Klasa VI

Temat: Chrzest Polski włączeniem narodu do wspólnoty Kościoła.

I. Założenia edukacyjne

Ukazanie włączenia narodu polskiego do Kościoła powszechnego przez chrzest jako

wydarzenia religijnego, politycznego i społecznego.

Uczeń:

• Wyjaśnia znaczenie chrztu dla narodu polskiego.

• Podaje datę chrztu Polski.

• Wyjaśnia religijne, polityczne i społeczne skutki chrztu naszego narodu.

• Wskazuje, w jaki sposób może rozwijać w sobie łaskę chrztu.

• Dziękuje w modlitwie za łaskę wiary.

II. Przebieg katechezy

Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus.

1. Modlitwa „Ojcze nasz…”

2. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

– Kim był św. Patryk i w jakim kraju prowadził ewangelizację?

– Kto i w jaki sposób dokonał chrystianizacji Francji?

– W jaki sposób dokonało się przyjęcie wiary przez plemiona germańskie?

– Dlaczego św. Cyryl i Metody są nazywani twórcami kultury chrześcijańskiej w Europie?

– W jaki sposób św. Stefan krzewił wiarę w swoim państwie?

3. Sytuacja egzystencjalna

• Świadectwo

Moi rodzice byli ludźmi bardzo prawymi, ale niewierzącymi. Nie zostałem ochrzczony

w dzieciństwie. Gdy byłem nastolatkiem, zauważyłem, że rzeczywistość wokół mnie nie

opisuje do końca świata, wiedziałem, że musi być coś więcej. Od czuwałem w sercu wielką

pustkę. Starałem się ją w desperacki sposób zapełnić. Szukałem w różnych religiach,

medytacjach, muzyce, narkotykach. Nie dawało mi to jednak spokoju.

Kiedyś zadzwonił do mnie Tomek Budzyński. Powiedział, że zaprasza mnie na czuwanie

modlitewne do kościoła Paulinów na warszawskiej Starówce. Zobaczyłem ludzi radosnych,

którzy modlą się, podnosząc ręce. Zobaczyłem uzdrowienia, słyszałem wiele świadectw ludzi,

którzy zostali uzdrowieni. Widziałem kobietę, która została uzdrowiona z paraliżu. Wymiękłem

zupełnie. Nagle usłyszałem proroctwo. Jezus powiedział: „Przestań Mnie szukać po omacku.

Chcesz Mnie chwycić, to możesz zrobić to teraz”. I dosłownie stanąłem, wyciągnąłem ręce

i stałem tak chyba z dwadzieścia minut. Po modlitwie powiedziano mi: „Teraz możesz prosić

Jezusa, o cokolwiek chcesz”. Powiedziałem: „Jezu, chce spojrzeć na świat Twoimi oczyma”.

Od czasu tego pamiętnego czuwania zaczęła się moja droga. Odkryłem, że moje miejsce jest w

Kościele katolickim. Chrzest nastąpił bardzo szybko: późnym wieczorem, w pustym kościele

za Warszawą. Przeczytałem, że królestwo niebieskie zdobywają gwałtownicy i że trzeba się

przeciskać przez wąskie drzwi.

Świadectwo Dariusza Malejonka na podstawie: Radykalni. Z Budzym, Dzikim, Maleo i Stopą rozmawia

• Analiza tekstu

Odpowiedz na pytania:

– Z jakiej rodziny pochodził Darek?

– W czym szukał wypełnienia pustki w życiu?

– Kto pomógł mu znaleźć Jezusa?

– W jaki sposób przekonał się o prawdziwości wiary w Jezusa?

– Co zrobił, kiedy uwierzył?

• Podsumowanie i zapowiedź tematu

Łaskę wiary daje Bóg, ale często posługuje się innymi ludźmi, żeby człowieka do siebie

przyprowadzić. Konsekwencją nawrócenia jest sakrament chrztu, który włącza do Kościoła.

Takie nawrócenie dokonuje się w życiu pojedynczych ludzi, ale także całych narodów.

Utrwal wiadomości o chrzcie świętym : https://wordwall.net/resource/1058486/religia/chrzest-

skutki

Dziś powiemy sobie, w jaki sposób nasz naród przyjął chrzest.

4. Wiara i życie Kościoła

• Wykład

Polska powstała ze zjednoczenia wielu plemion w jedno państwo. Dokonać mieli tego na przestrzeni

lat książęta Polan: pradziadek Mieszka – Siemowit, dziadek – Lestek, ojciec księcia – Siemomysł i sam

Mieszko. Mieszko nieustannie prowadził wojny. Pozwalały mu na to dobre zorganizowanie własnego

państwa, duże zasoby naturalne kraju i silna armia. Powstałe państwo było różnorodne wewnętrznie,

a poddani wyznawali różne pogańskie religie. Jedna wiara – chrześcijaństwo, która głosiła konieczność

posłuszeństwa wobec władcy, sprzyjałaby większemu zjednoczeniu kraju. Przybyli duchowni staliby się

nową, wykształconą elitą państwa. Umieli oni bowiem pisać i czytać oraz znali języki obce, w tym łacinę.

Ich obecność wpłynąć mogła też na rozwój kulturalny Polski. Mieszko uniezależniłby się bardziej

od możnowładztwa.

Władca zdecydował się przyjąć chrzest. Aby uniezależnić się od Niemiec, miało się to stać

za pośrednictwem schrystianizowanych już Czech. Postanowiono, iż Mieszko porzuci wszelkie

pogańskie zwyczaje, poślubi córkę władcy Czech – Dobrawę oraz ochrzci się razem ze swoim orszakiem.

Według średniowiecznego zwyczaju ceremonia przyjęcia wiary odbywała się najczęściej w Wielką

Sobotę. W 966 roku przypadała ona 14 kwietnia. Data ta jest prawdopodobną datą chrztu Mieszka.

Nie wiadomo, gdzie ten chrzest się odbył. Być może w Ratyzbonie lub Rzymie. Bardzo prawdopodobne

jest również ochrzczenie władcy Polski w stolicy państwa – Gnieźnie, w Poznaniu lub w Ostrowie

Lednickim. Przygotowania Mieszka do chrztu rozpoczęły się trzy tygodnie wcześniej. Na początku

wiosny 966 r. wyruszył książę do stolicy biskupiej. Towarzyszyli mu: rodzina, orszak rycerstwa

i możnowładztwa. Na miejscu ojciec chrzestny polskiego władcy przedstawiał go jako człowieka, który

pragnie zostać chrześcijaninem. Później miał miejsce około piętnastodniowy okres intensywnych nauk,

w trakcie których Mieszko poznawał podstawy wiary, uczestniczył w Mszach i uczył się najważniejszych

modlitw.

Wcześnie rano 14 kwietnia 966 r. książę zjawił się razem ze swoim orszakiem przed wejściem

do katedry. Po otworzeniu się drzwi świątyni rozpoczęły się ceremonie wstępne. Przyszli chrześcijanie

wyrzekali się pogańskich wierzeń, Szatana i zła. Następnie chór księży odśpiewał litanię. Potem

ceremonia przeniosła się do wnętrza kościoła. Mieszko razem z innymi kandydatami złożyli wyznanie

wiary i odmówili modlitwę Ojcze nasz. Później, śpiewając, przeszli do chrzcielnicy znajdującej się

w pobliżu katedry. Biskup poświęcił wodę i przystąpił do udzielania chrztu. Kandydaci zdjęli szaty i po

kolei wchodzili do sadzawki. Jako pierwszy ochrzczony został Mieszko. Zanurzył się trzykrotnie

w wodzie, a biskup wypowiedział nad nim formułkę chrzcielną, następnie namaścił go olejem i nałożył

na niego ręce w celu udzielenia mu darów Ducha Świętego. W ten sposób dokonała się ceremonia

chrztu w obrządku rzymskim.

Wkrótce Polska otrzymała pierwszego biskupa. Został nim Jordan, a na jego siedzibę wybrano Poznań.

W kolejnych latach budowano katedry i świątynie oraz organizowano hierarchię kościelną. Proces ten

był jednak rozłożony w czasie. Ostateczne zakorzenienie się wiary chrześcijańskiej i wyparcie dawnych

praktyk dokonało się dopiero między XIII a XVII w. Samo przyjęcie chrześcijaństwa miało od początku

olbrzymie znaczenie dla Polski. Chrzest władcy i erygowanie niezależnego biskupstwa zrównały kraj

Piastów z innymi chrześcijańskimi krajami Europy. Mieszko I po przyjęciu chrztu stał się równy władcom

europejskim. Mógł zawierać przyjaźnie i sojusze. Oddalił od Polski niebezpieczeństwo całkowitego

uzależnienia bądź podbicia jej przez Niemcy lub inne państwo. Mieszko umocnił także swoją władzę.

Stał się pomazańcem Bożym, przeciw któremu poddani nie mogli się buntować, gdyż każde takie

wystąpienie uważano za grzech. Chrześcijaństwo stało się zaś religią obowiązującą – religią państwową.

Połączyła ona pochodzących z różnych plemion poddanych Mieszka w jedno społeczeństwo. Przybyli

do kraju Piastów duchowni pomagali Mieszkowi w kontaktach międzynarodowych,

z możnowładztwem i społeczeństwem. Polska, dzięki duchowieństwu, zyskała także kontakt

z zachodnim kręgiem kulturowym. Klasztory i kościoły były ważnymi ośrodkami życia intelektualnego

i artystycznego. Budownictwo sakralne przyczyniło się zaś do wzrostu zapotrzebowania

na architekturę, rzeźbę i malarstwo, z czym wiązać możemy szybkie rozprzestrzenienie się w kraju

Piastów stylów romańskiego i gotyckiego. Duchowni rozpowszechnili również w Polsce: system

melioracji podmokłych terenów, nowe narzędzia oraz nowe metody uprawy roli, w tym dwupolówkę.

Poprzez szeroko zakrojone akcje charytatywne ulżyli nieco biednym warstwom społeczeństwa

Przyjęcie chrześcijaństwa miało bardzo pozytywne skutki dla kraju Piastów, i to w różnych dziedzinach

– począwszy od wiary i polityki, a skończywszy na kulturze, sztuce i rolnictwie. Chrystianizacja stała się

więc krokiem milowym w rozwoju Polski.

Na podstawie tekstu: Łukasz Domitrz, Chrzest Polski http://adonai.pl/historia/?id=180)

• Wykonaj zadanie 1 z kart pracy, uzupełniając tekst luk.

Państwo zjednoczone przez Mieszka I było zróżnicowane pod względem

……………………………… . Jedna religia pozwoliłaby na większe…………………………………

kraju. Nakazywała ona posłuszeństwo władcy, przez co łatwiej było rządzić

podległymi. Duchowni głoszący Ewangelię umieli ……………………………

i …………………………………, przez co wzmocniliby rozwój kulturalny kraju. Kraj

Mieszka zdołałby się także uniezależnić od sąsiednich……………………………….. .

Dlatego Mieszko postanowił przyjąć chrzest za pośrednictwem …………………. .

Drogą do przyjęcia chrztu było małżeństwo z …………………………… .

• Wykonują zadanie 2 z kart pracy, wypisując skutki chrztu Polski.

5. Zastosowanie życiowe

Jakie są skutki chrztu dla każdego człowieka. Pomocne mogą być słowa św. Jana Pawła II:

„Przez chrzest święty stajemy się dziećmi Boga w Jego Jednorodzonym Synu

Jezusie Chrystusie. Każdy chrześcijanin obmyty wodą ze świętego źródła słyszy

głos, który niegdyś rozległ się nad brzegiem Jordanu: „Tyś jest mój Syn

umiłowany, w Tobie mam upodobanie” (Łk 3,22), i wtedy wie, że został

przyłączony do umiłowanego Syna, sam stając się synem przybranym

(por. Ga 4,4-7) i bratem Chrystusa” (św. Jan Paweł II, Christifideles Laici, 11).

6. Modlitwa śródlekcyjna

Pomódl się modlitwą dziękczynienia i prośby:

– Za dar chrztu naszego narodu – dziękujemy Ci, Panie.

– Za łaskę wiary – dziękujemy Ci, Panie.

– Za włączenie do Kościoła Świętego – dziękujemy Ci, Panie.

– Za naszych rodziców chrzestnych – dziękujemy Ci, Panie.

– O umocnienie wiary w naszym narodzie – prosimy Cię, Panie.

– O wierne wypełnianie przyrzeczeń chrzcielnych – prosimy Cię, Panie.

– O to, byśmy innych prowadzili do Chrystusa – prosimy Cię, Panie.

7. Podsumowanie treści

Podsumowanie treści stanowi wykonanie zadania nr 3 z kart pracy.

„Prawda czy fałsz?”. Zaznacz literkę „f ” przy zdaniach fałszywych i „p” przy prawdziwych:

Chrzest Polski odbył się 15 maja 966.

Imię Dobrawa znaczy dobra.

Powodem chrztu Polski był konflikt z Niemcami.

Mieszko I przygotowywał się do chrztu 5 lat.

Dzięki przyjęciu chrztu Polska zjednoczyła się z Niemcami.

Pierwszym polskim biskupem był św. Stanisław.

Duchowni, którzy przybyli do Polski, krzewili kulturę i pomagali w kontaktach

międzynarodowych.

Chrzest umocnił pozycję Mieszka jako władcy.

Odpowiedz prawda czy fałsz rozwiązując wirtualny quiz:

https://wordwall.net/resource/1736663/polski/chrzest-polski

8. Notatka – zapisz do zeszytu

Mieszko I przyjął chrzest 14 kwietnia 966 roku. Od tej pory rozpoczął się proces rozwoju wiary

w naszym kraju. Przyjęcie chrztu niosło ze sobą m.in. następujące skutki: utworzono

biskupstwo i przysłano pierwszego biskupa, Jordana; państwo Polskie zrównało się z innymi

chrześcijańskimi krajami europejskimi; uniezależniło się od Niemiec; została umocniona

władza Mieszka; stały się możliwe kontakty z innymi krajami europejskimi; rozwijała się

kultura chrześcijańska.

9. Modlitwa na zakończenie

Przez chrztu świętego wielki dar,

o Chryste, z Twej hojności.

Twym dzieciom wiary dałeś skarb,

nadziei i miłości.

Najświętszej Trójcy wieczną cześć

pragniemy z serc gorących nieść:

strzec wiary ślubujemy, w niej żyć,

umierać chcemy.

Z wyznawców Twoich wiernych rzesz

swój Kościół tworzysz w świecie,

w Ojczyźnie naszej władasz też

przez długie tysiąclecie.

Z Chrystusem do Ojca. Modlitewnik Kościoła domowego, red. ks. prof. Cz. Krakowiak, Lublin: Gaudium

2006, s. 594.