca

nałożył też obowiązek dawania krótkotrwałych sygnałów dźwiękowych podczas wyprzedzania lub omijania w

takich warunkach . 6

Zalecenia :

1. Uważnie obserwować drogę i właściwie ją „odczytywać” – na odcinek drogi o innej

nawierzchni lepiej wjechać wolniej.

2. Przejeżdżając przez las trzeba liczyć się z tym, że mogą z drzew opadać krople

wody po wcześniejszym deszczu lub liście, może na jezdni pojawić się błoto Np. przy wyjeździe ze składu buraków cukrowych –

w tych przypadkach nasze ruchy ( obracanie kierownicą przy skręcaniu,

puszczanie sprzęgła , naciskanie pedału gazu lub hamulca) powinny być

spokojniejsze, bardziej precyzyjne.

3. Drogi  mokre i śliskie oraz zalegające na drogach liście mają negatywny wpływ na

przyczepność , zaś naturalną konsekwencją ograniczonej przyczepności

powinno być zmniejszenie prędkości i zwiększenie odstępu od poprzedzającego

nas pojazdu. 7

Zalecenia :

1. Trzeba jechać ostrożnie, uważnie, dostosowując szybkość do zasięgu

wzroku.

2. Na postojach w drodze wycierać szyby boczne, lusterka, szkła i klosze lamp pojazdu, przemyć reflektory, światła

pozycyjne, kierunkowskazy.

3. Zadbaj , by nie brakowało płynu w spryskiwaczu.

4. Sprawdzaj, czy palą się wszystkie żarówki

w reflektorach, światłach pozycyjnych, w „stopach” i migaczach.

5. Włącz dmuchawę przeciw zaparowaniu szyb, w razie potrzeby do przecierania

szyb użyj flanelowej ściereczki lub kawałek irchy.

8

6. Wjeżdżając samochodem w duże kałuże jedź wolniej i na niższym biegu (uchroni to przechodniów przed opryskaniem wodą a nas przed zamoczeniem instalacji elektrycznej i unieruchomieniem auta.)

Wykonywanie manewrów wyprzedzania i wymijania staje się trudniejsze i dużo bardziej niebezpieczne. Szpryca brudnej wody na naszą szybę powoduje chwilową utratę widoczności co szczególnie przy większych prędkościach może mieć przykre następstwa, dlatego też przed rozpoczęciem tych manewrów należy włączyć wycieraczki. Trzeba też pamiętać, że duże kałuże mogą być przyczyną utraty kontaktu opony z nawierzchnią drogi i w konsekwencji niebezpiecznego poślizgu. Powstaje on wtedy, gdy jedziemy za szybko i bieżnik naszej opony „nie nadąża” z odprowadzaniem wody. Wielki wpływ na poślizg wodny ma także wysokość bieżnika – im mniejsza tym większe niebezpieczeństwo poślizgu. 9

1. Na śliskiej czy oblodzonej jezdni ruszaj przy małych obrotach silnika, bardzo delikatnie puszczając sprzęgło.

2. Nie wolno na śliskiej jezdni raptownie puszczać sprzęgła ( grozi to poślizgiem i wyleceniem z drogi ).

3. Przed manewrem wyprzedzania (ok.20m) włączamy wycieraczki, po wyprzedzeniu łagodnie i płynnie wracamy na prawo tak, by

nie zmusić jadącego za nami samochodu do hamowania.

4. W poślizgu jedynym ratunkiem jest zdjęcie nogi z pedału hamulca po to, by koła znów zaczęły się toczyć i złapały

przyczepność.

10

5. Przy przejeżdżaniu zakrętów na śliskiej nawierzchni samochód musi „pracować”, dlatego wjeżdżamy w zakręt na tym biegu,

na którym będziemy z niego wychodzić.6. Hamować więc można tylko przed zakrętem, wcześniej też

należy zredukować bieg, natomiast podczas jazdy na zakręcie stopniowo dodawać gazu.

7. Prowadząc samochód utrzymuj o wiele większy dystans pomiędzy pojazdami ( z przodu i po bokach ).

8. Stosuj opony zimowe ( głębokość bieżnika ok. 4mm ).

11

9. Na mostach i wiaduktach oraz w lasach przy temperaturach

bliskich zeru często występuje tzw. efekt lodówkowy powodujący

występowanie miejscowego oblodzenia. Taka gołoledź

występuje najczęściej nad ranem, ale na takie niespodzianki

musimy być przygotowani przez całą dobę i zawczasu ograniczyć

prędkość.

Rady :

1. Aby wyjechać z koleiny np. w lewo, to skręcamy kierownicę w prawą stronę tak, by koła nacierały na prawą stronę koleiny,

następnie po chwili skręcamy w lewo i natychmiast po pokonaniu przeszkody kontrujemy kierownicą.

2. Zaspy na drodze należy przejeżdżać na niższym biegu ( pierwszym, najwyżej drugim) przy dużych obrotach silnika.

Jeśli zaspa jest zbyt wysoka (powyżej 50 cm) lub dłuższa niż 5 m, trzeba wyciągnąć

z bagażnika łopatkę i kopać. Gdy zobaczycie przed sobą w zaspie inny samochód, nie próbujcie go omijać, lecz wspólnymi siłami przetrzyjcie drogę.

12

To nie auto wpada w poślizg, lecz nieostrożny kierowca doprowadza do poślizgu.

Przyczyny poślizgu:a) opony o zbyt zużytym bieżniku

b) nieumiejętne hamowaniec) niedostosowanie prędkości do warunków drogowych

13

Wyjeżdżając np. z lasu na otwartą przestrzeń należy zachować szczególną

ostrożność, ponieważ zdarzające się w takich miejscach podczas silnych wiatrów mocne boczne podmuchy

mogą nieoczekiwanie zmienić kierunek jazdy (nawet zrzucić do rowu na

oblodzonej drodze dużą ciężarówkę ).

Należy być wówczas przygotowanym na odpowiednią, lekką „kontrę”, czyli ruch

kierownicą w kierunku „pod wiatr”.

14

Zmiana pochylenia drogi ma wpływ na zmianę pochylenia pojazdu w czasie jazdy, co wpływa znacznie na zmianę siły docisku kół do jezdni. Podczas jazdy pod górę

zwiększa się dociążenie kół tylnych, a zmniejsza – przednich, w czasie zjeżdżania w dół dzieje się odwrotnie. Podobne działanie występuje przy pochyleniach na boki;

dociążenie jednego boku powoduje odciążenie drugiego.

Odciążenie jednych kół i dociążenie drugich, czyli zwiększenie lub zmniejszenie nacisku kół na jezdnię występuje nie tylko przy pochyleniach jezdni ( w górę, w dół oraz na boki ) ale również przy jeździe po łuku drogi np. w czasie pokonywania zakrętów oraz wykonywania skrętów na płaskiej jezdni. Przy skręcaniu w lewo

następuje większe dociążenie kół prawych i odciążenie lewych, a przy skręcaniu w prawo odwrotnie. Koła odciążone mają mniejszą przyczepność do jezdni, co może spowodować zarzucenie ( poślizg ) w stronę kół bardziej dociążonych z tendencją do obrócenia samochodu, zwłaszcza wówczas, gdy w czasie skręcania

( jazdy na zakręcie ) użyje się hamulca. 15

Podczas jazdy na wprost na samochód działają m.in. siły: napędowa, przyczepności i bezwładności, które głównie utrzymują go w ruchu

prostoliniowym. Przy zakręcaniu siły te działają w dalszym ciągu, lecz siła przyczepności skręcających kół, większa od sił napędowej i

bezwładności, zmusza koła do toczenia się po łuku, co powoduje zakręcanie. Jednak na samochód jadący po łuku działa dodatkowo

również siła odśrodkowa , która ma tendencję do znoszenia samochodu na zewnętrzną stronę jezdni.

Wielkość siły odśrodkowej zależy od ciężaru samochodu i jego szybkości oraz od promienia łuku. Działaniu siły odśrodkowej

przeciwdziała siła przyczepności, która musi być większa od siły odśrodkowej, aby samochód nie wypadł z drogi.

16

Działanie siły odśrodkowej na zakręcie

zależy również od wielkości

( wysokości ) samochodu.

17

Prawidłowe przejeżdżanie przez zakręt powinno polegać na

odpowiednim zmniejszeniu szybkości przed zakrętem,

nawet przez przyhamowanie, jeżeli

szybkość jest zbyt duża.Do połowy krzywizny należy

jechać na równym „gazie” i dopiero kiedy widoczna

jest prosta, można stopniowo przyspieszać.

Nigdy na zakręcie na luzie !

Na rys. pokonywanie zakrętu:

a) z mniejszą szybkością bez hamowania

b) z większą szybkością

i hamowaniem 18

Zakrętu nie należy ”ścinać” wjeżdżając na lewą połowę

jezdni.

Im bardziej zakręt niewidoczny, tym dalej od osi jezdni należy jechać.

Ścinanie zakrętu o złej widoczności grozi

zderzeniem z nadjeżdżającym

z przeciwnej strony.

19

Przy pokonywaniu zakrętów trzeba brać pod uwagę

stan jezdni;

śliska jezdnia grozi utratą

panowania nad pojazdem.

20

Nadmierna szybkość

i gwałtowny skręt kierownicą grożą

zarzuceniem pojazdu.

21

22

Koniecznie należy przewidywać hamowanie szacując drogę hamowania i używając na przemian hamowania silnikiem i pedału hamulca.

Hamowanie musi być progresywne, aby uniknąć zablokowania kół, które spowodowałoby poślizg i utratę kontroli nad samochodem.  

W przypadku zablokowania kół i poślizgu, zwolnij pedał hamulca aby odnaleźć przyczepność, a następnie ponownie hamuj progresywnie, ciągle używając

hamowania silnikiem. Aby uniknąć zablokowania kół na zjazdach, użyj biegu niższego niż bieg używany w czasie suchym.

Przed odcinkiem trudniejszym (duży zakręt, spowolnienie ruchu) musisz przewidzieć hamowanie, by było ono jak najbardziej progresywne, używając

hamowania silnikiem .

23

1. Henryk Gałecki : „ Zasady ruchu i bezpiecznej jazdy samochodem” - WKiŁ , W-wa 1976

2. Sobiesław Zasada, Dariusz Piątkowski : „ Uwagi i rady Sobiesława Zasady” - WKiŁ , W-wa 1978

3. Grzegorz Gorczyca : „Szkoła bezpiecznej jazdy” www.automobilklub.chelm.pl

4. „Szkoła przetrwania w ruchu drogowym ” – Akademia Bezpiecznego Samochodu – www.abs.pl

5. Autocentrum – www.autocentrum.pl

6. Zbigniew Lengren – 126x126p, Wyd. Interpress, W-wa 1978

24